sendikalarda kadin disk tekstil iscileri sendikasi ornegi woman in the unions

8/7/2019 Sendikalarda Kadin Disk Tekstil Iscileri Sendikasi Ornegi Woman in the Unions

1/165


2/165


3/165


4/165


5/165


6/165


7/165


8/165


9/165


10/165


11/165


12/165


13/165


14/165


15/165


16/165


17/165


18/165


19/165


20/165


21/165


22/165


23/165


24/165


25/165


26/165


27/165


28/165


29/165


30/165


31/165


32/165


33/165


34/165


35/165


36/165


37/165


38/165


39/165


40/165


41/165


42/165


43/165


44/165


45/165


46/165


47/165


48/165


49/165


50/165


51/165


52/165


53/165


54/165


55/165


56/165


57/165


58/165


59/165


60/165


61/165


62/165


63/165


64/165


65/165


66/165


67/165


68/165


69/165


70/165


71/165


72/165


73/165


74/165


75/165


76/165


77/165


78/165


79/165


80/165


81/165


82/165


83/165


84/165


85/165


86/165


87/165


88/165


89/165


90/165


91/165


92/165


93/165


94/165


95/165


96/165


97/165


98/165


99/165


100/165


101/165


102/165


103/165


104/165


105/165


106/165


107/165


108/165


109/165


110/165


111/165


112/165


113/165


114/165


115/165


116/165


117/165


118/165


119/165


120/165


121/165


122/165


123/165


124/165


125/165


126/165


127/165

123

Pek s k olmasa da sendikal etkinlikler, temsilciler arac l yla duyurulmaktad r. Etkinliklerdenkast edilen ise i yerinde yap lan toplant lard r. Sadece grevdeki i iler toplu szleme vegrev uygulamas nedeniyle sendikada ara s ra yap lan toplant lara kat lm lard r. Kad nlar

konusundaki etkinlikleri ise kad nlar, 8 Martta verilen iekleri etkinlik diye gstermilerdir.

Sendikan n Kad n ileri Sorunlar Dairesi var m ? Evet % 6,9; Hay r %75,9; Cevaps zlar:%17,2dir. DSKte kad n sorunlar ile ilgili bir blm var m ? Sorusuna: Evet % 3,4; Hay r %75,9; Cevaps zlar: % 20,7dir. Sendikan z n Kad n Sorunlar konusundaki kaynaklar naulaabiliyor musunuz? Sorusuna: Evet %10,3; Hay r %86,2; Cevaps zlar: %3,4dir.Kad nlar n ok byk bir blm sendikada olan Kad n ileri Sorunlar Dairesini

bilmemektedir. Kad

nlar

n bilmesi konusunda ise sendikan

n hibir faaliyeti olmam

t

r.Sendikan n Kad n sorunlar konusundaki kaynaklar na da ula amamaktad rlar.

Kad nlar n sendikalarda vitrin grevi grdne inan yor musunuz? Sorusuna: Evet % 13,8;Hay r % 82,8; Cevaps zlar: % 3,4dir. Kad nlar n sendikada sadece vitrin grevindebulunduu konusundaki inanca kad nlar kesinlikle kar lar. Byle bir durumda sadece bir eya gibi deerlendirilebilecei gr hakim.

Kad nlar sendikada kendilerini zgrce ifade edebiliyorlar m yoksa susmay m tercihediyorlar? Sorusuna: Genellikle susmay tercih ediyorlar % 24,1;Kendilerini ifade edebiliyorlar % 51,7; Cevaps zlar: %24,1dir. Kad nlar n byk blm, kad nlar n sendikada kendini ifadeedebildiini dnmektedir. Sendika yesi kad nlar, al ma hayat nda kad n olduklar iinyaad klar problemlere duyarl lard r. Dncesi do ru mu? Sorusuna: Evet %79,3; Hay r %17,2; Cevaps zlar: %3,4tr. Sendikal olan kad nlar n al ma hayat nda ya ad klar problemlere daha duyarl olduklar na inan lmaktad r.

Kota nedir biliyor musunuz? Sorusuna: Evet %10,3; Hay r %86,2; Cevaps zlar: %3,4 olaraka klanm t r. Kad nlar n byk bir blm, ynetimde etkili temsil iin uygulanmak istenenkota yntemini bilmemektedir.

Kad nlar sendikal bilince sahip olmal d r! dncesi do ru mu? Sorusuna: Evet % 96,6;

Hay

r %3,4tr. Kad

nlar

n byk ounluu (%96,6s

), kad

nlar

n sendikal bilince sahipolmas gerektii konusunda d nce birliindedir. Aa da birka kad n n fikriyledir:


128/165

124

Jale:-Toplant lar yap larak bilinlendirilebilir.

Nilfer:-Eitim sayesinde, te vik sayesinde olabilir.

Medine:- gvencesi ve korunmalar iin onlarla konumak.

Kad nlar sendikada grev ald klar nda erkek kimliine brnmek zorunda kal yorlar. Kad nbak a s n unutuyorlar. Dncesi do rumu? Evet %20,7; Hay r% 69; Cevaps zlar:%10,3tr. Sendika yesi kad nlar, al ma hayat nda kad n olduklar iin yaad klar problemlere duyarl lard r. Dncesi do ru mu? Sorusuna: Evet %79,3; Hay r %17,2;Cevaps zlar: %3,4tr. Kad nlar, sendika temsilcilerinden zellikle, olduka memnunolduklar iin, yukar daki sorulara kar km lard r. Kad nlar n al ma hayat nda kad nproblemlerine daha fazla duyarl olduklar n dnmekteler.

Sendikaya gveniyor musunuz? Sorusunun cevab ; Evet %44,8; Hay r %51,7; Cevaps zlar:%3,4dir. Byk oranda al anlarda sendikaya kar gvensizlik vard r. Bunun dasendikalarda ya an lan olumsuz nedenlerden kaynakland sylenebilir.

Sendikayla ilikileriniz nas l? Sorusuna:yi olmad n syleyenler:

Yeliz: -Kt.Mahinur: -Kopmu durumda.Kezban:-likim yok.Saddet:-Pek yok.Ayfer:-Pek iyi deil.Hlya:-yi deil.Aysel:-yi deil.

Normal olduunu syleyenler:Nejla: -Normal.Yazgl:-Fazla iyi ilikilerimiz yok. Temsilciler arac l yla iletiim kuruyoruz.Glzar:-Normal.Glen:- Fena de il.Ferda:-Tart yoruz ama iyidir.Jale:- Olmas gerektii gibiMjgan:-fena deil.Bilge: -Orta.


129/165

125

yi olduunu syleyenler:Evrim:-yi.Ayla:-iyi.

Tlin:Gzel.Glcan:-Gidip gelmiyorum ama iyi.Aye:-iyi.Resmiye:- ie,Nilfer:-yi.Medine:-Gzel.

Sendika ile sorunlar n z nelerdir? Sorusuna: Sorunlar olmad n syleyenler:Medine:-Yok.Resmiye:-Bir sorun yok.Tlin:-Hibir sorun yok.Glcan:-Yok.Aye:-Hibir sorun yok.Emine:-Yok.

eitli sorunlar olduunu syleyenler:Glzar:-Bir ey yapm yor.Yeliz: -cret ve temizlik.Ferda:-iyi iverene daha iyi anlatam yorlar.Arife:-Her hakk m z savunmuyor.Jale:- Verilen szlerin yerine gelmemesi.Glzar:-Bir ey yapm yor.Kezban:-Maalar m z alam yoruz, sendika bu konuda bizi savunmuyor.

Evrim:-Sendikan

n duyars

zl

.Hlya:-Destek yok.Yazgl:-Grev iin yard m yap lm yor, Gelip sormuyorlar.

Mahinur: -lgisizlik.Nejla:-Szlememizin hala belirli bir yere gelmemesi.

Sendikan n en nemli eksiklii nedir? Sorusuna: %20si i ileri sendikan n yesi olmak gibibir zdelik havas na sokmuyor; %10u demokrasi mcadelesinin verilmemesi; %13

sendikal e itimin yetersizlii; %62si ii haklar n yeterince savunmamas ; %13yetaban ndan kopukluk; %10u siyasi particilik, taraf tutmak; %6s kendini kamuoyuna


130/165

126

yeterince tan tamamak; %13 rgtlemede eksiklik eklinde yan t vermitir. Buradasendikalar n en ok %62yle suland konu ii haklar n yeterince savunmamas d r.

yeri temsilcisine gveniyor musunuz? Sorusuna: Evet %51,7; Hay r %41,4; Cevaps zlar:

6,9dur. Kad n iyeri temsilciniz var m ? Sorusuna: Evet %96,6; Cevaps zlar: %3,4tr.Sendika temsilciniz, sendikac lardan daha farl davranabiliyor mu? Sorusuna: Evet %37,9;Hay r %51,7; Cevaps zlar %10,3tr. Temsilciniz de kad n erkek ii ayr m n yap yor mu?Sorusuna: Hay r %96,6; Cevaps zlar: %3,49dur. Her iki iyerinde de birer sendika temsilcisivard r. Ve kad nlar byk oranda onlardan memnun grnmektedir. Bu da kad nlar a s ndan, iyeri temsilcilerinin kad n olmas n n nemini a klayabilmektedir.

Sendikan

z

n toplant

veya mitinglerine kat

l

yor musunuz? Sorusuna: Evet %41,4; Hay

r %58,6d r. Sendikal etkinliklerden haberiniz oluyor mu? Sorusuna: Evet %34,5; Hay r %65,5.Kad nlar n byk bir blm, sendikal etkinliklerden habersizdir. Miting ve toplant larasadece yelerin bir blm kat labilmektedir. Kat l m n %41,1 grnmesinin nedeni,kad nlar n iyerinde yap lan toplant lar rnek olarak alg lamalar sonucu yan t vermeleriolarak a klanabilir.

Sendikan n yay nlar n okuyabiliyor musunuz? Ya da bu konuda bilgi edinebiliyor musunuz?Sorusuna; evet %24,1; hay r %72,4; cevaps zlar:%3,4 olarak yan tlanm t r. Bilge, yle bir not dmtr, ,bu soruya: Sendika bize yay nlar gndermiyor. letiim sorunlar ekiyoruzyada bilinlendirmiyorlar.

al an sendikal kad nlar, sendikada kendilerine ynelik kan kaynaklara ula amamaktalar.Bu konuda sendikan n her hangi bir abas da grnmemektedir. Yay nlar, ar ivde raflardabeklemektedir. Sendikac lar bile bilgi edinmek iin bunlara bavurmamaktad r.

Sendikan z n dzenledii eitim al malar na kat l yor musunuz? Sorusuna: Evet %17,2;Hay r % 82,8 yan t verilmitir. Sendikan n genel e itim seminerlerine kat l m n z? Sorusuna:kat lmad m %75,9; Y lda 1-2 kez %13,8; Y lda 3-5 kez %3,4; cevaps z: %6,9dur.Sendikan n e itim seminerleri pek olmad iin byk oranda (%75,9u) hi sendikal eitimekat lamam t r.

Sendika ii eitim eksiklii vard r. Dncesi do ru mu? Sorusuna: Evet %89,7; Hay r


131/165

127

%6,9; Cevaps zlar: %3,4tr. Sendika konusunda bilgi eksiklii vard r. yeler tam olarak neanlama geldiini bilmiyorlar. Bu dnce do ru mu? Sorusuna: Evet %75,9; Hay r %17,2;Cevaps zlar: %6,9dur. Bu sorulara al nan yan tlarda da anla laca gibi. yeler sendikan ntam olarak ne anlama geldi i konusunda bilgilere sahip de iller. Sendika yeterli eitim

al mas dzenlememekte, yelerine sendikalar tan t c yeterli bilgiyi verememektedir.Kad nlar n yeterli dzeyde sendikal e itim alamad grlmektedir. Sendikal e itimprogramlar , genelde tm ye kitlesine ynelik olu turulmakta, eitim programlar , genelolarak sendikan n tan t lmas na ve toplu szle me hkmleri ile al ma yaam na ilikinyasalar a klamaya ynelik olmaktad r. Kad n iilere, ynelik eitim al malar daha oktemsilci kad nlara verilmekte, bu temsilci kad nlar sendika hakk nda bilgilendirmeye, onlar nsorunlar n anlamaya ve zm retmeye ynelik al malar s n rl kalmaktad r.

Sendikalar siyasi ya am n d nda m yer almal yoksa siyaset yapmal m ? Sorusuna:Siyaset yapmal %37,9; D nda yer almal %62,1 yelerin byk bir blm, sendikalar npolitika yapabilecei grnden habersizdir. Bu konuda yeterli bilin bulunmamaktad r. yekad nlar sendikan n politikaya girmemesi gerektiini dnmektedirler. Sendikan n tekfaaliyet alan ve amac n n cret pazarl olabilecei dnlmektedir.

DSK Tekstil ileri Sendikas na ba l al an kad nlar n, sendikal faaliyetler, demokratik

temsil ve sendika konusunda sylediklerini aktarmak iyi olacakt r: Sendikal al ankad nlara, sendikal faaliyetlere kat l m ve sendikayla ilikileri sorulmu. Sendikaylailikilerinin pek s cak olmad , genelde sendikan n tutumundan pek memnun olmad klar grmtr. Kad nlar n sendikal faaliyetlerle ilgilenmemelerinin temel nedenini ev ileri veevdeki grevleri olarak grm. Kad nlar n sendikada ikinci cins olarak kabul edildikleri venemsenmedikleri konusunda gr birlii bulunmaktad r.

Lale, fabrikalarda sendikalar n olmas n srarla savundu u, halde, sendika ba ndakisendikac lara pek iyi gzle bakm yor. Ona gre, sendikac lar, grevde destek vermeyeny ld rma yanl s kiilerdir.

D:-Sendikayla ilikileriniz nas l?

Lale:-Sendikayla ilikilerimiz... Asl nda ok iyi bakm yoruz. Sendika de il de as lsendikac lara iyi bakm yorum. yi gzle bakm yorum nk hibir zaman iin destekgrmedik. Hani y ld rma yanl s . ahsen ben kendi ad ma yle gryorum. Hibir destekgrmediim iin sendikac lar iyi bir gzle grmyorum. Ama isterim ki btn iyerleri

sendikal olsun ve bizim gibi dnen arkada lar sendikac olsun.


132/165

128

Mjgan da, sendikan n, fabrikadan iinin alacaklar n almalar n n sa lanmamas konusundaikayetidir.Mjgan:-imdi kiisel bir problemimiz yok sendikayla tabi ki. Ama alacaklar m z zaman nda

alamad m z iin sonuta bizim de paraya ihtiyac m z var. Evimizi bu durumdageindiriyoruz ite. Paralar m z alam yoruz, erzaklar m z alam yoruz. Byle bir s k nt m zvar. Byle bir problemimiz var, sendikayla.

Gnay, (iyeri temsilcisi): grevde olduklar ve toplu szleme a amas nda olduklar iinsendikaya son zamanlarda olduka s k gitmeleri gerektiini sylemi ve sendikada kad nlar nikinci s n f ve ikinci planda tutulduklar n iddia etmitir. Sendikan n kad n brosu konusundatemsilci olduu halde hibir bilgisi bulunmamakta; ilerideki aamalarda, sendika ynetiminegelmemesi iin hibir neden olmad n sylemektedir.D:-Sendikaya s k s k gidiyor musunuz?Gnay:-Bu aralar olduka s k gidiyoruz.D:-Peki sendikada ki kad n brosuyla bir ilginiz var m ?Gnay:-Yok.D:-Biliyor muydunuz?Gnay:-Bilmiyorum nk sendikada kad nlara zaten yer verilmiyor. Kad nla zaten sendikadabile toplumda olduu gibi ikinci s n fta; ikinci planda tutuluyor. Sendikada da zaten kad nlar n plana karm yorlar.D:-Peki siz sendikada grev almak ister misiniz?Gnay:-sterim tabi ki. Sonuna kadar. sterim. Tabi yle bir f rsat elime geerse, ben bu f rsat deerlendiririm.D:-F rsat yaratmay dnyor musunuz?Gnay:-Eer bu iyeri devam ederse; u an f rsat yaratamam ama ileriki srelerde fikrimdeiirse, elbette. Ama u an f rsat yaratmay dnmyorum; nk daha nce daha nemli

sorunlar

m

z var.D:-Peki sizce sendikada bayanlar n yer almamas n n nedenleri nedir, ynetici olarak?Gnay:- Az nce de syledi im gibi, bayanlar ikinci planda tutulduu iin. Onlar hibir zaman n plana karm yorlar. Bence kad nlar bu ite ok ba ar l . Kad nlar sendikadaynetici olursa sendikan n da tutumu bence de iir. Bence daha farkl la r.D:-Sizi bu konuda hi ynlendirmeler oldu mu, ynetici olur musunuz diye? Ya da temsilciolur musunuz, diye.Gnay:-Sendikadan ynlendirme olmad ama iyerinde bir tane temsilci olmak zorundayd .

Onun iin arkadalar m n oy seimi ile birlikte ben geldim, buraya. Seime girdik, biz. Gizlioy seimi oldu. Ben, arkada lardan daha fazla oy al nca ben temsilci oldum.


133/165

129

Nilfer, sendikac lar , ve sendikay tan m yor. Bilgilendirilmediklerinden yak n yor.D:-Sendikac lar tan yor musunuz?Nilfer:-Tan yorum.

D:-Sendikaya gidip geliyor musunuz?Nilfer:-Hay r.D:-Sendikal faaliyetlerden haberiniz oluyor mu?Nilfer:-Bilgilendirilmediimiz iin bilmiyorum yani.

Mjgan, Sendikac lar politikac lara benzetmektedir. Mjgan, Sendikac lar n: Biz sizinsorunlar n z biliyoruz, bu konuda al malar m z devam ediyor. Demekte ve somut bir eyyapmad klar ndan yak nmaktad r.D:- Sendikayla ilikileriniz nas l?Mjgan:-Sendikayla ilikilerimiz pek iyi deil. Yani ... Kaz m Aabeyi biliyorum. yi niyetleelinden gelen her eyi yapmaya al yor. Ama yani bilemiyorum ok... ey durumday zByle syledikleri her ey bize yani... yzeysel geliyor. Bir zm bulma amal gelmiyor. Enaz ndan ahs m ad na konuuyorum. Yani ey gibi bu. Politikac lar n biz sizin sorunlar n z biliyoruz, bu konuda al malar m z devam ediyor Ama somut bir ey gelmiyor, elimize.Byle bir durum var.D:-Politika da byledir, deil mi?Mjgan:-Evet. Biz sizin sorunlar n z biliyoruz, bu konuda al malar m z devam ediyor Amasonu yok. Yani hep sylemde kal yor, bence.

Duygu, evli kad nlar n sorumluluklar artt iin sendikal faaliyetlere daha zor girebildiinidnmektedir. Yuvay dii ku yapar. Deyimine Duygu da inanmaktad r. Bu deyim kad n nailedeki durumunu olduka iyi a klamaktad r. Sadece ailede di i ku al maktad r!Duygu:-Evli insanlar n sendikaya ve sendikal faaliyetlere kat lmas biraz daha zor; nk

sorumluluklar

art

yor. Sonuta bir ailenin geimi ve sorumluluklar

bir kad

n

n stnde.Yuvay dii ku yapar diyorlar. Ve yuvay ayakta tutan kad n olduu iin kad n ndncelerini fikirlerini her zaman iin salam bir zemine koymas gerekiyor. Kar s ndakiinsan o ekilde ikna edebilir, diye dnyorum

Glzar, ev ileri ve ocuklar n sorumluluundan dolay , sendikaya gitmediinisylemektedir. Kad nlar n da bu nedenlerden dolay sendikal faaliyetlerle ilgilenmediinidnmektedir.

D:-Hi sendikaya gider misiniz?


134/165

130

Glzar 2:-Yok gitmem.D:-Neden gitmezsiniz?Glzar 2:-ocuklar m z olduu iin. Zaman olacak ona gideceksin. Zaten buraya geliyorsun;gzm arkada kal yor. ocuklar ne yapt ne etti. Daha bo zaman olanlar gidiyor. Be bileyim

ben

D:-Kad nlar n sendikal faaliyetlere kat lmamas n n nedeni nedir sizce?Glzar 2:-Zamans zl ktand r.

Mlakatta kad nlar n byk ounluu gerekli eitimi ald ktan sonra sendikada ynetimegelme ihtimalleri grlebilmektedir. Grevde yer alan kad nlar n sendikal ynetime gelmekkonusunda daha e ilimli ve tecrbeli olduklar gzlemlenmitir.

Baz kad nlar, toplumsal nyarg lardan etkilenmekte, erkekler bunu yapmad klar halde,kad nlar, kendilerine eletirel yaklamakta, olumsuz ynleri olduunu ortaya koymaktalar.Tevik olduunda ve sendikal e itim ald klar nda kendilerine gven duymalar ve sendikalynetime gelmeleri iin hibir neden bulunmamaktad r.

Duygu, kad nlar n, sendikalarda ynetime gelmesi gerekti ini dnmektedir. Kad nlar daal t na gre, sendikalarda da grev alabilirler, d ncesindendir. Duyguya gre,kad nlar n sendikalarda grev almamas n n nedeni, aile sorumluluklar , gven yetersizlii vebilgisizliktir. Kad nlar n sendikalarda vitrin konumunda grev almas n olduka tepkiylekar lamaktad r.D:- Sizce sendikac l k erkek ii midir?Duygu:-Hay r kesinlikle kat lm yorum. Sonuta al ma hayat artlar nda kad n da al yor,erkek de al yor ve sendika kesinlikle erkek ii deildir. Erkeklerin yapt her eyi kad nlar da yapt iin bence erkek ii deil yani ayr m olmamas gerekiyor. Kad n da olmal , erkekde olmal .

D:-Peki sendikada yneticilerin ounun erkek olmas

n

neye ba l

yorsunuz?Duygu:-Kad nlar n biraz daha bilgisiz, biraz daha kendilerine gvenleri yok. Aile diyelim.Baz lar n n hani ailesi, evde e leri sorun kar yor, o yzden diyelim. Erkekler daha zgr kad nlara gre.D:-Kad nlar n sendikal al malar n veya sendikal rgtlenmelerini ve kat l m n erkekler tevik ediyor mu sizce? Nas l deerlendiriyorsunuz?Duygu:-Bence bilgili ve dnceli bir erkek bunu her zaman benimser. Bilgisiz cahil kalm birisi bunu hor grr.

D:-Kad nlar n sendikada vitrin grevi grdn dnyor musunuz? Bunu de erlendirir misiniz?


135/165

131

Duygu:-Hay r. Kesinlikle buna kat lm yorum. Sonuta biz kad nlar olarak al yoruz. Erkekne ise kad n da odur. Ve kesinlikle bu fikre kat lm yorum. Vitrin demekle, kad nlar, orda bir duvar kenar nda anlam nda yani. Bir eyay tutarm gibisine. Bunu ben iddetle k n yorum.D:-Bekar olman n sendikal faaliyetlere kat lma konusunda avantaj sa lad n dnyor

musunuz?Duygu:-Tabii. Bekar biraz daha zgr olmak demektir. Sonuta evli oldu un zaman,ocuun olduu zaman, sorumluluklar n daha fazla art yor. Yani bekar olduum iin benimiin sorun olmuyor. Ama evli olduun zaman e in, ve birlikte olduun insanlar diyelimocuun olduu iin sorumluluklar n olduu iin sendikaya biraz daha az zaman ay r rlar diyednyorum. Bekarlar daha fazla ay r r.

Lale, grevdeki al an kad nlardan biri olarak, al anlar n haklar konusunda oldukaduyarl d r. Sendikada ynetici olmay akl ndan geiren bir kad nd r. Ama yazma ile ilgili bir sorunu var diye ekinmektedir. Oysaki hibir erkek byle bir sorunu, sendikal ynetimegelmek konusunda sorun olarak grmez. Kad nlar srekli kendilerine eletirelyaklamaktad rlar. Sendikal mcadeleyi, kad nlar n daha iyi yapt n gryor. Ona gresendikalarda yeterince kad n n yer almamas n n nedeni aileleri ve e leridir.D:-Siz sendikac olmay dnr msnz?Lale:-Dnyorum. Sendikac olaca m; bakan olaca m. Bir kii dahi olsa iyerinde onuniin mcadele edilmesi gerekti ini dnyorum. Ki lkemizde sendikal i yerlerinin say s inan lmaz az. Ve biz hani az nl k olduumuz iin bize nem vermiyor, sendikac lar. O a danben diyorum ki: bir kii dahi olsa mcadele edilmesi gerekiyor.D:-Peki kad nlar n sendikada sadece vitrin grevi grdkleri d nlyor. Yani sendikalalanda ynetici olarak d nlmyorlar. Siz bunu nas l deerlendiriyorsunuz?Lale:-Ben kesinlikle yle dnmyorum; nk u anda al t m z kad nlar ve k zarkada lar m z bu konuda o kadar yetenekliler ve ok ilgililer ki... Hatta erkekarkada lar m zdan daha fazla cesaretliler ki... Bence kad nlar n bu konularda grev almas

daha iyi olur; nk kad

nlar

m

z erkeklere gre de daha d nceli ve zverililer.Lale:- Yani mcadele anlam nda. Mesela toplant lara gideriz. Erkek arkada lar n cesaretedip syleyemedikleri eyleri k z arkada lar daha rahat dille getirebiliyorlar.D:-Sendikaya ynetici olmak ister miydiniz?Lale:-Evet, san r m bu soruya ama yle bir problem var, kendimle ilgili. Okumam yazmamok gl deil yani bunu yapmama ra men...D:-Grdm kadar yla a k ve net konuuyorsunuz. kna yetene iniz yksek.Lale:-Evet. Bakalar na okuyam yorum ya da yazarken ok heyecanlanm yorum. Bu da

geirdiim bir hastal ktan dolay , san r m. Bundan dolay yani o yaz ilerinden ekindiimiin...


136/165

132

D:-Sendikac olmak iin yaz gerekiyor mu sizce?Lale:-Art k dnmyorum ki olabilirim san r m yani. Benden daha ey insanlar var orada.Ben ba arabilece ime eminim olmay da dnyorum.D:-Sizce kad nlar n sendikaya ynetici olmamas n n nedenleri nelerdir?

Lale:-San r m en ba ta e leri... Evlilerse. Dier durumda da zaten aileleri oluyor.D:-Herkes sendika ba kan olabiliyor mu? Ne koullarda olabiliyor?

D:-Sendikac l n erkek mesle i olarak grldne inan yor musunuz?Lale:-Kesinlikle inanm yorum. Ve erkekler hi gzel yapam yorlar bu ii.D:-Kad nlar n sendikal ynetime kat lmama nedenleri sizce nelerdir?Lale:-Yani elerinden kaynaklan yor; nk bizim arkada m zdan biri bu durumu ya yor. Eibuna kar k yor. Toplant lara falan da san r m ok fazla kat lam yor. u an biz ka gndr

buraday

z, ok fazla gelemiyor, arkada

m

z

Ayegl, sendikal e itim al mas almad iin, kendisini sendikal alanda yetersiz gryor.Eitim al mas alm olsa daha farkl dnebilecek bir kad n.D:-Sendikal toplant lara kat l yor musunuz?Ayegl:-Hay r.D:-Eitim al mas ald n z m ?Ayegl:-Hay r.

D:-Olmas n ister miydiniz?Ayegl:-sterdim.D:-Peki sendikac olmay dnyor musunuz?Ayegl:-Yok yapamam.D:-Neden yapamazs n z, kendinize gvensizlik mi?Ayegl:-Evet kendime gvensizlikD:-Eitim durumunuz nedir?Ayegl:-Ortaokul.D:-Eitiminiz de yksek, buradaki insanlara gre.Ayegl:-Asl nda bilgisizlik. Bilseydik sendikan n eylerini. Bilmediimiz iin byle gerikal yoruz.

Mjgan, evli ve ocuklu bir kad n, sendikada grev almak istemiyor. stememesinin nedeni,kendisini ok ateli grmesi ve ocuu olduu ve aile sorumluluklar yznden, sendikalsorumluluk alabilecek durumda olmamas d r.D:-Siz sendikada temsilci veya benzeri konularda yer almak ister miydiniz?Mjgan:-Hay r istemem.


137/165

133

D:-Sendikada al mak?Mjgan:-Hay r.D:-Neden?Mjgan:-u yzden. Ben ok ate liyim. Birden atlar m byle panik tela. yle bir yap m var.

Hem de sorumluluk alt na girmek istemiyorum. nk bu ileri yapt n zaman dier btninsanlar n sorumluluu sizin s rt n z da oluyor ve mmkn de il yapamam.D:-Ayr ca ocuk, ev bir sr sorumluluk var.Mjgan:-Yani..bunun yan nda yani yapmak istemememin sebebi sorumluluk ta mak nk,ben bu ii yapmak istediim zaman hakk yla yapmak isterim ve arkada lar ma kar damahup olmak istemem. O yzden yapamam yani.

Bu rneklerde gstermektedir ki: Trkiyede sendikan

n tek ilevin cret pazarl

olduubyle bir sendikac l k anlay iin, doal olarak ne sendika ii demokrasiye ne de yelerinaktif kat l m na gerek duyulur. Kad n hareketi sonucunda ekillenen tzkler de soyut kal r.Bylesi bir durumda, kad n iilerin geleneksel rollerini a p aktiflemeleri vebilinlenmelerine de gerek duyulmaz.

Trkiye'de kad n iilerin gerek sendikal rgtlenme ierisindeki kat l m oran , gereksesendika ynetim organlar ndaki temsil oran olduka dktr. Bunun temel nedenlerindenbiri ataerkil ilikilerin sendikal dzeydeki yans mas d r yani kad n n sendikaya ve sendikaynetiminin de kad na bak a s nemlidir.

Sendikalar genel olarak al anlar n karlar n n korunmas , ekonomik ve demokratikhaklar n n gelitirilmesi a s ndan demokratik bir toplumun vazgeilmez eleri. Ancak burgtlenmeler toplumda cinsiyet temelinde var olan e itsizlii, bunun al ma yaam nayans malar n sorgulamak bir yana bunu kendi ilerinde yeniden retiyorlar. o unlukla cretart sa laman n tesine gemeyen bir politika izlemeleri, demokratik ileyi kurallar n kendi

ilerinde hayata geirmemeleri ve kad

nlar

n bu rgt iinde temsil edilmelerinindemokrasinin temel gere i olduu ilkesini nemsememeleri kad nlar ilgisiz olmaklasulamalar n n hakl bir temeli olmad n gsteriyor. Bu artlar alt nda kad nlar sendikalal maya niin ilgi duysunlar? Nitekim byle bir kad n potansiyeli var. (Toksz, 1994:441 )Yap lan ara t rmalara gre (rn:M. Koray' n ara t rmas : 1116 kad n n te biri sendikayneticilii konusunda istekli bulunmu) Bu yneticilerin aday olacak kad n bulam yoruzkonusundaki a klamas yla eliiyor. Bu kad nlar n ynetim konusunda e itim almalar , biraztevik edilmeleri yeterli olacakt r.

Kad n yelerin sendikalara ye olmamalar n n ve ynetimlerde yer almamas n n eitli


138/165

134

nedenleri bulunmaktad r: Kad nlar n sendikal faaliyetlere kat lmama ve ynetimlerinde yer alamamas konusunda yayg n kan , kad nlar n sendikaya ilgi gstermedikleri ynnde. Bukan ya, kendi kiisel gayreti ve mcadelesiyle bir yerlere gelmi kad nlar da sahip. Bukan lar st rtl bir sulamay da iermektedir: Kad nlar n kendi sorunlar na sahip

olmad klar ve artlar n zorlamad klar dnlyor. Fakat kad n n amas gereken ailesel vesosyal engeller bulunmaktad r. nce ailesini ikna etmesi ve daha sonra da ya am n sendikalfaaliyetlere kat l ma mmkn k lacak biimde organize etmesi gerekiyor. Yani ev i lerini kiminyapaca , ocua kimin bakaca zlmesi gereken sorunlard r. Ataerkil sistem taraf ndanverilen kltrn iselletirilmi olmas yani annelik ve e rollerinin sosyalizasyonu a lmas gereken temel engellendir.

Bu durumu Toksz u ekilde a klamaktad r: Dnyan n her yerinde, ocuk bak m ,

yetitirilmesi ve ev ileri baka olmak zere, aile sorumluluklar kad n n s rt ndad r. i kad nhem ite hem evde al t iin gerek bedensel ve zihinsel g olarak gerekse zaman olaraksendikal eyleme ynelecek olana a sahip olamamaktad r. Toplumsal ya am n her alan ndakiayr mc l n bu tabloya eklenmesi ile de, sendikal eyleme aktif olarak kat lmak isteyecek iikad n n nne adeta a lmaz engeller kar lmaktad r. Bir dier engel grubu da sendikalar nerkek egemen yap lar ve imaj d r. (Toksz, 1998:41)

Sendikada grev almaya istekli ya da sendikada neler olup bitti iyle ilgilenen kad nlar dahaok gen kad nlar. Koray' n ara t rmas nda grev alma iste ini dile getiren kad nlar n yar s 30 ya n alt nda, %71'i 35 ya n alt ndad r. Ecevit'in arat rmas nda da sendikaya en ok ilgigsterenlerin e itim dzeyleri greli yksek, ounlukla henz evlenmemi, evli olsa bilegenellikle ocuksuz kad nlar olduu grlyor. Faaliyetlerinden tr aile ve komuevresinden bask grdklerini sylyorlar. Bu durum, veya evlendikleri zaman kocalar n ngsterdii honutsuzluk onlar geri ekilmeye yneltiyor. Sendikalara ilikin eletirilerin ouda bu gruptan geliyor. Sendikalar etkin olmamakla, iverenle ibirlii yapmakla, erkek

iilerin

karlar

n

korumakla ve kad

nlar iin nemli konular

anlamaya al

mamaklasuluyorlar. Sendikaya ilgi duyanlar n gen ama aile yknn tm a rl n omuzlar ndahenz ta mayan kad nlar olmas bir tesadf de il. ocuklar n n olmamas onlar n sendikalfaaliyete zaman ay rmas n olanakl k l yor. ocuklu, zellikle kk ocuklu kad nlar n bunazaman bulamamas bir yana, sosyal evreleri de bylesi i lerle uramalar n onaylam yor.Dul ya da boanm kad nlar n da sendikal faaliyete az ilgi gsteren bir grup oldu ugrlyor. Genellikle aile reisi olmalar ndan tr ilerini yitirme korkusuyla veya sosyalevrenin yaln z yaayan kad nlar olarak zerlerindeki s k denetimi nedeniyle sendikal

al malarla ilgilenmiyorlar. (Toksz, 1994:443)


139/165

135

Sendikalar n, kad n yelerle yak n iliki kurularak onlara sendikan n sadece toplu szle mednemlerinde pazarl k arac olmad , emeki s n f n toplumsal yaama mdahale etmesinisa layacak, her trl ekonomik, demokratik haklar n koruyacak, toplumsal ya amdakar la lacak sorunlar n zmnde taraf olabilecek yap lar olduunun anlat lmas

gerekmektedir.

ye ile sendika aras ndaki ilikinin sadece yelik aidat n n ibaret olmad , sendikan n bizzatyelerce ynetilmesi gerektii, bizzat yelerce denetlenebilece i bilincinin gelimesi, kad niileri sendikalar na yak nlat racakt r.

imdiye kadar bunun gerekle memi olmas nda, Trkiye sendikal gelene ine hakim olancret sendikac l n n nemli bir pay bulunmaktad r. Sendikalar n ok ynl ilevlerininbulunmas na kar n, Trkiyede siyasal iktidarlar gerek kanunlar yoluyla gerekse de farkl mekanizmalarla, demokratik toplumsal ilevlerini k s tlayacak, onlar salt cret pazarl alan na hapsetmeye al m lard r. Bu say s giderek artan istedikleri politik izgide tutmaka s ndan gerekli grlmtr. (alayan, 2002: 333) Gnmzde sendikalar n, kendileriniyelerine kabul ettirmek iin yksek cret sa lamak d nda pek fazla yolu da kalmam t r.Emeki halk n iinde olduu a r ekonomik koullarda cret sorunun en ncelikli sorun olarakele al nmas n kolaylat rm t r.

Kad n iilerin ou, sendika ile, al maya ba lad ktan sonra tan maktad r. Bu kad nlar n,tan d klar kadar yla, sendika onlara gre, aidat dedikleri ve cretlerini artt rmaya al an bir yap y ifade etmektedir. Bu durumda kad nlar n konumlar pasif yelikten ileri gitmemektedir.Tam olarak tan mad klar bu yap iin evreleri ile at maya gitmemekte, zaten k s tl olanzamanlar n zorlamaya gerek duymamaktad rlar. Ancak grld kadar yla, sendikan nilevlerinin ve kendisi iin neler yapabileceinin gereine inanan kad nlar olumsuz koullar zorlaman n yollar n aramaktad r.

zetleyecek olursak; Tm dnyada oldu u gibi Trkiyede de adalama srecierevesinde, kad n n toplumsal ve siyasal ya ama kat l m yla ilgili hukuki dzenlemeler yap lmaya devam edilmektedir; fakat yap lm olan dzenlemeler pratik hayatageirilememitir. Toplumsal, ekonomik ve siyasal e itsizlik sorunu, kad n n toplumsal,ekonomik ve siyasal hayatta kat l m n etkilemektedir. Bu nedenle kad n n toplum iersindekibireysel varl ve farkl l gz ard edilmekte ve kad nlar byk lde ataerkil ideolojisininbelirledii cinsiyet rol kal plar iersine s k p kalmaktad r.


140/165

136

Kad nlar n eitsiz konumlar n n ezilmililiklerinin bir ok etkeni vard r. En nemli etkeni iseretim ve yeniden retim gleri aras ndaki ilikilidir. Kapitalizmle birlikte kad n ve erkekalanlar iyice ayr t r lm t r. Kapitalizmde cinsiyete dayal iblm sonucu zel alandankad nlar sorumlu say lmaktad rlar. zel alan ii kad n ii, kamusal alan ii erkek ii olarak

belirlenmitir. Kad n ve erke in toplum iindeki konumlar da bu ayr ma grebelirlenmektedir. eitli koullar nedeniyle kad nlar n, kamusal alandaki i lere a labilmelerisa lam ama kamusal alanda da zel alandaki i inin devam olan kad n ii olarak grlenilerde al maktad rlar. Bu iler ucuz emek gerektiren, nitelii ve stats d k ilerdir.Ayr ca e itimsizlik , vas fs zl k vs gibi nedenlerden dolay kad nlar n al ma hayat ndaerkeklerle rekabet edememektedirler. Kad n ii -erkek ii ayr m sonucu kad nlar az say dameslek ve sektrde yo unlam lard r. Bu durum kad nlar n isizlik oran n n erkeklerdendaha fazla olmas na neden olmaktad r. Kad nlar iin istihdam olanaklar n n yetersizliikad nlar n sigortas z, sendikas z i gvencesinin olmad kaak al lan zor al makoullar n n olduu dk cretli ilerde al malar na zemin haz rlamaktad r. Bu nedenletekstil gibi enformel ilerde en fazla kad nlar al mak zorunda kalmaktad rlar.

al an kad nlar kad n/erkek ii ayr m yznden hem evdeki ocuk ya l , hasta ve engellibak m , temizlik ileri yemek vs gibi hem de al ma hayat ndaki ilerden dolay ifte yknalt nda iyice yorulmakta, bu kad n n sendikal faaliyet gibi kamusal faaliyetlere girmesinigletirmektedir. Kendileri ile ilgili kararlar n sendikalar veya partilerde (kamusal alanda)al nm olmas ve kad nlar n bu kararlar n al nma srecinde yer almamalar kendileri iinolumsuz bir sonular do urmaktad r. Hem retim srecinde hem de aile iinde, cinsiyetedayal iblm al ma yaam na giren kad n n bir taraftan zgrlemesini sa larken, dier yandan daha fazla ezilmesine neden olmu tur.


141/165

137

SONU

DSKte tzk ve genel kurul kararlar nda sendikal demokrasiden bahsedilmekte fakatkad nlar n sendikal demokraside yer alamad klar grlmekte, yani tzk ve genel kurul

kararlar soyut kalmaktad r. Kad nlar n demokratik temsili iin amalar gereken, sosyalengeller bulunmaktad r.

Kad nlar, sendikalarda, ye olarak yeterince yer almad gibi ynetim dzeyinde deyeterince temsil edilememektedirler. stelik bir kurum olarak sendikalar kad n yelerinsorunlar n zme yolunda yeterli abay gstermemektedirler. Tekstil sektr, kad nlar nyounlukta al t bir sektrdr. Bu greli younlua ra men kad nlar, bir tekstil sektrsendikas olan DSK Tekstil ileri Sendikas karar mekanizmalar nda yeterince temsil

edilememektedirler. Bunun e itli nedenleri vard r.

Kad nlar n eit temsil edilememelerinin temel nedeni ataerkil ideolojidir. Kad n n al maalan zel alan, erke in al ma alan da kamusal alan olarak ayr t r lm t r. Kad nlarla ilgilikararlar n kamusal alanda al nmas ve buralarda kendilerini ilgilendiren kararlar n al nmasrelerine kat lmalar olduka nemlidir. Ancak zel/kamusal alana ait kad n/erkek rolleriayr m , kad n n kamusal alana a lma abalar na engel olmaya devam etmektedir.Kad nlar al ma yaam na, al ma yaam hareketliliine, sendikalara ye olmas na,sendikalarda aktif grev almas na, siyasete kat lmas na veya dier kamusal alana aitfaaliyetlere kat lmas ndan al koyan, zorlat ran veya al anlar n meslekte sreklikalabilmelerini engelleyen eitli faktrler vard r. En nemli faktrlerden biri, ev ii ilerinden-temizlik, bula k, ama r y kama, yemek yapma vs. ve ocuklar n bak m ,yetitirilmelerinden, yal lar n, hastalar n, engellilerin bak m ndan kad nlar n birinci derecedesorumlu tutulmalar d r.

Sosyal refah hizmetlerinin yeterince kapsay c ve yayg n olmay nedeniyle, al ankad nlar ocuklar na ya kendileri bakmak ya da bir ba ka kad na (rne in annesine)bakt rmak zorundad rlar. saatleri iinde ocu unu bakas baksa bile iten eve dndktensonra ocuklar n bak mlar yine anneye aittir. al an kad nlar, ev ileri de yapmak zorundakald klar iin ifte ykn alt nda ezilmektedirler. al an kad nlarla ile ilgili arat rmalaragre, al an kad nlar n, ev ileri ile birlikte al ma sresi ortalama gnde 13-14 saatibulmaktad r. Bu zor koullar nedeniyle kad nlar kamusal alana ait i lerde al yorsa, yaevlenince ya da ocu u olduktan sonra ayr lmak zorunda kalmaktad r. Ya da kad nlar

evlendikleri veya hamile olduklar

iin iten

kar

lmakta, veya ie al

mda bekarlar tercihedilmektedirler. al an kad nlar n, sendikac kad nlar n vs. ounluunun henz


142/165

138

evlenmemi veya evli olup ocuu olmayan kad nlar olmas tesadf de ildir.

Bu sorumluluk, aile iinde payla lmad ka ve devlet taraf ndan destekleyici politikalar gelitirilmedike kad nlar n kamusal faaliyetlere dzenli olarak kat lmalar ok g olacakt r.

al an kad nlar , ocuklar doduunda eve dnmek zorunda b rakmayacak mekanizmalaramutlaka ihtiya vard r. Buna belli bir yaa gelinceye dek ocuklar n bak m iin hem anneyehem babaya cretli/cretsiz izin verilen, ebeveyn izni uygulamas ile balanabilir. ocukbak m sorunu sadece kad n n sorunu olarak ele al nmamal , kamu ve zel iyerlerinde kre ve gndz bak m evleri a lmas iin yasal ve idari dzenlemeler yap lmal , mevcut olanlar gelitirilmelidir.

Kad n n kamusal alana ait faaliyetlerde yer almas iin zellikle kad n-erkek rollerikonusundaki dnce ve tutumlar n deimesi gerekmektedir. Aile sorumluluklar , erkekler ve kad nlar aras nda e it olarak payla lmal d r. Erkein ev ileri ve ocuk bak m gibisorumluluklardan eit pay almas n sa lamak iin bata kitle iletiim aralar olmak zere tmaralar n kullan larak, toplumsal bilincin gelitirilmesi gerekmektedir.

Kad nlar n ikincil konumlar , d lanm l klar , ezilmilikleri veya bask alt na al nm l klar ,ataerkil sistem taraf ndan retilmi, binlerce y ll k bir gelenein rndr. Bunun de imesigerekmektedir. Kad n n al ma hayat na, sendikal faaliyetlere kat lmas na nemlibask lardan biri de yap lan ara t rmalara gre aile iinde baba, koca vs. gibi erkeklerdengelen bask d r. Ayn ailedeki erkekler kendilerini iktidar grdke, kad nlar n kendileriniilgilendiren sorunlarla ilgilenmelerine engel olacaklard r. Kad nlar n bu durumu, kad nlar eitve zgr olmad ka srecektir. Kad nlar n zgr ve e it olabilmeleri iin ataerkil dnceanlay n n da toplumsal bilinlendirilme yoluyla yok edilmesi gerekmektedir.

Kad nlar n sendikalarda yeterince yer alamamas n n en nemli nedenlerinden biri,

kad

nlar

n i yaam

na kat

l

m

n

n erkeklerden d k olmas

d

r. Kad

nlar

n al

ma haklar

,temel haklardan biri olduu halde, kad nlar i bulma, iin nitelii ve iteki konum a s ndanayr mc l a uramaktad rlar. Kad nlara al ma hayat nda her trl cinsiyet ayr mc uygulamalar nleyecek, kad nlara f rsat e itlii salayacak yasal dzenlemelerin yap lmas gerekmektedir.

Kad n ii-erkek ii ayr m , eitsizliin en byk nedenlerinden biridir; kad n ii-erkek ii ayr m n n kalkarak 'i ' kavram geerli olmas gerekmektedir. Kad nlar n daha nce hi yer

almad klar mesleklere getirilmeleri sa lanmal d r. Kad nlar, genellikle dk statl, yetenekve beceri gerektirmeyen i lerde al maktad rlar. al an kad nlar, ayr mc l k


143/165

139

uygulamalar ndan dolay st sorumluluk dzeylerinde yeterli oranda yer alamamaktad rlar.Bu nedenle, st sorumluluk dzeylerine getirilmek gibi kad n n toplumsal statsniyiletirmeye ynelik, gerektiinde pozitif ay r mc l da ierebilen politikalar belirlenipkalk nma planlar nda yer almalar sa lanmal ve uygulamada somutla t r lmal d r. Bu

uygulamalar n ncelikle devlet sektrlerinde ba lamas rnek oluturulmas a s ndannemlidir. statistikler, bu sektrde byle bir kad n kapasitesi bulundu unu gstermektedir.

Sa hareketlerin aile btnl ad alt nda kad n eve hapsetme politikalar na kar kampanyalar yrtlmeli; kad nlar n toplumda kendi ba lar na ba ms z bir birey olmalar n nyolu a lmal ; ekonomik ba ms zl klar n kazanmalar ynnde tedbirler al nmal d r.

Kad nlar n sendikalarda rgtlenememelerinin en nemli nedenlerinden biri bu sektrnayn zamanda kad nlar n ucuz emek olarak al t bir enformel sektr olmas vergtlenme olanaklar n n bulunmamas d r. Bu sektr, kreselle en dnyada yeni olu an bir rekabet eklidir ve zellikle evre lkelerde yer almaktad r. Bu alana dnk yasal nlemlerinyetersiz kalmas , kad nlar n ucuz emek olarak bu sektrde smrlmelerine zeminhaz rlamaktad r. Kad nlar ounlukta sendikal olma olana olmayan bu sektrn kaak vekk iletmelerinde al maktad rlar.

Kad nlar, zaten k s tl olan i olanaklar ndan, e itim yetersizlii, vas fs zl k vs. gibinedenlerle de erkeklerle rekabet edemedikleri iin yararlanamamaktad rlar. al ma hayat ile ilgili arat rmalar, yaln z byk iletmelerle s n rl kalmamal , kad nlar n ucuz emek olarakal t r ld klar tm alanlardaki durumu tespit etme, inceleme ve de erlendirmeye kat lmas gerekmektedir. Ayr ca kad nlar n istihdam imkanlar n gelitirici uygulamalar n balat lmas gerekmektedir.

zellikle enformel kk iyerlerinde kaak al an ve sosyal sigorta kapsam d nda kalan

kad

nlar

n sigortalanabilmesi iin denetim, te vik ve bilgilendirme yap

lmal

, hemuygulamadan hem de mevzuattan do an aksakl klar giderilmelidir.

Sendikalar, faaliyetlerini cretli kad n iilerle s n rlamamal ; faaliyetleri, enformel al ankad nlar da kapsamal d r. Sendikalar bu alanla ilgili politikalar yaratmal ve bu politikalar ylahkmetlere enformel sektrle ilgili politikalar yarat lmas konusunda bask yapmal d r.

Cinsiyet ayr mc l ve rolleri, ailede bebeklikten itibaren yap lan sosyalle tirme ile balar. Bu

ayr mc l k temel eitimle de devam eder. Ailede ve temel e itim de rollerin deitirilmesikonusunda geni apl eitim al malar yap lmal d r. Temel e itimde okul mfredatlar nda


144/165

140

ataerkil ideolojinin cinsiyet rollerinden ar nd r larak erkek ve kad n aras nda e itlikiynlendirilmelere gidilmeli, kad n ii - erkek ii kavramlar n n mfredattan tmyle kar larak,kad n ve erke in ayn ii yapabildikleri gsterilmelidir. Okullar, erkeklerin ve kad nlar n ailehayat nda, sosyal hayatta sorumluluklar eit paylat bir topluma haz rlamal d r. Bylece

eitim, dncelerin ve tutumlar n deimesinde rol oynamal d r. Evde ve okulda k z veerkekler eit eitim ve geliim imkanlar na sahip olmal d r.

Mesleki eitim programlar da, kad nlara geleneksel olmayan i lere ve her dzeydeki bilimselteknik ilere girme imkan sa layacak uygulamalar iermelidir. al an kad nlar n da meslekieitimden yararlanabilmesi iin eitim sresince cretli izin verilmeli, eitim programlar kad nlar n konumunu dikkate al narak haz rlanmal d r.

Kad nlar n sendikalar n karar alma mekanizmalar nda yeterli oranda temsil edilememeleri,kad nlar n kendi zgl sorunlar ndan kaynakl taleplerini de sendikalar taraf ndan gz ard edilmesine yol amaktad r. Kad nlar, kamusal alandan, siyasetten ve sendikal faaliyetlerdenuzak durmakta de il d lanmaktad rlar. Kad n n kamusal alandaki konumu direkt sendika ileolan ilikisine yans maktad r. Ataerkil deer yarg lar erevesinde belirlenen cinsiyet rolleridorultusunda temel faaliyet alan 'ev'le k s tlanan kad n sendikal alandan nemli lded lanmaktad r. Bu d lanm l k ierisinde, al ma hayat nda hak ve menfaatlerinikorumaya ynelik bir kurum nitelii ta yan sendikalar n rgt yap s ierisindeki pozisyonunudeerlendirmede de nemli sorunlar ya amaktad r. Oysa kad n n gerek al ma yaam ierisindeki statsn iyiletirme, gerekse kamusal alanda grnrl n sa lamakbalam nda ye olduu sendikay bir arac kurum olarak deerlendirebilmesi gerekmektedir

Birok gle ra men, al anlar n ekonomik ve demokratik taleplerini elde etmek amac ylasendikal faaliyetlerde yer alan kad nlar, sendikalarda e itli ataerkil cinsiyetiliklerlekar lamaktad rlar.

Son y llarda, sendikalarda, kad n al anlar n sorunlar konusunda ok az da olsa baz al malar yap lmaktad r. Bunun en nemli bask unsuru kad n hareketi mcadelesidir. Di eride uluslararas rgtlerin ba n ektii, al ma yaam nda giderek daha fazla yer alankad nlar n sendikalara ye olmas n sa lamak ve ye kad nlar sendika iinde aktif konumlara getirebilmek konusundaki pozitif ayr mc l k dnceleridir.

Pozitif ayr m, tarihsel olarak ortaya km olan kad nlar aleyhine dengesiz konumun

a labilmesi iin kad nlara f rsat nceliinin verilmesidir. Pozitif ayr mc l k, kad nlar n belirginbiimde az var olduklar alanlara girebilmeleri iin kota koymaktan, esnek al ma saatleri,


145/165

141

hamilelik ve douma ilikin kolaylat r c ilemler, iyerinde ocuk bak m n mmkn k lacakkreler yaratmaya kadar de ien bir sosyal politikad r. Pozitif ayr mc l k politikalar ,sendikalarda karar organlar iinde kad nlara kota ayr lmas konusunda da uygulanmayakonmutur. Ancak bu konuda tart malar devam etmektedir.

Kad n n kamusal alanda ataerkil kltrn etkisinden yeniden retilen e itsiz statsnnk r labilmesi iin olumlu ayr mc l k politikalar n n en az ndan geici bir sre uygulanmas n nyararl olaca dnlmektedir. Kota uygulamas , gerek sendika iersinde, gerek lkeap nda demokrasi srecine ivme kazand racakt r.

Kota uygulamas n n, kad n n rgt iindeki konumunu iyiletirebilmesi iin sendikac erkeklerin himayeci politikalardan daha ok ataerkil bak a lar n deitirmeleri ve gl bir taban hareketi gerekmektedir.

Sendikalar, sosyal de iim gleriyle, ekonomik dzenleme, herkes iin sosyal adalet veeitlie dayanan politik ynetimlerle, toplumsal bask yapma yoluyla, hkmetleri etkileme vekad n iilere kar uygulanan ayr mc l n oluturan temelleri ortadan kald racak e itlikyasalar n n ve pozitif eylem programlar n n desteklenmesi suretiyle, i gc piyasas ndakicinsiyet temelindeki ayr mc l n ortadan kald r lmas iin al malar n srdrmelidirler.

Sendikal yap lar, kad n iilerin taleplerine cevap verecek ekilde yenilenmelidir. Kad niilerin talepleri, sendika politika ve programlar n n bir paras olmal d r. Kad nlar n,sendikalarla ilgili abas henz ok yetersiz kalmaktad r. Sendikalarda, al an kad nlarlailgili zel politikalar saptanmas na zen gsterilmelidir. Sendikalar al an kad nlar nsorunlar n n zmne ynelik zel ve kapsaml hkmleri toplu i szlemelerine koymadada duyarl olmal d rlar. Kad n yelerin sendikaya yabanc lamalar n k rmak iin sendikalar nkad n yelere sendikal ilgi ve kat l m n n olumas n sa layacak faaliyetler dzenlemelidir.

Kad n Komisyonu ve Kad n Dairesi organlar arac l yla kad nlar n ortak taleplerini sendikagndemine ta narak, zm aranabilir. Bunun iin ncelikle baz sendikalar n tznde yer alan ama al mayan bu organlar n iler hale getirilmeleri gerekir. Bu yap lar n insiyatif kullanma gc olmal , karar alma organlar na dorudan nerilerde bulunabilmeli veyaulat klar sonular gnderebilmelidir. Ayr ca, teki ye gruplar n n temsilcileriyle srekli fikir al verii iinde olmal d rlar. Bunlar, kad nlar na sendikal, toplumsal, ekonomik veya siyasaldurumlar n deerlendirmelerini salayacak e itim vermelilerdir. Bu eitimler, kad nlar n

sendikal rgtn st dzeylerinde grev stlenmelerini de sa lamal d r. Sendikal e itim, eithaklar yakla mla dzenlenmeli ve pozitif eylem olarak da stlenilmelidir. Bu eitimler,


146/165

142

kad nlar n gelebilece i zamanlarda ve mekanlarda yap lmal d r. Eitilebilecek hedef kitleyaln z kad nlar deil erkekler de olmal d r.

Sendikalar, kad nlara kendi konumunu kavramas nda ve kimliini bulmas nda yard m

etmeliler. Kad nlar n, sendikalarla btnle mesi ve sendikal faaliyet ve sorumluluklarakat l mlar sa lanmal d r. kad nlar, sorunluluk gerektiren grevlerin kabul konusunda iknaedilme yollar n n bulunmas iin aile sorumluluklar n n yerine getirilmesi ve payla lmas n amalayan politikalar izlenmelidir. Sendikalar n yap s n n incelenmesi ve kad nlar n karar alma dzeylerine ula mas n n nleyen somut durumlar n ve yap lar n deitirilmesigerekmektedir. Kad nlara sendikalar n ilevlerini ve ileyiini tan t c , onlar n da ynetimekat lmalar n tevik edici sendika ynetimine en az ndan ye say lar ile orant l olarakkat lmalar anlay n benimsenmelidir. Kad nlar n, sendikal faaliyetlerin tm dzeylerine aktif kat l mlar , sendikalar glendirecektir. Kad n ynetici say s artt ka kad n sorunlar ,kad nlar n kiisel problemleri olmaktan k p, ortak taleplere dn ecektir. Kad nlar n,ynetime gelileri ile, kad nlar siyasette deneyim kazanacaklard r.


147/165

143

KAYNAKA

ANSAL, Hacer (1989) Kapitalist retimde Cinsiyetilik,11.Tez , Say 9, stanbul

ANSAL, Hacer (1997) Teknolojik Gelimelerin Sanayide Kad n stihdam na Etkileri: TrkTekstil ve Elektronik Sanayilerinde Teknolojik Deiim ve Kad n stihdam , T.C. Babakanl kKad n n Stats ve Sorunlar Genel Mdrl katk lar yla, Ankara.

ARSLAN, Hakan; AKINCILAR, Murad, (1998) Devletin Cumhuriyeti: Devletin Solu SolunSendikalar , ktisat Dergisi , Say .383, stanbul.

ATAR, Ak n (1998), Kad n Arat rmalar nda Yntem Sorunu ve Kad n stihdam n nGelitirilmesi (KG) Projesi rnei,ktisat Dergisi , Say .377, stanbul.

BALTA, Evren ve Dierleri (1997) , Kad n Sorunlar ve Olumlu Ayr mc l k, OLEYS, Ankara.

BRNC, Yksel (1997), Globalleen Dnyada Emek Piyasas , ktisat Dergisi , Say : 369,stanbul.

BURA, Aye; KEYDER, alar, (der.), (2006), Sosyal Politika Yaz

lar

, ev: Burcu Yakutakar, Utku Bar Balaban, letiim Yay nlar , stanbul

ALAYAN, Handan(2002), Kad n ilerin Sendikal ve Demokratik Kat l m , Haz:Alpaslan I kl , Trkiyede Sendikac l k Hareketleri inde Demokrasi Kavram n nGeli imi, T.C. Kltr Bakanl Yay nlar , Ankara

DSK (1992), 1990'larda Trkiye i S n f , Sosyal ve Ekonomik Gstergeler, D SK arat rma

Enstits, stanbul.

DSK (1995), al an Kad nlar, stanbul

DPT (1994), Kad n Alt Komisyonu Raporu, Yay n no:DPT:2358, Ankara.

ECEVT, Y ld z(1985), retim ve Yeniden retim Srecinde cretli Kad n Emei, Yap tDergisi , Say .9, stanbul.


148/165

144

ECEVT, Y ld z(1990), Kad nlar, Siyasal Kat l m ve Sendikalar, Nermin Abadan-UnataArmaan, Ankara niversitesi Bas n-Yay n Yksekokulu Y ll k 1989-1990, Ankara.

ECEVT, Y ld z(1993), Kentsel retim Srecinde Kad n Emeinin Konumu ve Deien

Biimleri, Der:irin Tekelli,1980ler Trkiyesinde Kad n Bak A s ndan Kad nlar ,letiim, kinci Bask , stanbul

ECEVT, Y ld z(1995), retim ve Yeniden retim Srecinde cretli Kad n Emei, ktisatDergisi , Say .365, stanbul.

ECEVT, Y ld z(1998), Trkiyede cretli Kad n Emeinin Toplumsal Cinsiyet TemelindeAnalizi,75 Y lda Kad nlar ve Erkekler , Editr: Aye Berktay Hac mirzaolu, Dan man:Fatmagl Berktay, Tarih Vakf Yay nlar , stanbul

ERAYDIN, A-ERENDL, A (1996), Teknolojik Gelimelerin gc Niteliine Etkileri retimdeYeni rgtlenme Biimleri ve Emek Sreleri 4.Ulusal Sosyal Bilimler Kongresi Bildiriler nsan Toplum Bilim , Der: Kuvvet Lordolu, Kavram Yay nlar , stanbul

ERAYDIN, Ayda (1998), D Pazarlara A lan Konfeksiyon Sanayinde Yeni retimSreleri ve Bu Sektrde al an Kad nlar, ktisat Dergisi , Say .377, stanbul.

EYBOLU, Aye ve Dierleri (1998), Kentli Kad nlar n al ma Koullar ve al maYaam n Terk Nedenleri, ktisat Dergisi , Say .377, stanbul.

FREDRCH EBERT VAKFI (1992), Kentli Kad nlar n i Yaam ndaki Sorunlar ve zmnerileri, stanbul.

GEORGE, Susan (1997) Kreselle me, ktidar ve Sendikalar

n Rol, ktisat Dergisi ,Say :369, stanbul

GRE, Birsen (1992), Toplumsal Bilimlerde Arat rma, Sava Yay nlar , Ankara.

GRSOY, Sara ve Di erleri(1995), Trkiyede Sendikal Hareketin K sa Tarihesi ve DiskinDn Bugn, (Mimar Sinan niv. Sosyoloji Blm: Yay nlanmam Bitirme Tezi), 1995

GZEL, ehmus (t.y.), "Cumhuriyet Trkiyesinde i Hareketi", Cumhuriyet DnemiTrkiye Ansiklopedisi , letiim Yay nlar , stanbul


149/165

145

ISIKLI, Alpaslan(t.y.), "Cumhuriyet Dneminde Trk Sendikac l ", Cumhuriyet DnemiTrkiye Ansiklopedisi , letiim yay nlar , stanbul

IIKLI, Alpaslan (1990), Sendikac l k ve Siyaset, mge Kitabevi, Ankara

IIKLI, Alpaslan (1992), "cretli Emek ve sendikalama", Gei Srecinde Trkiye ,2.Bask ,Belge Yay nlar , stanbul.

IIKLI, Alpaslan (2002),Sendikac l k Hareketleri inde Demokrasi Kavram n n GeliimiA s ndan Trkiye i Hareketinin zgn Yanlar , Haz: Alpaslan I kl , TrkiyedeSendikac l k Hareketleri inde Demokrasi Kavram n n Geliimi, T.C. Kltr Bakanl Yay nlar , Ankara

KABASAKAL, Hayat. E. (1991), Kad nlar, rgtler ve G Da l m , Toplum ve Bilim , No.53 Bahar.

KAZGAN, Glten (1979), Trk Ekonomisinde Kad nlar n gcne Kat lmas , MeslekiDa l m , Eitim Dzeyi ve Sosyo-Ekonomik Stats, Der: Nermin Abadan-Unat, TrkToplumunda Kad n, Trk Sosyal Bilimler Dernei Yay nlar , Ankara

KORAY, M. (1996), Deien Koullarda Sendikalar in Baz Temel Tart ma Noktalar ,4.Ulusal Sosyal Bilimler Kongresi Bildiriler nsan Toplum Bilim , Der: Kuvvet Lordolu,Kavram Yay nlar , stanbul

KORAY, M.(1997), Kreselleme lerlerken Gerileyenler, ktisat Dergisi , Say :369,stanbul.

KORAY, Meryem (1993), al ma Ya am nda Kad n Gerekleri, BASSEN Eitim ve Kltr Yay nlar : 23, stanbul.

KORAY, Meryem (1994), Deien Koullarda Sendikac l k, TSES, stanbul.

KORAY, Meryem; TOPUOLU, Alper (1987), Sosyal Politika, Kar nca Matbaac l k, zmir.

KMBEETOLU, Belk s (1998), K z ocuklar ve ilik, ktisat Dergisi , Say .382,stanbul.


150/165

146

MNBA, Trkel (1997), "nformal Sektr Kad n sizliine zm m?" , Kad nlar nGndemi , (Haz.) Necla Arat. stanbul, s:99-114.

NECEF, ule (1997) Emein zgrlemesi zerine, ktisat Dergisi , Say :369, stanbul.

GN, Asl han ve ZMAN, A.Aylin (t.y.), Trkiye'de Kad n Sendika likisi Sendikal lamave rgt i Temsil, OLEYS Yay nlar , Ankara.

NGDER, Seyfi (1994), Kriz ve Sendikal Hareket, Devinim Yay nc l k, stanbul

ZBAY, Ferhunde,(1991) Trkiyede Kad n ve ocuk Eme i,Toplumbilim Dergisi , No.53Bahar, stanbul.

SERDAROLU, Ufuk; ZKAPLAN, Nurca, (1998) ktisat Ve Toplumsal Cinsiyet, ktisatDergisi, Say .377, stanbul.

SEYMAN, Yaar (1992), Kad n ve Sendika, Sosyal Demokrasi Yay nlar , Ankara.

ENESEN-GNLK, Glay (1998), Cinsiyete Dayal Ayr mc l n Dzeyi Nas lllebilir,ktisat Dergisi , Say 377, stanbul.

T.C. ALIMA VE SOSYAL GVENLK BAKANLII (2005), al ma Halat istatistikleri,

Yay n no.31, Ankara.

TOKOL, Ayen (1994), eitli lkelerde Sendikalar n Kad na Ynelik al malar , ktisatDergisi , Say :349, stanbul

TOKSZ, Glay (1994), Kad n al anlar ve Sendikal Kat l m, ASBF Dergisi Cilt.49No.3-4, Ankara.

TOKSZ, Glay (1998), Kad nlar n Gznden Sendikalar ve Sendikac l k, ktisat Dergisi ,Say .377, stanbul.

TOKSZ, Glay (1998), Trkiyede Sendikac Kad n Kimlii, 20. Yzy l n Sonunda

Kad nlar ve Gelecek , TODAE Yay nlar No.285, Ankara.


151/165

147

TOKSZ, Glay, ERDODU, Seyhan (1998), Sendikac Kad n Kimlii, mge Kitabevi,Ankara.

WEDEL, Heidi (2001). Siyaset ve Cinsiyet, Metis Yay nlar , stanbul

WICHTERICH, Christa (2004), Kreselletirilen Kad n, ev:Tun Tayan-Fsun Tayan,Trk Sosyal Bilimler Dernei, Ankara


152/165

148

EKLERANKET VE MLAKAT FORMU

STANBUL NVERSTES KADIN ALIMALARI BLM DALI

YKSEK LSANS BTRME TEZ ALIMASI

1.Doum tarihiniz?

2. Doum yeriniz?

3. Eitim durumunuz?a)-Okur yazar de il.b)-Okur yazar c)-lkokul mezunud)-Ortaokul mezunue)-Lise mezunuf)-niversite mezunu

4.Anne ve baban z n eitim durumu?a)-Okur yazar de il.b)-Okur yazar c)-lkokul mezunud)-Ortaokul mezunue)-Lise mezunuf)-niversite mezunu

5.Einizin eitim durumu?a)-Okur yazar de il.b)-Okur yazar c)-lkokul mezunud)-Ortaokul mezunue-Lise mezunuf)-niversite mezunu

6.Medeni haliniz?a)-Bekar b)-Evlic)-Boanm

d)-Dul7.teki konumunuz?a)-Yneticib)-Alt yneticic)-Bro iisid)-Teknik elemane)-Dz iif)-Dier (A klay n z)


153/165

149

8.al maya ka ya n zda ba lad n z?a)-10 Ya ndan nceb)-10-15 ya aras c)-15-20 ya aras d)-20-25 ya aras e)-25-30 ya aras f)-30 ya zeri

9. al ma nedeniniz?

10.Ka y ld r bu ite al yorsunuz?a)-1-5 Y lb)-6-10 Y lc)-11-15 Y ld)-15+Y l

11. Ne zamand r sendikal s n z?

a)-1-5 Y

lb)-6-10 Y lc)-11-15 Y ld)-15+Y l

12.al ma sresi haftada ka saat?a)-45 saatten fazlab)-41-45 saatc)-31-40 saatd)-30 saatten az

13. Haftada ka gn?

a)-Haftada 7 gnb)-Haftada 6 gnc)-Haftada 5 gnd)-Haftada 3-4 gn dzensiz

14.Fazla mesaiye kal yor musunuz?a)-Evetb)-Hay r

15.Fazla mesai cretiniz var m ?a)-Evetb)-Hay r

16.Hafta sonlar al yor musunuz?a)-Evetb)-Hay r

17.Gece vardiyas na kal yor musunuz?a)-Evetb)-Hay r


154/165

150

18.Ev-i ula m ka saatte sa lan yor?a)-10-15 dakikadab)-15-30 dakikadac)-30-45 dakikadad)-45-60 dakikadae)-1,50 saattef)-2 saatteg)-daha yukar

19.Ev-i ula m hangi aralarla yap l yor?a)-Servisb)-Otobs/Tramvay/Metro/Minbsc)-zel arad)-Dier

20. Evde ortalama gnlk ka saat al yorsunuz?a)-1 saatten az

b)-1 saatc)-2 saatd)-3 saate)-3 saatten fazla

21. Hafta sonlar evde ka saat al yorsunuz?a)-1 saatten azb)-1 saatc)-2 saatd)-3 saate)-4 saatf)-5 saat

g)-5 saatten fazla22. Hafta sonlar ev ii d nda neler yap yorsunuz?

a)-Bo zaman yokb)-TV seyretme/radyo dinlemec)-Kitap/gazete okumad)-Dost/akraba ziyaretlerie)-Geziler: ehir iinde/piknikf)-Sinema/Tiyatro/konser vs. gibi etkinlikler g)-Dernek/Parti faaliyetleri/Sendikah)-Spor i)-El becerileri

j)-Dier (A klay n z)

23. Y ll k izninizi nas l geiriyorsunuz?a)-Evdeb)-Memlekettec)-Otel, pansiyon, tatil kyd)-Kampe)-zin kullanm yor f)-Dier


155/165

151

24. Evde yapt n z iler, nelerdir?a)-Ortal k toplamab)-Temizlikc)-Yemekd)-Bula ke)-tf)-ama r y kamag)-ocuk bakmah)-Yal bakmai)-Hasta bakma

j)-Al veri k)-Eve ait demeleri yapmal)-Tamiratm)-Hepsi ve dierleri

25. Y ll k izninizde bir gnnz nas l geiyor?

26. al

ma zaman

d

nda kalan zamanda yap

lan etkinlikler?a)-Bo zaman yokb)-TV seyretme/radyo dinlemec)-Kitap/gazete okumad)-Dost/akraba ziyaretlerie)-Geziler: ehir iinde/piknikf)-Sinema/Tiyatro/konser vs. gibi etkinlikler g)-Dernek/Parti faaliyetlerih)-Spor i)-El becerileri

j)-Dier

27. Einizin evde yapt iler, nelerdir?a)-Ortal k toplamab)-Temizlikc)-Yemekd)-Bula ke)-tf)-ama r y kamag)-ocuk bakmah)-Yal bakma )-Hasta bakma

j)-Al veri k)-Eve ait demeleri yapmal)-Tamiratm)-Hepsi ve dierleri

28. Ev ilerinize yard m eden var m ?a)-Evetb)-Hay r

29. Ev ilerine kim yard n ediyor?a)-Eimb)-Babam/Erkek karde im veya ailenin dier erkek yeleric)-Annemd)-K z me)-K z kardeimif)-cretli ii


156/165

152

30. Kulland n z Dayan kl Ev aletleri nelerdir?a)-Merdaneli ama r makinas b)-Otomatik ama r makinas c)-Elektrikli sprge makinas d)-DVD/ DVCe)-Bilgisayar f)-Telefong)-Buzdolab

31. Dayan kl tketim mallar n ailede kim almaktad r?a)-Eimb)-Benc)-Birlikte karar veriyoruzd)-Ailenin dier erkek yelerie)-Ailenin dier kad n yeleri

32. Evde daha sonra kullan

lmak zere tur u, reel konserve vb. eyler haz

rlan

yor mu? a)a)-Evetb)-Hay r

33. Aile btesine katk sa layacak, memleketten evde tretmek zere bir eyler geliyor mu? (Tah l, et, peynir vs gibi)a)-Evetb)-Hay r

34. Ev ileri iin cretli biri tutuluyor mu?a)-Evetb)-Hay r

35. ocuklar n eitimiyle ailede kim uramaktad r?a)-Kendimb)-Eimc)-Ben ve e imd)-Ailenin dier kad n yelerie)-Ailenin dier erkek yeleri

36.Evde TVde hangi program n izlenece ine kim karar veriyor? Kumanda genellikle kimdeoluyor?

37. Evde ikinci bir TV var m ?a)-Evetb)-Hay r

38. Bu ii nas l buldunuz?

39. Maa n z ne kadar?

40. Ailenizin ortalama geliri ne kadar?

41. Sendikal m s n z?a)-Evetb)-Hay r

42.Sendikaya nas l ye oldunuz?


157/165

153

43. Sendikayla ilikileriniz nas l?

44. Sendikal al malara kat l yor musunuz?a)-Evetb)-Hay r

45.Sendikal al malara kat lmama nedeniniz?

46. Sendikal al malara kat lma nedeniniz?

47. En son sendika al malar na ne zaman kat ld n z?

48. Sendika ile sorunlar n z nelerdir?

49.Sendika nedir?

50.Sendika organlar

na hangi s

kl

kta kat

l

yorsunuz?a)-Haftal kb)-ki haftada bir c)-Ayl kd)-Y ll k

51. Aa da yer alan sendika organlar ndan herhangi birisine kat labilir musunuz?a)-Kad n komitesib)-Ynetim kuruluc)-Denetim kurulud)-Disiplin kurulue)-Temsilciler kurulu

52.Sendikada hangi greve hangi s kl kta kat l yorsunuz?

53. Sendikal toplant lara kat lamama nedeniz nedir?a)- gvencesinin yetersizliib)-Toplant saatlerinin uygun olmay c)-Kendine gvensizlikd)-Toplant ya kat lan kad n say s n n azl e)-evreden ele tirif)-ocuklar n bak m ve ev ilerig)-Sendika ynetiminin benimsenmemesih)-Ein ve ailenin tepkisii)-Sendikan n kendisini kad n olduu iin engellemesi(TOKSZ,ERDODU ,1998)

54.Sendikan n genel e itim seminerlerine kat l m n z?a)-Kat lmad mb)-Y lda 1-2 kezc)-Y lda 3-5 kezd)-Y lda 5-10 keze)-10 ve zeri(TOKSZ,ERDODU ,1998)


158/165

154

55. Toplu szle melerde kad nlarla ilgili hangi hkmler yer almal d r?a)-Kre, emzirme odas sorunlar b)- gvencesic)-Kad nlar iin eitim, kltrel faaliyetler d)-Ayr mc l a kar hkmler e)-Doum izinlerinin uzat lmas (TOKSZ, ERDODU ,1998)

56. Sendikalar n en nemli grevi nedir?a)-Demokrasinin gelimesine katk da bulunmakb)-Sosyal haklar artt rmakc)-Eitim ve bilinlendirmed)-cret art sa lamake)-Mesleki karlar korumakf)-Bask grubu oluturmakg)-Siyaset yapmak(TOKSZ, ERDODU ,1998)

57. Sendikalar n en nemli eksiklii nedir?a)-ileri sendikan n yesi olmak gibi bir zdelik havas na sokmuyorlar.b)-Demokrasi mcadelesinin verilmemesic)-Sendikal eitimin yetersizliid)-i haklar n yeterince savunmamas e)-ye taban ndan kopuklukf)-Siyasi particilik, taraf tutmag)-Kendini kamuoyuna yeterince tan tamamakh)-rgtlemede eksiklik(TOKSZ, ERDODU ,1998)

58. Trkiyenin en nemli sorunu nedir?a)-Antidemokratik yasalar b)-sizlikc)-Pahal l kd)-nsan haklar ihlallerie)-Terr f)-Kkten dinci ak mlar n glenmesig)-Eitim ve sal k sorunlar ?

59.Niin sendikal olmal ?

60. Sendikac lar n kad nlar n ynetime gelilerine bak aa dakilerden hangileridir iaretleyebilir misiniz?a)-Sendikac lar, kad nlar n yeliklerini marjinal grrler.b)-Sendikac lar kad nlar ,pasiflikle ve ilgisizlikle sularlar.c)-Sendikac lar zaman zaman kad n n akl ermez, sendikac l ktan anlamaz diyorlar d)-Hepsi

61. Sizce sendikac l k erkek ii midir?a)-Evetb)-Hay r

62.Kad nlar n sendikac l k konusunda ba ar l olamayacaklar kan s var m d r?a)-Evetb)-Hay r


159/165

155

63. Erkek sendikac lar, kad nlar n sendikal ynetime kat lmaya tevik ediyorlar m ? Nas l?rnek olay...a)-Evetb)-Hay r

64.Hangi kad nlar nas l sendikaya seiliyorlar, Hangi kad nlar tercih ediliyorlar?

65 .Sendikac lar, kad nlar ilgilendiren zel sorunlara duyarl lar m ? Hangi sorunlarla....a)-Evetb)-Hay r

66. rnein ailesinden iddet gren bir kad n ya da cinsel taciz gren bir kad n iin neler yap yorlar? Benzeri sorunlar da ilgileniyorlar m ?a)-Evetb)-Hay r

67. Sendikac lar, iyerinde cinsiyet ve ayr mc l k gibi sorunlarla mcadelede kad nlara

destek vermiyorlar m

? rneka)-Evetb)-Hay r

68. Sendikac lar, adil i da l m , eit cret, ocuk bak m , meslek e itimi gibi talepleri gzard ediyorlar m ?a)-Evetb)-Hay r

69. Sendika yneticilerini tan yor musunuz? Nas l tan d n z?a)-Evetb)-Hay r

70. Sendikaya ynetici olmay ister misiniz?a)-Evetb)-Hay r

71. Sendikaya ynetici olmak konusunda bir faaliyetiniz oldu mu?a)-Evetb)-Hay r

72. Sendikaya gveniyor musunuz?a)-Evetb)-Hay r

73. yeri temsilcisine gveniyor musunuz? Nas l gryorsunuz? Nas l seiliyorlar?a)-Evetb)-Hay r

74. Kad n iyeri temsilciniz var m ?a)-Evetb)-Hay r

75. Sendika temsilciniz, sendikac lardan daha farl davranabiliyor mu? Nas l davran yor?a)-Evetb)-Hay r


160/165

156

76. Temsilciniz de kad n erkek ii ayr m n yap yor mu?a)-Evetb)-Hay r

77. Neden kad n sendika yneticisi az?

78. Kad nlar n sendikaya ye olmamalar n n nedenleri sizce nelerdir?

79.Kad nlar n sendikada ynetici olmamas n n nedenleri sizce nelerdir?

80. Kad n erkek i farklar var m ?a)-Evetb)-Hay r

81. Kad n erkek ayn ie cret farklar var m ? Kad nlar ne ilerde. Erkekler ne ilerdeal yorlar? Ustaba , ayak ii... lerin niteliini biraz aar m s n z?a)-Evet

b)-Hay

r 82. Kad nlar / erkekler ne tr ilerde al yorlar?

83. inizde ilerlemeyi dnyor musunuz?a)-Evetb)-Hay r

84. Dnmyorsan z neden?

85. stanbulun neresinde oturuyorsunuz?

86. stanbulun nerelerine gidebiliyorsunuz?87. stanbulun hangi semtlerini tan yorsunuz?

88. inizin evinize yak n olmas n istiyor musunuz?a)-Evetb)-Hay r

89. stiyorsan z neden? stemiyorsan z neden?

90. Herhangi bir derne e veya partiye ye misiniz?a)-Evetb)-Hay r

91. yeyseniz etkinliklerine kat l yor musunuz?a)-Evetb)-Hay r

92. Sendikan z n toplant veya mitinglerine kat l yor musunuz?a)-Evetb)-Hay r

93. Sendikal etkinliklerden haberiniz oluyor mu? Nas l oluyor?a)-Evetb)-Hay r


161/165

157

94. Sendikan n yay nlar n okuyabiliyor musunuz? Ya da bu konuda bilgi edinebiliyor musunuz?a)-Evetb)-Hay r

95. Kad n haklar etkinliklerine kat ld n z m ?a)-Evetb)-Hay r

96. Sendikac l n erkek mesle i olduuna inan yor musunuz?a)-Evetb)-Hay r

97. Sendikan z n dzenledii eitim al malar na kat l yor musunuz?a)-Evetb)-Hay r

98. Sendikan

z

n kad

nlar iin dzenledii etkinlikler var m

?a)-Evetb)-Hay r

99. DSKte kad n sorunlar ile ilgili bir blm var m ?a)-Evetb)-Hay r

100. Kad nlar n sendikalarda ynetime gelmesi konusundaki d nceniz nedir?

101. Kad nlar n sendikalarda vitrin grevi grdne inan yor musunuz?a)-Evet

b)-Hay r 102. Kad nlar sendikada kendilerini zgrce ifade edebiliyorlar m yoksa susmay m tercihediyorlar?a)-Genellikle susmay tercih ediyorlar b)-Kendilerini ifade edebiliyorlar

103.Kad nlar n sendikal faaliyetlere kat lmama nedenleri sizce nelerdir?

104. Kad nlar n sendikal ynetime kat lmama nedenleri sizce nelerdir?

105. Sendika ynetimine te vik olsa dnr msnz?Sorusuna:a)-Evetb)-Hay r

106. Kota nedir biliyor musunuz?a)-Evetb)-Hay r

107. Sendika konusunda bilgi eksiklii vard r. yeler tam olarak ne anlama geldi inibilmiyorlar. Bu dnce do ru mu? Deerlendirir misiniz?a)-Evetb)-Hay r


162/165

158

108.Sendika ii eitim eksiklii vard r. Dncesi do ru mu?a)-Evetb)-Hay r

109. Kad nlar sendikada grev ald klar nda erkek kimliine brnmek zorunda kal yorlar.Kad n bak a s n unutuyorlar. Dncesi do rumu? Deerlendirir misiniz?a)-Evetb)-Hay r

110.Sendika yesi kad nlar, al ma hayat nda kad n olduklar iin yaad klar problemlereduyarl lard r. Dncesi do ru mu? Deerlendirir misiniz?a)-Evetb)-Hay r

111.Sendikan z n Kad n Sorunlar konusundaki kaynaklar na ulaabiliyor musunuz?a)-Evetb)-Hay r

112.Sendikan n Kad n ileri Sorunlar Dairesi var m ?a)-Evetb)-Hay r

113.Siyaset erkek iidir. Kad n n yeri yoktur.veya Kad nlar n daha siyasi olmalar gerekir,olabilirler Bu dnceler hakk nda ne d ncelerinizi a klar m s n z?a)-Siyaset erkek i idir b-Kad nlar n daha siyasi olmalar gerekir

114.Btn kad nlar siyasi bilince ulamal d r. Dncesi do ru mu? Deerlendirir misiniz?a)-Evet

b)-Hay r 115.Kad nlar sendikal bilince sahip olmal d r! dncesi do ru mu? Nas l salanabilir?Deerlendirir misiniz?a)-Evetb)-Hay r

116.Sendikalar siyasi ya am n d nda m yer almal yoksa siyaset yapmal m ?a)-Siyaset yapmal b)-D nda yer almal

117.Trkiyede ev kad nl , kad nlar iin bir numaral meslektir. Dncesini de erlendirir misiniz?

118.al an kad nlar emeklerinin kar l n olarak cret almakla kalmazlar. Bu cret onlaraailede k smi bir maddi ve psikolojik ba ms zl k salar. Dncesi do ru mu? Deerlendirir misiniz?a)-Evetb)-Hay r

119.al ma kad nlar n kendi s n f ndan ba ka kad nlar ve erkeklerle beraberliini salar.Dncesi do ru mu deerlendirir misiniz?a)-Evetb)-Hay r


163/165

159

120. al ma kad nlara al mayanlara oranla sosyal hayat sa lar m ? D ar da al man nfaydalar nelerdir? (bilin kazanmalar ve siyasi kimlik edinmeleri olas l yksektir.)a)-Evetb)-Hay r

121. Kad n n birincil grevinin ev kad nl olarak grlmesi, kad n n al ma yaam ndaykselmesini engel olur.Dncesi do ru mu? Deerlendirir misiniz?a)-Evetb)-Hay r

122. u konularda ite kad nlar ve erkekler aras nda farkl l klar, ayr mc l k oluyor mu?e giriteKazan lan crette,al ma yerinde yap lan grevdete ykselmedea)-Evetb)-Hay r

123. Kad nlar sendikal faaliyetlerden al koyan,a)-Aile sorumluluklar b)-Toplant saatleric)-Yerlerin elverisizliid)-Hepsi

124. Kad nlar engeller azalt ld nda ve giderildiinde sendikal faaliyetlere daha fazlakat lacaklard r. Dncesi do ru mu? Bu engeller nelerdir?a)-Evetb)-Hay r

125. Kad n n toplumsal yaamda temel grevi ve sorumlulu u ailedir. Bal ca ura s evve ocuklar n bak m vs. dir. Dncesi do ru mu? Deerlendir misiniz?a)-Evetb)-Hay r

126. Kad n ii ya da erkek ii farklar vard r, bu normaldir. Dncesi do ru mu deerlendir misiniz?a)-Evetb)-Hay r

127. te ve evde idare, g bir erke ine aittir. Dncesi do ru mu? Deerlendir misiniz?a)-Evetb)-Hay r

128. Sendikal faaliyetlerle ilgilenmemenin temel nedeni nedir? Bilgisizlik, cahillik nedenolabilir mi?a)-Evetb)-Hay r

129. Kad nlar, erkeklerin yapt ii yapamazlar. Kad nlar, kad n ii diye nitelen iler yapmal lar. Dncesi do ru mu? Kad n ileri nelerdir?...a)-Evetb)-Hay r


164/165

160

130. Kad nlar n sendikal kat l m cretlerinden kesilen aidatlarla s n rl dncesi do rumu? Deerlendir misiniz?a)-Evetb)-Hay r

131. Sendikal lgisizliin nedenleri:a)-Uzun ve sreli al mab)-Rekabetli al mac)-Gece al mad)-Ev ileri

132. ocuunuz var m ?a)-ocuklub)-ocuksuz

133. ocuk olduunda iten ayr lmay dnyor musunuz?a)-Evet

b)-Hay

r 134. ocuk olduu iin iten ayr ld n z m ? Ya da ara verdiniz mi?a)-Evetb)-Hay r

135.ocuunuza kim bak yor?a)-Krete bak l yor b)-Evde aile byk, ebeveynler bak yor.c)-Eim bak yor d)-Bak c tuttuk

136. TV/Radyo izleme/dinleme gnde ortalama ka saat oluyor?a)-15-30 dakikab)-30-60 dakikac)-1-1,50 saat aras d)-2 saat zeri

137. Gazete/dergi okuyor musunuz?a)-Evetb)-Hay r

138. Kitap okuyor musunuz?a)-Evetb)-Hay r

139. ten ayr lmay dnyor musunuz?a)-Evetb)-Hay r

140.ten ayr lmay dnme nedeniniz?a)-Evlenerek iten ayr lmay dnyorum.b)-ocuum olduunda iten ayr lmay dnyorum.c)-ten ayr lma konusunda ailedeki erkeklerden bask oluyor.d)- koullar e)-Dier nedenler.

141.ten ayr lmay dnmeme nedeniniz nedir?


165/165

142. Siyaset ne demektir?

143.Devletle resmi ilikilerinizi nas l sal yorsunuz?

144.Oy verirken neye dikkat ediyorsunuz?

145.En ok nas l politikalar beeniyorsunuz?

146.Einizle ayn partiye mi oy veriyorsunuz yoksa farkl partiye mi oy verirsiniz?

147.Oy verdiiniz parti sizi nas l etkiledi? Tan t mlar n nas l yapt lar? Eve gelen oldu mu?

148.i haklar na ve kad n haklar na nem veren partiler hangileridir?

149. Kad nlar sand a nas l ekilebilir?

sendikalarda kadin disk tekstil iscileri sendikasi ornegi woman in the unions

Documents