sempozyum kitap son hali1yayin.klu.edu.tr › dosyalar › birimler › yayin › dosyalar... ·...

EditörYrd. Doç. Dr. Muharrem ÖZTEL

Arş. Gör. Hüseyin BURGAZOĞLU

Kırklareli Üniversitesi Yayınları: 2

İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yayınları: 1

Yayın KoordinatörüYrd. Doç. Dr. Baki Çakır

EditörYrd. Doç. Dr. Muharrem ÖztelArş. Gör. Hüseyin Burgazoğlu

Kapak TasarımıYrd. Doç . Dr. Mehmet Han Ergüven

Abdurrahim Yüce

İç DüzenAbdurrahim Yüce

Baskı Sayısı1. Basım

Baskı Adedi2000

ISBN----------------------

Baskı TarihiNisan 2011

Baskı YeriErkam Matbaası

Organize Sanayi BölgesiTurgut Özal Cad.No: 117/2 A-D

İkitelli / İstanbul

Yayıncı adresi:Kırklareli Üniversitesi RektörlüğüKültür Merkezi A Blok / KIRKLARELİTel: 0 288 212 96 70 (10 Hat)Fax: 0 288 212 96 79Web: www.kirklareli.edu.tr

© KIRKLARELİ ÜNİVERSİTESİBu kitabın bütün yayın hakları Kırklareli Üniversitesi´ne aittir.

Uluslararası II. Trakya Bölgesi Kalkınma - Girişimcilik Sempozyumu

Bildiri Kitabı I

XI

İÇİNDEKİLER

Takdim ............................................................................................................................. VII

Önsöz ................................................................................................................................ IX

Açılış Programı / Openning Program ................................................................. 1

GİRİŞİMCİLİK ÖRNEKLERİEXAMPLES OF ENTREPRENEURSHIP

The Relationship between Government Investments and Firm Agglomerations at TR21 Sub-Region: Panel Causality AnalysisResearch Assistant Ibrahim AL, Associate Professor Mustafa Kemal DEGER,Research Assistant Murat Can GENC ............................................................................... 29

Role of Entrepreneurship of Private Sector: An Overview to Sugar IndustrySamet KAVOĞLU ............................................................................................................... 39

Geleneksel Gıdalarda Pazarlama ve Girişimcilik: “Tekirdağ Peynir Helvası Örneği”Marketing and Entrepreneurship in Traditional Foods: ‘‘Tekirdag Cheese Halva as an Example’’Öğr. Gör. Tuna ŞENER , Öğr. Gör. Cem KOLUKIRIK, H. Selçuk ETİ ................................ 47

GİRİŞİMCİLİK - KADIN GİRİŞİMCİLİĞİENTREPRENEURSHIP - WOMEN ENTREPRENEURSHIP

Sosyal GirişimcilikSocial EntrepreneurshipYrd. Doç. Dr. Tülay GÜZEL ................................................................................................ 59

Kadın Girişimciliği ve KooperatiflerWomen Entrepreneurship and CooperativesYrd. Doç. Dr. Gülen ÖZDEMİR, Arş. Gör. Dr. Emine YILMAZ ......................................... 71


XII

Kadın Girişimcilerin Ekonomik Sürece Katılımları ve Örgütlenme Yaklaşımları Women Enterprises’ Participation to Economic Process and Organization ApproachesDr. Emine YILMAZ, Yrd. Doç. Dr. Gülen ÖZDEMİR, Yrd. Doç. Dr. Yasemin ORAMAN,Dr. Sema KONYALI ............................................................................................................ 81

ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARIALTERNATIVE ENERGY SOURCES

Enerji Verimliliği Kapsamında Yapılarda Doğal Aydınlatma Yöntemleri: Kırklareli ÖrneğiNatural Illumination Methods as Part of Efficient Use of Energy: Kirklareli as an ExampleÖğr. Gör. Sertaç GÖRGÜLÜ, Yrd. Doç. Dr. Süreyya KOCABEY,Yrd. Doç. Dr. İzzet YÜKSEK, Yrd. Doç. Dr. Bahtiyar DURSUN ........................................ 97

Trakya Bölgesinin Biyogaz Potansiyeli ve Mevcut Potansiyelin Bölge Ekonomisine Katkısı Üzerine Bir İncelemeA Review for the Biogas and Contribution of Present Potential to the Economy of the RegionArş. Gör. Cem DOĞRU ....................................................................................................... 113

Organik Atıklardan Biyogaz ÜretimiProduction of Biogas from Organic WasteProf. Dr. Aydın GÜREL, Arş. Gör. Zeynep ŞENEL ............................................................. 123

GİRİŞİMCİLİK - EĞİTİM İLİŞKİSİENTREPRENEURSHIP - EDUCATION

Innovative Entrepreneurship in Selected Countries: The Case of Turkey, Bulgaria and RomaniaÖğr. Gör. Dr. A.Orçun SAKARYA ...................................................................................... 137

Farklı Eğitim Düzeyindeki Üniversite Öğrencilerinin Girişimcilik Konusunda Görüş Farklılığının AraştırılmasıResearch on Diversity of Views of University Students in Different Levels of Education about EntrepreneurshipProf. Dr. Cengiz YILMAZ, Yrd. Doç. Dr. Tuncer ÖZDİL, Arş. Gör. Didem TEZSÜRÜCÜ,Öğr. Gör. Yasin KARADENİZ ................................................................................................. 157

Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Girişimcilik Eğilimleri: Yalova Ve Kadir Has Üniversitelerinde Yapılan Karşılaştırmalı Bir AraştırmaInclination to Entrepreneurship of Vocational High School Students: A Comparative Research by Yalova and Kadir Has UniversitiesYrd. Doç. Dr. Orhan KOÇAK, Yrd. Doç. Dr. Ersin KAVİ ................................................... 175

KIRSAL KALKINMARURAL DEVELOPMENT

KÖYDES Project as a Instrument of Rural Development and Its Effect on the Infrastructure of Villages of KırklareliDr. Gökhan ZENGİN .......................................................................................................... 193

XIII

İçindekiler

Şikago Kenti Örneğinde Ekonomik Coğrafyanın Yeniden Keşfi ve Trakya Bölgesi İçin Çıkartılabilecek DerslerReassessment of Chicago Economic Geography and Lessons for ThraceMehmet Lütfi ARSLAN ...................................................................................................... 211

Trakya Bölgesindeki Tarımsal Üreticilerin Ek Gelir Olanakları: Tarım TurizmiAdditional Income Opportunities for the Agricultural Producers in Thrace: Agricultural TourismDr. Harun HURMA, Doç. Dr. Ahmet KUBAŞ, Öğr. Gör. Çağdaş İNAN............................ 219

TURİZM - MARKALAŞMATOURISM - BRANDING

Destinasyon Markalaşması: Vize’nin Turizm Destinasyonu Olarak Pazarlanması ve MarkalaşmasıDestination Branding: Marketing and Branding of Vize as a Touristic DestinationYrd. Doç. Dr. Kamil MALKOÇLU, Yrd. Doç. Dr. Nihat Kamil ANIL, Öğr. Gör. Ebru BİLGEN 231

City-Branding and It’s Effect on the Local Development: Can Kırklareli Become A City Brand?Arş. Gör. İskender GÜMÜŞ, Arş. Gör. Gökhan ÖVENÇ .................................................. 247

Şehir Markası Yaratma Süreci ve Marka Şehir Çerçevesinde Kırklareli İlinin DeğerlendirilmesiContributions of City-branding to Socio-economic DevelopmentYrd. Doç. Dr. Gülnur ETİ İÇLİ, Arş. Gör. Beste Burcu VURAL ................................................... 259

TURİZM VE BÖLGESEL KALKINMA TOURISM AND REGIONAL DEVELOPMENT

Bölgesel Kalkınmada Turizmin Etkisi: Bozcaada-Gökçeada Arz Kesimi Üzerine AraştırmaThe Role of Tourism in Regional Development: A Research on Tourism Supply of Bozcaada and GökçeadaÖğr. Gör. Murat AKSU, Öğr. Gör. Bahadır SEZER, Öğr. Gör. Ali ÇAKIR .......................... 281

Çiftlik Turizminin Sosyoekonomik Kalkınmaya Etkileri: Trakya Bölgesi İçin Oluşturulabilecek StratejilerEffects of Farm-based Tourism on Socio-Economic Development: Possible Strategies for Thrace RegionYrd. Doç. Dr. Kaplan UĞURLU .......................................................................................... 295

Bölgesel Kalkınma Farklılıklarının Giderilmesinde Turizm Sektörünün Rolü ve ÖnemiThe Role and Importance of Tourism Industry about Removing Regional Development DifferencesYrd. Doç. Dr. Nur ERSUN, Yrd. Doç. Dr. Kahraman ARSLAN .......................................... 317


XIV

YENİLENEBİLİR ENERJİ VE KALKINMARENEWABLE ENERGY AND DEVELOPMENT

Kırklareli İlinde Yenilenebilir Enerji Kaynakları Kullanımının Bölgesel Kalkınmaya Olan Etkilerinin İncelenmesiA Research on Effects of Using Renewable Energy Resources on Regional Development in KirklareliYrd. Doç. Dr. Bahtiyar DURSUN, Öğr. Gör. Tarkan PERAN ............................................. 335

Kırsal Turizmde Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Kullanılması: Poyralı Köyü’nde UygulanabilirliğiUse of Renewable Energy Sources in Rural Tourism: Practicability in Village of PoyraliÖğr. Gör. Ali ÇAKIR, Öğr. Gör. Gülay ÇAKIR, Sibel DURSUN,Yrd. Doç. Dr. Bahtiyar DURSUN ........................................................................................ 347

1990-2010 Dönemi Organik Tarım Uygulamaları, Trakya Bölgesi’nin Görünümü ve Gelecek PerspektifiOrganic Agricultural Applications Between 1990-2010, The Current Outlook of Thrace and its Future PerspectiveYrd. Doç. Dr. Mustafa CANBAZ, Arş. Gör. Can Ahmet GENERAL, Arş. Gör. Ülfet İŞÇİ .. 357

Tarımsal Atıkların Değerlendirilmesinin, Yenilenebilir Enerji Kaynakları Ve Sürdürülebilir Kalkınma Açısından Değerlendirilmesi, Tekirdağ İli UygulamasıEvaluation of Using Agricultural Waste as Renewable Energy Resources and Sustainable Development: An Application in TekirdagProf. Dr. Necdet ÖZÇAKAR, Hasan BAKIN ...................................................................... 375

BÖLGESEL VERİMLİLİKREGIONAL PRODUCTIVENESS

Kriz Ortamında Kırklareli İlinde Bulunan Firmaların Verimlilik AnaliziEfficiency Analysis of Firms in Kirklareli in Economic CrisisÖğr. Gör. Fatma BUTUŞ, Öğr. Gör. Ayşe ANIL, Öğr. Gör. Tülay TOP ............................... 405

ISO 9001 Kalite Yönetim Sisteminin KOBİ’lerin Performanslarına Etkisi: Kırklareli İlinde Bir UygulamaEffects of ISO9001 Quality Management Systems on SMEs: An Application in ThraceArş. Gör. Öznur AYDINER, Öğr. Gör. Yasin ÇAKIREL, Öğr. Gör. Ali GÖRENER ............. 413

Otel İşletmelerindeki İşgörenlerin İş Tatmini: Kocaeli ve Yalova ÖrneğiWork Satisfaction of Employees in Hotels: Kocaeli and Yalova as examplesProf. Dr. Derman KÜÇÜKALTAN, Arş. Gör. Duygu TALİH, Öğr. Gör. Şeniz ÖZHAN ........ 433

EMEK - İSTİHDAM İLİŞKİSİLABOR - EMPLOYMENT RELATIONSHIP

Sosyal İçerme Açısından Eski Hükümlülerin Girişimciliğe Yönlendirilmesi ve Denetimli Serbestlik FaaliyetleriOrientation of Old Prisoners to Entrepreneurship in the Perspective of Social Inclusion and Applications of Supervised LibertyYrd. Doç. Dr. Ersin KAVİ, Öğr. Serdar Altun ........................................................................... 449

XV

İçindekiler

Labor Market in Health Sector in Republic of Bulgaria,Ass. Prof. N. Atanasov, PhD, Ass. R. Stoianova ................................................................. 463

Edirne Sanayi Sitesinde Çalışan İş Görenlerin Mobbinge Uğrama Düzeylerinin Belirlenmesine Yönelik Yapılan Bir AraştırmaA Research Conducted to Determine Level of Mobbing on Employees in Edirne Industrial EstateDoç. Dr. Agah Sinan ÜNSAR .............................................................................................. 473

FİNANSAL GELİŞMELER VE TİCARETFINANCIAL DEVELOPMENT AND TRADING

Trakya Bölgesinin Kalkınmasında Bölgesel Planlama Yaklaşımı İhtiyacı ve Planlama Modeli ÖnerisiThe Need for a Regional Planning Perspective on Development of Thrace and Planning Model SuggestionYrd. Doç. Dr. Nur ERSUN, Yrd. Doç. Dr. Kahraman ARSLAN ............................................... 487

Türkiye’de Kalkınma Ajansları: Trakya Kalkınma Ajansı ÖrneğiTurkish Development Agencies: Thracian Development Agency as an Example; Thracian Development AgencyYrd. Doç. Dr. Nihat Kamil ANIL, Yrd. Doç. Dr. Kamil MALKOÇLU,Öğr. Gör. Ömer Sinan PEHLİVAN ....................................................................................... 507

BÖLGESEL KALKINMANIN TARİHSEL BOYUTUHISTORICAL PERSPECTIVE OF REGIONAL DEVELOPMENT

Osmanlı Döneminde Balkan Kökenli İşgücünün ve İşletmecilerin Ereğli Madenlerinin Gelişmesine KatkılarıThe Contributions of Balkan Labor Force and Businessmen to the Development of Eregli Mineral Resources in Ottoman EmpireYrd. Doç. Dr. Hamdi GENÇ ............................................................................................... 525

Customs Registers In The Second Half Of The Nineteenth Century On Ottoman Danubian Ports: Rules Of The Game In Ottoman TradeArş. Gör. Gökçen COŞKUN ALBAYRAK .......................................................................... 535

TARIMSAL VERİMLİLİKAGRICULTURAL EFFICIENCY

Effects of Dietary VITASIL® on the Growth Performance of Carp (Cyprinus caprio) Cultivated in a Recirculation SystemAssist. Prof. Alexander ATANASOV, Assist. Prof. Zhivko ZHELEV,Assoc. Prof. Veselin IVANOV, Galin NIKOLOV ................................................................ 551

Protein Levels in the Feed of Carp (Cyprinus caprio) on Cultivated in Recirculation SystemProf. Yordan STAYKOV, Assist. Prof. Zhivko ZHELEV, Assoc. Prof. Veselin VIDEV, Assist. Prof. Alexander ATANASOV ............................................................................... 555

Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modelinin Bölgesel Kalkınma Açısından DeğerlendirilmesiRegional Development-based Evaluation of Production and Support Model for Agricultural Production AreasYrd. Doç. Dr. Gökhan UNAKITAN, Dr. Harun HURMA, Dr. Celal DEMİRKOL .............. 559


XVI

KIRSAL KALKINMA VE REKABETRURAL DEVELOPMENT AND COMPETITION

Contribution of Thrace Region to Competitive Sectors of TurkeyAssist. Prof. Adem BALTACI, Res. Assist. Huseyin BURGAZOGLU,Res. Assist. Selver KILIC ................................................................................................... 573

Kendi İşini Kurma ve Girişimcilik Ruhu Ticaret Meslek Liselerinde Girişimcilik Ruhu Üzerine Bir Alan AraştırmasıSetting One’s Own Business and Spirit of EntrepreneurshipYrd. Doç. Dr. Selami ÖZCAN, Yrd. Doç. Dr. H. Yunus TAŞ ............................................. 585

Kırsal Kalkınma Açısından İletişim ve Girişimcilik İlişkisiCommunication-Entrepreneurship Relationship in terms of Rural DevelopmentArş. Gör. Zeynep ŞENEL, Prof. Dr. Aydın GÜREL ............................................................. 599

BÖLGESEL KALKINMA VE FİNANSREGIONAL DEVELOPMENT AND FINANCE

Türkiye’de Finans Piyasasının Gelişim Seyrinde Katılım Bankacılığının YeriThe Role of Participation Banking in the Development of Turkish Financial MarketYrd. Doç. Dr. Ferhat SAYIM, Arş. Gör. Özlem ÖZMEN ..................................................... 611

2008 Küresel Finansal Krizinin Türkiye ve Trakya Bölgesi Üzerine Etkileri: Mukayeseli Bir AnalizThe Impacts Of Global Financial Crisis On Turkey and Thrace: A Comparative AnalysisYrd. Doç. Dr. Ayfer GEDİKLİ .............................................................................................. 635

Trakya Bölgesi’nde Tarım Sektörünün Finansmanında Kullanılan Banka Kredilerinin Gelişimi: 2000–2010 Dönemi Karşılaştırmalı Bir AnalizDevelopment Process of the Bank Loans for the Agricultural Sector in Thrace: A Comparative Analysis Covering 2000-2010Yrd. Doç. Dr. Mustafa CANBAZ, Arş. Gör. Mevlüt CAMGÖZ ......................................... 665

BİLGİ - İLETİŞİM VE DIŞ TİCARETİN GELİŞİMİINFORMATION - COMMUNICATION AND

DEVELOPMENT OF FOREIGN TRADE

Şehirlerin Markalaşması ve Şehir Markası Oluşturmada Sembol Yapılar: Çanakkale ÖrneğiCity-branding and The Role of Symbolic Structures in City-branding Process: Canakkale as an Example; (The Dardanelles)Doç. Dr. Mehmet MARANGOZ, Prof. Dr. Günal ÖNCE, Arş. Gör. Hale ÇELİKKAN ....... 681

In the Thrace Region Use of Information and Communications Equation, in the “Integrated Management Information Systems” for the Information Production Process Development and EntrepreneurshipDr. Filiz GÜLTEKİN KÖSE ................................................................................................. 701

İçindekiler

XVII

EĞİTİM, BÜTÇE VE PLANLAMAEDUCATION, BUDGET AND PLANNING

E-commerce SecurityInstructor Serdar CANBAZ ............................................................................................... 715

Implementation of ICT in education – case study in Trakia UniversityAssociate Prof. Lina YORDANOVA, Chief Assist. Prof. Gabriela KIRYAKOVA,Senior Assist. Prof. Nadezhda ANGELOVA ...................................................................... 735

Merkezi Yönetim Bütçesi İle İlişkileri Açısından Trakya Bölgesinin İncelenmesiAn Analysis On Thrace Based On Its Relations With Central Administration BudgetProf. Dr. Naci B. MUTER, Yrd. Doç. Dr. Selçuk İPEK ................................................................ 757

Bölgesel Kalkınma ve Girişimci Üniversite İlişkisi: Anadolu Üniversitesi Örneği Relationship between Regional Development and Entrepreneur University: Anatolia University as an Example Öğr. Gör. Sevgi SEZER ......................................................................................................... 771

KIRSAL KALKINMA VE TARIMRURAL DEVELOPMENT AND AGRICULTURE

Cumhuriyetin İlk Yıllarında (1923–1930) Kırklareli’nde Tarım-Hayvancılık, Ticaret ve Sanayinin GelişimiDevelopment of Agriculture, Stockbreeding, Trade and Industry in Kirklareli in the first years of Republic (1923-1930) Yrd. Doç. Dr. V. Türkan DOĞRUÖZ ............................................................................................. 795

Üretici Örgütlerinin Kırsal Kalkınma Yönünden Değerlendirilmesi: Kayalıköy ve Kırklareli Barajları Sulama Kooperatifleri Örneği Development-based Evaluation of Agricultural Production Organizations: Example; Irrigation Associations for Kayalıköy and Kirklareli DamsDr. Erol ÖZKAN, Dr. Harun HURMA, Uzm. Başak AYDIN, Yrd. Doç. Dr. Erkan AKTAŞ,Yrd. Doç. Dr. Gülen ÖZDEMİR, Doç. Dr. Ömer AZABAĞAOĞLU .................................... 811

Biyolojik Çeşitliliğin Korunmasının Önemi ve Hayvancılık Sektöründe Sunduğu Ekonomik FırsatlarImportance of Protecting Biological Diversity and Its Economic Opportunities for the Stockbreeding SectorHasan BAKIN, Yrd. Doç. Dr. Eser Kemal GÜRCAN ........................................................... 825

DOĞA VE SOSYOEKONOMİK DEĞERLERNATURE AND SOCIOECONOMIC VALUES

Korunan Alanların Sosyo-Ekonomik Değeri Ve Yöre Halkının Yararlanma Olanakları: İğneada Longoz Ormanları Milli Parkı ÖrneğiSocio-economic Value of Protected Areas and Opportunities for Local Population to Benefit From These Areas: Example; Longoz Forest in IgneadaDr. Harun HURMA, Yrd. Doç. Dr. Murat ÖZYAVUZ, Dr. Murat CANKURT ................... 847


XVIII

Sürdürülebilir Kalkınmada Biyosfer Rezervlerinin Önemi: İğneada Longoz Ormanları ÖrneğiImportance of Biosphere Reservoirs on Sustainable Development: Example of Igneada Longoz Forest Yrd. Doç. Dr. Murat ÖZYAVUZ .............................................................................................. 859

Yıldız Dağları Kırsal Mimari Mirasının Turizm Amaçlı KullanımıUse of Yıldız Mountain Rural Architecture as a Touristic AreaYrd. Doç. Dr. İzzet YÜKSEK ............................................................................................... 875

TARİHSEL SÜREÇTE SOSYOEKONOMİK YAPIHISTORICAL PROCESS OF SOCIOECONOMIC STRUCTURE

20.yy Başlarında Rumeli Vilayetleri’nin Mali Gücü (1325–1329/1909–1912)Financial Capabilities of Rumelian Provinces in Early 20th century (1325 - 1329 / 1909 – 1912)Yrd. Doç. Dr. Muharrem ÖZTEL ........................................................................................ 885

Kapanış Oturumu / Closing Session ............................................................. 901

İndeks ................................................................................................................... 927

Sempozyumdan Görüntüler ............................................................................. 931

GİRİŞİMCİLİK - KADIN GİRİŞİMCİLİĞİ

ENTREPRENEURSHIP - WOMEN ENTREPRENEURSHIP

59

Sosyal Girişimcilik

Yrd. Doç. Dr. Tülay GÜZEL1

Özet

Toplumsal sorunların çözümünde önemli bir rol oynayan sosyal girişimcilik; çalışanlarla ilişkiler, insan hakları, şirket etiği, toplumla ilişkiler ve çevre gibi oldukça geniş bir alanı kapsamaktadır. Günümüzde ticari hedeflerle hareket eden kar odaklı girişimler, yavaş yavaş toplumsal odaklı olmanın önemini anlamış bulunmaktadırlar. Çünkü toplumsal dönüşüme yapılan her katkı potansiyel müşteri tarafından algılanıp, toplum tarafından benimsenip ticari karlılığı sağlayacak bir etki yaratmaktadır. Bu çalışmada çevre yönetimi, toplumsal gelişim, hakları koruma gibi faaliyetlerle fayda yaratan işletmelerin gerçekleştirdiği “sosyal girişimcilik” konusu açıklanmaktadır. Buna bağlı olarak örgütleri aynı amaçla harekete geçiren sosyal ve çevreci girişimciler hakkında bilgi verilmektedir. Gelecekte birçok işletmenin, toplumsal sorunlara yenilikçi çözümlerle yaklaşma çabası ile sosyal girişimcilik rolünü üstlenerek gelişmeye çalışacağı gerçeği vurgulanarak, bu çalışmalara destek veren kuruluşlar hakkında bilgi verilmektedir.

Anahtar Kelimeler:Toplumsal ve çevreci girişimci, sosyal girişimci, sosyal girişimcilik, kurumsal sosyal sorumluluk

Giriş

Günümüzde işletmeler sadece ekonomik kar amaçlı değil, sosyal kar amaçlı çalışmak zorundadırlar. Kendi geleceklerini sürdürebilmek için toplumdan aldıklarını topluma bir şekilde iletmek durumundadırlar. Sosyal Girişimciliğin temelini oluşturan bu anlayış, işletmelerin sorumluluğunun ticari kazançlarından başka, toplumun daha kaliteli bir yaşam sürdürebilmesi için katkı sağlama

1. ÇOMÜ Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksek Okulu


60

çalışmalarını oluşturmaktadır. Ekonomik girişimcilikte yeni sanayilerin kurulması gibi, sosyal girişimcilikte toplumsal sorunlara yenilikçi çözümler üretme ve bu çözümleri geniş ölçekte uygulamak en önemli amaçlar arasında yer almaktadır. “Kurumsal sosyal sorumluluk” olarak tanımlanan sosyal girişimcilik uygulamaları; işletmelerin itibarlarını geliştirme, bağlılık arttırma ve markalaşma konularında işletmelerin sosyal kimlik oluşturma ve saygın bir işletme görüntüsünü yaratmada oldukça etkin uygulamaktadır.

Bir değer yaratmak adına ortaya çıkan sosyal sorumluluk faaliyetleri, işletme amaçları doğrultusunda müşterileri, çalışanları kapsayan en genel anlamda en çok ses getiren ve toplumun genelinde bir değerlendirmeye tabii tutulan toplumsal ve çevresel faaliyetlerdir. Çoğu zaman sosyal girişimciler kar amacı gütmeyen kuruluşlar olarak algılanmaktadır. Ancak toplumsal fayda yaratmak kar edilmeyecek anlamına gelmemektedir. Önemli olan, sosyal karın uzun vadede işletme yararına ekonomik kar olarak geri döneceği bilinciyle, toplumsal faaliyetler açısından katkı sağlamak ve bunu gerçekleştirirken dolaylı olarak işletme karlılığını da arttırmaktadır.

1.Sosyal Girişimcilik

‘Şirket sosyal yatırımı’, ‘şirket sorumluluğu’, şirket sosyal performansı’ olarak da adlandırılan sosyal girişimcilik; çevre yönetimi, toplumsal gelişim, hayırseverlik, kanunlara saygı, kişisel hakları koruma gibi uygulamalarla topluma fayda yaratma faaliyetidir.2 Sosyal Girişimci ise; örgütü bu anlamda geliştirmek adına gönüllülük temelli örgütü harekete geçirendir. Örgütsel sosyal sorumluluk, örgütlerin kendi ilgi alanları çerçevesinde sosyal refahın korunması ve geliştirilmesi için zorunlu olduğu faaliyetlerin araştırılmasına işaret eder. Örgütsel sosyal sorumluluk genellikle şirket sosyal sorumluluğu olarak ifade edilmektedir. Bunun nedeni, sosyal sorumluluk kavramının genellikle işletmelere atfedilmesindendir.3 Günümüzde bu kavram, şirket sosyal ve çevresel sorumluluğu ile ilişkili olarak “toplumun sesi” olma şeklinde literatürde yer almaktadır.4

Sosyal sorumluluk faaliyetlerinin işletmeye sağlayacağı faydalar şöyle sıralanabilir:5

-İşletme kendisine sosyal bir çevre oluşturularak, kamuoyunca benimsenmesi sağlar.

-Maliyet gibi görünen baz düzenlemeler kar olarak geri dönebilir.

-Toplumsal sorunların tartışılıp çözümlenmesinde görev alarak toplumun önemli bir parçası haline gelinebilir.

-Ekolojik yapıya duyarlı, çevre dostu işletmelere ulaşılır.

-Yeni pazarlara girmede ve müşteri sadakati sağlamada önemli avantajlar elde edilir.

2. Matthew J.Hirschland, Corporate Social Responsibility of Global Public, Publisher: Palgrave Macmillan U.S.A., 2006, s.6

3. K.M.Bartol ve .Martin D.C., Management, Mc Graw Hill, New York, 2nd. Edition 1994,s.103 4. A.Warhurst, ve P. Mitchell, “Corporate Social Responsibility and The Caseof Summitville Mine”,

Resources Policy,2000. 26(2), s.915. Z.E. Nalbant Z.E., “İşletmelerde Sosyal sorumluluk ve İş Ahlakı”, Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F.

Dergisi, Vol:12, No:1, 2000, s. 197

Girişimcilik - Kadın Girişimciliği / Entrepreneurship - Women Entrepreneurship

61

-Çok yönlü nitelikli çalışanların kuruma olan bağlılığın artmasına neden olur.

-Daha geniş finansman kaynaklarına ulaşılmasını sağlar.

-Çalışanlar ve müşteriler, organizasyona daha fazla güven duymaya ve değer vermeye başlarlar. Çalışanların ve müşterilerin ait olma ve bağlılık duyguları gelişir. Bunun sonucunda çalışanların devir hızı düşer. Müşterilerin satın alma sıklığı artar. Satışların karlılığı yükselir.

-Çalışanlar arasındaki iletişim, güven, dayanışma ve takım ruhu güçlenir. Takım çalışmasının etkinliği, organizasyonel performansın ve genel motivasyonunun yükselmesini sağlar.

-Organizasyonun toplumla, yerel ve merkezi devlet organlarıyla olan ilişkileri gelişir ve güçlenir.

-Toplumsal sorumluluk projelerinde görev alan kurum çalışanları bilgi beceri ve deneyimlerini geliştirirken kendilerine olan güvenleri daha yüksek, yaratıcı düşünebilen ve sorun çözme yetenekleri gelişmiş kişiler haline gelirler.

Toplum sayesinde elde ettiği gelirlerin bir kısmını topluma fayda yaratmak adına kullanma anlamına gelen sosyal girişimcilik ve sorumluluk uygulamaları, şirketlerin toplum tarafından benimsenmesi açısından oldukça önemlidir. Faydaları açısından baktığımızda çalışanlarla ilişkiler, insan hakları, şirket etiği, toplumla ilişkiler ve çevre gibi oldukça geniş bir alanı kapsamaktadır.6

İşletmelerin daha iyi bir toplum, daha iyi bir çevre için gönüllü olarak katkıda bulunması anlamına gelen sosyal sorumluluk ile ilgili iki bakış açısı vardır. Biri etiksel ve kurallara uygun şirket davranışını ortaya koyma, diğeri ise şirketle ilgili başarılı bir risk yönetimi gerçekleştirip, şirket ününü (markasını) korumaktır.7 Çünkü belli kurallar çerçevesinde toplumun beklentilerine belli kurallar çerçevesinde uyumlu olan işletmeler, toplumsal ödüllendirme ile talep edilme oranlarını, ünlerini geliştirme imkanına sahiptirler. Cadbury Schweppes plc Yönetim Kurulu Başkanı Sir Dominic Caddbury’nin 1996 yılında, Business İn The Community tarafından gerçekleştirilen Sosyal Sorumluluk Liderlik Kampanyası’nın başkanlığını yürütürken söylediği gibi “Sosyal sorumluluk kampanyası kurum imajını geliştirmede, ürün farklılaştırmasında ve hem satışları hem de bağlılığı arttırmada etkin bir yoldur.8

Woods’a göre, şirket sosyal sorumluluk programında uyulması gereken 10 tavsiye bulunmaktadır.9

1-Gereksinim ortaya çıkmadan önlemler almak.

2-Etkili paydaşlarla ortak sorunları çözmek için çalışmak,

3-Sektörde geniş çaplı düzenlemeler ortaya koymak için çaba sarfetmek,

6. Lance Moir , “What Do We Mean By Corparate Social Responsibility?”, Corporate Governance, Vol:1, No:2. 2001, s.17

7. Melsa Ararat, “A Development Perspective for “Corporate Social Responsibility” Case of Turkey” Corporate Governance, Vol.8, No:3., 2008. s.272

8. Hamish Pringle, Marjorie Thompson, Marka Ruhu; Sosyal Sorumluluk Kampanyaları ile Marka Yaratmak, Çev;Yelçe Zeynep, Feyyat Canan, Scala Yayıncılık, 2000, s.3

9. Robert H Woods., Human Resource Management, Educational Institue American Hotel&Motel Association, 1997, s.399


62

4-Hatalarını net bir şekilde ortaya koymaktan çekinmemek,

5-Sosyal programlara dahil olmak,

6-Çevresel problemlerin çözümüne yardımcı olmak,

7-Sosyal-çevresel değişimleri takip etmek.

8-Bir şirket davranış kuralları oluştur ve uygulamak,

9-Sosyal konulara duyarlı olmak,

10-Gelişmekte olan konularla ilgili fayda yaratmaya çalışmak.

Görüldüğü gibi sosyal girişimcilik; proaktif, paylaşımcı, yaratıcı, yenilikçi, çözümcül, ve objektif bir yaklaşımdır. Toplumsal fayda yaratmak öncelikli amaçlar arasında yer almaktadır. Günümüzde sosyal girişimcilik uygulamalarının, işletmelere sağladığı faydalar incelendiğinde; sosyal kimlik oluşturma, rekabet üstünlüğü elde etme, şirket bağlılığı yaratma, itibar sağlama ve markalaşma konularının başta geldiği görülmektedir

Özetle sosyal girişimcilik;10

• İşletmelerin gücünü sorumlulukla dengeler

• Satışlarda, pazar payında ve karlılıkta sürekli artış sağlar

• İşletmenin toplumsal imajını yükseltir

• Nitelikli çalışanları çekme ve elde tutma olanağı sağlar

• İşletmeye yatırımcılar ve mali analiz uzmanlarının sempatisini ve ilgisini artırır.

Bu anlamda 2006 Nobel Barış Ödülü sahibi Prof. Dr. Muhammet Yunus’un kurduğu ve verdiği mikro kredilerle yoksul milyonlarca insanın kaderini değiştiren Grameen Bank (Yoksullar Bankası) örnek olarak gösterilebilir. Yine modern hemşireliğin ve ilk hemşire okulunun kurucusu Florence Nightingale, Toprak Bağış Hareketi’ni kurarak Hindistan’da fakir köylülere 3 milyon dönüm toprağın bağışlanmasını sağlayan Vinoba Bhave, Dünyada Ulusal Doğa Parkları sistemini kuran bir doğasever olan John Muir ya da geliştirdiği Alternatif Balıkçılık Yönetim Modeli ile Türkiye’de ilk Yılın Sosyal Girişimcisi seçilen Prof. Dr. Mustafa Sarı örnek olarak gösterilebilir.

Sosyal girişimcilik kar amacı gütmeyen faaliyetlerde köklü değişiklikler getirmiştir. Sosyal girişimcilik, kar amacı gütmeyen örgütlenmeler olan kamu yardımları ve diğer iyilikseverlik faaliyetlerinin stratejilerinde, yapılarında, normlarında ve değerlerinde rasyonel ve fonksiyonel değişiklikler yaratmıştır.11

Sosyal girişimcilik iki kategoriye göre değerlendirilir:12

1. Mevcut sosyal hizmetlerin güvencesi altında halka verilen hizmetlerin yeni ve yaratıcı bir şekilde sağlanması,

10. Haluk Gürgen, “Kurumsal İtibar Yönetimi ve Sosyal Sorumluluk”, 7.Sanayi Kongresi’nde Sunulan Bildiri, http://www.iso.org.tr/kongre/Kongre_2008/Sunumlar/2A-3-Haluk-Gurgen.ppt

11. Mukesh Sud, Craig VanSandt and Amanda Baugous, “Social Entrepreneurship: The Role of Institutions”, Journal of Business Ethics, Mar 2009 Supplement 1, Vol. 85.

12. Edwin D. Davison., “Social Entrepreneurship”, Research Starters Business, 2008.


63

2. Spesifik sosyal problemlere yeni ve yaratıcı yaklaşımları sağlayacak organizasyonların başlatılması.

Her iki şekilde gerçekleşen sosyal sorumluluk uygulamaları temelinde vizyonel bakış açısı ile ortaya çıkmaktadır.Ve hedeflenen sonuç toplum taraından benimsenerek ödüllendirilmektir.

2.Sosyal Girişimci Toplumsal kalkınma açısından önemli olan sosyal girişimcilik; girişimciliğin

sadece ticari anlamla sınırlandırıldığı günümüzde hayalcilik olarak görülmektedir. Ancak ticari girişimciler gibi, sosyal girişimcilerde toplumsal dönüşümün önemli araçlarıdır. Başkalarının göremediğini görerek yeni fırsatlar yaratırlar, sistemleri değiştirirler ve yeni yaklaşımlar bularak toplumun önemli sorunlarına çözüm getirirler.(www.turkey.ashoka.org). Oysa dolaylı olarak ticari karlılığı da sağlayacak olan sosyal girişimciler; toplumda yaşanan sorunlar olduğunda bunu fark ederek gerekli çözümleri üretirler. Sosyal Girişimcilik; sosyal etki, girişimcilik, yenilik, sürdürülebilirlik ve büyümeyi temel alarak yoksulluktan sağlığa çevreden insan haklarına, birçok konuda bir problemden yola çıkarak uzun dönemli ve somut çözümcül projeler geliştirme işlevi olarak tanımlanabilir.13 McClleand, girişimciliğe destek veren kültürlerin üç temel davranışı öne çıkarttıkları ve bunların l. yüksek sorumluluk üstlenme 2. hesaplı risk alma ve 3. performansa dönük geribildirim talep etme olduğu üzerinde durmaktadır. Bu temel davranış ölçüleri, kuşkusuz, toplumsal yapının yanı sıra, bu yapıyı çevreleyen politik, iktisadi ve teknolojik sistemle de ilişkilidir. Toplumsal amaçlar, değerler ve kalıplaşmış davranış biçimlerinin oluşmasında bu farklı yapısal ögeler hayati rol oynar.14

Kavram olarak sosyal girişimcilik ilk kez 1953’te yayımlanan H.Bowen’in “İşadamlarının Sosyal Sorumlulukları” (Social Responsibilities of the Businessman) adlı kitabında yer almıştır. Bowen işadamlarının, toplumun değer ve amaçlarıyla örtüşen sosyal sorumluluk faaliyetlerle ilgilenmelerini savunmuştur.15 Sosyal girişimciler liderlik özelliğine sahip, kişisel inandırıcılığını ve yeteneklerini kullanan ve projenin takipçisi taahhüdü ile ekonomik değerler yerine, sosyal değerleri koyan kişilerdir. Sosyal girişimciler fırsatları sosyal misyon açısından algılar ve detaylı olarak değerlendirir.16

Sosyal girişimciler, ticari girişimcilerin de sahip olduğu vizyon, yaratıcılık ve olağanüstü kararlılık gibi özellikleriyle, yaşamlarını toplumsal sorunlara yeni çözümler üretmeye adamış olan kişilerdir. Her kültürde bulunan bu özgün bireyler kendi alanlarında (çevre, eğitim, sağlık, insan hakları, toplumsal gelişme), bir sonraki adımı öngörebilirler ve bu öngörü toplumun benimsediği bir oluşum hâline gelinceye kadar da yılmadan projeyi takip ederler.17

13. Sara Olsen, Brett Galamidi, ’Managing Social and Enviromental Impact:A New Discipline For a New Economy’’, Journal of World Affairs 2009, V:15, I:2

14. Sarah H.Alvord , David Bloom, , Christina,Lets “Social Entrepreneurship and Societal Transformation” The Journal of Applied Behavioral Science, Vol. 40, No. 3, 2004, SS. 260-282

15. Coşkun Can Aktan, ve Deniz Börü, “Kurumsal Sosyal Sorumluluk”, İktisadi Girişim ve İşAhlakı Derneği (İGİAD) Yayını. 2007.

16. Jay Weerawardena, Gillian Mort Sullivan “Investigating Social Entrepreneurship: A Multidimensional Model” Journal of World Business Journal of World Business Volume 41, Issue 1, February 2006, Pages 21-35

17. N.Paul Bloom, “Journal of Public Policy&Marketing’’, V:28, No: 1, 2009, s.128


64

Bir sosyal girişimci, aşağıdaki özelliklere sahiptir.18

•Sosyal değerleri ayakta tutmak için, sosyal değişim ajanı rolünü üstlenmek,•Yeni fırsatlar sunma özelliği•Sürekli yenilik, uyum ve öğrenme becerilerine sahip olmak,•Sınırlı olmaksızın kaynakları kullanmak

Bir “değişim yaratıcısı” olma rolünü üstlenen sosyal girişimciler, bunu yaparken toplumdaki sorun ve ihtiyaçları belirleyip, kaynakları biraraya getirir. Riskleri üstlenerek, tüm kaynakları yönetme çabası içine girer. Ve bu faaliyetlerde bir süreklilik olması için, gönüllülük temelinde çalışır.

2.1.Sosyal Girişimcilikte Çevreci AnlayışSosyal girişimcilikte en önemli girişimcilik türlerinden biri çevreci girişimciliktir.

Çevreci girişimcilik; çevre kalitesini geliştirme, tehlikede olan türleri geliştirme, geniş alanlar yaratmak için iş etmenlerini kullanan girişimcilik olarak tanımlanır.19

İş ve doğal çevre arasındaki ilişki son zamanlarda ortaya çıkmış önemli konulardan biridir. İşletmelerin çevreye verdikleri önem, çevre ile iç içe yaptıkları aktivitelerle ilgili stratejiler için destek ve işbirliği kazanmada oldukça ön plandadır. Bu dinamikle beraber yönetimin en önemli rolü, çevresel sorumluluklara yönelik ortak organizasyonel bir vizyon yaratmaktadır. Diğer taraftan çalışanların bu vizyon çerçevesinde kendilerini adamaları en önemli unsurlardan biridir. İşletmelerin sahip oldukları değerler ve vizyon, organizasyonun stratejik gücünün büyüklüğünü ortaya koymaktadır. Çevresel girişimcilik, çevresel sorumluluklar ve organizasyon ile özdeşleşerek bir mekanizma haline gelebilir. Bunun sonucu is işletmenin çevresel bir lider olması ve diğer işletmelere göre bir rekabet avantajı elde etmesidir.20 Doğal çevre kaygılarına sahip olan bir işletme için gördükleri fırsatlardan güç alan çevreci girişimciler tam bir değişim ajanı olabilirler. Çünkü girişimcilik ruhu hızlı bir şekilde bilgi edinme ve araştırma ihtiyacını ortaya çıkarır. Buna göre çevreci girişimciler;21

1-Kamuoyu baskısı ya da yasal zorunluluklar olmadan teknolojik çözümlere ve yenilikçi bir bakışaçısına sahip olurlar.

2-Filozof bakışaçısı ile hareket eder.3-Ekonomik amaçların, çevre ve sosyal performansın etkisini temsil ettiğinin

farkındadır.Çevresel girişimcilik tipolojisi aşağıdaki gibi açıklanabilir.22

Küçük Kar Oranları Hedefleyen: Çevreci girişimciler açısından kendi işvereni olmak önemli olan bir faktördür. Bir çok şirket normal iş yatırımları ile büyümeyi hayal eder. Bu çeşit eko-girişimciler küçük kar oranları ile tatmin olurlar.

18. Gregory J. Dees , The Meaning of “Social Entrepreneurship”, Entrepreneur in Residence Kauffman Center for Entrepreneurial Leadership Ewing Marion Kauffman Foundation and Miriam and Peter Haas Centennial Professor in Public Service Graduate School of Business Stanford University , October 31, 1998

19. Lassi Linannen “An İnsider’s Experiences with Enviromental Entreprenuership” Making Ecopreneurs: Developing Sustainable Entrepreneurship, by M. Schaper. Aldershot, Ashgate ,2005

20. Paul Douglas Keogh, Michael Joy Polonsky “Environmental Commitment A Basis for enviromental Entrepreneurship” Journal of Organizational Change Management, Volume 11,, 1998, s.39

21. Keogh, Polonsky,, s.40.22. Linannen,a.g.e.


65

Karsız İşler: Sosyal girişimcilerde anlayış, toplumsal faydayı en yüksek derecede ortaya koyabilmektir. Bu anlayışla kar oranın düşük olduğu işler de sözkonusu olabilir.

Fırsatçı: Fırsatçılar çevreci girişimciler arasında en aktif olanlarıdır. Genelde profesyonel bir geçmişleri vardır. Çevresel gelişim ve korumayı gerçekleştirirken karlılığı arttırıcı çevresel teknolojilere eğilim gösterirler.

Başarılı İdealist: Başarılı çevresel girişimciler iki unsuru önemserler. Bu unsurlar, para kazanmak ve dünyayı daha iyi hale getirmektir. Bu tür çevreci girişimciler başarılı idealist olarak isimlendirilebilirler.

Çevresel girişimcilerin varlığı ile ortaya çıkan çevresel endüstri ise, geri dönüşüm yapmak ve deterjan kutularına ayrışabilen etiketlerini eklemekten daha fazlasını yapan bir ticari sektördür. Örneğin, Cleveland’da Atık Azaltma’yı kuran iki kriyojenik mühendis olan James Becker ve Jay Armstrong gibi girişimciler,

birçok uzmanlaşmış endüstriyel probleme teknik çözümler üretmektedir. Bir çok kurumun çevre dostu ürünler satması dışında, bilim adamları ve mühendisler tarafından işletilen küçük acemi şirketler, Becker ve Armstrong gibi, gerçekte artıkları azaltan ve kirliliği temizleyen bir çok yöntem geliştirip pazarlamaktadırlar.23 Faaliyet gösterdikleri iş kolunda çevresel etkiler yaratan çevresel girişimciler olduğu gibi, sadece çevreyi korumak, kirliliği azaltmak için çevresel endüstri alanında faaliyet gösteren girişimciler de bulunmaktadır.

3.Sosyal Girişimciliğe Destek Veren Kuruluşlar

Küresel boyutta toplumsal gelişimi sağlamak ve sosyal ve çevreci girişimcilere destek vermek amacıyla çalışan bazı organizasyonlar bulunmaktadır. Günümüzde bu oluşumlardan en etkili olan ve bilinen Ashoka ve Schwap Vakfıdır.

3.1.Ashoka

Bill Drayton tarafından 1980’de Washington DC’de kurulan Ashoka, Küresel olarak Sosyal Girişimcilik alanında çalışan ilk ve en önemli kuruluştur. Ashoka Uluslararası Sosyal Girişimciler Ağı, dünya çapında sosyal girişimciliği destekleyen ve kâr amacı gütmeyen bir kuruluştur. Bu ağ, 60’tan fazla ülkede 1800’den fazla Ashoka üyesine destek vermektedir. Ashoka; sağlık, eğitim, çevre, insan hakları, kalkınma ve sivil inisiyatifin geliştirilmesi alanlarında çalışan sosyal girişimcileri kendilerini, dolayısıyla işlerini geliştirebilmeleri için uluslararası düzeyde maddi ve manevi olarak desteklemektedir.24İlk üyesini 1981’de Hindistan’dan seçen, ilk olarak $50,000’lık bir yıllık bütçeyle çalışmaya başlayan Ashoka’nın yılık bütçesi 2006’da $30 milyon civarındadır. Sosyal girişimcilik alanında 60 ülkede 2000 üyeyi desteklemekte olan bu kuruluşta, Afrika, Amerika, Asya ve Avrupa kıtalarında yer alan 25 kadar bölge ofislerinde 160 kişi çalışmaktadır. Ashoka, Sanskritçe’de ‘Kederin Yokluğu’ anlamına gelmektedir. Ashoka, adını MÖ 3. yüzyılda yaşayan ve Hint Yarımadası’nda birliği sağlayan bir liderden almaktadır.. Ashoka, ekonomik gelişme için olduğu kadar sosyal refah için de çalışan dünyanın ilk toplum öncülerinden biri olarak tanınmakta ve vizyonlarını; herhangi bir sosyal soruna

23. M.Fischetti ,R. Jareaux, “Green Entrepreneur” Technology Review, Apr92, Volume 95, Issue 324. www.ashoka.org


66

cevap veren küresel bir toplum yaratmak olarak ortaya koymaktadır. Ashoka’ya gore bu topluluğun üyeleri, özgür, sosyal girişime inanan ve herhangi bir sosyal ihtiyaç karşısında toplumsal destek veren bireylerdir ve geleceğin küresel toplumu, yenilikçiliği besleyip büyütecek ve pozitif bir değişim için istekli olacaktır. Ashoka’nın sosyal girişimcilere yatırım yapmasının nedeni, sosyal girişimcilerin bireysel ve kolektif anlamda sosyal değişimi sağlayabilecek güce sahip olduklarına inanmalarıdır. Sosyal girişimciler toplumun diğer bireylerini de etkiler ve yenilikçi projeleri toplumun her yerine yayılır. Böylelikle, sosyal girişimciler, toplumdaki diğer bireylerin de, sosyal değişimde kendi yeni fikirlerini tasarlamalarını ve deneyimlerini hayata geçirebilmelerini kolaylaştırırlar.

Ashoka üç düzeyde faaliyet göstermektedir. İlk önce, bireysel girişimcilere onların yaşam döngüsü boyunca sosyal-finansal ve profesyonel destek sağlamaktadır. İkincisi, birlikte kaldıraç etkisini ortaya koymak için, sosyal girişimcilerin grup faaliyetlerini yaymaya ve desteklemeye çalışmaktadır. citizen sector Son olarak, sosyal girişimcilik felsefesi ve halka yardım sisteminin büyümesini sağlamak için alt yapı ve finansal sistemlerin gelişimini sağlayarak ve küresel sosyal yenilik yayılmasını kolaylaştırmaya çalışmaktadır.25

Şekil 1. Ashoka’nın Faaliyet Düzeyi

Kaynak:(www.ashoka.com)

25 yıl boyunca, Ashoka verdiği destekler sayesinde milyonlarca insanın hayatını değiştirmiştir. Ashoka aracılığı ile son yıllarda katkı sağlayan bir kaç sosyal girişimci ve katkıları:

Fabio Rosa: Brezilya’da kırsal alanlarda elektrik maliyetlerini % 70-8o oranında azaltılmasına katkıda bulunmuş 1 milyon kişinin evlerine elektrik getirmiş bir girişimcidir.. Fabio’un yenilikleri dünya çapında yayıldı ve 23 ülkede etki yaptı.

Jeroo Billimoria, Childline vakfı aracılığıyla, Mumbai’de 26000 den fazla sokak çocukları için doğrudan yardım sağlayan bir sosyal girişimcidir. Polis, yardım ve sağlık hizmetleri sokak çocukların hızlı erişim, gibi destekler için Çağrı merkezleri kurulmuş ve 2 milyondan fazla çağrıya cevap verilmiş ve bu yardımlar 38 şehre yayılmıştır.

25. www.Ashoka.org


67

JB Schramm, düşük gelirli 10.000 lise öğrencisine üniversite eğitimi için destek veren eğitim gönüllüsü bir sosyal girişimcidir.

Türkiye’de ise 2004’ten bu yana faaliyette olan Ashoka’nın 19 üyesi bulunmaktadır. Üyelerin arasında; Toplum Gönüllüleri Vakfı’ndan İbrahim Betil, Ka-MER’i kuran Nebahat Akkoç, AKUT’tan Nasuh Mahruki, Umut Çocukları Derneği’nden Yusuf Kulca, bedensel engellilerin katıldığı Alternatif Kamp’ı kuran Ercan Tutal gibi isimler yer almaktadır. Bu üyeler uzun araştırmalarla seçilen ve kapsamlı mülakatlar sonrasında üye yapılan sosyal girişimcilerdir.26

3.2.The Schwap Vakfı

The Schwab Vakfı 1998’de kurulan merkezi Cenevre’de bulunan sosyal girişimcileri teşvik etmek için kurulan bir vakıftır. Toplumsal yenilik ve gelişme için katalizör görevi üstlenen sosyal girişimcileri İsviçre Federal hükmetinin yasal denetimi altında araya getirmeye çalışan bir kuruluştur.27 Sosyal girişimcilik sorunun kaynağını oluşturan sistemi değiştirmekle uğraşır. Maddi destek sağlamayan ancak sosyal girişimcileri bir araya getirmeyi amaçlayan önemli bir kuruluş olan Schwab Vakfı sosyal girişimcilik anlayışını; “Yoksulluğun kökenine yönelmeyen kurumsal sosyal sorumluluk ve hayırsever girişimlerin aksine, insanları kenarda bırakan ve yoksulluğa iten koşulları değiştirmeye yönelik pratik, yenilikçi ve piyasa odaklı yaklaşımlar” olarak ifade etmektedir. Bu anlamda Schwab Vakfı Genel Müdürü Pamela Hartigan verdiği bir röportajda sosyal girişimcilikle ilgili olarak: “Tüm sosyal girişimciler, sosyal sorunlar, konular üzerinde çalışır. Çalışmaları, insanları fakir ve baskılanmış kılan sistem ya da pratikler üzerine odaklanır. Basitçe söylersek, hastane ya da okul kurmak, sağlık veya eğitim sistemini değiştirmekten farklı şeyler. Sosyal girişimciler sistemi değiştirir. Yardımlar, var olan sistem içinde destek sağlar” diyor. Şirketlerin kurdukları vakıflarla sosyal girişimi desteklemesine olumlu yaklaşan Hartigan, yine de hızlı büyüyen sosyal girişimlerin daha büyük finansal kaynağa ihtiyaç duyduğuna dikkat çekiyor. Hartigan’a göre sosyal girişimciler, kalkınma fonları ya da iş dünyasıyla işbirliği arayan sosyal organizasyonlar ya da şirketin imajı için ufak paralar ayıran sosyal sorumluluk çalışmalarından daha fazlasını yapmaktadır.28

2009 yılında The Schwab Vakfı tarafından verilen Sosyal Girişimci ödülünü kazananlardan olan Beser ve Falk, HIV virus olan hamile kadınlara eğitim ve danışmanlık hizmeti verilerek HIV in iletiminin önlenmesi üzerinde durmaktadırlar. Hamile kadınlara kendi sağlığı, bebek sağlığı ile ilgili eğitimler verilmektedir. Çokuluslu bu operasyonda 500’ün üzerinde ülkede, 150.000’den fazla kadına hizmet vermişlerdir.

Ödül alan diğer kişi ise Ecotact’ın (Kenya) Genel Müdürü David Kuria’dır. Bir şehir planlamacısı olan Kuria, insanlara temel hizmetleri kurmak için sosyal bir kuruluş olarak Ecotact’ı yaratmıştır. Bir işletme bakışaçısı ile toplumsal hizmeti

26. http://www.ulusalgencgirisimcilikkongresi.org27. www.schwabfound.org.28. www.kigem.com.


68

ön planda tutan bu kuruluş çevreci müdahalelerde öncülük yapan bir kuruluştur. Kentleşme hızı, hijyen ve su tasarrufu konusunda bilinçlendirme çalışmaları yapmaktadırlar.

Bir çok ülkede yılın sosyal girişimcisini seçen The Schwab Vakfı Türkiye’de 2009 yılının Sosyal Girişimcisi olarak Nihat Gökyiğit’i seçmiştir. Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı (TEMA) Onursal Başkanı ve ANG Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Ali Nihat Gökyiğit başarılı bir sosyal girirşimci olarak değerlendirilmiştir. TEMA Vakfı’nda 100’den fazla projede çevre, eğitim, erozyon, toprak müdahale gibi bir çok konuda eğitimler verilmektedir. Ang Vakfı ise ülkenin en önemli botanik bahçelerinden biridir. En iyi ekim, en iyi türler, gıda güvenliği ve verimlilik anlayışını geliştirmek için çalışmalar yapmaktadır.

4.Sonuç

Bir değer yaratmak adına ortaya çıkan sosyal sorumluluk faaliyetleri, işletme amaçları doğrultusunda sosyal girişimcilik ile hayata geçirilmektedir. Sosyal girişimcilik ise en basit tanımlama en genel anlamda en çok ses getiren ve toplumun genelinde bir değerlendirmeye tabii tutulan, toplumsal ve çevresel faaliyetlerdir. Sosyal girişimciliğe inanan ve herhangi bir sosyal ihtiyaç karşısında toplumsal destek veren, örgütü toplumsal amaçlar doğrultusunda harekete geçiren bireyler ise sosyal girişimcilerdir. Sosyal girişimciler sorunun kaynağını oluşturan sistemi değiştirmekle uğraşır.Ve geleceğin küresel toplumunu oluşturmaya çalışan, yenilikçiliği besleyip büyütecek ve pozitif bir değişim için istekli olan kişidir.

Sosyal girişimciler arasındaki en önemli tür ise çevreci girişimcidir. İşletmelerin çevreye verdikleri önem, çevre ile iç içe yaptıkları aktivitelerle ilgili stratejiler için destek ve işbirliği kazanmada ön planda olduğu için çevreci girişimcilerin önemi gittikçe artmaktadır.

Sonuç olarak toplumsal ve çevresel çalışmalar yapan sosyal girişimcilerin, bu sorumluluklarını organizasyon ile özdeşleştirerek işletmeleri işlevsel bir mekanizma haline getirmeleri mümkündür. Bu durum işletmelerin çevresel ve toplumsal bir lider olmasını ve diğer işletmelere göre bir rekabet avantajı elde etmesini sağlayacaktır. Toplumsal odaklı çalışan işletmeler bu doğrultuda stratejiler benimseyip sosyal sorumluluk çalışmalarını gerçekleştirdiklerinde toplum tarafından benimsenip dolaylı olarak ticari karlılıklarınıda gerçekleştirmiş olacaklardır.

Kaynakça

Alvord H.Sarah,Bloom, David, Lets Christina, “Social Entrepreneurship and Societal Transformation” The Journal of Applied Behavioral Science, Vol. 40, No. 3, 260-282 (2004)

Ararat Melsa, “A Development Perspective for “Corporate Social Responsibility” Case of Turkey” Corporate Governance, Vol.8, No:3. pp.271-284, 2008

Aktan, Coşkun Can ve Deniz Börü, “Kurumsal Sosyal Sorumluluk”, İktisadi Girişim ve İş

Ahlakı Derneği (İGİAD) Yayını. 2007.


69

Bartol K.M. ve D.C.Martin, Management, Mc Graw Hill, New York, 2nd. Edition 1994 Bloom N.Paul,’’Journal of Public Policy&Marketing’’(2009),V:28, No: 1,pp 128-134Davison, Edwin D., “Social Entrepreneurship”, Research Starters Business, 2008.Dees J. Gregory, The Meaning of “Social Entrepreneurship”, Entrepreneur

in Residence Kauffman Center for Entrepreneurial Leadership Ewing Marion Kauffman Foundation and Miriam and Peter Haas Centennial Professor in Public Service Graduate School of Business

Stanford University , October 31, 1998Fischetti M., Jareaux R., “Green Entrepreneur” Technology Review, Apr92,

Volume 95, Issue 3Gürgen, Haluk, “Kurumsal İtibar Yönetimi ve Sosyal Sorumluluk”, 7.Sanayi

Kongresi’nde Sunulan Bildiri, http://www.iso.org.tr/kongre/Kongre_2008/Sunumlar/2A-3-Haluk-Gurgen.ppt

Hirschland J. Matthew, Corporate Social Responsibility of Global Public, Publisher: Palgrave Macmillan U.S.A., 2006

Keogh Paul Douglas, Polonsky Michael Joy, “Environmental Commitment A Basis for enviromental Entrepreneurship” Journal of Organizational Change Management, Volume 11, pp.38-49, 1998

Linannen Lassi, “An İnsider’s Experiences with Enviromental Entreprenuership” Making Ecopreneurs: Developing Sustainable Entrepreneurship, by M. Schaper. Aldershot, Ashgate ,2005

Moir Lance., “What Do We Mean By Corparate Social Responsibility?, Corporate Governance, Vol:1, No:2., pp.16-22, 2001

Nalbant Z.E., “İşletmelerde Sosyal sorumluluk ve İş Ahlakı”, Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Vol:12, No:1, s.193-201, 2000

Olsen Sara ,Galamidi Brett, Journal of World Affairs ‘’Managing Social and Enviromental Impact:A New Discipline For a New Economy’’, 2009, V:15, I:2

Weerawardena Jay, Sullivan Gillian Mort “Investigating Social Entrepreneurship: A Multidimensional Model” Journal of World Business Journal of World Business Volume 41, Issue 1, February 2006, Pages 21-35

Pringle Hamish, Thompson Marjorie, Marka Ruhu; Sosyal Sorumluluk Kampanyaları ile Marka Yaratmak, Çev;Yelçe Zeynep, Feyyat Canan, Scala Yayıncılık, 2000

Sud, Mukesh, Craig VanSandt and Amanda Baugous, “Social Entrepreneurship: The Role of

Institutions”, Journal of Business Ethics, Mar2009 Supplement 1, Vol. 85.Warhurst, A. ve P. Mitchell, “Corporate Social Responsibility and The Caseof Summitville Mine”, Resources Policy,2000. 26(2), 91–102.Woods Robert H., Human Resource Management, Educational Institue

American Hotel&Motel Association, 1997www.ashoka.org (08.02.2010)http://www.ulusalgencgirisimcilikkongresi.org/haber.aspx)www.kigem.com/content.aspwww.schwabfound.orgwww.turkey.ashoka.org

sempozyum kitap son hali1yayin.klu.edu.tr › dosyalar › birimler › yayin › dosyalar... ·...

Documents