Sekcja Oświaty Zdrowotnej i Promocji ZdrowiaSekcja Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia

Powiatowa Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna Powiatowa Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna

w Toruniuw Toruniu

Diagnoza problemu Diagnoza problemu palenia tytoniu w Polscepalenia tytoniu w Polsce

EpidemiologiaEpidemiologia**

Szacuje się, że w Polsce pali obecnie 29% dorosłej populacji, co Szacuje się, że w Polsce pali obecnie 29% dorosłej populacji, co stanowi 9 mln ludzi;stanowi 9 mln ludzi;

W 2007 roku w populacji mężczyzn: paliło codziennie - 34%, W 2007 roku w populacji mężczyzn: paliło codziennie - 34%, okazjonalnie - 2%, ekspalaczy - 19%, a nigdy niepalących - 45%; okazjonalnie - 2%, ekspalaczy - 19%, a nigdy niepalących - 45%;

W 2007 roku w populacji kobiet: paliło codziennie – 23%, W 2007 roku w populacji kobiet: paliło codziennie – 23%, okazjonalnie – 3%, ekspalaczki – 10%, a osoby nigdy niepalące - okazjonalnie – 3%, ekspalaczki – 10%, a osoby nigdy niepalące - 64%;64%;

Niepokojąca jest utrzymująca się od paru lat tendencja wzrostu Niepokojąca jest utrzymująca się od paru lat tendencja wzrostu częstości codziennego palenia wśród młodych kobiet (20-29 lat) częstości codziennego palenia wśród młodych kobiet (20-29 lat) z 23% w latach 1995-1999 do 32% obecnie; z 23% w latach 1995-1999 do 32% obecnie;

W całej populacji kobiet częstość palenia nie spada od połowy W całej populacji kobiet częstość palenia nie spada od połowy lat 80-tych.lat 80-tych.

*W. Zatoński, K. Przewoźniak – Centrum Onkologii 2007

Częstość paleniaCzęstość paleniaNajbiedniejsi, najsłabiej wykształceni Polacy palą znacznie Najbiedniejsi, najsłabiej wykształceni Polacy palą znacznie częściej (np. bezrobotni mężczyźni w ok. 70%) niż osoby częściej (np. bezrobotni mężczyźni w ok. 70%) niż osoby lepiej sytuowane z wyższym wykształceniem (wśród lepiej sytuowane z wyższym wykształceniem (wśród mężczyzn w ok. 30%);mężczyzn w ok. 30%);Mężczyźni w Polsce palą średnio 18 papierosów dziennie, Mężczyźni w Polsce palą średnio 18 papierosów dziennie, kobiety 13 papierosów, czyniąc tak przez wiele lat (średnio kobiety 13 papierosów, czyniąc tak przez wiele lat (średnio ok. 23 lata w ciągu życia zarówno kobiety ok. 23 lata w ciągu życia zarówno kobiety i mężczyźni); i mężczyźni); Zaprzestanie palenia następuje stosunkowo późno – Zaprzestanie palenia następuje stosunkowo późno – u mężczyzn w 39 r.ż., a u kobiet nawet w 43 r.ż.; u mężczyzn w 39 r.ż., a u kobiet nawet w 43 r.ż.; 69% mężczyzn i 53% kobiet wypaliło w swoim życiu 69% mężczyzn i 53% kobiet wypaliło w swoim życiu przynajmniej przynajmniej 1 papierosa;1 papierosa;44 % mężczyzn i 49% kobiet eksperymentując 44 % mężczyzn i 49% kobiet eksperymentując z tytoniem w okresie dzieciństwa lub młodości z tytoniem w okresie dzieciństwa lub młodości w dorosłym życiu kontynuowało palenie tytoniu.w dorosłym życiu kontynuowało palenie tytoniu.

Wymuszone bierne palenieWymuszone bierne palenie

Bierna ekspozycja na dym tytoniowy jest ciągle Bierna ekspozycja na dym tytoniowy jest ciągle zjawiskiem powszechnym;zjawiskiem powszechnym;80% palącym zdarza się lub zdarzało palić 80% palącym zdarza się lub zdarzało palić w obecności osób niepalących, w obecności w obecności osób niepalących, w obecności dzieci - 48%, w obecności kobiet w ciąży - 27%; dzieci - 48%, w obecności kobiet w ciąży - 27%; Odsetek palących w obecności dzieci i kobiet Odsetek palących w obecności dzieci i kobiet w ciąży wykazuje w ostatnich latach tendencję w ciąży wykazuje w ostatnich latach tendencję spadkową (analogicznie w 2006 r. kształtował spadkową (analogicznie w 2006 r. kształtował się na poziomie 54% i 33%);się na poziomie 54% i 33%);

*W. Zatoński, K. Przewoźniak – Centrum Onkologii 2007

Wymuszone bierne palenie – c.d.Wymuszone bierne palenie – c.d.

25% niepalących Polaków twierdzi, że 25% niepalących Polaków twierdzi, że narażonych jest na bierne palenie w domu, narażonych jest na bierne palenie w domu, a 8% w zakładzie pracy; a 8% w zakładzie pracy; Na bierną ekspozycję na dym tytoniowy Na bierną ekspozycję na dym tytoniowy w jeszcze większym stopniu narażeni są sami w jeszcze większym stopniu narażeni są sami palacze - w domu w 73%, a w pracy w 28% palacze - w domu w 73%, a w pracy w 28% i w tym zakresie nie obserwuje się zmian na i w tym zakresie nie obserwuje się zmian na lepsze. lepsze. W miejscach publicznych co 10 osoba inhaluje W miejscach publicznych co 10 osoba inhaluje dym tytoniowy: 35% wdycha dym w barach, 31% dym tytoniowy: 35% wdycha dym w barach, 31% w pubach, 27% w dyskotekach lub klubach w pubach, 27% w dyskotekach lub klubach muzycznych (populacja 20-29 latków)muzycznych (populacja 20-29 latków)

Diagnoza problemu Diagnoza problemu palenia tytoniu palenia tytoniu wśród dzieci i młodzieżywśród dzieci i młodzieży

W Polsce codziennie zaczyna palić pół tysiąca dzieci,W Polsce codziennie zaczyna palić pół tysiąca dzieci,

a rocznie palenia próbuje około 180 tys. nieletnich;a rocznie palenia próbuje około 180 tys. nieletnich;

Do ukończenia jedenastu lat Do ukończenia jedenastu lat ⅓⅓ dzieci ma już za sobą dzieci ma już za sobą eksperymentowanie z paleniem;eksperymentowanie z paleniem;

Wśród piętnastolatków ¼ pali regularnie;Wśród piętnastolatków ¼ pali regularnie;

Od lat osiemdziesiątych regularnie pali więcej dziewcząt niż Od lat osiemdziesiątych regularnie pali więcej dziewcząt niż chłopców.chłopców.

Najważniejsze problemy związane Najważniejsze problemy związane z paleniem tytoniu w środowisku dzieci z paleniem tytoniu w środowisku dzieci

i młodzieżyi młodzieży

Obniżający się wiek dzieci eksperymentujacych Obniżający się wiek dzieci eksperymentujacych z papierosami;z papierosami;

Utrzymująca się liczba stałych palących w młodym Utrzymująca się liczba stałych palących w młodym wieku;wieku;

Niezmniejszająca się liczba palących dziewcząt Niezmniejszająca się liczba palących dziewcząt i młodych kobiet;i młodych kobiet;

Regularne palenie wśród młodzieży Regularne palenie wśród młodzieży licealnej i szkół zawodowych – codziennie licealnej i szkół zawodowych – codziennie pali co 3 uczeń;pali co 3 uczeń;

Zjawisko biernego palenia wśród dzieci.Zjawisko biernego palenia wśród dzieci.

Bierne palenie w środowisku domowymBierne palenie w środowisku domowym i użyteczności publicznej i użyteczności publicznej

4 mln dzieci wdycha biernie dym tytoniowy w domu lub 4 mln dzieci wdycha biernie dym tytoniowy w domu lub miejscach publicznych;miejscach publicznych;

48% dorosłych w 2007 r. przyznało się, że paliło w obecności 48% dorosłych w 2007 r. przyznało się, że paliło w obecności dzieci;dzieci;

27% czyniło to w obecności kobiet w ciąży;27% czyniło to w obecności kobiet w ciąży;

W 67% gospodarstw domowych dzieci narażone są na dym W 67% gospodarstw domowych dzieci narażone są na dym tytoniowy;tytoniowy;

Dla 65% dzieci miejscem zagrożenia są miejsca publiczne, Dla 65% dzieci miejscem zagrożenia są miejsca publiczne, głównie dyskoteki, ale także szkoła i kino;głównie dyskoteki, ale także szkoła i kino;

Narażenie kobiet w ciąży na bierne wdychanie dymu Narażenie kobiet w ciąży na bierne wdychanie dymu tytoniowego, powoduje, że co roku około 75 tys. noworodków tytoniowego, powoduje, że co roku około 75 tys. noworodków rodzi się po dziewięciomiesięcznym okresie inhalacji dymu rodzi się po dziewięciomiesięcznym okresie inhalacji dymu tytoniowego, często z objawami zespołu uzależnienia od tytoniowego, często z objawami zespołu uzależnienia od tytoniu.tytoniu.

Ewaluacja pilotażowej Ewaluacja pilotażowej edycji programu edycji programu

Informacja dotycząca realizacji programuInformacja dotycząca realizacji programu Rozmowy z koordynatorami programu Rozmowy z koordynatorami programu

w przedszkolach w czasie wizytacjiw przedszkolach w czasie wizytacji

PODSUMOWANIEPODSUMOWANIE

Dzieci w programie Dzieci w programie

dzieci dzieci bardzo chętnie uczestniczyłybardzo chętnie uczestniczyły w zajęciach w zajęciach wykazały wykazały wysoki poziom wiedzywysoki poziom wiedzy na temat palenia tytoniu i na temat palenia tytoniu i

jego skutkówjego skutków warsztaty warsztaty pobudziły znacznie ciekawośćpobudziły znacznie ciekawość dzieci, o czym dzieci, o czym

świadczą wypowiedzi przedszkolaków, cytowane przez świadczą wypowiedzi przedszkolaków, cytowane przez prowadzących program w arkuszach obserwacyjnychprowadzących program w arkuszach obserwacyjnych

proponowane zabawy ruchowe, tematyczne, konstrukcyjnie proponowane zabawy ruchowe, tematyczne, konstrukcyjnie zainspirowały ich wyobraźnięzainspirowały ich wyobraźnię. Efektem są prace plastyczne . Efektem są prace plastyczne dzieci, piękne, różnorodne, świadczące o ich wielkiej dzieci, piękne, różnorodne, świadczące o ich wielkiej wrażliwości.wrażliwości.

w wyniku zajęć dzieci w wyniku zajęć dzieci usystematyzowały swoją wiedzęusystematyzowały swoją wiedzę na na temat szkodliwości dymu tytoniowego, zaczęły zastanawiać temat szkodliwości dymu tytoniowego, zaczęły zastanawiać się, w jaki sposób można i trzeba zachowywać się, gdy się, w jaki sposób można i trzeba zachowywać się, gdy narażone są na wdychanie dymunarażone są na wdychanie dymu z papierosa.z papierosa.

NAUCZYCIELE O PROGRAMIENAUCZYCIELE O PROGRAMIE program spotkał się z dużą aprobatą realizatorów realizatorzy programu wykazali się inwencją, tworzyli własne

plakaty, ulotki, broszurki oraz prezentacje program ma jasno sprecyzowane cele dydaktyczno -

wychowawcze program dostosowany jest do możliwości rozwojowych i

intelektualnych dzieci przedszkolnych. metody aktywizujące powodują, że zajęcia są wypełnione

zabawą, nie ma sytuacji, w których dziecko poczułoby się znudzone czy zniechęcone zabawą.

zdaniem nauczycieli cenne są wskazówki metodyczne, jakie znajdują się w scenariuszach.

pozytywnie oceniono pomoce dydaktyczne dostarczone do przedszkoli

współpraca z rodzicami układała się pomyślnie wszyscy nauczyciele wyrazili chęć kontynuowania programu

RODZICE O PROGRAMIERODZICE O PROGRAMIE

we wszystkich przedszkolach rodzice jednomyślnie we wszystkich przedszkolach rodzice jednomyślnie wyrazili zgodę na realizację widząc potrzebę wyrazili zgodę na realizację widząc potrzebę prowadzenia takich zajęć dla dzieci w przedszkoluprowadzenia takich zajęć dla dzieci w przedszkolu

uznali program za cenną inicjatywę również dla siebie, uznali program za cenną inicjatywę również dla siebie, szczególnie w kontekście problemów zdrowotnych szczególnie w kontekście problemów zdrowotnych wynikających z biernego palenia dla zdrowia dzieciwynikających z biernego palenia dla zdrowia dzieci

pod wpływem programu kilkoro rodziców postanowiło pod wpływem programu kilkoro rodziców postanowiło rzucić palenierzucić palenie

Najważniejsze wnioski z realizacji programu

w przedszkolach istnieją sprzyjające warunki do przeprowadzenia edukacji antytytoniowej

program dostosowany jest do możliwości psychofizycznych dzieci 5 i 6-letnich

zaangażowanie i zainteresowanie dzieci i rodziców jest potwierdzeniem zasadności wprowadzenia wychowania antytytoniowego, jako części ważnego aspektu wychowania zdrowotnego dla tej grupy wiekowej

W programie udział wzięło:W programie udział wzięło:

5 toruńskich przedszkoli (I edycja 5 toruńskich przedszkoli (I edycja pilotażowa)pilotażowa)

248 dzieci ( 6 grup pięciolatków, tj. 148 248 dzieci ( 6 grup pięciolatków, tj. 148 dzieci oraz 4 grupy sześciolatków, tj. 100 dzieci oraz 4 grupy sześciolatków, tj. 100 dzieci)dzieci)

ok. 230 rodzicówok. 230 rodziców

Poinformowanie pracowników przedszkola/szkoły o sposobie Poinformowanie pracowników przedszkola/szkoły o sposobie

przeprowadzania programu w placówceprzeprowadzania programu w placówce

Wykonawcy:Wykonawcy: przedszkolny/szkolny koordynator przedszkolny/szkolny koordynator programuprogramu

Termin realizacji:Termin realizacji: II – III 2010 r.II – III 2010 r.

Poinformowanie rodziców dzieci o wprowadzeniu programu Poinformowanie rodziców dzieci o wprowadzeniu programu

do przedszkoli:do przedszkoli:

- - spotkanie z rodzicamispotkanie z rodzicami

- list do rodziców- list do rodziców

- inne formy wg możliwości- inne formy wg możliwości

Termin realizacji:Termin realizacji: III - IV 2010 r.III - IV 2010 r.

Przeprowadzenie zajęć z dziećmi w przedszkolach (współudział Przeprowadzenie zajęć z dziećmi w przedszkolach (współudział rodziców/opiekunów dzieci)rodziców/opiekunów dzieci)

1. zajęcia I1. zajęcia I WycieczkaWycieczka

2. zajęcia II 2. zajęcia II Co i dlaczego dymi?Co i dlaczego dymi?

3. zajęcia III 3. zajęcia III Jak się czuję, kiedy dymi papieros?Jak się czuję, kiedy dymi papieros?

4. zajęcia IV4. zajęcia IV Co się dzieje, kiedy ludzie palą papierosy?Co się dzieje, kiedy ludzie palą papierosy?

5. zajęcia V5. zajęcia V Jak unikać dymu papierosowego?Jak unikać dymu papierosowego?

Wykonawcy: Wykonawcy: nauczyciele przedszkolinauczyciele przedszkoli

Termin realizacji: Termin realizacji: III – V 2010 r.III – V 2010 r.

Podsumowanie działań programowych:Podsumowanie działań programowych:

- spotkanie podsumowujące realizację II edycji programu - spotkanie podsumowujące realizację II edycji programu

(dzieci, rodzice/opiekunowie, personel przedszkolny)(dzieci, rodzice/opiekunowie, personel przedszkolny)

- organizacja imprez w środowiskach lokalnych wg potrzeb- organizacja imprez w środowiskach lokalnych wg potrzeb

i możliwościi możliwości

Wykonawcy:Wykonawcy: dyrektorzy i nauczyciele przedszkolidyrektorzy i nauczyciele przedszkoli

- władze lokalne- władze lokalne

- PSSE- PSSE

Termin realizacji: Termin realizacji: V – VI 2010 r.V – VI 2010 r.

Dziękuję za uwagęDziękuję za uwagę