>>> SAYI 34

Herhangi bir say›y› kaç›rd›¤›n›zda, bunu abone bölümümüzden temin etmeniz ve “Herkes ‹çin Bilgisayar”› eksiksiz olarak biriktirmeniz mümkün.En temelden bafllayan bilgi düzeyi ileri düzeylere kadar yükselecek. Böylece “Herkes ‹çin Bilgisayar” her düzeyden kullan›c› için “eksiksiz” bir baflvuru kayna¤› olacak.

Bilgisayar›n›zla ilgili her türlü sorun için“Herkes ‹çin Bilgisayar” Destek Telefonu

0 800 211 61 17Saatleri: 9.30 - 11.00, 13.00 - 14.30

Abone Servisi0 800 211 61 18

TEMEL B‹LG‹LER

PROJELER

INTERNET

MULTIMEDIA VE E⁄LENCE

PÜF NOKTASI

WEB SAYFASI TASARIMI ‹NCEL‹KLER‹‹LER‹ SEV‹YEDEK‹ HTML KOMUTLARI.

INTERNET’TE B‹L‹fi‹M TEKNOLOJ‹LER‹INTERNET ÜZER‹NDEK‹ TEKNOLOJ‹ S‹TELER‹.

INTERNET ÜZER‹NDEN HABERLEfiMEINTERNET ÜZER‹NDEN TELEFON GÖRÜfiMES‹ YAPMAK.

BELGELER‹N GÜVENL‹⁄‹N‹ SA⁄LAMAKBELGELER‹N‹Z‹N ‹ÇER‹KLER‹N‹ NASIL KORUYAB‹L‹RS‹N‹Z?

WINDOWS

UYARI MESAJLARIÇEfi‹TL‹ WINDOWS UYARI MESAJLARI VE ANLAMLARI.

MOB‹L ‹LET‹fi‹M‹N GELECE⁄‹TAfiINAB‹L‹R HABERLEfiME ARAÇLARINDAK‹ GEL‹fiMELER.

3 BOYUTLU GRAF‹KLER3D GRAF‹KLER‹N KULLANIM ALANLARI.

ÇEfi‹TL‹ WINDOWS 98 ‹PUÇLARI (8)WINDOWS 98 ‹Ç‹N ÖNEML‹ ‹PUÇLARI.

35. SAYIDA NELER VAR?

TEMEL B‹LG‹LER‹fiLEMC‹LER.

YAZICI NASIL KULLANILIR?

WINDOWSETK‹N MASAÜSTÜ.

PROJELERWORD’DE D‹LB‹LG‹S‹ KONTROLÜ.

INTERNET

INTERNET’TE TELEFON S‹TELER‹.

INTERNET ET‹⁄‹

WEB SAYFASI TASARIMI ‹NCEL‹KLER‹.

MULTIMEDIA VE E⁄LENCE3D TASARIM.

PÜF NOKTASIÇEfi‹TL‹ WINDOWS 98 ‹PUÇLARI (IX)

Vogel Yay›nc›l›k Piyalepafla Bul. Zincirlikuyu Cad. Ün ‹fl Merkezi No: 231/3

80380 Kas›mpafla-‹STANBULTel: (212) 297 17 24 Faks: (212) 297 17 33

Genel Yay›n Yönetmeni: Gökhun Sungurtekin (Sorumlu), Yaz› ‹flleriMüdürü: Mahmut Karsl›o¤lu, Editör: M. Berker Güngör, Grafik Tasar›m: Murat Çelik, Vogel Sat›fl Müdürü: Gönül Morgül, Müflteri Temsilcisi: YelizKoyun, Pazarlama Müdürü: Güler Okumufl, Abone Sorumlusu: Nur Geçili,Da¤›t›m: Cem Cenker, Üretim: Turgay Tekatan, Vogel Yay›nc›l›k Ltd. fiti.Genel Müdürü: Hermann W. Paul, Genel Müdür Yard›mc›s›: BesteÖzerdem, Vogel Yay›nc›l›k Ltd. fiti. Ad›na Sahibi: Gökhun Sungurtekin,Renk Ayr›m›-Film Ç›k›fl ve Bask›: As›r Matbaac›l›k Ltd. fiti., Da¤›t›mB‹RYAY A.fi.

12 Haziran’da Bayilerde

Kaç›rmay›n!

TEMEL B‹LG‹LER MOB‹L ‹LET‹fi‹M‹N GELECE⁄‹

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● TEMEL B‹LG‹LER 175

>>>

MOB‹L ‹LET‹fi‹M‹N GELECE⁄‹Bundan birkaç y›l öncesine dek tafl›nabilir telefonlar sadece

ifladamlar›n›n yararlanabildi¤i cihazlard›.

Yak›n zamana dek tafl›nabilir telefonlar orta boyevrak çantas› büyüklü¤ünde ve oldukça pahal› ci-hazlard›. Üstelik kullan›c› say›s› da bugüne oran-la çok daha düflük oldu¤undan kullan›m ücretleride bugün oldu¤undan çok daha yüksek seviyeler-deydi. Ancak günümüzde sadece ülkemizde bilemilyonlarca cep telefonu kullan›c›s› mevcuttur.Dünya genelinde ise bu say› yüzmilyonlar› bul-maktad›r. Bu yüzden art›k mobil iletiflim araçlar›bir statü simgesi olmaktan ç›km›fl, günlük yafla-m›n ayr›lmaz ve kullan›fll› bir parças›haline gelmifllerdir.

FARKLI MOB‹L fiEBEKELER‹Elektronik dünyas›nda ifller çok h›zl› ilerler ve

de¤iflimler çok çabuk gelir. Mesela bilgisayar ala-n›nda ortalama her alt› ayda bir teknoloji bir se-

viye ilerler. Ancak mobililetiflim alan›nda

ifller budenli

h›zl› geliflmez, fakat yine deilerleme yavafl say›lamaz.Nitekim geçti¤imiz yirmi y›l-da telefon mobil iletiflimalan›nda sadece iki fark-l› teknoloji kullan›masunulmufltur, üçüncüsüise henüz gelifltirilmeaflamas›ndad›r.

Mobil ile-tiflim alan›n-

daki ilk nesilayg›tlar haber-

leflebilmek içinanalog prensiplerle çal›-

flan flebekelerden faydalan›yorlard›. Bu flebekelerilk kez 1980’li y›llar›n bafl›nda kullan›ma aç›lm›fl-lard›. Genel çal›flma prensipleri al›fl›lm›fl telefonsistemlerinden farkl› de¤ildir, bu yüzden nispetenkullan›m alanlar› ve kapasiteleri oldukça k›s›tl›-d›r. Çünkü analog yöntemleçok miktar veriyi bozul-ma olmadan uzun mesa-felere iletmek pekmümkün de¤ildir.

176 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● TEMEL B‹LG‹LER

TEMEL B‹LG‹LER MOB‹L ‹LET‹fi‹M‹N GELECE⁄‹>

I < >INFO

TEMEL B‹LG‹LER MOB‹L ‹LET‹fi‹M‹N GELECE⁄‹

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● TEMEL B‹LG‹LER 177

>>>

CEB‹N‹ZDEK‹ E⁄LENCEModern cep telefonlar› ilk örneklere nazaran

çok daha geliflmifl özelliklere sahiptir.Ancak bu özelliklerin tamam› haberlefl-meyle ilgili de¤ildir. Zaman içinde ceptelefonlar›n›n daha küçük ve daha tafl›-nabilir flekle girmesiyle, özellikle batar-ya ömürlerinin de artmas›yla birlikte,bu araçlara iletiflimin yan› s›ra baflkaözellikler de eklenmeye bafllam›flt›r.

Ço¤u yeni nesil cep telefonu nispetenbasit fakat e¤lenceli oyun seçeneklerinesahip olarak tasarlanmaktad›r. Tetrisgibi popüler oyunlar›n telefonlaraadapte edilmesi onlar›n uzun ve s›k›c›bekleyifllerde, mesela yolculuklardaçok daha kullan›fll› olmas›n› sa¤lamak-tad›r. Ancak bu oyunlar sadece Tetrisile s›n›rl› de¤ildirler. Mesela bir zamanlarçok popüler olan Tamagotchi adl› sanal hay-vanc›klar› art›k cep telefonunuzda da bulabilirsi-niz. Burada eskisinden farkl› olarak sanal hayvantelefonunuzda de¤il, servis sa¤lay›c›n›z›n ana bil-gisayar›nda yaflamaktad›r. Onunla ilgilenmek içinverece¤iniz komutlar telefon hatt› üzerinden bilgi-sayara iletilir ve sonuçlar da size geri döner. Busayede cep telefonunun k›s›tl› donan›m kaynakla-r›n› tüketmeden oldukça geliflmifl bir sanal hay-vanc›k beslemek mümkün olabilmektedir.

Ayr›ca cep telefonlar›n›n nispeten geliflmifl veritransfer yeteneklerinden faydalanarak kullan›c›lararas›nda ödüllü bilgiyar›flmalar› gibi e¤-lenceler düzenlemekte mümkün olabil-mektedir. Buradakullan›c›lar yerlerin-den bile kalkmadansorular› WAP ya daSMS yard›m›ylaan›nda yan›tlayabilir-ler, sonuçlar› görebi-lirler.

SONRAK‹ NES‹LCep telefonu flebe-

kelerinde üçüncünesli temsil edenGPRS bugün kullan›-lan GSM flebekeler-

den çok daha h›zl› veri transferisa¤lar demifltik. Bu UMTS stan-dard›n›n kullan›lmas›yla müm-kün olabilmektedir ve çok büyükbir h›z art›fl› getirmektedir. Öyleki günümüzde kullan›lan telefon-lar›n veri transfer sürati ortala-ma 9.6 kbits/s iken, yeni nesilflebekeler 2 Mbit/s sürate ulafla-bilmektedir. Bu da üçüncü nesilflebekelerin kullan›lmaya bafllan-mas›yla beraber cep telefonuservis sa¤lay›c›lar›n›n pek çokyeni projeyi uygulamaya sokabil-mesine izin verecektir. Çok dahayüksek kaliteli ses ve daha geniflbir WAP servisi gündemde olanen önemli yeniliklerden sadece

ikisidir.

178 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● TEMEL B‹LG‹LER

TEMEL B‹LG‹LER MOB‹L ‹LET‹fi‹M‹N GELECE⁄‹>

I < >INFO

>>>

WINDOWSUYARI MESAJLARI

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● WINDOWS 103

>>>

UYARI MESAJLARIBu bölümde karfl›laflabilece¤iniz olas› Windows uyar› mesajlar›na bir göz ataca¤›z.

Eminiz ki bilgisayar›n›zla çal›fl›rken birdenbireekranda beliren hata mesajlar› kafan›z› kar›flt›r›-yor ve can›n›z› s›k›yordur. Peki bu mesajlar nedenmeydana geliyor, anlamlar› nedir?

Öncelikle flunun alt›n› çizmek gerekir ki, bilgisa-yarlar kendi bafllar›na hiçbir yetene¤i olmayanaraçlard›r. Ancak uygun programlar kullan›ld›¤›n-da çal›flabilir ve kendilerinden istenenleri yerinegetirebilirler. ‹flte bu programlar›n çal›flmas› es-nas›nda baz› hatalar oluflabilir. Bu hatalar›n baz›-lar› programdaki bozukluk ya da eksikliklerdenkaynaklan›rken, bir k›sm›n›n sebebi de kullan›c›-n›n verdi¤i yanl›fl emirlerdir. Genellikle donan›mlailgili ciddi bir sorun oldu¤unda bilgisayar› çal›fl-t›rmak mümkün olmayacakt›r. Bu yüzden de do-nan›mla ilgili hata mesajlar›yla çok nadiren kar-fl›lafl›l›r. Ço¤u zaman çal›flt›r›lan programlar do-nan›msal ar›zalar› tesbit edemedi¤inden, olas› birdonan›m ar›zas›n› hata mesajlar›ndan anlamakpek mümkün olmayabilir.

Bugün kiflisel bilgisayarlarda en yayg›n kullan›-lan iflletim sistemi Microsoft taraf›ndan üretilenWindows serileridir. Windows çal›flma s›ras›nda

meydana gelen çeflitli hata-lar› ya da olumsuzluk-lar› bir dizi uyar› me-saj› yard›m›yla kulla-

n›c›ya iletir. Bura-da amaç kullan›-

c›n›n normal

çal›flmay› engelleyen hatalardan haberdar edilme-si ve önlem almas›n› sa¤lamakt›r. Bu bölümdekarfl›laflabilece¤iniz baz› Windows uyar› mesajla-r›n› ve onlar›n anlamlar›n› inceleyece¤iz.

Dosyalarla Çal›fl›rken Karfl›lafl›lan Hatalar:

Hata 1:Bu hata yaz›l›msal bir eksiklikten de¤il, kullan›-

c›n›n dikkatsizli¤inden kaynaklanmaktad›r. Genel-likle bir dosyay› disket üzerine kaydetmeye çal›fl-t›¤›n›zda karfl›n›za ç›kar. Sebebi de kaydetmek is-tedi¤iniz dosyan›n boyutlar›n›n disketin kapasite-sinden daha büyük olmas›ndan kaynaklan›r. Me-

sela 2 MB büyüklü¤ündeki bir dosyay› 1.44 MBkapasiteli bir disket üzerine aktarmaya çal›flt›¤›-n›zda bu hatayla karfl›lafl›rs›n›z. Bunun tek çözü-mü verilerinizi ZIP ya da CD-ROM gibi daha bü-yük kapasiteli bir kay›t ortam›na kaydetmektir.

Hata 2: (7c)Bu hata da bir öncekine benzer bir sebepten

kaynaklan›r. Ancak burada söz konusu olan tekbir dosya de¤il, toplam büyüklükleri disket kapa-sitesinin üstünde olan bir grup dosyay› kaydet-mektir. Windows istedi¤iniz dosyalardan kaydede-bildi¤i kadar›n› disket üzerine aktaracak, yer kal-mad›¤›nda ise kay›t ifllemine devam edebilmekiçin bu uyar› mesaj›yla sizden bofl bir disket dahaisteyecektir.

104 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● WINDOWS

WINDOWS

WINDOWS

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● WINDOWS 105

>>>UYARI MESAJLARI

Hata 9: Bazen bir program› bilgisayar›n›zdan kald›rd›¤›-

n›z ya da bir dosyay› sildi¤inizde, onunla iliflkilen-dirilmifl olan k›sayol simgesi silinmeden kalabilir.Bu gibi durumlarda o k›sayola t›klad›¤›n›zda, bil-gisayar ilgili dosyay› arayacak ve bulamay›ncaona en benzeyen dosyay› açmak isteyip istemedi-¤inizi soracakt›r. Buna "Hay›r" yan›t›n› verin vedaha sonra ayn› hatan›n tekrarlanmamas› için ok›sayolu bilgisayar›n›zdan kald›r›n.

Sistem Uyar›lar›:

Hata 1: Bu uyar› mesaj›n›n tek bir anlam› vard›r, o da

bilgisayar›n›zda o an çal›flt›rmak iste-di¤iniz uygulama için yeterli miktardabofl haf›za kalmad›¤›d›r. Burada dik-katinizi çekmek istedi¤im hususbofl "haf›za" ile bofl "sabit diskalan›n›" kar›flt›rmaman›z ge-rekti¤idir. Haf›za ile kastedi-len RAM olarak bilinen ge-çici veri depolama mo-düllerinizdir. Bu gibi birduruma birkaç farkl› un-sur sebep olabilir. Öncelikle bilgisayar›n›zdaayn› anda çok fazla say›da uygulama çal›flt›r›yorolabilirsiniz. Bunlardan birkaç tanesini kapatmaksorunu çözmeye yetebilir. Ancak özellikle düflükmiktarda haf›zaya sahipseniz, bu hatayla s›k s›kkarfl›laflmaktan kurtulman›n tek yolu bilgisayar›-n›za daha fazla RAM eklemektir.

Hata 2: Bu uyar› mesaj› da bir öncekine benzer sebep-

lerden dolay› ekrana gelebilir. Ancak bu uyar› du-rumun çok daha ciddi oldu¤unu göstermektedir.

Yap›lmas› gereken öncelikli hareket aç›k durum-daki uygulamalarda bulunan iflleri kaydedip çal›fl-may› sonland›rmakt›r. Bundan sonra da Windowsiflletim sistemini tekrar bafllatmak suretiyle sis-tem kaynaklar›n›n yeniden düzenlenmesini sa¤la-yabilirsiniz.

Her ne kadar Windows iflletim sistemi ayn› anda pek çok program› çal›flt›rabilecekflekilde tasarlanm›flsa da, özellikle haf›za veifllemciye çok yüklenen uygulamalar›n birarada kullan›lmas› durumunda s›k s›k çal›fl-ma hatalar›n›n ortaya ç›kmas› kaç›n›lmaz-d›r. Bu yüzden ayn› anda mümkün oldu¤un-ca az program çal›flt›r›lmaya gayret edil-melidir. >>>

I < >INFO

106 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● WINDOWS

WINDOWS UYARI MESAJLARI>

E¤er s›k s›k çal›flma hatalar› ile karfl›-laflmak istemiyorsan›z, mümkün oldu¤uncakorsan yaz›l›m kullanmaktan kaç›nmal›s›-n›z. Çünkü korsan yaz›l›mlar ço¤u zamankopyalayanlar taraf›ndan tahrif edilirler.Bu da pek çok çal›flma hatas›na ve hattaciddi veri kay›plar›na neden olabilir.

>>>

! < >D‹KKAT

PROJELERBELGELER‹N GÜVENL‹⁄‹N‹ SA⁄LAMAK

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● PROJELER 113

>>>

BELGELER‹N GÜVENL‹⁄‹N‹SA⁄LAMAKÜzerinde çal›flt›¤›n›z belgelerde bulunan verileri korumak önemlidir.

Özellikle ifl ve para konusunda çal›fl›rken haz›r-lanan belgeler oldukça önemli bilgileri içeriyorolabilir. Bu belgelerin izinsiz kullan›lmas›n› önle-mek için baz› tedbirler alman›z gerekir. Bugünhemen tüm metin editörleri ve benzer uygulama-lar kullan›c›lara çeflitli güvenlik tedbirleri almaimkan› sunarlar. Bu bölümde bir metin belgesininnas›l korunabilece¤ini görece¤iz. Özellikle Inter-net üzerinden gönderilen bir belgenin bu flekildegüvenceye al›nm›fl olmas› içeri¤inin ilgisiz kifliler-ce görünmesini bir dereceye kadar önleyecektir.Ancak flunu da belirtelim ki do¤rudan e-postamesaj›na girilen metinleri korumak mümkün pekde¤ildir ve bunlar kolayca okunabilirler.

GÖNDER‹LEN MET‹N BELGES‹N‹ KORUMAK

E¤er e-posta eki olarak gönderdi¤iniz bir belge-nin içeri¤inin al›c› taraf›ndan yanl›fll›kla de¤iflti-rilmesini istemiyorsan›z, o zaman afla¤›daki seçe-neklerde aç›klanan yöntemleri uygulayabilirsiniz.

Yöntem 1:Word uygulamas›nda belgeleri kaydetmek için

kullan›lan "Farkl› Kaydet" seçene¤ine t›klad›ktan

sonra, aç›lan diyalog penceresinde "Seçenekler"dü¤mesine bas›n. Ekrana gelecek olan diyalogpenceresinin en alt k›sm›nda bulunan "Salt oku-nur önerilir" kutusunu iflaretleyin, belgeyi böylekaydedin. Bu flekilde belge yeniden aç›l›rken kul-lan›c›ya sadece içeri¤i görebilece¤i, ama de¤iflik-lik yapamayaca¤› flekilde açabilme imkan› tan›n-m›fl olur. Bu da ço¤u zaman yanl›fll›kla belge içe-ri¤inin silinmesi gibi durumlar›n önüne geçebilir.

Yöntem 2:Belge içeri¤inin yanl›fll›kla tahrif edilmesini ön-

lemek için alabilece¤iniz bir baflka önlem ise bel-geyi sadece okunabilir bir hale getirmektir. Bununiçin dosyan›n üzerine sa¤ tuflla t›klay›n, aç›lanmenüden de "Özellikler" fl›kk›n› seçin. Aç›lan diya-log penceresindeki "Öznitelikler" k›sm›ndan "Saltokunur" kutusunu iflaretleyin. Sonra "Uygula" tu-fluna bas›n ve pencereyi kapat›n. Bu sayede dosyasadece okunabilir olarak aç›lacakt›r ve böylecekazayla içeri¤ini de¤ifltirmek mümkün olmaya-cakt›r. Ancak bunu tersine çevirmek mümkündürve bu yüzden bir güvenlik önlemi olarak pek ifleyaramayacakt›r.

114 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● PROJELER

PROJELER>

INTERNET

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET 199

>>>WEB SAYFASI TASARIMI ‹NCEL‹KLER‹

WEB SAYFASI TASARIMI ‹NCEL‹KLER‹

Web sayfalar›n›z›n tasar›m›n› daha derli topluk›labilmek için kullanabilece¤iniz baz› ileri seviyekomutlar mevcuttur. Bu sayede program kodlar›-n›z›n daha düzenli olmas›n› ve nispeten h›zl› çal›fl-mas›n› sa¤lamak ta mümkündür. Burada bu özelkomutlara ve beraberlerinde kullan›lan baz› ekle-re yer veriyoruz.

E¤er bir metin ya da resmin devaml› olarak say-fada görülebilir durumda olmas›n› istiyorsan›z, ozaman ve komutla-r›n› kullanman›z gerekecektir. Bu iki komut aras›-na yerlefltirilen metin ya da resim, sayfan›n hare-ketinden ba¤›ms›z olarak ekranda gösterilmeyedevam edilir. Kodlama içinde kullan›l›rken sayfa-n›n en bafl›na yerlefltirilmesi gerekmektedir. Buyüzden de bafllang›çta kullan›lan ko-mutundan hemen sonra kullan›lmal›d›r.

Web sayfan›za yerlefltirdi¤iniz metinlerin düzen-lenmesinde ise flimdi bahsedece¤imiz komutlardanfaydalanabilirsiniz. Bunlardan ilki ve komutlar› olup, bunlar metinlerin düz-gün bir biçimde bölümlere ayr›lmas›n› sa¤layabi-lirler. Bu komutla birlikte CLASS=CHAPTERekini ve de¤erini kullanarak metni kendi içindebafll›klar halinde düzenlemek te mümkündür. Kul-lanabilece¤iniz bir di¤er ek olan NOWRAP isemetnin otomatik olarak hizalanmas›n› önleyecek-tir. E¤er metni kendi istedi¤iniz flekilde hizala-mak istiyorsan›z, o zaman ALIGN ekini kullana-

rak bunu sa¤layabilirsiniz. ALIGN ekine de¤erolarak LEFT, RIGHT, CENTER ya da JUSTIFYverilebilir.

E¤er sayfan›zda önemli bir not görüntülemek is-tiyorsan›z, o zaman ve ko-mutlar›ndan faydalanabilirsiniz. Bu komutlar›naras›na yerlefltirilen metin sayfan›n kalan›ndandaha farkl› olarak görüntülenecek ve etraf›ndaonu vurgulayan çizgiler de olacakt›r. SRC ekinikullanarak ve de¤er olarak istedi¤iniz resim ya daverinin bulundu¤u adresi girerek burada kullan›-lan iflaretleri de¤ifltirebilmeniz mümkündür. Ayr›-ca CLASS ekini kullanarak notun içeri¤ini veönemini vurgulayabilirsiniz. Bu eke de¤er olarakNOTE, CAUTION ya da WARNING de¤erleri gi-rilebilir.

Bu bölümde HTML dilinin nispeten daha ileri seviyedeki komut

ve uygulanmalar›n› görece¤iz.

Metin biçimlendirmede kullan›lan ve karakterleri etkileyen komutlar:...: Kal›n harfler...: ‹talik harfler...: Alt› çizili harfler...: Ayn› tip harf geniflli¤i...: Büyük harfler...: Küçük harfler

...: Afla¤› dayal› sat›rlar...: Yukar› dayal› sat›rlar...: Üstü çizili harfler

Kullan›labilecek ekler ve de¤erleri:SIZE: Harf boyutu (1-7 aras›.)COLOR: Harf rengi (RED, BLUE, vb.)FACE: Font tipi (Arial, Times New Roman, vb.)

200 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET

INTERNET WEB SAYFASI TASARIMI ‹NCEL‹KLER‹>

INTERNETINTERNET’TE B‹L‹fi‹M TEKNOLOJ‹LER‹

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET 201

>>>

www.i4u.comBu adreste bulunan site genellikle yeni

cep telefonlar›, bilgisayar ve yan dona-n›mlar›, miüzik sistemleri gibi modernelektronik donan›mlar üzerine haberleriçermektedir. Site de ayr›ca çeflitli ürün-lerin incelemelerini, teknik özelliklerinive de¤erlendirmelerini bulabilmek müm-kündür.

INTERNET’TE B‹L‹fi‹MTEKNOLOJ‹LER‹Bu bölümde bilgisayar ve ilgili konularla ilgili haberlere

yer veren baz› tan›nm›fl sitelerin adreslerini bulabilirsiniz.www.techreport.com

Bu site ziyaretçilere baflta network, bil-gisayar ve yan donan›mlar olmak üzerepek çok teknik konuda son derece detayl›haberler ve incelemeler sunmaktad›r. Bu-nun yan› s›ra bu sitenin sayfalar›nda bil-gisayar dünyas›ndan ifl haberleri ve bü-yük firmalar›n genel durumlar›yla ilgilidetayl› raporlar› bulabilirsiniz.

www.informit.comBu site profesyonellere oldu¤u kadar s›-

radan kullan›c›lara da faydal› olabilecekbilgiler ve haberler içermektedir. Yenidonan›mlar hakk›ndaki haber ve incele-melerin yan› s›ra, grafik, programc›l›kve yaz›l›m gelifltirme gibi ileri seviyedekikonulara ayr›lm›fl özel bölümler de mev-cuttur.

www.techweenies.comBu site di¤erleri gibi bir haber ve ince-

leme sitesi de¤ildir. Daha ziyade bilgisa-yarla ilgili teknik konularda kaynak ara-yanlar›n faydalanabilece¤i bir aramamotoru olarak haz›rlanm›flt›r. E¤er bilgi-sayarla ilgili herhangi bir teknik konudabilgi ar›yorsan›z bu siteyi ziyaret etmeni-zi tavsiye ederiz.

www.news.comBilgisayar dünyas›ndan en son haberle-

ri almak isteyenlerin ziyaret edebilecek-leri bir sayfa daha. Oldukça detayl› ha-z›rlanm›fl olan bu siteden donan›m ve ya-z›l›m konusundaki en güncel haberleritakip edebilirsiniz. Ayr›ca sanal dünyadaifl tavsiyeleri, haberleflme dünyas›ndakigeliflmeler ve Internet medyas›ndakiolaylara da yer veriliyor.

www.slashdot.orgE¤er cep telefonlar›ndan bilgisayar do-

nan›mlar›na dek genifl bir yelpazede tek-nik bilgiye ihtiyac›n›z varsa, o zaman busayfay› kesinlikle görmelisiniz. Hemenher tür ürün hakk›nda detayl› makale veincelemeler, ayr›ca tüm önemli yaz›l›mve donan›m firmalar›na linkler buradabulunabilir.

202 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET

INTERNET INTERNET’TE B‹L‹fi‹M TEKNOLOJ‹LER‹

INTERNETINTERNET ÜZER‹NDEN HABERLEfiME

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET 203

>>>

INTERNET ÜZER‹NDEN HABERLEfiME

Tabii ki Internet üzerinde telefon konuflmas› ya-pabilmek çok büyük bir yenilik de¤il. Hatta asl›n-da bunun Internet üzerinde uygulanan en eski ha-berleflme yöntemlerinden biri oldu¤u bile söylene-bilir. Ancak bu kadar eski bir uygulma olmas›nara¤men pek çok bilgisayar kullan›c›s›n›n bu konu-da çok fazla bilgisi yoktur. Ço¤u kifli bu tür hiz-metlerin genellikle ücretsiz oldu¤unu bile bilmez.

Gerçekten de Internet üzerindeki iki bilgisayararas›nda telefon konuflmas› gerçeklefltirmek çokkolay ve ücretsiz bir ifllemdir. Ne var ki bununbaz› kötü yanlar› vard›r. Herfleyden önce konufla-cak iki kiflinin de Internet ba¤lant›s›n› yapm›fl,gerekli program› çal›flt›rm›fl ve haz›r durumdabekliyor olmas› gerekir. Bu da yöntemin pratik ol-mas›n› tamamen önlemektedir.

Fakat günümüzde Internet üzerinden telefon ha-berleflmesi yapabilmek için baflka uygulamalar dagelifltirilmifltir. Bunlar bilgisayardan telefona vetelefondan telefona konuflma yapabilmeyi sa¤lar-lar. Özellikle bilgisayardan telefona konuflma ya-pabilmenizi sa¤layan pek çok servis sa¤lay›c› var-d›r ve bunlar ço¤unlukla tamamen ücretsizdir. In-ternet yard›m›yla telefondan telefona konuflma ifl-

Internet üzerinden telefon konuflmas› yapabilmenin

mümkün oldu¤unu biliyor muydunuz?

lemi ise daha karmafl›k ve pahal› bir uygulamad›r,bu yüzden de ço¤unlukla bu servis ücretli olaraksa¤lanmaktad›r.

B‹LG‹SAYARDAN TELEFONA ARAMALARBu ifllemin genel kurallar› son derece basittir.

Bir kullan›c› Internet üzerinden standard browseryard›m›yla servisi sa¤layan flirketin web sayfas›nagirer. Burada önce birbaflvuru formu dol-durulur ve serviseüye olunur. Buservisler ço¤un-lukla ücretsiz ol-du¤undan, üyeliksadece karfl›l›kl›aramalar› mümkünk›labilmek için laz›m-d›r, herhangi bir ödemeyap›lmas› ya da kre-di kart› numaras›sorulmas› sözkonusu olmaz.

Servise üyeolduktan ya-

204 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET

INTERNET INTERNET ÜZER‹NDEN HABERLEfiME>

I < >INFO

>>>

MULTIMEDIA VE E⁄LENCE3 BOYUTLU GRAF‹KLER

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● MULT‹MEDYA VE E⁄LENCE 75

>>>

3 BOYUTLU GRAF‹KLER

Bilgisayarlar›n ortaya ç›kmas›yla beraber 3 bo-yutlu grafikler de çeflitli alanlarda kullan›lmayabafllam›flt›r. Ne var ki bu tür uygulamalar› çal›fl-t›rmak için genellikle çok büyük bilgi iflleme ka-pasitesine sahip bilgisayarlar gerekti¤inden, 3 bo-

yutlu grafiklerin masaüstü bigisayar kullan›c›lar›-n›n hizmetine girmesi oldukça gecikmifltir.

Zaman içinde 3 boyutlu grafiklerle yap›lan ça-l›flmalar kendi içlerinde iki alana ayr›lm›flt›r, bun-lar endüstriyel tasar›m ve en¤lence sektörüdür.Her ne kadar eskiden beri 3 boyutlu bilgisayar

Asl›nda 3 boyutlu grafikler san›ld›¤› kadar yeni uygulamalar de¤ildir.

grafikleri tasar›m amaçl› olarak kullan›lagelmiflsede, sinemadan bilgisayar oyunlar›na dek pek çokalanda da bilgisayarlar›n gittikçe artan güçlerin-den yararlan›lmaya bafllanmas› bu ayr›lmay› kaç›-n›lmaz k›lm›flt›r.

Günümüzde bilgisayarlar›n ve buna uy-gun olarak kullan›lan yaz›l›mlar›n gücügittikçe daha da art-maktad›r. Bu du-rum 3 boyutlugrafiklerin dahaeriflilebilir ol-mas›na ve heriki alanda dadaha fazla kulla-n›lmas›na sebepolmaktad›r. Pekitasar›m ve e¤lencealanlar› aras›nda ne-den böyle bir ayr›l›¤agerek duyulmufltur,gerçekte bu ikisiaras›ndaki farlarnelerdir?

76 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● MULT‹MEDYA VE E⁄LENCE

>>

I < >INFO

MULTIMEDIA VE E⁄LENCE

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● MULT‹MEDYA VE E⁄LENCE 77

>>>3 BOYUTLU GRAF‹KLER

E⁄LENCE SEKTÖRÜ3 boyutlu grafiklerin ikinci yayg›n kullan›m ala-

n› olan e¤lence sektörü, baflta filmler ve oyun larolmak üzere hayat›n pek çok noktas›nda karfl›m›-za ç›kan ürünleri ortaya koyar. Burada kullan›lanprogramlar temelde çok basit görünen 3 boyutluçerçevelerin üzerini kaplayan ve bunlar› hareketettiren yaz›l›mlard›r. Bu flekilde oluflturulan nes-nelerin ekranda bir araya getirilmesiyle inan›lmazdünyalar› ve maceralar› betimleyen bilgisayaroyunlar› ya da filmler yarat›lmaktad›r.

E¤lence sektöründe kullan›lan 3 boyutlu grafik-leri endüstriyel CAD uygulamalar›nda kullan›lan-lardan ay›ran en büyük özellik hareketliliktir.CAD uygulamalar› tasarlanan nesneleri çok k›s›tl›bir flekilde hareket ettirebilirler, çünkü çok göste-riflli animasyonlara ihtiyaçlar› yoktur. Ancak e¤-lence sektörü tamamen görsel ve iflitsel bir yap›yasahiptir, bu yüzden de hem grafikler, hem de nes-nelerin canland›r›lmas› mümkün olan en iyi flekil-

de yap›lmak zorundad›r. Bir filmde seyretti¤i-

niz uzay gemileri ya darobotlar tamamen bilgi-sayar taraf›ndan çizil-mifl ve canland›r›lm›flolabilirler. Ancak bu sa-n›ld›¤› kadar basit bir ifllem de¤ildir. Belki bir ro-botun 3 boyutlu modelini oluflturmak çok zor ol-mayabilir, ama ifl o robotun ekranda inand›r›c› birbiçimde hareket etmesine gelince durum de¤iflir.Ekranda görülen bir nesne hareket etti¤inde tümparçalar›n birbiriyle uyumlu olarak hareket etme-si flartt›r. Bunun için en basit modelin bile kor-kunç miktarda matematik hesaplamaya ihtiyac›vard›r. Bu yüzden profesyonel çal›flmalarda ço-¤unlukla tek bir bilgisayar de¤il, bir a¤a ba¤l›çok say›da süper sistemden faydalan›l›r. MeselaTitanic filmindeki özel efektler birbirine ba¤l› ça-l›flan yüz bilgisayarl›k bir sistem taraf›ndan haz›r-lanm›flt›r.

Ayn› flekilde tek bir bilgisayar yaz›l›m›n›n tümgrafik ifllemleri yapmas› da beklenemez. Baz›programlar model çiziminde, baz›lar› onlar› hare-ketlendirmekte kullan›l›r. Deniz gibi ortamlar›canland›rmak için farkl›, çölde oluflan bir kumf›rt›nas›n› aynen yaratabilmek için ise tamamenfarkl› bir programa ihtiyaç duyulur. T›pk› CADprogramlar› gibi, bu tür profesyonel uygulamala-r›n fiyatlar› da inan›lmaz seviyelere ç›kabil-mektedir.

MULTIMEDIA VE E⁄LENCE 3 BOYUTLU GRAF‹KLER>

I < >INFO >>>

PÜF NOKTASI

ÇEfi‹TL‹ WINDOWS 98 ‹PUÇLARI (8)

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● PÜF NOKTASI 23

>>>ÇEfi‹TL‹ WINDOWS 98 ‹PUÇLARI (8)

Internet üzerinde gezinmek iyidir gü-zeldir ama, herfley gibi bu da kusursuzde¤ildir. Özellikle son zamanlarda gittik-çe yay›lan h›zl› kablolu ba¤lant›lardanbirini kullanarak de¤il de, eski usül birmodemle telefon hatt›ndan ba¤lan›yorsa-n›z, o zaman ba¤lant› h›z›n›n düflüklü¤üço¤u zaman sinirlerinizi periflan edebilir.

Ancak Internet üzerinde gezinirken ba-z› sayfalara daha h›zl› ba¤lanman›z› sa¤-layacak bir ipucu verebiliriz. Özellikleresim de¤il de metin a¤›rl›kl› sayfalaraba¤lananlar için bu çok ifle yarayabilir.Çünkü bir web sayfas›n›n yüklenmesi-ni yavafllatan temel ö¤eler genellikleresimlerdir. Ve reklam ya da baflkaflekilde hiçbir resim içermeyen bir si-te bulmak mümkün de¤ildir.

Burada sizin yapaca¤›n›z baz›browser ayarlar›n› de¤ifltirerek re-simlerin yüklenmesini önlemektir.E¤er isterseniz sonra bu ayarlar› eskihaline getirebilmeniz de mümkündür.Öncelikle Internet Explorer uygula-mas›n› çal›flt›r›n ve "Araçlar" seçene¤imenüsünden "Seçenekler" fl›kk›na t›k-lay›n. Aç›lacak olan diyalog pencere-sinde bizim de¤ifltirece¤imiz ayarlar"Geliflmifl" bafll›kl› k›s›mda bulunmak-tad›r, o bölüme gidin. Burada pek

çok seçenek bulunmakta-d›r, siz "Resimleri göster"adl› olan› bulun ve bunuiflaretlenmemifl hale geti-rin. Daha sonra da "Uygu-la" ve "Tamam" tufllar›nat›klayarak de¤iflikli¤ionaylay›n. Bundan sonraziyaret etti¤iniz web say-falar›ndaki resimler gö-rüntülenmeyecek, bu saye-de sayfalar›n yükleme iflle-mi çok daha h›zl› biçimdegerçekleflecektir.

Internet ba¤lant›n›z hak-k›nda daha detayl› bilgileredinmek istiyor olabilirsi-niz. Özellikle biraz dahaileri seviyedeki programlarla u¤raflanla-r›n zaman zaman IP adresleri ve benzeriözel bilgileri ö¤renmesi gerekebilir. Bubilgileri bilgisayar›n›zdan alabilmek içinWindows alt›ndaki özel bir uygulamay›çal›flt›rman›z gereklidir. Bunun için "Bafl-lat" tuflu menüsünden "Çal›flt›r" seçene¤i-ne t›klay›n. Aç›lan penceredeki komutsat›r›na "winipcfg" komutunu girin ve"Tamam" tufluna t›klayarak program› ça-l›flt›r›n. Aç›lacak olan diyalog penceresisize o an bilgisayar›n›zdaki Internet ba¤-

lant›s› ile ilgili tüm detayl› bilgileri gös-terecektir.

E¤er Internet üzerinde çok s›k ve uzunsüreler geziniyor, çok say›da siteyi ziya-ret ediyorsan›z, bir zaman sonra hiçbirveri dosyas› indirmeseniz bile sabit diskalan›nda bir azalma oldu¤unu göreceksi-niz. Bunun sebebi ziyaret edilen sitelerinsayfalar›n› oluflturan verilerin sabit disküzerinde "Temporary Internet Files" ad›vrilen bir klasörde depolan›yor olmas›d›r.Burada amaç ayn› sayfalar›n tekrar zi-

yareti halinde yükleme ifllemini h›z-land›rmakt›r, ancak sabit disk alan›-n›z k›s›tl› oldu¤unda bu durum cans›k›c› bir hal alabilir. Bu durumdabir ayar yaparak bu dosyalar›n sak-lanmas› için sabit disk üzerinde ayr›-lan yeri azaltabilirsiniz. Bunun içinöncelikle Internet Explorer uygula-mas›n› çal›flt›r›n ve "Araçlar" seçene-¤i menüsünden "Seçenekler" fl›kk›nat›klay›n. Aç›lacak olan diyalog pen-ceresinde "Genel" bafll›kl› k›s›mdabulunan "Geçici Internet Dosyalar›"bölümünden "Ayarlar" tufluna bas›n.Burada bulaca¤›n›z ayar çubu¤u sa-yesinde sabit disk üzerinde ayr›lacakbofl alan miktar›n› de¤ifltirebilirsiniz.

24 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● PÜF NOKTASI

PÜF NOKTASI ÇEfi‹TL‹ WINDOWS 98 ‹PUÇLARI (8)>