savunma ve havacılık sanayi İhracatçıları birliği arama konferansı raporu

www.ssi.gov.tr

A R A M A K O N F E R A N S I A R A M A K O N F E R A N S I

Richmond Nua-Sapanca11-12 Aralık 2012

Milli Savunma Bakanı

Dr. İsmet Yılmaz

h i m a y e l e r i n d e

Ekonomi Bakanı

Zafer Çağlayan

A R A M A K O N F E R A N S I3

ÖNSÖZ

Ekonomik gelişme, ihracat, istihdam artışı, teknolojik ilerleme, stratejik ağırlık... Neresinden bakılırsa bakılsın, Türk savunma ve havacılık sektörü ola-rak çok kritik bir rol üstlenmiş durumdayız. Ülkemize sunduğumuz katkıları, arttırarak sürdürmeliyiz. Sinerjimizi, işbirliği ve koordinasyon içinde yoğunlaş-tırmalıyız.

Bu bakış açısıyla, 2011 yılı sonunda kurulan Birliğimiz (SSİ-Savunma ve Havacılık Sanayi İhracatçıları Birliği) sektörümüzün ihracata yönelik faaliyet-lerinde etkinliği arttırmak, uzun vadeli yüksek ihracat hedeflerine ulaşabilmek amacıyla firmalarımızın ihracat konusundaki koordinasyonunu yoğunlaştır-mak için faaliyetlerini yürütüyor. Bu faaliyetleri planlamak için de bir hedef belirlemek ve bu hedefe yönelik eylem planları oluşturmak zaruri.

Bu amaçla, SSİ olarak 11-12 Aralık 2012 tarihlerinde Sapanca’da düzenle-miş olduğumuz “Savunma Sanayinde İhracat Nereye Koşuyor ve Nasıl Koşma-lı?” konulu Arama Konferansını başarıyla gerçekleştirmiş olmaktan duyduğum memnuniyeti ifade etmek isterim. Ekonomi Bakanı Sayın Zafer ÇAĞLAYAN ve Milli Savunma Bakanı Sayın İsmet YILMAZ’ın himayelerinde gerçekleştirdiği-miz Konferansa Sayın Bakanlarımızın verdiği destek ise konferansın başarısını artıran bir unsur oldu.

Milli Savunma Bakanı Sayın İsmet YILMAZ, Ekonomi Bakan Yardımcısı Sayın Mustafa SEVER ile Savunma Sanayi Müsteşarı Sayın Murad BAYAR’ın bizzat katılımlarının yanı sıra, Milli Savunma Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, Savunma Sanayi Müsteşarlığı ve sektörle ilgili kurum/kuruluşlardan yetkililer, sektördeki firma temsilcilerinin iştiraki ile gerçekleştirilen konferansta iki gün boyunca sektör ihracatının geleceğini birlikte tasarlamak, vizyonunu oluş-turmak, stratejiler üretmek ve bunlar için gerekli eylem planları oluşturmak amacı ile yoğun bir şekilde çalışıldı.

Sektör liderlerini biraraya getiren Konferansta 2023 perspektifinde yapıla-caklar bir bir sıralandı. Yolumuz zorlu ama hedeflerimiz net. Sektörümüz açı-sından kritik olan konuların; Ar-Ge’ye dayalı üretim, aktörler arasında yüksek derecede koordinasyon, KOBİ’lere destek, envanter bazlı çalışmalar, finans-kredi modellerinin geliştirilmesi ve ihracat olduğu da bir kez daha teyit edildi. 10-11 yıl içinde savunma sistem ve platformları ihraç eden ilk 6 ülke arasına girmemiz, 2023 yılında savunma ve havacılık sektöründe 25 milyar $ ihracat değerine ulaşmamız hedefleniyor. Bunun için ihracatımızı her yıl ciddi oranda arttırmak durumundayız.

Savunma ve Havacılık Sanayi İhracatçıları’nın çatı kuruluşu olarak biz eli-mizden geleni yapmaya gayret ediyoruz, en iyisini yapmak için çalışmaya da devam edeceğiz. İnanıyorum ki, başta Savunma Sanayii Müsteşarlığı olmak üzere, stratejik kuruluşlarımızla koordinasyonumuz ve işbirliğimiz yoğunlaş-tıkça, çok daha iyi bir geleceğe, çok daha güvenle bakabileceğiz.

Sayın Bakanlarımıza, Müsteşarımıza ve Hükümetimize destekleri için özel-likle teşekkür etmek istiyorum. Konferans Sonuç Raporunun ileride yapılacak çalışmalara ve işbirliklerine önemli bir referans olacağını düşünüyor, değerli vakitlerini ayırarak Konferansa katkı sağlayan tüm katılımcılara teşekkürleri-mi sunuyorum.

Saygılarımla

Latif Aral ALİŞ SSİ-Savunma ve Havacılık Sanayi

İhracatçıları BirliğiYönetim Kurulu Başkanı


YÖNETİCİ ÖZETİ ..........................................................................................................................5

1. Çalışma Akışı ve Raporun İçeriği ..........................................................................................5

2. Hâkim Akımlar ..........................................................................................................................5

3. Bütünleştirilmiş Gelecek Tasarımı ........................................................................................6

4. Yol Haritası: Eylem Planı Grup Çalışması..........................................................................10

ÇALIŞTAY NOTLARI ..................................................................................................................15

Açılış Konuşmaları ......................................................................................................................15

1. Çevredeki Akımların Gelecekte Sektöre Etkisi .................................................................23

1.1. Değişim Gündemi - Akımlar Beyin Fırtınası .................................................................23

1.2. Değişim Gündemi Grup Çalışması .................................................................................26

1.3. Ortaklaştırılmış Hâkim Akımlar ......................................................................................28

Yorumlar: ......................................................................................................................................28

2. Gelecek Tasarımı ....................................................................................................................30

2.1. Gelecek Tasarımı Çerçevesi ..............................................................................................31

2.2. Çalışma 1: Gelecek Tasarımı Grup Çalışması ...............................................................32

2.3. Çalışma 2: Bütünleştirilmiş Gelecek Tasarımı ..............................................................41

Yorumlar ve Değerlendirmeler ................................................................................................46

3. Yol Haritası ..............................................................................................................................50

3.1. Eylem Planı Grup Çalışması .............................................................................................50

4. Kapanış Konuşmaları ............................................................................................................55

İÇİNDEKİLER


YÖNETİCİ ÖZETİ1. Çalışma Akışı ve Raporun İçeriği

Bu rapor 11-12 Aralık 2012 tarihlerinde, Savunma ve Havacılık Sanayi İhracatçılar Birliği ta-rafından sektörün geleceğini tasarlamak amacıyla düzenlenmiş olan Arama Konferansı tuta-nağını içermektedir.

Arama Konferansının ilk aşamasında sektörü etkileyen hakim akımlar değerlendirilmiştir. Daha sonra sektörün geleceğinin nasıl olması istendiğine ait ‘Gelecek Tasarımı’ çalışması ya-pılmıştır. Çalışmanın son aşamasında ise yol haritası oluşturularak sektörün gerçekleştirmesi gereken projeler belirlenmiştir.

Söz konusu Arama Konferansı, Arama Araştırma Organizasyon Danışmanlığı ve Tic. Ltd. Şti’nden (www.aramasearch.com) Prof. Oğuz BABÜROĞLU’nun moderatörlüğünde gerçekleştirilmiştir.

2. Hâkim Akımlar

1. Devletin Rolü: Devletin gücü, koordinasyon, yönlendirmesi, teşvik, lobi önem kazanıyor.

2. Kredi Sistemi: Yeni bir kredi sistemine ihtiyaç var (FMS benzeri). Kredi enstrümanları, offset, takas gibi uygulamalar önem kazanıyor.

3. Kolay Mevzuat: Savunma ve havacılık ihracatını düzenleyen mevzuat ve mekanizmaların kolaylaştırılması ve organizasyonu önem kazanıyor.

4. Ortaklıklar: Yeni pazarlara girerken çoklu ortaklıklar önem kazanıyor.

5. Gelişen Alanlar: Savunmanın yanı sıra havacılık, uzay, anayurt güvenliği, siber güvenlik konuları da ön plana çıkıyor. Sivil havacılık sektörü büyüme hızı artıyor. Hizmet sektörü gelişiyor.

6. Özgün Sistemler: Yüksek nitelikli, özgün, katma değeri olan ürünler, sistemler ve platformlar için teşvik ihtiyacı artıyor. Savaş alanında nitel üstünlük sağlayan, ana sistem bazlı ürünlerin ihracatı artıyor.

7. İnovasyon: AR-GE, inovasyonun önemi artıyor ve bunlar için üniversite-sanayi iş birliği önem kazanıyor.

8. İhracat için Tasarım: Ürün geliştirme yaparken ihracatın da göz önünde bulundurulması ihtiyacı artıyor.

9. Yerlileştirme: İhraç lisansına tabi, kritik olan alt sistem ve malzemelerinin, ara ürünlerin yerlileştirilme ihtiyacı artıyor. Alıcılarda yerlileştirme ve offset ihtiyacı artıyor. Silahlı kuvvetlerin yerli sanayiye olan güveninin ihracatımıza olan referansı ihracata katkı sağlıyor.

YÖNETİCİ ÖZETİ

6 A R A M A K O N F E R A N S I

10. İhracat Kültürü: Hedef pazarlara yönelik kurum, şirket yapılarının ve ihracat kültürünün oluşturulması ihtiyacı artıyor.

11. KOBİ’ler: KOBİ’lerin AR-GE, mühendislik, üretim gücü önem kazanıyor.

12. Bölgesel Değişimler: Pazar, ülkelerdeki değişim yeni fırsatlar ve tehditler yaratıyor. Türkiye’nin etki alanı genişliyor ve ağırlığı artıyor.

3. Bütünleştirilmiş Gelecek Tasarımı

Vizyon

• Savunma,havacılıkvegüvenlikihracatındadünyaülkeleriarasında ilk 6’da yer almak

Ana Hedefler

• 2023yılında;

•Savunma:5Milyar$

•SivilHavacılık:10Milyar$

•Güvenlik:5Milyar$

•Sivilhavacılıkalanındahizmetvebakımgeliri:5Milyar$

• Kritikteknolojileribizeait,özgünverekabetçisistem/platformlarüretmek ve uluslararası pazarlarda satmak

• Dünyasavunma,havacılıkvegüvenliksanayisiiçindeilk100firmaarasına 5Türkfirmasınıngirmesi

• Enaz3dünyamarkasıürün

Rekabet Avantajı

• Ürün,dünyadakibenzerleriylekarşılaştırıldığında:

•Uygunfiyatlar(maliyet)

•Uluslararasıkabulgörenstandartlarauygunluk(kalite)

•Güncelveileriteknoloji(performans)

•Harekattadenenmişlik

•TSKenvanterinegirmişvekullanılmayabaşlanmışolması

• Firmalar

•Güvenilir

•Devlettarafındankabulgörenürünlerikullanan

•Yerelfirmalarlapazaragirmekiçinortaklık

YÖNETİCİ ÖZETİ


•Uygunmaliyetlehızlılojistikdestek

•Müşteriodaklıçözümlerüretmek(Tailoring+customization)

• Devlet

•İhracatvekullanımkısıtlarınınasgariseviyedetutulması

•Büyükdışalımlarıkaldıraçetkisiolarakkullanmak

• Diğer

•Potansiyelpazarbölgeleriylekültürelvecoğrafibağlar

Hedef bölgeler ve pazarlar

• Siyaseteniyiilişkilerkurulabilenülkeler

• OrtaDoğu

• Asya–Pasifik

• ABD(sivilhavacılık)

• Avrupa(NATO)

Öncelikli Alanlar / Ürünler / Platformlar

• Savunma,Havacılık,Uzay,Güvenlik,Hizmetalanları

• Asimetriktehditler/Anayurtgüvenliğiürünleri

•Helikopter

•Tabanca+tüfek

•İnsansızAraçlar(Mini+taktik-UAV-AUV-ROV-KaraRobotu)

•Akıllıkartvesensörlusistemler

• Akıllıürünler

•Güdümkitleri

•Seyirfüzeleri

•Tanksavar

•Havasavunmasistemleri

•Hava–havafüzeleri

• C4IS

•Simülatörler

•Genesis

•HUBS

• Platformlar

•Helikopter

•Botlar/animüdahalebotları

YÖNETİCİ ÖZETİ


•Hücumbotvekorvetler

•İnsansızAraçlar/UAV-AUV-ROV-KaraRobotu

•Anamuharebetankı

•Paletlivetekerleklizırhlıaraçlar

•Çekilivekundağımotorlutopçu

• Siberveelektronikharpürünleri

•Yazılım(sibergüvenlikiçin)

•Chaff-flare

•Jammer

•MWS

•LWR

•RWR

• Lojistik

•Seyyaryüzücühücumköprüsü

•Sahamobilsistemleri(mutfak+hastane+çamaşırvb.)

•İdame

•EntegreLojistik

•Askeritekstil

•Bot–ayakkabı

•Hafifveağırmühimmat

•Eğitim

Kredi (Türk Savunma Kredi Sistemi)

• FMS,sigorta,takas,offset

• Devlettendevlete(petrol,gaz,maden)

• Kredimevzuatı

• Kaynak

• İşletmekredisi

Satış Mekanizmaları

• Yetkinlik(kurumsal&insankaynakları)

• Fırsatlarınpaylaşıldığıplatform(SSMportal,SSİWeb,VTAB)

• Çaprazsatış

YÖNETİCİ ÖZETİ


• “MadeinTürkiye”:TurkishDefenceAlliance

• Devlettendevlete

• Sivil/askerdiplomatlarınsektöriçinlobiyapmaları,düzenlibilgiaktarılması

• Diğersektörlerdekiticaretkullanılarakyapılması

Devletin Rolü

• TSK,tanıtımdadahaetkin

• “Numunealım”yapılması

• Savunmaihracat/ofis/merkez

•FMS,kredi,devlettendevletesatış

•Mevzuat(İhracatizni,hizmetsatışınıihracatasaydırma)

•Lobi/ilişkiYöntemleri

•İstihbarat(Pazar,kararvericiler,siyasi)

•Kurumlararasıkoordinasyon

•Yurtdışıofisler

•Kullanıcıdesteği

• Siyasi,askeri,diplomatik,bürokratiklobifaaliyetleri

• İzinprosedürününtekeldenyürütülmesi

Mevzuat ve Düzenlemeler

• İhracatıkontroletabisavunmasanayiürünlerininizinmevzuatınınuygulanabi-lirliğininhızlandırılması;özellikle5201ve5202sayılıyasalardagereklidüzenlemelerinyapılması

• 3212 sayılı yasanınyenidendüzenlenerekTSKkabiliyetlerininetkinkullanımı(S.K.ihtiyaçfazlasımalvehizmetlerinsatışı,hibe,devirveeldençıkarılması;diğerdev-letler adına yurtiçi ve yurtdışı alımların yapılması ve eğitim görecek yabancı personel hakkında kanun)

Alt Yüklenici Geliştirme ve Yerlileştirme

• KOBİenvanterininçıkarılması

• İhtiyaçduyulanaltteknolojialanlarındayenive/veyanitelikli,uluslararası pazara müstakil ürün ve çözüm sunabilen KOBİ’lerin oluşturulması

• KOBİ’lerekülfetgetirensertifikasyonlarınistenmemesi(boyacı,kaplamacıdan tesisgüvenli/üretimizinbelgevs)

• TedarikveAR-GEprojelerindeKOBİkatkıoranlarınınartırılmasıvebunun sistematik denetiminin yapılması.

YÖNETİCİ ÖZETİ


• KOBİ’lereözelkrediveteşvikmekanizmasınıngetirilmesi

• Kümelemedestekoranlarının%75’den%100’eçıkarılması

• Anayüklenicilerinkendialtyükleniciekosistemlerinigeliştirmesivebüyütmesi

AR-GE, Teknoloji ve İnovasyon Yönetimi

• SavunmaAR-GEprojelerinintekmerkezdenvesistematikyönetimi

• İhracatıengelleyenaltsistemveyateknolojilerin‘maliyetinebakılmadan’ projelendirilmesi

• Finansmanveteşvikler(UR-GE,AR-GE)

• SavunmastratejisiveteknolojiyolharitalarıileuyumluolarakAR-GE projelerinin desteklenmesi

• Teknolojiplatformuoluşturularak,belirlenenkritikteknolojilerinAR-GE projelerine dönüştürülmesi

• Patentkonusununihracatyönüyleyenidenelealınmasıveiyileştirilmesi. Ör:infringement

• BaşarısızAr-GEprojesinincezasıolmamalı

• İnovasyonkültürününsektördeiçselleştirilmesinisağlamakiçininovatif ürünlerin geliştirilmesinin teşvik edilmesi

Ortaklık

• TRolarak(mümkünolduğunca)takımcagitmek

• DefenceHUB

• Kazandıranortaklık

•Yerelortak

•Yabancıortak

•Konsorsiyum

•JV

4. Yol Haritası: Eylem Planı Grup Çalışması

Ürün Hedefi

• Kara–Hava–Deniz(İnsanlı/insansız)Sistem–Platformihracatı (cihaz–altsistembazındamaksimumTürksavunmasanayiürünüiçeren)

• Sistem–platformmodernizasyonu

• EntegreLojistikDestek

Kredi• Kredigarantisistemiylealıcınınfinansmanı(HermesModeli)

YÖNETİCİ ÖZETİ


•Kaynaktesisi(SSDF,hazine,bankalarkonsorsiyumu)

•Düşükfaiz,orta-uzunvade

•TesisedilenkaynakEximbankgarantisiyle,kamubankalarıeliyle kullandırılacak

•6ayiçerisindeSSM,Eximbankvekamubankalarıarasındaprotokol

• Devlettendevletesavunmasatışımekanizması(FMSModeli)

•SSMyönetiminde

•Kaynaktesisi(Hazine)

•1yıliçindegereklimevzuatınhazırlanmasıveuygulamayakoyulması

Satış MekanizmalarıSatış için Öncelikli Projeler

• Ulusal/SektörelTanıtımGrubu,TurkishDefenceAlliance

• Pazarlamakabiliyetlerigeliştirmegrubuoluşturulması

• Lobifaaliyetlerikoordinasyongrubu(+istihbarat)

Detaylandırma

• PazarAnalizi

• İletişimstratejisi(Pazarlama,PRfaaliyetleri)

• Kullanıcıdesteği(TSK)

•Tanıtım

•Ürünlerinnumunelerininsatınalınıp,testedilip,geribildirimsağlanması

• SiyasiDestek

•ParlamentoveBakanlarKuruluseviyesindelobi

Sorumluluklar

• ÖzelSektör

•İhraçedilecekürününkonfigürasyonu,lojistiği(ihraçversiyonu)

•OrtakSatış(Ortaklıklarıbelirleme)

•İhraçkısıtlarıvekaynağınbelirlenmesi

•Profesyonel/Yetkintanıtımpazarlamatekniklerigeliştirme

•Devletdesteğitemini

• Kamu

•Lobi(siyasidestek,üstdüzeypazarlama)

•Fuarlarvetanıtımorganizasyonu

•Devlettendevletesatış

•Kredimekanizması

•İstihbaratdesteği

•Pazarpaylaşımdüzenlemesi(firmalarınkoordinasyonu)

YÖNETİCİ ÖZETİ


•Firmalarınpazarlamakabiliyetlerinindünyadakiörneklerderecesinde artırılması

• Zamanlama

•2013içerisindegruplarınoluşturulması

•2014sonçeyreğinde1.ilerlemeraporununyayınlanması

Devletin Rolü


• İhracatıkontroletabisavunmasanayiürünlerininizinmevzuatının uygulanabilirliğininhızlandırılması;özellikle5201ve5202sayılıyasalarda gerekli düzenlemelerin yapılması

• 3212sayılıyasanınyenidendüzenlenerekTSKkabiliyetlerininetkinkullanımı (S.K.ihtiyaçfazlasımalvehizmetlerinsatış,hibe,devirveeldençıkarılması; diğer devletler adına yurtiçi ve yurtdışı alımların yapılması ve eğitim görecek yabancı personel hakkında kanun)

Proje 1: İhracat izinleri için komitekurulması (MSB,Dış işleri, EkonomiBakanlığı, SSM+Genel Kurmay, Emniyet, SSİ)

• Aylıktoplantı(enaz),GenelSekreter:SSM

• MSB/mevzuatdüzenlemesi–1yıl

Proje 2: Savunma ihracatını artırmak amacıyla

• Devlettendevletesatış

• Hibe

• İhtiyaçfazlasısatış

• İhracatizni

• Yeniyasatasarısı

• Koordinasyon:SSM

• Sektörelgörüşal

• Kredi

• 6ayiçindekanuntaslağı+teklifi

Proje 3:NumuneSatınAlımı

• Koordinasyon:SSM

• Yapılacakiş

•Kaynakayır

•SSİKkararı

•Usulveesas

• 6ay

YÖNETİCİ ÖZETİ


Proje 4: Lobi ve tanıtım

• Firmalarıntalebi–SSM–Genelkurmay–Dışişleri(İngilizModeli–incele)

• Yurtdışıtanıtımziyaretleri(SSM,EkonomiBakanlığı,SSİ,SASAD)


• Önceliklifaaliyet1:Niteliklialtyüklenicienvanterioluşturmakiçin “kümeleşme”şartveöncelikli

•SanayiBakanlığıtarafındanteşvikedicimevzuatlayapılmalı (yani kurumsal olmalı)

•KOBİ’lerinişbirliğikültürünegeçmelerisağlanmalı(OSDve Teknoparklarla)

•SSMtarafındankümelerindesteklenmesiamacıylaBilim,Sanayive Teknoloji Bakanlığı’yla koordinasyonun arttırılması

•Kümeleşmeyleilgilimevzuatvarveyeni;ancakKOBİtaleplerine uygun hale getirilmeli.

• Önceliklifaaliyet2:Halihazırdavarolanniteliklialtyüklenicilerigörünür hale getirmek.

•SSMtarafındannitelikveyetkinlikderecelendirilmesiyapılmalı

•Mevzuatıngetirdiğisertifikasyonlarkolaylaştırılmalı

•Bufaaliyet2013’tebitirilmeli

• Önceliklifaaliyet3:TedarikveAR-GEprojelerindeKOBİkatkılarınınarttırılması

•AR-GEdesteklerininfirmaölçeğinegöreyapılması(TÜBİTAK,SSM, MSB AR-GE)

•Bufaaliyet2013‘teyapılmalı.

• Önceliklifaaliyet4:Altyüklenicilerindesteklenmesiamacıyla,ana yüklenicilerin ekosistemlerine dahil edilmesi.

•Moderntedarikyönetimiuygulanmalı(Örn:otomotivsanayindekigibi)

•ELDsürecinealtyüklenicilerinbaştandahiledilmesi

• Önceliklifaaliyet5:Yerlileştirme

•Kritikteknolojileribelirledikten(SSM,TÜBİTAK,MSBAR-GE)sonra Teknokent ve KOBİ’lere görev verilmesi.

•Offsetprojelerindeyerlileştirmeşartlarınındahabelirginhalegetirilmesi

YÖNETİCİ ÖZETİ


AR-GE

Proje 1: Savunma AR-GE projelerinin tek merkezden, konu uzmanlarınca sistematik yöne-timi için bir çalışma grubu kurulması

• 2013içerisindeçalışmanıntamamlanmasıveişlerhalegetirilmesi (tekmuhatapkurum–SPOC)

• 2014–2023:BuyapıileAR-GE’ninyürütülmesi,çağrılaraçıkılması

• Projesorumlusu:TÜBİTAK,SSMveMSB

Proje 2: Savunmada ortak bir AR-GE portalı ile çağrıların yayınlanması (grants.gov benzeri)

• 2013’tekurulmalı

Proje 3: İhracatıengelleyenaltsistemveyateknolojilerin“ticariyapılabilirliğinebakılmak-sızın”projelendirilmesi.SavunmastratejisiveteknolojiyolharitalarıileuyumluolarakAR-GEprojelerinin desteklenmesi

• Savunmastratejilerinçıkarılmasıveönceliklerintespiti

• Savunmaaltalanlarıiçinteknolojiyolharitalarınınçıkarılması

• Teknolojitaksonomiprojesi

Proje 4: Teknoloji platformu oluşturulması. Kritik teknolojilerin, teknoloji yönetiminin AR-GE yürütücüleri(araştırma enstitüleri, firmalar, üniversiteler) arasında tartışıldığı ve paylaşıldığı bir yapıya geçiş

Proje 5: AR-GE ve inovasyon kültürünün somutlaştırılması ve içselleştirilmesi.

• AR-GEprojelerininbirüretimprojesigibiyorumlanmayıp,AR-GE’de “başarılı/başarısız”projetanımı,ceza,vb.konusundamevzuatıngözden geçirilmesi

• İnovatifürünleringeliştirilmesineteşviklerdepozitifayrımcılık

• AkademikpersonelinAR-GEteşviklerindendoğrudanfaydalanması (döner sermaye dışında)

Ortaklıklar

• TR(mümkünolduğunca)takımgit.

• DefenceHUB

• Kazandıranortaklık

•Yerelortak

•Yabancıortak

•Konsorsiyum

•JV

YÖNETİCİ ÖZETİ


ÇALIŞTAY NOTLARIAçılış Konuşmaları

Oğuz BABÜROĞLUModeratörMerhabalar, hepiniz hoş geldiniz. Burada resmi olmayan, formalitenin olmadığı bir çalışma

yürütmeye çalışacağız. Bunu yaparken belirli bir sohbet düzeni ve diyalog disiplini ile hareket etmeyeçalışacağız.Samimi,kafakafayaverdiğimizbirçalışmaolacakbu.Buyüzdende“bey”ler,“hanım”larkalkacak,isimlerimizikullanacağız.Sektörçokgenişvebirçoktarafıiçinealıyor.

Temel akışımız şöyle olacak; bir beyin fırtınası yapacağız ve etrafımızda neler oluyor onabakacağız. Sonra bir değişim gündemi çalışması ile sektör nereye gidiyor ona odaklanacağız. Sonrasında ise;geleceği tasarlayacağız.Bugünbuçalışmayıbitireceğimiziumuyoruz,yarındabazı odak konulara gireceğiz.

Bu şekilde yaklaşık 20-25 farklı konferans türü var. Bu konferanslarda genelden başlar,özele doğru gideriz. Bu yüzden önce genel akımlarla başlayacağız. Dünya’da neler oluyor? Bi-zim değişim gündemimizde neler var? Tam olarak ortaya çıkmamış bazı yeni akıllar da arıyor olacağız.Geleceğevegidişatabakacağız.Sonrabugidişatagöre,“Geleceğimiznasılolacak,bizneyapacağız?Yenirollereihtiyaçvarmı?”Bukonulardaortakaklıyapılandırmayaçalışacağız.Yarınsabah da özel konulara odaklanacağız. Bazı formatlarda önceden planlanan şeylerin çıkartılması istenir ama bize göre önemli olan bunu burada çalışarak ortaya çıkarmak. Bizim buradaki göre-vimiz ise bunun kolaylaştırıcılığını yapmak.

Şimdi önümüzdeki yıllarda bu sektörü etkileyecek olan her türlü akımı, trendi, gidişatı dökme-miz gerekiyor. Bu temenni, dilek, öneri seansı değil. Bu önümüzü görme seansı. Bunu yaparken de beyin fırtınası yapıyor olacağız. Fikri değerlendirme ile üretme arasındaki farkı ayıracağız. Tar-tışmadan verileri topluyor olacağız. Sonra da küçük gruplarda bunları çözeceğiz, işleyeceğiz.

Latif Aral ALİŞSavunma ve Havacılık Sanayi İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı

Sayın Bakanım,

Çokdeğerliüyelerimizvekonuklarımız;

Saygıdeğerbasınmensupları;

Hanımefendiler, beyefendiler.

Yoğun iş temponuz içinde, vakit ayırarak toplantımıza katıldığınız için çok teşekkür ediyo-rum. Hepiniz hoş geldiniz.

İzninizle, en sonda söylenebilecekleri, en baştan dile getirmek istiyorum.

Savunma ve Havacılık Sanayi İhracatçıları Birliği, SSİ olarak her zaman vurguladığımız bir şeyvar.“GüçKazandırır.”Güçlüolmakiçindeçalışmak,araştırmak,üretmek, ileriteknolojiyleüretilenleri“ihraçedebilmek”gerekiyor.SSİbununiçinvar.Bizlerbununiçinvarız...

ÇALIŞTAY NOTLARI


Bugünveyarın“aramatoplantı’’mızda,savunmavehavacılıksanayi ihracatınıngeleceğinibirlikte tasarlamak, vizyonunu oluşturmak, stratejiler üretmek ve bunlar için gerekli eylem planları oluşturmak için çalışacağız.

İlk sorumuz belli: “Savunma Sanayinde İhracat Nereye Koşuyor ve Nasıl Koşmalı?” Sorukolay da cevabını bulmak galiba kolay değil. Ama siz değerli katılımcılarla bu cevabı birlikte bulacağız...

Kurulması stratejik bir zorunluk olan Birliğimizin üye sayısı her geçen gün artıyor. Bu mem-nuniyet verici bir gelişme. Firmalarımızın, heyecanımıza, coşkumuza katılmak istemeleri bizi mutlu ediyor. SSİ olarak sektörümüzün ihracata yönelik faaliyetlerinde etkinliği arttırmak, uzunvadeliyüksekihracathedeflerineulaşabilmekamacıylafirmalarımızınkoordinasyonunuyoğunlaştırmak gerekiyor. Bunun için uğraşıyoruz.

Bir yılımızı geridebıraktığımız şugünlerde, 2011 rakamlarınagöre %50’den fazla bir ih-racatartışınıyakaladıkbile.Sektörolarakyıllık1,5milyardolar ihracatseviyesinekoşuyoruz.Ama2023vizyonunuyakalayabilmemiz,“ihracatınıoransalolarakenfazlaarttıransektör”ha-linegelebilmemiz,25milyardolarhedefineulaşabilmemiziçindahafazlasınıyapmamız,çokçalışmamız lazım.

Sektörün dünya çapındaki kurum ve kurallarının bilinciyle, Türkiye’mizin, çıkarlarını esas alarak yol alacağız.

Ülkemizindünyanın“enzorlubölgesi”nde,liderolabilmesiiçinsavunmavehavacılıksanayi-cileri, üreticiler ve ihracatçıları olarak büyük bir sorumlulukla karşı karşıyayız.

Ekonomikgelişme,ihracat,istihdamartışı,teknolojikilerleme,stratejikağırlık...Neresindenbakarsanız bakın, çok kritik bir rol üstlenmiş durumdayız.

Ülkemize sunduğumuz katkıları, arttırarak sürdürmeliyiz. Sinerjimizi, işbirliği ve koordinas-yon içinde yoğunlaştırmalıyız.

Sayın Bakanımızın nezdinde, hükümetimize, devletimize destekleri için, bir kez daha teşekkür etmek istiyorum. İnanıyorum ki, başta Savunma Sanayii Müsteşarlığı olmak üzere, stratejik kuruluşlarımızla koordinasyonumuz ve işbirliğimiz yoğunlaştıkça, çok daha iyi bir geleceğe, çok daha güvenle bakabileceğiz.

Savunma ve Havacılık Sanayi İhracatçıları’nın çatı kuruluşu olarak biz, elimizden geleni yap-maya gayret ediyoruz, en iyisini yapmak için çalışmaya da devam edeceğiz.

Arama toplantımızın sektörümüze, milletimize, devletimize yararlı, hayırlı uğurlu olmasını umuyorum. İnşallah çok daha büyük işlere hep birlikte imza atacağız.

Bizleri onurlandırdığınız için Birlik Yönetimimiz adına teşekkür ediyor, saygılarımı sunuyo-rum. Sağolun.

ÇALIŞTAY NOTLARI


Murad BAYARSavunma Sanayii Müsteşarı

Sayın Bakan Yardımcım, çok değerli katılımcılar güzel bir amaç için buradayız. İki gün bir-likte, Oğuz’un söylediği gibi konferans vermeyeceğiz birbirimize, ama çalışacağız hepbirlikte. Dolayısıyla buradan bir sonuca ulaşacağız. O yüzden uzun bir konuşma yapmak istemiyorum, çünkü temamıza aykırı olacak uzun bir konuşma. Arama Konferansı’nın sonunda ulaşacağımız şeyleri Müsteşar baştan söyledi gibi bir anti demokratik usül takip etmeyelim diye, belki beklen-tilerimi ifade edebilirim.

Ama önce bir teşekkür ile başlayayım Ekonomi Bakanlığımıza, Sayın Bakan Yardımcımız da burada olduğu için kendilerinin şahsında ve Sayın Bakanımızın şahsında. Hakikaten İhracatçı Birliğimizin kuruluşu sektörümüze yapılmış çok büyük bir katkıdır. Ekonomi Bakanlığımız tarafından kendilerine şükranlarımızı ifade ediyorum. Aslında rakamsal olarak baktığımızda çok büyük ihracatı olan bir sektör değiliz şu anda. Katma değerimizin yüksek olduğunu id-dia ediyoruz ama rakam olarak Latif bey daha çalışacak bunları artıracak o manada kriterlerin hepsini sağlamadığımızın da farkındayım. Fakat Ekonomi Bakanlığımız burada bize çok büyük bir imkan yarattı ve Birliğin kuruluşunu sağlamış oldu. Bu tabi sektörümüzün ihracat anlamında önünü açacak çok önemli bir adımdır. Geçen sene bu adım atıldı ve sektörümüzün geniş bir şekilde temsil edildiği bir Birliği bugün için kurmuş ve hayata geçirmiş vaziyetteyiz. İlk önemli faaliyetlerinden birini de bugün yapıyoruz bir Arama Konferansı ile.

Şimdi beklentilerim ne bugünkü konferanstan? İhracat konusunda hakikaten çok amatörce yaptığımız çalışmalar var bugüne kadar ve hep birlikte bir heyecan ile kovaladığımız işler var. Amabunlarbenceamatörlükçıtasınıhenüzaşmışdeğil.Bazışeylerdenedik;uluslararasıfuar-larakatılım,değişikülkelereihracatziyaretlerigibi.Bizbirtakımtanıtımofisleriaçmayabaşladık,bunları ben hala deneyler mertebesinde görüyorum. Yani bunların sonuçlarını görüp daha et-kin hale getirmemiz lazım. Burada da yine Ekonomi Bakanlığ’mızdan bence faydalanacağımız çok fazla girdi olacaktır. Yani bu işi daha profesyonel yürüten sektörlerimiz muhakkakki var, bu manada Arama Konferansında ne yapmamız gerektiğini iyi tarif etmemiz lazım hep birlikte. Bunun tabi birkaç boyutu olacak, kamu boyutu da olacak. Savunma ihracatı deyince burada kamununbirkaçşekildetemsiledilmesigerekiyor;SavunmaBakanlığıile,DışişleriBakanlığıile,Dış temsilcilikleri ile, Ekonomi Bakanlığı ile.

Savunma ve Havacılık diye ifade ediyoruz ama, bu ikisinin de maliyetleri biraz farklı biliyor-sunuz. Havacılık daha ticari bir alan gibi, savunma ise daha kamu irtibatı gerektiren bir alan gibi. Dolayısıyla burada kamunun önemli bir rolü olacak. Özel sektörün tabiki çok önemli bir rolü olacak ve ihracata dönük bir yapılanma, bir kurgu gerekecek. Şu anda çok eksikliklerimiz olduğunu orada da düşünüyoruz tabi, herşeyin sonunda da herhalde en kritik parametre şu “satacakmalımızvarmı?”.Birincisorudabuaslında.Satacakmalınıznasılolacak,Ar-Geileola-cak, innovasyon ile olacak. Maalesef işte buradaki aslında sektörün belki son 10 yılda diyeyim artık bir mesaisi var. Sektörümüz bizim ağırlıklı lisanslı üretici iken şimdi biraz daha kendi tek-nolojisi ile kendi ürünlerini ortaya çıkaran bir sektör olmaya başladı. Onun için de şimdi ihracatı konuşabiliyoruz, çünkü lisanslı üretici iken böyle bir şey konuşamıyorsunuz. Lisansı veren ne

ÇALIŞTAY NOTLARI


kadar izin verdiyse o kadar bu iş yapılabiliyor, ama kendi ürününüz varsa burada ihracatı ko-nuşabilirsiniz. Türkiye’nin bugün kendi ürünleri var markamız hakikaten çok sınırlı ülkede, ama savunmaalanındabugünbirtankımızvaradı“Altay”bubirmarkadır.Birinsansavararacımızvaradı“Anka”bubirmarkadır.Eğitimuçağımızvaradı“Hürkuş”bubirmarkadır.Bunlaruluslararasıolarak artık tanınan en azından bizim camialarımızda hakikaten markalar. Muhatap olduğumuz ülkelerin Savunma Bakanları, Kuvvet Komutanları bize bu markalarla bu projeleri soruyorlar. Altay nasıl gidiyor diye bana sorulabiliyor. Birçok ülkenin Savunma Bakanları, Müsteşarı tarafın-dan veya Anka projenize nasıl gireriz diye sorulabiliyor. Demek ki bunlar marka olmaya başladı. Tabi bu ürünlerimiz hepimizin malumu geliştirme aşamaları tam o süreçlerde olan projeler, ama önümüzdeki 1-2 yıl içinde bunlar üretimlere geçecek. Yine Latif ile bir çalışmamız var, ta-bancayapacağız,yaniyapıyoruzda;markaolangerçekbiruluslararasıtabancayapacağız.

Tabi buradaTürkiye’ninbiravantajı var: içpazar.Yine sabahki sunumdadinledikTürkiyetüketici yani birçok teknoloji alanında böyle. Ama bu tabi başlangıç, yani o size ne sağlıyor iç pazar. O iç pazarı iyi kullanırsanız ürünler de çıkıyor oradan. Biz de şu anda onu yapıyoruz, sa-vunma sanayinde yani iç Pazar Türkiye tüketici iken şimdi o iç pazarı kullanıp ürün çıkartacağız.

TümdünyanınenbüyükEmniyetTeşkilatlarındanbirinesahipTürkiye,JandarmaTeşkilat-larından birine sahip Türkiye, Silahlı Kuvvetleri’nden birine sahip Türkiye ve diğer kamu asayiş teşkilatlarını toplayınca ve de insanımızın da tabancaya merakı var…Türkiye ciddi bir iç pazar. O zaman buradan bir uluslararası marka çıkması gerekiyor. Şimdi tabanca üretimi var, Türkiye’de özel sektör burada belli bir aşamaya geldi, ama bunu uluslararası marka haline getireceğiz hep birlikte. Sektör ile birlikte bunları yapınca satacak malımız var.. Satacak malımız olunca... Savaş gemimizvar“Bilgem”budabirmarkadır.DünyanınDenizKuvvetleri bunubiliyor.Çokyeni,SuudiArabistanAskeriAteşesibizegeldi“Bilgem”projeniziDenizKuvvetlerikomutanımızça-lışmak istiyor dedi. Bilgem gemisini öğrenmek istiyor dedi. Yani burada hakikaten bunlar artık bizim camialarımızda marka. Bu markaları artık nasıl satışa ihracata döndürürüz? Burada da platform satabilirseniz bu çok önemli, katma değer, yani cihaz satmak o da bir aşama ama asıl önemli olan platform satmak, gemi, tank, zırhlı araç, uçak bunu satarsanız o zaman katma de-ğer gelmeye başlıyor.

Dolayısıyla bugünkü Arama Konferansı’nda bunları, bu iki gün canlı bir şekilde tartışacağız. NotlarımıdolayısıylaokumuyorumarkadaşlarımçokçalıştıamabunusonrasınasaklayacağızSayın Bakan Yardımcıma katıldıkları için şükranlarımı sunuyorum sabah çok erken bir saatte bu planlamayı yaptılar sağolsunlar aramızdalar.

Saygılarımı sunuyorum.

ÇALIŞTAY NOTLARI


Mustafa SEVEREkonomi Bakan Yardımcısı

Savunma Sanayii Müsteşarı Sn. Murad Bayar,

Savunma ve Havacılık Sanayii İhracatçıları Birliği’nin Değerli Başkanı Latif Aral Aliş,

Savunma Sanayiimizin Birbirinden Değerli Yöneticileri,

Kıymetli Konuklar,

Hanımefendiler, Beyefendiler

Ülkemiz için stratejik öneme sahip olan savunma ve havacılık sanayii sektörümüze ilişkin gelişmelerindeğerlendirileceğive“SavunmaSanayiiİhracatıNereyeKoşuyorveNasılKoşmalı”sorularının ele alınacağı bu anlamlı konferans vesilesiyle sizlerle bir arada bulunmaktan duyduğum memnuniyeti ifade etmek istiyor, hepinizi saygı ve sevgiyle selamlıyorum.

Öncelikle;acilbirprogramdeğişikliğiitibariilearamızdabulunamayanEkonomiBakanımızSayınZaferÇAĞLAYAN’ın,başarıdilekleriniveselamlarımıgetirdiğimidebelirtmekistiyorum.

2012-Büyüme

Dün büyüme verisi açıklandı bildiğiniz gibi. Hızımız yüzde 1,6’ya düşmüş olsa da 12 çeyrektir artardabüyüyenbirekonomimizvar.Bu;

• EnbüyükpazarımızAvrupayeniden resesyonagirmişolmasına rağmen,bizbüyümeyedevam ettiğimiz için,

•Dünyanınenbüyük3.EkonomisiJaponya(5,9trilyon$)yenidenresesyonagirmişolmasınarağmen, biz büyümeye devam ettiğimiz için,

•Vedahası,büyümemizinkaynağıihracatolduğuiçinbüyükanlamveönemesahiptir.

Dün açıklanan yüzde 1,6’lık büyümeye net ihracatın katkısı 3,4 puan olmuştur. İhracatınkatkısıolmasaidi;ekonomimizyüzde1,8küçülecekti.İlk9aydayaşananyüzde2,6büyümedenetihracatınkatkısı4,6puanolarakgerçekleşmiştir.Yaniihracatınkatkısıolmasaydı;ilk9aydaekonomimiz yüzde 2 küçülmüş olacaktı.

Türkiye’yi 3. Çeyrekteki yüzde15’lik ihracat artışı, ilk 10 aydaki yüzde13.4’lük ihracat artışıbüyütmüştür.VetabikiTürkiye’yiihracatırekorakoşansavunmavehavacılıksanayiibüyütmüştür.

Sektörün Stratejik Önemi

Savunmasanayii,tümdünyada2011yılıitibarıyla1trilyon750milyardolarharcamayapılanbirsektördür.Buharcamanın710milyardolarınıtekbaşınaABDgerçekleştirmektedir.ABD’ninarkasındangelenÇin’inyaptığıharcamaise146milyardolardüzeyindedir.ABD’nin710mil-yar dolarlık harcamasının kendinden sonra gelen 14 ülkenin harcamasına eşit olduğugözeçarpmaktadır.Yani,14ülkenintoplamıABDsavunmaharcamalarınadenkgelmektedir.

Türkiyeise17,7milyardolarlıksavunmasanayiiharcamasıyladünyada15’ncisıradayeralıyor.

ÇALIŞTAY NOTLARI


Yakın coğrafyamızdaki kaotik ortamı dikkate aldığımızda ülkemizin çıkarlarını en etkin şekilde koruyabilmek için savunma sanayiinde çağın gereklerine uygun, teknolojik açıdan ve performans bakımından üst seviyelere gelmek zorunda olduğumuz ortadadır.

Ülkemiz;kara,denizvehavagücüylegüçlüvecaydırıcıbiraktörolmayadevametmekzorundadır.Bunun yolu da kendi savunma sanayi ihtiyaçlarını kendi gideren bir ülke olmamız gerekmektedir.

Bukonuda,busalondabizlerlebirlikteolanülkemizingüzidekurum,kuruluşvefirmalarısayesinde büyük yol aldık.

2000’li yılların başından 2006 yılına kadar 100 milyon doların altında kalan sektörün Ar-Ge harcamaları 670milyondolarınüzerine çıkmıştır.Türkiye’ninhergeçenyıl artan ve2011’deGSYİH’ninbinde8,6’sınaulaşantoplamAr-Geharcamalarında(yaklaşık6,7milyardolar)savun-ma sanayinin yüzde 10 ile önemli bir payı bulunmaktadır.

Hepimizi, çok sevindiren başka bir konu ise Silahlı Kuvvetlerimizin ihtiyaçlarının yurt içinden karşılanmaoranının2003yılındayüzde25oranından,2011yılındayüzde54’eulaşmasıdır.

Hedef ve Beklentiler

Bu rakamlar bize son on yılda savunma ve havacılık sanayiinde gıpta edilecek atılımlar gerçekleştirdiğimizi kanıtlamakla birlikte, biz bununla yetinmiyoruz. Alacağımız daha çok yol bulunmaktadır.

2023yılında tümdünyadasilahve teçhizatharcamalarının1 trilyonuaşacağı, toplamsa-vunmaharcamalarınınise2,5trilyondolaraulaşmasıöngörülüyor.

ABD, Rusya, Almanya, Fransa ve İngiltere, savunma sanayii ihracatının dörtte üçünü gerçekleştiriyor.Hedefimiz,önceliklebubeşülkeninardındanhemen6’ncıülkeolmak.Yani,sektörün Şampiyonlar Liginde kalıcı bir şekilde yer almak.

Bunun içinde2023yılındaenaz25milyardolar ihracatyapmayıhedefliyoruz.Savunmasanayiimizartıksavunmadadeğil;bizzatsavunmadanatağageçmişdurumda.

Savunma Sanayi Müsteşarlığımızın ve Savunma ve Havacılık Sanayii İhracatçıları Birliği’mizin katkılarıvesinerjisiylebuhedeflereulaşacağımızdaniseherhangibirşüphemizyoktur.

Birhususundahaaltınıçizmekistiyorum:SavunmaveHavacılıkSanayiisektörününolmazsaolmazı AR-GE’nin üzerinde şiddetle durmamız gerekmektedir.

Artık, firmalarımız eski usul yöntemlerle, eski usul teknolojilerle hareket etmiyor. Kendiözgünvegelişenteknolojimizlesektörümüzü2023hedeflerimizetaşımanınyegâneyoluAR-GE’den geçiyor.

2007 yılında 345milyon dolar olan Ar-GE yatırımlarının geçtiğimiz yıl yaklaşık iki katınaçıkarak672milyondolarayükselmesindenülkemizintümbireylerigibibizlerdebüyükbirmut-luluk duymaktayız.

SayınBaşbakanımızönderliğindekihükümetimizin;firmalarımızınAr-Geharcamalarınıso-nuna kadar desteklediğini de ifade etmek istiyorum.

ÇALIŞTAY NOTLARI


Ulaştırma, Habercilik ve Denizcilik Bakanlığımız, 2013 yılından itibaren uzay ve havacılıksektöründen gelecek projelere 20 milyon TL hibe ile destek verecek ve desteklenecek proje sayısında her hangi bir sınırlama olmayacaktır.

İnşallah,kamuveözelsektör işbirliğindeİnsansızHavaAracıANKA,YerliMuharipGemisi,Atak Helikopter Projesi, Milli Piyade Tüfeği, Radar Gözlem Uydusu, Muharebe Tankı ve Milli Tanksavar gibi projelerimiz en kısa sürede hayata geçecektir.

YüzdeyüzkendikaynaklarımızlaürettiğimizikincigözlemuydumuzGöktürk-2’yi19AralıkÇarşambagünüÇin’inJiuquanÜssündenuzayafırlatacağız.Bildiğinizgibi,ilkgözlemuydumuzRasat’ı17Ağustos2011’debaşarılıbirşekildeuzayafırlatmıştık.

İştebubaşarılıçalışmaların ışığındainanıyorumki;2023’ünTürkiye’sindekendiuçağımızı,helikopterimizi, silahımızı üreten ve ihraç eden bir ülke olacağız.

Sektörün Dış Ticaretimizdeki Önemi

Savunma sanayiinin askeri gücümüze olan pozitif katkıları yanında ekonomik bakımdan ül-kemize sağladığı katkılar da gözden kaçırılmaması gereken diğer çok önemli bir husustur.

Ülkemiz, bugün sahip olduğu savunma sanayii ile kendi ordusunun ihtiyaçlarının önemli bir kısmını karşılamanın yanında yurt dışına da yüksek teknolojili ve katma değerli ihracat yapar bir konuma gelmiştir.

Çokkritikikikavramazönceifadeedilmiştir:İleriteknolojiveyüksekkatmadeğer…Türkiyeartık ileriteknolojilivekatmadeğeriyüksekürünleriüretmedenveihracatetmeden2023’tedünyanın en büyük on ekonomisinden biri olamaz. İleri teknolojili ve katma değeri yüksek ürünlerolmadan500milyardolarlıkihracathedefimizitutturmamızçokzordur.Bakın;

2009’da83milyontonlukmalıkilosunuortalama1,16$’dan2010’da88milyontonlukmalıkilosunuortalama1,25$’dan2011’de87milyontonlukmalıkilosunuortalama1,47$’dan2012-6ayda45milyontonlukmalıkilosuortalama1,59$’danihraçetmişbulunuyoruz.

Diğertaraftan;savunmavehavacılıksanayiiürünlerimizebaktığımızda,2011’de;“havaveuzaytaşıtlarının”kilogramihraçfiyatının250,7dolar,“silahlarvemühimmatların”ise34,6dolarolduğunu görüyoruz.

Yani, savunma ve havacılık sanayii ihraç ürünlerimiz, yüksek katma değeri ve ileri teknoloji-siyle Türkiye’nin ihracat gamında en yüksek kilogram fiyata sahip ürünlerden birini oluşturuyor.

2002yılından2011yılınakadar;BaşbakanımızSayınRecepTayyipERDOĞANliderliğindekihükümetler önderliğinde Savunma Sanayinde neler değişmiştir?

2011yılındatoplamcirosu4,3milyardolarıaşansavunmavehavacılıksanayiininihracatı1milyardolarıgeçti.(1,03)

2002 yılında bu rakamın sadece 60 milyon dolar olduğunu vurgulamak istiyorum. Yani, on yılda 16 katın üzerinde bir artış söz konusudur. 2012 yılının ilk on aylık ihracat rakamları ise daha da memnuniyet verici bir seviyede gerçekleşmiştir.

ÇALIŞTAY NOTLARI


Budönemdesektörünihracatıgeçenyılınaynıdöneminegöreyüzde33’ünüzerindeartışla1milyar65milyondolar.Yani,şimdiden2011rakamınıaşmışbulunuyoruz.

İnşallah,sektörün2007yılında1milyar188milyondolarilekırdığırekorubusenegeçeceğizveümitediyorumki;enaz1,5milyardolarihracatileyenibirrekoraimzaatacağız.

Sektörünithalatınabaktığımızdaise;2002yılındaki600milyondolarcivarındakiithalatın7,5katartarak2011yılında4,6milyardolarayükseldiğinitespitediyoruz.

2002yılındasektörihracatımızınithalatımızıkarşılamaoranıyüzde10iken;burakamın2011’deyüzde 22’yi aştığını da ifade etmek istiyorum. İlk on aylık rakamlar bakımından karşılama oranı ise, 2011yılındayüzde18civarındaiken2012’debüyükbirartışlayüzde28’eulaşmışdurumda.

Bakanlığımız Destekleri

EkonomiBakanlığıolarak;EkonomiBakanımızSayınZaferÇAĞLAYAN’ınönderliğinde;çokçeşitli alanlarda yürüttüğümüz destek programlarıyla ve yeni teşvik sistemimizle bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da sektörümüzün güzide üretici ve ihracatçılarının yanındayız.

UluslararasıRekabetçiliğinDesteklenmesiHakkındakiTebliğkapsamında4projedesteklen-mektedir.Buprojeler;

-ODTÜTeknokentSavunmaSanayiiPlatformu,(17firma)-OstimSavunmaveHavacılıkKümelenmeProjesi,(24firma)-Havacılık ve Uzay Kümelenmesi Derneği’nin Kümelenme Altında Havacılık Sanayisi

GeliştirmeProjesi,(13firma)-EskişehirHavacılıkKümelenmeProjesi,(15firma)Ayrıca,yeniteşviksistemimizilesavunmavehavacılıksanayiisektörüne“stratejikyatırımlar”

ve“öncelikliyatırımlar”kapsamındacazipteşviklersağlıyoruz.

Stratejikyatırımlarkapsamında:

·KDVİstisnası-GümrükVergisiMuafiyeti,

·Yatırımın%50’sinekadarVergiİndirimi,

·7YılSigortaPrimiİşverenHissesiDesteği,(6.Bölgede10Yıl)

·50MilyonTL’yeKadarFaizDesteği,

·Yatırım Yeri Tahsisi,

·İnşaatHarcamalarıİçinKDVİadesi,

·6.BölgedekiYatırımlarİçinSigortaPrimiİşçiHissesiDesteğiveGelirVergisiStopajıDesteğisağlıyoruz.

“Öncelikli yatırımlar” kapsamında ise Türkiye’nin hangi ilinde, hangi teşvik bölgesindeyapılırsa yapılsın, 5. bölge desteklerinden faydalandırıyoruz.Yatırımın 6. bölgede yapılmasıhalinde öncelikli yatırımlar, tabi bu bölgenin desteklerine tabi oluyor.

Sözlerime son verirken; sonuçları bakımından ülkemiz için çok hayırlı gelişmelere vesileolacağına inandığım bu konferansın ülkemizin savunma ve havacılık sanayii sektörü için hayırlı olmasını diliyor, hepinizi tekrar saygı ve sevgilerimle selamlıyorum.

ÇALIŞTAY NOTLARI


1. Çevredeki Akımların Gelecekte Sektöre Etkisi

1.1. Değişim Gündemi - Akımlar Beyin Fırtınası

1. Savunma ihtiyaçları daralıyor. Korumacılık artıyor.

2. Yeni oyuncular artıyor. Türkiye ve Hindistan birer örnek

3.Türkiye’desavunmayaayrılanpaydüşüyor.14,7sabitkalıyor,GSMH’yeolanorandüşüyor

4.GelecekOrtadoğubölgesinde.Büyükparalarharcanıyor

5.Dünyadaşirketbirleşmeleriveevlilikleriakımıvar.(M&A)

6. Tehdit değişiyor, asimetrik ve siber tehdit var.

7.Arapbaharıilebirlikte“homelandsecurity”ihtiyaçlarıarttığıiçinyeniürün ihtiyaçları da artıyor.

8.Yükseknitelikliürünlerimizinolmasıihracatşansımızıartıyor.

9.Akıllısavunmagibiörneklerledahaazmaliyetleortakkullanımlarvar.

10.Ticarihavacılıkbüyümeyedevamedecek,%5büyüyecek,(ekonomikkrizlerhariç).

11. Kredi sistemine olan ihtiyaç artıyor.

12. Pazar daralırken, rekabet güçleniyor. Maliyetler düşüyor.

13.Büyükdevletlerinsatışlarıöneçıkıyor.Siyasigüçdekullanılaraksatışlaryapılıyor.

14.Take-offdurumuyaşanıyor,teknolojikgelişimveAR-GEolmazsasorunyaşanabilir

15.Tersinebeyingöçübaşladı.

16. Silahlı kuvvetlerimizin yerli sanayi’ye olan güveni artıyor.

17.Stratejilerdeğişiyor,dahaöncetasarımlaürüngeliştirirken,şimdiuluslararası pazarlarda yer alacak ürünler geliştiriyoruz.

18.Yenipazarlaragirilirken,ortakgirişimlerönemkazanıyor

19.Sivilhavacılıktakümelenmelereolantalepartıyor.Bizimkümelerimizanasanayive yan sanayi olarak ayrılıyor, ama yurtdışında bu daha farklı. Burada üretim yapabilmek için göz kırpıyorlar.

20. Çevre ülkelerdeki offsetleri değerlendirmek.

21. Hammaddenin yerelleştirilmesi ihtiyacı artıyor.

22.SavunmapazarındaTürkiye’ninetkisiarttıkça,pazarlamadaartacaktır.Bupazarda5 ülke var, savunma harcaması en çok olan ülkeler, bunlar savunma ihracatı konusunda kurumsal yapıları olan ülkeler.

ÇALIŞTAY NOTLARI


23.2012’de65milyardolarFMS,toplamportföy385milyardolar.Türkiye’debuamaçla kurulmuşspesifikbirkurumaihtiyaçvar.

24.Nitelikvekalitedahafazlaönemkazanacak.İşdisipliniönemkazanıyor.

25.Katmadeğeriyüksekürünüretimiyapanlarateşvikihtiyacıartıyor.Geneldede teşvikler artıyor.

26.İhracatçıCEO’larartıyor.

27.Avrupa’dasavunmayatırımlarıdaralıyoramaalternatifsektörlerdoğuyor.Uzay,ticari havacılık, güvenlik yatırımları var.

28.Servissektörüönemkazanıyor.Lojistikdestekihtiyacıartıyor.

29.Hizmetlebirlikteyurtdışındayetişmişsavunmasanayiexpert’lerineolanihtiyaç artıyor. (Emekli uzman asker)

30.Anayurtgüvenliğiileilgilimevzuatboşluklarıvar.

31.Devletinkontrolüyüksek,yasalveorganizasyonelolaraküzerindengeçilmesilazım.

32.Hedefürünlerbelirlenmeli.Yerlileşmeakımıvar.(Markaürünlerinyerlileşmesigibi) Fakat engeller var

33.Hedefürünlerikimbelirliyorvenasıl?Savunmasektörühükümetleriniçindeolduğu, uluslararası anlaşmalarla kısıtlanan bir sektör. Belli izinlerin çıkmaması yüzünden sonuca ulaşmayan üretimler var. İstihbarat önemli. Türkiye’nin buradaki başarısı süreklilik arz etmiyor.

34.Altsistemlerdekiürünlereolanihtiyaçartıyor.

35.Savunmasanayinde,ihracatkonjonktürelolarakbelirleniyor.Devletliderlerininve elçilerin lobicilik ve bürokrasi ile ilgili çalışıyor olması lazım.

36.Altkomponent’lerindevletdesteğiilemaliyetinebakılmaksızınüretilmesisağlanmalı.

37.3.ülkelereyabancılarlagidilmeli.OradaJointVenture’larlabirliktehareketedilmeli.

38.Takasprogramlarıartıyor,sonörneğiİtalyaveİsrailarasındaoldu.Korebuanlamda iyi bir pazar. Sivil alımlarda offset kullanımı da artacak.

39.AmerikanfirmalarıTürkfirmalarlaişbirliğiyapmakistiyor.Offsetleilgilisorularıoluyor.

40.ÖzgünürünlerinüretilmesindehayalkaynağıTSK’dır.FakatTSK’nınTürksavunma sanayi’ne bakışındaki çekingenlik düzelmedi.

41.Muhtemelpazarlarıngüvenlikstratejilerininöğrenilmesigerekiyor.Bupazarlarda diğerülkeler25senediroradalar,bubirengelteşkilediyor.

42.İhracatvealtyapıarasındabirorantıvar.Dünyasavunmasanayindekipayımız %0,74.Türkiye’ninAR-GEpersoneli30binkişi,hedefiise300bin.

ÇALIŞTAY NOTLARI


Üniversiteler,teknoparklarvsdeartışvar.Önümüzdeki4-5yılAR-GEaltyapısı geliştikçe ürünler ve alt komponent’lerin yerelliği de artacak.

43.Basınkanallarınıverimlikullanmakgerekiyor.Sibergüvenliğindeğeriartıyor.

44.Alıcılıktansatıcılığadöndüğümüzbirdönemdeyiz.Fakatihracatçılıkprojedebaşlıyor. Satıcıların satıcı gibi olması gerekiyor. Bu konuda çok amatörüz.

45.Sözleşmeleryapılırkenürünlerinfiyatlarıbelirlenmeli,tasarımdanitibarenbu planlama yapılmalı.

46.Devletinkoordinasyonunaolanihtiyaçartıyor.Çin’de%35savunmasanayiithalatı var.BirleşikArapEmirlikleri’nde%25.

47.BirürüntasarlandığındaTSKihtiyaçlarıtanımlanıyoramadünyastandartlarında ihtiyaçları karşılayacak ürünlerin tasarlanması gerekiyor.

48.ÖzellikleABveNATOgibikurumlarınihalelerindenpayalabilmemiziçin bilgilendirilme gerekiyor. İhale sistemleri ve güvenlik stratejileri bilinmeli.

49.Sivilhavacılıkkonusundayapılmasıgerekenlervar.Bizimiçürünlerimizinçıtası son derece yüksek.

50.DevletdestekliFMStarzıbirmodeleihtiyaçvar.

51.Tekniktekstilsavunmavehavacılıktaönemkazanacak.

52.TSKkendiihtiyacının%54’ünüTürkiye’dentedarikediyor.Bunukarşıladığınızda başka yerlere de gidebiliyorsunuz. Ortadoğu’daki petrol zengini yerlerde şöyle bir tuzakvar:Başkayerlerdenalıyorlar,amaarkasınıbiztemizlemekdurumundakalabiliyoruz.

53.Ürünsatmakiçinpazarpratikleriyeterliamabizplatform,sistem,çözümsatacaksak, bunundeğişmesigerekiyor.Satış+işgeliştirmeolmalı.ExportMarketOrientation– Domestik Pazar hem tehdit hem fırsat olabilir.

54.Ürünolsabileiletişimstratejileriüzerineçalışmakgerekiyor.Birebirpazarlama, sosyal medya vs. Arap Baharı ile gelen süreçte o bölgenin ana satıcılarının karşısına yeni yönetimler çıktı. Eski bağlar koptu. Burada Türkiye için bir fırsat var.

55.Meksika’nınihracatı8-9milyar$civarındaveyabancıortaklışirketlerleyapıyorlar.

56.Savunmasiyasibiriş.Siyasiotoritenindevreyegirmesigerekir.Parlamentonun ve Bakanların savunma sanayinin önemi hakkında bilgilendirilmesi gerekiyor. İç lobi faaliyetleri sistemli olmalı.

57.Üniversite–sanayiişbirliğiartıyor.Örn.Aselsan21üniversiteile162konuda iş birliği yapıyor.

58.Sistemveplatformihracatınaodaklanmalıyız.Mevzuatyeterlideğil.

59.Firmalarınhepsiaynıdeğil,küçükölçeklilervar,kamuiktisaditeşebbüslerivar, özel şirketler var, joint venture’lar vs. var.

60. Hedef pazarlarımız neresi? Kimlerle gidiyoruz?

ÇALIŞTAY NOTLARI


61.Süreçleruzunsürüyor.ABveNATOodaklıürünlerüretmekleilgiliolarak,oradaki projeleri takip etmekte fayda var. Mesela simülatörler var ve bunlara olan talep de yüksek. Eğitim tesislerinin ortak yapılması ve işletilmesi de gündemde.

62. Mahalli lisanların kullanımının önemi artıyor. (Arapça, Rusça, Çince) İlişki yönetimi önem kazanıyor, çatışma bölgeleri Ortadoğu’dan Güneydoğu Asya’ya kayıyor.

1.2. Değişim Gündemi Grup Çalışması

Oğuz BABÜROĞLU

Bir önceki çalışmada yaptıklarımızı şu anda dağıtıyoruz. Şimdi bu çalışmada öncelikleri çıkaracağız. Gruplara gittiğimizde en önemli gördüğümüz maddeleri işaretleyeceğiz. Her grup beşer tane madde seçecek. Buradaki maddelerden de seçebilirsiniz, yeni maddeler de ekleyebilirsiniz. Önemli olan bunların en öncelikli seçilmiş olmaları. Grupların her birinde birer sözcü ve yazman olmalı. Sonrasında bu gruplar seçtikleri maddeleri sunacaklar. Yarım saat civarında bir zamanımız var bu çalışma için. Sunumlar sırasında bir ricamız var, sunum grubun yaptığı işin sunumu olmalı, bireysel bir sunuma dönüşmemeli.

GRUP 1

•Müşterininsavunmaihracatındakredilendirilmesi(FMSBenzeri)

•Savunmaihracatınıdüzenleyenmevzuatvemekanizmalarınkolaylaştırılmasıve organizasyon

•Alıcılardayerlileştirmeveoffsetihtiyacıartıyor.Savunmaihracatındauluslararası ortak girişimler artıyor.

•AR-GEveinovasyonunönemiartıyor.

•Sivilhavacılıksektörününbüyümehızıartıyor.

Açıklamalar:

•Büyüksatıcılarlabirlikteçalışarakonlarınpazarındanistifadeedilebilir.

•Sivilhavacılıkpazarıhızlabüyüyor.

GRUP 2

•Pazar,ülkelerdekideğişimyenifırsatlaryaratıyor.

•Türkiye’ninetkialanıgenişliyorveağırlığıartıyor.

•Savunmanınyanısırahavacılık,uzay,anayurtgüvenliği,sibergüvenlikkonularıda ön plana çıkıyor.

•Pazargirişstratejilerindeyeniyöntemlereihtiyaçlarartıyor(JV,FMS,ihracatkredisi ve etkin devlet desteği).

•Altsistemlerdebağımlılıkihracatısınırlıyor.

ÇALIŞTAY NOTLARI


GRUP 3

•Kredisistemineolanihtiyaçartıyor.

•Yenipazarlaragirilirken,ortakgirişimlerönemkazanıyor.

•İhraçlisansınatabikritikolanaltsistemvemalzemelerininyerlileştirilmeihtiyacı

•Hedefpazarlarayönelikkurum,şirketyapılarınınveihracatkültürününoluşturulması

•Yükseknitelikliürünlerinolması/geliştirilmesi

GRUP 4

•FMSbenzerisistemlerdahilkredisistemineihtiyaçartıyor.

•Yenipazarlardayerelveuluslararasıişbirliğiartıyor.

•Savaşalanındanitelüstünlüksağlayan,anasistembazlıürünlerihracatıartıyor.

•Düşükyoğunluklu,savunmayayönelikasimetrikvesibertehditartıyor.

•Araürünvehammaddeyerlileşmeihtiyacıartıyor.Teminindegüçlükolan malzemeler sıkıntı yaratabilir.

•Geliştirmesafhasındaihraçodaklıdüşünmeihtiyacıartıyor.

GRUP 5

•Tehditalgılama(6,7)

•Katmadeğeriyüksek,özgünürüneihtiyaçartıyor(14,36,32).

•Kredienstrümanları(offset,takas,FMS)(11,23,38,50)

•Yenipazarlardaortaklık,hizmetsektörü(18,37,28,29)

•KobilerinAR-GE,mühendislik,üretimgücü

Açıklamalar:

•Tehditalgılamayıbaşakoyduk.Çünküöncedünyayıalgılamamızlazım.

•Şuanakadargruplardamüşteriilealakalıbirşeyyok.

•Ortaklıkderkenhemdiğerkurumlarlahemdekendiiçindeortaklık anlamında kullanıldı.

GRUP 6

•Devletingücü+koordinasyon+yönlendirmesi+teşvik+lobi(35,46,56)

•Kredisistemininkurulması(11,50)

•Üniversite-Sanayiişbirliği,AR-GEfaaliyetkoordinasyonu(57,42)

•Silahlıkuvvetlerinyerlisanayiyeolangüvenininihracatımızaolanreferansı(16)

•Katmadeğeriyüksekolanürünlerinüretimlerineteşvik

ÇALIŞTAY NOTLARI


1.3. Ortaklaştırılmış Hâkim Akımlar

1. Devletin Rolü: Devletin gücü, koordinasyon, yönlendirmesi, teşvik, lobi önem kazanıyor.

2. Kredi Sistemi: Yeni bir kredi sistemine ihtiyaç var (FMS benzeri). Kredi enstrümanları, (offset, takas gibi) önemli.

3. Kolay Mevzuat: Savunma ve havacılık ihracatını düzenleyen mevzuat ve mekanizmaların kolaylaştırılması ve organizasyonu önem kazanıyor.

4. Ortaklıklar: Yeni pazarlara girerken çoklu ortaklıklar önem kazanıyor.

5. Gelişen Alanlar: Savunmanın yanı sıra havacılık, uzay, anayurt güvenliği, siber güvenlik konuları da ön plana çıkıyor. Sivil havacılık sektörü büyüme hızı artıyor. Hizmet sektörü gelişiyor.

6. Özgün Sistemler: Yüksek nitelikli, özgün, katma değeri olan ürünler, sistemler ve platformlar için teşvik ihtiyacı artıyor. Savaş alanında nitel üstünlük sağlayan, ana sistem bazlı ürünlerin ihracatı artıyor.

7. İnovasyon: AR-GE, inovasyon önemi artıyor ve bunlar için üniversite-sanayi iş birliği önem kazanıyor.

8. İhracat için Tasarım: Ürün geliştirme yaparken ihracatın da göz önünde bulundurulması ihtiyacı artıyor.

9. Yerlileştirme: İhraç lisansına tabi, kritik olan alt sistem ve malzemelerinin, ara ürünlerin yerlileştirilme ihtiyacı artıyor. Alıcılarda yerlileştirme ve offset ihtiyacı artıyor. Silahlı kuvvetlerin yerli sanayiye olan güveninin ihracatımıza olan referansı ihracata katkı sağlıyor.

10. İhracat Kültürü: Hedef pazarlara yönelik kurum, şirket yapılarının ve ihracat kültürünün oluşturulması ihtiyacı artıyor.

11. KOBİ’ler: KOBİ’lerin AR-GE, mühendislik, üretim gücü önem kazanıyor.

12. Bölgesel Değişimler: Pazar, ülkelerdeki değişim yeni fırsatlar ve tehditler yaratıyor. Türkiye’nin etki alanı genişliyor ve ağırlığı artıyor.

Yorumlar:

Oğuz BABÜROĞLU

Şimdi burada nasıl bir akıl var bakalım, üzerine biraz konuşalım. Şu ana kadar yaptığımız çalışmanınürünübu.Bugrupdiyorki:“Önümüzdeki10seneninanameseleleribunlardır.”Tümünebaktığımızda“Nedemekistiyoruz,tortusunedir?”bakalım.Bunlarıniçerisindebiröncelik sıralaması yapacaksak 1. veya 2. sıraya hangileri girer? Bunu da seçmeye çalışalım. Böyle bir değerlendirme seansı yapalım.

ÇALIŞTAY NOTLARI


• Sistemveplatformsatışıönemli,buradamuhakkakyeralmalı.

• Olaybüyükpencerede,devletpenceresindebirkoordinasyonlayürütülmesi gereken bir iş olarak karşımızda duruyor. Bütüncül bir yaklaşım gerekiyor.

• Buradasavunmasanayininnereyegideceğiçıkıyorortaya,bunlarıniçindenen önemlisini seçemeyiz, bunların hepsi kritik öneme sahip. Öncelikli olana bakarsak eksik kalmış olur.

• Müşterinedenbendensatınalmalısorusununcevabıheryerdeyok. Önceliği bu soruya vermeliyiz.

• Nedenbendenalmalı,çünkübenfarklıbirşeyyapıyorum, çünkü bende AR-GE var.

• “Savunmavehavacılıksektörününmüşterisikimdir?”diyesorduğumuzda: “Savunma,havacılık,uzay,anayurtgüvenliği”,bukavramlarlaçalışanherkes müşteri oluyor. Ulusal veya uluslararası ortaklıklar yapmalı ve devletin desteğini almalıyız.

• Bizimhedefpazarımız,savunmaharcamasıyapanveTürkiyeileiyiilişkiler içinde olan ülkeler olmalı. Burada savunma sanayi pazarında Türkiye’nin ikili ilişkileri önemli.

• Sistemveplatformsatışlarıbizedahabüyükrakamlargetirecektir.

• Kredisistemimizvar,KOBİ’leringücünüatlıyoruz.Pazardakideğişimleri takip ediyoruz, sivil havacılık gelişiyor. Fakat yüksek nitelikli özgün ürünleriniz yoksa elinizde bütün bunlar ne işinize yarayacak?

• Aslındaherfirmakendinegöreoradakimaddeleriöneçekiyor. Bütün bu maddelerin optimize edilmesi gerekiyor.

• FMSgibibirkredisistemiortayakonurisegerikalanınızatenbeceriyoruz.

• Yükseknitelikliözgünürünlerorta-uzunvadedeşart.FakatFMSiçine girdiğiniz zaman küçük büyük ayrımı yok.

• Tıptateşhisvetedavidehastalıkyok,hastavardır.Hastayıçokiyitanıyor olmalısınız ki tedavi edebilesiniz. Her bir durumu iyi bilip ona göre çözüm üretmeniz lazım.

• İhracattopyekûnülkeceyapılabilecekbirfaaliyetgibigörünüyor.Genel hukuksal düzenlemeler yapılmalı, stratejik üretimler yapılmalı.

• Buradayemekiçingereklimalzeme:Para,aşçıhepsinikonuşuyoruzamaenson masaya götürecek olan garsonu yani pazarlamacıyı konuşmuyoruz. Pazarlama teşkilatı önemli. Tüm teşkilatın kültürü yerelleşmeye uygun, mütevazı, özgüvenli,ürünbilgisinesahipveyüksekprofillibirkadroolmalı.Oürünü alıp, Suudi Arabistan’a gidince, Suudi Arabistan gibi hareket etmezseniz satamazsınız. Bütün bunlara sahip olabilirsiniz ama pazarlama bölümünün buna uygun olması lazımdır.

ÇALIŞTAY NOTLARI


• Busektörünmevcutpotansiyeliyleyeniürünlerüretmevesatmaşansıvar. Bir mevcut ürünlerin pazarlanması ve satılması var. Bir de özgün ve nitelikli ürünler üretmek. İkisi farklı öncelikler.

• İçpazarvedışpazararasındakitemelfarkşu:Dışpazardarekabetdaha fazla ve bizim bu rekabete uygun hareket etmemiz lazım. Yani sadece nitelikliüründeğil,fiyatınızdaburekabeteuygunolmalı.

• Rekabetçilikortayakolayçıkmaz,sizöylebirsistemyaparsınızkirekabet vs. önemli değildir artık. Siz buna iş geliştirme olarak bakmalısınız. Yerli gibi davranmak, hastayı iyi tanımak dediğimiz şey önemli ama orada olaya nitelikli iş ve iş geliştirme açısından bakmak lazım.

• Savunmasanayi’ninküreselleşmesinigözdenkaçırmamaklazım.Bazı büyük dünya sanayi şirketleri ile birlikte ürettiğimiz ürünler var. Yalnız başımızaymış gibi düşünmemeliyiz. Tek başımıza bu işi başarma şansımız yok.

2. Gelecek Tasarımı

Oğuz BABÜROĞLU

Bu elimizdeki doküman gelecek tasarımı çerçevesi. Buradaki başlıklar da şu ana kadar yapmış olduğumuz çalışmadan çıkmış olan başlıklar. Bunların altlarında küçük sorular ve örnekler var. Bunlar size rehber olması açısından yazıldı. Belli ki büyümek istiyoruz, ihracatı artırmak istiyoruz, bu piyasalarda bizden ürün almalarını istiyoruz vs. Bunları nasıl yapacağız? Nelerleoynamamızlazım?Hangihedefbölgelerde,hangipazarlarda,hangiürünlerle?

• Gelecek10yılabakmamızgerekir.2023’tehangiürünlerihangiülkeleresatıyor olacağız? Buna göre kuralım stratejiyi.

Bu önemli bir hatırlatma. Konvansiyonel ürünler olmayadabilir. Bir sürü satış mekanizmaları var, şu an bir kısmını yapıyoruz, bir kısmını yapamıyoruz. Burada yazanlar hatırlatma amaçlı yazıldı. Güncel olmayabilir ya da o başlığa uygun olmayabilir, bunlara bağlı kalmak zorunda değilsiniz. Devletin rolü derken devletten ne bekliyoruz? Bu oyun kurucunun rolü ve oyununu da anlatmamız lazım.

• Başarınınsırrıdoğrualtyüklenicilerleçalışmaktır.

Düşünmemizi kolaylaştıracak terimler varsa onları kullanalım.

• SSM’ninsonraporundaihracatımızın%60’ınıAmerikaveAB’yeyaptığımızı görüyoruz.Gerikalan3.Odak%16ileOrtadoğu.

• Bizimyaptığımızihracat1milyardolar,ancakburakamı4-5milyaraçıkarmamız gerekiyor.

Bubölgeler vepazarlara%’leri de ekleyelim.Bu çerçeveyi kullanırsak karşılaştırmamızkolay olur.

ÇALIŞTAY NOTLARI


2.1. Gelecek Tasarımı Çerçevesi

GELECEK TASARIM ÇERÇEVESİA- YÖNGÖRÜ

Vizyon(Uç Başarı)

Ana Hedefler (2023)

B. STRATEJİK KURGU

Rekabet Avantajı

Hedef Bölgeler / Pazarlar(Hangi pazarlar hedeflenecek?)

Öncelikli Alanlar / Ürünler / Platformlar(Hangi Ürünler?)

Kredi Sistemi(FMS Benzeri Kredi sistemi nasıl olmalı?)

Satış Mekanizmaları(Uluslararası Marka Ürünler, Sektörel İşbirliği, Devlet-Sektör İşbirliği, Uluslararası İşbirlikleri, Export

Agency, Devlet Garantisi, Made in Turkey İmajı, Finansman, Yerelde Yatırım,, Bölge Tanıtım Ofisi, Temsilcilikler, Fuarlar, İhracat Know-How’ı, Kalifikasyonlar)

Devletin Rolü(Devletin destekleyici ve orkestrasyon rolü nasıl olmalı?)

(Yeni organizasyon/mekanizma ihtiyaçları nelerdir?)

Mevzuat ve Düzenlemeler(Hangi düzenlemeler nasıl iyileştirilmeli?)

Yan Sanayi Geliştirme ve Yerlileştirme Politikası(Yan Sanayi/KOBİ Kullanımı, Off-set politikaları, Destek Politikaları, Sertifikasyon, İhracat Envanteri)

Ar-Ge, Teknoloji ve İnovasyon Yönetimi(TÜBİTAK, Üniversiteler, İşbirliği, 3.Ülkeye Satış Kısıtları, Teknoparklar, Temel Ar-Ge,

Uygulamalı Ar-Ge, İnsan Kaynakları ve Ar-Ge)

Ortaklıklar(Pazarlara girişte ortaklıklar nasıl olmalı?)

ÇALIŞTAY NOTLARI


2.2. Çalışma 1: Gelecek Tasarımı Grup ÇalışmasıGRUP 1

Vizyon

•Savunmasanayiihracatındadünyaülkeleriarasındailk…..‘agirmek

Ana Hedefler (2023)

•10Milyar$ihracat

•4Milyar$SVN

•6Milyar$HVCL

Rekabet Avantajı

•Kalite-performans-maliyetavantajı

•Asgariihracatvekullanımkısıtlamaları

•Yerelortaklık(+TKM)

•Yerelkullanıcıreferansı(TSK)

Hedef Bölgeler / Pazarlar

1- Körfez ülkeleri

2- Kuzey Afrika

3-OrtaAsyaülkeleri

4-UzakDoğuAsya

5-GüneyAmerika

6- Afrika

7-Avrupa

8-A.B.D

9-Rusya


•Platformlar

•Kara

•Deniz

•Hava

•Silahvemühimmat

•Elektroniksistemlerveyazılım

Kredi Sistemi

•Savunmaihracatkredisigortasistemi(yasaldüzenlemegerektiriyor)


•Mevcutürünlerinsatışınaodaklanmak.

ÇALIŞTAY NOTLARI


•Sektörfirmalarınınsatışvepazarlamayetkinlikleri

Devletin Rolü

•TSK’nınürüntanıtımındadahasistematikbirrolüstlenmesi

•TürksanayiürünlerininTSKtarafındannumuneolarakalınıppilotkullanımı


•İhracatmevzuatınınuygulanabilirliğinihızlandırmak

Alt Yüklenici (Yan Sanayi) Geliştirme ve Yerlileştirme Politikası

•Ürünlerintasarımsafhasında“ihraçedilebilir”olmasınınbirkıstasolarakelealınması

Ar-Ge, Teknoloji ve İnovasyon Yönetimi

•Sektörşirketlerinincirolarınınenaz%5’iniAR-GEfaaliyetlerineayırmaları

Ortaklıklar

•Malınniteliklerineuygunortaklıklar/işbirliği

Açıklamalar:

•Kaliteveperformanslailgilihedefülkelerebirmaliyetavantajısunabileceğimizi göstermemiz gerekiyor.

•Yerelortaklıklarteklifetmeksuretiylerekabetavantajınıkendilehimizeçevirebiliriz.

•Sektörfirmalarınınsatışvepazarlamakonusundaeksiklerivar.

•TSKürüntanıtımındadahafazlaçabasarfedebilir.

GRUP 2

Vizyon

•Tekkoordinatörkurumileorganize,pazarlaraözgünürünleriylehazır, güvenilir,çözümortağıolarakDünya’nınilk5savunmaihracatçısındanbiriolmak.

Ana Hedefler (2023)

•FMS,Kredi,Hibe(3212Sayılıkanunudeğiştir)

•İhracatajansı

•Enaz3dünyamarkasıürün

•Enaz3firmamızkendiürünsegmentindedünyanınilk3’ündeyeralacak

•Dünyasavunmasıralamasındailk50’de3,ilk100’de6Türkfirmasıolacak

Rekabet Avantajı

•Devletinbüyükdışalımlarınıkaldıraçetkisiolarakkullanmak


•Parasıolan/olabilecek

•Siyaseteniyiilişki


•Paketleihtiyaçanalizimüşteriyeözgüçözüm

ÇALIŞTAY NOTLARI


Devletin Rolü

•Savunmaihracatajansıkurulması

•FMS

•Kredi

•Mevzuat

•İhracatizin

•Hizmetsatışı…?

•Lobi

•İstihbarat

•Pazar

•Kararvericiler

•Siyasi

•KurumlararasıKoordinasyon

•Sektöreözgüteşvik



•İlişkiyönetimi


•İhracategemensistemlervepatentlergeliştirmemizlazım

•İnovasyonadestek

•Önceliklistesi(ençokpotansiyel)yap,AR-GEmaliyetinebakmadanprojelendir.

Ortaklıklar

•TRtakımolarakgit

•Ortakprojeler

•JV(yerelortak)

•3.Ülkeleregidelim(fon)

Açıklamalar:

•İlk5’egirebilmekiçinciddiorganizeolmuşbirdevletvesektörgerekiyor. İyi istihbarat toplanması gerekiyor.

•İyiürüngeliştirmeyibiliyor,onubilmesekbileiyiilişkilerkurmayıbiliyorolmak gerekli.

•Birtaraftanpazardaralıyordedik,birtaraftan11Eylülgibiolaylarla anayurt güvenliğinin ciddi bir pazar olduğunu söylüyoruz.

•Enaz3tanedünyamarkasıürünümüzolsunistiyoruz.

•Hizmetsatışınınihracatsayılmadığıbirmevzuatvar.Sektörgördüğümüzden daha da büyük aslında.

ÇALIŞTAY NOTLARI


•SektöreözgüteşvikmeselesiniEkonomiBakanlığıileçözmekgerekiyor.

•Devletinenüstmakamlarınınbaşkadevletlerinüstmakamlarıylailişkileriönemli.

•İhracategemensistemlerüretmeklazım.

•Fonortaklığı,Katar’ıyanımızaalıp,Libya’yagidelimgibi…

•Bugününgaribanıyarınınzengini,buAfrikaiçinçokgeçerli.Parasıolabilecek potansiyelleri kaçırmamak lazım.

•Müşteriyidinle,anla,iyipaketle.

GRUP 3

Vizyon

•SavunmasanayindeözgünürünleriyledünyadatercihedilirTürkiye

Ana Hedefler (2023)

•5Milyar$

Rekabet Avantajı

•0maliyet,ömürboyuhızlılojistikveservisdesteği


•OrtaDoğu

•OrtaAsya

•UzakDoğu(İyiilişkilerimizvar)


•Tank

•Uçak

•İnsansızaraçlar

•Füzevb.Sistemler

•KomutaKontrol

•Gemi

Kredi Sistemi

•MalalacakmüşterilereFMSbenzerikrediverenyapılargerekli

•TürkSavunmaKrediSistemi


•5201(üretim)–5202(tesis)yasalarındaihracatonayıiçinçokfazlakurumdan izin alınıyor.

Alt Yüklenici Geliştirme ve Yerlileştirme Politikası

•Teminindesıkıntıolankritikmalzemelervealtsistem(izinalaraksatınaldığımızexportlisansı)üretimiiçinözelteşvikler

•Busayederekabetüstünlüğügelecek

ÇALIŞTAY NOTLARI



•Uluslararasıişbirliğiteşvik/tetiklememekanizması

•UlusalAR-GEçokbaşlı(çalışmalartekrarriski)

•Savunmasanayikonusundauzmanüniversitebirimleri

Ortaklıklar

•3.Ülkelereyabancıortaklarlagitmeliyiz

Açıklamalar:

•Malalmakisteyenmüşterilerekrediverenbiryapıgerekli

•3.ülkelereyabancıortaklarlabirliktesatışyapmak.

GRUP 4

Vizyon

•Türksavunmasanayiniküreselölçektegüvenilir,rekabetçiürünveplatformlar ihraç edebilir konuma getirmek

Ana Hedefler (2023)

•Küreselölçektesavunmasanayiihracatındailk10’agirmek

•Satışların%50’sininihracatolması

•Dünyadakiilk100savunmasanayişirketilistesine10firmanıngirmesi

Rekabet Avantajı

•NATO’nun2.büyükordusunatedarikçiolmak

•Potansiyelpazarbölgeleriylekültürel,coğrafivetarihibağlar

•Potansiyelpazarlarateknoloji,yerlileştirme,eğitimveELDsürdürülebilirliği (batı ülkelerinden farklı yaklaşım)

•Batıülkelerininyaklaşımındanfarklıolarakmüşteriyeözelçözümlerinüretimi (customization)

•Girişimcilik


•Körfezülkeleri

•OrtaDoğu

•KuzeyAfrika

•TürkiCumhuriyetler(Asya)

•GüneyDoğuAsya(Asya–Pasifik)

•Orta–GüneyAmerika


•Asimetriktehditleriçinürünler(helikopter,İHA,hızlıbotlar,mobilsilahlar…)

ÇALIŞTAY NOTLARI


•Akıllıürünveplatformlar(SmartMunitions)Gündüzkitleri

•Anayurtgüvenliği

•Siberveelektronikharpürünleri

Kredi Sistemi

•FMS

•Takas(petrol,gaz,maden)

•Offset


•Fırsatlarınduyurulduğuvepaylaşıldığıbirplatform(veritabanı)oluşturulması

•Cross(çapraz)satışmekanizması

•“MadeinTurkey”imajı(güvensatıyoruz)

•Yereldeyatırım

Devletin Rolü

•Siyasi,askeri,diplomatikvebürokratikliderdiğinyapacağı“lobi”faaliyeti

•Devletinfinansmanveteşvikdesteği


•İthalatveihracatınizinmekanizmasınınhızlandırılması(5201sayılı kanunun uygulanmasındaki değişiklik) ve SSM’ye devri

•3212sayılıyasanınyenidendüzenlenerekTSKkabiliyetlerininetkinkullanımı

•Kobilerekülfetgetirenbelgelerinistenmemesi(üretimmüsaade,tesisgüvenlik)


•Projebazlıortaklıklarıntesisi(altyüklenicilerile)

•Kümelenmedealtyüklenicilerileanayüklenicilerinbirliktedavranması

•Anaaltyüklenicikonseptiningeliştirilmesi

•Savunmasektöründealtyüklenicileresektöreözelkredi–teşvikmekanizmasının getirilmesi

•Büyüksavunmafirmalarınınkendialtyükleniciekosistemlerinigeliştirmeyi hedeflemesi(ihracattakibüyümeyeparalelolarak)


•SavunmaAR-GE’lerinintekmerkezdenvesistematikyönetimi

•SavunmastratejisineuygunAR-GEprojelerinindesteklenmesi

•Patent-lisanskonusundadanışmanlıkmekanizmasıoluşturulması(ulusal ve uluslararası alanda

Ortaklıklar

•Hertürlükazandıranortaklık(win-winsituation)

ÇALIŞTAY NOTLARI


Açıklamalar:

•Satışdesteğininbatıülkelerindekindenfarklıolması.(Customized)

GRUP 5

Vizyon

•2023perspektifindedünyasavunmaihracatınıelindebulunduran6ülkearasında yer almak

Ana Hedefler (2023)

•KRİTİKteknolojileribizeait,özgünverekabetçisistem/platformlarüretmek veuluslararasıpazarlardasatmaksuretiyle25Milyar$ihracatrakamınaulaşmak

Rekabet Avantajı

•Kalitevefiyat


•Asya

•Afrika


•Havacılık


•Kara,DenizveHavaplatformları

•İnsansızsistemler

Kredi Sistemi

•Mevzuatınbelirlenmesivekaynakoluşturulması

Satış Mekanizmaları / Devletin Rolü / Mevzuat ve Düzenlemeler


•Kredilendirmevehibe(FMSbenzeriyapı)

•Sivilveaskeridiplomatikgörevlilerinsavunmavehavacılıkihracatınayöneliklobi faaliyetlerinde bulunmaları ve tüm paydaşlara veri akışı sağlamaları


•Kobienvanteriçıkarılması

•İhtiyaçduyulanaltteknolojikalanlardayeni/nitelikliKOBİ’lerinoluşturulması

•Uluslararasıpazaramüstakilürünveçözümsunabilmeleri


•İhtiyaç,tedarik,AR-GEkuruluşlarıvesektörfirmalarınınoluşturacağıteknoloji platformu ile sahip olunması istenen kritik teknolojilerin yerelleştirilmesinin sağlanması

Ortaklıklar

•İşortaklığı,

ÇALIŞTAY NOTLARI


•Konsorsiyum,işbirliği,

•Gerektiğindedevletdesteklitekbayrakaltındaihracataodaklıişbirliği

Açıklamalar:

•Buhedef2023’teTürkiye’nin500milyarihracatınıniçindesavunmasektörünün alması gereken pay.

•2023’ekadardahauzakbölgeleredahafazlayerleşmemizgerekiyor.

•Kredisistemiiçingereklialtyapınınkurulmasıvekaynakbulunmasıgerekiyor.

•Aynıalandaçalışmasalarbilefirmalarınortaklıklariçibirarayagelmesiönemli.

GRUP 6

Vizyon

•Kendiihtiyaçlarınıkarşılamakiçinyüksekteknolojili,nitelikliverekabetçiürünler üreten ve ürünleri dış pazarlarda tercih edilen bir ülke olmak

Ana Hedefler (2023)

•2023yılındadünyasavunmasanayivesivilhavacılıktoplamcirosundailk10 ülkeden biri olmak

Rekabet Avantajı

•Ürün,dünyadakibenzerlerinegöre:

•Uygunfiyatlı

•Uluslararasıkabulgörenstandartlarauygun

•Güncelveyüksekteknolojili

•Harekattadenenmiş

•Firmalar

•Güvenilir

•Devlettarafındankabulgören

•Ürünlerikullanılan


•Din,dilveyakınlığıolanpazarlaraenetkilitedarikçiolmak

1- Orta Doğu

2- Kuzey Afrika başta, Afrika

3-GüneyAmerika

4-OrtaAsya

5-AsyaPasifik

6- Amerika (sivil havacılık)

7-Avrupa(özelliklesivilhavacılık)

ÇALIŞTAY NOTLARI



•Alanlar:

•Sibergüvenlik

•Uzay


•Asimetriktehdit

•Sivilhavacılık

•Ürünler/Platformlar

•Büyükyolcuuçakları(tedarikçi-montaj)

•İHA,MİHA,RPV

•Zırhlıaraçlar/anamuhaberetankları(tekerlekli)

•Mühimmat(modern,hassasmühimmat)

•Tanksavarvehavasavunmafüzeleri

•Yükseksüratlibotlar,hücumbotvekabinetsınıfıgemiler

•Cirif,vs.

•Simülatörler,komutakontroliçin

Kredi Sistemi

•FMSbenzerikredi(devlettendevletekredi)

•İşletmekredisi(üreticifirmalara)


•İhracatlailgilidüzenleyicibirkurum

•Yolharitası,exportagency

•TurkishDefenceAlliance(SASAD/SSI/SSM)

•Finansman(belirtilenlerintamamı,durumagöre)

Devletin Rolü

•Koordinasyon

•Teşvikler(yatırım,ür-ge,ar-ge,vs.)

•Lobifaaliyetleri(devletiyönetenlerinlobisi)


•Bugününşartlarınauygunolmayanve2023hedeflerineulaşmadaengelteşkileden mevzuatta (tesis, güvenlik belgesi, son kullanıcı belgesi, ihracat lisanslarının takibi, takibe tabi malzeme listesi, vb. ) gerekli revizyonların yapılması gerekmekte.


•Kümelenmedestekoranlarının(yönetim)%75’ten%100’eçıkarılması

ÇALIŞTAY NOTLARI


•Kümelerinyönetimisektöroyuncularıtarafındanyapılmalı

•Anavealtyüklenicilerhemyurtiçindehemyurtdışındabirliktehareketetmeli

•Siviloffset


•Teknolojikyolharitası

•FirmaölçeklerinegöreTÜBİTAKdestekleridüzenlenmeli

•AR-GEprojeleritekeldenyönetilmeli

Ortaklıklar

•Hedefpazarlaragiriştepazartecrübesiveetkisiolanfirmalarlaortaklıklar (yerelortaklıklar/JV/konsorsiyumlar)

Açıklamalar:

•Üründünyadakibenzerlerinegöreuygunfiyattaolmalı.Güncelveileriteknolojiiçermeli.Harekattadenenmeli.Güneydoğu’dakiortam9’lukürünlergeliştirmemizisağlar.

•Mühimmatlar,modernveakıllıolmalı.Artıkküçülüyor.Dünyadaherhangibiryerdetehdit fark ettiğimde 1 saat içinde müdahale edebilmeliyim düşüncesi var.

•İhracatkişilerevekurumlarabırakılacakbirişdeğil,dahayukardanveorganizebir biçimde adım atılmalı.

•Çokdinamikbirdünyadayaşıyoruz,devletbuanlamdakoordinasyonusağlamalıveteşvik mekanizmasını çok iyi çalıştırmalı. Devlet herkesin yanında olmalı.

•2023diyebirhedefkoyduysakbütünmevzuatlarıalıpbuhedefinönündekibütün engeller kaldırılmalı.

•Altsistemdenbaşlayıpsistemekadarherşeyininceinceplanlanmasıgerekiyor.

•Rakibinizbirpazarahâkimse,eşitseviyedeyeralacakortaklıklarkurmakgerekiyor.

Oğuz BABÜROĞLU

Yarına kadar bu sunuşları tek bir sunuş haline getirmemiz gerekiyor. Bunu sizlerden birkaç kişiyle birlikte yapsak iyi olabilir. Yarın da üzerinden geçip buradaki ortak aklı daha iyi an-lamaya çalışırız. Sonrasında da bazılarının üzerinde daha odaklı çalışmalar yapmamız gereki-yor. Bu yüzden de yarın odak gruplar olarak bir çalışma daha yapacağız.

2.3. Çalışma 2: Bütünleştirilmiş Gelecek TasarımıVizyon

Savunma ve havacılık sanayi ihracatında dünya ülkeleri arasında ilk 6’da yer almak.

Ana Hedefler

•2023yılında25milyar$ihracataulaşmak.

•Kritikteknolojileribizeait,özgünverekabetçisistem/platformlarüretmek ve uluslararası pazarlarda satmak.

ÇALIŞTAY NOTLARI


•Dünyasavunmasanayindeilk100firmaarasına6Türkfirmasınıngirmesi.

•Enaz3dünyamarkasıürünüretmek.

Rekabet Avantajı

Kalite ve fiyat

•Ürün,dünyadakibenzerleriylekarşılaştırıldığında:


•Uluslararasıkabulgörenstandartlarauygun(kalite)




•Firmalar

•Güvenilir

•Devlettarafındankabulgören,ürünlerikullanılan




•Devlet



•Diğer


Hedef Bölgeler/Pazarlar

•Kaynağıolan/olabilecek

•Siyaseteniyiilişkikurulabilen

•Dinvedilyakınlığıolan

•Körfezülkeleri(Ortadoğu)

•KuzeyAfrika

•TürkiCumhuriyetler

•GüneydoğuAsya(Asya-pasifik)

•GüneyAmerika

•Avrupa(NATO)

•ABD(Sivilhavacılıkağırlıklı)

•Rusya

ÇALIŞTAY NOTLARI



•Savunma,Havacılık,Uzay,Güvenlik,Hizmetalanları

•Asimetriktehditler/Anayurtgüvenliğiürünleri

•Helikopter

•Tabanca+tüfek

•İnsansızAraçlar(Mini+taktik-UAV-AUV-ROV-KaraRobotu)

•Akıllıkartvesensorlusistemler

•Akıllıürünler

•Güdümkitleri

•Seyirfüzeleri

•Tanksavar

•Havasavunmasistemleri

•Hava–havafüzeleri

•C4IS

•Simülatörler

•Genesis

•HUBS

•Platformlar

•Helikopter

•Botlar/animüdahalebotları

•Hücumbotvekorvetler

•İnsansızAraçlar/UAV-AUV-ROV-KaraRobotu

•Anamuharebetankı

•Paletlivetekerleklizırhlıaraçlar

•Çekilivekundağımotorlutopçu

•Siberveelektronikharpürünleri

•Yazılım(sibergüvenlikiçin)

•Chaff-flare

•Jammer

•MWS

•LWR

•RWR

•Lojistik

•Seyyaryüzücühücumköprüsü

•Sahamobilsistemleri(mutfak+hastane+çamaşırvb.)

ÇALIŞTAY NOTLARI


•İdame

•EntegreLojistik

•Askeritekstil

•Bot–ayakkabı

•Hafifveağırmühimmat

•Eğitim

Kredi (Türk Savunma Kredi Sistemi)

•FMS,sigorta,takas,offset

•Devlettendevlete(petrol,gaz,maden)

•Kredimevzuatı

•Kaynak

•İşletmekredisi.


•Yetkinlik(kurumsal&insankaynakları)

•Fırsatlarınpaylaşıldığıplatform(SSMportal,SSİWeb,VTAB)

•Çaprazsatış

•“MadeinTürkiye”:TurkishDefenceAlliance

•Devlettendevlete

•Sivil/askerdiplomatlarınsektöriçinlobiyapmaları,düzenlibilgiaktarılması

•Diğersektörlerdekiticaretkullanılarakyapılması

Devletin Rolü

•TSK,tanıtımdadahaetkin

•“Numunealım”yapılması

•Savunmaihracat/ofis/merkez

•FMS,kredi,devlettendevletesatış

•Mevzuat(İhracatizni,hizmetsatışınıihracatasaydırma)

•Lobi/ilişkiYöntemleri

•İstihbarat(Pazar,kararvericiler,siyasi)

•Kurumlararasıkoordinasyon



•Siyasi,askeri,diplomatik,bürokratiklobifaaliyetleri

•İzinprosedürününtekeldenyürütülmesi

ÇALIŞTAY NOTLARI



•İhracatıkontroletabisavunmasanayiürünlerininizinmevzuatınınuygulanabilirliğininhızlandırılması;özellikle5201ve5202sayılıyasalardagereklidüzenlemelerinyapılması

•3212sayılıyasanınyenidendüzenlenerekTSKkabiliyetlerininetkinkullanımı(S.K.ihtiyaçfazlasımalvehizmetlerinsatışı,hibe,devirveeldençıkarılması;diğerdevletleradınayurtiçi ve yurtdışı alımların yapılması ve eğitim görecek yabancı personel hakkında kanun)


•KOBİenvanterininçıkarılması

•İhtiyaçduyulanaltteknolojialanlarındayenive/veyanitelikli,uluslararasıpazara müstakil ürün ve çözüm sunabilen KOBİ’lerin oluşturulması

•KOBİ’lerekülfetgetirensertifikasyonlarınistenmemesi(boyacı,kaplamacıdantesisgüvenli/üretimizinbelgevs)

•TedarikveAR-GEprojelerindeKOBİkatkıoranlarınınartırılmasıvebununsistematik denetiminin yapılması.

•KOBİ’lereözelkrediveteşvikmekanizmasınıngetirilmesi.

•Kümelemedestekoranlarının%75’den%100’eçıkarılması

•Anayüklenicilerinkendialtyükleniciekosistemlerinigeliştirmesivebüyütmesi

AR-GE, Teknoloji ve İnovasyon Yönetimi

•SavunmaAR-GEprojelerinintekmerkezdenvesistematikyönetimi

•İhracatıengelleyenaltsistemveyateknolojilerin‘maliyetinebakılmadan’ projelendirilmesi

•Finansmanveteşvikler(UR-GE,AR-GE)

•SavunmastratejisiveteknolojiyolharitalarıileuyumluolarakAR-GE projelerinin desteklenmesi

•Teknolojiplatformuoluşturularak,belirlenenkritikteknolojilerinAR-GE projelerine dönüştürülmesi

•Patentkonusununihracatyönüyleyenidenelealınmasıveiyileştirilmesi. Ör:infringement

•BaşarısızAr-GEprojesinincezasıolmamalı.

•İnovasyonkültürününsektördeiçselleştirilmesinisağlamakiçininovatif ürünlerin geliştirilmesinin teşvik edilmesi

Ortaklık

•TRolarak(mümkünolduğunca)takımcagitmek.

•DefenceHUB

•Kazandıranortaklık

•Yerelortak

•Yabancıortak

•Konsorsiyum

•JV

ÇALIŞTAY NOTLARI


Yorumlar ve Değerlendirmeler

Oğuz BABÜROĞLU

Yeni katılımcılar görüyoruz, bu yeni katılımcılardan kendilerini gruba tanıtmalarını rica ediyoruz. Bu sabah bir çalışma yapacağız. Öğlen de Bakanımız gelip önerileri din-leyecek. Çıkardığımız bir gelecek tasarımı var. Dün akşam gruplara ortak noktalara riayet etmeleri gerektiğini söylemiştik. İlk işimiz gelecek tasarımını bir sınamadan geçirmek ve yapılacaksa revizyon, öneri, vs. yapmak sonra da derinine girmek. Derine inerken bazısorularımızolacakelimizde:Kimneyiyapacak?“Nasılbirzamanlamaolacak?”Çıtaoldukça yüksek, birazdan vizyon ve ana hedefler grubunu göreceğiz. Hangi grupta ol-mak istediğinizi de düşünün, herkesin bir grupta olması kötü olacağı için bazı grupları sınırlayacağız.

Yorumlar

•25milyardolarrakamınanasılulaştık,Türkiye’nin2023ihracathedefi500milyardolar,savunmasanayi’ninpayıenazından%5olmalıdediğimiziçinbuhedefibelirledik.

•Anahedeflerleilgilişöylebiröngörüvardı,buradaki25milyardolarvizyonerbirrakam,gerçekçibirrakamdaolmalı.Satışlarının%50’siihracatolsungibibirhedef daha makul olabilir.

•500milyardolarhedefineodaklanacaksak,enaz%5almalıyız.

•Hizmetsatışlarıdaolduğuiçintoptandüşünmektefaydavar.

•Dünyadahavacılık1,7trilyondolar,Amerika’nınpayıdaoldukçafazla.Dünyaçapındabircirodan25milyardolarhedefliyorsak,buzorolabilir.•ABD2001’de6milyardolar,2010yılında9milyardolaryapmış.İhracatlaturnover’ı karıştırmamak lazım. Amerika savunma bütçesi çok büyük fakat, ihracat bunun küçük bir kısmı.

•Savunmasanayindeihracatyıllaragöreçokdeğişir,burayarakamyazmayalım,hesaplayalım.Çünkübubirtaahhüttür.25milyardolarınarkasındadurabiliyor olmamız lazım.

•Dövizkazandırıcıhizmetler%1gibibirrakam,amabizkendimizi10yıliçindeikiye katlayabiliriz. Erişilebilir olanın bir tık üstünü koysak, o bile yeterlidir.

•Bizşuansadecesavunmadiyoruz,sadecesavunmanın25milyardolartoplamasızor,çünküsadecesavunmanındünyadakiihracatmiktarı50milyardolarcivarında.Makul

ÇALIŞTAY NOTLARI


birprojeksiyonlabaşkabirhesaplamadayapabiliriz.Otomotivbugün30milyardolarciroyapıyor.Makulhedeflerle17-18toplarızgibigeliyoramasonra25olabilirmi?

•Türkiye’desavunmavegüvenlikharcaması20milyardolar.Yarısıpersoneliseyarısıda mal ve hizmettir. Ya hesaplayacağız diyeceğiz ya da hükümet politikasına uyacağız. Dünya’dabütünülkelerdeikibüyükihracatalanı;otomotivvesavunma.Almanya’nınsadece otomotiv ihracatı, Türkiye’nin bütün ihracatından fazla.

•Satacağınızplatformlarıçıkarınlisteleyin.2023’tekimlerehangiplatformlarısatmayıöngörüyorsunuz? Bir platformun sistem olarak satılması demek binlerce ürünün satılması demek.

•Ürünler ve alanlar var amapazarların emmegücüne kadar?Bizhep ihracatçılarabakıyoruz, ithalatçılara da bakmamız gerekiyor. Türkiye 2001’de müthiş bir bankacılık krizigeçirdi,bunuatlattık,sonra2008’dedünyaaynışeyiyaşadığındabizhazırdık.Bizbunudünyanıneniyisinibileyapsak,dünyadakiihracat40milyarıgeçmeyecekgibigörünüyor.

•İlk6’yagirmekbirvizyonsa25milyardolardavizyondur.

•Vizyondafarklıekollervardır.Koçgrubununfortune100’eoynamasıTüpraşilebirlikteolmuştu. Biz dünyada en güçlü 6 devletin arasında olacağız dediğimizde onu başka türlü de ifade edebiliriz.

•Gruplarınherbirininyazdıklarınıaltaltakoyduğumuzdasınıflandırmaihtiyacıduy-duk.

•Eğerplatformsatıyorsanızonuaynızamandakorumanızlazım.

• Devlet eşit mesafede herkese yakındır. İşletmecilik noktasında devlet kamu ser-mayesini kaldırmak zorunda. Ancak burada pazara açılabilir. Devletten devlete satış zor, işletmeden devlete satış daha kolay.

•Rekabetavantajındanbeklenenşeydevletinsatmasıdeğil,arkadaniteklemesi.

•Entegrelojistiksistemi,yurtdışındahizmetsağlamakveyurtdışınaplatformsatışıiçingerekli.

•Türkiye’ninpaketolarakfarklıdevletlerdenaldığışeylervar.MeselaRusya’dannükleerreaktör alırken, biz de onlara bizden şunları alacaksınız diyebiliriz.

•Rusyabizdenufaktefekparçalaralıyor.

•Akıllısistemleröncelikkazanmayabaşladı.

•NATO’nunyanınasivilhavacılıktakoyulmalı.

Kredi (Yorumlar)

•Savunmasanayininenbüyükihtiyacıkredi.

ÇALIŞTAY NOTLARI


•Büyükülkelerinkredisistemlerinebakmaklazım.

•Kredikaynağınasılyaratılacak?

Satış Mekanizması (Yorumlar)

•İhracatayönelikbirsavunmasanayimizolmalı,hemdevlettarafındanhem organizasyon ve kültür olarak. Mevcut durumda bunu ne kadar ortaya çıkarıyoruz?

•MadeinTurkeymarkasınıdünyayayaymakistiyoruz.

•Sektöredüzenlibilgiakışınınyapıldığıbirsistemegeçiş

•İhracatıdüzenleyiciilgilibirkurumdevlettarafındankoordineedilerekoluşturulmalı.

•Mevzuatajansınoluşturulmasıyönündegözdengeçirilmesi

•Lobi,koordinasyon,ilişkikurmagibistratejilerinbirmerkeztarafındanyönlendirilmesi.

•Enerjialışverişisırasındasavunmaalışverişinidesavunmak.Devletinbirazdaha proaktif olarak satışta yer alması.

•Devletnekadardestekverirseokadarkolaykuralkoyar.

•“Bunuiyiyapanlarnasılyapıyorlar?”diyebakmaklazım.İsrail’denöğrenilebilinir.

•Devletinbazıstandartlarısağlamasılazım.Bazenkurallariyidir.

•Arapülkelerindekiheralıcıarkamızdadevletingücünügörmekistiyor.Amerika’da hep devlet sürecin içinde olur, kurallar da koyar.

Mevzuat ve Düzenleme (Yorumlar)

•Mevzuattakiizinsüreçleridışındaçokbüyükbirsıkıntıyok.

• Sürecin kısaltılması için Dışişleri Bakanlığı ve Milli Savunma Bakanlığı beraberçalışabilir.

•Kontroletabiimalzemelistesiherkesinulaşabileceğiinternetortamındamevcuttur.

•Bulistededeğişiklikolabiliyor.Çiftkullanımlımalzemelervarhemsivilvesavunmaamaçlı kullanılan. Buralar kafa karışıklığı yaratabiliyor.

•Gemininüzerindebulunangyropusula içinbir takımelektroniklerle ilgili ilavetenmüsaade alınıyor. Bu müsaade çıkmayınca malzeme çok uzun süre gümrükte bekleye-biliyor.

Alt yüklenici (Yorumlar)

• Tema genelde büyüme üzerineydi. Bu rakamlara ulaşacaksak bu piramidin heraşamasında büyümek zorundayız.

ÇALIŞTAY NOTLARI


•SSMkendiekosisteminiyönetiyorsa,anayüklenicilerkendialtyükleniciekosistemle-rini geliştirmeli, yönetmeli ve büyütmelidir.

AR-GE (Yorumlar)

•Patentkonusundacidditeşviklervar,devletTübitakyoluylapatentbaşvuruparasınıbile ödüyor.

•Yurtdışındaalınmışolanpatentleribilgisinedeulaşılmalı,birgeliştirmeyapıncapa-tent ihlali yapılmadığından emin olunmalı.

•İnovatifürünleringeliştirilmesininteşvikedilmesi.

Ortaklık (Yorumlar)

•Türkfirmalarınınbirarayagelerekoluşturduklarıtakımlarolarakgidilmesi

•“Benanayükleniciyim,benaltyükleniciyim”ebakılmadanhepberabergidilmeli.

•AR-GE’debaşarısızlığıcezalandırmapolitikasınınezamanbırakacağız?

•BöylebirmerkeziAR-GEyapısında,şirketlerkendigördüklerifırsatlardoğrultusundayapmak istedikleri AR-GE’leri devlet kabul etmeyebiliyor.

•İhracatınönüneengelolanaltsistemteknolojilerininmaliyetinebakılmaksızınAR-GE’lerinin yapılmaları.

ÇALIŞTAY NOTLARI


3. Yol Haritası 3.1. Eylem Planı Grup Çalışması

Çalışma Çerçevesi:

•Önceliklendirme:2-3ÖncelikliProjeHangisidir?

•Detaylandırma:NelerYapılmalı?NasılYapılmalı?

•Sorumluluklar:Kim-Neyapacak?Kimdenneistenecek?

•Zamanlama:NasılEtaplanacak?NeZamanYapılacak?

Oğuz BABÜROĞLU

Verdiğimizmoladakalbinizdengeçenprojeyegelipisminiziyazmanızıistiyoruz.Tekkonuyaisim yazılacak. Çok gerek olursa yeni başlık da açabiliriz. Ortak akılla revize edebiliriz tabi bunları, ama özünü de çıkarmamız lazım. AR-GE’de, alt yüklenici neyse hepsi çıkmalı. Proje-lerle ve somut önerilerle yapmalıyız ki, daha sonra TÜBİTAK, SSM vb. bu konuda aksiyonlar alabilmeli.

Vizyon ve Ana Hedefler

Vizyon

•Savunma,havacılıkvegüvenlikihracatındadünyaülkeleriarasındailk6’dayeralmak

Ana Hedefler

•2023yılında;

•Savunma:5Milyar$

•SivilHavacılık:10Milyar$

•Güvenlik:5Milyar$

•Sivilhavacılıkalanındahizmetvebakımgeliri:5Milyar$

•Kritikteknolojileribizeait,özgünverekabetçisistem/platformlarüretmek ve uluslararası pazarlarda satmak

•Dünyasavunma,havacılıkvegüvenliksanayisiiçindeilk100firmaarasına 5Türkfirmasınıngirmesi

•Enaz3dünyamarkasıürün

Rekabet Avantajı

•Ürün,dünyadakibenzerleriylekarşılaştırıldığında:


•Uluslararasıkabulgörenstandartlarauygun(kalite)




•Firmalar

•Güvenilir

•Devlettarafındankabulgörenürünlerikullanılan

YOL HARİTASI





•Devlet



•Diğer


Hedef bölgeler ve pazarlar

•Siyaseteniyiilişkilerkurulabilenülkeler

•OrtaDoğu

•Asya–Pasifik

•ABD(sivilhavacılık)

•Avrupa(NATO)

Ürün Hedefi

•Kara–Hava–Deniz(İnsanlı/insansız)Sistem–Platformihracatı(cihaz–alt sistem bazında maksimum Türk savunma sanayi ürünü içeren)

•Sistem–platformmodernizasyonu

•EntegreLojistikDestek

Kredi

•Kredigarantisistemiylealıcınınfinansmanı(HermesModeli)

•Kaynaktesisi(SSDF,hazine,bankalarkonsorsiyumu)

•Düşükfaiz,orta-uzunvade

•TesisedilenkaynakEximbankgarantisiyle,kamubankaları eliyle kullandırılacak

•6ayiçerisindeSSM,Eximbankvekamubankalarıarasındaprotokol

•Devlettendevletesavunmasatışımekanizması(FMSModeli)

•SSMyönetiminde

•Kaynaktesisi(Hazine)

•1yıliçindegereklimevzuatınhazırlanmasıveuygulamayakoyulması


Satış için Öncelikli Projeler

•Ulusal/SektörelTanıtımGrubu,TurkishDefenceAlliance

•Pazarlamakabiliyetlerigeliştirmegrubuoluşturulması

•Lobifaaliyetlerikoordinasyongrubu(+istihbarat)

Detaylandırma

•PazarAnalizi

YOL HARİTASI


•İletişimstratejisi(Pazarlama,PRfaaliyetleri)

•Kullanıcıdesteği(TSK)

•Tanıtım

•Ürünlerinnumunelerininsatınalınıp,testedilip,geribildirimsağlanması

•SiyasiDestek

•ParlamentoveBakanlarKuruluseviyesindelobi

Sorumluluklar

•ÖzelSektör

•İhraçedilecekürününkonfigürasyonu,lojistiği(ihraçversiyonu)

•OrtakSatış(Ortaklıklarıbelirleme)

•İhraçkısıtlarıvekaynağınbelirlenmesi

•Profesyonel/Yetkintanıtımpazarlamatekniklerigeliştirme

•Devletdesteğitemini

•Kamu

•Lobi(siyasidestek,üstdüzeypazarlama)

•Fuarlarvetanıtımorganizasyonu


•Kredimekanizması

•İstihbaratdesteği

•Pazarpaylaşımdüzenlemesi(firmalarınkoordinasyonu)

•Firmalarınpazarlamakabiliyetlerinindünyadakiörnekler derecesinde artırılması

•Zamanlama

•2013içerisindegruplarınoluşturulması

•2014sonçeyreğinde1.ilerlemeraporununyayınlanması

Devletin Rolü


•İhracatıkontroletabisavunmasanayiürünlerininizinmevzuatınınuygulanabilirliğininhızlandırılması;özellikle5201ve5202sayılıyasalardagereklidüzenlemelerinyapılması

• 3212 sayılı yasanınyenidendüzenlenerekTSKkabiliyetlerininetkin kullanımı (S.K.ihtiyaç fazlası mal ve hizmetlerin satış, hibe, devir ve elden çıkarılması; diğer dev-letler adına yurtiçi ve yurtdışı alımların yapılması ve eğitim görecek yabancı personel hakkında kanun)

Proje 1: İhracat izinleri için komite kurulması (MSB,Dış işleri, Ekonomi Bakanlığı, SSM+Genelkurmay, Emniyet, SSİ)

•Aylıktoplantı(enaz),GenelSekreter:SSM

•MSB/mevzuatdüzenlemesi–1yıl

YOL HARİTASI


Proje 2: Savunma ihracatını artırmak amacıyla


•Hibe

•İhtiyaçfazlasısatış

•İhracatizni

•Yeniyasatasarısı

•Koordinasyon:SSM

•Sektörelgörüşal

•Kredi

•6ayiçindekanuntaslağı+teklifi

Proje 3:NumuneSatınAlımı

•Koordinasyon:SSM

•Yapılacakiş

•Kaynakayır

•SSİKkararı

•Usulveesas

•6ay

Proje 4: Lobi ve tanıtım

•Firmalarıntalebi–SSM–Genelkurmay–Dışişleri(İngilizModeli–incele)

•Yurtdışıtanıtımziyaretleri(SSM,EkonomiBakanlığı,SSİ,SASAD)


•Öncelikli faaliyet 1:Niteliklialtyüklenicienvanterioluşturmakiçin“kümeleşme”şartve öncelikli

•Bilim,SanayiveTeknolojiBakanlığıtarafındanteşvikedicimevzuatla yapılmalı (yani kurumsal olmalı)

•KOBİ’lerinişbirliğikültürünegeçmelerisağlanmalı(OSDveTeknoparklarla)

•SSMtarafındankümelerindesteklenmesiamacıylaBilim,SanayiveTeknolojiBakanlığı’yla koordinasyonu arttırması

•Kümeleşmeyleilgilimevzuatvarveyeni;ancakKOBİtaleplerineuygunhalegetirilmeli.

•Öncelikli faaliyet 2: Halihazırda var olan nitelikli alt yüklenicileri görünür hale getirmek.

•SSMtarafındannitelikveyetkinlikderecelendirilmesiyapılmalı

•Mevzuatıngetirdiğisertifikasyonlarkolaylaştırılmalı

•Bufaaliyet2013’tebitirilmeli.

•Öncelikli faaliyet 3: Tedarik ve AR-GE projelerinde KOBİ katkılarının arttırılması

•AR-GEdesteklerininfirmaölçeğinegöreyapılması(TÜBİTAK,SSM,MSBAR-GE)

•2013‘teyapılmalı.

YOL HARİTASI


•Öncelikli faaliyet 4: Alt yüklenicilerin desteklenmesi amacıyla, ana yüklenicilerin ekosistemlerine dahil edilmesi.

•Moderntedarikyönetimiuygulanmalı(Örn:otomotivsanayindekigibi)

•ELDsürecinealtyüklenicilerinbaştandahiledilmesi

•Öncelikli faaliyet 5: Yerlileştirme

•Kritikteknolojileribelirledikten(SSM,TÜBİTAK,MSBAR-GE)sonraTeknokentve KOBİ’lere görev verilmesi.

•Offsetprojelerindeyerlileştirmeşartlarınındahabelirginhalegetirilmesi

AR-GE

Proje 1: Savunma AR-GE projelerinin tek merkezden, konu uzmanlarınca sistematik yöneti-mi için bir çalışma grubu kurulması

•2013içerisindeçalışmanıntamamlanmasıveişlerhalegetirilmesi(tekmuhatapku-rum–SPOC)

•2014–2023:BuyapıileAR-GE’ninyürütülmesi,çağrılaraçıkılması.

•Projesorumlusu:TÜBİTAK,SSMveMSB

Proje 2: Savunmada ortak bir AR-GE portalı ile çağrıların yayınlanması (grants.gov benzeri)

•2013’tekurulması

Proje 3: İhracatıengelleyenaltsistemveyateknolojilerin“ticariyapılabilirliğinebakılmaksızın”projelendirilmesi. Savunma stratejisi ve teknoloji yol haritaları ile uyumlu olarak AR-GE pro-jelerinin desteklenmesi

•Savunmastratejilerinçıkarılmasıveönceliklerintespiti

•Savunmaaltalanlarıiçinteknolojiyolharitalarınınçıkarılması

•Teknolojitaksonomiprojesi

Proje 4: Teknoloji platformu oluşturulması. Kritik teknolojilerin, teknoloji yönetiminin AR-GE yürütücüleri(araştırmaenstitüleri,firmalar,üniversiteler)arasındatartışıldığıvepaylaşıldığıbir yapıya geçiş

Proje 5: AR-GE ve inovasyon kültürünün somutlaştırılması ve içselleştirilmesi.

•AR-GEprojelerininbirüretimprojesigibiyorumlanmayıp,AR-GE’de“başarılı/başarısız”proje tanımı, ceza, vb. konusunda mevzuatın gözden geçirilmesi

•İnovatifürünleringeliştirilmesineteşviklerdepozitifayrımcılık

•AkademikpersonelinAR-GEteşviklerindendoğrudanfaydalanması(dönersermayedışında)

Ortaklıklar

•TR(mümkünolduğunca)takımgit.

•DefenceHUB

•Kazandıranortaklık

•Yerelortak

•Yabancıortak

•Konsorsiyum

YOL HARİTASI


4. Kapanış KonuşmalarıLatif Aral ALİŞ

SayınBakanım,SayınValim,SayınMüsteşarım,SaygıdeğerkatılımcılarveSayınbasınmen-supları,2023hedeflerinikoyduk,savunmasanayivegüvenlikalanlarındaihracatıartırmakiçinyanyanageldik.25milyardolarlıkdabirhedefkoyduk.BirazzorlandıkamaMüsteşa-rımız destek oldu. Geçen seneki ihracat artış oranımızla bu sene arasında fark var. İhracat oranında%50’yiyakalamışdurumdayız.Ülkenin2023içinbelirlediği500milyardolardan25milyardolarlıkkısmınıhedefleyerekmütevazıbirhedefkoymuşoluyoruz.

Birçok konuyu konuştuk, ilkler ve ilkeler toplantısı yaptık. Savunma sektörü nereye koşuyor dedik, zirveye koşuyor dedik. Bu iki günde çok ciddi bir mesafe aldık, bu tür toplantılara de-vam edeceğiz. Bu toplantının gerçekleşmesinde emeği geçenlere, Ekonomi Bakanlığımıza, Milli Savunma Bakanlığımıza ve Savunma Sanayii Müsteşarlığımıza teşekkür ediyorum.

KAPANIŞ KONUŞMALARI


Dr. İsmet YILMAZ, Milli Savunma Bakanı

SayınValim,SayınBaşkan,hepinizi selamlıyorum.Hepimizinortakçabası iyibir savunmasanayi’ne sahip olmak ve ihracatı artırmak. Savunma sanayinde önemli adımlar attık. Bu sek-tör dünyanın en zor sektörüdür. Yüksek teknolojiye dayanan özel üretim standartları gerek-tirir,yetişmiş insangücügerektirir.Yıllardır insansızhavaaracıüretelimdiyoruz.Nekadaryaparsanız yapın, rakibiniz sizden bir fazla özellik eklerse siz çağ dışı kalmış oluyorsunuz. Aynı pazara girdiğinizde sizin ürününüze bakmıyorlar. Durmadan ilerleyen bir sektör olduğu için durmadan çalışmak durumundayız. Yüksek ölçüde yatırım gerektirir, tek alıcı ve satıcıya dayalıyatırımyapılmaz.Türkiyekendiiçpazarındaimkânlarıolan,ürettikleriilebuülkelerlerekabet edebilecek duruma gelmesi gereken bir ülkedir.

Bunun makul olması için de ihracatın yapılması gerekiyor. İhracat kaçınılmaz bir hedef ol-malı. Yerinde, zamanında, uygun bir toplantı olduğunu düşünüyoruz. Oğuz Babüroğlu’na da teşekkür ediyorum. Ortak aklı bulmak gerekiyor. Aramak gerekiyor. Ortak akıl bir araya geleninsanlarınbelirlediklerihususukabuletmektir.Son8yıldasavunmaihracatımız4kat-tanfazlaartmıştır.Sektörümüzbaşarılı.2023’te500milyardolarihracathedefinin25milyardolarıyani%5’ihedefolarakkonmuş.Ulaşacağımızıtemenniediyorum.İnşallahelbirliğiilebuhedeflereulaşacağız.

MısırSavunmaBakanıbize“Ürünlerinizikredilendirebilirmisiniz?”diyesormuştu.Demekkibunun yapılması gerekiyor. Her türlü mevzuat var. Milli Savunma Bakanlığı muhatap. Hem bizim irtibat ofislerimiz hem de Ekonomi Müsteşarlarımız bu bilgi akışını sağlamalı. Kamusal yönü olarak, kamu müşavirleri de bunun üzerine çalışmalı.

Üniversite ve teknokentlere de belli bir sorumluluk düşüyor. İlimden uzaklaşmamak gere-kiyor. Sektörümüzün çağdaş uygarlık seviyesinin üzerine çıkması gerekiyor. Herkesin üretti-ğindenbiradımöndeolmazsanızürettiğinizinbiranlamıolmuyor.50şirketinhiçbiriişbirliğiyapmıyor.

Bu etkinliği düzenleyen SSİ’ye ve Oğuz Babüroğlu’na teşekkür ediyor, yolunuz açık olsun diyorum.

KAPANIŞ KONUŞMALARI


ETKİNLİKTEN KARELER

savunma ve havacılık sanayi İhracatçıları birliği arama konferansı raporu

Documents