sarimsa Ğin tarİhİ

Prof.Dr.Semih ÖTLEŞProf.Dr.Semih ÖTLEŞ

Anavatanı Hindistan olan mutfağımızdan eksik etmediğimiz sarmısağın tarihi insanlık kadar eskidir.Tarihin ilk çağlarında Sümerler’in sarımsağı bildikleri ve ilaç olarak kullandıkları elde edilen arkeolojik kayıtlardan anlaşılıyor. Sarmısak bugün dünyanın her tarafında yetiştirilmektedir.

SARIMSASARIMSAĞIN ĞIN TARİHİTARİHİ


GENEL GENEL ÖZELLİKLERİÖZELLİKLERİ

Sarımsak zambakgiller ailesinin en keskin kokuya sahip üyesi olup mutfak soğanına çok benzemektedir. Sarımsak 300 kadar çeşidiyle bilinen en eski bahçecilik ürünleri arasında yer almaktadır.

Avusturya hariç, Avrupa ve Asya’dan kuzeybatı Amerika’daki Pasifik Okyanusu kıyılarına kadar olan kuzey yarım kürede geniş bir yayılış alanına sahiptir.


GENEL GENEL ÖZELLİKLERİÖZELLİKLERİ

Tüm dünyada tarımı yapılmakta ve yılda 4000000 tondan fazla üretilmektedir. Ülkemizde yıllık ortalama üretim 75000–80000 tondur ve Erzurum, Rize ve Trabzon illeri dışında tüm bölgelerde üretimi yapılmaktadır. Kastamonu üretimin en fazla yapıldığı ilidir.


Sarımsak kendine özgü koku ve lezzeti veren biyolojik aktiviteye sahip organosülfürlü bileşenler içermektedir.

Sarımsakta aroma oluşumu diğer tat ve koku verici maddelerden farklı olarak enzimatik yol ile oluşmaktadır.

Aroma, hücre dokusunun kesilme ya da ezilmesi sırasında hücre özsuyunda bulunan sülfür bileşenleri alliinaz enziminin etkisi ile hızlı hidrolize uğraması sonucu taze ezilmiş sarımsak kokusunun oluşumunu sağlamaktadır.


Sarımsakta bulunan sülfür bileşenlerinin % 85’ini aliin, % 5’ini isoalliin ve % 10’unu metil aliin oluşturmaktadır ve bunlar tamamıyla kokusuz bileşenlerdir.

Sarımsağın biyolojik aktif maddeleri reaksiyonlar sonucunda oluşan alisin, ajoen ve diallilsülfür bileşikleridir.


SARIMSAĞIN SARIMSAĞIN BİLEŞİMİBİLEŞİMİ

Sarımsağın içeriğinde şimdiye kadar saptanabilen 33 çeşit kükürt bileşiği, 17 çeşit aminoasit bulunmaktadır.

Bu aminoasitlerin içinde vücut tarafından sentezlenemeyen ve yiyecekler aracılığıyla dışardan alınması gerekenlerin tümü mevcuttur ve bu özelliği ile sarımsak, “mucize bitki” olarak tanımlanmaktadır.


Büyük bir kısmı su olan sarımsağın bileşiminde früktoz, protein, lif ve serbest aminoasitler bulunmaktadır.

Yüksek oranda saponin, fosfor, potasyum, kükürt, çinko, vitamin A ve C ile düşük oranda kalsiyum, magnezyum, sodyum, demir, mangan, B grubu vitaminler içermektedir. Ayrıca fenolik madde içeriği de yüksektir.


SARIMSAĞIN SAĞLIK SARIMSAĞIN SAĞLIK ÜZERİNE ETKİLERİÜZERİNE ETKİLERİ

Yüzyıllardır bilinen ve kullanılan, doğal bir

antibiyotik ve antioksidan olan sarımsağın; sağlık açısından önemi kuşkusuz tartışılmazdır.


SARIMSAĞIN SAĞLIK ÜZERİNE SARIMSAĞIN SAĞLIK ÜZERİNE ETKİLERİETKİLERİ

Antiseptik oluşu, Bağışıklık sistemini güçlendirici, Tansiyon ve kolestrol düşürücü, İdrar ve safra salgılarını arttırıcı, Kalp ve damar hastalıklarını önleyici, Sakinleştirici, Kurşun ve yılan zehirlenmelerinde etkili, Kanser yapıcı maddeleri vücuttan

uzaklaştırıcı olması ilk akla gelen

faydalarıdır.Prof.Dr.Semih ÖTLEŞProf.Dr.Semih ÖTLEŞ

Etkinin çiğ ve kuru olarak tüketilen sarımsakta daha fazla olduğu, pişirme ile etken maddelerin kayıplara uğradığı da bildirilmektedir.

Ayrıca, iştah üzerine olumlu etkiler yapması sonucu pankreastan insulin salgılanmasını arttırması ve kan inceltici özelliğe sahip olması nedeniyle anti-koagülan ilaç tedavisi görenler, diyabetliler ve hamilelerin tükettikleri miktara dikkat etmesi gerekmektedir.


SARIMSAĞIN SARIMSAĞIN ANTİBAKTERİYEL ETKİSİ ANTİBAKTERİYEL ETKİSİ

Antibakteriyel maddelerin en güçlü etkinliği, sarımsağın soğanında görülür.

Sarımsağın uçucu yağında bulunan çeşitli maddelerin kompleks etkilerinin söz konusu olduğunu belirtilir.


SARIMSAĞIN ANTİVİRAL ETKİSİ

Sarımsağın etken maddelerinin antiviral etkisi üzerine farelerde Influenza Virüsü ile 15 gün önceden başlayarak saf sarımsak özütünün oral yoldan uygulanmasıyla gerçekleştirilen deneylerde anlamlı antiviral etki ispatlanabilmiştir.

Eğer tedavi ilk enfeksiyon anında başlatılmazsa; sarımsak özütleri antiviral etki göstermezler.


SARIMSAĞIN TÜMÖR ÖNLEYİCİ ETKİSİ

Sarmısağın antitümör etkisi vardır.

Sarmısaktaki alliinaz enzimiyle, setilsistein sülfoksit üzerinden giderek, reaksiyon ürünü olan tiyosülfit etil esterinin etkileri araştırılmıştır.

Hem etil ester, hem de analoğu esterlerin kuvvetli tümör önleyici olduklarını ispatlanmıştır.Prof.Dr.Semih ÖTLEŞProf.Dr.Semih ÖTLEŞ

SARIMSAĞIN KAN PIHTILAŞMA SÜRESİNİ

UZATMA ETKİSİ 100 g tereyağı kullanımı

ile plazma fibrojen seviyesinin yükselmesi, 50 g sarımsak özütünün eş zamanlı kullanımı ile engellendiği ve bunun üzerinden değerlerin düştüğü gösterilmiştir.

Kan pıhtılaşma zamanını önemli biçimde uzattığı ispatlanmıştır.


SARIMSAĞIN KAN BASINCINI DÜŞÜRÜCÜ

ETKİSİ

Yapılan çalışmalar sonucunda Sarımsağın yüksek kan basıncına sahip hastaların kan

basınçlarını düşürdüğü kanıtlanmıştır.


SARIMSAĞIN KAN ŞEKERİNİ DÜŞÜRÜCÜ

ETKİSİ Sarımsağın kan şekerini

düşürücü etkisi, pek çok hayvan deneylerinde ispatlanmıştır.


SARIMSAĞIN METABOLİZMA

ENZİMLERİ ÜZERİNE ETKİSİ

Kolesterolesteraz enzimlerinin faaliyetlerini

engeller. Sarımsak yağı, karaciğer

mitokondrisinde oksidatif fosforilizasyonu azaltır.


SARIMSAĞIN YAŞLILIK ÜZERİNE ETKİSİ

Sarımsak bütün salgı bezlerini çalıştırmak ve vücudu zehirlerinden temizlemek suretiyle, genç ve dinç olmayı, uzun yaşamayı sağlıyor.. Yaşlanmayı geciktiriyor. Yaşlılarda ve kuvvetten düşmüş hastalarda tedavi edici etki gösteriyor.


SARIMSAĞIN GENEL AĞRILAR SARIMSAĞIN GENEL AĞRILAR ÜZERİNE ETKİSİ ÜZERİNE ETKİSİ

Klinik araştırmalarda trombosit fonksiyonları ve kan lipit seviyesi üzerine sarımsak preparatlarının etkilerinin incelenerek genel ağrılar üzerindeki etkileri de irdelenmiştir.

İştahsızlık, sindirim bozuklukları, depresyon ve yorgunluk gibi durumlarda açıkça bir iyileşme gözlenmiştir.


Türkiye’de yaygın olamamakla birlikte; dünyada faklı şekillerde sarımsak tüketilmektedir. Son yıllarda kullanım kolaylığı nedeniyle kurutulmuş sarımsak tozuna ve kapsüllenmiş ürünlere olan ilgi giderek artmaktadır.

Sarımsak tüketilme Sarımsak tüketilme çeşitleriçeşitleri


1. Kurutulmuş sarımsak tozu2. Sarımsak tuzu3. Sarımsak uçucu yağı4. Kapsüllenmiş sarımsak aromaları5. Sarımsak ekstraktı6. Dondurulmuş sarımsak7. İnce tabaka halinde sarımsak8. Sarımsak konservesi9. Kızartılmış sarımsak

Sarımsak tüketilme Sarımsak tüketilme çeşitleriçeşitleri


SARIMSAĞIN SARIMSAĞIN YAN ETKİLERİ YAN ETKİLERİ

En sık bildirilen yan etkiler; En sık bildirilen yan etkiler;

halitozis, vücutta kötü koku, bulantı, kusma, halitozis, vücutta kötü koku, bulantı, kusma, ishal, nadiren hipersensitivite reaksiyonu ishal, nadiren hipersensitivite reaksiyonu (astma, kontakt dermatit), uzun süre topikal (astma, kontakt dermatit), uzun süre topikal yoldan kullanıma bağlı olarak yanık yoldan kullanıma bağlı olarak yanık oluşumudur.oluşumudur.

Ayrıca bir olguda trombositleri etkilemesi Ayrıca bir olguda trombositleri etkilemesi sonucu spinal hematom ortaya çıkmıştır. sonucu spinal hematom ortaya çıkmıştır.


Besin ÖğeleriBesin Öğeleri BirimBirim %%Ana BileşenlerAna Bileşenler

SuSu gg 58.5858.58

EnerjiEnerji kcalkcal 149149

ProteinProtein gg 6,366,36

Toplam LipidToplam Lipid gg 0,500,50

KülKül gg 1,501,50

KarbonhidratKarbonhidrat gg 33,0633,06

Toplam LifToplam Lif gg 2,12,1

Toplam ŞekerToplam Şeker gg 1,001,00

MinerallerMineraller

CaCa mgmg 181181

FeFe mgmg 1,701,70

MgMg mgmg 2525

PP mgmg 153153

KK mgmg 401401

NaNa mgmg 1717

ZnZn mgmg 1,161,16

CuCu mgmg 0,2990,299

MnMn mgmg 1,6721,672

SeSe mgmg 14,214,2Prof.Dr.Semih ÖTLEŞProf.Dr.Semih ÖTLEŞ

Vitaminler Birim %

Vitamin C mg 31,2

Thiamin mg 0,200

Riboflavin mg 0,110

Niasin mg 0,700

Pantotenik Asit mg 0,596

Vitamin B6mg 1,235

Toplam Folat mcg 3

Folik Asit mcg 0

Vitamin B12 mcg 0,00

Vitamin A ıu 0

Retinol mcg 0

Vitamin E mg 0,01

Vitamin K mcg 1,4

Lipidler Birim %

Yağ Asitleri (Toplam Doymuş)

g 0,089

Yağ Asitleri (T.Tekli Doymamış)

g 0,011

Yağ Asitleri, (T.Çoklu Doymamış)

g 0,249

Kolesterol mg 0


Aminoasitler Birim %Triptofan g 0,066

Teronin g 0,157

İzolösin g 0,217

Lösin g 0,308

Lisin g 0,273

Metionin g 0,076

Sistin g 0,065

Fenil Alanin g 0,183

Tirozin g 0,081

Valin g 0,291

Arginin g 0,634

Histidin g 0,113

Alanin g 0,132

Aspartic Asit g 0,489

Glutamik Asit g 0,805

Glisin g 0,200

Prolin g 0,100

Serin g 0,190Prof.Dr.Semih ÖTLEŞProf.Dr.Semih ÖTLEŞ

Çok uzun zamandır, halk arasında bir ilaç

olarak kabul edilen sarmısağın, yalnızca bağışıklık sistemini güçlendirdiği ve soğuk algınlığını geçirmeye yardımcı olduğu düşünülüyordu. Ama son zamanlarda üst üste yapılan bilimsel araştırmalar, artık sarmısağın, kanseri engellemede kanıtlanmış etkisi ve alternatif kanser terapisinde, çok değerli bir yardımcı faktör olduğunu ortaya koyuyor.

SSONUÇ ONUÇ OLARAKOLARAK


sarimsa Ğin tarİhİ

Documents