Uvodne napomene

Područje Sarajevskog kantona zauzima centralni položaj u Bosni i Hercegovini. Na ovom prostoru su se susretale razne civilizacije i narodi koji su ostavili specifičan kolorit.

To je prostor u kojem se susreću Istok i Zapad, Sjever i Jug, prožimaju slojevi historije i raznolikosti različitih kultura i njihovih duhovnih i materijalnih sedimenata.

Tu se nalaze objekti ili ostaci objekata od posebnog značaja, prirodne znamenitosti i rijetkosti, vrijedni šumski i nešumski ekosistemi ili pojedinačni objekti koji u kombinaciji sa posebno vrijednim vodama i vodotocima, objektima kulturno-istorijskog značaja, geomorfološkim i hidrološkim spomenicima, sportsko-rekreacionim i sportskim područjima, termalnim lječilištima određenom prostoru daju karakter atraktivnog objekta prirodnog naslijeđa.

Prirodna obilježja daju prostoru karakter autentičnosti, reprezentativnosti, raznolikosti, integralnosti, pejzažno prostorne vrijednosti koje imaju veliki naučno vaspitno obrazovni, kulturno prosvjetni, socijalni, ekonomski, razvojni, ekološki značaj i funkciju.

Kanton Sarajevo je jedan od deset kantona Federacije Bosne i Hercegovine u kome se nalazi i Sarajevo, glavni grad države.

Bosna i Hercegovina se nalazi na zapadnom dijelu Balkanskog poluotoka, odnosno na jugoistoku Evrope.Graniči sa Srbijom i Crnom Gorom na istoku, a na sjeveru, zapadu i jugu sa Republikom Hrvatskom.

Kanton Sarajevo je smješten na kontaktu dviju velikih prirodno-geografskih i društveno-ekonomskih regionalnih cjelina: Podunavlja i Jadranskog mora. U saobraćajno-geografskom smislu ovakav njegov položaj ima poseban značaj, jer ga presjecaju vitalne komunikacijske veze prije svih pravac sjever-jug. Tim pravcem, koji ide dolinama rijeka Bosne i Neretve, Kanton je povezan sa srednjeevropskom i mediteranskom makroregijom.

Geografski položaj

SARAJEVO JUČER

Život na prostoru današnjeg Sarajevakontinuirano se odvija još od mlađeg kamenogdoba. Polovinom XIII stoljeća na prostorudanašnjeg Sarajeva formira se Župa Vrhbosna, kaocentar srednjovjekovne bosanske države.

Sarajevo se spominje 1462., 1477. a 1507 seuzima kao godina osnivanja Sarajeva kada sespominje u pismu bosanskog namjesnika Firuz-begadubrovčanima

Sredinom XV stoljeća tadašnje naseobinske strukturetranformiraju se u urbano naselje.

Historijski osvrt

U XVII soljeću nastavlja se kontinuirana gradnjačitave čaršije, kao zanatske i tgovačke četvrti,poslovnog i upravnog jezgra, i po nekimprocjenama tada Sarajevo ima 60-70.000stanovnika.

Godina 1878. zatiče Sarajevo kao složengradski organizam.Grad je imao razvijen poslovnicentar, nekoliko stotina dućana, poštu, telegraf,bolnicu, biblioteku, školu, vodovod, kanalizaciju,mostove, ulice, saobračajne, trgovačke idiplomatske veze.

SARAJEVO JUČERHistorijski osvrt

Od 1945-1991. godine, Sarajevo je izrastao u moderan politički, administrativni, obrazovni, trgovački, zdravstveni, kulturni, sajamski, privredni, turistički, naučni i univerzitetski grad. Sarajevo je sjedište velikih privrednih sistema (Energoinvest, Unis, Šipad, Famos, Hidrogradnja i dr.).

Sarajevo je početkom 70.tih prvi grad u svijetu koji je dobio kredit od WB za projekat zaštite čovjekove okoline., kada je uvedena gasifikacija, obnovljana infrastruktura i izgrađen kolektor i centralni prečistač za otpadne vode, izgrađene saobraćajnice itd.

posebna obilježja su dva velika sportska događaja održana u Sarajevu: Svjetsko prvenstvo u stonom tenisu 1973. godine i XIV Zimske olimpijske igre 1984 godine.

Efekti XIV ZOI ogledali su se na svakom koraku: u funkcionalnim sportskim dvoranama, otvorenim i novoizgrađenim zimsko-sportskim centrima.

U postolipmijskom perodu Sarajevu je dodjeljena organizacija značajnih evropskih i svjetskih prvenstava. Sarajevo je postalo član olimpijske porodice, svjetski prepoznatljiv, cjenjen i poznat.

SARAJEVO JUČERHistorijski osvrt

Godine 1991. Sarajevo je jedinstvena teritorijalna društveno-politička gradska zajednica sa deset općina. Na površina je 2.095 km² koja čini 4,1% površine Bosne i Hercegovine živi 527.049 stanovnika ili jedna osmina stanovništva Bosne i Hercegovine sa prosječnom gustinom naseljenosti od 252 stanovnika na km2.

Nivo razvijenosti Sarajeva mjeren društvenim proizvodom po stanovniku iznosio je 3.880 USD i bio je za 62% veći od prosjeka Bosne i Hercegovine. Stepen ukupne zaposlenosti stanovništva iznosio je 34,6% što je iznad prosjeka Bosne i Hercegovine za 60%.

Koncem 1990.godine dolazi do promjena u ekonomskom, društvenom i političkom sistemu.

• Početkom 1992. godine BiH postaje nezavisna suverena međunarodnopriznata država, Sarajevo njen glavni grad. Proglašenjen neovisnosti i međunarodnim priznanjem BiH stiču se uslovi za konstituisanjem vlastitog društveno političkog sistema. No, u isto vrijeme počinje rat u BiH.Sarajevo je bilo u potpunom okruženju.

SARAJEVO JUČERHistorijski osvrt

U toku četverogodišnje opsade Grad je bio kontinuirano izložen agresiji u kojoj su stradali stanovnici, razorena prvreda, komunalna i urbana infrastruktura. U toku rata ubijeno je oko 11.000 žitelja grada, a ranjeno preko 61.000. Ubijeno je preko 1.600 najmlađih stanovnika grada, a ranjeno skoro 15.000. Ratne štete nanesene Gradu su neprocjenjive. Samo u privredi se ocjenjuju na oko 22,3 milijardeKM.

SARAJEVO JUČERHistorijski osvrt

Patnja je nezamjenjiv, ni sa čim uporediv oblik spoznaje i zbog toga se ovdje i ne pokušava opisati Sarajevo u periodu 1992.-1995. godina.

Smrt se ne može zavoljeti, na nju se ne može priviknuti, može se samo prestati plašiti, može se sve izvrnuti i sav svoj intelektualni kapacite usmjeritit u novi život.

Reakcija na katastrofu pretvara se u metafizičko obasjanje

SARAJEVO

Nakon potpisivanja mirovnog sporazuma za Bosnu i Hercegovinu u Parizu 14. decembra 1995. godine, područje Sarajeva je razgraničenjem između entiteta u Bosni i Hercegovini pripalo Federaciji Bosne i Hercegovine. Zauzima površinu od 1.268,5 km2 što čini 2,5% teritorije BiH.

Sarajevo je danas organizovano kao Kanton i obuhvaća područje devet općina, a prema protokolu o organizaciji Sarajevo je uređeno i kao grad koji obuhvaća općine: Stari grad, Centar, Novo Sarajevo i Novi grad, kao jedinica lokalne samouprave Kantona Sarajevo.

Kanton Sarajevo je u periodu poslije rata, uz značajnu podršku međunarodne zajednice, obnovio skoro sve značajne objekte, dostigao značajan stepen sigurnosti građana, te postao ambijent pogodan za investiranje i unosno poslovanje. Postaje omiljena destinacija turista iz svih dijelova svijeta.

SARAJEVO DANAS

U Sarajevu je izvršena rekonstrukcija saobraćajnica i tramvajskih šina, izgrađen zapadni prilaz gradu, autoput I i II faza Sarajevo - Zenica, uređena je sanitarna deponija komunalnog i građevinskog otpada, izgrađeni tržni centri, spotrski tereni, rekonstrukcija stambenih ratom devastiranih objekata, izgrađeno je niz novih stambenih objeka (Šip, Stup, Vrtovi sunca), izgrađeno je niz vjerskih objekata, kao i ambasada

Rekonstrukcija privrede profilira Sarajevo u smjeru ekonomski profitabilnih grana, nekadašnje velike firme doživljavaju preobražaj na novim temeljima (Energoinvest), pokrenuta je automobilska industrija, značajno je proširena farmaceutska (Bosnalijek) itd.

SARAJEVO DANAS

• Stavljena je u funkciju termomineralna voda na Ilidži –terme Čatež, napravljen je i prvi golf teren na Betaniji, izgrađen je olimpijski bazen Otoka, urađene su skijaške staze i infrastruktura na Igmanu i Bjelašnici, zaštićena su posebna područja...Bijambare, Skakavac, Vrelo Bosne...

SARAJEVO DANAS

• Sarajevo postaje centar unosnog poslovanja i ugodnog življenja.

Posebno obilježje prostoru daje Sarajevo, kao glavni grad Federacije i države Bosne i Hercegovine u kojem su sjedišta ambasada, brojnih diplomatsko konzularnih predstavništava, sjedišta međunarodnih organizacija, državnih institucija, predstavništva privrednih organizacija, sjedište kulturnih i sportskih događaja, festivala itd. Sarajevo je olimpijski grad, grad suživota i tolerancije.

Sarajevski Kanton je proglašen Evropskim Regionom 2006. godine što ga vraća u red evropskih metropola i promovira kao mjesto ugodnog življenja i unosnog poslovanja.

U martu 2006.godine, na listi od 200 gradova najugodniji za život, zauzima 43. mjesto, a u novembru 2009. godine najpoznatiji svjetski turistički vodič Lonely Planeta svrstava Sarajevo među 10 top gradova na svijetu koje treba svakako posjetiti.

U okviru međunarodne saradnje Sarajevo je potpisnik konvencija o specijalnim i prijateljskim odnosima sa preko 38 gradova i regija.[1]

[1] Amsterdam, Barcelona, Basel Stadts, Berlin, Brussels, Budapest, Calgary, Colegno, Dayton, Ferrara, Firenze, Friedrichshafen, Graz, Grenoble, Ile-de-France, Innsbruck, Ljubljana, Magdenbourgh, Palermo, Pescara, Prato, Rimini, Rome, Sabadell, Salzburg, Sicilia, Salzburg, Split, Stockholm,Strasbourg, Toscana, Trento, Venice, Vienna, Wolsburg, Zagreb.

SARAJEVO DANAS

SARAJEVO DANAS

• Od otvaranja Predstavništva Kantona Sarajevo u Briselu, u junu 2007. godine, koji djeluje kao istureni Ured Vlade Kantona Sarajevo i kantonalnih institucija prema regionalnim institucijama Evropske Unije u Briselu.

• Kanton Sarajevo je uspostavio saradnju sa nizom evropskih regija:

Friuli Venezia Giulia, Veneto, Piemonte (Italija), Koruška, Donja Austrija, Grad Beć (Austrija), Valencija, Katalonia (Španija), Švedske regije, Regija i Grad Kopenhagen (Danska), Hrvatske Županije (Hrvatska), Mađarske regije, Baden –Wurttemberg (Njemačka), Nordrhein-Westfallen (Grad Berlin) itd.

Uspostavljena je saradnja sa asocijacijama: ACRplus (Environmental Assotiation) i Institute of the European Regions in Salzburg (IDR) i Think Tank udruženjima: Friends of Europe (EPI) i European Policy Initiative (EPI).Kanton Sarajevo je član Skupštine evropskih regija i bio je domaćin sastanku Glavnog odbora i Komitetta tri skupštine.

Obrazovanje

Sa kapacitetima osnovnog, srednjeg i visokog obrazovanja Sarajevo je najveći obrazovni centra u BiH. Na području Kantona ima 94 osnovnih škola (redovnih, specijalnih, dopunskih) koje pohađa preko 42.000 učenika i 38 škola srednjeg obrazovanja sa preko 18.500 učenika.

Visokoškolsko obrazovanje odvija se u 30 fakulteta i akademija nauka koje pohađa preko 31.000 studenata.

SARAJEVO DANAS

Kulturno, obrazovne i sportske manifestacije

Danas je Sarajevo prepoznatljivo po nizu kulturnih, obrazovnih i sportskih manifestacija. A nagrade (Oskar, Zlatni medvjed itd) koji se dodjeljuju za filmski proizvod mladih Sarajlija, promoviraju Sarajevo i BiH u sam vrh filmske industrije u Evropi i svijetu. Tako Sarajevo postaje svjetski centar filma.

Naziv ustanove Broj

Pozorišta i muzičko scenske ustanove 6

Biblioteke 8

Muzeji 12

Kina 8

Galerije 24

Centri za kulturu 31

Kulturna nacionalna društva 5

Producentske kuće 9

Udruženje umjetnika 11

SARAJEVO DANAS

Tradicionalne godišnje kulturne manifestacije koje se održavaju u 2009. godini su: Sarajevska zima, Baščaršijske noći, Međunarodni festival folklora “Sarajevo”, Sarajevo Film Festival, Teatarfest, Sarajevski dani poezije, Internacionalni teatarski festival MESS, Međunarodni festival Jazz Fest, Zajednička izložba Collegium artisticum, Internacionalno bijenale knjige, Evropski književni susreti, izložbe u okviru Muzeja savremene umjetnosti ARS AEVI.

SARAJEVO DANAS

Na području Kantona tokom godine organiziraju se čitav niz obrazovnih manifestacija, kao i raznovrsne tradicionalne godišnje sportske manifestacijemeđunarodnog, evropskog, državnog, regionalnog i lokalnog značaj.

Bogata historija i čovjekov rad dao je vrlo raznovrsnu graditeljsku baštinu Sarajeva.

Spomenički fond Kantona Sarajevo čine spomenici po oblastima u osam grupa: historijska i memorijalna područja, naseljena podrucja (cjeline), fortifikacijske cjeline i vojna arhitektura, objekti stambene i poslovne arhitekture, javni objekti, privredni objekti, sakralni objekti i prirodna baština.

Zone zaštićenih prostora i prirodnih cjelina zauzimaju površinu od 531,90 km² što čini 41,9% od ukupne površine Kantona Sarajevo, sa 1.020 pojedinačnih kulturnih dobara i 148 spomenika prirode, kao integralno kulturno naslijeđe, uz aktivnu zaštitu postojećih vrijednosti i resursa je značajan segmenat razvoja Kantona Sarajevo.

SARAJEVO DANASPrirodna i kulturno-historirijska baština

SARAJEVO DANAS