TÜRKİYE TASARIM KRONOLOJİSİ

SANAYİ YAPILARI

Bu çalışma

3. İstanbul Tasarım BienaliBİZ İNSAN MIYIZ?Türümüzün Tasarımı2 saniye, 2 gün, 2 yıl, 200 yıl, 200.000 yıl

için Moira Valeri (koordinatör), Burçin Başyazıcı, Evin Eriş, Meliha Çağlayan İnce, Şafak Cudi İnce, Fabio Salomoni, Merve Taşlıoğlu, Nur Elif Yurdaçalış tarafından hazırlanmıştır.

Çeviri: Münevver Çelik Editoryal destek: Ceren Şenel, Erim ŞerifoğluGrafik tasarım: Selin Pervan

Pelin Derviş, Barış Gün ve Studio-X Istanbul'un katkılarıyla.

GİRİŞPragmatik, değer odaklı yaklaşımıyla ayırt edilen işyerleri ve sanayi yapıları tasarımı, çoğunlukla Sanayi Devrimi’nden sonraki dönüşüm ve modernleşme çabalarını yansıttığı gibi, bazı ilginç mimari deneyler için de verimli bir zemin oluşturur.

1830’larda Osmanlı İmparatorluğu’nun reformlardan geçtiği ve yeniden örgütlendiği dönemde (Tanzimat dönemi) birtakım emperyal fabrikaların açılmasından başlayarak, 1923’te Cumhuriyet’in kuruluşundan 1950’lere kadar devlet güdümlü bir sanayileşme süreci yaşayan, 60’lara ve 70’lere gelindiğinde karma ekonomi yaklaşımını benimseyen, sonrasında ise halen devam etmekte olan post-fordist küreselleşme dönemine giren Türkiye için özellikle geçerli olan bir durumdur bu.

Türkiye’deki sanayi yapılarına ilgi giderek artıyor, konuyla ilgili yayınlar, makaleler yazılıyor olsa da, konuyu kapsamlı bir şekilde ele alan ve görselleştiren bir yaklaşım henüz mevcut değil. Bu araştırma, bahsi geçen tarihsel bağlamı arkaplanına alarak bu boşluğu doldurmayı hedeflemektedir.

2013 yılında Yrd. Doç. Moira Valeri’nin Yeditepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Yüksek Lisans Programında açtığı “Atölye II” başlıklı ders kapsamında, İstanbul’daki sanayi yapıları üzerine yürütülen bir çalışma, bu araştırmanın ilk aşamasını oluşturuyor. Araştırma, kentteki her bir sanayi yapısı üzerine derinlemesine bir mimari ve tarihsel inceleme sunmak yerine, akademik yayınlar, mimarlık dergileri ve Türkçe gazeteler gibi kaynaklardan yararlanarak mevcut çalışmaların bir dökümünü yapıyor.

Çalışma, bir rapor/veritabanı ortaya koyuyor. Her bir yapı, orijinal görünümü ve sonradan geçirdiği dönüşümlerle ilgili temel bilgileri, orijinal haliyle mevcut halini gösteren fotoğrafları ve başvurulan temel kaynakların kısa bir listesini mümkün olduğunca içeren birer “kimlik kartı” da denebilecek dosyalar halinde arşivleniyor.

Önceki rapora ek olarak bu çalışma, endüstriyel yapıların bir haritasını da çıkarıyor. Bu haritalamada öncelikle binaların sayısının ve kent içindeki konumlarının görülebildiği bir resim elde edildi. Sonraki adımda ise binalar, kullanılmaya başlandıkları yıllara göre sınıflandırıldı. Veritabanı ve haritalar birbirleriyle ilişkilendirilerek hazırlandı, her bir bina için tanımlanan kimlik kodlarının yardımıyla bu kaynaklara erişim kolaylaştırıldı.

Araştırmanın, okumakta olduğunuz bu dosyada somutlaşan ikinci kısmında ise tüm Türkiye’deki sanayi yapıları üzerine odaklanılıyor. Sanayi yapıları, yine kullanılmaya başladıkları yıllara göre sınıflandırılarak listeleniyor; bu listeye mimarlık tarihi içindeki önemli eşikleri yansıtan ya da sanayi üretimi açısından bir yenilik/benzersizlik ibaresi sayılabilecek yapılar da dâhil ediliyor.

Sürmekte olan bir çalışma olarak görülmesi gereken bu araştırma, bütününde, sanayi yapılarının kapsamlı bir resmini çıkarmayı; üretim alanlarının mimari ve kentsel karakterinin yıllar içinde nasıl değiştiğini, sanayi yapılarının yoğunluğunu ve nerelerde bulunduğunu anlayabilmeyi; ülkenin sanayi tarihi, kimi sanayi yapılarının ve içinde yaşadığımız bina edilmiş ortamların mimari ve/veya tarihsel değeri hakkındaki bilgilerimizi ve farkındalığımızı artırmayı; bu konu üzerine yapılan tarihsel/mimari çalışmalar için bir platform oluşturmayı ve sanayi yapılarının kent manzarası ve gündelik hayatımız üzerindeki etkisini anlayabilmeyi amaçlıyor.

1850Ticaret Kanunnamesi (28 Temmuz)

1864Islah-ı Sanayi Komisyonu’nun kuruluşu

1876Meclis-i Ticaret ve Ziraat’in kuruluşu

1880Osmanlı Devleti’nin ilk yerel ticaret odası Dersaadet Ticaret Odası’nın kuruluşu

1917Osmanlı İtibar-ı Milli Bankası’nın açılışı (1 Ocak) Milli Fabrikalar Cemiyeti’nin kuruluşu

1923I. İktisat Kongresi’nin İzmir’de toplanışı

Türk Anonim Elektrik Şirketi’nin (eski Osmanlı Anonim Elektrik Şirketi) kuruluşu (17 Haziran)

Ankara’nın başkent ilan edilmesi (13 Ekim)  Cumhuriyet’in ilanı (29 Ekim)

Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu’nun kuruluşu (6 Kasım)

1924Lozan Antlaşması‘nin yürürlüğe girmesi Devlet Demiryolları’nın kuruluşu

Türkiye İş Bankası’nın kuruluşu

Türkiye Tütüncüler Bankası’nın kuruluşu 1925Türk Hava Kurumu’nun (Türk Tayyare Cemiyeti) kuruluşu (16 Şubat) Liman İşleri İnhisarı’nın İstanbul’da kuruluşu Sanayi ve Madenler Bankası Kuruluş Kanunu’nun kabülü

Ticaret ve Sanayi Odaları Kanunu’nun kabülü

(Atatürk) Orman Çiftliği’nin kuruluşu Şeker Fabrikaları Kurulmasına İlişkin Kanun’un kabulü  1926Demir Çelik Sanayinin Kurulmasına İlişkin Kanun’un yayımlanması

Tarım Satış Kooperatifleri ve Birlikleri’nin kuruluşu 1927Sanayi Teşvik Kanunu‘nun kabulü Emlak ve Eytam Bankası‘nın kuruluşu Eskişehir Bankası‘nın kuruluşu 1929Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti’nin kuruluşu Deniz Ticaret Kanunu‘nun kabulü 1930İlk Sanayi Kongresi’nin Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti tarafından düzenlenmesi

1931İlk Ziraat Kongresi’nin Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti tarafından düzenlenmesi Tekel Genel Müdürlüğü‘nün kuruluşu Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın kuruluşu Uluslararası ölçü birimlerinin kabulü 1932Devlet Sanayi Ofisi’nin (DSO) kuruluşu  Türkiye Sanayi Kredi Bankası‘nın kuruluşu Türkiye’nin Milletler Cemiyeti üyeliği  1933Sümerbank’ın faaliyetlerine resmen başlaması

Devlet Hava Yolları İşletmesi’nin Savunma Bakanlığı’nın bir bölümü olarak kuruluşu Yerel yönetimlere finansal yardım için İller Bankası’nın kuruluşu Zonguldak Yatırım Bankası ve Kayseri Milli İktisat Bankası‘nın kuruluşu Halk Bankası‘nın kuruluşu

1934Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı’yla (BBYSP) 1934-1938 yılları arasındaki sanayi gelişiminin hedeflenmesi (17 Nisan)

1935Haftasonu tatilinin cumartesi ve pazar olarak kabulü Amortisman Sandığı’nın kuruluşu  MTA Enstitüsü’nün kuruluşu ETİBANK’ın kuruluşu Türkiye Şeker Fabrikaları AŞ’nin kuruluşu Tarım Satış Kooperatifleri ve Birlikleri Kanunu ve Tarım Satış Kooperatifi Ana Mukavelenamesi’nin yürürlüğe girişi 1936İzmir Enternasyonal Fuarı’nın açılışı 1937Ziraat Bankası Kanunu‘nun kabulü Denizbank’ın kuruluşu  1938Devlet Havayolları Genel Müdürlüğü’nün kuruluşu  Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) kuruluşu

Fiskobirlik’in (Fındık Tarım Satış Kooperatifleri Birliği) kuruluşu 1940Kozabirlik’in (Bursa Koza Tarım Satış Kooperatifleri Birliği) kuruluşu

EŞİKLER VE YASALAR

Kömür Havzasındaki Ocakların Devletçe İşletilmesi Yasası’nın ilanı

Garp Linyitleri İşletmesi’nin kuruluşu 1941Petrol Ofisi’nin kuruluşu

1942Dalaman ve Hatay Devlet Üretme Çiftlikleri’nin kuruluşu 1943Ticaret ve Sanayi Odaları, Esnaf Odaları ve Ticaret Borsası Kanunu‘nun kabulü 1944Türkiye Zirai Donatım Kurumu’nun (TZDK) kuruluşu  1945Türkiye’nin Birleşmiş Milletler’e kurucu üye olarak katılımı  Çiftçiyi ve Köylüyü Topraklandırma Kanunu’nun kabulü  Ormanların koruma amacıyla devlet mülkiyetine geçişi 1946İş ve İşçi Bulma Kurumu’nun kuruluşu İşçi Sigortaları Kurumu Kanunu’nun yürürlüğe girmesi  Türkiye’nin ilk çok partili seçimleri

1947İşçi ve İşveren Sendikaları Kanunu’nun kabulü Türkiye’nin Dünya Sağlık Örgütü üyeliği 1948Türkiye’nin Marshall Planı’na dahil olması 1949Emekli Sandığı’nın kuruluşu  Türkiye’nin İnsan Hakları Bildirgesi’ni onaylaması Muş’ta Alparslan Devlet Üretme Çiftliği‘nin kuruluşu Türkiye’nin Avrupa Konseyi’ne kabulü

1950Sanayi odalarının, ticaret odalarından bağımsız olarak kurulmasını mümkün kılan 5590 Numaralı Kanun’un kabulü

1952Türkiye’nin NATO’ya katılımı

Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun kuruluşu İstanbul Sanayi Odası’nın 1000 üyeyle resmen kuruluşu

1956Milli Koruma Kanunu’nun yeniden devreye girişi (devlet kontrolü)

1957Türkiye Kömür İşletmeleri’nin kuruluşu

1958İktisadi İstikrar Programı’nın kabulü

196027 Mayıs Askeri Darbesi Devlet Planlama Teşkilatı’nın (DPT) kuruluşu (30 Eylül)

1961Yeni anayasayla işçilere sendikal hakların verilmesi

1963DPT tarafından düzenlenen Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı

274 sayılı Sendikalar ve 275 sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Yasalarıyla sendikal hakların yeniden düzenlenmesi

1967Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun (DİSK) kuruluşu

1968Yapı Endüstri Merkezi’nin (YEM) kuruluşu

197112 Mart Muhtırası olarak bilinen askeri müdahale Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği’nin (TÜSİAD) kuruluşu

198012 Eylül Askeri Darbesi

1981/82 Sermaye Piyasası Kanunu’nun ilanı

1982Sermaye Piyasası Kurulu’nun kuruluşu

1983Türkiye Menkul Kıymet Borsalarının kuruluşunu öngören kararnamenin ilanı

1995Türkiye-AB Ortaklık Konseyi’nin 6 Mart 1995 tarihli toplantısında kabul edilen 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı uyarınca Gümrük Birliği’nin tamamlanması (1 Ocak 1996 itibariyle)

1999Türkiye’nin AB tarafından aday ülke olarak kabul edilmesi

2005AB ile tam üyelik müzakerelerinin başlangıcı

201615 Temmuz darbe girişimi

1830-1923: SON DÖNEM OSMANLI’DA

SANAYİLEŞME

Osmanlı İmparatorluğu’nda geleneksel imalathanelerini modernleştirmeye dönük temel çabalar, esasen, buhar gücünün ve yeni makinelerin devreye sokulmasının yanı sıra tuğla ve kagir yapılar kullanılarak inşa edilmiş, kemerli ön cephe ve süslü giriş kapılarıyla ayırt edilen yeni emperyal fabrikaların kurulmasıyla sınırlı kalmıştır. Bu yapıların çoğu İstanbul –Beykoz ve tüm bir Haliç bölgesi– ve hinterlandı, Marmara kıyıları ve İzmit’te yer alır.

1455 İstanbul, Tersane-i Amire / Taşkızak Tersanesi15. yy İstanbul, Tophane-i Amire15. yy sonları İstanbul, Kasımpaşa Baruthanesi15. yy-17. yy Bursa, Çini atölyeleri1700 İstanbul, Baruthane-i Amire1727 İstanbul, Darphane-i Amire1730 İstanbul, Lengerhane-i Amire (Rahmi M. Koç Müzesi)1744 Bursa, Yalova Kağıt Fabrikası (Kağıthane)1750’ler Balıkesir, Gümüşlü Zeytinyağı Fabrikası1761-1808 İstanbul, İncirköy Cam ve Porselen Fabrikası1789 İstanbul, Kadıköy Değirmenleri1796 İstanbul, Azatlı Baruthanesi1798 İstanbul, Paşalimanı Tütün Deposu1800’ler İzmir, Dikili Zeytinyağı Fabrikası1803 İstanbul, Üsküdar Matbaası1804 İstanbul, Beykoz Hünkar İskelesi Kağıt Fabrikası1810 İstanbul, Beykoz Deri ve Kundura Fabrikası1827 İstanbul, Eyüp İplikhane-i Amire1833 İstanbul, Feshane-i Amire1840 İstanbul, Kasımpaşa Tuz Ambarı1843 İzmit, Çuha Fabrikası Kocaeli, Hereke İpekli Dokuma ve Halı Fabrikası1844 İstanbul, Beykoz Çini ve Billur Fabrikası1845 İstanbul, Çubuklu Cam Fabrikası İstanbul, Zeytinburnu Demir-Çelik Fabrikası1846 İstanbul, Büyükada Un Fabrikası1848 Bursa, Orhaneli, Krom Madeni1850 Çanakkale, Palamut (Meşesi) Depoları İstanbul, Bakırköy Bez Fabrikası1854 Bursa, Fabrika-i Hümayun (ipek fabrikası) İstanbul, Dolmabahçe Gazhanesi1857 İstanbul, Üsküdar Suma Fabrikası1858 İstanbul, Paşalimanı Un Fabrikası1860 Bursa, David Saban Kardeşler Fabrikası (ipek fabrikası) Bursa, İshak İskender Fabrikası (ipek fabrikası) Bursa, Muis ve Savuk Kardeşler Fabrikası (ipek fabrikası)1861 İstanbul, Hasköy Şirket-i Hayriye Tersanesi1864 Adana, Çırçır Fabrikası İstanbul, Nakkaştepe Gazhanesi1866 İstanbul, Polizo ve Leko Makarna Fabrikası1870 İstanbul, Unkapanı Un Fabrikası

1877 İstanbul, Üsküdar, Çıknavoryan Mahdumları Bisküvi Fabrikası1878 Balıkesir, Edremit, Komili Zeytinyağı Fabrikası1880 İstanbul, Üsküdar, Şemsipaşa Tütün Fabrikası İstanbul, Yedikule Gazhanesi İzmir, Tekel Sigara Fabrikası1882 İstanbul, Şahbaz Agiya Tuğla Fabrikası İstanbul, Seferoğlu, Sigara Kağıdı Fabrikası1883 İstanbul, Terkos Su Pompa İstasyonu1884 İstanbul, Cibali Tütün ve Sigara Fabrikası İstanbul, Modiano Cam Fabrikası1886 İstanbul, Kasımpaşa Un Fabrikası1887 Mersin, Mavromati Çırçır Fabrikası Samsun, Tekel Tütün Fabrikası1888 İstanbul, Yedikule İplik Fabrikası1889 Adana, Hazar Naşiyan Fabrikası1890 İstanbul, Ahmet İhsan Matbaası İstanbul, Beykoz Hamidiye Kağıt Fabrikası İstanbul, Osman Bey Matbaası İstanbul, Yıldız Çini Fabrika-i Hümayunu İstanbul, Kazlıçeşme Dokuma Fabrikası Manisa, Makarna ve Un Fabrikası1890 sonları İstanbul, Çifte Arslan Ekmek Fabrikası1891 İstanbul, Hasanpaşa Gazhanesi İstanbul, Dolmabahçe-Hereke Dokumahanesi1893 İstanbul, Ahırkapı Kereste Fabrikası İstanbul, Foti Kendros Tuğla Fabrikası1894 İstanbul, İstinye Lineros Kireç Fabrikası İstanbul, Üsküdar Tedbirhane1895 Adana, Reji İdaresi Tütün Fabrikası İstanbul, Matbaa-i Bahriye İstanbul, Paşabahçe İspermeçet Mumu Fabrikası İstanbul, Rebul Eczanesi İstanbul, Ahırkapı Fanila Fabrikası1896 İstanbul, Göksu Değirmeni1897 İstanbul, Küçükçekmece Kibrit Fabrikası19. yy Bursa, Romangal Fabrikası (ipek fabrikası)19. yy sonu Zonguldak Kömür İşletmeleri Balıkesir, Ayvalık, Anadolu Grubu - Ana Gıda: Komili Zeytinyağı Fabrikası 1900 öncesi İstanbul Göksu Tuğla ve Kiremit Fabrikası1900 Adana, Alman Fabrikası (DLBG - Deutche Levantanische Boumwole Gesellschaft): Ulaş Çırçır İstanbul, Tuzla Petodi Tuğla Fabrikası İstanbul, Üsküdar Elektrik Fabrikası1902 Adana, Salih Efendi Un Fabrikası İstanbul, Bomonti Bira Fabrikası İstanbul, Cendere Su Pompa İstasyonu İstanbul, Umuryeri Kireç Fabrikası Uşak, Yılancızadeler ile Bacakzadeler İplik Fabrikaları1903 İstanbul K.Yorgi Pagapulo Konserve Fabrikası İstanbul, İbrahim Ethem (Ulugay) İlaç Fabrikası1905 İzmir, Havagazı Fabrikası Uşak, Bıçakçızade Biraderler ve Mehmet Zeki Kumpanyası İplik Fabrikası1907 Adana, Milli Mensucat Fabrikası (Simonoğlu Fabrikası)1908 Balıkesir, Ayvalık, Sızma Han Yağ Fabrikası İstanbul, Çubuklu Gazoz Fabrikası İzmir, Tuzakoğlu Un Fabrikası

SANAYİ YAPILARI

1 - FESHANE-İ AMİRE, İSTANBUL Kaynak: İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi

2 - KÜÇÜKÇEKMECE KİBRİT FABRİKASI, İSTANBUL Kaynak: Moira Valeri Arşivi

3 - BOMONTİ BİRA FABRİKASI, FERİKÖY, İSTANBUL Kaynak: SALT Araştırma, Fotoğraf Arşivi

2

3

1

1910 İstanbul, Paşabahçe Çukurçayır Tuğla ve Kiremit Fabrikası1911 İstanbul, Bluementhal Plak ve Gramafon Fabrikası Kocaeli, Darıca, Aslan Çimento Fabrikası1912 Aydın, Bomonti-Nektar Şirketi İstanbul, İstinye Tersanesi İstanbul, Yaşarzade Hasan Hüsnü Efendi Tuğla Fabrikası İstanbul, Maltepe İplik Fabrikası1913 öncesi İstanbul, Kadıköy Şarap Fabrikası1913 İstanbul, Silahtarağa Elektrik Fabrikası İstanbul, Şişli Ekmek Fabrikası İstanbul, Stelyanidi Tuğla Fabrikası1914 Balıkesir, Ayvalık Sezai Ömer Madra Zeytinyağı Fabrikası ve Sabun İmalathanesi Sakarya, Adapazarı Başak Traktör İstanbul, Haliç, Karaağaç Tapa Fabrikası 1915 öncesi İstanbul, Tiryandafilopulos Yorgi Değirmeni İstanbul, Tuzla İstren Osmanlı Çimento Mamulatı Fabrikası1915 Aydın, Bilal Sabuncu İstanbul, Sabuncuzade Şakir Sabun Fabrikası1916 İzmir, Turan Turyağ Fabrikası1917 İstanbul, Bakırköy İspirtohanesi1918 öncesi İstanbul, Haznedar Tuğla Fabrikası1918 Adana, Cam Fabrikası Adana, Gulbenkian Fabrikası (Sapmazlar Çırçır)1919 İstanbul, Abdi İbrahim Laboratuvarı İstanbul, Bayrakçı Bayrak Fabrikası1920 Ankara, Yüniş Tekstil Fabrikası1922 İstanbul, Mazot Fabrikası İzmir, Piyale Makarna Fabrikası1923 öncesi İstanbul Mavzer Fişek Fabrikası

1923-1950: CUMHURİYET’İN

İLK YILLARINDA DEVLET ELİYLE

İŞLETİLEN SANAYİLER

Birinci Dünya Savaşı’nın sonunda Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküşünden sonra ve Türkiye Cumhuriyeti’nin doğuşunu (1923) takiben, devlet özel girişimi teşvik etmiş olsa da buna verilen yanıt sınırlı ve zayıf kalır. 1929 ekonomik krizinden sonra Türkiye, planlı bir ekonomiye geçer ve ülkenin her yanında, çoğunlukla da orta büyüklükteki Anadolu kentlerinde devlet güdümlü sanayileşme programları başlatılır. Bu inisiyatiflerin bir parçası olarak, 1933’te Sümerbank –bir kamu bankası ve sanayi holdingi– kurulur ve şeker, kağıt, tekstil, çimento, demir ve çelik gibi temel mallarda yeni sanayiler kurmak amacıyla birinci beş yıllık sanayileşme planı (1934-1938) yürürlüğe konulur. Bu sanayilerin tasarımı, özellikle geniş bir alana yayılan yapıların inşasında güçlendirilmiş betonun kullanılması nedeniyle modern mimarinin bütün temel özelliklerini yansıtmaktadır.

1923 Adana, Cumhuriyet Un ve Çırçır Fabrikası İstanbul, Paşabahçe İspirto ve İçki Fabrikası İstanbul, Sütlüce Mezbahası1924 Ankara, Gazi Fişek Fabrikası Ankara, Hafif Silah ve Top Tamir Atölyeleri, Fişek ve Marangoz Fabrikaları Ankara, Kayaş Kapsül Fabrikası Isparta, İplik Fabrikası1925 Bursa, Dokumacılık ve Trikotaj (İpekiş) Bursa Konserve Fabrikası Çanakkale, Bozcaada Yunatçılar Şarap Fabrikası Denizli, Şemsi Terakki Debegat ve Ticaret Türk Anonim Şirketi Edirne, Dönertaş (Fındıklıyan) Un Fabrikası Eskişehir, Hava Tamirhanesi İstanbul, Cav Bisiklet Fabrikası İstanbul, Nemlizade Tütün Deposu1926 Ankara, Çimento Fabrikası İstanbul, Devlet Eroin Fabrikası Kayseri Uçak Fabrikası Kayseri, Bünyan Halı İpliği Fabrikası Kırklareli, Alpullu Şeker Fabrikası Kocaeli, Gölcük Tersanesi Kütahya, Sümerbank Tuğla ve Kiremit Fabrikası Uşak Şeker Fabrikası1927 Bitlis Sigara Fabrikası Çanakkale, Bozcaada Ataol (Eski) Şarap Fabrikası Erzurum, Evyap Sabun Fabrikası Eskişehir, Kılıçoğlu Tuğla ve Kiremit Fabrikası Isparta, Yalvaç Eski Deri Fabrikası İstanbul, Nestlè Fabrikası1928 Ankara, Elektrik ve Doğal Gaz Fabrikası Kırıkkale Elektrik Santrali ve Çelik Fabrikası Kırıkkale Pirinç Fabrikası (mermi)1929 Adana Elektrik T.AŞ Bandırma, Eski Elektrik Fabrikası Çanakkale, Kızlı Sardalya Fabrikası İstanbul, Beşiktaş Astro Tütün Fabrikası İstanbul, Ford Otomobil Montaj Fabrikası İstanbul, Yunus Çimento Fabrikası Kırıkkale Mühimmat Fabrikası Sinop, Ayancık Kereste Fabrikası1930 Edirne Elektrik Fabrikası İstanbul, Mecidiyeköy Likör ve Kanyak Fabrikası1931 Tekirdağ İçki Fabrikası1933 Diyarbakır İçki Fabrikası İstanbul, Göksu Halat Fabrikası İstanbul, Zeytinburnu Çimento Fabrikası 1934 Ankara Bira Fabrikası Ankara Buğday Siloları Bursa Süt Fabrikası (Sayas)

1 - UŞAK ŞEKER FABRİKASI Kaynak: Türk Şekeri, İstanbul: Alaeddin Kıral Klişe fabrika ve basımevi, tarihsiz broşür. Gökhan Akçura Arşivi

2 - SÜMERBANK BEZ FABRİKASI VE LOJMANLARI, KAYSERİ Kaynak: Fotoğrafla Türkiye. (1936). Matbuat Umum Müdürülüğü yayını. Mimari: Ivan Sergeevich Nikolaev Fotoğraf: Othmar Perschy 3 - KARABÜK DEMİR VE ÇELİK FABRİKASI Kaynak: İnönü, İsmet. (1937). Türkiye Demir Çelik Fabrikaları Müessesesi. Karabük: Pulhan Matbaası. Gökhan Akçura Arşivi

2

3

1

Eskişehir Buğday Siloları Eskişehir Şeker Fabrikası İstanbul, Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikası Kayseri, Sümerbank Bez Fabrikası ve Lojmanları Konya Buğday Siloları Sivas Buğday Siloları Tokat, Turhal Şeker Fabrikası 1935 Ankara, Mamak Gaz Maske Fabrikası Ankara Şeker Fabrikası Artvin, Murgul Bakır İşletmesi Aydın, Nazilli Sümerbank Tekstil Fabrikası Elazığ Etibank Keban Simli Kurşun İşletmesi Isparta, Birinci Gül Yağı Fabrikası Isparta Gül Yağı Fabrikası Isparta, Keçiborlu Kükürt Tesisleri Mersin, Sümerbank Bez Fabrikası Zonguldak Taş Kömürü Fabrikası1936 Elazığ, Etibank Şarkkromları - Ferrokrom İşletmesi Müessesesi Kırıkkale Barut, Tüfek ve Top Fabrikaları İzmit, Sümerbank Selüloz ve Kağıt Fabrikası Zonguldak Antrasit Fabrikası 1937 Bursa, Gemlik Suni İpek Fabrikası Bursa, Yalova, Tolon Fabrikası İstanbul, Nuri Demirağ Uçak Fabrikası Konya, Ereğli Sümerbank Bez Fabrikası1938 Bursa, Sümerbank Merinos Fabrikası Giresun, Fiskobirlik Entegre Fındık İşleme Tesisleri İstanbul, Nuri Killigil Silah Fabrikası Muğla, Bodrum Süngercilik Atölyeleri Iğdır İplik Fabrikası İzmit Pikrik Asit Fabrikası 1939 Malatya, Sümerbank Pamuklu Sanayii İşletmesi Malatya Sigara Fabrikası Sivas, (TÜDEMSAŞ) Türkiye Demiryolu Makinaları Sanayi Tekirdağ Şarap Fabrikası Karabük Demir ve Çelik Boru ve Kok Fabrikaları 1941 İstanbul, Eczacıbaşı Seramik Fabrikası Kocaeli, Kaolin Fabrikası1942 Ankara, THK Etimesgut Uçak Fabrikası1943 Sivas Çimento Fabrikası1944 Elazığ Şarap Fabrikası İzmit, Sümerbank 2. Selüloz ve Kağıt Fabrikası 1945 Kocaeli Klor ve Sud Kostik Fabrikası1947 Kastamonu, Taşköprü Kendir Fabrikası Rize Çay Fabrikası1949 İstanbul, Topkapı, General Electric Aydınlatma (Ampul) Fabrikası (Getaş)

1950-1980: ÖZEL GİRİŞİMCİLİĞİN

YÜKSELİŞİ

Devlet, bu dönemde özel girişime daha fazla rol vererek iç piyasayı korumayı hedefleyen ekonomi politikalarını öne çıkarır. Karma ekonomi benimsenir ve her şeyden önemlisi, ithal ikameci sanayileşme norm haline gelir. Devlet eliyle işletilen girişimler ağır sanayilere, inşaat malzemelerine ve altyapı gelişimine odaklanırken, büyük aile holdingleri sayesinde yükselişe geçen özel sektör, buzdolabı, ev aletleri, çamaşır makinesi, televizyon gibi tüketim malları üretiminin ve yerli otomobil sanayisinin (Anadol) başını çeker. Hem kamu işletmeleri hem de özel girişimler, özelikle İstanbul’da ve Marmara’nın doğusunda (İzmit-Bursa-Gebze) yoğunlaşmıştır.1950 Ankara, TürkTraktör Fabrikası İzmir, Çimentaş Çimento Fabrikası1950’ler Edirne, Nafiz Trakya Kiremit ve Tuğla Fabrikası Bursa, İpekçilik Dokuma Fabrikası1951 Adana, Paksoy Sabun ve Yağ Fabrikası Adana, Bossa Tekstil Çanakkale, AKFA Salça Fabrikası İstanbul, Bodur-Eğinlioğlu Edirnekapı Pamuk İpliği Fabrikası Sakarya, Adapazarı Vagon Fabrikası (Tuvasaş)1952 İstanbul Eczacıbaşı Modern İlaç Fabrikası İstanbul, Haliç Feneri İmalathanesi, Alibeyköy Boya Fabrikası İstanbul, Unilever - İş Bakırköy Sana Fabrikası İstanbul, Kartal Vinil Yer Karosu Fabrikası Sakarya, Adapazarı Şeker Fabrikası1953 Adana Akdeniz Mensucat Fabrikası Amasya Şeker Fabrikası Balıkesir, Ayvalık, Kırlangıç Zeytinyağı Fabrikası Denizli, Sümerbank Bez Fabrikası Denizli, Babadağ Zorlu Mensucat İstanbul, Kilim Kartaltepe Mensucat Fabrikaları İzmir, Bornova Dyo Boya Fabrikası Kayseri Orta Anadolulu Mensucat Fabrikası1954 Ankara, Gazi TürkTraktör Aydın Tekstil Fabrikası Diyarbakır, Sümerbank Halı (Şayak) Fabrikası Isparta, İslamköy (Gülbirlik) Gül Yağı Fabrikası İstanbul Sunta Fabrikası İstanbul, Squibb İlaç Fabrikası İzmit Sümerbank 3. Selüloz ve Kağıt Fabrikası Kütahya Şeker Fabrikası İstanbul, Topkapı, Marshall Boya Fabrikası 1955 Batman Rafinerisi Gebze, Türk Otomotiv Endüstrisi (TOE) İzmir, Gaziemir Prekast Beton Fabrikası

1 - ARÇELİK TESİSLERİ, ÇAYIROVA, KOCAELİ Mimari: Aydın Boysan Kaynak: Boysan. (1997). İstanbul: Boysan Yapı Planlama.

2 - MERTER VAKKO FABRİKASI, İSTANBUL 1969’da inşa edildi, 2006’da yıkıldı.

Mimari: Haluk Baysal Fotoğraf: Gültekin Çizgen

Kaynak: “Vakko Turistik Elişi Eşarp ve Konfeksiyon Fabrikası.” Arkitekt. (1970). XL. Yıl, sayı 4 (340), s. 160.

2

1

Kocaeli Metal Boru Fabrikası İstanbul, Sütlüce, Arçelik Beyaz Eşya Fabrikası 1956 Adana, Çukobirlik Dokuma Fabrikası Antalya, Kepez Iplik ve Pamuklu Dokuma Fabrikası Bilecik, Bilkon Konserve Fabrikası Elazığ Şeker Fabrikası Erzincan, Şeker Fabrikası Erzurum Şeker Fabrikası İstanbul, Bitlis Grup (POLİSAN) Apre Boya Fabrikası İstanbul, Akın Tekstil Fabrikası1957 Adana Çimento Sanayi T.A.Ş Antalya, Ferrokrom Fabrikası Çanakkale, Gelibolu Kale Seramik Mersin Ataş Anadolu Tasfiyehanesi1958 Denizli Tekstil Fabrikası İstanbul, Halkalı, Anadolu Yakası Borusan İstanbul, Aksan Metal Fabrikası1959 Kocaeli Çayırova Ford Otosan Montaj Fabrikası1960 İstanbul, Rami Topçular, Alarko Klima Cihazları Fabrikası Giresun, Tirebolu Çay Fabrikası Zonguldak, Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları (Erdemir) 1961 Çayırova Cam Levha Fabrikası Eskişehir Devlet Demir Yolları Fabrikası. TÜLOMSAŞ (1923’teki Eskişehir Cer Atölyeleri, ilk yerli otomobil) Kocaeli SEKA Kağıt 4. Fabrikası Kocaeli, Goodyear Lastik Fabrikası Kütahya, Gübre (Tügsaş) ve Azot (İgsaş) Fabrikası (gübre üretimi)1962 Bolu Suni Tahta (Formika) Fabrikası Çanakkale, Tekel, Şarap ve Kanyak Fabrikası İzmir, Çamdibi Plastik Boru Fabrikası İzmit, Aygaz Yarımca Dolum Fabrikası Kocaeli, Köseköy, Pirelli Lastik Fabrikası1963 Aydın, Söke Un Fabrikası İstanbul, Ataşehir Genoto Kamyon Fabrikası Adapazarı, Royal Lastik Fabrikası1964 Antalya, Guayul Kauçuk Fabrikası Balıkesir, Bandırma, Etibank Bor ve Asit Fabrikaları İzmit, Tekfen - Philips Ampul Fabrikası İstanbul Meşrubat Sanayı (İMSA), Coca Cola Fabrikası 1965 İstanbul, Uçar Oyuncak Trabzon, Aşkale Çimento Fabrikası1966 Bursa Çimento Fabrikası İstanbul, Anadol Otomobilleri Fabrikası (Otosan) İzmit, Yarımca Petrokimya Kompleksi Kocaeli, Nuh Çimento Kocaeli, Çayırova Arçelik Çamaşır Makinesi Fabrikası1967 Adıyaman, Sümerbank İplik Fabrikası

Bursa, Bisaş İplik ve Tekstil Fabrikası İskenderun Demir Çelik Fabrikası İstanbul, Maltepe Sigara Fabrikası İzmir, Cıvata ve Somun Fabrikası Kocaeli, Kartonsan Fabrikası1968 Bursa, Tofaş Otomobil Fabrikası İstanbul, Özarar Vinç Fabrikası İstanbul, Mercedes-Benz Türk, Hoşdere Otobüs ve Aksaray Kamyon Fabrikası İzmir Coca Cola Fabrikası Kars Süt Fabrikası1969 İstanbul, Pendik Tersane ve Ağır Sanayi İstanbul, Merter Vakko Fabrikası Kocaeli, Gebze Oluklu Mukavva Fabrikası Trakya Sanayi (RABAK) Bakır, Çelik, Alüminyum Fabrikası Bursa, Oyak Renault Otomobil Fabrikaları 1970 Çanakkale, İÇDAŞ Çelik Enerji Tersane ve Ulaşım Sanayi Elazığ Süperfosfat Fabrikası Giresun, Aksu SEKA Kağıt Fabrikası

İzmit, Nasaş Alüminyum TesisiKocaeli, Gebze, Nasaş Alüminyum Tesisleri

Kocaeli, Yarımca, PETKİM - Petrol Rafinerisi Yalova, İpek Kağıt Fabrikası1971 Erzurum Aşkale Çimento Fabrikası Muğla, Dalaman SEKA Kağıt Fabrikası Kocaeli, İGSAŞ Gübre Fabrikası1972 Çanakkale, Biga, DOĞTAŞ Mobilya Fabrikası Denizli, Boya Basma Apre Fabrikası İstanbul, Esaş Transformatör Fabrikası İzmir, Aliağa Petrol Rafinerisi Tekirdağ, Profilo Telra Fabrikası1973 Denizli Basma ve Boya Sanayi (Denizli Baskılı Pamuk Tekstil Fabrikası) İstanbul, Alarko Alamsaş (Ağır Makina Sanayi) Fabrikaları 1974 Afyonkarahisar Şeker Fabrikası Bolu Çimento Fabrikası Bursa, Yalova Elyaf ve İplik Fabrikası Konya, Etibank Seydişehir Alüminyum Tesisleri Kütahya Porselen Fabrikası Mardin, Mazıdağı Fosfat Tesisi1975 Ankara, TÜMOSAN Fabrikası (Türk Motor Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi) Bolu, Gerede, GERKONSAN Çelik Konstrüksiyon Fabrikası Denizli, (Dunapack) Dentaş Ambalaj ve Kağıt Sanayi, Oluklu Mukavva Fabrikası Kayseri, TAKSAN (Takım Tezgahları Sanayi)1976 Kırşehir, PETLAS Lastik Fabrikası

Kütahya, Kümaş Manyezit Fabrikası1977 Ankara, TEMSAN (Türkiye Elektromekanik Sanayi) Bilecik, Bozüyük Eczacıbaşı Vitra Fabrikası (seramik sağlık gereçleri; lavabo, klozet, eviye, duş teknesi vb.) İstanbul, Raff Askeri Tekstil (asker, polis kıyafetleri, malzemeleri ve ekipmanları) Kocaeli, Körfez, İgsaş (gübre fabrikası) Kocaeli, Lassa Lastik Fabrikası Yalova, Akkim Yapı Kimyasalları Fabrikası1978 İstanbul, Royal Conta Fabrikası1979 Bilecik, Bozüyük Artema Eczacıbaşı Fabrikası (armatür ve valf üretimi)

1980’DEN GÜNÜMÜZE: POST-FORDİST

DÖNEM VE KÜRESELLEŞME

1980’deki askeri darbenin ardından benimsenen neoliberal ekonomi politikaları, Cumhuriyet’in başından beri Türk ekonomisini belirlemiş olan ulusal kalkınma ve ithal ikamecilik stratejilerine son verir. Bu yeni politikalar, ihracat yönelimli bir büyümenin önünü açarken Anadolu’da yeni sanayi merkezlerinin (Anadolu Kaplanları) ortaya çıkışını da beraberinde getirir. 1987’den sonra Sümerbank’ın özelleştirilmesi bu dönüşümün en önemli simgesidir.

Bu dönemde fabrikaların tasarımı, mimarlık pratiğinin de ulus-aşırılaşması yüzünden, uluslararası standartları ve küresel eğilimleri olduğu gibi yansıtır. Tüm bunlar olup biterken, sayıları gün geçtikçe artan eski, gözden çıkarılmış fabrikalar ve sanayi alanları, yeni bir anlama/programa kavuşmanın yolunu gözlemektedir.

1980 İzmir, Sinem Oyuncak1981 Afyonkarahisar, Bolvadin, Alkaloid Fabrikası Ankara TESTAŞ (Türkiye Elektronik Sanayi Ticaret Anonim Şirketi) Fabrikası Kütahya ETİ GÜMÜŞ Gümüş Madencilik, İşleme ve Depolama Tesisi 1982 Çanakkale, Biga Sümerbank Çanakkale Sentetik Deri Fabrikası İstanbul, Pendik Sulzer Motor Fabrikası1983 Kocaeli Tüpraş Türkiye Petrol Rafinerileri1984 İstanbul, Anadolu İsuzu Fabrikası (kamyon üretimi)1985 Ankara, TUSAŞ Türk Havacılık ve Uçak Sanayii Tesisleri1987 Kocaeli, Gebze Onko & Koçsel İlaç Fabrikası1989 Kütahya, Güral Porselen Fabrikası

Kütahya Seramik Fabrikası1990 Bursa, İznik, Borçelik1991 Ankara, Roketsan Fabrikası1992 Lüleburgaz, Eczacıbaşı Farmakoloji Tesisi Sakarya, Arifiye, Toyotosa Otomotiv Fabrikası (Corolla ve Verso modellerini üretmektedir)1994 Sakarya, Toprak İlaç Fabrikası 1995 İstanbul, Gön Deri Fabrikası Muğla, Datça Zeytinyağı Fabrikası (Olive Farm) Tekirdağ, ATK Tekstil Fabrikası1997 Ankara, DPC (Doğan Baskı Merkezi) Tesisleri Gebze, Şekerpınar, Honda Türkiye Fabrikası İzmit, Hyundai Assan Otomotiv Fabrikası Tekirdağ, Çorlu, Migiboy Tekstil Fabrikası2000 Kocaeli, Gebze, Alarko Sanayi Tesisleri

2003 Manisa, Vestel City Digital Teknoloji ve Yazılım Merkezi2005 Sivas Lens Fabrikası2006 Edirne, İpekyol Tekstil Fabrikası2009 Kütahya Güneş Paneli Fabrikası2014 Ankara, AB-Mikro Nano Çip Fabrikası

1 - İSTANBUL GÖN DERİ FABRİKASI-2 Mimari: Nevzat Sayın (NSMH) Fotoğraf: Serdar Tanyeli

2 - İPEKYOL TEKSTİL FABRİKASI, EDİRNE Mimari: EAA-Emre Arolat Architecture

Fotoğraf: Thomas Mayer

2

1

Black Sea

Mediterranean Sea

TEKİRDAĞ

İSTANBUL

YALOVA

KIRKLARELİ

EDİRNE

ÇANAKKALE

BALIKESİR

BURSA

SAKARYA

DÜZCE

BOLU

BİLECİK

ESKİŞEHİR

ANKARA

KONYA

ISPARTA

AFYONKARAHİSAR

KÜTAHYA

UŞAK

MANİSA

İZMİR

AYDIN

MUĞLA

DENİZLİ

BURDUR

ANTALYA KARAMAN

MERSİN

ADANA

HATAY

OSMANİYE

KİLİS

GAZİANTEPŞANLIURFA

MARDİN

BATMAN

DİYARBAKIR

ELAZIĞ

BİNGÖLMUŞ

BİTLİS

SİİRT

ŞIRNAK

HAKKARİ

VAN

AĞRI

IĞDIR

KARS

ARDAHAN

ERZURUM

ARTVİNRİZETRABZON

BAYBURTGÜMÜŞHANE

ERZİNCAN

TUNCELİ

SİVAS

MALATYA

KAHRAMANMARAŞADIYAMAN

KAYSERİ

NİĞDE

AKSARAY

NEVŞEHİR

KIRŞEHİR

YOZGAT

KIRIKKALE

ÇORUM

ÇANKIRI

ZONGULDAKKARABÜK

BARTINKASTAMONU SİNOP

SAMSUN

AMASYA

TOKAT

ORDU

GİRESUN

KOCAELİ41

54

11

26

78

67

18

37 57

55

19

05

60

52

28

29

24

62

23

02

47

63

27

79

31

01

51

50

46

80

44

4912

21

72

13

56

65

73

30

61

69

53

25

04

36

08

75

76

66

38

58

40

74

7106

16

10

45

35

64

20

09

48

15

07

32

03

42

70

33

68

43

17

59

39

22

81

14

34

77

KOCAELİ41

SAKARYA54

BİLECİK11

ESKİŞEHİR26

KARABÜK78

ZONGULDAK67

ÇANKIRI18

KASTAMONU37

SİNOP57

SAMSUN55ÇORUM19

AMASYA05

TOKAT60

ORDU52

GİRESUN28

GÜMÜŞHANE29

ERZİNCAN24

TUNCELİ62

ELAZIĞ23

ADIYAMAN02 MARDİN47

ŞANLIURFA63GAZİANTEP27

KİLİS79

HATAY31

ADANA01

LIST OF PROVINCES

NİĞDE51

NEVŞEHİR50

KAHRAMANMARAŞ46

OSMANİYE80MALATYA44

MUŞ49

BİNGÖL12 DİYARBAKIR21

BATMAN72

BİTLİS13

SİİRT56 VAN65

ŞIRNAK73

HAKKARİ30

TRABZON61

BAYBURT69

RİZE53

ERZURUM25

AĞRI04

KARS36

ARTVİN08

ARDAHAN75

IĞDIR76

YOZGAT66

KAYSERİ38

SİVAS58KIRŞEHİR40

BARTIN74

KIRIKKALE71

ANKARA06

BURSA16

BALIKESİR10

MANİSA45

İZMİR35

UŞAK64

DENİZLİ20

AYDIN09

MUĞLA48

BURDUR15

ANTALYA07

ISPARTA32

AFYONKARAHİSAR03

KONYA42

KARAMAN70

MERSİN33

AKSARAY68

KÜTAHYA43

ÇANAKKALE17

TEKİRDAĞ59

KIRKLARELİ39

EDİRNE22

DÜZCE81

BOLU14

İSTANBUL34

YALOVA77

This research is prepared for the

3rd Istanbul Design BiennialARE WE HUMAN?The Design of the Species2 seconds, 2 days, 2 years, 200 years, 200,000 years

by Moira Valeri (coordinator), Burçin Başyazıcı, Evin Eriş, Meliha Çağlayan İnce, Şafak Cudi İnce, Fabio Salomoni, Merve Taşlıoğlu, Nur Elif Yurdaçalış

001002

004003

006007008009010

005

014

011012

013

016017018

015028029030

019020

024

021022023

026027

025

034

031032033

036035

001002

001002

004001002

003

004001002003

001002003

001002003

001002003

006005

004001002003 006

005

004001002

003

005

004001002

003

005

104

101

102103

106107108109

105114

111110

112

113

116117118119120121122

115

004

001002003

006

007008009010

005

014

011012

013

016017018

015

076077

078079080

075

084

081082083

086087088089

090

085

094

091092093

096097098099100

095

004

001002003

006007008009010005

004

001002003

006007008009

005

004

001002003

006007008009010005

014

011012013

016017018019020015

004

001002003

006007008009010005

011012013

004001002

003

005

004001002003 006

005

007

001002003

001002003

001002003

001002

004

001

001

002003

006007008009010005

014

011012013

015

001

001002

001

001

001

001

001

001002003

001001

001

001

004001002

003

005

001002003

004001002

003

001

001

001

001001

004001002

003

005

001002

003 001

004001002

003

001

001002

001002003

004

001002003

006005

001002

004001002

003

006007008009010

005014

011012013

016017018

019020

015 024

021022023

026027

025

037038039040

028029030

034

031032033

036035

044

041042043

046

047048049050

045054

051052053

056

057058059060

055064

061062063

066

067068069070

065

074

071072073

007

004

KOCAELİ41

SAKARYA54

BİLECİK11

KARABÜK78

KASTAMONU37

SİNOP57

SAMSUN55

AMASYA05

TOKAT60

ORDU52

TUNCELİ62

MARDİN47

ŞANLIURFA63

KİLİS79

ADANA01

NİĞDE51

NEVŞEHİR50

KAHRAMANMARAŞ46

OSMANİYE80

MUŞ49

BİNGÖL12

BİTLİS13

SİİRT56

ŞIRNAK73

TRABZON61

RİZE53

AĞRI04

ARTVİN08

ARDAHAN75

IĞDIR76

KAYSERİ38

SİVAS58

KIRŞEHİR40

BARTIN74

ANKARA06

BURSA16

BALIKESİR10

AYDIN09

MUĞLA48

BURDUR15

ANTALYA07

ÇANAKKALE17

TEKİRDAĞ59

KIRKLARELİ39 DÜZCE81

BOLU14

YALOVA77

ADIYAMAN02

AFYONKARAHİSAR03

01 001 Adana, Cotton Ginning Mill01 002 Adana, Hazar Naşiyan Factory01 003 Adana, Régie Company Tobacco Factory01 004 Adana, Alman Fabrikası (The German Factory) (DLBG - Deutche Levantanische Boumwole Gesellschaft)01 005 Adana, Salih Efendi Flour Mill01 006 Adana, National Textile Factory (Simonoğlu Factory)01 007 Adana, Glass Factory01 008 Adana, Gulbenkian Factory (Sapmazlar Ginneries)01 009 Adana, Cumhuriyet (The Republic) Flour and Cotton Ginning Mill01 010 Adana Elektrik T.A.Ş. (Adana Electricity Corporation) 01 011 Adana, Paksoy Soap and Vegetable Oil Factory01 012 Adana, Bossa Textile Corporation01 013 Adana Akdeniz Textile Factory01 014 Adana, Çukobirlik Textile Factory01 015 Adana Çimento Sanayi T.A.Ş (Adana Cement Corporation)

02 001 Adıyaman, Sümerbank Spinning Mill

05 001 Amasya Sugar Mill

07 001 Antalya, Kepez Spinning and Cotton Mill07 002 Antalya, Ferrochrome Plant07 003 Antalya, Guayul Natural Rubber Processing Plant

08 001 Artvin, Murgul Copper Processing Plant

09 001 Aydın, Bomonti-Nektar Brewing Company09 002 Aydın, Bilal Soap Company09 003 Aydın, Nazilli Sümerbank Textile Factory09 004 Aydın Textile Factory09 005 Aydın, Söke Flour Mill

10 001 Balıkesir, Edrem it, Kom ili Olive Oil Factory 10 002 Balıkesir, Ayvalık, Anadolu Group – Ana Gıda: Kom ili Olive Oil Factory10 003 Balıkesir, Ayvalık, Sızma Han Oil Factory10 004 Balıkesir, Ayvalık Sezai Ömer Madra Olive Oil Factory and Soap Manufactory10 005 Bandırma, Old Power Station10 006 Balıkesir, Ayvalık, Kırlangıç Olive Oil Factory10 007 Balıkesir, Bandırma, Etibank Boron and Acid Factories

11 001 Bilecik, Bilkon Canning Factory11 002 Bilecik, Bozüyük Eczacıbaşı VitrA Plant11 003 Bilecik, Bozüyük Artema Eczacıbaşı Plant (sanitary fittings and valves manufacturing)

13 001 Bitlis Cigarette Factory

14 001 Bolu Form ica Manufacturing Plant14 002 Bolu Cement Plant14 003 Bolu, Gerede, GERKONSAN Steel Construction Plant

16 001 Bursa, Orhaneli, Chrom ite Mine16 002 Bursa, Fabrika-i Hümayun (The Imperial Factory) (silk m ill)16 003 Bursa, David Saban Kardeşler Factory (silk m ill)16 004 Bursa, İshak İskender Factory (silk m ill)16 005 Bursa, Muis ve Savuk Kardeşler Factory (silk m ill)16 006 Bursa, Romangal Factory 16 007 Bursa, Weaving and Knitting Mill (İpekiş)16 008 Bursa Canning Factory16 009 Bursa Dairy Factory (Sayas)16 010 Bursa, Gem lik Artificial Silk Mill16 011 Bursa, Yalova, Tolon Factory (a textile machinery factory)16 012 Bursa, Sümerbank Merino Wool Manufacturing Plant16 013 Bursa Cement Plant16 014 Bursa, Bisaş Spinning Mill and Textile Factory16 015 Bursa, Tofaş Automobile Factory16 016 Bursa, Oyak Renault Automobile Factories16 017 Bursa, Yalova Cotton Mill16 018 Bursa, İznik, Borçelik (a steel producer)

KARS36

İZMİR35

ISPARTA32

MERSİN33

İSTANBUL34

32 001 Isparta, Spinning Mill32 002 Isparta, Yalvaç Old Leather Factory32 003 Isparta, The First Rose Oil Factory32 004 Isparta, Rose Oil Factory32 005 Isparta, Keçiborlu Sulphur Plant32 006 Isparta, İslamköy (Gülbirlik) Rose Oil Factory

33 001 Mersin, Mavromati Cotton Ginning Mill33 002 Mersin, Sümerbank Textile Factory33 003 Mersin Ataş Anadolu Refinery

34 001 Istanbul, Üsküdar Printing House34 002 Istanbul, Beykoz Hünkar Dock Paper Mill34 003 Istanbul, Beykoz Leather and Footwear Factory34 004 Istanbul, Eyüp İplikhane-i Am ire (The Imperial Spinning Mill in Eyüp)34 005 Istanbul, Feshane-i Am ire (The Imperial Fez Factory)34 006 Istanbul, Kasımpaşa Salt Warehouse34 007 Istanbul, Beykoz Ceram ic Glaze and Crystal Factory34 008 Istanbul, Çubuklu Glass Factory 34 009 Istanbul, Zeytinburnu Iron and Steel Plant34 010 Istanbul, Büyükada Flour Mill34 011 Istanbul, Bakırköy Textile Factory34 012 Istanbul, Dolmabahçe Gasworks34 013 Istanbul, Üsküdar Suma Distillery34 014 Istanbul, Paşalimanı Flour Mill34 015 Istanbul, Hasköy Şirket-i Hayriye Shipyard34 016 Istanbul, Nakkaştepe Gasworks34 017 Istanbul, Polizo ve Leko Pasta Factory34 018 Istanbul, Unkapanı Flour Mill34 019 Istanbul, Üsküdar Çıknavoryan Mahdum ları Biscuit Factory 34 020 Istanbul, Üsküdar, Şemsipaşa Tobacco Factory34 021 Istanbul, Yedikule Gasworks34 022 Istanbul, Şahbaz Agiya Brickworks34 023 Istanbul, Seferoğlu, Rolling Paper Factory34 024 Istanbul, Terkos Water Pumping Station34 025 Istanbul, Cibali Tobacco and Cigarette Factory34 026 Istanbul, Modiano Glass Factory34 027 Istanbul, Kasımpaşa Flour Mill34 028 Istanbul, Yedikule Spinning Mill34 029 Istanbul, Ahmet İhsan Printing House34 030 Istanbul, Beykoz Ham idiye Paper Mill34 031 Istanbul, Osman Bey Printing House34 032 Istanbul, Yıldız Çini Fabrika-i Hümayunu 34 033 Istanbul, Kazlıçeşme Weaving Mill34 034 Istanbul, Çifte Arslan Bread Factory34 035 Istanbul, Hasanpaşa Gasworks34 036 Istanbul, Dolmabahçe-Hereke Weaving Mill34 037 Istanbul, Ahırkapı Sawm ill34 038 Istanbul, Foti Kendros Brickworks34 039 Istanbul, İstinye Lineros Lime Plant34 040 Istanbul, Üsküdar Disinfection House 34 041 Istanbul, Matbaa-i Bahriye 34 042 Istanbul, Paşabahçe Spermaceti Processing Plant34 043 Istanbul, Rebul Pharmacy34 044 Istanbul, Ahırkapı Undershirt Factory34 045 Istanbul, Göksu Mill34 046 Istanbul, Küçükçekmece Match Factory34 047 Istanbul, Göksu Brick and Roof Tile Factory34 048 Istanbul, Tuzla Petodi Brickworks34 049 Istanbul, Üsküdar Power Station34 050 Istanbul, Bomonti Brewery34 051 Istanbul, Cendere Water Pumping Station34 052 Istanbul, Umuryeri Lime Plant34 053 Istanbul K. Yorgi Pagapulo Canning Factory34 054 Istanbul, İbrahim Ethem (Ulugay) Pharmaceutical Factory34 055 Istanbul, Çubuklu Soda Factory34 056 Istanbul, Paşabahçe Çukurçayır Brick and Roof Tile Factory34 057 Istanbul, Bluementhal Record and Gramophone Factory34 058 Istanbul, İstinye Shipyard34 059 Istanbul, Yaşarzade Hasan Hüsnü Effendi Brickworks34 060 Istanbul, Maltepe Spinning Mill34 061 Istanbul, Kadıköy Winery34 062 Istanbul, Silahtarağa Power Station34 063 Istanbul, Şişli Bread Factory34 064 Istanbul, Stelyanidi Brickworks34 065 Istanbul, Haliç, Karaağaç Artillery Fuse Factory34 066 Istanbul, Tiryandafilopulos Yorgi Mill34 067 Istanbul, Tuzla İstren Osmanlı (the Ottoman) Cement Products Factory34 068 Istanbul, Sabuncuzade Şakir Soap Factory34 069 Istanbul, Bakırköy Distillery34 070 Istanbul, Haznedar Brickworks34 071 Istanbul, Abdi İbrahim Pharmaceutical Lab34 072 Istanbul, Bayrakçı Flag Factory34 073 Istanbul, Diesel Fuel Refinery34 074 Istanbul, Mauser Rifle Cartridge Factory34 075 Istanbul, Paşabahçe Spirits and Alcoholic Beverages Factory34 076 Istanbul, Sütlüce Slaughter House34 077 Istanbul, Cav Bicycle Factory34 078 Istanbul, Nem lizade Tobacco Warehouse34 079 Istanbul, State Heroin Factory34 080 Istanbul, Nestlè Factory34 081 Istanbul, Beşiktaş Astro Tobacco Factory34 082 Istanbul, Ford Automobile Assembly Plant34 083 Istanbul, Yunus Cement Plant34 084 Istanbul, Mecidiyeköy Liqueur and Brandy Distillery34 085 Istanbul, Göksu Rope Factory34 086 Istanbul, Zeytinburnu Cement Plant34 087 Istanbul, Paşabahçe Glass Plant34 088 Istanbul, Nuri Dem irağ Aircraft Factory34 089 Istanbul, Nuri Killigil Arms Manufacturing Plant34 090 Istanbul, Eczacıbaşı Ceram ic Factory34 091 Istanbul, Topkapı, General Electric Lighting (Light Bulb) Factory (Getaş)34 092 Istanbul, Bodur-Eğinlioğlu Edirnekapı Cotton Mill34 093 Istanbul, Eczacıbaşı Modern Pharmaceutical Plant34 094 Istanbul, Haliç Fener Manufacturing Plant, Alibeyköy Paint Factory34 095 Istanbul, Unilever - İş Bakırköy Sana (a Turkish margarine brand) Factory34 096 Istanbul, Kartal Vinyl Floor Tile Factory34 097 Istanbul, Kilim Kartaltepe Textile Factories34 098 Istanbul, Particle Board Manufacturing Plant34 099 Istanbul, Squibb Pharmaceutical Plant34 100 Istanbul, Topkapı, Marshall Paint Factory34 101 İstanbul, Sütlüce, Arçelik Home Appliances Plant34 102 Istanbul, Bitlis Group (POLİSAN) Paint and Finish Factory34 103 Istanbul, Akın Textile Factory34 104 Istanbul, Halkalı, Asian Side, Borusan Boru Sanayi A.Ş. (Borusan Pipe Industry Inc.)34 105 Istanbul, Aksan Metal Processing Plant34 106 Istanbul, Ram i Topçular, Alarko Air Conditioner Manufacturing Plant34 107 Istanbul, Ataşehir Genoto Truck Manufacturing Plant34 108 İstanbul İstanbul Meşrubat Sanayi � İMSA (Istanbul Beverage Corporation) Coca Cola Factory 34 109 Istanbul, Uçar Toys34 110 Istanbul, Anadol Automobile Factory (Otosan Corporation)34 111 Istanbul, Maltepe Cigarette Factory34 112 Istanbul, Özarar Crane Manufacturing Plant34 113 Istanbul, Mercedes-Benz Türk Hoşdere Bus Plant and Aksaray Truck Plant34 114 Istanbul, Pendik Shipyard and Heavy Industry Works34 115 Istanbul, Merter Vakko Factory34 116 Istanbul, Esaş Transformer Factory34 117 Istanbul, Alarko Alamsaş (Heavy Equipment Industry Inc.) Plant34 118 Istanbul, Raff Military Textiles (army and police uniforms, accessories and equipments)34 119 Istanbul, Royal Conta (gasket) Factory34 120 Istanbul, Pendik-Sulzer Engine Manufacturing Plant34 121 Istanbul, Anadolu İsuzu Factory (truck manufacturing)34 122 Istanbul, Gön Leather Factory

35 001 İzm ir, Tekel Cigarette Factory35 002 İzm ir, Gasworks35 003 İzm ir, Tuzakoğlu Flour Mill35 004 İzm ir, Turan Turyağ Factory35 005 İzm ir, Piyale Pasta Factory35 006 İzm ir, Çimentaş Cement Plant35 007 İzm ir, Bornova Dyo Paint Factory35 008 İzm ir, Gaziem ir Precast Concrete Plant35 009 İzm ir, Çamdibi Plastic Pipe Manufacturing Plant35 010 İzm ir, Screw and Nut Manufacturing Plant35 011 İzm ir Coca Cola Factory35 012 İzm ir, Aliağa Oil Refinery35 013 İzm ir, Sinem Toys

37 001 Kastamonu, Taşköprü Hemp Processing Plant

38 001 Kayseri Aircraft Factory38 002 Kayseri, Bünyan Carpet Weaving Mill38 003 Kayseri, Sümerbank Textile Factory and Employee Housings38 004 Kayseri Orta Anadolulu Textile Factory38 005 Kayseri, TAKSAN (Machine Tools Industries and Trade Company)

MALATYA44

MANİSA45

KONYA42

KÜTAHYA43

41 018 Kocaeli, Köseköy, Pirelli Tire Manufacturing Plant41 019 İzm it, Tekfen � Philips Light Bulb Factory41 020 İzm it, Yarımca Petrochem icals Complex41 021 Kocaeli, Nuh Çimento (Nuh Cement)41 022 Kocaeli, Çayırova Arçelik Washing Machine Factory41 023 Kocaeli, Kartonsan (coated cardboard manufacturing) Factory41 024 Kocaeli, Gebze Corrugated Board Plant41 025 Trakya Sanayi (RABAK) Copper, Steel and Alum inum Plant41 026 İzm it, Nasaş Alum inum Plant41 027 Kocaeli, Gebze, Nasaş Alum inum Plant41 028 Kocaeli, Yarımca, PETKİM – Oil Refinery41 029 İGSAŞ Fertilizer Plant41 030 Kocaeli, Körfez, İGSAŞ (fertilizer plant)41 031 Kocaeli, Lassa Tire Manufacturing Plant41 032 Kocaeli Tüpraş Turkish Oil Refineries41 033 Kocaeli, Gebze Onko & Koçsel Pharmaceutical Plant41 034 Gebze, Şekerpınar, Honda Turkey Factory41 035 İzm it, Hyundai Assan Automotive Manufacturing Plant41 036 Kocaeli, Gebze, Alarko Carrier Industry Main Plant

42 001 Konya Wheat Silos42 002 Konya, Ereğli Sümerbank Textile Factory42 003 Konya, Etibank Seydişehir Alum inum Plant

48 001 Muğla, Bodrum Sponge Fishing Workshops48 002 Muğla, Dalaman SEKA Paper Mill48 003 Muğla, Datça Olive Oil Factory (Olive Farm)

54 001 Sakarya, Adapazarı Başak Tractors54 002 Sakarya, Adapazarı Railroad Coach Factory (Tuvasaş)54 003 Sakarya, Adapazarı Sugar Mill54 004 Adapazarı, Royal Tire Manufacturing Plant54 005 Sakarya, Arifiye, Toyotosa Automotive Manufacturing Plant (produces Corolla and Verso lines)54 006 Sakarya, Toprak Pharmaceuticals Factory

59 001 Tekirdağ Distillery59 002 Tekirdağ Winery59 003 Tekirdağ, Profilo Telra (television) Factory59 004 Tekirdağ, ATK Textile Factory59 005 Tekirdağ, Çorlu, Migiboy Textile Factory

61 001 Trabzon, Aşkale Cement Plant

ZONGULDAK67

BATMAN72

VAN65

BAYBURT69

YOZGAT66

KIRIKKALE71

UŞAK64

KARAMAN70

AKSARAY68

64 001 Uşak, Yılancızadeler ile Bacakzadeler Spinning Mills64 002 Uşak, Bıçakçızade Biraderler ve Mehmet Zeki Kumpanyası Spinning Mill64 003 Uşak Sugar Mill

67 001 Zonguldak Coal Enterprises67 002 Zonguldak Hard Coal Factory67 003 Zonguldak Anthracite Factory67 004 Zonguldak, Ereğli Iron and Steel Plants (Erdem ir)

71 001 Kırıkkale Power Plant and Steelworks71 002 Kırıkkale Pirinç Factory (bullet manufacturing)71 003 Kırıkkale Ammunition Factory71 004 Kırıkkale Gunpowder, Rifle and Artillery Factories

72 001 Batman Refinery

78 001 Karabük Iron and Steel Pipe Manufacturing Plants and Coke Plants

03 001 Afyonkarahisar Sugar Mill03 002 Afyonkarahisar, Bolvadin, Alkaloid Factory

ESKİŞEHİR26

ÇANKIRI18

ÇORUM19

ERZİNCAN24

ELAZIĞ23

GAZİANTEP27

DİYARBAKIR21

ERZURUM25

DENİZLİ20

EDİRNE22

21 001 Diyarbakır Distillery21 002 Diyarbakır, Sümerbank Carpet (Serge) Factory

22 001 Edirne, Dönertaş (Fındıklıyan) Flour Mill22 002 Edirne Power Station22 003 Edirne, Nafiz Trakya Roof Tile and Brick Factory22 004 Edirne, İpekyol Textile Factory

23 001 Elazığ Etibank Keban Galena Processing Plant23 002 Elazığ, Etibank Şarkkrom ları – Ferrokrom (East Chrom ium Ores – Ferrochrome) Processing 23 003 Elazığ Winery23 004 Elazığ, Sugar Mill23 005 Elazığ Superphosphate Plant

GİRESUN28

GÜMÜŞHANE29

HATAY31

HAKKARİ30

28 001 Giresun, Fiskobirlik Integrated Hazelnut Processing Facilities28 002 Giresun, Tirebolu Tea Factory28 003 Giresun, Aksu SEKA Paper Mill

20 001 Denizli, Şemsi Terakki Tanning and Trade Corporation20 002 Denizli, Sümerbank Textile Factory20 003 Denizli, Babadağ Zorlu Textiles20 004 Denizli Textile Factory20 005 Denizli, Textile Dyeing, Printing and Finishing Factory20 006 Denizli Textile Printing and Dyeing Industry Inc. (Denizli Printed Cotton Textile Factory)20 007 Denizli, (Dunapack) Dentaş Packaging and Paper Industry Inc., Corrugated Board Plant

24 001 Erzincan, Sugar Mill

25 001 Erzurum , Evyap Soap Factory25 002 Erzurum , Sugar Mill25 003 Erzurum Aşkale Cement Plant

26 001 Eskişehir, Air Supply and Maintenance Center26 002 Eskişehir, Kılıçoğlu Brick and Roof Tile Factory26 003 Eskişehir Wheat Silos26 004 Eskişehir Sugar Mill26 005 Eskişehir,Turkish State Railways Factory � TÜLOMSAŞ

36 001 Kars Dairy Factory

39 001 Kırklareli, Alpullu Sugar Mill39 002 Lüleburgaz, Eczacıbaşı Pharmaceutical Complex

40 001 Kırşehir, PETLAS Tire Manufacturing Plant

41 001 İzm it, Broadcloth Factory41 002 Kocaeli, Hereke Silk Fabric and Carpet Factory41 003 Kocaeli, Darıca, Aslan Cement Plant41 004 Kocaeli, Gölcük Naval Shipyard41 005 İzm it, Sümerbank Pulp and Paper Mill 41 006 İzm it Picric Acid Manufacturing Plant41 007 Kocaeli, Kaolinite Plant41 008 İzm it, The Second Sümerbank Pulp and Paper Mill41 009 Kocaeli Chlorine and Caustic Soda Plant41 010 İzm it, The Third Sümerbank Pulp and Paper Mill41 011 Gebze, Turkish Automotive Industry (TOE)41 012 Kocaeli Metal Pipe Manufacturing Plant 41 013 Kocaeli Çayırova Ford Otosan (automotive) Assembly Plant41 014 Çayırova Flat Glass Manufacturing Plant41 015 Kocaeli, The Fourth SEKA Paper Mill41 016 Kocaeli, Goodyear Tire Manufacturing Plant41 017 İzm it, Aygaz Yarımca Gas Filling Facility

43 001 Kütahya, Sümerbank Brick and Roof Tile Factory43 002 Kütahya Sugar Mill43 003 Kütahya, Fertilizer Plant (TÜGSAŞ) and Nitrogen Fertilizer Plant (İGSAŞ) (fertilizer production)43 004 Kütahya Porselen (Porcelain) Factory43 005 Kütahya, Kümaş Manyezit (Magnesite) Plant43 006 Kütahya ETİ GÜMÜŞ Silver Mining, Processing and Storage Plant43 007 Kütahya, Güral Porselen (Porcelain) Factory43 008 Kütahya Seram ik (Ceram ic) Factory43 009 Kütahya Solar Panel Factory

44 001 Malatya, Sümerbank Cotton Textile Industries44 002 Malatya Cigarette Factory

45 001 Manisa, Flour Mill and Pasta Factory45 002 Manisa, Vestel City Digital Technologies and Software Development Center

47 001 Mardin, Mazıdağı Phosphate Plant

17 001 Çanakkale, Acorn (Oak) Warehouses17 002 Çanakkale, Bozcaada Yunatçılar Winery17 003 Çanakkale, Bozcaada Ataol (Old) Winery17 004 Çanakkale, Kızlı Sardalya (a type of sardine) Factory17 005 Çanakkale, AKFA Tomato Paste Factory17 006 Çanakkale, Gelibolu Kale Seram ik (ceram ic factory)17 007 Çanakkale, Tekel, Wine and Brandy Distillery17 008 Çanakkale, İÇDAŞ Steel, Energy Shipbuilding and Transportation Industry Inc. 17 009 Çanakkale, Biga, DOĞTAŞ Furniture Manufacturing Plant17 010 Çanakkale, Biga Sümerbank Synthetic Leather Factory

53 001 Rize Tea Factory

55 001 Samsun, Tekel Tobacco Factory

57 001 Sinop, Ayancık Sawm ill

58 001 Sivas Wheat Silos58 002 Sivas, TÜDEMSAŞ (Turkish Railways Machines Industry Inc.)58 003 Sivas Cement Plant58 004 Sivas Intraocular and Contact Lens Manufacturing Plant

60 001 Tokat, Turhal Sugar Mill

76 001 Iğdır Spinning Mill

77 001 Yalova, İpek Paper Mill77 002 Yalova, Akkim Construction Chem icals Manufacturing Plant

06 001 Ankara, Yüniş Textile Factory06 002 Ankara, Gazi Small Arms Ammunition Factory06 003 Ankara, Light Weapons and Light Artilleries Repair Workhops, Cartridge and 06 004 Ankara, Kayaş Percussion Cap Factory06 005 Ankara, Cement Plant06 006 Ankara, Power Station and Natural Gas Processing Plant06 007 Ankara Brewery06 008 Ankara Wheat Silos06 009 Ankara, Mamak Gas Mask Factory06 010 Ankara Sugar Mill06 011 Ankara, THK (Turkish Air Force) Etimesgut Aircraft Factory06 012 Ankara, TürkTraktör (a manufacturer in the automotive industry) Factory06 013 Ankara, Gazi TürkTraktör 06 014 Ankara, TÜMOSAN (Engine and Tractor Co.) Factory06 015 Ankara, TEMSAN (General Directorate of Turkish Electromechanics Industry)06 016 Ankara TESTAŞ (Turkish Electronics Industry and Trade Corp.) Factory06 017 Ankara, TUSAŞ Turkish Aerospace Industries, Inc. 06 018 Ankara, Roketsan (rockets and m issiles) Factory06 019 Ankara, Doğan Printing Center (DPC) 06 020 Ankara, AB-Mikro Nano Commercial Chip Factory

31 001 İskenderun Iron and Steel Plant

Iğdır Spinning Mill

FACTORIES SORTED BY PROVINCES

Black Sea

Mediterranean Sea

TEKİRDAĞ

İSTANBUL

YALOVA

KIRKLARELİ

EDİRNE

ÇANAKKALE

BALIKESİR

BURSA

SAKARYA

DÜZCE

BOLU

BİLECİK

ESKİŞEHİR

ANKARA

KONYA

ISPARTA

AFYONKARAHİSAR

KÜTAHYA

UŞAK

MANİSA

İZMİR

AYDIN

MUĞLA

DENİZLİ

BURDUR

ANTALYA KARAMAN

MERSİN

ADANA

HATAY

OSMANİYE

KİLİS

GAZİANTEPŞANLIURFA

MARDİN

BATMAN

DİYARBAKIR

ELAZIĞ

BİNGÖLMUŞ

BİTLİS

SİİRT

ŞIRNAK

HAKKARİ

VAN

AĞRI

IĞDIR

KARS

ARDAHAN

ERZURUM

ARTVİNRİZETRABZON

BAYBURTGÜMÜŞHANE

ERZİNCAN

TUNCELİ

SİVAS

MALATYA

KAHRAMANMARAŞADIYAMAN

KAYSERİ

NİĞDE

AKSARAY

NEVŞEHİR

KIRŞEHİR

YOZGAT

KIRIKKALE

ÇORUM

ÇANKIRI

ZONGULDAKKARABÜK

BARTINKASTAMONU SİNOP

SAMSUN

AMASYA

TOKAT

ORDU

GİRESUN

KOCAELİ41

54

11

26

78

67

18

37 57

55

19

05

60

52

28

29

24

62

23

02

47

63

27

79

31

01

51

50

46

80

44

4912

21

72

13

56

65

73

30

61

69

53

25

04

36

08

75

76

66

38

58

40

74

7106

16

10

45

35

64

20

09

48

15

07

32

03

42

70

33

68

43

17

59

39

22

81

14

34

77

KOCAELİ41

SAKARYA54

BİLECİK11

ESKİŞEHİR26

KARABÜK78

ZONGULDAK67

ÇANKIRI18

KASTAMONU37

SİNOP57

SAMSUN55ÇORUM19

AMASYA05

TOKAT60

ORDU52

GİRESUN28

GÜMÜŞHANE29

ERZİNCAN24

TUNCELİ62

ELAZIĞ23

ADIYAMAN02 MARDİN47

ŞANLIURFA63GAZİANTEP27

KİLİS79

HATAY31

ADANA01

LIST OF PROVINCES

NİĞDE51

NEVŞEHİR50

KAHRAMANMARAŞ46

OSMANİYE80MALATYA44

MUŞ49

BİNGÖL12 DİYARBAKIR21

BATMAN72

BİTLİS13

SİİRT56 VAN65

ŞIRNAK73

HAKKARİ30

TRABZON61

BAYBURT69

RİZE53

ERZURUM25

AĞRI04

KARS36

ARTVİN08

ARDAHAN75

IĞDIR76

YOZGAT66

KAYSERİ38

SİVAS58KIRŞEHİR40

BARTIN74

KIRIKKALE71

ANKARA06

BURSA16

BALIKESİR10

MANİSA45

İZMİR35

UŞAK64

DENİZLİ20

AYDIN09

MUĞLA48

BURDUR15

ANTALYA07

ISPARTA32

AFYONKARAHİSAR03

KONYA42

KARAMAN70

MERSİN33

AKSARAY68

KÜTAHYA43

ÇANAKKALE17

TEKİRDAĞ59

KIRKLARELİ39

EDİRNE22

DÜZCE81

BOLU14

İSTANBUL34

YALOVA77

This research is prepared for the

3rd Istanbul Design Biennial

ARE WE HUMAN?

The Design of the Species

2 seconds, 2 days, 2 years, 200 years, 200,000 years

by Moira Valeri (coordinator), Burçin Başyazıcı, Evin Eriş, Meliha Çağlayan İnce, Şafak Cudi İnce, Fabio Salomoni, Merve Taşlıoğlu, Nur Elif Yurdaçalış

004001002

003

006007008009010

005014

011012013

016017018

019020

015 024

021022023

026027

025

037038039040

028029030

034

031032033

036035

044

041042043

046

047048049050

045054

051052053

056

057058059060

055064

061062063

066

067068069070

065

074

071072073

001

004

001002003

005

001

004

001002003

006007008

005

001002

001

004001002003

001002003

001002003

004

001002003

006005

001

001

076077

078079080

075

084

081082083

086087088089

090

085

091004

006007008009

005

001

001002

001002

004

002003

006007008009010005

011

001

003

005

001

007008009010011012

001

001

001002

003

001

004001002

003

001

004

001002003

005

001002

001

001002

003

001002

001002

001

001002

003

001

001

001002

003

001002

003004

001

001

004104

101

102103

106107108109

105114

111110

112

113

116117118119

115094

092093

096097098099100

095

010

014

011012

013

016017018

015028029030

019020

024

021022023

026027

025

031

009010

014

011012013

015

001

001

001

014013012

001002003

004005

006007

001002003

001002003

014013

016017

015004

002003

006007008009

005

004002003 006

005

007

002

003

004005

001

002003

002003

001

003

005

006007008009010

011012

001

001

001

001

003

001

004005

001002

004002003

004

001002003

005

001002

006

002

018

016017018019020015

010

004

002

034

032033

036035

006007008009

002

003

006005

004003

005

120121122

013

004

34 001 1803 Istanbul, Üsküdar Printing House34 002 1804 Istanbul, Beykoz Hünkar Dock Paper Mill

34 003 1810 Istanbul, Beykoz Leather and Footwear Factory

34 004 1827 Istanbul, Eyüp İplikhane-i Am ire (The Imperial Spinning Mill in Eyüp)

34 005 1833 Istanbul, Feshane-i Am ire (The Imperial Fez Factory)

34 006 1840 Istanbul, Kasımpaşa Salt Warehouse

41 001 1843 İzm it, Broadcloth Factory

41 002 1843 Kocaeli, Hereke Silk Fabric and Carpet Factory

34 007 1844 Istanbul, Beykoz Ceram ic Glaze and Crystal Factory

34 008 1845 Istanbul, Çubuklu Glass Factory

34 009 1845 Istanbul, Zeytinburnu Iron and Steel Plant

34 010 1846 Istanbul, Büyükada Flour Mill

16 001 1848 Bursa, Orhaneli, Chrom ite Mine

17 001 1850 Çanakkale, Acorn (Oak) Warehouses

34 011 1850 Istanbul, Bakırköy Textile Factory

16 002 1854 Bursa, Fabrika-i Hümayun (The Imperial Factory) (silk m ill)

34 012 1854 Istanbul, Dolmabahçe Gasworks

34 013 1857 Istanbul, Üsküdar Suma Distillery

34 014 1858 Istanbul, Paşalimanı Flour Mill

16 003 1860 Bursa, David Saban Kardeşler Factory (silk m ill)

16 004 1860 Bursa, İshak İskender Factory (silk m ill)

16 005 1860 Bursa, Muis ve Savuk Kardeşler Factory (silk m ill)

34 015 1861 Istanbul, Hasköy Şirket-i Hayriye Shipyard

01 001 1864 Adana, Cotton Ginning Mill

34 016 1864 Istanbul, Nakkaştepe Gasworks

34 017 1866 Istanbul, Polizo ve Leko Pasta Factory

34 018 1870 Istanbul, Unkapanı Flour Mill

34 019 1877 Istanbul, Üsküdar Çıknavoryan Mahdum ları Biscuit Factory

10 001 1878 Balıkesir, Edrem it, Kom ili Olive Oil Factory

34 020 1880 Istanbul, Üsküdar, Şemsipaşa Tobacco Factory

34 021 1880 Istanbul, Yedikule Gasworks

35 001 1880 İzm ir, Tekel Cigarette Factory

34 022 1882 Istanbul, Şahbaz Agiya Brickworks

34 023 1882 Istanbul, Seferoğlu, Rolling Paper Factory

34 024 1883 Istanbul, Terkos Water Pumping Station

34 025 1884 Istanbul, Cibali Tobacco and Cigarette Factory

34 026 1884 Istanbul, Modiano Glass Factory

34 027 1886 Istanbul, Kasımpaşa Flour Mill

33 001 1887 Mersin, Mavromati Cotton Ginning Mill

55 001 1887 Samsun, Tekel Tobacco Factory

34 028 1888 Istanbul, Yedikule Spinning Mill

01 002 1889 Adana, Hazar Naşiyan Factory

34 029 1890 Istanbul, Ahmet İhsan Printing House

34 030 1890 Istanbul, Beykoz Ham idiye Paper Mill

34 031 1890 Istanbul, Osman Bey Printing House

34 032 1890 Istanbul, Yıldız Çini Fabrika-i Hümayunu

34 033 1890 Istanbul, Kazlıçeşme Weaving Mill

45 001 1890 Manisa, Flour Mill and Pasta Factory

34 034 Late 1890s Istanbul, Çifte Arslan Bread Factory

34 035 1891 Istanbul, Hasanpaşa Gasworks

34 036 1891 Istanbul, Dolmabahçe-Hereke Weaving Mill

34 037 1893 Istanbul, Ahırkapı Sawm ill

34 038 1893 Istanbul, Foti Kendros Brickworks

34 039 1894 Istanbul, İstinye Lineros Lime Plant

34 040 1894 Istanbul, Üsküdar Disinfection House

01 003 1895 Adana, Régie Company Tobacco Factory

34 041 1895 Istanbul, Matbaa-i Bahriye

34 042 1895 Istanbul, Paşabahçe Spermaceti Processing Plant

34 043 1895 Istanbul, Rebul Pharmacy

34 044 1895 Istanbul, Ahırkapı Undershirt Factory

34 045 1896 Istanbul, Göksu Mill

34 046 1897 Istanbul, Küçükçekmece Match Factory

16 006 19th century Bursa, Romangal Factory

67 001 Late 19th century Zonguldak Coal Enterprises

10 002 Late 19th century Balıkesir, Ayvalık, Anadolu Group – Ana Gıda: Kom ili Olive Oil Factory

34 047 Pre-1900 Istanbul, Göksu Brick and Roof Tile Factory

01 004 1900 Adana, Alman Fabrikası (The German Factory) (DLBG - Deutche Levantanische Boumwole Gesellschaft)

34 048 1900 Istanbul, Tuzla Petodi Brickworks

34 049 1900 Istanbul, Üsküdar Power Station

01 005 1902 Adana, Salih Efendi Flour Mill

34 050 1902 Istanbul, Bomonti Brewery

34 051 1902 Istanbul, Cendere Water Pumping Station

34 052 1902 Istanbul, Umuryeri Lime Plant

64 001 1902 Uşak, Yılancızadeler ile Bacakzadeler Spinning Mills

34 053 1903 Istanbul K. Yorgi Pagapulo Canning Factory

34 054 1903 Istanbul, İbrahim Ethem (Ulugay) Pharmaceutical Factory

35 002 1905 İzm ir, Gasworks

64 002 1905 Uşak, Bıçakçızade Biraderler ve Mehmet Zeki Kumpanyası Spinning Mill

01 006 1907 Adana, National Textile Factory (Simonoğlu Factory)

10 003 1908 Balıkesir, Ayvalık, Sızma Han Oil Factory

34 055 1908 Istanbul, Çubuklu Soda Factory

35 003 1908 İzm ir, Tuzakoğlu Flour Mill

34 056 1910 Istanbul, Paşabahçe Çukurçayır Brick and Roof Tile Factory

34 057 1911 Istanbul, Bluementhal Record and Gramophone Factory

41 003 1911 Kocaeli, Darıca, Aslan Cement Plant

09 001 1912 Aydın, Bomonti-Nektar Brewing Company

34 058 1912 Istanbul, İstinye Shipyard

34 059 1912 Istanbul, Yaşarzade Hasan Hüsnü Effendi Brickworks

34 060 1912 Istanbul, Maltepe Spinning Mill

34 061 Pre-1913 Istanbul, Kadıköy Winery

34 062 1913 Istanbul, Silahtarağa Power Station

34 063 1913 Istanbul, Şişli Bread Factory

34 064 1913 Istanbul, Stelyanidi Brickworks

10 004 1914 Balıkesir, Ayvalık Sezai Ömer Madra Olive Oil Factory and Soap Manufactory

54 001 1914 Sakarya, Adapazarı Başak Tractors

34 065 1914 Istanbul, Haliç, Karaağaç Artillery Fuse Factory

34 066 Pre-1915 Istanbul, Tiryandafilopulos Yorgi Mill

34 067 Pre-1915 Istanbul, Tuzla İstren Osmanlı (the Ottoman) Cement Products Factory

09 002 1915 Aydın, Bilal Soap Company

34 068 1915 Istanbul, Sabuncuzade Şakir Soap Factory

35 004 1916 İzm ir, Turan Turyağ Factory

34 069 1917 Istanbul, Bakırköy Distillery

34 070 Pre-1918 Istanbul, Haznedar Brickworks

01 007 1918 Adana, Glass Factory

01 008 1918 Adana, Gulbenkian Factory (Sapmazlar Ginneries)

34 071 1919 Istanbul, Abdi İbrahim Pharmaceutical Lab

34 072 1919 Istanbul, Bayrakçı Flag Factory

06 001 1920 Ankara, Yüniş Textile Factory

34 073 1922 Istanbul, Diesel Fuel Refinery

35 005 1922 İzm ir, Piyale Pasta Factory

34 074 Pre-1923 Istanbul, Mauser Rifle Cartridge Factory

01 009 1923 Adana, Cumhuriyet (The Republic) Flour and Cotton Ginning Mill34 075 1923 Istanbul, Paşabahçe Spirits and Alcoholic Beverages Factory

34 076 1923 Istanbul, Sütlüce Slaughter House

06 002 1924 Ankara, Gazi Small Arms Ammunition Factory

06 003 1924 Ankara, Light Weapons and Light Artilleries Repair Workhops, Cartridge and

06 004 1924 Ankara, Kayaş Percussion Cap Factory

32 001 1924 Isparta, Spinning Mill

16 007 1925 Bursa, Weaving and Knitting Mill (İpekiş)

16 008 1925 Bursa Canning Factory

17 002 1925 Çanakkale, Bozcaada Yunatçılar Winery

20 001 1925 Denizli, Şemsi Terakki Tanning and Trade Corporation

22 001 1925 Edirne, Dönertaş (Fındıklıyan) Flour Mill

26 001 1925 Eskişehir, Air Supply and Maintenance Center

34 077 1925 Istanbul, Cav Bicycle Factory

34 078 1925 Istanbul, Nem lizade Tobacco Warehouse

06 005 1926 Ankara, Cement Plant

34 079 1926 Istanbul, State Heroin Factory

38 001 1926 Kayseri Aircraft Factory

38 002 1926 Kayseri, Bünyan Carpet Weaving Mill

39 001 1926 Kırklareli, Alpullu Sugar Mill

41 004 1926 Kocaeli, Gölcük Naval Shipyard

43 001 1926 Kütahya, Sümerbank Brick and Roof Tile Factory

64 003 1926 Uşak Sugar Mill

13 001 1927 Bitlis Cigarette Factory

17 003 1927 Çanakkale, Bozcaada Ataol (Old) Winery

25 001 1927 Erzurum , Evyap Soap Factory

26 002 1927 Eskişehir, Kılıçoğlu Brick and Roof Tile Factory

32 002 1927 Isparta, Yalvaç Old Leather Factory

34 080 1927 Istanbul, Nestlè Factory

06 006 1928 Ankara, Power Station and Natural Gas Processing Plant

71 001 1928 Kırıkkale Power Plant and Steelworks

71 002 1928 Kırıkkale Pirinç Factory (bullet manufacturing)

01 010 1929 Adana Elektrik T.A.Ş. (Adana Electricity Corporation)

10 005 1929 Bandırma, Old Power Station

17 004 1929 Çanakkale, Kızlı Sardalya (a type of sardine) Factory

34 081 1929 Istanbul, Beşiktaş Astro Tobacco Factory

34 082 1929 Istanbul, Ford Automobile Assembly Plant

34 083 1929 Istanbul, Yunus Cement Plant

71 003 1929 Kırıkkale Ammunition Factory

57 001 1929 Sinop, Ayancık Sawm ill

22 002 1930 Edirne Power Station

34 084 1930 Istanbul, Mecidiyeköy Liqueur and Brandy Distillery

59 001 1931 Tekirdağ Distillery

21 001 1933 Diyarbakır Distillery

34 085 1933 Istanbul, Göksu Rope Factory

34 086 1933 Istanbul, Zeytinburnu Cement Plant

06 007 1934 Ankara Brewery

06 008 1934 Ankara Wheat Silos

16 009 1934 Bursa Dairy Factory (Sayas)

26 003 1934 Eskişehir Wheat Silos

26 004 1934 Eskişehir Sugar Mill

34 087 1934 Istanbul, Paşabahçe Glass Plant

38 003 1934 Kayseri, Sümerbank Textile Factory and Employee Housings

42 001 1934 Konya Wheat Silos

58 001 1934 Sivas Wheat Silos

60 001 1934 Tokat, Turhal Sugar Mill

06 009 1935 Ankara, Mamak Gas Mask Factory

06 010 1935 Ankara Sugar Mill

08 001 1935 Artvin, Murgul Copper Processing Plant

09 003 1935 Aydın, Nazilli Sümerbank Textile Factory

23 001 1935 Elazığ Etibank Keban Galena Processing Plant

32 003 1935 Isparta, The First Rose Oil Factory

32 004 1935 Isparta, Rose Oil Factory

32 005 1935 Isparta, Keçiborlu Sulphur Plant

33 002 1935 Mersin, Sümerbank Textile Factory

67 002 1935 Zonguldak Hard Coal Factory

23 002 1936 Elazığ, Etibank Şarkkrom ları – Ferrokrom (East Chrom ium Ores – Ferrochrome) Processing

71 004 1936 Kırıkkale Gunpowder, Rifle and Artillery Factories

41 005 1936 İzm it, Sümerbank Pulp and Paper Mill

67 003 1936 Zonguldak Anthracite Factory

16 010 1937 Bursa, Gem lik Artificial Silk Mill

16 011 1937 Bursa, Yalova, Tolon Factory (a textile machinery factory)

34 088 1937 Istanbul, Nuri Dem irağ Aircraft Factory

42 002 1937 Konya, Ereğli Sümerbank Textile Factory

16 012 1938 Bursa, Sümerbank Merino Wool Manufacturing Plant

28 001 1938 Giresun, Fiskobirlik Integrated Hazelnut Processing Facilities

34 089 1938 Istanbul, Nuri Killigil Arms Manufacturing Plant

48 001 1938 Muğla, Bodrum Sponge Fishing Workshops

76 001 1938 Iğdır Spinning Mill

41 006 1938 İzm it Picric Acid Manufacturing Plant

44 001 1939 Malatya, Sümerbank Cotton Textile Industries

44 002 1939 Malatya Cigarette Factory

58 002 1939 Sivas, TÜDEMSAŞ (Turkish Railways Machines Industry Inc.)59 002 1939 Tekirdağ Winery

78 001 1939 Karabük Iron and Steel Pipe Manufacturing Plants and Coke Plants

34 090 1941 Istanbul, Eczacıbaşı Ceram ic Factory

41 007 1941 Kocaeli, Kaolinite Plant

06 011 1942 Ankara, THK (Turkish Air Force) Etimesgut Aircraft Factory

58 003 1943 Sivas Cement Plant

23 003 1944 Elazığ Winery

41 008 1944 İzm it, The Second Sümerbank Pulp and Paper Mill

41 009 1945 Kocaeli Chlorine and Caustic Soda Plant

37 001 1947 Kastamonu, Taşköprü Hemp Processing Plant

53 001 1947 Rize Tea Factory

34 091 1949 Istanbul, Topkapı, General Electric Lighting (Light Bulb) Factory (Getaş)

06 012 1950 Ankara, TürkTraktör (a manufacturer in the automotive industry) Factory35 006 1950 İzm ir, Çimentaş Cement Plant

22 003 1950s Edirne, Nafiz Trakya Roof Tile and Brick Factory

01 011 1951 Adana, Paksoy Soap and Vegetable Oil Factory

01 012 1951 Adana, Bossa Textile Corporation

17 005 1951 Çanakkale, AKFA Tomato Paste Factory

34 092 1951 Istanbul, Bodur-Eğinlioğlu Edirnekapı Cotton Mill

54 002 1951 Sakarya, Adapazarı Railroad Coach Factory (Tuvasaş)

34 093 1952 Istanbul, Eczacıbaşı Modern Pharmaceutical Plant

34 094 1952 Istanbul, Haliç Fener Manufacturing Plant, Alibeyköy Paint Factory

34 095 1952 Istanbul, Unilever - İş Bakırköy Sana (a Turkish margarine brand) Factory

34 096 1952 Istanbul, Kartal Vinyl Floor Tile Factory

54 003 1952 Sakarya, Adapazarı Sugar Mill

01 013 1953 Adana Akdeniz Textile Factory

05 001 1953 Amasya Sugar Mill

10 006 1953 Balıkesir, Ayvalık, Kırlangıç Olive Oil Factory

20 002 1953 Denizli, Sümerbank Textile Factory

20 003 1953 Denizli, Babadağ Zorlu Textiles

34 097 1953 Istanbul, Kilim Kartaltepe Textile Factories

35 007 1953 İzm ir, Bornova Dyo Paint Factory

38 004 1953 Kayseri Orta Anadolulu Textile Factory

06 013 1954 Ankara, Gazi TürkTraktör

09 004 1954 Aydın Textile Factory

21 002 1954 Diyarbakır, Sümerbank Carpet (Serge) Factory

32 006 1954 Isparta, İslamköy (Gülbirlik) Rose Oil Factory

34 098 1954 Istanbul, Particle Board Manufacturing Plant

34 099 1954 Istanbul, Squibb Pharmaceutical Plant

41 010 1954 İzm it, The Third Sümerbank Pulp and Paper Mill

43 002 1954 Kütahya Sugar Mill

34 100 1954 Istanbul, Topkapı, Marshall Paint Factory

72 001 1955 Batman Refinery

41 011 1955 Gebze, Turkish Automotive Industry (TOE)

35 008 1955 İzm ir, Gaziem ir Precast Concrete Plant

41 012 1955 Kocaeli Metal Pipe Manufacturing Plant

34 101 1955 İstanbul, Sütlüce, Arçelik Home Appliances Plant

01 014 1956 Adana, Çukobirlik Textile Factory

07 001 1956 Antalya, Kepez Spinning and Cotton Mill

11 001 1956 Bilecik, Bilkon Canning Factory

23 004 1956 Elazığ, Sugar Mill

24 001 1956 Erzincan, Sugar Mill

25 002 1956 Erzurum , Sugar Mill

34 102 1956 Istanbul, Bitlis Group (POLİSAN) Paint and Finish Factory

34 103 1956 Istanbul, Akın Textile Factory

01 015 1957 Adana Çimento Sanayi T.A.Ş (Adana Cement Corporation)

07 002 1957 Antalya, Ferrochrome Plant

17 006 1957 Çanakkale, Gelibolu Kale Seram ik (ceram ic factory)

33 003 1957 Mersin Ataş Anadolu Refinery

20 004 1958 Denizli Textile Factory

34 104 1958 Istanbul, Halkalı, Asian Side, Borusan Boru Sanayi A.Ş. (Borusan Pipe Industry Inc.)

34 105 1958 Istanbul, Aksan Metal Processing Plant

41 013 1959 Kocaeli Çayırova Ford Otosan (automotive) Assembly Plant

34 106 1960 Istanbul, Ram i Topçular, Alarko Air Conditioner Manufacturing Plant

28 002 1960 Giresun, Tirebolu Tea Factory

67 004 1960 Zonguldak, Ereğli Iron and Steel Plants (Erdem ir)

41 014 1961 Çayırova Flat Glass Manufacturing Plant

26 005 1961 Eskişehir Turkish State Railways Factory � TÜLOMSAŞ41 015 1961 Kocaeli, The Fourth SEKA Paper Mill

41 016 1961 Kocaeli, Goodyear Tire Manufacturing Plant

43 003 1961 Kütahya, Fertilizer Plant (TÜGSAŞ) and Nitrogen Fertilizer Plant (İGSAŞ) (fertilizer production)

14 001 1962 Bolu Form ica Manufacturing Plant

17 007 1962 Çanakkale, Tekel, Wine and Brandy Distillery

35 009 1962 İzm ir, Çamdibi Plastic Pipe Manufacturing Plant

41 017 1962 İzm it, Aygaz Yarımca Gas Filling Facility

41 018 1962 Kocaeli, Köseköy, Pirelli Tire Manufacturing Plant

09 005 1963 Aydın, Söke Flour Mill

34 107 1963 Istanbul, Ataşehir Genoto Truck Manufacturing Plant

54 004 1963 Adapazarı, Royal Tire Manufacturing Plant

07 003 1964 Antalya, Guayul Natural Rubber Processing Plant

10 007 1964 Balıkesir, Bandırma, Etibank Boron and Acid Factories

41 019 1964 İzm it, Tekfen � Philips Light Bulb Factory

34 108 1964 İstanbul İstanbul Meşrubat Sanayi � İMSA (Istanbul Beverage Corporation) Coca Cola Factory

34 109 1965 Istanbul, Uçar Toys

61 001 1965 Trabzon, Aşkale Cement Plant

16 013 1966 Bursa Cement Plant

34 110 1966 Istanbul, Anadol Automobile Factory (Otosan Corporation)

41 020 1966 İzm it, Yarımca Petrochem icals Complex

41 021 1966 Kocaeli, Nuh Çimento (Nuh Cement)

41 022 1966 Kocaeli, Çayırova Arçelik Washing Machine Factory

02 001 1967 Adıyaman, Sümerbank Spinning Mill

16 014 1967 Bursa, Bisaş Spinning Mill and Textile Factory

31 001 1967 İskenderun Iron and Steel Plant

34 111 1967 Istanbul, Maltepe Cigarette Factory

35 010 1967 İzm ir, Screw and Nut Manufacturing Plant

41 023 1967 Kocaeli, Kartonsan (coated cardboard manufacturing) Factory

16 015 1968 Bursa, Tofaş Automobile Factory

34 112 1968 Istanbul, Özarar Crane Manufacturing Plant

34 113 1968 Istanbul, Mercedes-Benz Türk Hoşdere Bus Plant and Aksaray Truck Plant

35 011 1968 İzm ir Coca Cola Factory

36 001 1968 Kars Dairy Factory

34 114 1969 Istanbul, Pendik Shipyard and Heavy Industry Works

34 115 1969 Istanbul, Merter Vakko Factory

41 024 1969 Kocaeli, Gebze Corrugated Board Plant

41 025 1969 Trakya Sanayi (RABAK) Copper, Steel and Alum inum Plant

16 016 1969 Bursa, Oyak Renault Automobile Factories

17 008 1970 Çanakkale, İÇDAŞ Steel, Energy Shipbuilding and Transportation Industry Inc.

23 005 1970 Elazığ Superphosphate Plant

28 003 1970 Giresun, Aksu SEKA Paper Mill

41 026 1970 İzm it, Nasaş Alum inum Plant

41 027 1970 Kocaeli, Gebze, Nasaş Alum inum Plant

41 028 1970 Kocaeli, Yarımca, PETKİM – Oil Refinery

77 001 1970 Yalova, İpek Paper Mill

25 003 1971 Erzurum Aşkale Cement Plant

48 002 1971 Muğla, Dalaman SEKA Paper Mill

41 029 1971 İGSAŞ Fertilizer Plant

17 009 1972 Çanakkale, Biga, DOĞTAŞ Furniture Manufacturing Plant

20 005 1972 Denizli, Textile Dyeing, Printing and Finishing Factory

34 116 1972 Istanbul, Esaş Transformer Factory

35 012 1972 İzm ir, Aliağa Oil Refinery

59 003 1972 Tekirdağ, Profilo Telra (television) Factory

20 006 1973 Denizli Textile Printing and Dyeing Industry Inc. (Denizli Printed Cotton Textile Factory)

34 117 1973 Istanbul, Alarko Alamsaş (Heavy Equipment Industry Inc.) Plant

03 001 1974 Afyonkarahisar Sugar Mill

14 002 1974 Bolu Cement Plant

16 017 1974 Bursa, Yalova Cotton Mill

42 003 1974 Konya, Etibank Seydişehir Alum inum Plant

43 004 1974 Kütahya Porselen (Porcelain) Factory

47 001 1974 Mardin, Mazıdağı Phosphate Plant

04 014 1975 Ankara, TÜMOSAN (Engine and Tractor Co.) Factory

14 003 1975 Bolu, Gerede, GERKONSAN Steel Construction Plant

20 007 1975 Denizli, (Dunapack) Dentaş Packaging and Paper Industry Inc., Corrugated Board Plant

38 005 1975 Kayseri, TAKSAN (Machine Tools Industries and Trade Company)

40 001 1976 Kırşehir, PETLAS Tire Manufacturing Plant

43 005 1976 Kütahya, Kümaş Manyezit (Magnesite) Plant

06 015 1977 Ankara, TEMSAN (General Directorate of Turkish Electromechanics Industry)

11 002 1977 Bilecik, Bozüyük Eczacıbaşı VitrA Plant

34 118 1977 Istanbul, Raff Military Textiles (army and police uniforms, accessories and equipments)

41 030 1977 Kocaeli, Körfez, İGSAŞ (fertilizer plant)

41 031 1977 Kocaeli, Lassa Tire Manufacturing Plant

77 002 1977 Yalova, Akkim Construction Chem icals Manufacturing Plant

34 119 1978 Istanbul, Royal Conta (gasket) Factory

11 003 1979 Bilecik, Bozüyük Artema Eczacıbaşı Plant (sanitary fittings and valves manufacturing)

35 013 1980 İzm ir, Sinem Toys03 002 1981 Afyonkarahisar, Bolvadin, Alkaloid Factory

06 016 1981 Ankara TESTAŞ (Turkish Electronics Industry and Trade Corp.) Factory

43 006 1981 Kütahya ETİ GÜMÜŞ Silver Mining, Processing and Storage Plant

17 010 1982 Çanakkale, Biga Sümerbank Synthetic Leather Factory

34 120 1982 Istanbul, Pendik-Sulzer Engine Manufacturing Plant

41 032 1983 Kocaeli Tüpraş Turkish Oil Refineries

34 121 1984 Istanbul, Anadolu İsuzu Factory (truck manufacturing)

06 017 1985 Ankara, TUSAŞ Turkish Aerospace Industries, Inc.

41 033 1987 Kocaeli, Gebze Onko & Koçsel Pharmaceutical Plant

43 007 1989 Kütahya, Güral Porselen (Porcelain) Factory

43 008 1989 Kütahya Seram ik (Ceram ic) Factory

16 018 1990 Bursa, İznik, Borçelik (a steel producer)

06 018 1991 Ankara, Roketsan (rockets and m issiles) Factory

39 002 1992 Lüleburgaz, Eczacıbaşı Pharmaceutical Complex

54 005 1992 Sakarya, Arifiye, Toyotosa Automotive Manufacturing Plant (produces Corolla and Verso lines)

54 006 1994 Sakarya, Toprak Pharmaceuticals Factory

34 122 1995 Istanbul, Gön Leather Factory

48 003 1995 Muğla, Datça Olive Oil Factory (Olive Farm)

59 004 1995 Tekirdağ, ATK Textile Factory

06 019 1997 Ankara, Doğan Printing Center (DPC)

41 034 1997 Gebze, Şekerpınar, Honda Turkey Factory

41 035 1997 İzm it, Hyundai Assan Automotive Manufacturing Plant

59 005 1997 Tekirdağ, Çorlu, Migiboy Textile Factory

41 036 2000 Kocaeli, Gebze, Alarko Carrier Industry Main Plant

45 002 2003 Manisa, Vestel City Digital Technologies and Software Development Center

58 004 2005 Sivas Intraocular and Contact Lens Manufacturing Plant

22 004 2006 Edirne, İpekyol Textile Factory

43 009 2009 Kütahya Solar Panel Factory

06 020 2014 Ankara, AB-Mikro Nano Commercial Chip Factory

1923-1949

1950-1979

1980-2016

1800-1823

FACTORIES SORTED BY YEAR

Black Sea

Mediterranean Sea

TEKİRDAĞ

İSTANBUL

YALOVA

KIRKLARELİ

EDİRNE

ÇANAKKALE

BALIKESİR

BURSA

SAKARYA

DÜZCE

BOLU

BİLECİK

ESKİŞEHİR

ANKARA

KONYA

ISPARTA

AFYONKARAHİSAR

KÜTAHYA

UŞAK

MANİSA

İZMİR

AYDIN

MUĞLA

DENİZLİ

BURDUR

ANTALYA KARAMAN

MERSİN

ADANA

HATAY

OSMANİYE

KİLİS

GAZİANTEPŞANLIURFA

MARDİN

BATMAN

DİYARBAKIR

ELAZIĞ

BİNGÖLMUŞ

BİTLİS

SİİRT

ŞIRNAK

HAKKARİ

VAN

AĞRI

IĞDIR

KARS

ARDAHAN

ERZURUM

ARTVİNRİZETRABZON

BAYBURTGÜMÜŞHANE

ERZİNCAN

TUNCELİ

SİVAS

MALATYA

KAHRAMANMARAŞADIYAMAN

KAYSERİ

NİĞDE

AKSARAY

NEVŞEHİR

KIRŞEHİR

YOZGAT

KIRIKKALE

ÇORUM

ÇANKIRI

ZONGULDAKKARABÜK

BARTINKASTAMONU SİNOP

SAMSUN

AMASYA

TOKAT

ORDU

GİRESUN

KOCAELİ41

54

11

26

78

67

18

37 57

55

19

05

60

52

28

29

24

62

23

02

47

63

27

79

31

01

51

50

46

80

44

4912

21

72

13

56

65

73

30

61

69

53

25

04

36

08

75

76

66

38

58

40

74

7106

16

10

45

35

64

20

09

48

15

07

32

03

42

70

33

68

43

17

59

39

22

81

14

34

77

KOCAELİ41

SAKARYA54

BİLECİK11

ESKİŞEHİR26

KARABÜK78

ZONGULDAK67

ÇANKIRI18

KASTAMONU37

SİNOP57

SAMSUN55ÇORUM19

AMASYA05

TOKAT60

ORDU52

GİRESUN28

GÜMÜŞHANE29

ERZİNCAN24

TUNCELİ62

ELAZIĞ23

ADIYAMAN02 MARDİN47

ŞANLIURFA63GAZİANTEP27

KİLİS79

HATAY31

ADANA01

LIST OF PROVINCES

NİĞDE51

NEVŞEHİR50

KAHRAMANMARAŞ46

OSMANİYE80MALATYA44

MUŞ49

BİNGÖL12 DİYARBAKIR21

BATMAN72

BİTLİS13

SİİRT56 VAN65

ŞIRNAK73

HAKKARİ30

TRABZON61

BAYBURT69

RİZE53

ERZURUM25

AĞRI04

KARS36

ARTVİN08

ARDAHAN75

IĞDIR76

YOZGAT66

KAYSERİ38

SİVAS58KIRŞEHİR40

BARTIN74

KIRIKKALE71

ANKARA06

BURSA16

BALIKESİR10

MANİSA45

İZMİR35

UŞAK64

DENİZLİ20

AYDIN09

MUĞLA48

BURDUR15

ANTALYA07

ISPARTA32

AFYONKARAHİSAR03

KONYA42

KARAMAN70

MERSİN33

AKSARAY68

KÜTAHYA43

ÇANAKKALE17

TEKİRDAĞ59

KIRKLARELİ39

EDİRNE22

DÜZCE81

BOLU14

İSTANBUL34

YALOVA77

This research is prepared for the

3rd Istanbul Design BiennialARE WE HUMAN?The Design of the Species2 seconds, 2 days, 2 years, 200 years, 200,000 years

by Moira Valeri (coordinator), Burçin Başyazıcı, Evin Eriş, Meliha Çağlayan İnce, Şafak Cudi İnce, Fabio Salomoni, Merve Taşlıoğlu, Nur Elif Yurdaçalış

001002

004003

006007008009010

005

014

011012

013

016017018

015028029030

019020

024

021022023

026027

025

034

031032033

036035

001002

001002

004001002

003

004001002003

001002003

001002003

001002003

006005

004001002003 006

005

004001002

003

005

004001002

003

005

104

101

102103

106107108109

105114

111110

112

113

116117118119120121122

115

004

001002003

006

007008009010

005

014

011012

013

016017018

015

076077

078079080

075

084

081082083

086087088089

090

085

094

091092093

096097098099100

095

004

001002003

006007008009010005

004

001002003

006007008009

005

004

001002003

006007008009010005

014

011012013

016017018019020015

004

001002003

006007008009010005

011012013

004001002

003

005

004001002003 006

005

007

001002003

001002003

001002003

001002

004

001

001

002003

006007008009010005

014

011012013

015

001

001002

001

001

001

001

001

001002003

001001

001

001

004001002

003

005

001002003

004001002

003

001

001

001

001001

004001002

003

005

001002

003 001

004001002

003

001

001002

001002003

004

001002003

006005

001002

004001002

003

006007008009010

005014

011012013

016017018

019020

015 024

021022023

026027

025

037038039040

028029030

034

031032033

036035

044

041042043

046

047048049050

045054

051052053

056

057058059060

055064

061062063

066

067068069070

065

074

071072073

007

004

KOCAELİ41

SAKARYA54

BİLECİK11

KARABÜK78

KASTAMONU37

SİNOP57

SAMSUN55

AMASYA05

TOKAT60

ORDU52

TUNCELİ62

MARDİN47

ŞANLIURFA63

KİLİS79

ADANA01

NİĞDE51

NEVŞEHİR50

KAHRAMANMARAŞ46

OSMANİYE80

MUŞ49

BİNGÖL12

BİTLİS13

SİİRT56

ŞIRNAK73

TRABZON61

RİZE53

AĞRI04

ARTVİN08

ARDAHAN75

IĞDIR76

KAYSERİ38

SİVAS58

KIRŞEHİR40

BARTIN74

ANKARA06

BURSA16

BALIKESİR10

AYDIN09

MUĞLA48

BURDUR15

ANTALYA07

ÇANAKKALE17

TEKİRDAĞ59

KIRKLARELİ39 DÜZCE81

BOLU14

YALOVA77

ADIYAMAN02

AFYONKARAHİSAR03

01 001 Adana, Cotton Ginning Mill01 002 Adana, Hazar Naşiyan Factory01 003 Adana, Régie Company Tobacco Factory01 004 Adana, Alman Fabrikası (The German Factory) (DLBG - Deutche Levantanische Boumwole Gesellschaft)01 005 Adana, Salih Efendi Flour Mill01 006 Adana, National Textile Factory (Simonoğlu Factory)01 007 Adana, Glass Factory01 008 Adana, Gulbenkian Factory (Sapmazlar Ginneries)01 009 Adana, Cumhuriyet (The Republic) Flour and Cotton Ginning Mill01 010 Adana Elektrik T.A.Ş. (Adana Electricity Corporation) 01 011 Adana, Paksoy Soap and Vegetable Oil Factory01 012 Adana, Bossa Textile Corporation01 013 Adana Akdeniz Textile Factory01 014 Adana, Çukobirlik Textile Factory01 015 Adana Çimento Sanayi T.A.Ş (Adana Cement Corporation)

02 001 Adıyaman, Sümerbank Spinning Mill

05 001 Amasya Sugar Mill

07 001 Antalya, Kepez Spinning and Cotton Mill07 002 Antalya, Ferrochrome Plant07 003 Antalya, Guayul Natural Rubber Processing Plant

08 001 Artvin, Murgul Copper Processing Plant

09 001 Aydın, Bomonti-Nektar Brewing Company09 002 Aydın, Bilal Soap Company09 003 Aydın, Nazilli Sümerbank Textile Factory09 004 Aydın Textile Factory09 005 Aydın, Söke Flour Mill

10 001 Balıkesir, Edrem it, Kom ili Olive Oil Factory 10 002 Balıkesir, Ayvalık, Anadolu Group – Ana Gıda: Kom ili Olive Oil Factory10 003 Balıkesir, Ayvalık, Sızma Han Oil Factory10 004 Balıkesir, Ayvalık Sezai Ömer Madra Olive Oil Factory and Soap Manufactory10 005 Bandırma, Old Power Station10 006 Balıkesir, Ayvalık, Kırlangıç Olive Oil Factory10 007 Balıkesir, Bandırma, Etibank Boron and Acid Factories

11 001 Bilecik, Bilkon Canning Factory11 002 Bilecik, Bozüyük Eczacıbaşı VitrA Plant11 003 Bilecik, Bozüyük Artema Eczacıbaşı Plant (sanitary fittings and valves manufacturing)

13 001 Bitlis Cigarette Factory

14 001 Bolu Form ica Manufacturing Plant14 002 Bolu Cement Plant14 003 Bolu, Gerede, GERKONSAN Steel Construction Plant

16 001 Bursa, Orhaneli, Chrom ite Mine16 002 Bursa, Fabrika-i Hümayun (The Imperial Factory) (silk m ill)16 003 Bursa, David Saban Kardeşler Factory (silk m ill)16 004 Bursa, İshak İskender Factory (silk m ill)16 005 Bursa, Muis ve Savuk Kardeşler Factory (silk m ill)16 006 Bursa, Romangal Factory 16 007 Bursa, Weaving and Knitting Mill (İpekiş)16 008 Bursa Canning Factory16 009 Bursa Dairy Factory (Sayas)16 010 Bursa, Gem lik Artificial Silk Mill16 011 Bursa, Yalova, Tolon Factory (a textile machinery factory)16 012 Bursa, Sümerbank Merino Wool Manufacturing Plant16 013 Bursa Cement Plant16 014 Bursa, Bisaş Spinning Mill and Textile Factory16 015 Bursa, Tofaş Automobile Factory16 016 Bursa, Oyak Renault Automobile Factories16 017 Bursa, Yalova Cotton Mill16 018 Bursa, İznik, Borçelik (a steel producer)

KARS36

İZMİR35

ISPARTA32

MERSİN33

İSTANBUL34

32 001 Isparta, Spinning Mill32 002 Isparta, Yalvaç Old Leather Factory32 003 Isparta, The First Rose Oil Factory32 004 Isparta, Rose Oil Factory32 005 Isparta, Keçiborlu Sulphur Plant32 006 Isparta, İslamköy (Gülbirlik) Rose Oil Factory

33 001 Mersin, Mavromati Cotton Ginning Mill33 002 Mersin, Sümerbank Textile Factory33 003 Mersin Ataş Anadolu Refinery

34 001 Istanbul, Üsküdar Printing House34 002 Istanbul, Beykoz Hünkar Dock Paper Mill34 003 Istanbul, Beykoz Leather and Footwear Factory34 004 Istanbul, Eyüp İplikhane-i Am ire (The Imperial Spinning Mill in Eyüp)34 005 Istanbul, Feshane-i Am ire (The Imperial Fez Factory)34 006 Istanbul, Kasımpaşa Salt Warehouse34 007 Istanbul, Beykoz Ceram ic Glaze and Crystal Factory34 008 Istanbul, Çubuklu Glass Factory 34 009 Istanbul, Zeytinburnu Iron and Steel Plant34 010 Istanbul, Büyükada Flour Mill34 011 Istanbul, Bakırköy Textile Factory34 012 Istanbul, Dolmabahçe Gasworks34 013 Istanbul, Üsküdar Suma Distillery34 014 Istanbul, Paşalimanı Flour Mill34 015 Istanbul, Hasköy Şirket-i Hayriye Shipyard34 016 Istanbul, Nakkaştepe Gasworks34 017 Istanbul, Polizo ve Leko Pasta Factory34 018 Istanbul, Unkapanı Flour Mill34 019 Istanbul, Üsküdar Çıknavoryan Mahdum ları Biscuit Factory 34 020 Istanbul, Üsküdar, Şemsipaşa Tobacco Factory34 021 Istanbul, Yedikule Gasworks34 022 Istanbul, Şahbaz Agiya Brickworks34 023 Istanbul, Seferoğlu, Rolling Paper Factory34 024 Istanbul, Terkos Water Pumping Station34 025 Istanbul, Cibali Tobacco and Cigarette Factory34 026 Istanbul, Modiano Glass Factory34 027 Istanbul, Kasımpaşa Flour Mill34 028 Istanbul, Yedikule Spinning Mill34 029 Istanbul, Ahmet İhsan Printing House34 030 Istanbul, Beykoz Ham idiye Paper Mill34 031 Istanbul, Osman Bey Printing House34 032 Istanbul, Yıldız Çini Fabrika-i Hümayunu 34 033 Istanbul, Kazlıçeşme Weaving Mill34 034 Istanbul, Çifte Arslan Bread Factory34 035 Istanbul, Hasanpaşa Gasworks34 036 Istanbul, Dolmabahçe-Hereke Weaving Mill34 037 Istanbul, Ahırkapı Sawm ill34 038 Istanbul, Foti Kendros Brickworks34 039 Istanbul, İstinye Lineros Lime Plant34 040 Istanbul, Üsküdar Disinfection House 34 041 Istanbul, Matbaa-i Bahriye 34 042 Istanbul, Paşabahçe Spermaceti Processing Plant34 043 Istanbul, Rebul Pharmacy34 044 Istanbul, Ahırkapı Undershirt Factory34 045 Istanbul, Göksu Mill34 046 Istanbul, Küçükçekmece Match Factory34 047 Istanbul, Göksu Brick and Roof Tile Factory34 048 Istanbul, Tuzla Petodi Brickworks34 049 Istanbul, Üsküdar Power Station34 050 Istanbul, Bomonti Brewery34 051 Istanbul, Cendere Water Pumping Station34 052 Istanbul, Umuryeri Lime Plant34 053 Istanbul K. Yorgi Pagapulo Canning Factory34 054 Istanbul, İbrahim Ethem (Ulugay) Pharmaceutical Factory34 055 Istanbul, Çubuklu Soda Factory34 056 Istanbul, Paşabahçe Çukurçayır Brick and Roof Tile Factory34 057 Istanbul, Bluementhal Record and Gramophone Factory34 058 Istanbul, İstinye Shipyard34 059 Istanbul, Yaşarzade Hasan Hüsnü Effendi Brickworks34 060 Istanbul, Maltepe Spinning Mill34 061 Istanbul, Kadıköy Winery34 062 Istanbul, Silahtarağa Power Station34 063 Istanbul, Şişli Bread Factory34 064 Istanbul, Stelyanidi Brickworks34 065 Istanbul, Haliç, Karaağaç Artillery Fuse Factory34 066 Istanbul, Tiryandafilopulos Yorgi Mill34 067 Istanbul, Tuzla İstren Osmanlı (the Ottoman) Cement Products Factory34 068 Istanbul, Sabuncuzade Şakir Soap Factory34 069 Istanbul, Bakırköy Distillery34 070 Istanbul, Haznedar Brickworks34 071 Istanbul, Abdi İbrahim Pharmaceutical Lab34 072 Istanbul, Bayrakçı Flag Factory34 073 Istanbul, Diesel Fuel Refinery34 074 Istanbul, Mauser Rifle Cartridge Factory34 075 Istanbul, Paşabahçe Spirits and Alcoholic Beverages Factory34 076 Istanbul, Sütlüce Slaughter House34 077 Istanbul, Cav Bicycle Factory34 078 Istanbul, Nem lizade Tobacco Warehouse34 079 Istanbul, State Heroin Factory34 080 Istanbul, Nestlè Factory34 081 Istanbul, Beşiktaş Astro Tobacco Factory34 082 Istanbul, Ford Automobile Assembly Plant34 083 Istanbul, Yunus Cement Plant34 084 Istanbul, Mecidiyeköy Liqueur and Brandy Distillery34 085 Istanbul, Göksu Rope Factory34 086 Istanbul, Zeytinburnu Cement Plant34 087 Istanbul, Paşabahçe Glass Plant34 088 Istanbul, Nuri Dem irağ Aircraft Factory34 089 Istanbul, Nuri Killigil Arms Manufacturing Plant34 090 Istanbul, Eczacıbaşı Ceram ic Factory34 091 Istanbul, Topkapı, General Electric Lighting (Light Bulb) Factory (Getaş)34 092 Istanbul, Bodur-Eğinlioğlu Edirnekapı Cotton Mill34 093 Istanbul, Eczacıbaşı Modern Pharmaceutical Plant34 094 Istanbul, Haliç Fener Manufacturing Plant, Alibeyköy Paint Factory34 095 Istanbul, Unilever - İş Bakırköy Sana (a Turkish margarine brand) Factory34 096 Istanbul, Kartal Vinyl Floor Tile Factory34 097 Istanbul, Kilim Kartaltepe Textile Factories34 098 Istanbul, Particle Board Manufacturing Plant34 099 Istanbul, Squibb Pharmaceutical Plant34 100 Istanbul, Topkapı, Marshall Paint Factory34 101 İstanbul, Sütlüce, Arçelik Home Appliances Plant34 102 Istanbul, Bitlis Group (POLİSAN) Paint and Finish Factory34 103 Istanbul, Akın Textile Factory34 104 Istanbul, Halkalı, Asian Side, Borusan Boru Sanayi A.Ş. (Borusan Pipe Industry Inc.)34 105 Istanbul, Aksan Metal Processing Plant34 106 Istanbul, Ram i Topçular, Alarko Air Conditioner Manufacturing Plant34 107 Istanbul, Ataşehir Genoto Truck Manufacturing Plant34 108 İstanbul İstanbul Meşrubat Sanayi � İMSA (Istanbul Beverage Corporation) Coca Cola Factory 34 109 Istanbul, Uçar Toys34 110 Istanbul, Anadol Automobile Factory (Otosan Corporation)34 111 Istanbul, Maltepe Cigarette Factory34 112 Istanbul, Özarar Crane Manufacturing Plant34 113 Istanbul, Mercedes-Benz Türk Hoşdere Bus Plant and Aksaray Truck Plant34 114 Istanbul, Pendik Shipyard and Heavy Industry Works34 115 Istanbul, Merter Vakko Factory34 116 Istanbul, Esaş Transformer Factory34 117 Istanbul, Alarko Alamsaş (Heavy Equipment Industry Inc.) Plant34 118 Istanbul, Raff Military Textiles (army and police uniforms, accessories and equipments)34 119 Istanbul, Royal Conta (gasket) Factory34 120 Istanbul, Pendik-Sulzer Engine Manufacturing Plant34 121 Istanbul, Anadolu İsuzu Factory (truck manufacturing)34 122 Istanbul, Gön Leather Factory

35 001 İzm ir, Tekel Cigarette Factory35 002 İzm ir, Gasworks35 003 İzm ir, Tuzakoğlu Flour Mill35 004 İzm ir, Turan Turyağ Factory35 005 İzm ir, Piyale Pasta Factory35 006 İzm ir, Çimentaş Cement Plant35 007 İzm ir, Bornova Dyo Paint Factory35 008 İzm ir, Gaziem ir Precast Concrete Plant35 009 İzm ir, Çamdibi Plastic Pipe Manufacturing Plant35 010 İzm ir, Screw and Nut Manufacturing Plant35 011 İzm ir Coca Cola Factory35 012 İzm ir, Aliağa Oil Refinery35 013 İzm ir, Sinem Toys

37 001 Kastamonu, Taşköprü Hemp Processing Plant

38 001 Kayseri Aircraft Factory38 002 Kayseri, Bünyan Carpet Weaving Mill38 003 Kayseri, Sümerbank Textile Factory and Employee Housings38 004 Kayseri Orta Anadolulu Textile Factory38 005 Kayseri, TAKSAN (Machine Tools Industries and Trade Company)

MALATYA44

MANİSA45

KONYA42

KÜTAHYA43

41 018 Kocaeli, Köseköy, Pirelli Tire Manufacturing Plant41 019 İzm it, Tekfen � Philips Light Bulb Factory41 020 İzm it, Yarımca Petrochem icals Complex41 021 Kocaeli, Nuh Çimento (Nuh Cement)41 022 Kocaeli, Çayırova Arçelik Washing Machine Factory41 023 Kocaeli, Kartonsan (coated cardboard manufacturing) Factory41 024 Kocaeli, Gebze Corrugated Board Plant41 025 Trakya Sanayi (RABAK) Copper, Steel and Alum inum Plant41 026 İzm it, Nasaş Alum inum Plant41 027 Kocaeli, Gebze, Nasaş Alum inum Plant41 028 Kocaeli, Yarımca, PETKİM – Oil Refinery41 029 İGSAŞ Fertilizer Plant41 030 Kocaeli, Körfez, İGSAŞ (fertilizer plant)41 031 Kocaeli, Lassa Tire Manufacturing Plant41 032 Kocaeli Tüpraş Turkish Oil Refineries41 033 Kocaeli, Gebze Onko & Koçsel Pharmaceutical Plant41 034 Gebze, Şekerpınar, Honda Turkey Factory41 035 İzm it, Hyundai Assan Automotive Manufacturing Plant41 036 Kocaeli, Gebze, Alarko Carrier Industry Main Plant

42 001 Konya Wheat Silos42 002 Konya, Ereğli Sümerbank Textile Factory42 003 Konya, Etibank Seydişehir Alum inum Plant

48 001 Muğla, Bodrum Sponge Fishing Workshops48 002 Muğla, Dalaman SEKA Paper Mill48 003 Muğla, Datça Olive Oil Factory (Olive Farm)

54 001 Sakarya, Adapazarı Başak Tractors54 002 Sakarya, Adapazarı Railroad Coach Factory (Tuvasaş)54 003 Sakarya, Adapazarı Sugar Mill54 004 Adapazarı, Royal Tire Manufacturing Plant54 005 Sakarya, Arifiye, Toyotosa Automotive Manufacturing Plant (produces Corolla and Verso lines)54 006 Sakarya, Toprak Pharmaceuticals Factory

59 001 Tekirdağ Distillery59 002 Tekirdağ Winery59 003 Tekirdağ, Profilo Telra (television) Factory59 004 Tekirdağ, ATK Textile Factory59 005 Tekirdağ, Çorlu, Migiboy Textile Factory

61 001 Trabzon, Aşkale Cement Plant

ZONGULDAK67

BATMAN72

VAN65

BAYBURT69

YOZGAT66

KIRIKKALE71

UŞAK64

KARAMAN70

AKSARAY68

64 001 Uşak, Yılancızadeler ile Bacakzadeler Spinning Mills64 002 Uşak, Bıçakçızade Biraderler ve Mehmet Zeki Kumpanyası Spinning Mill64 003 Uşak Sugar Mill

67 001 Zonguldak Coal Enterprises67 002 Zonguldak Hard Coal Factory67 003 Zonguldak Anthracite Factory67 004 Zonguldak, Ereğli Iron and Steel Plants (Erdem ir)

71 001 Kırıkkale Power Plant and Steelworks71 002 Kırıkkale Pirinç Factory (bullet manufacturing)71 003 Kırıkkale Ammunition Factory71 004 Kırıkkale Gunpowder, Rifle and Artillery Factories

72 001 Batman Refinery

78 001 Karabük Iron and Steel Pipe Manufacturing Plants and Coke Plants

03 001 Afyonkarahisar Sugar Mill03 002 Afyonkarahisar, Bolvadin, Alkaloid Factory

ESKİŞEHİR26

ÇANKIRI18

ÇORUM19

ERZİNCAN24

ELAZIĞ23

GAZİANTEP27

DİYARBAKIR21

ERZURUM25

DENİZLİ20

EDİRNE22

21 001 Diyarbakır Distillery21 002 Diyarbakır, Sümerbank Carpet (Serge) Factory

22 001 Edirne, Dönertaş (Fındıklıyan) Flour Mill22 002 Edirne Power Station22 003 Edirne, Nafiz Trakya Roof Tile and Brick Factory22 004 Edirne, İpekyol Textile Factory

23 001 Elazığ Etibank Keban Galena Processing Plant23 002 Elazığ, Etibank Şarkkrom ları – Ferrokrom (East Chrom ium Ores – Ferrochrome) Processing 23 003 Elazığ Winery23 004 Elazığ, Sugar Mill23 005 Elazığ Superphosphate Plant

GİRESUN28

GÜMÜŞHANE29

HATAY31

HAKKARİ30

28 001 Giresun, Fiskobirlik Integrated Hazelnut Processing Facilities28 002 Giresun, Tirebolu Tea Factory28 003 Giresun, Aksu SEKA Paper Mill

20 001 Denizli, Şemsi Terakki Tanning and Trade Corporation20 002 Denizli, Sümerbank Textile Factory20 003 Denizli, Babadağ Zorlu Textiles20 004 Denizli Textile Factory20 005 Denizli, Textile Dyeing, Printing and Finishing Factory20 006 Denizli Textile Printing and Dyeing Industry Inc. (Denizli Printed Cotton Textile Factory)20 007 Denizli, (Dunapack) Dentaş Packaging and Paper Industry Inc., Corrugated Board Plant

24 001 Erzincan, Sugar Mill

25 001 Erzurum , Evyap Soap Factory25 002 Erzurum , Sugar Mill25 003 Erzurum Aşkale Cement Plant

26 001 Eskişehir, Air Supply and Maintenance Center26 002 Eskişehir, Kılıçoğlu Brick and Roof Tile Factory26 003 Eskişehir Wheat Silos26 004 Eskişehir Sugar Mill26 005 Eskişehir,Turkish State Railways Factory � TÜLOMSAŞ

36 001 Kars Dairy Factory

39 001 Kırklareli, Alpullu Sugar Mill39 002 Lüleburgaz, Eczacıbaşı Pharmaceutical Complex

40 001 Kırşehir, PETLAS Tire Manufacturing Plant

41 001 İzm it, Broadcloth Factory41 002 Kocaeli, Hereke Silk Fabric and Carpet Factory41 003 Kocaeli, Darıca, Aslan Cement Plant41 004 Kocaeli, Gölcük Naval Shipyard41 005 İzm it, Sümerbank Pulp and Paper Mill 41 006 İzm it Picric Acid Manufacturing Plant41 007 Kocaeli, Kaolinite Plant41 008 İzm it, The Second Sümerbank Pulp and Paper Mill41 009 Kocaeli Chlorine and Caustic Soda Plant41 010 İzm it, The Third Sümerbank Pulp and Paper Mill41 011 Gebze, Turkish Automotive Industry (TOE)41 012 Kocaeli Metal Pipe Manufacturing Plant 41 013 Kocaeli Çayırova Ford Otosan (automotive) Assembly Plant41 014 Çayırova Flat Glass Manufacturing Plant41 015 Kocaeli, The Fourth SEKA Paper Mill41 016 Kocaeli, Goodyear Tire Manufacturing Plant41 017 İzm it, Aygaz Yarımca Gas Filling Facility

43 001 Kütahya, Sümerbank Brick and Roof Tile Factory43 002 Kütahya Sugar Mill43 003 Kütahya, Fertilizer Plant (TÜGSAŞ) and Nitrogen Fertilizer Plant (İGSAŞ) (fertilizer production)43 004 Kütahya Porselen (Porcelain) Factory43 005 Kütahya, Kümaş Manyezit (Magnesite) Plant43 006 Kütahya ETİ GÜMÜŞ Silver Mining, Processing and Storage Plant43 007 Kütahya, Güral Porselen (Porcelain) Factory43 008 Kütahya Seram ik (Ceram ic) Factory43 009 Kütahya Solar Panel Factory

44 001 Malatya, Sümerbank Cotton Textile Industries44 002 Malatya Cigarette Factory

45 001 Manisa, Flour Mill and Pasta Factory45 002 Manisa, Vestel City Digital Technologies and Software Development Center

47 001 Mardin, Mazıdağı Phosphate Plant

17 001 Çanakkale, Acorn (Oak) Warehouses17 002 Çanakkale, Bozcaada Yunatçılar Winery17 003 Çanakkale, Bozcaada Ataol (Old) Winery17 004 Çanakkale, Kızlı Sardalya (a type of sardine) Factory17 005 Çanakkale, AKFA Tomato Paste Factory17 006 Çanakkale, Gelibolu Kale Seram ik (ceram ic factory)17 007 Çanakkale, Tekel, Wine and Brandy Distillery17 008 Çanakkale, İÇDAŞ Steel, Energy Shipbuilding and Transportation Industry Inc. 17 009 Çanakkale, Biga, DOĞTAŞ Furniture Manufacturing Plant17 010 Çanakkale, Biga Sümerbank Synthetic Leather Factory

53 001 Rize Tea Factory

55 001 Samsun, Tekel Tobacco Factory

57 001 Sinop, Ayancık Sawm ill

58 001 Sivas Wheat Silos58 002 Sivas, TÜDEMSAŞ (Turkish Railways Machines Industry Inc.)58 003 Sivas Cement Plant58 004 Sivas Intraocular and Contact Lens Manufacturing Plant

60 001 Tokat, Turhal Sugar Mill

76 001 Iğdır Spinning Mill

77 001 Yalova, İpek Paper Mill77 002 Yalova, Akkim Construction Chem icals Manufacturing Plant

06 001 Ankara, Yüniş Textile Factory06 002 Ankara, Gazi Small Arms Ammunition Factory06 003 Ankara, Light Weapons and Light Artilleries Repair Workhops, Cartridge and 06 004 Ankara, Kayaş Percussion Cap Factory06 005 Ankara, Cement Plant06 006 Ankara, Power Station and Natural Gas Processing Plant06 007 Ankara Brewery06 008 Ankara Wheat Silos06 009 Ankara, Mamak Gas Mask Factory06 010 Ankara Sugar Mill06 011 Ankara, THK (Turkish Air Force) Etimesgut Aircraft Factory06 012 Ankara, TürkTraktör (a manufacturer in the automotive industry) Factory06 013 Ankara, Gazi TürkTraktör 06 014 Ankara, TÜMOSAN (Engine and Tractor Co.) Factory06 015 Ankara, TEMSAN (General Directorate of Turkish Electromechanics Industry)06 016 Ankara TESTAŞ (Turkish Electronics Industry and Trade Corp.) Factory06 017 Ankara, TUSAŞ Turkish Aerospace Industries, Inc. 06 018 Ankara, Roketsan (rockets and m issiles) Factory06 019 Ankara, Doğan Printing Center (DPC) 06 020 Ankara, AB-Mikro Nano Commercial Chip Factory

31 001 İskenderun Iron and Steel Plant

Iğdır Spinning Mill

FACTORIES SORTED BY PROVINCES

001002003004005006007008009010011012013014015

001

001002

001

001002003004005006007008009010011012014013015016017018019020

001002003

001

001002003004005

001002003004005006007

001002003

001

001002003

001002003004005006007008009010011012013014015016017018

001002003004005006007008009010

001002003004005006007

001002

001002003004

001002003004005

001

001002003

001002003004005

001002003

001

001002003004005006

001002003

001002003004005006007008009010011012013014015016017018019020021022023024025026027028029030031032033034035036037038039040041042043044045046047048049050051052053054055056057058059060061062063064065066067068069070071072073074075076077078079080081082083084085086087088089090091092093094095096097098099100101102103104105106107108109110111112113114115116117118119120121122

001002003004005006007008009010011012013

001

001

001002003004005

001002

001

001002003004005006007008009010011012013014015016017

018019020021022023024025026027028029030031032033034035036

001002003

001002003004005006007008009

001002

001002

001

001002003

001

001002003004005006

001

001

001002003004

001002003004005

001

001

001002003

001002003004

001002003004

001

001

001

001002

FACTORIES SORTED BY CURRENT STATE 000 Not Found 004000 Not Transformed 000 Transformed-demolished-demolished-rebuilt-restorated

000 000

KİTAPLAR

81 İl Sanayi Durum Raporu. (2013). Türkiye Cumhuriyeti Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Ankara.

Aktaş, Ruşen. (2011). Exchange, İstanbul-Marseille, Endüstri Mirasını Görünür ve Anlaşılır Kılmak. İstanbul: Çekül Vakfı Yayınları.

Belge, Murat (yay. haz.). (1985). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, cilt 1-6. İstanbul: İletişim Yayınları.

Bozdemir, Mustafa. (2011). Osmanlı’dan Cumhuriyete Endüstriyel Mirasımız. İstanbul: İTO.

Bozdoğan, Sibel. (2001). Modernism and Nation Building. Turkish Architectural Culture in the Early Republic. Seattle: University of Washington Post.

Bozdoğan, Sibel. (2010). Industrial Architecture and Nation - Building in Turkey: A Historical Overview, in Workplaces: The Transformation of Places of Production. Industrialization and the Built Environment in the Islamic World. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, Cenevre: The Aga Khan Award for Architecture.

Bozdoğan, Sibel., Akcan, Esra. (2012). Modern Architecture in History. Londra: Reaktion Books.

Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, cilt 7. (1983). İstanbul: İletişim Yayınları.

Çolakoğlu, Nuri M., Yeşilbaş Kayaoğlu, Gülnur. (2015). İstanbul Sanayi Odası’nın Altmışıncı Yılında Türk Sanayii. İstanbul Sanayi Odası.

Endüstri Mirası. TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şube, dosya 3, bülten 45, Kasım 2006.

Geçmişten Geleceğe Yerel Kimlik, Tarihi Kentler, sayı 28. (2011). Çekül Vakfı.

Holod, Renata., Evin, Ahmet., &Özkan, Suha. (yay. haz.). (2005). Modern Turkish Architecture 1900-1980. Türkiye Mimarlar Odası.

Kaptanoğlu, Raif., Balkan, Nihat. (2009). Bursa Sanayi ve Ticaret Odası (BTSO): 120 Yıllık Tarihi Bir Çınar. BTSO Yayınları.

Küçükerman, Önder. (1988). Türk Giyim Sanayii Tarihindeki Ünlü Fabrika: “Feshane” Defterdar Fabrikası. İstanbul: Sümerbank.

Osmanlı Ticaret ve Sanayi Albümü. (2011). İstanbul: İTO.

Ökçün, Gündüz. (1984). Osmanlı Sanayii 1913-1915 İstatistikleri. İstanbul: Hil Yayın.

Özgür, Özlem. (1976). 100 Soruda Sanayileşme ve Türkiye. İstanbul: Gerçek Yayınevi.

Saltık, Ahmet. (Kasım 2003).Sürdürülebilir Kalkınma Yaklaşımı Açısından Kars’ta Hayvancılık, Süt Değerlendirme ve Kars Süt Fabrikası. Ankara: Sürdürülebilir Kırsal ve Kentsel Kalkınma Derneği (SÜRKAL).

Sezgin, Candan. (2004). Sanayi Devrimi Yıllarında Osmanlı Saraylarında Sanayi ve Teknoloji Araçları.TBMM Milli Saraylar Daire Başkanlığı; 26. İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık.

Sezgin, Candan. (2011). Sanayi Devrimi’nin Etkisinde İmparatorluk’tan Cumhuriyet’e Türkiye. İstanbul Mas Matbaacılık AŞ.

Toprak, Zafer. (1988). Sümerbank. İstanbul: Creative Yayıncılık.

Türk Sanayii. (2015). İstanbul Sanayi Odası.

Uşak Eski Tabakhane Bölgesi Kentsel Dönüşüm Projesi Bölge Tanıtım Kataloğu. (2010). Uşak Belediyesi.

Vanlı, Şevki. (2000). Mimariden Konuşmak: Bilinmek İstenmeyen 20. Yüzyıl Türk Mimarlığı, Eleştirel Bakış. 2. Ankara: VMV Yayınları.

Yarış, Sümeyra. (2012). İstanbul’un 100 Sanayi Kuruluşu. İstanbul: İBB Kültür AŞ.

Yücel, T. Fikret. (2015). Cumhuriyet Türkiyesi’nin Sanayileşme Öyküsü. Ankara: Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı.

YÜKSEK LİSANS VE DOKTORA TEZLERİ

Altıparmak, Süleyman. (2008). Cumhuriyet Dönemi Denizli’nin Sosyal Tarihi (1923-1950) (Yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon.

Arıtan, Özlem. (2004). Kapitalist/Sosyalist Modernleşme Modellerinin Erken Cumhuriyet Dönemi Mimarlığının Biçimlenişine Etkileri – Sümerbank KİT Yerleşkesi Üzerinden Yeni Bir Anlamlandırma Denemesi (Doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.

Asiliskender, Burak. (2002). Cumhuriyetin İlk Yıllarında Mimaride “Modern” Kimlik Arayışı: Sümerbank Kayseri Bez Fabrikası Örneği (Yüksek lisans tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.

Boyacıoğlu, Didem. (2013). Osmanlı Fabrika Yapılarının Kentsel ve Mimari Analizi (Doktora tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.

Canaran, Cansu. (2009). An Integrated Framework for Sustaining Industrial Beings in the Urban Context (Doktora tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.

Emre, Çağatay. (2003). 1930’larda Türk Modernleşme ve Sanayileşmesi İçinde Fabrika Yerleşimlerinin Oluşumu: Nazilli Basma Fabrikası (Yüksek lisans tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.

YARARLANILAN KAYNAKLAR VE BİBLİYOGRAFYA

Engin, Hüseyin Emre. (2009). Tarihi Yapıların Yeniden Kullanımında İç Mekana Etkilerin İncelenmesi İçin Bir Yöntem Önerisi; İstanbul Endüstri Yapıları Örneği (Doktora tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.

Ertürk, Nevra. (2008). 19. Yüzyıl Osmanlı Sanayi Hareketleri İçinde Fabrika-i Hümayunlar (Doktora tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.

İmamoğlu, Bilge. (2011). Architectural Production in State Offices: An Inquiry Into the Professionalization of Architecture in Early Republican Turkey (Yüksek lisans tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.

Kaya, Berrin. (2012). Endüstri Mirasımızın Korunmasında Planlama Yaklaşımı (Uzmanlık tezi). İzmir.

Kevseroğlu, Özlem. (2011). Endüstriyel Miras Alanlarının Kent Peyzajına Entegrasyonunun Değerlendirilmesi: Sümerbank Kayseri Bez Fabrikası Örneği (Yüksek lisans tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.

Kimyon, Deniz. (2013). Kentsel Tasarım Perspektifi ile Türkiye’deki Fabrika Yerleşkelerinin Değerlendirilmesi: İskenderun Demir ve Çelik Fabrika Yerleşkesi Örneği (Yüksek lisans tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.

Köksal, Gül. (2005). İstanbul’daki Endüstri Mirası İçin Koruma ve Yeniden Kullanım Önerileri (Doktora tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.

Oral, Ayşe Hande. (2006). İşlevini Yitirmiş Endüstriyel Alanların Dönüşümü için Bütüncül Yaklaşım: Haliç Yerleşkesi Örneği (Yüksek lisans tezi). Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, İstanbul.

Özüdoğru, Ayça Aslıhan. (2010). Adana’da Dokuma Sanayi Yapılarının Endüstri Mirası Kapsamında İncelenmesi (Yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.

Peri, Burak. (2002). Building the “Modern” Environment in Early Republican Turkey: Sümerbank Kayseri and Nazilli Factory Settlements (Yüksek lisans tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.

Sezer, Selcan. (2013). Endüstri Yapılarının Yeniden İşlevlendirme Sürecinde Aydınlatma Tasarımı: Ankara Cer Modern Örneği (Yüksek lisans tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.

Şahin, Mürüvvet Gülcan. (2011). Erken Cumhuriyet Dönemi Modernleşmesinde Bir Sanayi Yapısı Örneği: Paşabahçe Rakı ve İspirto Fabrikası (Yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.

Taner, Sezin. (2011). İstanbul Endüstri Yapılarının ‘loft’ Kavramı Çerçevesinde Yeniden İşlevlendirilmesi (Yüksek lisans tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.

Tolga, H. B. (2006). Endüstriyel Alanların Dönüşümü, Kentsel Mekana Etkileri: Beykoz Kundura ve Deri Fabrikası için Bir Dönüşüm Senaryosu (Yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.

Tülücü, Tunç Aslan. (2007). Adana Kenti Tarihi Endüstri Yapılarının Yapısal Analizi ve Korunmaları İçin Yöntem Araştırması (Doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.

Uğursal, Seçil. (2011). Tarihi Yapıların Yeniden İşlevlendirilmesi: İzmir Sümerbank Basma Sanayi Yerleşkesi Örneği (Yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.

MAKALELER

Arslan, Benay Büyük., Güney, Dilay. (2013). “Endüstriyel Miras Yapılarının Yeniden İşlevlendirme Süreci ve İstanbul Tuz Ambarı.” Beykent Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, cilt 6, sayı 2, sf. 31-58.

Asiliskender, Burak. (2012). “Cumhuriyet’in Sanayi Kenti Kayseri ve Modernleşme Arayüzleri.” Güney Mimarlık, Sanayi Yapıları / Endüstri Arkeolojisi sayısı, sf. 36-39.

Aydın, Dicle., Aksoy, Esra. “Endüstri Yapılarında Yeniden Kullanılabilirlik: Nazilli Sümerbank Fabrikası’nın Sosyal Tesis Binası’nın İşlevsel Dönüşümü İçin Analizler.” Güney Mimarlık, Sanayi Yapıları / Endüstri Arkeolojisi sayısı, sf. 40-45.

Bakırcı, M. (2013). “Adıyaman’da İmalat Sanayinin Gelişimi ve Yapısı.” Türk Coğrafya Dergisi. İstanbul.

Bancı, Selda. (2006). Şeker Şirketi ve Ankara Şeker Fabrikası Yerleşkesi. TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şube, dosya 3, bülten 45, Kasım 2006.

Beyhan, Şefika Gülin., Gürkan, Ülkü Çelebi. (2015). “Kültürel Mirasın Korunmasına Yönelik Bir Tespit Çalışması: Isparta Halı İpliği Fabrikaları ve Boyahaneleri.” Ayman Verlag: Journal of World of Turks / Zeitschrift für die Welt der Türken, cilt 7, sayı 3, sf. 79-101.

Bilgin, İhsan. (2007). Bir Mimari Eser Olarak Silahtarağa Elektrik Santrali 1910-2004. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.

Cengizkan, Ali. (2000). “Türkiye’de Fabrika ve İşçi Konutları: İstanbul Silahtarağa Elektrik Santrali.” ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi, cilt 20, sayı 1-2, sf. 29-55.

Çakmak, Biray. (2008). “XX. Yüzyıl Başında Uşak’ta Kurulan İp Fabrikaları”. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi.

Doğan, Hulusi. (2007). “Sanayinin Musikisi Nasıl Başladı, Nasıl Bitti? Sümerbank Basma Fabrikası’na Tarihsel Bir Bakış.” Ege Akademik Bakış, sf. 661-689.

Dölen, Emre. (2015). “Osmanlı Döneminde Kocaeli’ndeki Sanayi Kuruluşları.” Uluslararası Gazi Akçakoca ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu Bildirileri. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi.

Düzgün, Hande., Aladağ, Hande. (2013). “How Sustainable are Industrial Buildings? A Study In Golden Horn District”, ArchNet-IJAR: International Journal of Architectural Research, cilt 7, sayı 2, sf. 330-340.

Güney, Emrullah. (1997). “Diyarbakır’da Sanayileşme.” Türk Coğrafya Dergisi. İstanbul.

İmamoğlu, Bilge. (2006). Cumhuriyet Dönemi Endüstri Mirası Havacılık Sanayi Yapıları. TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şube, dosya 3, bülten 45, Kasım 2006.

Kaya, Ece., Arıkan, İrfan. (2009). “The Bomonti Beer Factory: An Example of the Industrial Heritage Transformation Process.” Konferans sunumu, CCSCT, Boğaziçi Üniversitesi.

Kaya, Sertaç., Yerli, Özgür., & Döner, Selan. (2015). “Endüstriyel Alanların Endüstriyel Parklara Dönüşümü.” Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, sayı 3, sf. 518-534.

Koçan, Nurhan. (2011). “Sanayi Alanlarının Dönüşümü: Uşak Eski Tabakhane Deri Sanayi Bölgesi.” Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi, cilt 2, sayı 1, sf. 124-138.

Köksal, Gül. (2000). “Yeniden Hayat Bulan Endüstri Yapıları.” Domus, sayı 8, sf. 68-71.

Köksal, Gül. (2007). “İstanbul’daki Sanayi Mirasının Geleceği İçin Bir Öneri; İstanbul Endüstri Mirası Rotası.” TMMOB İstanbul Kent Sempozyumu, 10-15 Eylül 2007.

Köksal, Gül., Ahunbay, Zeynep. (2006). “İstanbul’daki Endüstri Mirası İçin Koruma ve Yeniden Kullanım Önerileri.” İTÜ Dergisi/a: Mimarlık, Planlama, Tasarım, cilt 5, sayı 2, sf. 125-136.

Köşkeroğlu, Emrah. (2006). Demiryolu Mirası – Korunması. TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şube, dosya 3, bülten 45, Kasım 2006.

Madran, Emre., Nalbant, Kemal., & Özgönül, Nimet. (2006). Eskişehir, Kılıçoğlu Tuğla ve Kiremit Fabrikası. TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şube, dosya 3, bülten 45, Kasım 2006.

Mat, Afife., Tekiner, Halil. (2014). “Türkiye’deki Eczacılık Tarihi Müzeleri” cilt 15, sayı 2, sf. 1-20. Osmanlı Bilimi Araştırmaları.

Odman, Aslı. (2011). “Galata Rıhtımı’nda ‘Modern Zamanlar’: FORD’un Tophane Otomobil Montaj Fabrikası 1925-1944.” İstanbul-Marsilya: Endüstri Mirasını Görünür ve Anlaşılır Kılmak. İstanbul: ÇEKÜL Vakfı Yayınları.

Oğuz, Dicle., Saygı, Halis., & Akpınar, Nevin. (2010). “Kentiçi Endüstri Alanlarının Dönüşümüne Bir Model: İzmit/Sekapark.” Coğrafi Bilimler Dergisi, cilt 8, sayı 2, sf. 157-167.

Oral, Elif Özlem., Ahunbay, Zeynep. (2005). “Bursa’nın İpekçilik ile İlgili Endüstri Mirasının Korunması.” İTÜ Dergisi/a: Mimarlık, Planlama, Tasarım, cilt 4, sayı 2, sf. 37-46.

Orhan, Nuri., Ünsaldı, Mehmet. (2003). “Üniversite - Sanayi İşbirliği Elazığ Örneği.” Doğu Anadolu Bölgeleri Araştırması, sayı 3.

Öktem, Sezen. (2006). Karabük Demir Çelik Fabrikaları ve Yerleşkesi. TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şube, dosya 3, bülten 45, Kasım 2006.

Özen, Hamiyet., Sert, Arzu. (2006). “Karadeniz’de Unutulan Endüstri Mirası.” Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, cilt 21, sayı 3, sf. 499-508.

Özgönül, Nimet. (2007). “Cumhuriyetin Yeni Anadolu Kenti Zonguldak ve Endüstri Mirası.” Mimarlık, cilt 336, sayı 50-54. Ankara: TMMOB Mimarlar Odası Yayını.

Özsırkıntı Kasap, Handan. (2014). “Endüstri Yapılarının Dönüşümü Sonucunda Ortaya Çıkan Loft Yapıları ve Estetik.” Artium, cilt 2, sayı 2, sf. 151-164.

Peri, Burak. (2006). Cumhuriyet Dönemi Endüstri Yapıları ve Yerleşkeleri Kayseri ve Nazilli Sümerbank Fabrikaları. TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şube, dosya 3, bülten 45, Kasım 2006.

Saner, Mehmet. “Endüstri Mirası: Kavramlar, Kurumlar ve Türkiye’deki Yaklaşımlar.” Planlama, sf. 53-66.

Takım, Abdullah., Yılmaz, Ensar. “Economic Policy During Ataturk’s Era in Turkey (1923-1938).” African Journal of Business Management, Nisan 2010, cilt 4, sayı 4, sf. 549-554.

Tanyeli, Gülsün. (1994). “Osmanlı Demir Üretim ve Döküm Merkezleri Üzerine Bir Değerlendirme.” Önder Küçükerman (yay. haz.), Maden Döküm Sanatı, sf. 191-206. İstanbul: Türk Demir Döküm Fabrikaları Genel Müdürlüğü AŞ.

Tanyeli, Gülsün. (1998). “Endüstri Arkeolojisi.” Arredamento Mimarlık, sayı 8, sf. 46-49.

Taşlıgil, Nuran., Şahin, Güven. (2012). “Türkiye’de Gübre Sanayi.” Akademik Bakış Dergisi, sayı 29. Uçar, Hatice. (2014). “Ayvalık Tarihinde Zeytinyağı Üretim, Depolama ve Satış Binalarının Yeri ve Önemi”, Trakya University Journal of Engineering Sciences, cilt 15, sayı 2, sf. 19-28.

Uraz, Tümer., Alpar, Okan. (1978). “Türkiye Süt Endüstrisi Kurumu Fabrikalarının Kuruluş Yerleri Üzerinde Bir İnceleme.” GIDA / The Journal of Food, cilt 3, sayı 6.

Uzun, Murat. (2014). “Endüstri Alanı Dönüşüm Projesi Sekapark’ın (Kocaeli-İzmit) Kıyı Kullanımına Etkisi.” Marmara Coğrafya Dergisi, sayı 30, sf. 154-179.

ÇEVRİMİÇİ KAYNAKLAR

“1.2 milyar dolarlık dev satış başlıyor!” 24 Nisan 2008. http://v3.arkitera.com/h27873-12-milyar-dolarlik-dev-satis-basliyor.html adresinden alındı.

“100 Milyon Euroluk İlaç Fabrikası Hizmete Açıldı.” 1 Temmuz 2015. http://www.milliyet.com.tr/100-milyon-euroluk-ilac-fabrikasi-hizmete-kocaeli-yerelhaber-864318/ adresinden alındı.

“100 Yıllık Bina Kaderine Terk Edildi.” 2 Aralık 2012. http://www.haberler.com/100-yillik-bina-kaderine-terk-edildi-4137821-haberi/ adresinden alındı.

“100 Yıllık Çırçır Fabrikası Araştırma Merkezi Oluyor.” 15 Nisan 2012. http://www.tarsusonline.com/tarsus/100-yillik-circir-fabrikasi-arastirma-merkezi-oluyor-h132470.html adresinden alındı.

“120 Yıldır Koku Uzmanı.” http://www.rebuleczanesi.com/#!rebul-kozmetik/c1f5p adresinden alındı.

“1923-1960 Yılları Arasında İzmit’teİnşa Edilen Yapılar ve KentinGelişimine Katkıları.” http://www.kocaelitarihisempozyumu.com/bildiriler/102-%20Doç%20Dr.%20Oya%20ŞENYURT-1923-1960%20Yılları%20Arasında%20İzmit’te%20İnşa%20Edilen%20Yapılar%20ve%20Kentin%20Gelişimine%20Katkıları.pdf adresinden alındı.

“1950 Öncesi ve Sonrası Cumhuriyet Sanayileşmesi Işığında Aydın Tekstil Yerleşkesi.” Eylül-Ekim 2010. http://www.mimarlikdergisi.com/index”.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=369&RecID=2485 adresinden alındı. “AB Mikro Nano ASELSAN’dan Türkiye’de bir ilk.” http://abmikronano.com.tr/ab-mikro-nano-aselsandan-turkiyede-bir-ilk-8/ adresinden alındı.

“Abdi İbrahim.” http://www.abdiibrahim.com.tr/basin-merkezi/download/Kurumsal_Profil_TR.pdf adresinden alındı.

“Adana Çimento Hakkında.” http://www.adanacimento.com.tr/tr/hakkimizda/adana-cimento-hakkinda adresinden alındı.

“Ağa Han Ödülü Alan İlk Endüstri Binası EEA Tasarımı İpekyol Tekstil Fabrikası.” http://www.fyt.com.tr/haber/aga-han-odulu-alan-ilk-endustri-binasi-eea-tasarimi-ipekyol-tekstil-fabrikasi.html adresinden alındı.

“Ağaoğlu Bir Haftada İki Arazi Aldı.” 18 Ekim 2010. http://www.sabah.com.tr/Ekonomi/2010/10/18/agaoglu_bir_haftada_iki_arazi_aldi# adresinden alındı.

“Ahmed İhsan Tokgöz (1867-1942) Gazeteci, matbaacı, yayımcı ve siyaset adamı.” http://www.uslanmam.com/dini-bilgiler/1305562-ahmed-ihsan-tokgoz-1867-1942-gazeteci-matbaaciyayimci-ve-siyaset-adami-aslen-kastamonu’nun.html adresinden alındı.

“Akıbeti Bilinmeyen Bir Müze Girişimi: İstanbul Su Medeniyetleri Müzesi Terkos Pompa İstasyonu.” 2 Temmuz 2012. http://www.arkitera.com/haber/index/detay/akibeti-bilinmeyen-bir-muze-girisimi--istanbul-sumedeniyetleri-muzesi-terkos-pompa-istasyonu/9005 adresinden alındı.

“Akın Tekstil Fabrikası’nda yangın çıktı.” 23 Nisan 2012. http://www.emlaktasondakika.com/Kent-Bolge-Haberleri/Akin-Tekstil-Fabrikasinda-yangin-cikti-ZEYTINBURNU-ALEV-ALEV/haber-20427.aspx adresinden alındı.

“Aksan Alüminyum.” http://www.aksan.com.tr/sayfa.asp?sayfaid=20 adresinden alındı.

“Aksan Metal Fabrikası Kartal arsasının ihalesi yarın 14.00’te!” 26 Aralık 2012. http://emlakkulisi.com/aksan-metal-fabrikasi-kartal-arsasinin-ihalesi-yarin-1400te/145204 adresinden alındı.

“Alsancak Havagazı Fabrikası (İzmir).” Haziran 2009. http://v3.arkitera.com/g162-fonksiyon-donusumu.html?year=&aID=2882&o=2865 adresinden alındı.

“Anadoluhisarı Göksu Küçüksu Rehberi.” 28 Ağustos 2009. http://www.ahisar.com/haberler/goksu-yeniden-canlanacak.html adresinden alındı.

“Anadoluhisarı Halat Fabrikası: Tanıtım Filmi.” 14 Ocak 2012. http://www.youtube.com/watch?v=Kcm00nt0B8g adresinden alındı.

“Ankara’nın İlk Su Arıtma Tesisini Yıktılar.” 16 Ağustos 2013. http://www.yayed.org/id387-ankara-yazilari/ankaranin-ilk-su-aritma-tesisini-yiktilar.php adresinden alındı.

“Antalya Sümerbank Dokuma Fabrikası.” http://www.arkiv.com.tr/proje/antalya-sumerbank-dokuma-fabrikasi/1115 adresinden alındı.

“Antalya’da Dokuma Fabrikası Parka Dönüştürüldü.” 15 Aralık 2015. http://www.arkitera.com/haber/25912/antalyada-dokuma-fabrikasi-parka-donusturuldu adresinden alındı.

“Arçelik Hakkında.” http://www.arcelikas.com/sayfa/10/ARCELIK_AS_HAKKINDA adresinden alındı.

“Asırlık Zeytinyağı Fabrikası Sosyal Projeye Dönüşüyor.” 5 Kasım 2014. http://www.yenierdekgazetesi.com/haber/1_asirlik_zeytinyagi_fabrikasi_sosyal_projeye_donusuyor-13281.html adresinden alındı.

“Aşkale Çimento Fabrikası.” http://www.askalecimento.com.tr/cimento_fabrikalari.aspx?id=ac adresinden alındı. “ATAŞ, Anadolu Tasfiyehanesi.” http://www.atasterminal.com/history.htm adresinden alındı.

YARARLANILAN KAYNAKLAR VE BİBLİYOGRAFYA

“Atatürk Döneminde Büyüme ve Beşeri Sermayenin Geliştirilmesine Yönelik Girişimler ve Günümüz İçin Kısa Bir Değerlendirme.” http://www.muhtesemkaynak.com/59.pdf adresinden alındı.

“Atatürk Kültür Merkezi ve Merinos Parkı.” 23 Mayıs 2011. http://v2.arkiv.com.tr/p9403-ataturk-kultur-merkezi-ve-merinos-parki.html adresinden alındı.

“Atatürk Orman Çiftliği’nde Ernst Egli’nin İzleri: Planlama, Bira Fabrikası, Konutlar ve ‘Geleneksel’ Bir Hamam.” 2010. http://jfa.arch.metu.edu.tr/archive/0258-5316/2010/cilt27/sayi_2/239-264.pdf adresinden alındı.

“Atatürk’ün Açtığı Fabrikalar.” 10 Kasım 2014. http://finans.mynet.com/haber/iphone/foto-analiz/ataturkun-actigi-fabrikalar/97218 adresinden alındı.

“Atça’nın Kuruluşu.” http://www.aydinatca.com/atcanin-kurulusu.html adresinden alındı.

“AYGAZ Tarihçe.” https://www.aygaz.com.tr/kurumsal/hakkimizda/tarihce adresinden alındı.

“Ayvalık Belediyesi’nin Prestij Projesi ‘Kırlangıç’ Tanıtıldı.” http://www.ayvalik.bel.tr/haberler/254-ayvalik-belediyesi-nin-prestij-projesi-kirlangic-tanitildi.html adresinden alındı.

““AYZGAZ 50. yıl faaliyet raporu2011.” https://www.aygaz.com.tr/en/kurumsal/yatirimci-iliskileri/finansal-raporlar/faaliyetraporlari.

“Bandırma-Tarihi Fabrika Kültür Merkezi Oluyor.” 10 Eylül 2011. http://www.ajansbandirma.com/bandirma-tarihi-fabrika-kultur-merkezi-oluyor/ adresinden alındı.

“Bandırma’daki Eski Elektrik Santrali Kültür ve Sanat Merkezi Olacak.” 24 Ocak 2015. http://www.radikal.com.tr/balikesir-haber/bandirmadaki-eski-elektrik-santrali-kultur-ve-sanat-merkezi-olacak-1279298 adresinden alındı.

“Başak Traktör: Tarihçe.” http://www.basaktraktor.com/Sayfa/2 adresinden alındı.

“Bayrakçı.” http://www.bayrakci.com/hakkimizda/ adresinden alındı.

“Beşiktaş Astro Tütün Deposu.” 13 Mart 2011. http://www.degisti.com/index.php/archives/2559 adresinden alındı.

“Beşiktaş’taki Uçak Fabrikası Belgesel Oldu.” 7 Ağustos 2010. http://www.bianet.org/biamag/kultur/123982-besiktas-taki-ucak-fabrikasi-belgesel-oldu adresinden alındı.

“Beykoz Kundura.” http://www.beykozkundura.com adresinden alındı.

“Bilal Sabuncu AŞ”http://www.bilalsoaps.com.tr/tarihce.html adresinden alındı.

“Bir 19. Yüzyıl Endüstri Mirasının Yeniden Kullanımı: ‘Samsun Tekel Tütün Fabrikası’nın Bulvar Samsun Projesi’ne Dönüşümü.’ http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=391&RecID=3402 adresinden alındı.

“Bir fabrikası daha açıldı.” 24 Mart 2013. http://www.finansgundem.com/haber/bir-fabrikasi-daha-acildi/375241 adresinden alındı.

“Bir Zamanlar Uyuşturucunun Türkiye’deYasal Olduğu Gerçeğini 15 MaddeyleAnlatıyoruz!” http://trend.mynet.com/bir-zamanlar-uyusturucunun-turkiyedeyasal-oldugu-gercegini-15-maddeyleanlatiyoruz-1038465 adresinden alındı.

“Bitlis’in sigarasından sonra tütünüde tarihe karışıyor.” 24 Ağustos 2010.http://www.milliyet.com.tr/bitlisin-sigarasindan-sonra-tutunu-detarihe-karisiyor/gungor-uras/ekonomi/ekonomiyazardetay/24.08.2010/1280167/default.htm adresinden alındı.

“Bolu Çimento Hakkında.” http://www.bolucimento.com.tr/tr/hakkimizda/bolu-cimento-hakkinda adresinden alındı.

“Borçelik Tarihçe.” http://www.borcelik.com/turkce/hakkimizda/tarihce.aspx adresinden alındı.

“Borusan. Kilometre Taşları.” http://www.borusan.com.tr/tr/hakkimizda/kilometre-taslari adresinden alındı.

“Bossa.” http://bossa.com.tr/tr/kurumsal/hakkimizda adresinden alındı.

“Boş Mermi Kovanlarından Ekonomiye Katkı.” 7 Ağustos 2012. http://www.iyihaberler.net/ekonomi/bos-mermi-kovanlarindan-ekonomiye-katki/ adresinden alındı.

“Boya Basma Apre Fabrikası.” 23 Haziran 2008. http://v2.arkiv.com.tr/p110-boya-basma-apre-fabrikasi.html adresinden alındı.

“Bursa’nın Sırlarını Saklayan Vadi: Cilimboz.” http://www.bursadakultur.org/cilimboz.htm adresinden alındı.

“Cengiz Erdinç Söyleşisi - Overdose Türkiye.” 20 Kasım 2005. http://www.isbfmezder.org.tr/yeni/etkinlik_detay.asp?detay=121 adresinden alındı.

YARARLANILAN KAYNAKLAR VE BİBLİYOGRAFYA

YARARLANILAN KAYNAKLAR VE BİBLİYOGRAFYA

“Civata fabrikası, sanat fabrikası oldu.” 15 Mart 2006. http://v3.arkitera.com/h7676-civata-fabrikasi-sanat-fabrikasi-oldu.html adresinden alındı.

“Coca-Cola Tarihçe.” https://www.coca-colaturkiye.com/tarihcemiz/turkiyede adresinden alındı.

“Cumhuriyet Sonrası Önemli Olaylar.” http://www.kayseri.gov.tr/baslik-bulunmuyor04-05-201104-05-201104-05-2011 adresinden alındı.

“Cumhuriyetin Yeni Anadolu Kenti Zonguldak ve Endüstri Mirası.” http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=286&RecID=1599 adresinden alındı.

“Çanakkale’de sanayi nostaljisi.” http://www.bigazete.com.tr/2013/10/canakkalede-sanayi-nostaljisi-m16725.html adresinden alındı.

“Çay Rize’ye ilk kez Mustafa Hulusi’nin cebinde geldi.” 27 Mayıs 2011. http://www.gazetevatan.com/cay-rize-ye-ilk-kez-mustafa-hulusi-nin-cebinde-geldi-379926-gundem/ adresinden alındı.

“Çayırova Arçelik Fabrikası’nda Alarko Isıtma Ürünleri.” http://www.acst.com.tr/tr/Dosya/AlarkoTarihinden/AlarkoTarihinden_15.pdf adresinden alındı.

“Çimentaş.” http://www.cimentas.com.tr/index.php/tr/aboutus adresinden alındı.

“Çubuk Dam Lake.” http://graftonline.org/#/detail/Cubuk adresinden alındı.

“DDB Tuz Ambarı.” 18 Ağustos 2010. http://v2.arkiv.com.tr/p9284-ddb-tuz-ambari.html adresinden alındı.

“Deniz Müzesi yarın açılacak.” 3 Ekim 2013. http://www.hurriyet.com.tr/gundem/24843194.asp adresinden alındı.

“Dentaş Tarihçe.” http://www.dentas.com.tr/Tarihce.html adresinden alındı.

“Depodan Kongre Merkezine.” 1 Eylül 2005. http://v3.arkitera.com/h4028-depodan-kongre-merkezine.html adresinden alındı.

“Dev fabrikalar alışveriş merkezine dönüşüyor.” 14 Haziran 2008. http://blog.milliyet.com.tr/dev-fabrikalar-alisveris-merkezine-donusuyor/Blog/?BlogNo=114750 adresinden alındı.

“Devlet 1932’ye Kadar Eroin Üretip Sattı.” 14 Kasım 2009. http://www.hurriyet.com.tr/devlet-1932-ye-kadar-eroin-uretip-satti-12934878 adresinden alındı.

“Diyarbakır İçki Fabrikası kapanıyor.” 15 Mart 2007. http://www.evrensel.net/haber/247949/diyarbakir-icki-fabrikasi-kapaniyor adresinden alındı.

“DOCOMOMO_Kayseri Toplantısının Ardından: 20. Yüzyıl ‘Modern’ Mimari Mirası Üzerine Notlar.” http://www.mimarlikdergisi.com /index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi= 289&RecID=1673 adresinden alındı.

“Doğan Printing Center Ankara.” http://www.tabanlioglu.com/project/dogan-printing-center-2/ adresinden alındı.“Dokuma Fabrikası’nda mutlu sonuca ulaşıldı.” 5 Ocak 2016. http://www.mimdap.org/?p=180432 adresinden alındı.

“Dünden Bugüne Artema.” http://www.artema.com.tr/hakkimizda/dunden-bugune-artema adresinden alındı.

“Dünden bugüne Doğtaş.” http://dogtas.com.tr/dunden-bugune-dogtas adresinden alındı.

“Dyo. Tarihçe.” http://www.dyo.com.tr/dyo/tarihce adresinden alındı.

“Eczacıbaşı Seramik Fabrikası.” http://www.etsm.org.tr/etsm/index.php?r=kronoloji/view&id=301 adresinden alındı.

“Edirne Elektrik Santrali.” 3 Ocak 2011. http://v2.arkiv.com.tr/p10648-edirne-elektrik-santrali.html adresinden alındı.

“Edirne’den Aga Khan’a Uzanan Bir ‘İpekyol’u.” 5 Ağustos 2010. http://v3.arkitera.com/h55521-edirneden-aga-khana-uzanan-bir-ipekyolu.html adresinden alındı.

“Edremit Yöresi Yağhaneleri: Geçmişten Günümüze Zeytin, Zeytinyağı ve Sabun Sanayii.” 2013. http://www.komilizeytinyagi.com.tr/Files/ekitap/edremit-yoresi-yaghaneleri.pdf adresinden alındı.

“Elazığ Şeker Fabrikası Kapasitesini Yüzde 95 Arttırdı.” 28 Ocak 2015. http://www.milliyet.com.tr/elazig-seker-fabrikasi-kapasitesini-elazig-yerelhaber-594002/ adresinden alındı.

““Endüstri Yapılarında YenidenKullanılabilirlik; Nazilli SümerbankFabrikası’nın Sosyal Tesis Binası’nınİşlevsel D.nüşümü İçin Analizler.”https://www.academia.edu/8294779/ENDÜSTRİ_YAPILARINDA_YENİDEN_KULLANILABİLİRLİK_NAZİLLİ_SÜMERBANK_FABRİKASI_NIN_SOSYAL_TESİS_BİNASI_NIN_İŞLEVSEL_DÖNÜŞÜMÜ_İÇİN_ANALİZLER adresinden alındı.

“Erdemir Tarihçe.” http://www.erdemir.com.tr/kurumsal/tarihce/ adresinden alındı.

“Ereğli Demir Çelik Fabrikasi Hizmete Giriyor.” http://teneketarihi.com/eregli-demir-celik-fabrikasi-hizmete-giriyor/ adresinden alındı.

“Ereğli Entegre Tekstil Fabrikası.” http://www.ereglitekstil.com/hakkimizda.aspx adresinden alındı.

“Eski Deri Fabrikası.” 8 Mart 2010. http://yalvac.bel.tr/index.php?sayfa=kentrehberidetay&h=740 adresinden alındı.

“Eski Likör Fabrikası lüks konut olacak.” 10 Mayıs 2012. http://www.sabah.com.tr/Ekonomi/2012/05/10/eski-likor-fabrikasi-luks-konut-olacak# adresinden alındı.

“Eski Tekel, Şarap ve Kanyak Fabrikası.” http://www.canakkale.bel.tr/assets/content/eski-tekel-ve-kanyak-fabrikasi-5ac3e.pdf adresinden alındı.

“Eti Bank.” http://www.mmo.org.tr/resimler/dosya_ekler/487315b1286f907_ek.pdf?dergi=101 adresinden alındı.

“Eti Holding Hakkımızda.” http://www.etimet.com/default.asp?islem=sayfa&id=6&lang=TR adresinden alındı.

“Etibank.” http://www.mmo.org.tr/resimler/dosya_ekler/487315b1286f907_ek.pdf?dergi=101 adresinden alındı.

“EtiMaden Tarihçe.” http://www.etimaden.gov.tr/tr/page/kurumsal-tarihcemiz adresinden alındı.

“Evden dünyaya organik oyuncak.” 25 Ağustos 2006. http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=196818 adresinden alındı.

“Eyüp Bahariye Stadı.” http://www.istanbulsporenvanteri.com/tr/tesisler/tesisler-2/eyup-bahariye-stadi-367.html adresinden alındı.

“Factory Districts In Bursa During The 1860‘s.” 1975. http://jfa.arch.metu.edu.tr/archive/0258-5316/1975/cilt01/sayi_1/85-99.pdf adresinden alındı.

“Fiskobirlik.” http://www.fiskobirlik.org.tr/tarihcemiz/ adresinden alındı.

“Ford OTOSAN Tarihçe.” http://www.fordotosan.com.tr/tarihce.htm adresinden alındı.

“Geçmişin Modern Mimarisi - 2: Beşiktaş – Şişli.” 12 Mart 2013. http://www.arkitera.com/haber/index/detay/gecmisin-modern-mimarisi---2--besiktas---sisli/12604 adresinden alındı.

“Geçmişin Modern Mimarisi - 7: İzmit (Kocaeli).” 2 Mayıs 2013. http://www.arkitera.com/haber/13803/gecmisin-modern-mimarisi---7--izmit-kocaeli adresinden alındı.

“Geçmişin Modern Mimarlığı - 2: Bakırköy.” 30 Haziran 2010. http://v3.arkitera.com/news.php?action=displayNewsItem&ID=54539 adresinden alındı.

“Gemi Mühendisleri Odası’nın Pendik Tersanesi.” http://www.emo.org.tr/ekler/85e9a46e1000535_ek.pdf?dergi=368 adresinden alındı.

“Goodyear Tire & Rubber Company hakkında.” http://www.kariyer.net/goodyear-lastikleri-t-a-s-is-ilanlari-c1015-p161/ adresinden alındı.

“Gölcük Tersanesi Komutanlığı Kapılarını Medyaya Açtı.” 24 Eylül 2014. http://www.haberler.com/golcuk-tersanesi-komutanligi-kapilarini-medyaya-6518905-haberi/ adresinden alındı.

“Gümüşlü Şirket Tarihi.” http://gumuslu.com.tr/index.php?islem=paket/sayfaP/sayfa_detay.php&anasayfa_id=1 adresinden alındı.

“Güral Porselen Kurumsal.” http://guralporselen.com.tr/index.php?route=product/category&path=59_65 adresinden alındı.

“Halat Fabrikası.” 15 Mart 2011. http://v2.arkiv.com.tr/p10811-halat-fabrikasi.html adresinden alındı.

“Hasanpaşa Gazhanesi’nin Bilinemeyen Geleceği.” 12 Mart 2013. http://www.arkitera.com/haber/index/detay/hasanpasa-gazhanesinin-bilinmeyen-gelecegi/12613 adresinden alındı.

“Hereke Dokuma Fabrikası Tarihi.” http://www.herekeli.com/Tr/Hereke3.asp?m1=&m2=3&m3=10 adresinden alındı.

“Hereke Fabrika-i Hümayunu’nun Mimari Analizi ve Koruma Önerileri.” http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=364&RecID=2229 adresinden alındı.

“Hereke Halı ve İpekli Dokuma Fabrikası.” http://www.millisaraylar.gov.tr/portalmain/Factories.aspx?FabrikaId=2 adresinden alındı.

“İÇDAŞ Tarihçe.” http://www.icdas.com.tr/pages/1692/428/f/tr-TR/Tarihce.aspx adresinden alındı.

“İGSAŞ Tarihçe.” http://www.igsas.com.tr/TR/default.asp?rsm=111000000000&Tarihce adresinden alındı.

“İlk fabrika bacası tarih oldu.” 31 Mayıs 2012. http://www.edirneyenigun.com/haber/658/ilk-fabrika-bacasi-tarih-oldu.html adresinden alındı.

“İlk Gemi Motorları Fabrikasını Yok Ettik.” 11 Mayıs 2009. http://www.denizhaber.com/guncel/ilk-gemi-motorlari-fabrikasini-yok-ettik-h17043.html adresinden alındı.

“İlk organik oyuncak fabrikası İzmir’de kurulacak.” 12 Mart 2007. http://www.hurriyet.com.tr/ilk-organik-oyuncak-fabrikasi-izmirde-kurulacak-6108486 adresinden alındı.

YARARLANILAN KAYNAKLAR VE BİBLİYOGRAFYA

“İnsanlık kimin umrunda?” 21 Ocak 2012. http://www.canakkaleolay.com/Canakkale-AKFA-8217-yi-tartisiyor-21214 adresinden alındı.

“İnşaat için sürekli hülle yapıldı.” 31 Aralık 2013. http://www.arkitera.com/haber/index/detay/insaat-icin-surekli-hulle-yapildi/19083 adresinden alındı.

“İpek Kağıt Tarihçe.” http://www.ipekkagit.com.tr/tr/default.aspx#hakkimizda adresinden alındı.

“İpekİş.” http://www.ipekis.com.tr/fabrika.html adresinden alındı.

“Isparta Bölgesi.” http://www.gulsha.com.tr/tr/about/isparta-area.aspx adresinden alındı.

“Isparta İlinde Sanayinin Gelişimi ve Yapısı.” 2004. http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/33/825/10468.pdf adresinden alındı.

“Isparta Kamu Yapıları ve Fabrikalar.” 2015. http://kisacames.blogspot.com.tr/2015/03/isparta-kamu-yapilari-ve-fabrikalar.html adresinden alındı.

“İstanbul Deniz Müzesi Yenilenen Haliyle Yarın Açılıyor.” 3 Ekim 2013. http://www.haberler.com/istanbul-deniz-muzesi-yenilenen-haliyle-yarin-5140793-haberi/ adresinden alındı.

“İstanbul’da Bir Büyük Güç Transformatör Fabrikası Geliştirme Projesi.” http://dergi.mo.org.tr/dergiler/4/358/5245.pdf adresinden alındı.

“İşte Trabzon Çimento Fabrikası’nın taşınacağı tarih!” 22 Eylül 2014. http://www.61saat.com/bolgesel/iste-trabzon-cimento-fabrikasinin-tasinacagi-tarih-h132412.html adresinden alındı.

“İzmir’in Asırlık Fabrikası Kapanıyor.” 14 Mayıs 2007. http://www.hurriyet.com.tr/izmirin-asirlik-fabrikasi-kapaniyor-6510983 adresinden alındı.

“İzmit Kâğıt Fabrikası: Seka.” http://www.mmo.org.tr/resimler/dosya_ekler/cb929eae7a499e5_ek.pdf?dergi=101 adresinden alındı.

“İznik Çinilerinin Tarihi.” http://www.iznik.com/iznik-cinilerinin-tarihi adresinden alındı.

“Kale Grubu Hakkında.” http://www.kale.com.tr/tr/kurumsal/hakkimizda adresinden alındı. “Kale Grubu Kurucusu ve Onursal Başkan.” http://www.kale.com.tr/tr/hakkimizda/yonetim/dr-ibrahim-bodur adresinden alındı.

“Kartonsan Tarihçe.” http://www.kartonsan.com.tr/tr/icerik.php?bolum=kurumsal&sira=2 adresinden alındı.

“Kentsel Tarihi Alanların Düzenleme Çalışmaları Devam Ediyor…” 27 Mayıs 2015. http://www.canakkale.bel.tr/icerik/7486/kentsel-tarihi-alanlarin-duzenleme-calismalari-devam-ediyor/ adresinden alındı.

“Kırlangıç. Biz Kimiz.” http://www.kirlangic.com.tr/biz-kimiz/ana-gida/m73 adresinden alındı.

“Kilim Group. Hakkımızda.” http://www.kilimgroup.com/#!/tr/hakkimizda/kilim-group.html adresinden alındı.

“Kimya Mühendisliği Dergisi.” Nisan 1964. http://www.kmo.org.tr/resimler/ekler/02426eb9ed3f9d4_ek.pdf?dergi=33 adresinden alındı.

“Kocaeli Kansere Yerli İlaç İçin Onko Koçsel’den Dev Fabrika.” 2 Temmuz 2015. http://www.haberler.com/kocaeli-kansere-yerli-ilac-icin-onko-kocsel-den-7471788-haberi/ adresinden alındı.

“Komili Zeytinyağı.” http://komilizeytinyagi.com.tr/bizi-taniyin/hakkimizda adresinden alındı.

“Konya Ereğli Sümerbank Yerleşkesi.” 3 Ocak 2011. http://v2.arkiv.com.tr/p10604-konya-eregli-sumerbank-yerleskesi.html adresinden alındı.

“Kronolojik Kütahya Tarihi.” http://www.kutahyaozid.gov.tr/ortak_icerik/kutahyaozid/kutahya/kro.html adresinden alındı.

“Kuzguncuk Gazhanesi’nin İlk Kuruluşu.” 2010. http://issuu.com/uskudarbelediyesi/docs/t12 adresinden alındı.

“Kültürel Mirasın Korunmasına Yönelik Bir Tespit Çalışması: Isparta Halı İpliği Fabrikaları ve Boyahaneleri.” 2015. http://dieweltdertuerken.org/index.php/ZfWT/article/viewFile/753/753 adresinden alındı.

“KÜMAŞ Hakkında.” http://www.kumasref.com/hakkimizda.aspx adresinden alındı.

“Kütahya Porselen Tarihçe.” https://kutahyaporselen.com.tr/tarihce/ adresinden alındı.

“Kütahya Seramik. Firma Hakkında.” http://www.seramikfirmalari.com/kutahya-seramik.html adresinden alındı.

“Kütahya Ticaret ve Sanayi Odası Dergisi.” 2011. http://www.kutso.org.tr/wp-content/uploads/2014/02/KUTSO-DERG%C4%B0-SAYI-174.pdf adresinden alındı.

YARARLANILAN KAYNAKLAR VE BİBLİYOGRAFYA

“Kütahya’ya 300 milyon avroluk güneş paneli fabrikası.” 20 Ekim 2009. http://www.guneshaber.net/haber/350-guncel-haberler-kutahyaya-300-milyon-avroluk-gunes-paneli-fabrikas.html adresinden alındı.

“Lassa Lastik Fabrikası.” 23 Haziran 2008. http://v2.arkiv.com.tr/p350-lassa-lastik-fabrikasi.html adresinden alındı.

“Lassa Lastik Fabrikası.” http://tekelisisa.com/?portfolio_page=lassa-lastik-fabrikasi adresinden alındı. “Limak Ankara Çimento.” http://www.limak.com.tr/sektorler/cimento/fabrikalar/limak-ankara-cimento-fabrikasi adresinden alındı.

“Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu Stratejik Planı (2011-2015).” 2015. http://www.mkek.gov.tr/Icerikler/file/MKEStratejikPlani.pdf adresinden alındı.

“Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu: Tarihçe” http://www.mkek.gov.tr/tr/Icerik.aspx?ID=51 adresinden alındı.

“Marshall Boya. Hakkımızda.” https://www.marshallboya.com/tr/hakkimizda adresinden alındı.

“Menderes’in kurduğu 64 yıllık fabrika, hareketli günlerine kavuşuyor.” 3 Ocak 2015. http://www.hurriyet.com.tr/yerel-haberler/antalya-haberleri/menderes-in-kurdugu-64-yillik-fabrika-hareketl_33658/

“Mercedes-Benz Hakkımızda.” http://www.mercedes-benz.com.tr/content/turkey/mpc/mpc_turkey_website/tr/home_mpc/passengercars/home/world/about/locations.0004.html adresinden alındı.

“Merinos Tarihi.” http://www.merinosakkm.com/merinos-tarihi/ adresinden alındı.

“Merinos Yünlü Dokuma Fabrikası Kompleksi.” 14 Ocak 2011. http://v2.arkiv.com.tr/p10665-merinos-yunlu-dokuma-fabrikasi-kompleksi.html adresinden alındı.

“Mey İçki: Our Factories.” http://www.mey.com.tr/en-US/about-us/Pages/our-factories.aspx adresinden alındı.

“Mimarlar Odası AOÇ’deki Bira Fabrikası ve Kompleksi için Koruma Kurulu’na Başvurdu.” 14 Ocak 2013. http://www.arkitera.com/haber/11639/mimarlar-odasi--aoc-deki-bira-fabrikasi-ve-kompleksi-icin-koruma-kuruluna-basvurdu adresinden alındı.

“Muammer Hoca/Ağabey’i Anlatmak.” 20 Mart 2010. http://www.yapidergisi.com/makaleicerik.aspx?MakaleNum=48 adresinden alındı.

“Murgul Konsantratör Tesisi.” http://www.etibakir.com.tr/tr-tr/Tesisler/Murgul-Konsantrator-Tesisi/Sayfalar/default.aspx adresinden alındı.

“Nazilli Sümerbank Basma Fabrikası – 1.” 13 Ağustos 2015. http://cumhuriyettarihimiz.blogspot.com.tr/2015/08/nazilli-sumerbank-basma-fabrikas-1.html adresinden alındı.

“Necmettin Bitlis - Polisan Boya.” http://www.boyaturk.com/Haber/Necmettin-Bitlis-Polisan-Boya.html adresinden alındı.

“Nestlé Türkiye.” http://www.nestle.com.tr/aboutus/nestleturkey adresinden alındı.

“Norm Enerji Sistemleri Tarihçe.” http://www.normenerji.com.tr/menu_detay.asp?id=3551 adresinden alındı.

“Nuh Çimento Tarihçe.” http://www.nuhcimento.com.tr/tr/tarihce adresinden alındı.

“OLTAŞ Tarihçe.” http://www.oltas.com.tr/kurumsal/tarihce adresinden alındı.

“Onko ve Koçsel İlaçları Tarihçe.” https://www.onkokocsel.com/sayfam/1821/tarihce adresinden alındı.

“Orada bir Su Medeniyetleri Müzesi var, açılmadan eskiyor!” 17 Temmuz 2012. http://www.arkitera.com/haber/index/detay/orada-bir-su-medeniyetleri-muzesi-var-acilmadaneskiyor/9143 adresinden alındı.

“Osmanlı’da Kağıt Fabrikası.” Temmuz 2012. http://osmanliansiklopedisi.blogspot.com.tr/2012/07/osmanlda-kagt-fabrikas.html adresinden alındı.

“Osmanlı’dan Günümüze Bira.” http://www.gidamo.org.tr/resimler/ekler/eabe3a1649ffa2b_ek.pdf?dergi=6 adresinden alındı.

“Osmanlı’dan Kalma Tarihi Baruthane Battı.” 4 Şubat 2011. http://www.dunyabulteni.net/?aType=haber&ArticleID=146124 adresinden alındı.

“Osmanlı’ya Dair Tabularınızı Yıkın!” 15 Ağustos 2014. http://www.gencdergisi.com/7656-osmanliya-dair-tabularinizi-yikin.html adresinden alındı.

“Oyak Renault Tarihçe.” http://www.oyak-renault.com.tr/page.aspx?id=161 adresinden alındı.

“Paşalimanı Un Fabrikası Sinpaş’ın.” 19 Ocak 2013. http://www.sabah.com.tr/Ekonomi/2013/01/19/pasalimani-un-fabrikasi-sinpasin adresinden alındı.

“PETLAS Tarihçe.” http://www.petlas.com.tr/hakkimizda_32.html adresinden alındı.

YARARLANILAN KAYNAKLAR VE BİBLİYOGRAFYA

“Raff Military Textile.” http://www.askeriuniforma.com/tr/raff-tekstil.html adresinden alındı.

“Rahmi M. Koç Müzesi Tarihçe.” http://www.rmk-museum.org.tr/en/rmk_tarihce.htm adresinden alındı.

“Rebul Eczanesi’nin Trajik Hatası.” 25 Haziran 2014. http://blog.radikal.com.tr/kent-kulturu/rebul-eczanesinin-trajik-hatasi-64528 adresinden alındı.

“Sami Sisa.” http://v2.arkiv.com.tr/m179-sami-sisa.html adresinden alındı.

“Sanayi Alanında İlk Adımlar: Atölyeden Fabrikaya. Alarko Tarihinden.” http://www.alarko-carrier.com.tr/tr/Dosya/AlarkoTarihinden/AlarkoTarihinden_14.pdf adresinden alındı.

“SEKA.” http://www.mmo.org.tr/resimler/dosya_ekler/cb929eae7a4 99e5_ek.pdf?dergi=101 adresinden alındı.

“Servet-i Fünun Matbaası’na Ahmet İhsan levhası konulmalı.” 10 Temmuz 2002. http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/haber.aspx?id=83820 adresinden alındı.

“Sızma Han.” http://www.butiksizmahan.com/ adresinden alındı.

“Sivas; sosyo ekonomik yapı.” http://www.cumhuriyet.edu.tr/sivas/sivas10.html adresinden alındı.

“Söke Hakkımızda.” http://www.sokeun.com.tr/default.asp?L=TR&mid=214 adresinden alındı.

“Squibb binası.” http://www.hayal-et.org/i.php/site/building/squibb_binas adresinden alındı.

“Sumahan.” http://www.sumahan.com/ adresinden alındı.

“Sümer Holding AŞ Kuruluş ve Tarihçe.” http://www.sumerholding.gov.tr/11_hol_tar.pdf adresinden alındı.

“Sümer Holding AŞ: Portföy” http://www.sumerholding.gov.tr/portfoy.html adresinden alındı.

“Sümer Holding AŞ” http://www.sumerholding.gov.tr/12_hol_tar.pdf adresinden alındı.

“Sümerbank Hakkında Bilgi.” 16 Ekim 2011. http://www.delinetciler.org/genel-kultur/140956-sumerbank-hakkinda-bilgi.html adresinden alındı.

“Sümerbank Kayseri Bez Fabrikası.” 16 Eylül 2014. http://www.haberturk.com/tarihte-bugun/haber/990628-sumerbank-kayseri-bez-fabrikasi adresinden alındı.

“Sümerbank Parkı’nda Çalışmalar Devam Ediyor.” 20 Aralık 2011. http://www.adiyamanhaber.com/sumerbank-parki%C2%92nda-calismalar-devam-ediyor.html adresinden alındı.

“Şeker Fabrikaları Halktan Yumurta Toplayarak Kuruldu.” http://www.emo.org.tr/ekler/2f32522a84d5e63_ek.pdf?dergi=273 adresinden alındı.

“Taksan Takım Tezgahları Tarihçe.” http://www.taksan.com/tr/hakkimizda.html adresinden alındı.

“Tarihi Elektrik ve Havagazı Fabrikası.” 2010. http://www.goethe.de/ins/tr/ank/prj/urs/geb/ind/gas/trindex.html adresinden alındı.

“Tarihi Un Fabrikaları.” http://www.erolsasmaz.com/?oku=1101 adresinden alındı.

“Tarihi Zeytinyağı Fabrikası Restore Edildi.” 21 Eylül 2012. http://www.marasgundem.com/tarihi-zeytinyagi-fabrikasi-restore-edildi-271256h.htm adresinden alındı.

“Tarihi Zeytinyağı Fabrikası Restore Edildi.” 21 Eylül 2012. http://www.haberler.com/tarihi-zeytinyagi-fabrikasi-restore-edildi-3957079-haberi/ adresinden alındı.

“Tariş’in Tarihçesi.” http://www.taris.com.tr/pamukweb/t_tarihce.asp adresinden alındı.

“TAŞFABRİKA: 124 Yıllık Hatıra.” 8 Nisan 2015. http://www.tasfabrika.com/hakkimizda adresinden alındı.

“Tekel Sigara Fabrikası Sanat Merkezi Olacak.” 11 Kasım 2013. http://www.yeniasir.com.tr/kenthaberleri/2013/11/12/izmire-yeni-kultur-ve-sanat-merkezi adresinden alındı.

“Tekfen Tarihçe.” http://www.tekfen.com.tr/tarihce.asp adresinden alındı.

“Telra Profilo.” http://www.profilo-telra.com.tr/view_ab.asp?m=about&p=1 adresinden alındı.

“TEMSAN Tarihçe.” http://www.temsan.gov.tr/kurulus_tarihce.aspx adresinden alındı.

“Tenedos-Ege: Üzüm ve Şarap.” http://www.tenedos-ege.com/tr_uzumvesarap.htm adresinden alındı. “Tirebolu Tarihçe.” http://www.tirebolucay.com/tarihce.aspx adresinden alındı.

“TOFAŞ Tarihçe.” http://www.tofas.com.tr/tr/hakkinda/Pages/Hakkimizda.aspx adresinden alındı.

YARARLANILAN KAYNAKLAR VE BİBLİYOGRAFYA

“Tomtaş Kayseri Uçak Fabrikasına Ne Oldu?” http://www.kokpit.aero/index.php?route=content/secret_file&secret_file_id=34 adresinden alındı.

“Toprak Seniteri Tarihçe.” http://www.toprak.com.tr/tr/02_ilac.asp adresinden alındı.

“Trabzon Çimento Fabrikası.” http://www.askalecimento.com.tr/cimento_fabrikalari.aspx?id=tc adresinden alındı.

“Trains of Turkey: Izmir Alsancak.” http://www.trainsofturkey.com/w/pmwiki.php/Stations/IzmirAlsancak adresinden alındı.

“Trakya Un.” http://www.trakyaun.com.tr/ adresinden alındı.

“TÜLOMSAŞ Tarihçe.” http://www.tulomsas.com.tr/main.php?kid=67 adresinden alındı.

“Tüm Zamanların Güzel Şehri: Bursa ve İlkler.” Eylül / Ekim 2012. http://www.bursa-smmmo.org.tr/yazarlar/makaleler/142ia.pdf adresinden alındı.

“Tüpraş’ın Tarihsel Gelişimi.” http://www.tupras.com.tr/tarihce adresinden alındı.

“Türk Konserve Sanayinin Tarihçesi.” http://www.tamtad.com/icerik.php?kod=fb&id=8 adresinden alındı.

“Türk Motor Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi (TÜMOSAN) Tarihçe.” http://www.tumosan.com.tr/tr/index.php/kurumsal/tumosan-tarihce adresinden alındı.

“Türk Pirelli 54 Yaşında.” 23 Aralık 2014. http://www.haberler.com/turk-pirelli-54-yasinda-6799845-haberi/ adresinden alındı.

“Türk Sivil Havacılık Tarihi.” http://www.thk-ucak.com/5-turk-sivil-havacilik-tarihi adresinden alındı.

“Türk Şeker: Makine Fabrikaları.” http://www.turkseker.gov.tr/MakinaFabrikalari.aspx adresinden alındı.

“Türk Şeker: Kuruluş ve Tarihçe.” http://www.turkseker.gov.tr/Tarihce.aspx adresinden alındı.

“Türkiye Cumhuriyetinin İlk Devlet Konserve Fabrikası.” http://bilecik11.com/turkiye-cumhuriyetinin-ilk-devlet-konserve-fabrikasi-2/ adresinden alındı.

“Türkiye Demiryolu Makinaları AŞ” http://www.tudemsas.gov.tr adresinden alındı.

“Türkiye Taşkömürü Kurumu: Tarihçe.” http://www.taskomuru.gov.tr/index.php?page=sayfagoster&id=7 adresinden alındı.

“Türkiye’de bir ilk yapıldı.” 20 Ekim2015. http://www.palandokengazetesi.net/turkiye39-de-bir-ilk-yapildi-12590h.htm adresinden alındı.

“Türkiye’de İlk Eroin Fabrikası Çengelköy’de Kuruldu.” http://www.gecmisgazete.com/haber/turkiye-de-ilk-eroin-fabrikasi-cengelkoyde-kuruldu adresinden alındı.

“Türkiye’de Şeker ve Şekerpancarı Üretiminde Mevcut Durum.” 1997. http://www.ito.org.tr/itoyayin/0012757.pdf adresinden alındı.

“Türkiye’de Tersanelerin Tarihi Ve Gemi İnşa Sanayisinin Gelişimi.” http://www.mmo.org.tr/resimler/dosya_ekler/2eb734903575495_ek.pdf?dergi=108 adresinden alındı.

“Türkiye’nin ilk çip fabrikasının temeli atıldı.” 23 Aralık 2014. http://www.sabah.com.tr/galeri/turkiye/turkiyenin-ilk-cip-fabrikasinin-temeli-atildi adresinden alındı.

“Türkiye’nin ilk lens fabrikası Sivas’ta açılıyor.” 31 Mayıs 2005. http://www.hurriyet.com.tr/turkiyenin-ilk-lens-fabrikasi-sivasta-aciliyor-323603 adresinden alındı.

“Türkiye’nin İlk Sigara Fabrikası AVM Oluyor.” 4 Kasım 2009. http://www.sabah.com.tr/ekonomi/2009/11/04/turkiyenin_ilk_sigara_fabrikasi_avm_oluyor adresinden alındı.

“Türkiye’nin İlk Uçak Fabrikası Central Park Oluyor.” 18 Mart 2015. http://www.milliyet.com.tr/turkiyenin-ilk-ucak-fabrikasi/ekonomi/detay/2030114/default.html adresinden alındı.

“Türkiye’nin Konuştuğu Gümüş Fabrikası Basına Tanıtıldı.” 15 Mayıs 2011. http://www.haber3.com/turkiyenin-konustugu-gumus-fabrikasi-basina-tanitildi-835151h.htm adresinden alındı.

“Türkiye’yi Makarna ile Tanıştıran Marka.” 26 Ağustos 2013. http://www.hurriyet.com.tr/turkiyeyi-makarna-ile-tanistiran-marka-24579306 adresinden alındı.

“Türkiye’deki Eczacılık Tarihi Müzeleri.” 2014. http://ist-univ.dergipark.gov.tr/download/article-file/13416 adresinden alındı.

“Türkiye’nin otomobil hikâyesi.” 19 Nisan 2015. http://ticaretgazetesi.com.tr/turkiyenin-otomobil-hikayesi adresinden alındı.

“TürkTraktör.” http://www.turktraktor.com.tr/kurumsal_genel.aspx?id=78 adresinden alındı.

YARARLANILAN KAYNAKLAR VE BİBLİYOGRAFYA

“TürkTraktör. Tarihçe.” http://www.turktraktor.com.tr/kurumsal_genel.aspx?id=86 adresinden alındı.

“Tütün ekmekten vazgeçmediler.” 1 Nisan 2012. http://www.dunya.com/tarim-ve-hayvancilik/tutun-ekmekten-vazgecmediler-150082h.htm adresinden alındı.

“TÜVASAŞ’ın Tarihi.” 2 Şubat 2010. http://www.demiryolcuyuz.com/tcdd/tarihten-bir-sayfa/486-tvasa-n-tarihi.html adresinden alındı.

“Uçar Oyuncak Tarihçe.” http://www.ucaroyuncak.com/hakkimizda.html adresinden alındı.

“Unilever’i tanıyalım.” https://www.unilever.com.tr/about/who-we-are/about-unilever/ adresinden alındı.

“Unkapanı Değirmeni Kongre Merkezi Olacak.” 2 Temmuz 2013. http://www.dunya.com/unkapani-degirmeni-kongre-merkezi-olacak-196729h.htm adresinden alındı.

“Unkapanı Değirmeni’nin Mimari Analizi ve Günümüz Şartlarında Değerlendirilmesi.” http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=371&RecID=2680 adresinden alındı.

“Uşak Ekonomisi.” 21 Haziran 2012. http://usak.meb.gov.tr/www/usak-ekonomisi/icerik/28 adresinden alındı.

“Üsküdar Tebhirhane Binası Rölöve – Restitüsyon ve Restorasyon Projesi.” http://www.ibb.gov.tr/sites/TarihiCevre/Projeler/Pages/%C3%9Csk%C3%BCdarTebhirhane.aspx adresinden alındı.

“VAKKO Tarihçe.” http://www.vakko.com/tarihce adresinden alındı.

“Vestel City.” http://www.ahaber.com.tr/galeri/turkiye/vestel-city adresinden alındı.

“XIX. Yüzyılda Bursa’da İpek Böcekçiliği.” 2007. http://karesitarih.balikesir.edu.tr/8_ipek_bocegi.pdf adresinden alındı.

“Yaşayan Müze Kent Bursa Çalışmaları.” 2014. http://yayinlar.bursa.com.tr/wp-content/uploads/2014/01/bursa+kitab%C4%B1.pdf adresinden alındı.

“Yeldeğirmeni’nin Dünü Bugünü.” http://www.yeldegirmeni.kadikoy.bel.tr/altsayfa.aspx?id=2060 adresinden alındı.

“YIKMAKSAN İstanbul Kartal (TOKİ) - Yunus Çimento Silo Kule Yıkımı.” 5 Nisan 2013. http://www.youtube.com/watch?v=tmR59-9yrpk adresinden alındı.

“Yunus Emre Kültür Merkezi.” 13 Ocak 2014. http://tr.wikipedia.org/wiki/Yunus_Emre_K%C3%BClt%C3%BCr_Merkezi adresinden alındı.

“Zorlu. History.” http://www.zorlu.com.tr/en/about-us/history adresinden alındı.

“Yalçın Bayer: Devletten devlete ‘özelleştirme’.” 25 Kasım 2000. http://webarsiv.hurriyet.com.tr/2000/11/26/264570.asp adresinden alındı.

YARARLANILAN KAYNAKLAR VE BİBLİYOGRAFYA

BİYOGRAFİLER

MOIRA VALERI

Moira Valeri 2012 yılında Venedik Iuav Üniversitesi’nde mimarlık alanında doktorasını tamamladı. 2013 yılından beri Yeditepe Üniversitesi Mimarlık Bölümü’nde yardımcı doçent olarak çalışmaktadır. Mimarlık üzerine üç kitabın eş-editörlüğünü yaptı. Kullanım dışı kalmış alanların yeniden kullanımı başta olmak üzere çağdaş mimarlıkla ilgili çeşitli konularda ulusal ve uluslararası konferanslara katıldı, sergiler düzenledi.

BURÇİN BAŞYAZICI

Mimar-peyzaj mimarı Burçin Başyazıcı lisans ve yüksek lisans derecelerini Yeditepe Üniversitesi’nde tamamladı. Doktora öğrenimine İTÜ Mimari Tasarım Programı’nda devam etmekte ve TUBİTAK 1001 Araştırma Projesi kapsamında Prof. Dr. Belkıs Uluoğlu danışmanlığında araştırmacı olarak çalışmaktadır. Mimarlık kuram(lar)ı, mimari fenomenoloji, mimarlığın “öteki” kavramları, sıradanlık alanlarında araştırmalar yapmakta; ulusal ve uluslararası dergilerde yayınları bulunmaktadır.

EVİN ERİŞ

Mimar, iç mimar ve akademisyen Evin Eriş lisans ve yüksek lisans derecelerini Yeditepe Üniversitesi’nde; doktora derecesini YTÜ’de tamamladı. Doktora sürecinde Almanya Siegen Üniversitesi’nde araştırmacı olarak bulundu. Mimari ve kentsel yarışmalar, kent morfolojisi, modernite, Berlin, kentsel-toplumsal hareketler ve sivil mimari araştırma alanlarıdır. Mimari ve kentsel yarışmalara katılmış, çeşitli ödüller almıştır.

MELİHA ÇAĞLAYAN İNCE

Mimar Meliha Çağlayan İnce 2011 yılında Yeditepe Üniversitesi’nden mezun olduktan sonra aynı üniversitede yüksek lisans programına başladı. Yüksek lisans konusu “Kullanım Dışı Kalmış Alanların Yeniden Kullanımı” üzerinedir. 2013 yılından beri Yeditepe Üniversitesi’nde araştırma görevlisi olarak çalışmaktadır.

ŞAFAK CUDİ İNCE

Şafak Cudi İnce mimarlık lisansını aldığı Yeditepe Üniversitesi’nde mimari tasarım alanında yüksek lisans öğrenimini sürdürmekte ve araştırma görevlisi olarak çalışmaktadır. Araştırma alanları arasında mimari mekanda çoklu duyumsal deneyim, deneyimin mimari temsili, mimari mekan ve sinema ilişkisi ile mimari paralaks konuları yer almaktadır.

FABIO SALOMONI

Fabio Salomoni 2001’den beri Türkiye’de yaşıyor. Halen Koç Üniversitesi Yabancı Diller Programı’nda ders vermekte ve Masaryk Üniversite’sinde sosyoloji alanında doktorasını sürdürmektedir. İlgi alanların arasında göç ve sınırlar, bellek çalışmaları, din çalışmaları ve sosyal hareketler bulunmaktadır. Türkçeden İtalyancaya çeviri yapmaktadır.

MERVE TAŞLIOĞLU

Merve Taşlıoğlu 2012 yılında MSGSÜ Mimarlık Bölümü’nden mezun oldu. Yüksek lisans öğrenimine İTÜ’de başladı ve sibernetik mekan deneyimleri üzerine odaklandı. Ulusal ve uluslararası konferanslara katıldı ve 2016 yılına kadar Yeditepe Üniversitesi’nde araştırma görevlisi olarak çalıştı. Mimarlık pratiğini Kreatif Mimarlık’ta sürdürmektedir.

NUR ELİF YURDAÇALIŞ

Mimar Nur Elif Yurdaçalış lisans öğrenimini MSGSÜ, yüksek lisans öğrenimini Yeditepe Üniversitesi’nde tamamladı. Öğrenimine YTÜ Mimarlık Tarihi ve Kuramı doktora programı altında devam etmektedir. İstanbul, kent tarihi, kent morfolojisi, kentsel dönüşüm ve mimari tipoloji konularında araştırma yapmaktadır.