sanayi sektörü mevcut değerlendirmesi raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/files/sanayi sektoru mevcut...

91
Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. TaslakWeb, Ağustos 2010) Hazırlayan: Namık Ünlü

Upload: lytuyen

Post on 07-Feb-2018

240 views

Category:

Documents


3 download

TRANSCRIPT

Page 1: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

 

 

 

 

 

 

Sanayi Sektörü  

Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu  

(2. Taslak‐Web, Ağustos 2010)  

  

Hazırlayan: Namık Ünlü   

 

Page 2: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  i

İÇİNDEKİLER 

YÖNETİCİ ÖZETİ ..................................................................................................................................... 1 

1. GİRİŞ .................................................................................................................................................. 3 

2. SEKTÖRÜN KISA TANITIMI ................................................................................................................. 5 

2.1. Demir‐Çelik Sektörü ................................................................................................................. 10 

2.2. Çimento Sektörü ...................................................................................................................... 12 

2.3. Kâğıt Sektörü ............................................................................................................................ 14 

2.4. Tekstil Sektörü .......................................................................................................................... 16 

2.5. Diğer Sektörler ......................................................................................................................... 16 

3. MEVCUT DURUM ............................................................................................................................ 18 

3.1. Politikalar ................................................................................................................................. 18 

3.2. Yasal Düzenlemeler .................................................................................................................. 21 

3.3.  Kurumsal Yapılanma ................................................................................................................ 23 

3.4. Finansman ................................................................................................................................ 26 

3.5. Ekonomik Araçlar ..................................................................................................................... 29 

3.6. Fiziki Yatırım Projeleri .............................................................................................................. 31 

3.7. Bilgi Sistemleri, İzleme/Raporlama .......................................................................................... 31 

3.8. Bilimsel ve Teknolojik Ar‐Ge .................................................................................................... 33 

3.9. Eğitim/Kapasite Geliştirme ...................................................................................................... 36 

4. SONUÇ VE ÖNERİLER ....................................................................................................................... 40 

KAYNAKLAR ......................................................................................................................................... 44 

EKLER ................................................................................................................................................... 45 

EK 1: SANAYİ SEKTÖRÜ PAYDAŞ ANALİZİ ........................................................................................ 46 

EK 2: SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ ÇALIŞTAYLARI KATILIMCI LİSTESİ .. 65 

EK 3: SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ KATILIMCI SÜREÇ VE ÇIKTILARI .... 72 

EK 4: SANAYİ SEKTÖRÜ KAYNAK LİSTESİ ......................................................................................... 80 

 

Page 3: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  ii

TABLOLAR: 

Tablo 1. Farklı ülkelerde üretilen katma değerde sanayinin oranı ......................................................... 5 

Tablo 2. Enerji yoğun sektörler ve enerji tasarrufu potansiyelleri ........................................................ 10 

Tablo 3. Çelik üretiminden kaynaklanan sera gazlarının ülkelere göre değişimi .................................. 11 

Tablo 4. Farklı klinker üretim teknolojileri ve enerji sarfiyatları ........................................................... 13 

Tablo 5. Farklı ülkelerde çimento üretiminin sera gazı emisyonu ........................................................ 13 

Tablo 6. Kağıt sektörü küresel sera gazı verimliliği ortalamaları .......................................................... 15 

 

ŞEKİLLER: 

Şekil 1. Sanayide enerji tüketiminin farklı yakıt türlerine göre dağılımı ……………………………………………..7 

Şekil 2‐a Sanayi sektöründe toplam sera gazı emisyonu kaynakları …………………………………………………..8 

Şekil 2‐b. Proses kaynaklı sera gazı emisyon dağılımı ………………………………………………………………………..9 

Şekil 2‐c. Sanayi sektörünün toplam sera gazı emisyonundaki etkisi …………………………………………………9 

 

Page 4: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  iii

KISALTMALAR 

AB  Avrupa Birliği   

AFD  Agence Française de Développement  Fransız Kalkınma Ajansı 

Ar‐Ge  Araştırma Teknoloji Geliştirme   

BM  Birleşmiş Milletler   

BTYK  Bilim Teknoloji Yüksek Kurulu   

CDM/JI  Clean Development Mechanism/Joint Implementation 

Temiz Kalkınma Mekanizması/Ortak  Uygulama 

COP  Conference of the Parties  Taraflar Konferansı 

ÇOB  Çevre ve Orman Bakanlığı   

DPT  Devlet Planlama Teşkilatı   

EAF  Electric Arc Furnace  Elektrik Ark Fırını 

EİE  Elektrik İşleri Etüt İdaresi   

En‐Ver  Enerji Verimliliği Projesi   

EPDK  Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu   

ESA‐95  The European System of Accounts 1995 Avrupa Ulusal ve Bölgesel Hesaplar Sistemi 1995 

ETKB  Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı   

EV  Enerji Verimliliği   

EVD   Enerji Verimliliği Danışmanlık   

GEF   Global Environment Facility  Küresel Çevre Fonu 

GJ  Giga Joule   

GSYİH  Gayri Safi Yurtiçi Hasıla   

IEA  International Energy Agency  Uluslararası Enerji Ajansı  

IPCC  Intergovernmental Panel on Climate Change 

Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli

ISP  Integrated Steel Plant  Entegre Çelik Tesisi 

İDKK  İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulu   

JBIC  Japan Bank for International Cooperation 

Japon Uluslararası  İşbirliği Bankası 

KfW  Kreditanstalt für Wiederaufbau  Alman Kalkınma Bankası 

KOBİ  Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler   

KOSGEB  Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı 

 

Page 5: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  iv

KSS  Küçük Sanayi Siteleri   

MTEP  Milyon Ton Eşdeğer Petrol   

Mton  Milyon Ton   

ODTÜ  Orta Doğu Teknik Üniversitesi   

OECD  Organisation for Economic Co‐operation and Development 

Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü 

OSB  Organize Sanayi Bölgesi   

OVP  Orta Vadeli Program   

REC  Regional Environmental Center  Bölgesel Çevre Merkezi 

RIA  Regulatory Impact Analysis  Düzenleyici Etki Analizleri 

San‐Tez  Sanayi Tezleri   

SIA  Sectoral Impact Analysis  Sektörel Etki Analizleri  

STB  Sanayi ve Ticaret Bakanlığı   

STK  Sivil Toplum Kuruluşları   

TAEK  Türkiye Atom Enerjisi Kurumu   

TEB  Türk Ekonomi Bankası   

TEP  Ton Eşdeğer Petrol   

TEYDEB  Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı  

 

 

TIER (1‐3)  Sera Gazı Emisyonlarının Hesaplanmasında kullanılan yaklaşım 1 – 3 

 

TKB  Türkiye Kalkınma Bankası   

TNA  Technology Needs Assesment  Teknoloji İhtiyaç Değerlendirmesi 

TNO  Netherlands Organisation for Applied Scientific Research  

Hollanda Uygulamalı Bilimsel Araştırma Kurumu 

TOBB  Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği   

TRT   Türkiye Radyo Televizyon Kurumu   

TSE  Türk Standardları Enstitüsü   

TSKB  Türkiye Sınai Kalkınma Bankası   

TTGV   Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı   

TÜBİTAK  Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu 

 

TÜİK   Türkiye İstatistik Kurumu   

UB  Ulaştırma Bakanlığı   

Page 6: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  v

UKTI  UK Trade & Investment  Birleşik Krallık Ticaret ve Yatırım Kurumu 

UNDP  United Nations Development Programme 

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı 

UNFCCC  United Nations Framework Convention on Climate Change 

Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 

UNIDO  United Nations Industrial Development Organization 

Birleşmiş Milletler Sınai Kalkınma Kuruluşu 

YE   Yenilenebilir Enerji   

YEÇEP  Yerel Çevre Eylem Planları   

YÖK   Yüksek Öğrenim Kurumu    

 

Page 7: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  1

YÖNETİCİ ÖZETİ 

Ülkenin  enerji  kaynakları  açısından  dışa  bağımlı  olması,  sanayinin  enerji maliyetlerinin  ve güvenilirliğinin sürekli gözden geçirilmesi sonucunu doğurmuştur. Bu gereklilikten hareketle, 90’lı  yıllarda  sektör  ve  kamu  işbirliği  ile  başlayan  enerji  verimliliği  çalışmaları  sonucunda bilhassa  enerji  yoğun  sektörlerde  birçok  iyileştirme  yapılmıştır. Bununla  birlikte bu  alanda hâlihazır potansiyelin kullanılması için yüksek finansman ihtiyacı bulunmaktadır.  

Sanayi  sektöründe  sera gazı emisyonlarının  iyileştirilmesinde gelişmeye açık bir başka alan ise  son yıllarda petrol  fiyatlarının artışı  ile gündeme gelen yenilenebilir enerji  kullanımıdır. Türkiye  rüzgar,  güneş,  jeotermal  ve  hidrolik  kapasite  açısından  önemli  potansiyele  sahip olarak  değerlendirilmektedir.  Sektör  açısından  yenilenebilir  enerji  kullanımı,  elektrik üretimindeki  kWh  başına  kg  CO2  azaltım  etkisi  nedeni  ile  önemlidir.  Yenilenebilir  enerji sistemlerinin ulusal şebekeye entegrasyonu veya dağıtılmış enerji kaynağı olarak kullanılması ile birim sanayi üretimine düşen dolaylı sera gazı emisyonunun azaltılmasında etkili olduğu bilinmektedir.  Yenilenebilir  enerji  kullanımı  yolunda  yakın  geçmişte  önemli  adımlar atılmasına  rağmen,  hedeflerin  tutturabilmesi  için  teknolojik  ve  ekonomik  araçların geliştirilmesi  önem  arz  etmektedir.    Yenilenebilir  enerji  kaynaklarının  kullanımı  sayesinde karbon  kredisi  kazanma  potansiyelinin  yüksek  olduğu  değerlendirilmektedir.  Bahse  konu karbon  kredisi  ticareti  hali  hazırda  başlangıç  aşamasındadır.  Önümüzdeki  yıllarda  karbon ticaretinden yeterince yararlanılabilmesi için teknik ve yasal altyapıların oluşturulması enerji yoğun sanayi sektörü tarafından önem arz etmektedir.   

Sanayi sektörünün  iklim değişikliği alanında gerçekleştireceği çalışmalar çerçevesinde katma değeri yüksek teknolojilerin geliştirilmesine  ihtiyaç duyulmaktadır. Sektör, Ar‐Ge çalışmaları için,  TÜBİTAK  ve  Sanayi  ve  Ticaret  Bakanlığının  sağladığı  fonlar  ve  çeşitli  alanlardaki teşviklerden faydalanmaktadır. Bu fonların kullanılması sonucunda birçok nihai ürüne yönelik çıktıların  üretilmesine  karşın  mukayeseli  bakış  ile  fonların  ekonomik  ve  yönetimsel kapasitelerinin geliştirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır.  

Sera gazı emisyonlarına ait veriler Türkiye İstatistik Kurumu koordinasyonunda toplanarak ve yine  bu  Kurumun  bünyesinde  değerlendirilerek  yayımlanmaktadır.  Sera  gazı  envanterinin yüksek doğruluk  ile yayımlanması yolunda birçok çalışma başarı  ile  tamamlanmıştır. Bunun ötesinde  alt  sektörler  ve  prosesler  hakkında  ve  iyileştirme  çalışmalarının  yönetilmesine yönelik ayrıntılı istatistikler ve yöntemlerin ortaya çıkarılması gerekmektedir.  

 

Page 8: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  2

 

EXECUTIVE SUMMARY  

The country’s  import dependency  in terms of energy resources  led to continuous review of the  energy  costs  and  reliability  in  the  industry  sector.   Driving  from  this  necessity, many improvements have been achieved especially  in  the energy  intensive  sectors,  through  the joint energy efficiency  initiatives of private  sector and government  since 1990s. However, there  is a huge need  for  financing  to be able  to make use of  the existing potential  in  the field.  

Use  of  renewable  energy  in  the  industry  sector  is  also  on  the  boil  associated  with  the increase in oil prices in the recent years. It can be considered as another opportunity, open to  improvement of  the greenhouse gas emissions mitigation efforts  in  the  industry sector. Turkey has a significant potential  in wind, solar, geothermal and hydro capacity. The use of renewable energy is of great importance for the sector, since it has a considerable impact on decreasing  the  amount  of  CO2  produced  per  kilowatt‐hour  of  electricity  generated.  It  is evident that renewable energy systems have  impact on mitigating  indirect greenhouse gas emissions per unit  industrial production,  through  their  connection  to  the national  grid or their usage as distributed energy resources. Although there were  important  improvements recently  regarding  the  use  of  renewable  energy,  to  be  able  to  reach  the  targets, technological and economic tools have to be developed. Carbon credits potential as a result of renewable energy use is considered as high. Carbon quota trade is currently experiencing its initial stage. Establishment of the necessary technical infrastructure and legal framework carries great importance for energy intensive industry sector, in order to adequately benefit from the carbon trade in the coming years. 

High  value‐added  technologies  are needed  to be developed within  the  framework of  the studies in the field of climate change carried out by the industry sector. The sector benefits from  the  research  and  developments  funds  allocated  by  the  Scientific  and  Technological Research  Council  of  Turkey  and  the Ministry  of  Industry  and  Trade,  and  from  incentives provided  in  a  variety  of  fields.  Although many  outputs  towards  end  products  have  been produced  through  the  use  of  these  funds,  the  economic  and  administrative  capacities  of these funds have to be improved, based on a comparative approach.  

The  data  on  greenhouse  gas  emissions  are  collected  under  the  coordination  of  Turkish Statistical  Institute,  assessed  and  published  by  the  said  Institute.  Many  studies  on  the publication  of  the  greenhouse  gas  inventory  with  high  accuracy,  have  been  completed successfully. Further  to  that, detailed statistics and methods have to be developed  for the subsectors and processes and for the management of the improvement studies.  

Page 9: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  3

1. GİRİŞ 

 

Bu  rapor, Çevre  ve Orman Bakanlığı  ve Birleşmiş Milletler  Kalkınma Programı ortaklığında yürütülen  “Türkiye’nin  İklim  Değişikliği  Ulusal  Eylem  Planı’nın  Geliştirilmesi  Projesi”ne yönelik önceliklerin belirlenmesi için, 2010 yılı ilk yarısı itibariyle iklim değişikliği ile mücadele bağlamında  sanayi  sektöründeki  mevcut  politikalar,  bunların  uygulama  araçları  ve tamamlanmış  ya  da  devam  eden  uygulamalar  çerçevesinde  olumlu  gelişmeleri,  bunlarda varsa  iyileştirilmesi,  geliştirilmesi  gereken  yönleri  ve    devam  eden  faaliyetlerini  bir  stok sayımı yaklaşımıyla saptayarak mevcut durumu değerlendirmektedir.  

İDEP  Projesi’nin  yürütücü  kuruluşu  Çevre  ve  Orman  Bakanlığı,  uygulayıcı  kuruluşu  ise Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’dır.  

Dokuzuncu Kalkınma Planı’nda “ülkemiz şartları çerçevesinde  ilgili tarafların katılımıyla sera gazı  azaltımı  politika  ve  tedbirlerini  ortaya  koyan  bir Ulusal  Eylem  Planı  hazırlanarak,  BM İklim  Değişikliği  Çerçeve  Sözleşmesi’ne  ilişkin  yükümlülüklerin  yerine  getirileceği” belirtilmiştir.  Bu  mevcut  durum  değerlendirmesi,  hazırlanacak  İklim  Değişikliği  Eylem Planı’nın  zeminini  oluşturacak  ve  önceliklerini  belirleyecektir.  Bu  anlamda,  değerlendirme kapsamına  iklim  değişikliği  ile  mücadeleye  ilişkin  mevcut  politikalar,  bunların  uygulama araçları  ve  tamamlanmış  ya  da  devam  eden  uygulamalar  alınmış  olup;  sera  gazı emisyonlarının miktarının  hesaplanması,  iklim  değişikliğine  uyum  gibi  konular, Ulusal  Sera Gazı Envanteri, Ulusal Bildirim ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı  (BMKP)  tarafından yürütülen diğer çalışmaların kapsamına girdiğinden bu rapor çerçevesine alınmamıştır.  

Türkiye’nin  İklim Değişikliği Strateji Belgesi, 3 Mayıs 2010 tarihinde Yüksek Planlama Kurulu tarafından  onaylanarak  yürürlüğe  girmiştir.  Eylem  Planı’nın  oluşturulması  aşamasında Strateji  Belgesinin  özellikle  sanayi  bölümü,  göz  önünde  bulundurulacak  en  önemli belgelerden  biri  olacaktır.  Strateji  Belgesinden,  İklim  Değişikliği  Eylem  Planı’na  yönelik mevcut durum değerlendirmesi  çalışmaları  sırasında henüz  taslak  aşamasında olduğundan sadece  genel  çerçeve  anlamında  yararlanılabilmiştir.  Bununla  birlikte,  Strateji  Belgesinin aşağıda belirtilen temel ilkeleri değerlendirmelere temel teşkil etmiştir: 

“Türkiye’nin iklim değişikliğiyle küresel mücadele kapsamında temel amacı, insanlığın ortak kaygısı olan  iklim değişikliğini önlemeye yönelik, uluslararası taraflarla  işbirliği içerisinde,  tarafsız  ve  bilimsel  bulgular  ışığında  ortak  akılla  belirlenmiş  küresel çabalara,  sürdürülebilir  kalkınma  politikalarına  uygun  olarak,  ortak  fakat farklılaştırılmış  sorumluluklar  prensibi  ve  Türkiye’nin  özel  şartları  çerçevesinde katılmaktır.” 

Mevcut  Durum  Değerlendirilmesi  Raporu,  sektör  uzmanının  literatür  çalışmalarına,  ilgili paydaşlarla  yüz  yüze  görüşmelere  ve  paydaşlarla  yürütülen  katılımcı  sürece  dayanılarak hazırlanmıştır.  İklim  değişikliği  ile  mücadele  konusunda  alınacak  politika  ve  tedbirleri etkileyebilecek  ve  bunlardan  etkilenebilecek  taraflar  (paydaşlar),  Ek  1’de  yer  alan  paydaş analizi ile belirlenmiş; belirlenen paydaşların sürece aktif katılımları sağlanmaya çalışılmıştır.  

Page 10: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  4

12 Mart  ve  15 Nisan  2010  tarihlerinde  yapılan  çalıştaylara  katılan  katılımcılar  (bkz.  Ek  2) tarafından sanayi sektörüne ilişkin olumlu gelişmeler belirlenmiş; varsa bunlardaki eksiklikler ve  aksaklıklar  tespit  edilmiş;  sürmekte  olan  projeler  ve  faaliyetler  kayda  geçirilmiştir. Katılımcılarca  belirlenen  eksiklikler  ve  aksaklıklar  ile  boşluklar,  sektör  uzmanı  tarafından sektöre  özgü  bir  “sorunlar”  listesi  haline  getirilmiştir. Daha  sonra  bu  sorunlar,  katılımcılar tarafından  sorunların  iklim  değişikliği  ile  ilgili  Türkiye’nin  taraf  olduğu  uluslararası yükümlülükleri  ile  ilişkisi;  AB’ye  uyum  süreciyle  ilişkisi;  Türkiye’nin  Dokuzuncu  Kalkınma Planı’nda benimsenen gelişme eksenleriyle ilişkisi; ulusal mevzuattaki yükümlülüklerle ilişkisi; çevresel etkileri ve dışsal maliyetleri1; ve son olarak ülke ekonomisine etkisi olarak belirlenen altı kriter çerçevesinde değerlendirilmiş ve bir öncelik sırasına konmuştur. Katılımcı süreç ve katılımcılar  tarafından bu kriterlere verilen ağırlıklar  ile çalıştay sonuçlarına göre sorunların öncelik sıralaması, Ek 3’te yer almaktadır. 

Sanayi  sektörü, ülkenin  kalkınmasındaki  katkısı, gelişimi  ve  rekabetçiliği ekseninde,  kaynak tüketimi ve sera gazı emisyonu ile iklim değişikliği üzerinde önemli etkiye sahiptir. 

Raporda  sektörün kısa tanıtımı bölümünde ilk olarak sanayi sektörünün yapısı, ekonomik ve çevresel  etkileri  diğer  ülkeler  ile  kıyaslamalı  olarak  verilmektedir. Bu  bölümün  devamında demir‐çelik,  çimento gibi  sera gazı emisyonları açısından yoğun etkiye  sahip alt  sektörlerin sera  gazı  emisyonları  ve  performansları  da  kıyaslamalı  olarak  sunulmaktadır.  Ardından raporun asıl amacı olan mevcut durum değerlendirmesi yer almaktadır. Bu kapsamda sanayi sektörüne  ilişkin  olarak  sırasıyla  temel  politikalar,  yasal  düzenlemeler,  kurumsal  yapı, finansman  kaynakları,  ekonomik  araçlar,  fiziki  yatırım  projeleri,  bilgi  sistemleri  ile izleme/raporlama  sistemleri, bilimsel  ve  teknolojik Ar‐Ge  ve  son olarak eğitim  ve  kapasite geliştirme  konuları  ele  alınmaktadır.  Anılan  her  alt‐başlık  altında  Türkiye’de  sanayi sektöründe mevcut durumun sera gazı emisyon azaltma politikalarını uygulamak  için yeterli olup  olmadığı,  iklim  değişikliği  ile  mücadele  açısından  sektördeki  olumlu  gelişmeler, eksiklikler,  geliştirilmesi,  iyileştirilmesi  veya  değiştirilmesi  gereken  konular  ortaya konmaktadır. 

 

1 Bir malın üretiminin ve tüketiminin o malın satıcıları ve alıcıları dışındaki üçüncü kişilere bir maliyet yüklemesine dışsal maliyet denir. Örneğin bir çimento üreticisinin çevrede yarattığı kirlilik sonucu, o çevrede yaşayan insanların sağlık sorunları yaşamaları ve bunlar için ödedikleri maliyetler, dışsal maliyetlerdir. 

Page 11: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  5

2. SEKTÖRÜN KISA TANITIMI 

Türkiye, OECD üyesi olarak sahip olduğu geçiş ekonomisi yanında, genç nüfusu, artan üretim ve teknoloji altyapısı  ile farklı dinamikleri olan bir ülkedir. Bu dinamikler çerçevesinde başta istihdam,  rekabet  gücü,  kamu  hizmetlerinin  iyileştirilmesi  ve  benzer  alanlarda  kullanılmak üzere  farklı  kaynaklara  ihtiyaç  duymaktadır.  Türk  Sanayisi,  GSYİH  içerisindeki  %20  ‐25 arasındaki payı ve büyüme oranlarına büyük oranda etkisi nedeni ile sürdürülebilir kalkınma açısından  vazgeçilemez  bir  kaynaktır.  Tablo  1’de  farklı  ülkelerde  üretilen  katma  değer içerisinde sanayinin payı görülmektedir.    

Tablo 1. Farklı ülkelerde üretilen katma değerde sanayinin oranı 

Avrupa  Diğer Gelişmiş veya Geçiş Ekonomisine Sahip Ülkeler 

Gelişmekte Olan Ülkeler 

Ülke   %  Ülke  %  Ülke  % Almanya  23  Amerika Birleşik Devletleri  13  Çin Halk Cumhuriyeti  34

Fransa  13  Japonya  20  Brezilya  18

İtalya  18  Kanada  16 Hindistan  16

İspanya  16  Rusya Federasyonu  32  Kore Cumhuriyeti  28

Hollanda  14  Türkiye  21  Meksika  18

Belçika  17  Singapur  25  Endonezya  28

İsviçre  19  Ukrayna 23 Güney Afrika  18

İsveç  20  Beyaz Rusya  32  Tayland  35

Polonya  19      Arjantin  23

Avusturya  20      Venezüella  17

İrlanda  25    Malezya 27

Finlandiya  23      Kolombiya  16

Çek Cumhuriyeti  27      Filipinler  22

Romanya  23      Mısır  17

Macaristan  22    Peru 16

Slovakya  23      Porto Riko  42

Hırvatistan  19      Vietnam  21

Slovenya  24      Fas  16

Litvanya  21    Bangladeş  18

Sırbistan  18      Dominik Cumhuriyeti  21

Bulgaristan   18      Tunus  18

Estonya  18      Guatemala  19

Kaynak: TNO raporu “Greenhouse Gas Efficiency of  Industrial Activities  in EU and Non‐EU”, The Netherlands, 2009 

 

Page 12: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  6

Sanayi  sektöründe gerçekleşen  faaliyetlerin  sonucu olarak ortaya  çıkan  sera gazları üretim kaynaklı ve enerji kaynaklı olarak  iki başlık altında  incelenebilir.   Türkiye’nin 2008  itibari  ile 106 Mton  eşdeğer  petrol  (MTEP)    civarında  gerçekleşen  nihai  enerji  tüketiminde  sanayi sektörünün  payı  yaklaşık %37’dir.  Sanayi  sektörünün  enerji  kaynaklı  sera  gazı  emisyonları seviyesi  kullandığı  elektrik    üretimi  için  salınan  CO2  miktarı  ve  sektörde  kullanılan  yakıt türlerinin  dağılımına  bağlıdır.  Error!  Reference  source  not  found.’de  sanayi  sektöründe kullanılan enerjinin yakıt türlerine göre dağılımı verilmektedir. Tabloda görüldüğü üzere iklim değişikliği  açısından  müspet  doğrultuda  doğal  gaz  kullanımı  belli  bir  seviyeye  ulaşmıştır. Ancak kömür  tüketimindeki artışın 6 katın üzerinde olduğu görülmektedir. Ayrıca  sanayide atıkların yakıt olarak kullanımı oldukça düşüktür. Bu durumun yanında elektrik  sektörünün de karbon emisyon miktarı dolaylı emisyon olarak sanayi sektörünü etkilemektedir. Dolayısı ile  elektrik  sektöründe  yenilenebilir  ve  düşük  karbon  emisyonu  sağlayan  teknolojilerin ağırlığının artmasının yüksek oranda etki sağlayacağı öngörülmektedir.   

Sanayinin  enerji  tüketimindeki  verimliliği  değerlendirildiğinde  bu  alanda  da  önemli  bir potansiyelin  olduğu  görülmektedir.  Elektrik  İşleri  Etüd  İdaresi  (EİEİ)  koordinatörlüğünde hazırlanan  Enerji  Verimliliği  Stratejisi  dokümanına  göre  Avrupa  Birliğine  uyum  çalışmaları kapsamında, 2008 yılında  istatistik alanında yapılan değişiklik çerçevesinde Avrupa Hesaplar Sistemine  (ESA‐95) geçilmiştir. Bu çalışmalar  ışığında 2008 yılında; 1000 Dolarlık GSYİH  için 282  litre  petrol  eşdeğeri  birincil  enerji  ve  1 Dolarlık GSYİH  için  brüt  tüketim  bazında  0,53 kWh’lik elektrik enerjisi harcanmıştır. OECD ülkeleri ortalamasında aynı değerler sırasıyla 200 litre ve 0,4 kWh civarındadır. Ayrıca büyümenin enerji tüketimine etkisi incelendiğinde 1999 –  2008  döneminde;  sabit  fiyatlarla  %51,1‘lik  GSYİH  artışına  (Yıllık  ortalama:  %4,2)  karşı elektrik tüketimleri, meskenlerde %75 (Yıllık ortalama: %5,8), ticaret sektöründe %190 (Yıllık ortalama: %6,6), sanayide %65,6  (Yıllık ortalama: %5,2) artmıştır. 2004 – 2008 döneminde; sanayi  üretim  endeksi  %14,5  artarken;  sanayi  elektriği  tüketim  artışı  %30  olarak gerçekleşmiştir. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Page 13: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  7

 

Şekil 1. Sanayide enerji tüketiminin farklı yakıt türlerine göre dağılımı Kaynak: Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) 

Türk  sanayinin  yapısı,  farklı  özelliklere  sahip  birçok  alt  sektörden  oluşmaktadır.  Sanayinin üretim payı açısından incelendiğinde, Gıda sektörü %18,8 ve Tekstil sektörü %16,3 pay ile en önde  yer  almaktadır.    Bu  Sektörleri,  sırası  ile  petrol  ürünleri  sektörü   %8,8,    demir‐çelik sektörü   %6,2,    otomotiv  sektörü %5,8  ve  kimya  sektörü %5  ile  takip  etmektedir.  İhracat içerisindeki paya göre bakıldığında ise otomotiv sektörü %13,5 ile ilk sırayı alırken demir‐çelik sektörü %12,8, Giyim %10,3 olarak takip etmektedir.2 

Sanayi sektörünün yapısı  itibariyle toplam kuruluş sayısının %99’unun Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerden  (KOBİ)  oluştuğu  görülmektedir.  Sektördeki  toplam  istihdamın  %56’sı  ve üretilen katma değerin %24,2’si KOBİ’ler tarafından gerçekleştirilmektedir.3 

Türkiye’nin sera gazı emisyonları değişimi  incelendiğinde 1990  ile 2008 yılları arasında %96 artışla  187  Mton  CO2  eşdeğerinden  366,5  Mton  CO2  eşdeğeri  mertebesine  yükseldiği görülmektedir.  Sanayi  sektörü  tarafından  prosesler  nedeni  ile  atmosfere  atılan  sera  gazı emisyonları aynı dönemde %93 artışla 15,4 Mton CO2 eşdeğerinden 29,8 Mton CO2 eşdeğeri mertebesine ulaşmıştır. Sanayi sektörünün proseslerden kaynaklanan emisyonlarının başlıca noktaları  çimento,  şeker,  gübre,  demir‐çelik  ve  çeşitli  kimyasalların  üretimi  olarak tanımlanmaktadır.  

2 Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın verilerine göre  sanayi sektörünün  toplam  ihracat  içindeki payı 2008 yılı  içerisinde %80  mertebesindedir.  demir‐çelik  sektörüne  ait  ihracat  potansiyeli  artış  gösterirken  Tekstil  sektörünün ihracatında azalma görülmektedir.   3  KOBİ’ler Mikro,  Küçük  ve  Orta  olarak  sınıflandırılmaktadır.  250  çalışanın  ve  25 Milyon  TL  sınırının  altındaki firmalar  olarak  tanımlanmaktadır.    KOSGEB  istatistiklerine  göre  sanayi  sektöründe  yer  alan  KOBİ’lerin %85’lik kısmına tekabül eden yaklaşık 240.000 adedi 1‐9 çalışana sahip mikro işletmelerdir.

Page 14: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  8

Sanayi  sektörünün proses kaynaklı  sera gazı emisyonlarının açılımı  ise 26,2 Mton CO2,4 0,1 

Mton CH4, 3,51 Mton F Gazları (HFC, PFC ve SF6)5 olarak ifade edilmektedir. CO2  emisyonların 

%90”lık kısmı çimento  sektöründen kaynaklanmakla birlikte metal dışı mineraller ve demir çelik  sektörü prosesleri de diğer  kaynaklardır. Çimento  sektöründen  kaynaklanan  emisyon miktarları  uygun  hammadde  kullanımı  ile  dünya  ortalamasının  altında  gerçekleşmektedir. CH4    gazı  ise  şeker  ve  gıda    sektöründen  kaynaklanmaktadır.  F  gazları  arasından  SF6  ise elektromekanik  sektöründe  üretilen  cihazlarda,  yalıtım  amaçlı  ve  yangın  söndürme  gazı olarak kullanılmaktadır. Diğer F gazları  ise beyaz eşya sektöründe üretilen soğutma ve klima cihazları ile iklimlendirme sistemlerinde ve araç klimalarında kullanılmaktadır.  

TÜİK tarafından yayınlanan 2008 yılı sera gazı emisyon envanterine göre enerji sektörü sera gazı emisyon toplamı 277,71 Mton CO2 eşdeğeri mertebesindedir. Sanayi sektörü, faaliyetleri ile, bu  toplam  içerisinde  “sanayide enerji  tüketimi  faslı” altında yaklaşık 76,9 Mton CO2 eş değeri  ile  birlikte,  elektrik  üretiminden  son  kullanıcı  nedeni  ile  takribi  45,1 Mton6  CO2  eş değeri  olmak  üzere  toplam  122 Mton  CO2  eşdeğeri  civarında,  proseslerden  kaynaklı  29,8 Mton  CO2  eş  değeri  olmak  üzere  sera  gazı  emisyonu  kaynağı  olarak  yer  almaktadır. Dolayısıyla,  sanayi  sektörünün  faaliyetlerinden  kaynaklanan  sera  gazı  emisyonları  yaklaşık 151,8  Mton  CO2  eş  değeri  ile  toplam  sera  gazı  emisyonunun  ortalama  %41,4’ünü oluşturmaktadır. (Şekil 2‐a ve Şekil 2‐b) 

  

Şekil 2‐a Sanayi sektöründe toplam sera gazı emisyonu kaynakları 

4 Bahse konu CO2’nin yaklaşık %90’na tekabül eden kısmı, çimento sektöründe klinker üretimi sırasında CaCO3 – CaO + CO2 prosesi sonucu ortaya çıkmaktadır. 5 HFC gazları soğutma sektöründe, PFC metal endüstrisinde ve SF6 elektrik sistemlerinde kullanılmaktadır 6  Enerji  ve  Tabii  Kaynaklar    Bakanlığı  2007  yılı  genel  enerji  dengesi  istatistiklerine  göre  enerji  santrallerinde üretilen 191.558 GWh elektriğin 73795 GWh’lik kısmı sanayi sektöründe kullanılmaktadır. 

Page 15: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  9

 

Şekil 2‐b. Proses kaynaklı sera gazı emisyon dağılımı  

 

Şekil 2‐c. Sanayi sektörünün toplam sera gazı emisyonundaki etkisi  

 

 

 

 

Page 16: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  10

Türkiye,  çeşitli  ulusal  ve  uluslararası  kurumlarca7  enerji  verimliği  açısından  yüksek potansiyele  sahip olarak  tanımlanmaktadır. Uluslararası  enerji  ajansı  verilerine  göre  enerji 

yoğunluğu8  0,38  ile OECD  ortalamasının  2  katıdır.  Sanayi  sektöründe  enerji  verimliliğinin arttırılması ve dolayısıyla  iklim değişikliğine yol açan sera gazı emisyonlarının azaltılması  için çeşitli  çalışmalar  yürütülmektedir.  Enerji  etütlerinin  ve  taramalarının  sonuçları,  sanayide enerji tasarrufu potansiyelinin en az %20 mertebesinde olduğunu belirtmektedir. Tablo 2’de farklı sektörlerdeki tasarruf potansiyelleri verilmektedir.  

Tablo 2. Enerji yoğun sektörler ve enerji tasarrufu potansiyelleri 

Sektör  Sanayi Enerji Tüketimindeki Oranı (%) 

Öngörülen Enerji Tasarrufu Potansiyeli (%) 

Demir‐Çelik  26  22 

Taş –Toprak (çimento, seramik, cam) 

20 20 

Petrokimya  12  20 

Tekstil  7 20 

Gıda  6  25 

Kaynak: Dünya Enerji Konseyi – Türk Ulusal Komitesi Raporu 2007 

2.1. Demir­Çelik Sektörü 

Türk  demir‐çelik  sektörü,  ürettiği  katma  değer  ile  ülke  ekonomisi  ve  ihracat  açısından oldukça  önemli  bir  yere  sahiptir.  Çelik  üretimi  iki  farklı  proses  ile  gerçekleştirilmektedir: entegre  çelik  tesisleri  (ISP)  ve  elektrik  ark  fırınları  (EAF).  ISP’ler  ile  temel  hammaddeler (demir  filizleri,  kömür,  kireçtaşı  vb.)  kullanılarak  çelik  üretilirken,  EAF’lar  da  hurda metal kullanılarak yapılmaktadır. Türkiye’de 3  ISP ve 18 EAF tesisi bulunmaktadır.  ISP tesislerinde yakıt  kullanımı  19,4 GJ/ton  çelik  ve  elektrik  kullanımı  0,35 GJ/ton mertebesinde  iken  EAF tesislerinde yakıt kullanımı 1 GJ/ton çelik ve elektrik kullanımı 1,5 GJ/ton mertebesindedir.  Önümüzdeki yıllarda demir‐çelik üretiminin ilave yatırımlar ile artması beklenmektedir. 2005 yılında  18  Mton  civarında  gerçekleşen  üretim  2013  yılında  33  Mton’a  ulaşması öngörülmektedir.9 

Demir‐Çelik sektörünün enerji kullanımı  ile  ilgili uluslararası karşılaştırmalar  (benchmark)  iyi uygulamalarda  ton  çelik başına  0,33  TEP  gösterirken,  Türkiye’deki  tesislerde  0,51  TEP/ton çelik ile ortalamalara yakın bir mertebede gerçekleştirilmektedir. Demir‐çelik sektöründe bu potansiyeli  değerlendirmek  için  yapılacak  yatırım miktarı  ISP  tesis  başına  10 Milyonlarca TL’ye ulaşmaktadır. 

7 Elektrik İşleri Etüt İdaresi, STK’lar, Uluslararası Enerji Ajansı ve OECD raporları. 8 Enerji yoğunluğu; birim GSYH başına tüketilen TEP cinsinden enerji miktarıdır. 9 TÜSİAD Sanayi ve Çevre Raporu 

Page 17: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  11

Küresel  ölçekte  çelik  üretiminden  kaynaklanan  sera  gazı  emisyonlarının  değerlendirilmesi Tablo 3’te verilmiştir. Buna göre Türkiye 1990 yılından itibaren enerji verimliliği çerçevesinde gerçekleştirilen çalışmalar sayesinde doğrudan emisyonlar bakımından dünya ortalamasının altındadır. Dolaylı emisyonlara bakıldığında nükleer ve yenilenebilir enerji kaynakları kullanan ülkelerin üzerinde; ancak büyük oranda kömür kullanan ülkelerin altında bir yer bulmaktadır.  

Tablo 3. Çelik üretiminden kaynaklanan sera gazlarının ülkelere göre değişimi 

Ülke Üretim (kton) 

Doğrudan CO2 

Emisyonları (kTon) 

Dolaylı CO2 

Emisyonları (kton) 

Doğrudan CO2 Verimi (kg CO2 / ton ürün) 

Dolaylı CO2 

Verimi (kg CO2 / ton ürün) 

Toplam CO2 

Verimi (kg CO2 / ton ürün) 

Avrupa Birliği 

Almanya  44.524  30.974 4.897 696 110  810

Fransa  19.500  12.066 474 620 24  640

İtalya  28.913  14.434 2.959 499 102  600

İspanya  17.800  8.502 2.553 476 143  620

Hollanda  6.919  4.300 551 622 80  700

Belçika  10.422  6.585 529 632 51  680

İsveç  6.000  3.937 199 656 33  690

Polonya  6.336  7.424 1.890 891 227  1.120

Çek Cumhuriyeti 

6.200  6.961 836 1.126 135  1.260

Romanya  5.632  7.949 1.470 1.411 261  1.670

Macaristan  1.962  2.029 131 1.034 67  1.100

AB ortalaması  194.139  122.999 19.483 634 100  730

Diğer Gelişmiş veya Geçiş Ekonomisine Sahip Ülkeler 

Amerika Birleşik Devletleri 

94.900  36.390 14.430 363 152  540

Japonya  112.470  70.830 9.319 630 83  720

Kanada  17.000  13.746 710 809 42  850

İsviçre  1.200  202 19 168 16  180

Türkiye  20.960  7.152 2.250 341 107  450

Rusya Federasyonu 

66.186  107.472 29.155 1.624 440  2.060

Ukrayna  36.636  58.265 2.978 1.509 77  1.590

Page 18: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  12

Ülke Üretim (kton) 

Doğrudan CO2 

Emisyonları (kTon) 

Dolaylı CO2 

Emisyonları (kton) 

Doğrudan CO2 Verimi (kg CO2 / ton ürün) 

Dolaylı CO2 

Verimi (kg CO2 / ton ürün) 

Toplam CO2 

Verimi (kg CO2 / ton ürün) 

Gelişmekte Olan Ülkeler 

Çin Halk Cumhuriyeti 

353.240  594.761 60.165 1.684 172  1.850

Brezilya  31.631  58.722 854 1.856 27  1.880

Hindistan  34.000  76.172 ‐ 2.240 ‐  2.240

Güney Kore  47.770  24.679 5.923 517 124  640

Meksika  16.195  12.864 1.313 794 81  870

Endonezya  0  3.741 ‐ ‐ ‐  ‐

Güney Afrika  9.493  18.668 7.060 1.966 744  2.710

Tayland  5.160  1.242 1.180 241 229  470

Kaynak: TNO raporu “Greenhouse Gas Efficiency of  Industrial Activities  in EU and Non‐EU”, the Netherlands, 2009. 

2.2. Çimento Sektörü 

Türkiye’de  hâlihazırda  48  adet  entegre  çimento  tesisi  ve  19  adet  çimento  öğütme  tesisi bulunmaktadır. Bu tesislerde 2006 yılı itibariyle 44 Mton olarak gerçekleşen çimento üretim miktarı, 2009 yılı  itibari  ile 60 Mton mertebesine yükselmiştir. Bu sektörde 2020 yılına dek yeni tesis yatırımları ile mevcut kapasitelerin arttırılacağı öngörülmektedir. 

Türkiye’de bulunan çimento fabrikalarında ton çimento başına enerji tüketimi 0,083 ile 0,109 TEP arasında değişirken; AB’den en iyi uygulamalarda 0,075 TEP civarında gerçekleşmektedir. Çimento  sektörü  enerji  verimliliği  çalışmaları  ile  sera  gazı  azaltımını  birlikte  sağlamayı amaçlamaktadır.  Çimento  üretiminde  yüksek  enerji  tüketilen  adımlardan  olan  klinker üretiminde farklı proses teknolojileri bulunmaktadır. 

 Tablo  4’te  farklı  klinker  üretim  tekniklerinin  enerji  tüketim  değerleri  verilmektedir.  Türk çimento  sanayinin,  sera gazı  verimliliği diğer ülkeler  ile  karşılaştırıldığında, oldukça başarılı yönetildiği görülmektedir.   Tablo 5’de verilen değerlerin enerji verimliliği konusundaki çalışmalarının uzun süreli sonucu olduğu şeklinde değerlendirilmektedir.   

 

 

Page 19: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  13

 

Tablo 4. Farklı klinker üretim teknolojileri ve enerji sarfiyatları 

Proses Tipi  Yakıt Tüketimi (GJ/Ton klinker) 

Çok kademeli ön ısıtıcı ve ön kalsinasyon siklon kuleli kuru tip fırın  3,5 

Yarı kuru/ Yarı yaş Lupol tip fırın  4,2 

Yaş Uzun tip Fırın  5,7 

Şaft Fırın / Özel Çimento Üretimi  4,5 

Kaynak: TNO raporu “Greenhouse Gas Efficiency of  Industrial Activities  in EU and Non‐EU”, the Netherlands, 2009. 

 

Tablo 5. Farklı ülkelerde çimento üretiminin sera gazı emisyonu 

Ülke Üretim (Mton)

Klinker Oranı (%) 

Doğrudan CO2 

Verimi (kg CO₂ / ton ürün) 

Dolaylı CO2 

Verimi (kg CO2 / ton ürün) 

Proses  CO2 

Verimi (kg CO2 / ton ürün) 

Toplam CO2 

Verimi (kg CO2 / ton ürün) 

Avrupa Birliği 

Almanya  31,9 79 293 16 427  740

Fransa  21,7 81 300 3 437  740

İtalya  46,4 78 289 16 421  730

İspanya  50,3 80 296 13 432  740

Hollanda  2,5 81 300 23 437  760

Belçika  7,5 81 300 10 437  750

İsveç  2,7 81 300 4 437  740

Polonya  12,5 80 296 36 432  760

Çek Cumhuriyeti  4,0 80 296 26 432  760

Romanya  7,4 80 296 20 432  750

Macaristan  3,4 80 296 20 432  750

Page 20: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  14

Ülke Üretim (Mton)

Klinker Oranı (%) 

Doğrudan CO2 

Verimi (kg CO₂ / ton ürün) 

Dolaylı CO2 

Verimi (kg CO2 / ton ürün) 

Proses  CO2 

Verimi (kg CO2 / ton ürün) 

Toplam CO2 

Verimi (kg CO2 / ton ürün) 

Diğer Gelişmiş veya Geçiş Ekonomisine Sahip Ülkeler 

Amerika Birleşik Devletleri 

99,0   95 370 25 513  910

Japonya  74,0   91 326 14 491  830

Kanada  13,9   91 336 9 491  840

İsviçre  4,0   81 300 2 437  740

Türkiye  36,0   80 233 22 432  690

Rusya Federasyonu  45,0   80 272 22 432  730

Ukrayna  12,2   80 272 13 432  730

Gelişmekte Olan Ülkeler 

Çin Halk Cumhuriyeti  1.064,0  73 276 28 394  700

Brezilya  39,0 81 269 4 437  710

Hindistan  130,0 86 349 26 464  840

Güney Kore  50,0 89 311 14 482  810

Meksika  36,0 86 260 19 464  780

Endonezya  37,0 80 275 25 432  730

Güney Afrika  13,0 80 251 38 432  720

Tayland  40,0 80 289 21 432  740

Kaynak: TNO Raporu “Greenhouse Gas Efficiency of Industrial Activities  in EU and Non‐EU”, the Netherlands, 2009. 

 

2.3. Kâğıt Sektörü 

Türkiye’de  2009  sonu  itibari  ile  38  kâğıt  ve  karton  üretim  tesisi  bulunmaktadır.  Tesislerin büyük  kısmı  kâğıt  hamurundan  üretim  yapmakla  birlikte;  2  tesis  selülozdan  kâğıt  elde etmektedir. Sektör, gerçekleştirilen enerji verimliliği  çalışmaları  ile enerji yoğunluğunda AB ortalamasının  altında  değerlere  ulaşmıştır.  Bu  durumun  sera  gazı  emisyon  performansı üzerindeki olumlu etkisinin diğer ülkelerle kıyaslanması   Tablo 6’da verilmiştir.  

 

Page 21: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  15

 

Tablo 6. Kağıt sektörü küresel sera gazı verimliliği ortalamaları 

Ülke Üretim (kton) 

Doğrudan Emisyonlar 

(kton) 

Dolaylı Emisyonlar 

(kton) 

Doğrudan CO₂ Verimi (kg CO₂ / ton ürün) 

Dolaylı CO2 

Verimi (kg CO2 / ton ürün) 

Toplam CO2 

Verimi (kg CO2 / ton ürün) 

Avrupa Birliği 

Almanya  17.292 10.017 2.504 579 145  720

Fransa  8.204 6.517 213 794 26  820

İtalya  5.907 3.122 591 529 100  630

İspanya  6.269 5.236 671 835 107  940

Hollanda  2.579 1.306 333 507 129  640

Belçika  2.647 2.495 179 943 66  1.010

İsveç  13.239 19.036 766 1.438 59  1.500

Polonya  2.151 2.617 606 1.217 262  1.500

Çek Cumhuriyeti  1.233 1.661 331 896 269  1.620

Romanya  426 363 63 575 147  1.040

Macaristan  368 212 33 951 91  670

Diğer Gelişmiş veya Geçiş Ekonomisine Sahip Ülkeler 

Amerika Birleşik Devletleri 

95.515      113.284 16.805  1.186 176  1.360

Japonya  33.008 35.809 3.682 1.065 112  1.200

Kanada  27.472 31.736 3.493 1.155 127  1.280

İsviçre  1.462 1.206 16 825 11  840

Türkiye  1.241 953 171 766 136  900

Rusya Federasyonu  8.548 8.583 2.218 1.004 260  1.260

Ukrayna  338 189 21 557 61  620

Page 22: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  16

Ülke Üretim (kton) 

Doğrudan Emisyonlar 

(kton) 

Dolaylı Emisyonlar 

(kton) 

Doğrudan CO₂ Verimi (kg CO₂ / ton ürün) 

Dolaylı CO2 

Verimi (kg CO2 / ton ürün) 

Toplam CO2 

Verimi (kg CO2 / ton ürün) 

Gelişmekte Olan Ülkeler 

Çin Halk Cumhuriyeti  24.079 21.694 3.653 901 152  1.050

Brezilya  13.649 21.115 540 1.547 40  1.590

Hindistan  2.736 3.354 1.128 1.226 412  1.640

Güney Kore  7.597 6.449 622 849 82  930

Meksika  1.104 732 126 663 114  790

Endonezya  6.366 9.629 1.543 1.512 242  1.750

Güney Afrika  2.316 1.313 900 567 369  960

Tayland  2.316 2.181 333 941 144  1.080

Kaynak: TNO raporu “Greenhouse Gas Efficiency of  Industrial Activities  in EU and Non‐EU”, the Netherlands, 2009. 

 

2.4. Tekstil Sektörü 

Tekstil  sektörü,  son  yıllarda  rekabet  gücünü  bir miktar  yitirse  de,  Türkiye'nin  ihracatında oldukça önemli bir paya sahiptir. Türkiye, Çin’den  sonra AB’ye en çok  tekstil ürünü  ihracat eden  ülke  konumundadır.    İstihdam  açısından  toplamın  yaklaşık  %20’sine  tekabül etmektedir.  

Tekstil  Araştırma Merkezi  tarafından  12  farklı  firmada  gerçekleştirilen  enerji  taramasında dikkate  değer  kazanım  potansiyelleri  tespit  edilmiştir.  Tekstil  sektörünün  birçok  KOBİ ölçeğinde  firmadan  oluşması  ve  sektörün  finansman  ve  uzmanlık  ihtiyacının karşılanmasındaki  zorluklar,  enerji  tasarrufu  çalışmalarının  yaygınlaşmasının  önünde  engel olarak görülmektedir. 

 

2.5. Diğer Sektörler 

Enerji  yoğun  bir  sektör  olarak  cam  sektöründe  işletme maliyetinin  %15–20  civarında  bir kısmını  enerji  maliyeti  oluşturmaktadır.  Uluslararası  rekabet  gereklilikleri  çerçevesinde oldukça başarılı  çalışmalar  yürütülerek, 0,30  TEP/ton  gibi  rakip ülkelerin değerlerine  yakın tüketim değerlerine ulaşılmıştır.  

Page 23: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  17

Seramik  sektörü  Avrupa’nın  toplam  üretimi  içerisinde  %11’lik  payı  gerçekleştirmektedir. Sanayideki  enerji  tüketiminin  %1’i  seramik  sektörüne  aittir.  Seramik  Sektöründe  yapılan enerji  etütleri  ışığında  enerji  verimliliği  potansiyelinin  %15‐20  mertebesinde  olduğu görülmüştür. 

Kimya sektörü oldukça  farklı alt kollara ayrılmakla birlikte sanayi enerji tüketiminin %11’ine sahiptir.  Yakın  tarihte  EİE  tarafından  gerçekleştirilen  çalışmalara  göre  enerji  kazanımı potansiyeli %15–30 mertebesindedir. 

Enerji yoğun sektörler listesi içerisinde bulunmamasına rağmen gıda sektörü, önemli bir sera gazı  kaynağı  durumundadır.  Sanayideki  toplam  enerji  tüketiminin  %6’sını  bu  sektördeki tüketimler  oluşturmaktadır.  Enerji  tasarrufu  potansiyelinin  %25  mertebesinde  olduğu bildirilmektedir. 

 

Page 24: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  18

3. MEVCUT DURUM 

3.1. Politikalar 

Sanayi  sektöründe  iklim  değişikliği  ile  ilgili  politikalar;  sürdürülebilir  kalkınma,  enerji verimliliği, yenilenebilir enerji kaynakları ve teknoloji alanlarında odaklanmaktadır.  

İklim  değişikliği  alanında,  Türkiye’nin  taraf  olduğu  uluslararası  antlaşmalardan  gelen yükümlülükleri  ve  ulusal  politikalarının  getirdiği  genel  eğilimler  ve  stratejiler  her  sektörde olduğu  gibi  sanayi  sektöründeki  çalışmaların  da  aynı  temeller  üzerinde  sürdürülmesini sağlamaktadır. Bu genel politika ve stratejiler yanında sektöre özel olarak  tanımlanan odak alanlar da bulunmaktadır. 

Bu  odak  alanlar  içerisinde,  sanayi  sektöründe  iklim  değişikliği  çalışmaları  iki  başlık  altında yürütülmektedir. Bunlar sırası ile; i) sanayi proseslerinde enerjinin etkin kullanımı ve dolayısı ile  sera  gazı  azaltım  hedefini  amaçlayan  Enerji  Verimliliği  Çalışmaları  ve  ii)  sanayinin yapısının,  yüksek  sera  gazı  emisyonuna  neden  olan  teknolojilerden  temiz  teknolojilere geçişin hedeflendiği Düşük Karbon Ekonomisi Çalışmaları olarak tanımlanabilir.  

Enerji verimliliği açısından bakıldığında ETKB tarafından 2004 yılında yayınlanan Ulusal Enerji Verimliliği Strateji Belgesi ile aşağıdaki ana başlıklar tanımlanmıştır: 

• Kamu  kuruluşları  ve  belediyelerin  çözüm  odaklı  ve  entegre  enerji  verimliliği politikaları uygulamasının desteklenmesi. 

• Son kullanıcılar ve sanayicilerin teknik ve finansal olarak desteklenmesini sağlayacak araçların geliştirilmesi. 

• Kurumsal yapıların ve mevzuatın geliştirilmesi  

• AB  ve  diğer  kalkınma  kuruluşları  ile  işbirliğinin  geliştirilerek  finansman mekanizmalarının arttırılması. 

Ortaya konan stratejilerin gereği olarak hazırlanan Enerji Verimliliği Kanunu 2007 yılı  itibari ile  yayımlanmıştır.  Enerji  Verimliliği  Kanunu  sanayi,  bina  ve  hizmet  sektöründe  yer  alan yönetmelikler  ve  teşvikleri  kapsayarak,  aşağıda  belirtilen  önemli  maddeleri  ortaya koymuştur. 

• Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulunun oluşturulması 

• EİE’nin rolü ve yetkilendirilmesi 

• Enerji yöneticilerinin tanımlanması 

• Destek ve teşviklerin tanımlanması 

• Ödül ve ceza mekanizmalarının tanımlanması  

• İlgili yönetmeliklerin ortaya çıkarılması  

Page 25: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  19

Enerji  Verimliliği  Kanunu  çerçevesinde  2008  yılında  Enerji  Kaynaklarının  ve  Enerjinin Kullanımında  Verimliliğin  Artırılması  yönetmeliği  yayınlanmıştır.  Bu  yönetmelik  sanayi sektöründe 1.000 TEP ve üstü enerji tüketen şirketlerin enerji yönetim sistemi oluşturmasını, ilgili  kurum  ve  kuruluşların  yetkilendirme  mekanizmaları  yanında  Gönüllü  Anlaşmalar  ve Verimlilik Arttırıcı Proje desteklerini tanımlamıştır. 

2008 yılında KOSGEB desteklerine ait yönetmelikte değişiklik yapılarak enerji verimliği etüt, danışmanlık  ve  eğitim  destekleri  eklenmiştir.  Bu  yönetmelik  ile,  KOBİ’lerde  yürütülecek çalışmaların  koordinasyonu  ve  desteklerin  sağlanması  çalışmalarının  KOSGEB  tarafından yürütülmesine başlanmıştır.   

2009  yılında  Enerji  Verimliliği  Strateji  belgesi  hazırlanmaya  başlanmıştır.  Hâlihazırda çalışmaları devam eden nihai taslak iklim değişikliği ile ilgili farklı başlıklar içermektedir. Nihai taslağın 2004  yılında hazırlanandan  farkı  sanayiden ulaşıma, kamudan bina  sektörüne  tüm alanların  farklı  stratejik yaklaşımlar  ile enerji verimliliği açısından yönlendirilmesidir. Ayrıca bu  taslak  içerisinde  teşvik  ve  finansal  hususlar  eklenmiştir.  Son  olarak  taslak  içerisinde ölçülebilir hedefler konularak yaklaşımlar ölçülebilir hale getirilmiştir. 

Sonuç olarak enerji verimliliği açısından bakıldığında politikaların çeşitli strateji belgeleri ve dokümanlar  ile  belirgin  hale  geldiği  görülmektedir.  Bu  alanda  yapılması  gereken  birçok çalışma olmasına rağmen, uluslararası kıyaslamada Türkiye’nin bu konuda üst sıralara yakın bir konumda olduğu görülmektedir. Bu dokümanlar arasında “Enerji Verimliliği Eylem Planı (2008)”,  “Enerji  Verimliliği  Strateji  Belgesi”  ve  Enerji  Verimliliği  Koordinasyon  Kurulu’nun yayımladığı kararlar belirtilebilir. Ayrıca tüm bu politikaların uygulanmasındaki tutuma örnek teşkil  edecek  şekilde  Başbakanlık’ın  2008  yılı  başında  yayımladığı  genelge  ile  kamu kuruluşlarında  alınması  gereken  önlemler  belirlenmiş;  “Ulusal  Enerji  Verimliliği  Hareketi” başlatılmış ve 2008 yılı “Enerji Verimliliği Yılı” olarak ilan edilmiştir.  

Enerji  verimliliği  çalışmalarının  yanında  Türk  sanayisinin  enerji  yoğun  ve  üretim merkezli alanlardan,  katma  değeri  yüksek,  çevreye  daha  az  olumsuz  etkide  bulunan  ve  özgün ürünlerin  oluşturulduğu  sektörlere  geçiş  ile  ilgili  politikaların  serbest  pazar  ekonomisi dâhilinde oldukça  yetersiz  olduğu  görülmektedir. Bunun ötesinde  enerji  yoğun  sektörlerin yatırım  planlarını  arttırması,  iklim  değişikliği  çerçevesinde  yeni  açılımlara  ihtiyaç duyulduğunu  ortaya  çıkartmaktadır.  Sonuç  olarak,  sektörün  gelişim  sürecindeki  yeni  tesis yatırımlarında  enerji  yoğun  sektörler  ve  dengeleyici  sektörlerin  oluşturulmasına  yönelik planlamalar ve  stratejiler konusunda mevcut çalışmalar  istenen etkinliğe ulaşamamaktadır. Ülkenin  yüksek  yoğunlukta  sera  gazı  üreten  sektörlerinin  ürünleri  büyük  oranda  gelişmiş ülkelere  ihraç  edilmektedir. Bu  ülkelere  ürünle  birlikte  sera  gazı  katkısının  bir  bölümünün ihraç  edilmesi  veya  karbon ofsetleri  hususunda politikaların  geliştirilmesi  gerekliliği ortaya çıkmaktadır. 

Yenilenebilir  enerji  kullanımı,  sanayinin bilhassa  elektrik  tüketiminden  kaynaklanan dolaylı sera gazı emisyonları açısından önem arz etmektedir. Yenilenebilir enerjinin yanında nükleer enerji kullanımı da sektör açısından sera gazı emisyonlarını müspet yönde yüksek oranda etki sağlayacaktır.  Bu  konuda  var  olan  “Nükleer  Enerji  Politikası”  sektör  ve  karar  vericiler tarafından desteklenmektedir. Keza daha önce verilen tablolarda görüldüğü üzere Fransa gibi 

Page 26: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  20

elektriğin %80’nini nükleer kaynaklardan üreten ülkelerde,  sanayinin  sera gazları açısından müspet etkilendiği görülmektedir. Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının arttırılması politikası  çerçevesinde alınan yol önemli olmakla birlikte; mevcut potansiyelin hızla devreye alınabilmesi  için  politikanın    mevzuat,  teşvik  ve  teknolojiler  ile  desteklenmesi  ihtiyacı bulunmaktadır.  Bu  durumun  sonucu  olarak  mevcut  potansiyelin  kullanılmasında  istenen seviyenin  altında  kalınmaktadır.  Dolayısıyla,  AB  politikaları  ile  uyum  konusunda  ileriki dönemlerde farklılıklar oluşacağı öngörülmektedir. Yenilenebilir enerji kaynakları potansiyeli açısından başta hidro ve  rüzgâr olmak üzere güneş,  jeotermal ve biyokütle ülkenin  coğrafi konumundan dolayı avantajlı olduğu alanlardandır. Ancak uygulamada yürütülen politikalar ülke  çapında  değerlendirmeye  tabii  olmakta,    bölgesel/sektörel  bazda  yerel  kaynakların kullanılmasına  yönelik  mevzuat  ve  farklılaştırılmış  politikaların  oluşturulmasının, yaygınlaştırma  açısından  etki  arttırıcı  olacağı  düşünülmektedir.  Bu  bağlamda  yenilenebilir enerji yatırımlarının bölge üzerinde toplam etkilerinin değerlendirilmesi ve tesis zincirlerinin planlaması amacı ile başta “Stratejik Çevresel Değerlendirme”ye yönelik olmak üzere gerekli ulusal  mevzuat düzenlemelerine ihtiyaç duyulmaktadır.   

Teknoloji politikaları,  iklim değişikliği  ile mücadele bakış  açısından değerlendirildiğinde, bu yönde yapılan çalışmalar bizzat Başbakan’ın katılımı  ile devam eden Bilim Teknoloji Yüksek Kurulu’nca  takip  edilmektedir.  TÜBİTAK  destekleri  bu  alanda  oluşturulan projelere  öncelik vermektedir.  Teknoloji  geliştirme  politikaları  bu  alana  aktarılan  insan  ve  finansman kaynaklarının arttırılması ile desteklenmektedir. Son beş yılda bu alana aktarılan kaynakların iki katına çıkarılmasına karşın, AB ve OECD ülkeleri ile kıyaslandığında GSYİH’dan teknolojiye ayrılan payın oldukça düşük olduğu görülmektedir. 

Sanayi sektörü sürdürülebilir kalkınma politikaları açısından incelendiğinde, sanayiye yönelik genel bir politika dokümanının eksikliği görülmektedir. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, AB üyelik müzakereleri sırasında da ortaya konan bu konudaki çalışmalarını sonlandırmak üzeredir. Bu politikaların dengeleyici  sektörler  ve  sanayi  stratejilerinin  iklim değişikliği hususları dikkate alınarak  yapılacağı  düşünülmektedir.  Sanayi  ve  Ticaret  Bakanlığı  toplam  12  sektör  ve  alt sektör raporunu Mayıs 2010 itibari ile tamamlayarak web sitesinde sunmuştur.   

Sanayi  sektörünü  ilgilendiren  iklim  değişikliği  alanındaki  genel  politikalar  ve  dokümanlar, Kyoto Protokolü ve esneklik mekanizmaları, AB uyum politikaları, bölgesel kalkınma planları, Dokuzuncu Kalkınma Planı, Orta Vadeli Plan (OVP), OSB ve KSS’lere yönelik politikalar olarak verilmektedir.  Üst  dokümanların  içeriğinin,  sektör  içerisinde  farkındalık  oluşturularak yaygınlaşması,  sektör  kuruluşları  yolu  ile  gerçekleştirilmektedir.  Gündem  oluşturma  ve yaygınlaştırmaya  yönelik  çalışmalarda, uluslararası  desteklerin  yanında ülke  içi  kaynakların harekete geçirilmesi ihtiyacı, sektör tarafından vurgulanmaktadır. 

Çevre  ve  Orman  Bakanlığı  koordinasyonunda  ilgili  kurum  ve  kuruluşların  katkılarıyla hazırlanan  iklim  değişikliği  politikalarını  içeren  “Ulusal  İklim  Değişikliği  Strateji  Belgesi” Yüksek Planlama Kurulu’nun onayından geçerek yürürlüğe girmiştir. Belgede, sanayide sera gazı alımlarının azaltılmasına yönelik stratejiler yer almaktadır. 

Page 27: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  21

3.2. Yasal Düzenlemeler 

Türkiye’de  iklim  değişikliği  politikaları  ışığında  doğrudan  veya  dolaylı  hazırlanmış  birçok mevzuat bulunmaktadır. AB uyum süreci dâhilinde oluşturulan mevzuatın bir kısmının ülke şartları  dikkate  alınmadan  hazırlandığı  öne  sürülse  de,  birçok  alanda  uyumlaştırma beklenenden  hızlı  gerçekleşmektedir.  AB  uyum  süreci  çerçevesinde  oluşturulan yönetmelikler  arasında  26  Ağustos  2006  Tarih  ve  26271  sayılı  AB  Resmi  Gazetesi’nde yayımlanan yakıt direktifleri, 30.10.2009  tarihli AB Resmi Gazetesi’nde yayımlanan 21 Ekim 2009 tarih ve 2009/125/EC sayılı “Enerji  ile  ilgili Ürünlerin Çevreye Duyarlı Tasarımı  ile  ilgili Direktif”, 1 Nisan 2002 Tarih ve 24713 Sayılı resmi gazetede yayımlanan “Gaz Yakan Cihazlar Direktifi” vb. sayılabilir.  

Enerji Verimliliği Kanunu 2007 itibariyle ve ilgili yönetmelikleri ise 2008 itibariyle yayımlanmış olup;  3  yıllık  bir  geçiş  süreci öngörülmektedir.  Enerji  verimliliği mevzuatının  işletilmesinde kurumsal kapasiteler ve altyapı  ihtiyacı nedeniyle  çeşitli  sorunlar  (enerji yöneticisi, etüt ve proje  uzmanlığı,  benchmarking,  vb.)  bahse  konu  olmaktadır. Mevzuatın  test  edilmesi  ve uygun  güncellemelere  sürekli  açık  bir  yapı  gözlenmektedir.  Enerji  verimliliği  ile  ilgili  çeşitli teşvik mevzuatı EİE  (Orta ve Büyük Sanayi) ve KOSGEB  (KOBİ’ler)  tarafından 2009  itibariyle kullanıma  sunulmuştur.  Ne  var  ki  sanayi  için  raporlanan  teşvik  kullanım  oranları  istenen seviyelere ulaşmamaktadır. Bu durumun sebebi olarak sanayici ve  KOBİ’lerin istenen şartları sağlayan  ayrıntıda  proje  hazırlama  yönünde  bilgi  ve  bilinç  eksikliğinin  ve  hizmet sağlayıcılardaki  eksikliklerin  (Enerji  Verimliliği  Danışmanlarının    nicelik  ve  nitelik  olarak eksiklikleri, alt yapı eksiklikleri, kurum/kuruluşlardaki kurumsal kapasite geliştirme ihtiyaçları, v.b.)yanında destek miktarının 100.000 TL ile sınırlı olması olarak  sıralanmaktadır.  

(Bunun ötesinde yaygınlaştırma  faaliyetlerine önem verilerek daha etkin destekler  (yüksek bütçeli) haline  gelmesinin önünde bir  engel bulunmadığı müşahede  edilmektedir. KOBİ’ler için  hazırlanan  destek  tutarları  yeterli  miktarda  olmakla  birlikte;  sadece  danışmanlık  ve eğitim çalışmalarını kapsamaktadır. Bu düzenlemenin kullanılmasında da yetkilendirilmiş EVD şirketleri veya kurumlara ihtiyaç duyulmaktadır. Yeterli sayıda EVD şirketi 2009 yılı içerisinde yetkilendirilmiş olup; KOBİ ölçeğindeki teşviklerin kullanımının artması beklenmektedir.   

Enerji verimliliği alanında CEN  (Avrupa Standardizasyon Teşkilatı)  tarafından yayınlanan EN 16001  standardı  TSE  tarafından  19  Ocak  2010’da  İngilizce  olarak,  13  Temmuz  2010’da tercümesi yapılarak TS EN 16001:2010 yürürlüğe girmiştir. Personel ve Sistem Belgelendirme Merkezi  Başkanlığı  bünyesinde  TSE’nin  yurt  çapında  140  personeline  TS  EN  16001 standardına göre denetçi/başdenetçi eğitimleri verilmiştir. 

TS  EN  16001  standardına  göre  gerçekleştirilmesi  planlanan  Enerji  Yönetim  Sistemi  (EYS) belgelendirmesi hazırlık çalışmaları çerçevesinde hali hazırda belgelendirme faaliyetine ilişkin dokümantasyon ve altyapı çalışmaları tamamlanmış olup, TSE’nin kuruluşlara yönelik Enerji Yönetim Sistemi belgelendirme faaliyetleri başlamış, başvurular alınmaktadır.  

 

Page 28: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  22

Bunun yanı sıra, eğitim faaliyetleri  için gerçekleştirilen hazırlık çalışmalarının tamamlanması ile  birlikte  kuruluşlarımızın  TS  EN  16001  Standardı  çerçevesinde  etkin  bir  Enerji  Yönetim Sistemi (EYS) kurarak sürdürmelerini kolaylaştıracak Temel Eğitim, İç Tetkik, Dokümantasyon ve  enerji  yönetim  sistemi  ile  ilişkili  konularda  eğitim  faaliyetlerinin  yürütülmesi planlanmaktadır. 

CEN/BT/TF  189  ve  ISO/TC  242  komiteleri  standardizasyon  çalışmalarını  takip  etmek  üzere TSE bünyesinde MTC  108  –  Enerji  Yönetimi Ayna  Komitesi  kurulmuştur. Bu  komite  kamu, özel  sektör,  üniversite,  sivil  toplum  kuruluşları  üyelerinden  oluşmaktadır  ve  başkanlığını Elektrik İşleri Etüt İdaresi yürütmektedir. ISO (Uluslar arası Standardizasyon Kuruluşu) ISO/TC 242  komitesi  tarafından  hazırlanan  ISO/DIS  50001  “Energy  Management  Systems‐Requirements  with  Guidance  for  Use”  standardı  çalışmalarını  MTC  108  yakından  takip etmekte ve ülke görüşü oluşturulmaktadır. 

ISO/TC  207/SC  7  “Greenhouse  Gas  Management”  komitesinin  hazırladığı  srea  gazı emisyonları  ile  ilgili ölçüm, tasarım, geliştirme, yönetim, raporlama ve doğrulama konularını içeren ISO 14064 serisi Standardlar TS ISO olarak 2007 yılında yayınlanmıştır. TS ISO 14064‐1, 2  ve  3  çalışmalar  ile  ilgili  Çevre  ve  Orman  Bakanlığı  Hava  Kalitesi  Daire  Başkanlığı  ile görüşülmüş ve bu konu ile ilgili çalışmalar başlatılacaktır. 

Enerji  verimliliği Kanunu  ve 25.10.2008 Tarih  ve 27035  Sayılı Resmi Gazete’de  yayımlanan Enerji Kaynaklarının Ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik  ile enerjiyi  yoğun  kullanan  ağır  sanayi  sektörlerinde  enerji  etütleri  zorunlu  hale  getirilmiştir. Etütlerin  sonucu  elde  edilen  tasarruf  potansiyelleri  ve  uygulanabilecek  önlemler  TOBB  ve EVD işbirliği ile EİEİ tarafından 2011 yılı sonuna kadar belirlenecektir. Müteakiben elde edilen veriler  ışığında  işletmelerin  enerji  yoğunluğunu  azaltmak  üzere  ikişer  yıllık  hedefler koyulması zorunlu tutulacaktır. Tasarruf potansiyelleri, önlemler, hedefler ve gerçekleşmeler TOBB ve EİEİ’nin oluşturacakları portallarda her yıl yayımlanacaktır. 

2005  yılında  çıkarılan  Yenilenebilir  Enerji  Kanunu  ve  alt  yönetmelikleri  sektörün  belirli  bir seviyeye  gelmesini  sağlamıştır.  Ancak  ekonomik  değerlendirmesi  orta  seviyede  olan  orta büyüklükteki  projelerin  gerçekleştirilebilmesi  için  kanunların  daha  etkin  ve  işlevsel  hale getirilmesi  ihtiyacı  bulunmaktadır.  Yenilenebilir  Enerji  Kanununun  yeni  tarifeler  içerecek şekilde  hazırlanması  süreci  2  yılı  aşkın  bir  süreden  beri  devam  etmektedir.  Sanayi sektöründe, bilhassa 500 kW kadar  lisans  ihtiyacı duyulmadan kurulacak yenilenebilir enerji üretim  sistemleri  ile  güneş  ve  rüzgâr  gibi  kaynakların  devreye  alınmasına  yönelik  çeşitli yatırım planları oluşmuştur. Hali hazırda mevcut tarife  ile bu yönde yatırım yapmak  isteyen işletmeler bulunmakla birlikte; bu  konuda  lisans  altı  güç  seviyelerinde  kurulacak  tesislerin sisteme bağlanmasındaki teknik sorunların aşılması ve ilgili yönetmeliğin yayımlanması önem arz  etmektedir.  Yenilenebilir  enerji  alanında  lisanslama mevzuatında  ağır  bürokrasi,  orta seviyede  yatırım  yapacak  kuruluşların  önünde  engel  olmaktadır. Mevzuatın  ülkenin  çeşitli bölgelerinde  yerel  kaynakların  kullanımını  kolaylaştıracak  şekilde  farklılaştırılması  yanında, farklı teşvik mekanizmaları ile desteklenmesi gerekmektedir.   

Page 29: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  23

Sanayi  sektörü  çalışmalarını  çevre  yönünden  düzenleyecek  mevzuat  içerisinde  “Çevre Kanunu”, “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği” gibi endüstriyel kirliliğe ilişkin yasal düzenlemeler, Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından yürütülmektedir. 

Türkiye,  gönüllü  karbon  piyasasında  mevcut  avantajlar  ile  kazanımlar  sağlayabilecek potansiyele  sahiptir. Enerji yoğun  sektörlerin büyük pay  sahibi olduğu bir  sanayi envanteri için  iklim  değişikliği  açısından  karbon  ticareti  denge  unsuru  olacaktır.  Karbon  ticaretinin oluşturulması  için  bilinçlendirme  ve  yaygınlaştırma  aktiviteleri  yanında  projelerin oluşturulması,  karbon  sertifikaları  ve  kurumsal  yapının  oluşmasına  yönelik  mevzuat çalışmaları  önem  arz  etmektedir.  Bu  konuda  hazırlanacak  mevzuatın  2012  sonrasında oluşması beklenen yeni yapıları öngörecek şekilde olması beklentisi bulunmaktadır. 

Enerjiyi  verimsiz  kullanan  ürünlerin  satışının  sınırlandırılması  Enerji  Verimliliği  Kanunu  ile hükme  bağlanmıştır.  Bu  yönde  Sanayi  ve  Ticaret  Bakanlığı,  AB’nin  “Eko‐tasarım  Direktifi” doğrultusunda, gerekli  ikincil mevzuat hazırlıklarını  tamamlamak üzeredir. Klima, ampul ve bazı  elektrikli  ev  aletleri  için  (buzdolabı,  çamaşır makinesi,  bulaşık makinesi,  fırın,  klima) hâlihazırda  enerji  etiketleme  (sınıflandırma)  yönetmelikleri  yürürlüktedir.  Bunun  dışında flüoresan  balatları  için  asgari  verimlilik  sınırlarını  düzenleyen  2000/55/AT  yönetmeliği  ve buzdolapları  için asgari verimlilik sınırlarını düzenleyen 96/57/AT yönetmeliği yürürlüktedir. Asgari verimlilik  sınırları  için Ekotasarım Çerçeve Yönetmeliği ve bunun altındaki uygulama tebliğlerinin taslak çalışmaları devam etmektedir. Bunlar yayımlandıktan sonra 96/57/AT ve 2000/55/AT yürürlükten kalkacak bunun yerine  ilgili uygulama  tebliğleri yürürlüğe girecek. Ayrıca  başka  ürün  grupları  için  de  asgari  verimlilik  şartları  getiren  uygulama  tebliğleri yürürlüğe girecek. 

 

3.3.  Kurumsal Yapılanma 

Sanayi  sektörünün  iklim değişikliği  çalışmalarında birçok kamu kurumu ve kuruluşları  farklı aktiviteleri yürütmektedir.  İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulu  (İDKK) ve Çevre ve Orman Bakanlığı  tüm  çalışmaların  koordinasyonunda  ve  odağında  görev  almaktadır.  İDKK bünyesinde temsil edilen kurumlar aşağıda listelenmiştir; 

• Çevre ve Orman Bakanlığı (Koordinatör) 

• Dışişleri Bakanlığı  

• Maliye Bakanlığı 

• Sağlık Bakanlığı 

• Bayındırlık ve İskan Bakanlığı  

• Ulaştırma Bakanlığı 

• Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı 

Page 30: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  24

• Sanayi ve Ticaret Bakanlığı 

• Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 

• Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı 

• Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği 

• TÜSİAD 

• Hazine Müsteşarlığı 

İDKK kapsamında yer alan on Çalışma Grubu ise şöyledir: 

• İklim Değişikliğinin Etkilerinin Araştırılması  

• Sera Gazları Emisyon Envanteri  

• Sanayi, Konut, Atık Yönetimi ve Hizmet Sektörlerinde Sera Gazı Azaltımı 

• Enerji Sektöründe Sera Gazı Azaltımı 

• Ulaştırma Sektöründe Sera Gazı Azaltımı  

• Arazi Kullanımı, Arazi Kullanım Değişikliği ve Ormancılık   

• Politika Ve Strateji Geliştirme  

• Eğitim Ve Kamuoyunu Bilinçlendirme 

• İklim Değişikliğine Uyum 

• İklim Değişikliği ve Finansman 

• Karbon Piyasaları Çalışma Grubu 

Sanayi,  konut,  atık  yönetimi  ve  hizmet  sektörlerinde  sera  gazı  azaltımı  çalışmaları koordinatörlük  görevi  Enerji  ve  Tabii  Kaynaklar Bakanlığı  bünyesinde  görev  yapan  Elektrik İşleri Etüt  İdaresi Genel Müdürlüğü’nde    (EİEİ) olup,  sanayi, konut ve hizmet  sektörlerinde enerji verimli faaliyetlerin geliştirilmesi ve uygulanmasından sorumludur. 

Sera gazı azaltım politikaları ve mevzuatının uygulanmasında enerji verimliliği alanında EVKK ve EİE odak noktası olarak çalışırken KOSGEB, STB, TÜBİTAK vb kurumlar kendi alanlarındaki faaliyetleri  sürdürmektedir.  Yenilenebilir  enerji  politikaları  ve  mevzuatın  uygulanmasında EPDK, EİE, ETKB ve bağlı kuruluşlar ve birçok sektörel kuruluş da katkıda bulunmaktadır. Bu alanda  en  önemli  kuruluşlardan  biri  olan  TÜİK  sera  gazı  ve  diğer  göstergeleri  bir  araya getirerek envanterler oluşturmaktadır.  

Page 31: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  25

EİE tarafından sekretaryası yürütülen EVKK’nin amacı enerji verimliliği çalışmalarına katkıda bulunan  kurum  ve  kuruluşlarının  temsili  yolu  ile  iklim  değişikliği  alanında  farklı  alanlarda devam eden mücadele çalışmalarında sinerjinin oluşturulmasını sağlamaktır.  

Enerji  verimliliği  kanunu  ile  KOBİ’lerde  yapılacak  çalışmaların  yönlendirilmesinin    KOSGEB, 1.000.000  TL’ye  kadar  projelerde  EİEİ  ve  1.000.000  TL  üstü  projelerin  finansal mekanizmalarının  oluşturulmasının  ise  T.C.  Başbakanlık  Hazine  Müsteşarlığı  tarafından düzenlenmesi istenmiştir.  

Kurumsal yapılanma  ile  ilgili genel sorunlar arasında  iletişim ve uzman personel eksikliğinin yanında,  verimsiz  çalışmalar  da  sayılmaktadır.  Kurumsal  yapıda  sektöre  özel  geliştirilmesi gereken hususlar  ise  istatistikî verilerin  toplanması,  işlenmesi ve paylaşılmasında kullanılan metotlar  ve  araçlardan  kaynaklanmaktadır.  Ayrıca  sektörel  benchmarking  çalışmaları  için kurumsal kapasitelerin geliştirilmesi gerekmektedir. Sanayi sektöründe uygulamaya konulan ilgili  mevzuatın  gerekliliklerinin  denetimi,  görevli  ve  ilgili  kurumlardaki  gerekli  altyapı  ve uzmanlık eksikliğinden dolayı yeterince yapılamamaktadır. 

KOBİ’ler  Türk  sanayi  sektörünün  önemli  rekabet  gücünü  oluşturmaktadır.  Sayıca  oldukça fazla  olan  KOBİ’lerin  enerji  verimliliği  teknolojilerine  oryantasyonu  ve  desteklenmesi  için enerji verimliliği ve sera gazı azaltım teknolojilerinde uzmanların sayısı  ile kurumların teknik ve  fiziksel  kapasiteleri  yetersizdir.  Hali  hazırda  EİE’nin  kurum  içi  ve  yaklaşık  15    EVD bünyesindeki  uzmanlara  ilave  olarak  belli  sayıda  akademisyenden  oluşan  havuzu bulunmaktadır.    Bunlara  ilave  olarak,  sanayi  sektöründe  yaklaşık  2500  enerji  yöneticisi, büyük kuruluşlarda görev yapmaktadır. Bu amaçla EVD sayısının ve bünyesindeki uzmanların artmasının  teşvik  edilmesine  ihtiyaç  duyulmaktadır.  KOSGEB  bünyesinde  bu  konuda  5  yıl içerisinde uzmanlık oluşturulması çeşitli projeler kapsamında hedeflenmektedir. Ayrıca TSE Enerji  Yönetim  Sistemi  belgelendirme  altyapısını  tamamlamış  ve  tetkikçi  havuzunu oluşturmuştur.Kurumların  bünyesinde  bulunan  çeşitli  araçların  da  günümüz  teknolojisi kullanılarak  geliştirilmesi  önem  arz  etmektedir.  Bilhassa  iletişimin  ve  yaygınlaşmanın hızlandığı  ve  sanayi  sektöründe  limitlerde  çalışıldığı düşünüldüğünde  kurumlar bünyesinde istatistik ve benchmarking portalları, dokümantasyon ve çevrimiçi sistemlere olan  ihtiyaçlar önemli geliştirme alanları olarak görülmektedir. 

Kurumsal  yapılanmaların  geliştirilmesi  yolunda  öncelikle  koordinasyon  kurullarının oluşturulması  ve  etkili  bir  şekilde  çalıştırılması  sinerjiyi  arttırmıştır.  Bunun  ötesinde  başta EİEİ’nin  yeniden  yapılandırılması  ve  diğer  kurumlarda  organizasyonel  düzenleme çalışmalarının sonuçlanması beklenmektedir. 

Ülkemizde  sera  gazı  envanterinin  büyük  bir  kısmı  Türkiye  İstatistik  Kurumu sorumluluğundadır.  2009  yılında  İDKK’da  alınan  karar  ile  Ulusal  Emisyon  Envanteri  odak noktası TÜİK olmuştur. TÜİK  tarafından yürütülen  sera gazı envanterinin oluşturulmasında, verilerin  toplanmasında  ve  değerlendirilmesinde  uluslararası  standartlara  uygunluk tamamlanmıştır. Bu konuda veri kaynakları  ile  iletişimde otomasyona yönelik  iyileştirmeler önem arz etmektedir. 

Page 32: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  26

Sektörü  temsil  eden  kuruluşlar  (birlikler,  odalar,  dernekler)  bünyesinde  enerji  verimliliği tabanlı komiteler kurularak çalışmalarda katalizör etkisi oluşturulmaya çalışılmaktadır. Orta ve büyük sanayi işletmelerinde enerji yöneticiliklerinin organizasyon içerisinde oluşturulması büyük  oranda  tamamlanmıştır.  Bu  şirketlerin  sayısının  6000  civarında  olduğu  tahmin edilmektedir. Ancak daha önce de belirtildiği gibi potansiyelin büyük bir kısmının KOBİ’lerde olması beklenmektedir. 

Sanayi  ve  Ticaret  Bakanlığı  ile  Enerji  ve  Tabii  Kaynaklar  Bakanlığı  arasında  2008  yılında imzalanan İşbirliği Protokolü ve Enerji Verimliliği Eylem Planı  ile enerji verimliliği konusunda yakın bir işbirliği içerisinde çalışılması, bu çerçevede mevcut yasalarda değişiklikleri de içeren yasal  düzenleme  çalışmalarının  yapılması,  enerji  verimliliğinin  tanıtılması  ve  özel  sektörle yapılabilecek  işbirliği  konularında  yoğunlaşacak  bir  çalışma  grubunun  kurulması hedeflenmiştir. Protokol kapsamındaki  faaliyetlere  ilişkin değerlendirmeler Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulu  toplantılarında ele alınmaktadır. Protokolün ekinde yer alan aşağıdaki başlıklar üzerinde eylemler yürütülmektedir;  

• Enerji  kullanan malların  tanıtma  ve  kullanma  kılavuzlarında  enerji  verimliliğine  ilişkin hususların yer alması suretiyle tüketici bilincinin kazandırılması,  

• Organize sanayi bölgelerinde enerji yönetim birimlerinin kurulması,  

• KOBİ’lerin,  Enerji  Verimliliği  Danışmanlık    Şirketleri  (EVD)’nden,  enerji  verimliliğine yönelik alacakları eğitim, etüt ve danışmanlık hizmetlerinin desteklenmesi,  

• Tüketici Konseyi gündemine enerji verimliliği konusunun alınması ve sunum yapılması,  

• 15  Şubat 2008 tarihli Enerji Verimliliği Başbakanlık Genelgesinin STB ilgili ana ve destek birimlerinde uygulanması,  

• En‐Ver Projesine katılım ve En‐Ver Der’e üyelik,  

• Sanayi Envanteri çıkarılması çalışmasına En‐Ver envanterinin entegrasyonu,  

• Enerji etiketlemelerinde piyasa gözetimi ve denetimi,  

• Enerji  verimli ürünlerin  yaygınlaştırılması  konusunda, özel  sektörün  gönüllü  katılımının sağlanmasıdır.  

 

3.4. Finansman 

Enerji verimliliği projelerine  iklim değişikliğine doğrudan etkisi nedeni  ile birçok  finansman sağlayan kuruluş tarafından öncelik verilmektedir. Ayrıca yenilenebilir enerji projeleri de aynı ölçüde  destek  bulmaktadır.  Uluslararası  fonlardan  sağlanan  kaynaklar  iki  başlık  altında değerlendirilebilir. Doğrudan kaynak aktarımı; sektörün oluşturduğu projeler için düşük faizli krediler  yolu  ile  doğrudan  finansmana  ulaştığı  hallerdir.  Uluslararası  fonların  bu  yolla finansman sağlamasında son yıllarda kullanılan yöntem, yerel bir banka veya kuruluş aracılığı 

Page 33: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  27

ile gerçekleştirilmesidir. Bu aracı kurumların başında TSKB, TKB, TEB gibi bankalar  ile TTGV gibi STK’lar gelmektedir. Ayrıca Avrupa Birliği programları, Birleşmiş Milletler gibi uluslararası kuruluşların  Türkiye’deki  temsilcilikleri  aracılığıyla  ve/veya  doğrudan  finansmana  ulaşmak mümkün olmaktadır.  

Dolaylı  kaynak  aktarımı;  Türkiye’nin  içinde  bulunduğu  GEF,  AB  gibi  fonlardan  kurumların oluşturduğu  projeler  yolu  ile  aktarılan  finansmanın  kullanılması  durumudur.  Bu  durumda başta  Çevre  ve  Orman  Bakanlığı,  STB,  EİE,  KOSGEB  gibi  kuruluşların  yürütücülüğünde oluşturulan projeler kapsamında eğitim, uzmanlık altyapısı,  teknoloji  transferleri ve benzer alanlar  için  finansman desteği sağlanmaktadır. Devlet Planlama Teşkilatı koordinasyonunda hazırlanan  yıllık  yatırım  programları  dahilinde  iklim  değişikliğine  yönelik  altyapılar desteklenmektedir.  

Uluslararası fonlar arasında Dünya Bankası, Avrupa Kalkınma Bankası, Fransa Kalkınma Ajansı (AFD), Alman Kalkınma Bankası  (KfW),  İngiltere Ticaret  ve Yatırım Kurumu  (UKTI‐  İngiltere Dışişleri Bakanlığı),  Japon Uluslararası  İşbirliği Bankası  (JBIC) sayılabilir. Uluslararası  fonların kullanımında sürekli ortaya konan önemli sorunların başlıcaları  istenen kalitede ve detayda projelerin ortaya çıkarılmasındaki uzmanlık eksikliği, proje yönetimindeki tecrübesizlikler, eş finansman  ve  teminatların  sağlanamaması  vb.dir.  Özellikle,  personel  açısından  kısıtlı imkanlara sahip KOBİ’lerin ve sektördeki orta büyüklükteki sanayi kuruluşlarının finansmana erişimini  sağlamak  için  çalışmalar yetersizdir. Sektörün  (başta KOBİ’lerin) uygun  şartlardaki kredilere ulaşabilmesi  için yerel ve yaygın aracı kurumlara ve  istenen detayda proje  içeriği hazırlayacak yerel uzman kuruluşlara ihtiyaç duyulmaktadır.  

Bu  başlık  altında  banka  kredilerinin  yönlendirilmesi,  uluslararası  fonlardan  yararlanılması amacı  ile  çeşitli  çalışmalar  STB,  ÇOB,  Hazine  Müsteşarlığı,  TKB,  EİEİ  bünyesinde yürütülmektedir.  

Öte  yandan  enerjiyi  yoğun  kullanan  ağır  sanayi  sektörlerinde  önlem  belirleme  çalışmaları yoğunlaştırılmış  olup,  çimento,  demir‐çelik,  seramik  ve  tekstil  sektörlerindeki  periyodik taramalar  sürdürülmektedir.  Bu  sektörlerdeki  verimlilik  artırıcı  projelerin  Dünya  Bankası tarafından  Türkiye  Sınai  Kalkınma  Bankası  (TSKB)  ve  Türkiye  Kalkınma  Bankası  (TKB) üzerinden desteklenmesine 2009 yılında başlanmıştır. 

Önemli  bir  finansman  kaynağı  olacağı  düşünülen  karbon  borsasının  kurulması  yönünde çalışmaların  yapılacağı;  Enerji  Verimliliği  Strateji  Belgesi  kapsamında  2011  yılı  ilk  yarısı sonuna  kadar  karbon  borsası  konusunda  ayrı  bir  strateji  belgesi  hazırlanacağı  ifade edilmektedir. 

Türkiye  Teknoloji  Geliştirme  Vakfı  (TTGV)  kamu  ve  özel  sektörün  işbirliği  ile  kar  amacı gütmeyen bir vakıf  olarak 1 Haziran 1991 tarihinde kurulmuştur. Vakfın amacı sanayi sektörü ve yazılım sektörü  şirketlerinin ulusal  teknolojik yenilik  faaliyetlerini desteklemek ve dünya piyasalarında Türk  şirketlerinin  rekabetçiliğini artırmaktır. TTGV sanayi  sektörü  şirketlerinin teknoloji  geliştirme,  teknolojik  yenilik,  yeni  ürün,  yeni  proses  ve  yeni  üretim  yöntemi geliştirilmesi projelerine finansman desteği sağlamaktadır.   Bahsedilen finansman desteğine ek olarak Vakıf  teknoloji hizmet merkezleri,  teknoparklar ve  teknoloji geliştirme alanlarının 

Page 34: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  28

kurulmasını  teşvik  etmekte;  bu  faaliyetlere  finansman  sağlamakta;  teknolojiye  dayalı girişimcilik  sermaye  mekanizmalarının  geliştirilmesinde  katalizör  görevi  görmekte  ve Türkiye’de ilk kez başlangıç sermayesi desteği vermektedir.   

TTGV sanayi sektörüne aşağıda belirtilen destekleri vermektedir: 

•   Teknoloji Geliştirme Projeleri Desteği 

•   Teknolojik Girişimcilik Desteği 

•   Çevre Projeleri Desteği 

Üniversite ve sanayi  arasında  eşgüdümün  geliştirilmesi  amacıyla  “SAN‐TEZ”  isimli   proje Eylül    2006    tarihinde  başlatılmıştır.  Proje  maliyetinin  %75’i  Sanayi  ve  Ticaret  Bakanlığı tarafından ve %25’i sanayi tarafından finanse edilmektedir. 

Projenin amacı aşağıda belirtilmektedir: 

• Bilimsel çalışma sonuçlarının sanayide kullanılmasını sağlamak, 

• Akademik  bilginin  yüksek  katma  değerli  teknolojik  ürünlere  transfer  edilmesini sağlamak, 

• Üniversiteler  ile  işbirliği  içerisinde  üretim  sürecinde  sanayinin  yaşadığı  sorunlara çözümler bulmak, 

• Küçük ve orta ölçekli işletmelere Ar‐Ge ve teknoloji kültürü sağlamak. 

Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın 2006 yılında yayınladığı  “Yatırımcının Rehberi”  çalışmasında çeşitli ulusal ve uluslararası fonların kullanımına yönelik özet bilgiler derlenmiştir. 

Hazine Müsteşarlığı  üzerinden  TSKB,  TKB  vb.  vasıtasıyla  kredilerin  kullandırılması  devam edilmektedir. Örneğin TKB  tarafından Dünya Bankası Kaynaklı Yenilenebilir Enerji ve Enerji Verimliliği Kredisi  ile özel sektör tarafından gerçekleştirilecek yenilenebilir kaynaklara dayalı enerji üretim yatırımları ile enerji verimliliği sağlayan yatırımların mal, hizmet, inşaat giderleri ve  bunlara  ilişkin  danışmanlık  hizmetlerinin  finansmanı  sağlanmaktadır.  Proje  konusu, “Yenilenebilir Enerji” ve  "Enerji Verimliliği"  tanımlarına uyan ve Türkiye  çevre mevzuatı  ile Dünya Bankası çevre politikasına uygun olan,  ilgili Kurullarca getirilen düzenlemeler sonucu sahip  olunması  gereken  tüm  izin  ve  belgelere  sahip  olan  yatırımcılar  bu  krediden yararlanabilmektedir. Kredi limiti 50 milyon ABD Doları’dır. 

TÜBİTAK  ana  hedefleri  arasında,  endüstriyel  araştırma  ve  teknolojiyi  geliştirmek  ve yenilikçiliği desteklemek, özendirmek, izlemek ve üniversite‐sanayi ilişkilerini gerçekleştirmek sayılabilir.  Bu  hedef  doğrultusunda  Teknoloji  ve  Yenilik  Destek  Programları  Başkanlığı (TEYDEB), Ülkemizde yerleşik tüm kuruluşların araştırma ve teknoloji geliştirme faaliyetlerini destekleyerek,  çağımızın  en önemli  ekonomik  gelişme  kaynağı olan  teknolojinin  toplumsal faydaya  dönüşmesi  sürecine  katkıda  bulunmak  amacı  ile  aşağıda  belirtilen  programlar kapsamında destekler sağlamaktadır: 

Page 35: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  29

AR‐GE,  İnovasyon  ve  Endüstriyel Uygulama Destek  Programı”  ve  “Tematik  Proje Destek Programı” 

Mevcut desteklerin etkinliğinin ve etkililiğinin arttırılması kapsamında yeni KOSGEB Destek Programları hazırlanmış  ve KOBİ’lerimize duyurulmuştur. Genel KOSGEB Desteklerinin  yanı sıra yeni destek programları ile (özellikle “AR‐GE, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı”  ve  “Tematik  Proje  Destek  Programı”)      KOBİ’lerin  “Çevrenin  Korunması,  İklim Değişikliği  ile Mücadele ve Enerji Verimliliği” başlıklarında yapacakları çalışmalara da destek sağlanacaktır    Sanayi Ar‐Ge Proje Destekleme Programı 

Sanayi  Araştırma‐Geliştirme  Projeleri  Destekleme  Programı,  firma  düzeyinde  katma  değer yaratan  kuruluşların  Araştırma  Geliştirme  çalışmalarını  teşvik  etmek  ve  bu  yolla  Türk sanayisinin Ar‐Ge  yeteneğinin  yükseltilmesine  katkıda  bulunmak  için  yürütülmektedir.    Bu amaç  doğrultusunda;  Türkiye'de  yerleşik  katma  değer  yaratan  kuruluşların  Ar‐Ge  nitelikli proje harcamalarına %60'a varan oranlarda geri ödemesiz (hibe) destek sağlanmaktadır. 

Proje Pazarları Destekleme Programı 

Proje Pazarları Destekleme Programı;   üniversitelerden, araştırma kurumlarından ve sanayi kuruluşlarından  temsilcilerin  bir  araya  gelmesi  ve  tarafların  somut  proje  önerilerini paylaşarak  muhtemel  işbirliklerinin  oluşturulduğu  etkinlikleri  desteklemek  için oluşturulmuştur.  Üniversite  veya  araştırma  kuruluşlarının  bu  amaçla  düzenledikleri etkinlikler bu programca desteklenmektedir. 

KOBİ Ar‐Ge Başlangıç Destek Programı 

KOBİ  Ar‐Ge  Başlangıç Destek  Programı,  KOBİ'leri  Araştırma‐Teknoloji Geliştirme  ve  yenilik odaklı proje yapmaya teşvik etmek amacıyla yürütülmektedir. Bu kapsamda KOBİ'lerin ilk iki projesi avantajlı şekilde desteklenmektedir.  

Teknoloji ve Yenilik Odaklı Girişimleri Destekleme Programı 

Teknogirişim  Destek  Programı,  teknoloji  ve  yenilik  odaklı  iş  fikirlerine  dayanan,  nitelikli istihdam  ve  rekabet  gücü  potansiyeli  yüksek  girişimleri  desteklemek  amacıyla yürütülmektedir. Bu kapsamda girişimcilere eğitimler verilmekte, uygun bulunan girişimlere 100.000 TL'ye kadar hibe şeklinde destek sağlanmaktadır. 

3.5. Ekonomik Araçlar 

Ekonomik  araçlar  açısından  sera  gazı  azaltımı  çalışmalarına  yönelik  enerji  verimliliği, yenilenebilir  enerji,  gönüllü  karbon  piyasaları  alanındaki  teşvikler,  yaptırımlar  ve  vergiler sayılabilir. 

İklim değişikliği  ile mücadele  alanındaki  ekonomik  araçlardan biri 2005  yılında  yayımlanan Yenilenebilir  Enerji  Kanunu  kapsamındaki  alım  garantisidir.  Ancak  rüzgar  enerji 

Page 36: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  30

santrallerinden üretilen elektriğin alım fiyatı olan 5,5 eurocent/ kWh sektör tarafından düşük bulunmaktadır. 2009 yılı  itibariyle başlatılan Yenilenebilir Enerji Kanunu çalışması  ile sektör tekrar  yatırım  beklentisi  içerisine  girmiştir.  Yenilenebilir  enerji desteğinin önemli  unsurları alım  garantisine  temel  teşkil  eden  fiyat  ve  süredir.  Üreticiler  çeşitli  forumlarda  15  yılın üzerinde alım garantisi  ile rüzgar  için 7‐9 eurocent/kWh ve güneş  için 32‐35 eurocent/kWh civarında  fiyatların  yatırımın  önünü  açacağını  bildirmektedir.  Taslak  içerisinde  yer  alan fiyatlar  önceki  durumun  üzerinde  olmakla  birlikte  daha  rasyonel  düzeyler  olacağı öngörülmektedir. 

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından hazırlanan elektrik enerjisi sektörü reformu ve özelleştirme  strateji  belgesi  kapsamında  elektrik  enerjisinde  kaynakların  çeşitlendirilmesi istenmekte  olup;  hidrolik,  rüzgâr,  güneş,  jeotermal,  biyokütle,  biyogaz  gibi  yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelik yatırımları arttırmak hedeflenmektedir. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın projeksiyonlarında yenilenebilir enerji kaynaklarının payının 2020 yılında 20 bin MW olması hedeflenmektedir. Yenilenebilir Enerji Kaynakları Yasası kapsamında hali hazırda 489  İşletmeye  (379  hidrolik,  91  rüzgâr,  altı  jeotermal,  altı  çöp  gazı,  yedi  biyokütle işletmesine)  lisans  verilmiştir.  Güneş  enerjisi  için  henüz  başvuru  ya  da  verilmiş  bir  lisans bulunmamaktadır.  

Gönüllü  karbon  piyasaları  Türkiye’de  gerçekleştirilen  yenilenebilir  enerji  projeleri  için kullanılabilecek  bir  ekonomik  araçtır.  Türkiye’nin  uluslararası  iklim  değişikliği antlaşmalarındaki  durumu  gereği  bu  alanda  kullanabileceği  tek  alternatiftir.  Sistem  Kyoto Protokolü  EK‐A  Listesinde  yer  almayan  sektörlerin  firmaları  (ör. Uluslararası  sivil  havacılık firmaları),  Kyoto  Protokolü  EK‐B  Listesinde  yer  almayan  ülkelerde  (ör.  ABD)  karbon emisyonlarını  dengelemek  isteyen  firmalar  ve  Kyoto  Protokolü  ile  doğrudan  yükümlülük altına  girmeyen  etkinlik  sahipleri  (ör.  Kültürel  ve  sportif  buluşmalar,  bankalar,  ticaret merkezleri, perakende sektörü) gibi alıcılar  ile Kyoto Protokolü’ne  taraf olmayan ülkelerde, Kyoto  Protokolü  EK‐B  Listesinde  yer  almayan  ülkelerde,  Kyoto  Protokolü’ne  taraf  olan ülkelerde ancak CDM/JI süreçlerinin aşırı maliyetli olduğu satıcıların sera gazı emisyonlarının azaltılmasını  sağlayan  yenilenebilir  enerji,  enerji  tasarrufu  ve  sürdürülebilir  atık  yönetimi projelerinden sağladıkları karbon azaltım miktarlarının bir emtia olarak ticaretini yapmalarına dayanmaktadır.  

Enerji  Verimliliği  (EV)  kanunu  kapsamında  sanayide  verimlilik  artırıcı  projelere  ve  enerji yoğunluğunu  azaltmayı  taahhüt  eden  gönüllü  anlaşmalara  EİEİ  tarafından  mali  destek sağlanmaktadır. Verimlilik artırıcı proje tamamlayan kuruluşlar hazırladıkları raporların kabul edilmesini  takiben  500.000  TL’ye  kadar  olan  projelerinde  %20’ye  kadar  hibe  desteği alabilmektedir. Ayrıca  gönüllü  antlaşmalar  ile endüstriyel  işletmeler üç  yıl  içerisinde enerji yoğunluğunu ortalama olarak en az yüzde on oranında azaltmayı  taahhüt ederek antlaşma yaptıkları  yıla  ait  enerji  giderlerinin %20’sini  (En  çok  100.000  TL)  hibe  olarak  almaktadır. Yürütülen çalışmalar arasında elektrik motor sistemlerini  iyileştirici projeler yer almaktadır. Türkiye’de halen 15 milyon adetin üzerinde motorun kullanıldığı; her yıl en az 1 milyon adet üç  fazlı asenkron motor  ile birlikte yaklaşık 0,7 milyon adet tek  fazlı motor satıldığı; her yıl satışa sunulan motorların kurulu gücünün yaklaşık 7.000 MW olduğu ve bunların en az üçte ikisinin düşük verimli olduğu tahmin edilmektedir.     

Page 37: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  31

3.6. Fiziki Yatırım Projeleri 

Düşük  karbon  izine  sahip  enerji  üretim  tesisleri,  enerji  verimliliği  yatırımları  ve  mevcut santrallerin  iyileştirilmesi projeleri, sanayi sektörünün  iklim değişikliğine etkilerini azaltmaya yönelik fiziki projeler olarak sıralanabilir. 

Doğalgaz altyapı sisteminin sanayi kuruluşlarının birçoğunun kullanımına uygun hale gelmesi ile birçok tesiste kömür ve fueloile nazaran daha düşük sera gazı emisyonları ile buhar ve ısı üretimi gerçekleştirilmektedir. Ayrıca gerçekleştirilen rüzgar ve HES yatırımları  ile planlanan nükleer enerji yatırımlarının sera gazı verimliliği bilhassa enerji yoğun sektörler  için müspet etkileri olacaktır. Düşük karbon ayak  izi ve sera gazı emisyonu teknolojisine yönelik nükleer, güneş,  termal  enerji  santrallerinin  yatırım  potansiyelinin  değerlendirilmesine  yönelik çalışmalar  sonucunda  yine  de  istenen  seviyenin  altında  olduğu  belirtilmektedir.  Enerji Arz Güvenliği  Strateji  belgesinde  2023’e  dek  verilen  yenilenebilir  enerji  için  %30’luk, jeotermalden  elektrik  için  600  MW  ve  rüzgar  enerjisi  için  20.000  MW’lık  hedeflerin tutturulabilmesi amacı ile tesis yatırımlarına öncelik verilmesi gerekmektedir. 

Özellikle  demir‐çelik,  çimento  ve  rafineri  sektöründe  sürekli  devam  eden  enerji  verimliliği yatırımları ile önemli mesafeler alınmıştır.  

Ülkemizin  en  önemli  enerji  kaynağı  olan  linyit  yataklarımızın  kullanılması  birçok  açıdan vazgeçilemezdir.  Ancak  fosil  kaynaklı  yakıtların  kullanıldığı  bilhassa  mevcut  termik santrallerde  karbon  veriminin  arttırılmasına  yönelik  iyileştirme  çalışmaları  henüz yapılmamaktadır.  Bahse konu termik santrallerin kurulum yılları ortalama 25‐30 yıl öncesine dayanmaktadır. Yeni nesil enerji santrallerinin teknolojik  iyileştirmeler ile %5 ila 12 arasında daha yüksek verime sahip oldukları bilinmektedir. Bir kısmı 50 yıl civarında eski olan mevcut santrallerin  iyileştirme yatırımı  ihtiyacı bulunmaktadır. Ayrıca bu santrallerin özelleştirilmesi de gündemde yer almaktadır.  

 

3.7. Bilgi Sistemleri, İzleme/Raporlama 

TÜİK,  5.  Taraflar  Konferansı’nda  (COP)  kabul  edilen  UNFCCC  Yıllık  Envanter  Raporlama Rehberi’ne uygun  teknikler uygulamaktadır. Emisyon hesaplarında kullanılan metodolojiler, Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) tarafından hazırlanan Revize 1996 IPCC Ulusal Emisyon Envanter Rehberi ve IPCC Ulusal Emisyon Envanteri Uygulama Kılavuzu ve Belirsizlik Yönetimi  (GPG)’ne  dayandırılmaktadır.  Sonuç  olarak  sanayi  sektöründeki  ana  kaynaklar elektrik üretimi  (CO2), diğer sanayi  (CO2), çimento sanayi  (CO2),   katı yakıt üretimi ve diğer enerji  sanayi  (CO2),  demir  çelik  sanayi  (CO2),  kimya  sanayi  (CO2),  nitrik  asit  üretimi  (N2O), petrol  rafinerileri  (CO2), demir harici metal sanayi  (CO2) ve  şeker sanayi  (CO2) olarak  tespit edilmiştir.  

Envanterin ana veri sağlayıcıları aşağıdaki kurumlardır: 

• TÜİK (Sanayi, tarım, atık ) 

• ETKB (Enerji ve petrol denge tabloları) 

Page 38: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  32

• ÇOB (F gazlar) 

• TKB, ÇOB (Arazi kullanımı ve arazi kullanım değişikliği) 

• UB (Ulaştırma) 

 Sera gazı envanter  çalışmasının nitelikli  ve detaylı olarak başlatılması, önümüzdeki  yıllarda belirsizliklerin  azaltılarak  sürdürülmesi  ve  çeşitli  strateji  oluşturma  çalışmalarına  kaynak olması  açısından  önemli  bir  gelişmedir. Ancak  geçmiş  yıllara  ait  verilerin  yeterince  sağlıklı veya istenen formatlarda sağlanamaması öngörü çalışmalarında yeterli hassasiyette kestirim imkânlarını azaltmaktadır.  

Bunların yanında Ulusal Sera Gazı Envanteri oluşturma çalışmalarının başlatılması yakın bir geçmişe  dayanmaktadır.  Dolayısı  ile  emisyon  faktörü  hesaplamalarına  ait  kılavuz yönetmeliklerin  eksikliği  tamamlanamamıştır.  Sera  gazı  azaltımına  yönelik  proses  bazında mevcut  durum,  fizibilite  ve  iyileştirme  çalışmalarının  performansını  izleme  metotları  ve hesaplama  yöntemleri  konusunda  benzer  şekilde  tanımlamaya  ihtiyaç  duyulmaktadır.  Son olarak sera gazı envanter verisine ana kaynak olarak iştirak eden büyük tesislerde emisyon ve enerji kullanımına yönelik çevrimiçi izleme sistemleri bulunmamaktadır. 

Sanayi sektöründe tesislerin sera gazı emisyonlarının ölçülmesi ve raporlanması standartları TS ISO 14064 ‐1:2007,  TS ISO 14064‐2:2007 ve TS ISO 14064‐3:2007   Türk Standardı olarak yürürlüktedir.TS  ISO  14064‐1:2007içerik  olarak,  sera  gazı  emisyon  azaltmalarına  ve uzaklaştırma  iyileştirmelerine  yol  açması  beklenen  hesaplama,  izleme  ve  raporlama faaliyetleri  için, kuruluş  içerisinde uygulanacak  ilkeleri ve  şartları belirlemekte ve kılavuzluk sağlamaktadır. 

• TS ISO 14064‐2:2007, sera gazı emisyon azaltma ve uzaklaştırma iyileştirmelerine yol açması beklenen  işlemlerin hesaplama,  izleme  ve  raporlama  faaliyetleri  için, proje seviyesinde uygulanacak ilkeleri ve şartları belirlemekte ve kılavuzluk sağlamaktadır. 

• TS  ISO  14064‐3:2007,  sera  gazı  beyanlarının  onaylanması  ve/veya  doğrulanması faaliyetlerini  yürütenler  veya  yönetenler  için  ilkeleri  ve  gerekleri  belirlemekte  ve kılavuzluk sağlamaktadır. 

EİEİ  tarafından  hazırlanan  enerji  verimliliği,  ENVER  Portalı’nda  imalat  sanayi  enerji tüketimlerinin  ölçülmesi  ve  değerlendirilerek  kullanıma  sunulması  amaçlanmaktadır.  Bu çerçevede  enerji  yoğun  sektörler  portala  eklenmiştir.  Başlatılan  çalışmaların  geliştirilmesi amacı  ile EİE’nin ölçme ve değerlendirme altyapısının geliştirilmesi ve  ilgili  faaliyetlerin ülke genelinde etkinleştirilmesi bağlamında;  

• EİE’de  TÜBİTAK  işbirliği  ile  başlatılan Ölçme  ve  Değerlendirme  Sistemi  Projesi  (ÖDES) kapsamında,  bilgi  toplama,  konsolidasyon,  analiz,  simülasyon  ve  projeksiyon  araçları geliştirilerek 2011 yılında hizmete alınacak;  

• Faaliyetlerin  ülke  genelinde  sürdürülmesi  için  yerel  yönetimler  ve  meslek  odaları görevlendirilecek veya yetkilendirilecek;  

Page 39: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  33

• Muhatap kuruluşların bilgi verme yükümlülüğü ve denetimler etkinleştirilecektir. 

KOSGEB  tarafından  oluşturulan  KOBİ’lere  ait  veritabanı  oldukça  geniş  bir  kesim  hakkında detaylı bilgiler elde edilmesine olanak  sağlamaktadır. Bu  veritabanının  enerji  verimliliği  ve sera  gazı  emisyonu  açısından  bilgilerin  de  değerlendirilmesine  uygun  olacak  biçimde geliştirilmesine  yönelik  çalışmalar  çeşitli  uluslararası  projeler  kapsamına  dahil  edilerek KOSGEB tarafından sürdürülmektedir.   

TÜİK,  İklim  değişikliği  ile  ilgili  tüm  verileri  derleyip,  değerlendirerek  trend  analizleri yapmaktadır.  Ayrıca  DSİ  ve  Devlet  Meteoroloji  İşleri  (DMİ)  Genel  Müdürlüğü,  atmosfer olaylarını,  yağış  potansiyellerini,  sıcaklıkları  vb.  verileri  izleyerek  çeşitli  trend  analizleri  ile sektörün bilgilenmesini sağlamaktadır. 

Alt Sektör bazındaki bilgiler dahil olacak şekilde TİER 1 hesaplama metotlarına göre emisyon hesaplama  metotları  ve  enerji  yoğunlukları  2004‐2006  arasında  hazırlanarak  ortaya konmuştur.   

İklim  değişikliği  alanındaki bilgi  sistemlerinin  geliştirilmesi  çalışmalarına  yakın bir  zamanda başlanılmasına  rağmen  oldukça  iyi  bir  noktaya  gelinmiştir.  Farklı  kurumlarda  değişik formatlarda  toplanan  bilgilerin  aynı  düzeye  getirilerek  değerlendirilebilmesine  olanak sağlayacak eşleştirme çalışmaları planlanarak devreye alınmaktadır.  

 

3.8. Bilimsel ve Teknolojik Ar­Ge 

Bilim  ve  teknoloji  alanında  gerçekleştirilen  çalışmaların  planlanması,  koordinesi  ve yürütülmesi  için  odak  noktası  Türkiye  Bilimsel  ve  Teknolojik  Araştırma  Kurumu (TÜBİTAK)’dur.  TÜBİTAK,  üniversiteler  ve  sanayide  yürütülen  Ar‐Ge  projelerine  kaynak sağlayarak,  bilim  insanı  yetiştirilmesi  için  programlar  oluşturarak,  teknoloji  yaygınlaştırma çerçevesinde ulusal ve uluslararası  işbirlikleri ve yayınlar oluşturarak ve bünyesinde mevcut araştırma altyapılarını kullanarak, ülkemizin  rekabet gücünü ve  refahını artırmak ve  sürekli kılmak  için  toplumun  her  kesimi  ve  ilgili  kurumlarla  işbirliği  içinde,  ulusal  öncelikleri doğrultusunda bilim ve teknoloji politikalarını geliştirmek, bunları gerçekleştirecek altyapı ve araçları  oluşturmaya  katkı  sağlamak,  araştırma  ve  geliştirme  faaliyetlerini  desteklemek  ve yürütmek, bilim ve teknoloji kültürü oluşturmakta öncü rol oynamayı hedeflemektedir.  

Bilim ve  teknoloji alanındaki çalışmaların arttırılması  için ulusal ana hedeflerden biri Ar‐Ge harcamalarının  GSYH  içindeki  payının  2013’e  kadar  %2’ye  ulaştırılmasıdır.  Bu  hedef doğrultusunda 2001 yılında %0,50 mertebesinde olan pay, 2008 yılında %0,73 mertebesine ulaşmıştır.  

Bir diğer ana hedef, 2013 yılında tam zamanlı eşdeğer Ar‐Ge personelinin sayının 150.000’e ulaştırılmasıdır.  2008 yılı için bu hedefin gerçekleşmesi 67.000 Ar‐Ge personeli civarındadır.  Ar‐Ge’ye  ayrılan  kaynakların  arttırılması  ihtiyacı  bulunmakla  birlikte  enerji  verimliliğinin artırılması ve yenilenebilir enerji kaynaklarından yararlanılmasına yönelik uygulamalı Ar‐Ge projelerinin,  Enerji  ve  Tabii  Kaynaklar  Bakanlığı’nın  yayınlayacağı  Ar‐Ge  Master  Planı 

Page 40: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  34

doğrultusunda  TÜBİTAK  tarafından  öncelikle  desteklenmesine  dair  karar  alınmıştır.  İklim değişikliği  alanında  etkisi  yüksek  projelerin  öncelikle  destekleneceği  hükmü,  tüm programların kriterleri  içerisinde bulunmaktadır.   Bu programlar kapsamında bir çok önemli proje yürütülmektedir. Örnek olarak, Çevre ve Orman Bakanlığı’nın müşteri kamu kurumu, TÜBİTAK‐MAM,  Dokuz  Eylül  Üniversitesi,  Hacettepe  Üniversitesi  ve  Adnan  Menderes Üniversitesi’nin proje yürütücüsü olduğu, “Ulusal  İklim Çalışmalarının Geliştirilmesi ve Örnek Uygulamalar  Projesi”  başlıklı  Türkiye  Araştırma  Alanı  (TARAL)  Projesi  teklifi  hazırlanarak Şubat  2008  döneminde  TÜBİTAK’a  sunulmuştur.  Söz  konusu  proje  ile,  ülkemiz  için  iklim senaryoları belirlemek,  iklim değişikliğinin ülkemize olan etkilerini  incelemek  ve ülkemizde alınması  gereken  önlemleri  ve  yapılması  gereken  uyum  çalışmalarını  belirlemek  amacıyla, iklim bilimlerinin  farklı boyutları üzerine  çalışma  yapan  araştırmacılar bir  araya  getirilerek, iklim  değişikliği  sorunu  ile  ilgili  ülke  bazında    uygulanabilecek  önlem  ve  stratejilerin belirlenmesi  hedeflenmektedir.  Proje  kapsamında,  sera  gazı  emisyon  envanteri  sistemi; emisyon  projeksiyonları;  sera  gazı  azaltım  potansiyelleri,  teknoloji  transferi  ve  maliyet hesapları; ülkemize uygun  iklim değişikliği  senaryoları; uyum çalışmaları,  teknoloji  transferi ve  maliyet  hesapları  oluşturulacak;  sistematik  gözlem;  esneklik  mekanizmaları;  mevzuat çalışmaları;  kapasite  geliştirme;  eğitim  ve  kamuoyu bilinçlendirme  çalışmalarının  yapılması planlanmaktadır. 

TÜBİTAK ve diğer kurumların destekleme programlarında  iklim değişikliğine yönelik ayrılan kaynaklar, genel olarak bilim ve  teknolojiye ayrılan kaynaklar  ile karşılaştırıldığında yetersiz olduğu  görülmektedir.  Sera  gazı  azaltımına  yönelik  yerli  teknoloji  üretimi  ve  araştırmaya yönelik  güdümlü  programların  ilgili  kurumların  koordinasyonunda  oluşturulması  ihtiyacı bulunmaktadır.  Bu  durum  yanında  oluşturulacak  projelere  destek  altyapısı  çerçevesinde enerji verimliliği ve iklim değişikliği alanında akredite Ar‐Ge laboratuarlarının eksikliği önemli bir sorun teşkil etmektedir. 

12.03.2008  tarihli  ve  26814  sayılı  Resmi Gazetede  yayımlanan  28.02.2008  tarihli  ve  5746 sayılı Kanun  ile Araştırma ve Geliştirme faaliyetleri  için yeni teşvik ve destekler getirilmiştir. Yeni Ar‐Ge Kanunu ile kurumlar vergisindeki Ar‐Ge indirimi %100 oranına çıkarılmıştır. 

Firmaların destekten yararlanma imkanı temelde iki farklı şekilde ele alınmıştır: 

• Bünyesinde  50  Ar‐Ge  personeli  çalıştıran  firmalar  Ar‐Ge  Merkezi  olarak nitelendirilmekte ve faaliyetleri destek kapsamında yer almaktadır.  

• Ulusal  veya  uluslararası  fonlarca  desteklenen  Ar‐Ge  ve  Yenilik  Projeleri  de  destek kapsamında  yer  almaktadır.  Dolayısıyla  bünyesinde  Ar‐Ge  Merkezi  olmayan işletmeler de proje bazında desteğe uygun görülmektedir.  

Bu çerçevede yeni kanun ile KOBİ’lerin ağırlıklı olarak proje bazında, büyük ölçekli firmaların ise bünyelerindeki Ar‐Ge merkezi faaliyetleri bazında desteklenmesi öngörülmektedir. Ayrıca kamu kurum ve kuruluşları tarafından desteklenmiş olan Ar‐Ge projelerinde geliştirilen özgün ürün veya proseslerin uygulamaya aktarılması vergi indirimleri ile özendirilecektir. 

Page 41: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  35

Sanayi  ve  Ticaret  Bakanlığı’nın  San‐Tez  ve  Teknogirişim  Sermayesi  destekleri  de  önemli kaynaklar  olarak  değerlendirilmektedir.  Bu  çerçevede  sağlanan  kaynaklar  birçok  alanda kullanılarak  istenen performans  seviyelerine ulaşılmıştır. Sektör  tarafından  tercih edilen bu kaynakların  arttırılarak  geliştirilmesi  beklenmektedir.  KOSGEB,  KOBİ’lere  yönelik  enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji çerçevesinde proje bazlı destekler oluşturmaktadır. 

Teknoloji  ve  Yenilik  Destek  Programları  Başkanlığı  (TEYDEB),  Ülkemizde  yerleşik  tüm kuruluşların araştırma ve teknoloji geliştirme faaliyetlerini destekleyerek çağımızın en önemli ekonomik gelişme kaynağı olan teknolojinin toplumsal  faydaya dönüşmesi sürecine katkıda bulunmak amacı ile çeşitli finansman olanakları sağlamaktadır.  

İklim  değişikliğine  yönelik  çalışmalar  için  Teknoloji  İhtiyaç  Değerlendirmesi  (Technology Needs Assessment‐TNA) tespit edilmesi önem arz etmektedir. Bu doğrultuda STB tarafından UNDP desteği ile  bir proje teklifi hazırlanmıştır.  

BM  Kuruluşları  işbirliği  ile Bin  Yıl  Kalkınma Hedefleri  Fonu  çerçevesinde  finanse  edilen  ve Türkiye  Cumhuriyeti  adına  BM’nin  ana  paydaşı  olarak  Çevre  ve  Orman  Bakanlığı koordinatörlüğünde  yürütülen  "Türkiye'nin    İklim  Değişikliği  Uyum  Kapasitesinin Geliştirilmesi" projesi kapsamında, iklim değişikliği risklerinin sanayiye adaptasyonunu içeren Eko  Verimlilik  (Temiz  Üretim)  Programı,  Sanayi  ve  Ticaret  Bakanlığı  işbirliğiyle  Birleşmiş Milletler Sınai Kalkınma Teşkilatı (UNIDO) sorumluluğunda Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV)  ve  Orta  Doğu  Teknik  Üniversitesi  (ODTÜ)  işbirliği  ile  yürütülmektedir.  2008  yılı ortalarında başlayan ve 2011 yılı ortalarında tamamlanması öngörülen bu proje kapsamında; Türkiye’de  kırsal  ve  kıyı  bölgelerinde  kalkınma  üzerinde  tehdit  oluşturan  iklim  değişikliği risklerinin yönetimi  için kapasite geliştirmeye yönelik olarak Adana, Kayseri ve Niğde  illerini içeren  Seyhan Havzası Bölgesi’nde eko‐verimlilik/temiz üretim  ile  ilgili  farkındalık  yaratma, kapasite oluşturma faaliyetleri ve gösterim projeleri sürdürülmektedir.  

Bu çerçevede, 28 – 30 Haziran 2010 tarihleri arasında Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, UNIDO ve TTGV temsilcilerinden oluşan bir heyet tarafından Seyhan Nehri havzasında Niğde, Kayseri ve Adana  illerinde  yürütülen  6  pilot  projeden  3  tanesi  yerinde  incelenmiştir.  Kayseri OSB’de faaliyet gösteren “Meysu” fabrikası, Niğde’de “Ditaş –Otomotiv Ana Sanayi ve yedek parça” üretimi  yapan  bir  fabrika  ve  Adana’da  füme  ve  dondurulmuş  deniz  ürünleri  yapan “Pakyürek”  tesisleri  yerinde  incelenmiş,  UNIDO  ve  firma  katkısı  ile  alınan  ekipmanlar görülmüş  ve  3  firmada  da  yeni  alınan  ekipmanlar  ile  uygulanan  yeni  üretim  teknikleri sonuncunda, su tüketiminde kayda değer bir azalma olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, yer altı suyundan  temin edilen suyun azalması sonucunda enerji  tüketiminde de dolaylı bir azalma olduğu anlaşılmıştır.        

Milli  Prodüktivite  Merkezi  tarafından,  TÜBİTAK    1001  Bilimsel  ve  Teknolojik  Araştırma Projelerini  Destekleme  Programı  kapsamında  “Endüstriyel  Verimlilik  ve  Çevresel Performansın KOBİ’ler Düzeyinde Paralel Olarak Geliştirilmesi” konulu bir proje 2007‐2009 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir.  Genel olarak aynı amaca hizmet eden ancak il, işletme veya  sektör  bazında  devam  eden  yukarıda  değinilen  lokal  uygulamalardan  elde  edilecek çıktılar  ışığında Türkiye genelinde bir eko‐verimlilik programı projesi uygulanması ve  “Ulusal Eko‐verimlilik Merkezi” kurulmasına ilişkin çalışmalar sürdürülmektedir. 

Page 42: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  36

AR‐GE,  İnovasyon  ve  Endüstriyel Uygulama Destek  Programı”  ve  “Tematik  Proje Destek Programı” 

Mevcut desteklerin etkinliğinin ve etkililiğinin arttırılması kapsamında yeni KOSGEB Destek Programları hazırlanmış  ve KOBİ’lerimize duyurulmuştur. Genel KOSGEB Desteklerinin  yanı sıra yeni destek programları ile (özellikle “AR‐GE, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı”  ve  “Tematik  Proje  Destek  Programı”)      KOBİ’lerin  “Çevrenin  Korunması,  İklim Değişikliği  ile Mücadele ve Enerji Verimliliği” başlıklarında yapacakları çalışmalara da destek sağlanacaktır   

 3.9. Eğitim/Kapasite Geliştirme 

Enerji  verimliliği  alanında  sanayinin  ihtiyaç duyduğu uzman personelin eğitilmesi  amacı  ile EİEİ, enerji yöneticisi eğitimleri düzenlemektedir. 2007’den  itibaren sektörde orta ve büyük işletmeler  için  enerji  yöneticisi  bulundurma  zorunluluğu  nedeni  ile  bu  eğitimlere  olan  ilgi oldukça artmıştır. Bu kapsamda yetkilendirilen EVD şirketleri ve Makine Mühendisleri Odası da enerji yönetici eğitimleri düzenlemeye başlamıştır.  Bu çerçevede Enerji Verimliliği Strateji Dokümanı’nda  belirtilen  hedefler  içerisinde  sanayi,  hizmetler  ve  konut  sektörlerinde standarda  uygun  enerji  yönetimi  uygulayacak  sertifikalı  enerji  yöneticisi  sayısı  2012  yılı sonuna  kadar  5.000  kişiye  çıkarılacak  ve  faaliyetteki  OSB’lerde    enerji  yönetim  birimleri kurulacaktır.  Bu bağlamda;  

• 2010  yılında,  EİE  ve  TSE  işbirliği  ile  enerji  yönetimi  konusunda  ihtiyaç  duyulan standartlar  hazırlanacak ve zorunlu uygulanması için gerekli yasal düzenlemeler ilgili Bakanlıkça yapılacaktır;  

• Mevzuat revizyonu ile, meslek odalarının ve üniversitelerin, hizmet kapasitesi yoğun şehirlerde ortak uygulamalı eğitim laboratuarları kurmalarına imkan tanınacak;  

• OSB’lerde enerji yönetim birimlerinin kurulmasında ve işletiminde, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın  ilgili  birimlerinin, meslek  odalarının  ve  üniversitelerin  işbirliği  ile  EİEİ tarafından teknik destek sağlanacaktır. 

GEF projeleri kapsamında hazırlanan Sanayide Enerji Verimliliği Projesi kapsamında Sanayi ve Ticaret  Bakanlığı,  EİE,  KOSGEB,  TSE  ve  TTGV  bünyesinde  çeşitli  araçların,  ulusal  ve uluslararası  uzmanlar  desteğinde  oluşturulması  hedeflenmektedir.  Bu  proje  kapsamında öncelikle sanayide enerji tasarrufu çalışmalarına yönelik kurumsal kapasitelerin geliştirilmesi hedeflenmektedir.  Proje  kapsamında  ayrıca  yaygınlaştırma,  iş  modelleri  oluşturma  ve uzmanlıkların geliştirilmesine yönelik teknik kadroların, karar vericilerin, EVD uzmanlarının ve finans sağlayıcıların katılacağı aktiviteler düzenlenecektir. Müteakiben birçok farklı işletmede ön  ve  detay  enerji  etütleri  ile  muhtemel  proje  imkanları  değerlendirilecektir.  Eşgüdüm içerisinde  birçok  firmada  ISO  50001  standardına  yönelik  çalışmaların  yürütülmesi sağlanacaktır.  Elde  edilen  potansiyel  projeler  gösterim  amaçlı  hayata  geçirilerek  farklı sektörlerde  farkındalık  sağlanacaktır.  Son  olarak  elde  edilen  bulgular  ışığı  altında  çeşitli çıktılar üretilerek kullanıma sunulacaktır. 

Page 43: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  37

KOSGEB  tarafından hazırlanan  iki proje  ile KOBİ’ler çerçevesinde kirleticilerin azaltılması ve enerji  verimliliği  alanında  çalışmalar  yürütülecektir.  Bu  projelere  ait  detaylar  aşağıda verilmiştir: 

• KOBİ’lerin Çevreye Olan Kirletici Etkilerinin Belirlenmesi ve Gerekli Tedbirlerin Alınmasına  

Yönelik KOSGEB Yol Haritasının Oluşturulması Projesi  

Proje Süresi: 2 yıl (2010 yılı 3. çeyrekte projenin başlaması öngörülmektedir.) 

Proje Uygulayıcı Kuruluş: KOSGEB 

Proje Bütçesi: 1 700 000 TL 

Projenin Sunulduğu Fon: Ulusal Fon ( KOSGEB Bütçesi) 

 Projenin Amacı ve Kapsamı: Ulusal çevre duyarlılığı ve uluslararası yükümlülükler (Kyoto protokolü ve AB müktesebatına uyum) çerçevesinde; imalat sanayinde yer alan KOBİ’lerin çevre  bilincinin  arttırılması,  uymakla  yükümlü  oldukları  mevzuatın  uygulanmasında karşılaşacakları zorlukların tespiti ve çevreye olan kirletici etkilerinin analizi ve çözümüne ilişkin KOSGEB’in çevre ile ilgili faaliyetlerinin yol haritasının  belirlenmesidir. 

• Fransız Kalkınma Ajansı (AFD) –KOSGEB Enerji Verimliliği Projesi 

(Türkiye’de KOBİ’lerde Enerji Verimliliğinin İyileştirilmesi Projesi) 

Proje Süresi: 3 yıl (2010 yılı 3. çeyrekte projenin başlaması öngörülmektedir.) 

Proje Uygulayıcı Kuruluşları: KOSGEB‐Fransız Kalkınma Ajansı (AFD) 

Proje Bütçesi: 3 200 000 EURO 

Projenin Sunulduğu Fon: Fransız Küresel Çevre Fonu 

Projenin  Amacı  ve  Kapsamı:  KOSGEB’in  enerji  verimliliği  konusunda  etkin  hizmet sunacak  şekilde  kurumsal  kapasitesi  arttırılması,  enerji  verimliği  konusunda  saha uygulamaları,    etkin  bilinçlendirme  ve  tanıtım  faaliyetleri  gerçekleştirilmesi hedeflenmektedir.  Proje  kapsamında,  Fransız  Küresel  Çevre  Fonu  tarafından  1,5 Milyon  EURO’  luk  bir  katkı  yapılması  öngörülmekte  olup,  KOSGEB  ayni  ve gerçekleştirilecek  saha  uygulamalarında  KOSGEB  Enerji  Verimliliği  Desteklerinin kullanılması ile nakdi katkı sağlayacaktır. 

Kamu kurumlarının kapasitesinin geliştirilmesine yönelik Bölgesel Çevre Merkezi (REC), UNDP ve  GEF  gibi  kuruluşların  işbirliği  içinde  yürüttükleri  projeler  bulunmaktadır.  Yararlanıcısı Çevre ve Orman Bakanlığı olan Çevre alanında Kapasite Geliştirme Projesi ile  kamu kurum ve kuruluşlarına,  özel  sektöre,  yerel  yönetimlere,  medyaya  ve  STK'lara  yönelik  faaliyetlerin kapsamında;  Kapasite  Geliştirme:  Çevre  konusundaki  kilit  kuruluşların  ihtiyaçlarına  cevap veren  eğitimler,  seminerler,  konferanslar,  çalıştaylar,  teknik  geziler  ve  benzeri  çalışmalar, Bilgiye  Erişim:  Çevre  konusunda  güncel  bilginin  tüm  paydaşlara  ulaşmasını  sağlamak; 

Page 44: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  38

yayınlar, portallar,  çeviriler, periyodik  yayınlar,  veritabanları  ve  benzeri, Değerlendirme  ve Planlama  Çalışmaları:  AB  Çevre  Müktesebatının  uyumlaştırılması  sürecini  destekleyen Düzenleyici Etki Analizleri (RIA) ve Sektörel Etki Analizleri (SIA) ve  Yerel Çevre Eylem Planları (YEÇEP) çalışmaları yürütülmektedir.  

Özellikle sektöre yönelik kapasite geliştirme programları ve eğitimler aşağıda verilmektedir: 

Projeler: 

• İklim Platformu 

• İklim Değişikliği Alanında Devlet Kurumları ve Paydaşlar için Kapasite Geliştirme 

• İklim Politikaları Alanında Bölgesel İşbirliğinin Geliştirilmesi 

• Türkiye'de İklim Değişikliği Politikalarının Tanıtımı 

Eğitim ve Yaygınlaştırma faaliyetleri: 

• İklim Değişikliği  ile Mücadelede Özel Sektör  için Düşük Karbon Stratejileri" Yuvarlak Masa Toplantısı  

• Avrupa  Birliği  Çevre  Müktesebatı  ve  Çevresel  Sorumluluk  Direktifinin  Tanıtılması Paneli  

• Avrupa Birliği ile Çevre Faslı Müzakereleri: Türkiye için Zorluklar, Fırsatlar  

• Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrolü (IPPC) Direktifi Semineri  

• İklim Değişikliği İle Mücadelede Özel Sektör İçin Yaklaşımlar  

• İşletmelerde Sera Gazı Hesaplama ve Raporlama  

• TS ISO 14064 Sera Gazı Emisyonu Seri Standartları Eğitimi  

• Düşük Karbonlu Geleceğin Kurgulanması Konferansı 

• İklim Değişikliği Çalışma Grupları  

• İklim Değişikliği İle Savaşım Çalıştayları  

• İklim Değişikliği Rejimi Ve Türkiye Çalışma Grubu Çalıştayları 

• İklim Değişikliğinde Öncülerin Eğitimleri 

• Türkiye’de İklim Değişikliği Politikalarının Tanıtılması Projesi Kapanış Konferansı  

• Üst Düzey Yöneticiler için Kyoto Protokolü’ne Yönelik Bilgilenme ve Tartışma Dizileri  

Üniversiteler  ile  sanayi  arasında  istenen  sinerjinin  ortaya  konamadığı  bir  gerçektir. Üniversiteler  sanayinin  faydalanabileceği  konularda  teknoloji  ve  proje  üretememek 

Page 45: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  39

konusunda  eleştirilirken,  sanayinin  de  getirisi  uzun  vadede  olacak  teknoloji  geliştirme konularına yeterince önem vermediği sürekli ifade edilmektedir.   

Ülkemizde  lisansüstü eğitim, büyük oranda akademisyen olma hedefi güden ya da  iş arama sürecinde  olan  gençler  tarafından  tercih  edilmektedir.  Sektör  tarafından  istihdam  edilmiş yetenekli  genç mühendisler  çalıştıkları  şirket  tarafından,  uygun  şartlarda  Ar‐Ge’ye  yatırım anlayışı  içerisinde güdümlü  lisansüstü eğitimlere gönderilmemektedir. San‐Tez programı bu konuda müspet bir sonuç oluşturduysa da sektör tarafından içselleştirilmesi gereklidir. 

Diğer taraftan; DPT, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, TÜBİTAK ‐ TÜSSİDE, Türk Patent Enstitüsü ve Erciyes  Teknopark  işbirliğinde  düzenlenmesi  planlanan,  projesi  TÜBİTAK  –  TÜSSİDE tarafından önerilen “Teknoloji Transfer Ofisi Yöneticisi ve Uzmanı Geliştirme” projesi ile ilgili çalışmalar devam etmektedir. 

Üniversitelerin dışında  iklim değişikliği çalışmalarının yürütülmesi  için  ihtiyaç duyulan proje yönetimi  konusunda  Türkiye’deki mevcut  alt  yapı,  kaynak,  prosedürler,  içselleştirilmiş  bir yapı ve uzman proje yöneticisi havuzu ihtiyaç duyulan sayının altındadır.  

Sektör kuruluşlarının başı çektiği ve çimento, demir‐çelik, gıda, otomotiv, tekstil ve seramik sektöründe  benchmarking  (kıyaslama)  çalışmaları  ve  en  iyi  teknikleri  içeren  dokümanlar hazırlanarak kullanıma sunulmuştur. 

Bu  bağlamda,    14‐17 Haziran  2010  tarihleri  arasında Gebze‐TUBİTAK‐TÜSSİDE  tesislerinde gerçekleştirilen  “Karbon  Sonrası  Otomotiv  Sanayinin  Geleceği  Konulu  Teknoloji  Öngörü Çalıştayı”nın  çıktısı  olarak;  önümüzdeki  yıllarda  (2010‐2030)  bölge  ülkelerinde  (4  ülke‐ Türkiye, Polonya, Slovakya, Çek Cumhuriyeti) Karbon Sonrası Otomotiv Sanayinde Teknoloji Öngörüsü’ne yönelik olarak uygulanacak projenin amacının, çıktılarının ve sonuçlarının neler olacağı  konusunda  çalıştay  sırasında  taslak  metin  hazırlanmış  olup  proje  dokümanının hazırlanmasına yönelik çalışmalar devam edecektir. 

 

Page 46: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  40

4. SONUÇ VE ÖNERİLER 

Yukarıdaki  bölümlerde  yapılan  mevcut  durum  değerlendirmesi,  sera  gazı  emisyonlarının azaltılması stratejisinin hayata geçirilmesi açısından  sanayi sektöründeki olumlu gelişmeleri ve  temel  eksiklikler  ile  sorunları  ortaya  koymuştur.  Ek  2’de  yer  alan  sektör  paydaşlarının katılımıyla altı farklı kritere göre yapılan değerlendirmelere göre sanayi sektöründe sera gazı azaltımı  stratejisi  doğrultusunda  çözümüne  öncelik  verilmesi,  bir  başka  deyişle  İklim Değişikliği  Eylem  Planı  kapsamında  iklim  değişikliği  ile mücadele  için  çözüm  geliştirilmesi gereken  sorunlar,  kısa,  orta  ve  uzun  vade  için  öncelik  sırasına  konmuştur.  Bu  altı  kriter; sorunların  iklim  değişikliği  ile  ilgili  Türkiye’nin  taraf  olduğu uluslar  arası  yükümlülükleri  ile ilişkisi;  sorunların AB’ye uyum  süreciyle  ilişkisi;  sorunların Türkiye’nin Dokuzuncu Kalkınma Planında  benimsenen  gelişme  eksenleriyle  ilişkisi;  sorunların  ulusal  mevzuattaki yükümlülüklerle  ilişkisi;  sorunların  çevresel  etkileri  ve  dışsal  maliyetleri;  ve  son  olarak sorunların  ülke  ekonomisine  etkisi  olarak  belirlenmiştir.  Sorun  öncelikleri  aşağıda verilmektedir.  

Sanayi sektöründe kısa vadede çözüm oluşturulması beklenen sorunlar aşağıda sıralanmıştır. 

• Yenilenebilir enerji kullanımının geliştirilememesi:  

o Yenilenebilir enerji konusunda stratejiler belirsiz veya yetersizdir. 

o Yenilenebilir  enerji  potansiyelinin  farklı  alanlarda  kullanılması  yolunda  ağır bürokrasi ve lisanslama engelleri bulunmaktadır. 

• Enerji Verimliliği çalışmaları için kaynak gerekliliği:  

o Sektörün  iklim değişikliğine yönelik enerji verimliliği gibi  iyileştirme projelerinin yürütülmesi  için  gerekli  uygun  krediler  yetersizdir,  ve  mevcut  uluslararası fonlara, başta KOBİ’ler olmak üzere sektörün erişimi sağlanamamaktadır. 

o Enerji verimliliği konusunda bilhassa KOBİ’lerdeki çalışmaları yürütecek uzmanlar ve yetkili kamu kuruluşlarının altyapısı yetersizdir. 

o Enerji  verimliliği  ile  ilgili  “Verimlilik  Arttırıcı  Projeler”  ve  “Gönüllü  Anlaşma” destekleri  yetersiz  olmasına  rağmen,  tanıtım  eksikliği  ve  bürokrasi  nedeniyle mevcut kaynaklar yeterince kullanılamamaktadır 

• Veri yönetimi ve benchmarking eksikliği:  

o Mevcut sanayi envanteri güncel ve yeterli detayda değildir. 

o Sektörde  büyük  kuruluşların  (demir‐çelik,  çimento  vb.)  emisyon  ve  enerji kullanımı çevrimiçi izleme sistemleri bulunmamaktadır. 

o Envanter  sonuçlarının uluslararası yayımlarından önce  sektör ve  ilgili  taraflarca gözden geçirilmesi ve değerlendirilmesi yapılmamaktadır. 

Page 47: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  41

•  Nitelikli uzmanlık ve yaygınlaştırma sorunları: 

o Sera  gazı  emisyonlarının  azaltılması  ve  enerji  verimliliği  çalışmalarının  şirketler açısından  nasıl  yürütüleceği  ve  faydaları  hakkında  sanayide  karar  vericilerin bilgilendirilmesi yetersizdir. 

o Sera  gazı  emisyonlarının  azaltılması  çalışmalarının  yürütülmesi  için  ihtiyaç duyulan  proje  yönetimi  konusunda  Türkiye’deki  mevcut  alt  yapı,  kaynak, prosedürler  yetersizdir;  içselleştirilmiş  bir  yapı  ve  uzman  proje  yöneticilerine ihtiyaç vardır. 

Sanayi sektöründe orta vadede çözüm oluşturulması beklenen sorunlar aşağıda sıralanmıştır. 

• Yenilebilir enerji kullanımının geliştirilememesi  

o Sera  gazı  azaltımında  etkili  yenilebilir  kaynaklı  yakıtların  kullanımına  destek verilmemektedir. 

o Yenilenebilir Enerji Kanununun, ulusal şebeke ile entegrasyon, alım garantileri ve fiyatlandırma  açısından  değişen  koşulların  ve  teşvik  amacı  ile    güncellenmesi ihtiyacı  bulunmaktadır 

• Veri yönetimi ve benchmarking eksikliği  

o İlgili  ve  görevli  kamu  kurumlarının  sektörde benchmarking  çalışmaları  ve buna ilişkin altyapıları eksiktir. 

o Sektör içerisinde, enerji ve kaynak kullanımı ile sera gazı emisyonları konusunda benchmarking çalışmaları ve altyapı bulunmamaktadır. 

• Fon kullanımları ve finansman yetersizlikleri  

o KOBİ  ölçeğinde  yürütülecek  çalışmalar  ve  yatırımlar  kapsamında  oluşturulan destekler  yetersiz  ve  uygulamada  kullanışsızdır.  Görece  yüksek maliyetli  fiziki projelerde KOBİ'lerin ortak çalışmalara sevki ve yaklaşım yetersizdir.  

o Enerji  verimliliği  projelerine  yönelik  finansman modelleri  ile  ilgili mevzuat  ve kurumsal yapılanma yetersizdir.  

• Karbon politikaları ve borsalarının oluşturulması: 

o Sanayinin  ürettiği  karbon  değerinin  son  kullanıcıya  kadar  tahvil  edilmesine yönelik ulusal politikalar bulunmamaktadır. 

o Sektöre  yönelik  karbon  ayak  izinin  azaltılmasına  yönelik  gönüllü  programlar bulunmamaktadır. 

 

 

Page 48: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  42

• İklim değişikliği alanında, sanayinin teknolojik sorunlarına yönelik Ar‐Ge yetersizdir. 

o İklim  değişikliğine  yönelik  çalışmalar  için  Teknoloji  İhtiyaç  Değerlendirmeleri (TNA) bulunmamaktadır.  

o Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın San‐Tez ve girişimci  sermayesi uygulamaları  için ayrılan kaynaklar yetersizdir. 

o Sera  gazı  azaltımına  yönelik  yerli  teknoloji  (yenilenebilir  enerji  ve  enerji verimliliği) üretimi ve araştırma programları bulunmamaktadır. 

• Ulusal sera gazı emisyonu envanteri istenen detayda değildir. 

o Emisyon  faktörü  hesaplamalarında  belirsizliği  ortadan  kaldıracak  kılavuz yönetmelik bulunmamaktadır. 

o Sera  gazı  azaltımına  yönelik  proses  bazında  mevcut  durum,  fizibilite  ve iyileştirme  çalışmalarının  performansını  izleme  metotları  ve  hesaplama yöntemleri yeterince tarif edilmiş değildir. 

• Sanayi sektörünün gelişimi sürecinde yeni tesis yatırımlarında enerji az yoğun sektörler ve  dengeleyici  sektörlerin  oluşturulmasına  yönelik  planlamalar  ve  stratejiler bulunmamaktadır. 

Sanayi  sektöründe  uzun  vadede  çözüm  oluşturulması  beklenen  sorunlar  aşağıda sıralanmıştır. 

• Enerji sektöründen kaynaklanan dolaylı sera gazlarının azaltılması 

o Düşük  karbon  ayak  izi  ve  sera  gazı  emisyonu  teknolojilerine  yönelik  nükleer, güneş, termal enerji santralleri yatırımlar yetersizdir. 

o Fosil kaynaklı yakıtların kullanıldığı bilhassa mevcut kömür santrallerinde karbon veriminin arttırılmasına yönelik iyileştirme çalışmaları bulunmamaktadır. 

• Eğitim ihtiyacı: 

o Üniversiteler  ve  sektör  tarafından,  iklim  değişikliği  ile  mücadele  alanında uzmanlık  oluşturma  eğitimleri  ve  teknoloji  geliştirme  çalışmalarına  ayrılan kaynaklar  yetersizdir  ve  muhtemel  çalışma  alanları  hakkında  farkındalık düşüktür. 

o Sanayinin  uzman  (lisansüstü)  personel  istihdamı  veya  eğitimi  politikaları bulunmamaktadır. 

• İklim  değişikliğine  yönelik,  sektör  tarafından  gerçekleştirilecek  yenilenebilir  enerji  gibi projelerin  yüksek  yatırım  maliyetleri  ve  buna  bağlı  uzun  geri  dönüş  sürelerine  karşı motivasyonunun geliştirilmesine yönelik teşvik mekanizmaları eksiktir. 

Page 49: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  43

• İklim  değişikliği  ile mücadele  alanında,  sanayinin  teknolojik  sorunlarına  yönelik  Ar‐Ge çalışmaları yetersizdir. 

o Sektörün alt gruplarına özel, en iyi teknoloji gösterim çalışmaları yoktur. 

o  İklim  değişikliği  yörüngesinde  prosesler  ve  teknolojiler  arasında  parametrik kıyaslama çalışmaları bulunmamaktadır.  

• Bölgesel/sektörel  bazda  yerel  kaynakların  ve  atıkların  sanayide  kullanılmasına  yönelik mevzuat eksiktir. 

 

Page 50: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  44

KAYNAKLAR 

1. “Report of the in‐depth review of  the first national communication of Turkey”, UNFCC, 2009. 

2.  “Greenhouse Gas Efficiency of Industrial Activities in EU and Non‐EU”, TNO raporu The Netherlands, 2009. 

3. “How to Turn Around the Trend of Cement Related Emissions in the Developing World”, Ecofys Germany GmbH, Germany. 

4. “How the Energy Sector can Deliver on Climate Agreement in Copenhagen” IEA, 2009. 

5. “CO2 Emission from Fuel Combustion” IEA, 2009. 

6. F. Yamin.”Climate change and carbon markets”, 2005. 

7. “2007 Yılı Genel Enerji Dengesi”, ETKB.  

8. Labatt, Sonia, “Carbon finance: the financial implications of climate change”, Wiley finance series, 2007. 

9. “OECD Environmental Outlook to 2030”, OECD, 2008. 

10. “Energy Technologies Perfective 2008” IEA, 2008. 

11. “Enerji ve Çevre Teknolojileri Stratejisi”, Vizyon 2023 Projesi Enerji ve Çevre Teknolojileri  Strateji Grubu, 2004. 

12. “Enerji Verimliliği Strateji Belgesi (Taslak)”, EİEİ, 2010. 

13. “Key World Energy Statistics”, IEA, 2009. 

14. “Dış Ticaret İstatistikleri”, DTM, 2009. 

15. “Elektrik Enerjisi Piyasası ve Arz Güvenliği Strateji Belgesi”, ETKB, 2008. 

16. www.unfccc.int 

17.  “Türkiye’nin Enerji Görünümü Raporu”, MMO , 2010.  

18. TÜİK Haber Bültenleri Sera gazı Envanteri, 2007. 

Page 51: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK­ 

Ağustos 2010  45

 

 

 

EKLER

Page 52: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK 

Ağustos 2010  46

EK 1: SANAYİ SEKTÖRÜ PAYDAŞ ANALİZİ 

Paydaş  Yer  Amaçları İklim Değişikliğinin Üzerindeki Etkileri 

İklim Değişikliğinin Paydaş Üzerindeki 

Etkileri KAMU KURUMLARI Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM)  Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu 

Ankara  TBMM'nin yasama ve denetim faaliyetlerinin gerçekleşmesine, Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji alanı dâhilinde katkı sağlamaktır.  

Ulusal paydaşlar alanında Yeni Kanun ve mevzuatın oluşturularak politika ve uygulama esaslarının belirlenmesi yolu ile teşvik ve yaptırımların ortaya konması ile ulusal katkının ve etkilerinin azaltılması Uluslararası alanda parlamenter çalışmalar ile katılımın onaylanması çalışmaları ile  önleyici ve düzeltici eylemlere katkının hayata geçirilmesi 

Kaynakların ve yaşam kalitesinin sürdürülebilirliğinin sağlanması yolunda ilgili düzenlemelerin sayısının artması  

T.C. Başbakanlık Ekonomik ve Mali İşler Başkanlığı 

Ankara  Bakanlıklar, kamu iktisadi teşebbüsleri, diğer kamu kurum ve kuruluşları ve ilgili özel kuruluşlar arasında ekonomik ve mali işlerle ilgili alanlarda koordinasyonu sağlamak. 

Önleyici ve düzeltici faaliyetlerin oluşturularak, kaynakların ortaya konması ve çalışmaların denetlenmesi yolu ile ulusal katkının ve etkinin azaltılması. 

Kaynakların ve yaşam kalitesinin sürdürülebilirliğinin sağlanması yolunda ilgili yürütme çalışmalarının sayısının artması. 

Page 53: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK 

Ağustos 2010  47

Paydaş  Yer  Amaçları İklim Değişikliğinin Üzerindeki Etkileri 

İklim Değişikliğinin Paydaş Üzerindeki 

Etkileri T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) Müsteşarlığı 

Ankara  Ülkenin doğal, beşeri ve iktisadi her türlü kaynak ve imkânlarını tespit ederek, takip edilecek iktisadi, sosyal ve kültürel politika ve hedeflerin belirlenmesi ve belirlenen amaçlar doğrultusunda kalkınma planları ile yıllık programları hazırlamak, uluslararası kuruluşlarla iletişim içerisinde çalışarak ileriye dönük stratejiler geliştirmek. 

Önleyici ve düzeltici faaliyetlerin oluşturularak, kaynakların ortaya konması ve çalışmaların denetlenmesi yolu ile ulusal katkının ve etkinin azaltılması. 

Kaynakların ve yaşam kalitesinin sürdürülebilirliği‐ nin sağlanması yolunda ilgili kaynak ve program ihtiyacının artması. 

T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) Müsteşarlığı Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü 

Ankara  Öncelikli bölgelerde bölgelerin özelliklerine göre planlar oluşturarak yürütülmesini denetlemek. 

İklim değişikliğine etki eden faktörlerin azaltılması ve etkilerine uyum sağlanması. 

Bölgelere göre özgün programlar oluşturulması. 

T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) Müsteşarlığı Ekonomik Modeller ve Stratejik Araştırmalar Genel Müdürlüğü 

Ankara  Kalkınma planlarının makro dengelerini oluşturmak, yıllık programların; ekonomik modeller, dünya ekonomisi, ülke ekonomileri, ulusal ve uluslararası stratejiler, sanayileşme, teknoloji, çevre politikaları ve benzeri konularda araştırmalar ile hazırlamak,      kalkınma planlarının 

Önleyici ve düzeltici faaliyetlerin oluşturularak, programların ortaya konması ve çalışmaların denetlenmesi yolu ile ulusal katkının ve etkinin azaltılması. 

Yapılacak planlamalarda dahil edilmesi, ekonomik modellerin ve yatırım fizibilitelerinin düzenlenmesi. Karar süreçlerinin değiştirilmesi. 

Page 54: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK 

Ağustos 2010  48

Paydaş  Yer  Amaçları İklim Değişikliğinin Üzerindeki Etkileri 

İklim Değişikliğinin Paydaş Üzerindeki 

Etkileri uygulanmasını izlemek ve değerlendirmek. 

T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) Müsteşarlığı Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü 

Ankara   Sosyal sektörlerde çalışma ve araştırmalar yapmak suretiyle kalkınma planları ve yıllık programların hazırlanmasına katkıda bulunmak. 

Sosyal sektörlerde programlar oluşturarak iklim değişikliğine etkinin azaltılması ve olası gelişmelere uyum sağlamak.  

Yeni programlar ve mevcut programların güncellenmesi ihtiyacı. 

T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı 

Ankara  Dış ticaret politikalarının tespitine yardımcı olmak, tespit olunan bu politikalar çerçevesinde ihracat, ihracatı teşvik, ithalat, yurt dışı müteahhitlik hizmetleri ve ikili ve çok taraflı ticarî ve ekonomik ilişkileri düzenlemek, uygulamak, uygulamanın izlenmesi ve geliştirilmesini sağlamak. 

Yeni ürün ve hizmetlerin ihracat ve ithalatın da uygulamalar ve mevzuat ile iklim değişikliğinin azaltılmasına yönelik isteklendirme ve teşvik. 

İlave mevzuat, uygulama ve politikaların oluşturulması. 

Page 55: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK 

Ağustos 2010  49

Paydaş  Yer  Amaçları İklim Değişikliğinin Üzerindeki Etkileri 

İklim Değişikliğinin Paydaş Üzerindeki 

Etkileri T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı 

Ankara  Ekonomi politikalarının tespitine yardımcı olmak ve bu politikalar çerçevesinde hazine işlemleri, kamu finansmanı, kamu iktisadî teşebbüsleri ve devlet iştirakleri, ikili ve çok taraflı dış ekonomik ilişkiler, uluslararası ve bölgesel ekonomik ve malî kuruluşlarla ilişkiler, yabancı ülke ve kuruluşlardan borç ve hibe alınması ve verilmesi, ülkenin finansman politikaları çerçevesinde sermaye akımlarına ilişkin düzenleme ve İşlemlerin yapılması, bankacılık ve sermaye piyasası, , yatırım ve yatırım teşvik faaliyetlerini düzenlemek, uygulamak, uygulamanın izlenmesi ve geliştirilmesine ilişkin esasları tespit etmek. 

Ulusal ölçekte projeler ile doğrudan ve dolaylı olarak kaynak oluşturarak ilgili emisyonların azaltılmasının yolunu açmak. İklim değişikliğinin olası etkilerine karşı önleyici mekanizmalar için kaynak ve politika  oluşturulması. 

Yeni mali mekanizmaların ve politikaların oluşturulması kaynakların aktarılması için gerekliliği. 

T.C. Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı  

Ankara  Özelleştirme programına alınan kuruluşların mali ve idari yönetimin dev almak, finansman yapısını düzenlemek ve kamu payının kamu menfaatlerine uygun olarak özelleştirilmesi sağlamak. 

Portföyünde bulunan şirketlerin faaliyetleri doğrultusunda sera gazlarına katkıda bulunmaktadır. 

Uygun teknolojiye sahip olmayan kuruluşların yeni teknolojiye yatırım yapması yahut rekabet gücünü kaybetmesi. 

Page 56: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK 

Ağustos 2010  50

Paydaş  Yer  Amaçları İklim Değişikliğinin Üzerindeki Etkileri 

İklim Değişikliğinin Paydaş Üzerindeki 

Etkileri T.C. Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı 

Ankara  Resmi İstatistik Programını hazırlamak ve işleyişini izlemek, programda belirlenen istatistiksel faaliyetlerin yürütülmesini ve uygulanmasını sağlamakla birlikte, görev verilen diğer kurum ve kuruluşlar tarafından üretilen istatistiklerin de uluslararası standartlara uygunluğunu incelemek 

İklim değişikliği ile ilgili katkının ve etkilenme seviyesinin gözlenmesi  

Farklı sosyo ekonomik göstergeler ile bağıntılar ile daha derin veri madenciliği ve nitelikli işleme teknikleri geliştirilmesi 

T.C. Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı 

Ankara  Türkiye ve Dünya ekonomisine ilişkin gelişmeleri izlemek, ekonomik, mali ve sektörel analizler yapmak; maliye politikasına ilişkin kararların ekonominin geneli üzerindeki etkisini araştırmak; ekonomik aktörler arasındaki etkileşimleri incelemek; sektörel program analizleri yapmak; ileriye yönelik tahminlerde bulunmak; kaynakların etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde kullanılması amacına yönelik olarak genel denge modelini oluşturmak; etki analizi çalışmalarını yürütmek. 

İklim değişikliği ile ilgili ekonomi yörüngeli yol haritaları ve eylem planları oluşturarak sektörel motivasyon üretmek. 

Strateji oluşturma ile ilgili kara mekanizmaları, göstergelerin belirlenmesi, güdümlü planlar oluşturulması. 

Page 57: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK 

Ağustos 2010  51

Paydaş  Yer  Amaçları İklim Değişikliğinin Üzerindeki Etkileri 

İklim Değişikliğinin Paydaş Üzerindeki 

Etkileri T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı 

Ankara  Çalışma hayatını, işçi‐işveren ilişkilerini, iş sağlığını ve güvenliğini düzenlemek, denetlemek ve sosyal güvenlik imkanını sağlamak, bu imkanı yaygınlaştırmak ve geliştirmek, yurtdışında çalışan işçilerimizin çalışma hayatından doğan hak ve menfaatlerini korumak ve geliştirmek. 

İklim değişikliğinin etkilerinin azaltılması 

Kuruluşlar, STK’lar ve toplum üzerinde yol haritaları ve sosyal projeler üretilmesi. 

T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı  

Ankara  Ülkenin sanayi politikasının günün şartlarına ve teknolojinin gereklerine göre tespitine yardımcı olmak, kalkınma plan ve programlarında yer alan ilke ve hedefler doğrultusunda sanayinin dengeli ve süratli şekilde gelişmesini sağlamak ve teşvik etmek. 

Sanayinin adaptasyonu hızlandırarak katalizör etki sağlamak ayrıca doğrudan sera gazı azaltılmasına yönelik köklü sektörel yönlendirmeler oluşturur.  

Sanayi sektörlerinin bu yönde planlanması, teknoloji transferi yahut üretilmesinin  sağlanması, Süreç ve ürün geliştirme çalışmalarına katalizörlük.  

T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Sanayi Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü 

Ankara  Sanayi ile ilgili çevre meseleleri hakkında çalışmaları yapmak ve gerekli tedbirlerin alınmasına yardımcı olmak. 

Page 58: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK 

Ağustos 2010  52

Paydaş  Yer  Amaçları İklim Değişikliğinin Üzerindeki Etkileri 

İklim Değişikliğinin Paydaş Üzerindeki 

Etkileri T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Sanayi Genel Müdürlüğü 

Ankara  Mevcut sanayinin problemlerini takip etmek ve milli ekonomimize sağlayacak faydalarının en üst seviyede tutulabilmesi için çözüm yolları aramak ve rehberlik etmek. 

T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Avrupa Birliği Koordinasyon Genel Müdürlüğü 

Ankara  Çevre ve iklim değişikliği konularında BM ve AB faaliyetleri kapsamında yer alan çalışmaları yürütmek 

Ulusal çalışmaları AB ile koordine ederek etki azaltıcı programların ve modellerin eşgüdümünü sağlamak. 

İklim değişikliği ile ilgili düzenlemelerin ve programların artması. 

Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) 

Ankara  Ülkenin ekonomik ve sosyal ihtiyaçlarının karşılanmasında küçük ve orta ölçekli işletmelerin payını ve etkinliğini artırmak, rekabet güçlerini ve düzeylerini yükseltmek, sanayide entegrasyonu ekonomik gelişmelere uygun biçimde gerçekleştirmek. 

Sera gazı etkilerinin azaltılması, muhtemel rekabet gücü kaybı, maliyet unsurlarının, ve risklerin adreslenmesi. 

Mevcut destek ve altyapılara ilave yahut yenilerinin oluşturulması. 

T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 

Ankara  Ülkenin enerji ve tabii kaynaklara olan kısa ve uzun vadeli ihtiyacını belirlemek, sürdürülebilir olarak temini için gerekli politikaların tespitine yardımcı olmak, planlamalarını yapmak. 

Sanayi sektörünün doğrudan  veya dolaylı sera gazı emisyonunu azaltılmasında etki. 

Ülkenin sürdürülebilir kalkınmasında iklim değişikliği programlarının enerji arzı politikaları, enerji çeşitliliği ve yeni oluşacak mali mekanizmalara katkı sağlanması. 

Page 59: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK 

Ağustos 2010  53

Paydaş  Yer  Amaçları İklim Değişikliğinin Üzerindeki Etkileri 

İklim Değişikliğinin Paydaş Üzerindeki 

Etkileri T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü  

Ankara  Sanayide ve binalarda enerjinin rasyonel kullanımı ile ilgili olarak, bilinçlendirme ve eğitim hizmetleri vermek, üniversiteleri, meslek odalarını ve tüzel kişileri aynı hizmetleri verebilmeleri için yetkilendirmek ve denetlemek, Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulunun sekretaryasını yürütmek. Enerji tüketim noktalarında çevreyi ilgilendiren zararlı atık ve emisyonların gelişimini izlemek, değerlendirmek, projeksiyonlar üretmek ve önlem önerileri hazırlamak. 

Sanayide enerji verimliliği çalışmaları ile doğrudan katkı. 

Enerji verimliği çalışmalarında CO₂ emisyonu azaltımının fizibilite çalışmalarına ilave edilmesi; devam eden çalışmaların ve mevzuatın geliştirilmesi. 

T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü 

Ankara  Taş kömürü, kömür ve hidrokarbon kaynaklar hariç olmak üzere ülkenin her türlü maden ve endüstriyel hammadde kaynaklarını en iyi şekilde değerlendirerek ve yurt dışında da benzer faaliyetlerde bulunarak ülke ekonomisine azami katkıyı sağlamak, çalışmalarını verimlilik ve kârlılık ilkelerine göre yürütmek. 

Mineral işleme sektöründen kaynaklanan sera gazı emisyonlarının azaltılması. 

Olası rekabet gücü kaybı veya maliyet artışı. 

Page 60: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK 

Ağustos 2010  54

Paydaş  Yer  Amaçları İklim Değişikliğinin Üzerindeki Etkileri 

İklim Değişikliğinin Paydaş Üzerindeki 

Etkileri T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı 

Ankara  Çevrenin korunması, kirliliğinin önlenmesi ve iyileştirilmesi için prensip ve politikalar tespit etmek, programlar hazırlamak; bu çerçevede, araştırmalar ve projeler yapmak, yaptırmak, bunların uygulama esaslarını tespit etmek, uygulanmasını sağlayacak tedbirleri almak. 

İklim değişikliğinin izlenmesi, katkının  azaltılmasına yönelik dolaylı veya doğrudan etkiler. 

Teknolojiden mevzuata tüm alanlarda izleme ve değerlendirme çalışmaları. 

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) 

Ankara  Toplumumuzun yaşam kalitesinin artmasına ve ülkemizin sürdürülebilir gelişmesine hizmet etmek, bilim ve teknoloji alanlarında yenilikçi, yönlendirici, katılımcı ve paylaşımcı olmak 

İklim değişikliği ile yeni teknolojiler geliştirilmesini planlayarak ve  destekleyerek doğrudan etki 

Güdümlü programlar oluşturmak, Projelerin katma değerinin iklim değişikliği açısından değerlendirilmesi, bilim adamı yetiştirme programı laboratuar altyapıları oluşturmak 

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Marmara Araştırma Merkezi (TÜBİTAK‐MAM) 

Kocaeli  Türkiye'nin küresel rekabet gücünün geliştirilmesine bilim ve teknolojiyi kullanarak katkıda bulunmak. 

Sanayi ile ortak projeler oluşturularak sera gazı azaltımı ve tutulması ile ilgi uzmanlık oluşturmak. 

Uzmanlık (altyapı dahil) oluşturma ihtiyacı. 

Page 61: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK 

Ağustos 2010  55

Paydaş  Yer  Amaçları İklim Değişikliğinin Üzerindeki Etkileri 

İklim Değişikliğinin Paydaş Üzerindeki 

Etkileri Türk Standartları Enstitüsü 

Ankara  Ülkemizin rekabet gücünü artırmak, ulusal ve uluslararası düzeyde ticaretini kolaylaştırmak ve Toplumun yaşam düzeyini yükseltmek için; standardizasyon, uygunluk değerlendirme, deney ve kalibrasyon faaliyetlerini tarafsız, bağımsız, etkin ve güvenilir olarak sağlamak. 

Uygulamada kullanılacak standartlar ve belgelendirme ile sanayinin çalışmalarına doğrudan etki. 

Karbon sertifikasyonu ve ürün/ekipman standartlarının izlenebilir sertifikasyon çalışmaları. 

Milli Prodüktivite Merkezi 

Ankara  Yurt ekonomisinin verimlilik ilkelerine uygun olarak gelişmesine yardımcı olacak önlemleri araştırmak ve bunların uygulamaya konmasına çalışmak. 

Sanayinin çalışmalarında yüksek verimlilik yönlendirici çalışmalar ile katalizör etkisi. 

Projeler ve modeller oluşturma. 

YEREL YÖNETİMLER  Türkiye Belediyeler Birliği (TBB) 

Ankara  Belediye sınırları içerisinde kalan işletmeleri ve iştirakleri ile çalışmaların ekonominin ve yaşam standardının sağlanmasına katkı. 

İştirakleri ve sınırları içerisindeki işletmeler ile doğrudan azaltım etkisi. 

Olası rekabet gücü kaybı veya maliyet artışı; yeni ürün ve proseslerin geliştirilmesi ve yatırım ihtiyacı. 

Page 62: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK 

Ağustos 2010  56

Paydaş  Yer  Amaçları İklim Değişikliğinin Üzerindeki Etkileri 

İklim Değişikliğinin Paydaş Üzerindeki 

Etkileri Çukurova Kalkınma Ajansı 

Adana  Ekonomik ve sosyal potansiyelin ortaya konularak bölge cazibesinin artırılması ve bölgenin gerek ulusal gerekse uluslar arası arenada tanıtımının yapılması; bölgede üretim ve istihdamı artırabilecek özellikteki faaliyetlerin desteklenmesi; göçün etkin olarak yönetilmesi ve insan kaynakları kapasitesinin geliştirilmesi. 

Bölgesinde bulunan sanayi kuruluşları kanalı ile emisyon azaltımı ve iklim değişikliğinin etkisinin azaltılması 

Yeni program oluşturma ihtiyacı; yeni kaynaklar oluşturma ihtiyacı. 

İzmir Kalkınma Ajansı 

İzmir  İzmir’in sürdürülebilir kalkınması için bütüncül bir yaklaşım ile yerel potansiyeli harekete geçirecek katılımcı araçlar geliştirmek ve uygulamak. 

Bölgesinde bulunan sanayi kuruluşları kanalı ile emisyon azaltımı ve iklim değişikliğinin etkisinin azaltılması. 

Yeni program oluşturma ihtiyacı; yeni kaynaklar oluşturma ihtiyacı. 

İŞ DÜNYASI ÖRGÜTLERI VE MESLEKI KURULUŞLAR Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO) 

İzmir 

Üyelerinin ve Türk sanayisinin mevcut veya gelecekteki ihtiyaçlarını bilgilendirme, eğitim ve danışmanlık hizmetleri aracılığıyla karşılayıp, sanayimiz ve ekonomimizin uluslararası rekabet gücünün artmasına ve ülke kalkınmasına katkıda bulunmak. 

Üyelerini katkısı ile doğrudan azaltım etkisi.  

Olası rekabet gücü kaybı veya maliyet artışı; yeni ürün ve proseslerin geliştirilmesi ve yatırım ihtiyacı.  

Ankara Sanayi Odası (ASO) 

Ankara 

İstanbul Sanayi Odası (İSO) 

İstanbul 

Kocaeli Sanayi Odası (KSO) 

Kocaeli 

Page 63: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK 

Ağustos 2010  57

Paydaş  Yer  Amaçları İklim Değişikliğinin Üzerindeki Etkileri 

İklim Değişikliğinin Paydaş Üzerindeki 

Etkileri Türkiye İhracatçılar Meclisi 

İstanbul  İhracatçı birliklerin koordinasyonu ve ihracatın arttırılması  

Üyelerinin katkısı ile doğrudan azaltım etkisi. 

Olası rekabet gücü kaybı veya maliyet artışı; yeni ürün ve proseslerin geliştirilmesi ve yatırım ihtiyacı. 

İstanbul Tekstil ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (ITKIB) 

İstanbul  iştigal sahası içerindeki sektörlerde Türkiye’nin ihracat potansiyelini arttırmak, ihracat performansını yükseltmek ve uluslararası ticari faaliyetlerinde üyelerine yardımcı olarak ikili ve çok taraflı ticari ilişkilerin geliştirilmesine katkıda bulunmak. 

Üyelerinin katkısı ile doğrudan azaltım etkisi. 

Olası rekabet gücü kaybı veya maliyet artışı; yeni ürün ve proseslerin geliştirilmesi ve yatırım ihtiyacı. 

Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği 

Ankara  Ülke kalkınmasında ve sektörün sürdürülebilir gelişmesindeki yerimizi tüm kamuoyunun takdir ve kabulünü kazanarak vurgulamak. 

Üyelerini katkısı ile doğrudan azaltım etkisi yüksek etki grubu. 

Olası rekabet gücü kaybı veya maliyet artışı; yüksek risk grubu 

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) 

Ankara  Mühendislik ve mimarlık mesleği mensuplarının ortak gereksinmelerini karşılamak, kamunun ve ülkenin çıkarlarının korunmasında, yurdun doğal kaynaklarının bulunmasında, korunmasında ve işletilmesinde, çevre ve tarihi değerlerin ve kültürel mirasın korunmasında,  

Yaygınlaştırma ve izleme yolu ile azaltım katkısı ve sektörel göstergelerin belirlenmesi. 

İhtisas gruplarının oluşturulması yol haritaları hazırlanması, formasyonlar oluşturulması. 

Page 64: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK 

Ağustos 2010  58

Paydaş  Yer  Amaçları İklim Değişikliğinin Üzerindeki Etkileri 

İklim Değişikliğinin Paydaş Üzerindeki 

Etkileri  tarımsal ve sınai üretimin artırılmasında, ülkenin sanatsal ve teknik kalkınmasında gerekli gördüğü tüm girişim ve etkinliklerde bulunmak. 

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) 

Ankara  Üyelerinin ve Türk sanayisinin mevcut veya gelecekteki ihtiyaçlarını bilgilendirme, eğitim ve danışmanlık hizmetleri aracılığıyla karşılayıp, sanayimiz ve ekonomimizin uluslararası rekabet gücünün artmasına ve ülke kalkınmasına katkıda bulunmak. 

Üyelerini katkısı ile doğrudan azaltım etkisi. 

Olası rekabet gücü kaybı veya maliyet artışı; yeni ürün ve proseslerin geliştirilmesi ve yatırım ihtiyacı. 

Türkiye Süt, Et, Gıda Sanayicileri ve Üreticileri Birliği (SETBIR) 

Ankara  Türkiye içerisinde faaliyet gösteren Türk ve yabancı süt ve süt mamulleri, et ve et mamulleri, kanatlı, balık ve gıda maddeleri üreticilerine ve sanayicilerine mesleki, sosyal, teknik ve ekonomik yönlerden rehberlik etmek, ülke hayvancılığının gelişmesine, halk sağlığına uygun ve dünya pazarlarında kalite, standart ve maliyet yönünden rekabet gücü üstün mamul üretimi hedefinin gerçekleştirilmesine, 

Üyelerinin katkısı ile doğrudan azaltım etkisi. 

Olası rekabet gücü kaybı veya maliyet artışı; yeni ürün ve proseslerin geliştirilmesi ve yatırım ihtiyacı. 

Page 65: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK 

Ağustos 2010  59

Paydaş  Yer  Amaçları İklim Değişikliğinin Üzerindeki Etkileri 

İklim Değişikliğinin Paydaş Üzerindeki 

Etkileri ülke içinde artan üretime yeterli talep yaratılmasına ve dış pazarlarda ihracat imkanları oluşturulmasına katkıda bulunmak. 

Selüloz ve Kağıt Vakfı 

İstanbul  Selüloz, Kağıt ve Mamulleri Sanayii'nin üretim, verimlilik ve kalite yönünden teknolojik gelişmesini sağlamak. 

Üyelerinin katkısı ile doğrudan azaltım etkisi. 

Olası rekabet gücü Olası rekabet gücü kaybı veya maliyet artışı; yeni ürün ve proseslerin geliştirilmesi ve yatırım ihtiyacı. 

Demir Çelik Üreticileri Derneği 

Ankara  Üyelerinin karsılaştığı sorunları tartışmak; çözüm üretmek ve çözmek için gerekli tüm yasal yollara başvurmak; çalışmalarının sonuçlarını ilgili kamu ve özel sektör kuruluşlarına ve kamuoyuna iletmek 

Üyelerinin katkısı ile doğrudan azaltım etkisi yüksek etki grubun 

Olası rekabet gücü kaybı veya maliyet artışı; yüksek risk grubu. 

İş Dünyası ve Sürdürülebilir Kalkınma Derneği  

İstanbul  Türkiye'nin ve Türk iş dünyasının global platformda sürdürülebilir başarısı için, Dünya Sürdürülebilir Kalkınma İş Konseyi ile eşgüdümlü olarak, kaynakların daha verimli kullanımına yönelik toplumsal, çevresel ve ekonomik ortam ve şartların oluşmasına destek olmak. 

Üyelerini katkısı ile doğrudan azaltım etkisi. 

Olası rekabet gücü kaybı veya maliyet artışı. 

Page 66: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK 

Ağustos 2010  60

Paydaş  Yer  Amaçları İklim Değişikliğinin Üzerindeki Etkileri 

İklim Değişikliğinin Paydaş Üzerindeki 

Etkileri Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) 

İstanbul  Üyelerinin ile işbirliği içinde ülke kaynakları ve insanlığın ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak, sürekli, kalıcı ve faydalı projeler üretmek; bu projeleri hayata geçirmek için, üzerine düşen görevi yerine getirmek. 

Üyelerini katkısı ile doğrudan azaltım etkisi. 

Olası rekabet gücü kaybı veya maliyet artışı, yeni ürün ve proseslerin geliştirilmesi ve yatırım ihtiyacı. 

Otomotiv Sanayi Derneği  

İstanbul  Türkiye'de üretilen otomobil, kamyon, kamyonet, çekici, otobüs, minibüs, midibüs ve traktör gibi çeşitli motorlu kara taşıtlarının üretimini ve sanayini geliştirmeye hizmet etmek. 

Ürün ve süreçlerin geliştirilmesi ile doğrudan ve dolaylı azaltım etkisi. 

Olası rekabet gücü kaybı veya maliyet artışı; ürüne bağlı yüksek risk grubu. 

Petrol Derneği   İstanbul  Petrol ürünlerinin üretimden tüketime kadar olan faaliyetler zinciri üzerinde çalışmalar yapmak. 

Ürün ve süreçlerin geliştirilmesi ile doğrudan ve dolaylı azaltım etkisi. 

Olası rekabet gücü kaybı veya maliyet artışı; ürüne bağlı yüksek risk grubu. 

Türkiye Beyaz Eşya Sanayicileri Derneği (TÜRKBESD)  

İstanbul  Üyelerinin ve Türk sanayisinin mevcut veya gelecekteki ihtiyaçlarını bilgilendirme, eğitim ve danışmanlık hizmetleri aracılığıyla karşılayıp, sanayimiz ve ekonomimizin uluslararası rekabet gücünün artmasına ve ülke kalkınmasına katkıda bulunmak. 

Üyelerini katkısı ile doğrudan azaltım etkisi. 

Olası rekabet gücü kaybı veya maliyet artışı; yeni ürün ve proseslerin geliştirilmesi ve yatırım ihtiyacı. 

Page 67: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK 

Ağustos 2010  61

Paydaş  Yer  Amaçları İklim Değişikliğinin Üzerindeki Etkileri 

İklim Değişikliğinin Paydaş Üzerindeki 

Etkileri Türk Elektronik Sanayicileri Derneği (TESİD)  

İstanbul  Sektörü etkileyen ulusal ve uluslararası politikalara, standartlara ve gelişmelere yönelik görüş ve politikalar oluşturmak, ülkenin yararı için hayata geçirilmesine öncülük etmek, gerekli verileri derlemek. 

Üyelerinin katkısı ile doğrudan azaltım etkisi. 

Olası rekabet gücü kaybı veya maliyet artışı. 

Türkiye Kimya Sanayicileri Derneği (TKSD)  

İstanbul  Sektörün sorunlarını ve gelecek politikalarını çeşitli platformlarda  tartışarak çözüm faaliyetlerinde bulunmak. 

Üyelerini katkısı ile doğrudan azaltım etkisi. 

Olası rekabet gücü kaybı veya maliyet artışı. 

Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD)  

İstanbul  İnsan hakları evrensel ilkelerinin, düşünce, inanç ve girişim özgürlüklerinin, laik hukuk devletinin, katılımcı demokrasi anlayışının, liberal ekonominin, rekabetçi piyasa ekonomisinin kurum ve kurallarının ve sürdürülebilir çevre dengesinin benimsendiği bir toplumsal düzenin oluşmasına ve gelişmesine katkı sağlamak. 

Üyelerini katkısı ile doğrudan azaltım etkisi. 

Olası rekabet gücü kaybı veya maliyet artışı; yeni ürün ve proseslerin geliştirilmesi ve yatırım ihtiyacı. 

Page 68: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK 

Ağustos 2010  62

Paydaş  Yer  Amaçları İklim Değişikliğinin Üzerindeki Etkileri 

İklim Değişikliğinin Paydaş Üzerindeki 

Etkileri Türk Tesisat Mühendisleri Derneği Genel Merkezi (TTMD)  

Ankara  Mühendislik ve mimarlık mesleği mensuplarının ortak gereksinmelerini karşılamak, kamunun ve ülkenin çıkarlarının korunmasında, yurdun doğal kaynaklarının bulunmasında, korunmasında ve işletilmesinde, çevre ve tarihi değerlerin ve kültürel mirasın korunmasında, tarımsal ve sınai üretimin artırılmasında, ülkenin sanatsal ve teknik kalkınmasında gerekli gördüğü tüm girişim ve etkinliklerde bulunmak. 

Yaygınlaştırma ve izleme yolu ile azaltım katkısı ve sektörel göstergelerin belirlenmesi. 

İhtisas gruplarının oluşturulması yol haritaları hazırlanması formasyonlar oluşturulması. 

Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRKİŞ) 

Ankara  Toplumun ve üyelerinin çıkarlarını büyük sermaye grupları karşısında koruyarak sosyal dengelerin kurulmasına yardımcı olmak. 

Toplumun İklim değişikliğine olan  ilgisini geliştirerek taraflara azaltım ve etki bertarafı konusunda motivasyon oluşturma. 

Kamuoyu oluşturma, üyelerinin yardımı ile yaygınlaştırma faaliyetlerinin oluşturulması. 

Erdemir A.Ş.  Zongul‐dak 

Demir‐çelik ürünlerinin üretilmesi ve pazarlanması. 

Ürün ve süreçlerin geliştirilmesi ile doğrudan ve dolaylı azaltım etkisi. 

Olası rekabet gücü kaybı veya maliyet artışı; ürüne bağlı yüksek risk grubu 

Habaş Sınai ve Tıbbi Gazlar İstihsal Endüstrisi A.Ş 

İstanbul  Sanayi gazlarından demir‐çeliğe kadar çeşitli sanayi ürünlerinin üretilmesi 

Ürün ve süreçlerin geliştirilmesi ile doğrudan ve dolaylı azaltım etkisi 

Olası rekabet gücü kaybı veya maliyet artışı; ürüne bağlı yüksek risk grubu 

Türkiye Petrol Rafineleri Anonim Şirketi (TÜPRAŞ) 

Kocaeli  Petrol rafinesi ve ürünlerinin üretilmesi ve pazarlaması. 

Ürün ve süreçlerin geliştirilmesi ile doğrudan ve dolaylı azaltım etkisi. 

Olası rekabet gücü kaybı veya maliyet artışı; ürüne bağlı yüksek risk grubu 

Page 69: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK 

Ağustos 2010  63

Paydaş  Yer  Amaçları İklim Değişikliğinin Üzerindeki Etkileri 

İklim Değişikliğinin Paydaş Üzerindeki 

Etkileri Türkiye Sınai Kalkınma Bankası 

Ankara  Türkiye’nin ihtiyacı olan sürekli ekonomik büyümeye katkıda bulunacak kaynağı yaratmak adına müşterilerine piyasanın en cazip finansman olanaklarını sunmak. 

Desteklenecek yatırımlar ile sanayinin azaltımına doğrudan katkı. 

Yeni ve yörünge programların oluşturulması. 

Zorlu Holding  İstanbul  Enerjiden tekstile birçok sanayi ürünün üretilmesi ve pazarlaması 

Ürün ve süreçlerin geliştirilmesi ile doğrudan ve dolaylı azaltım etkisi 

Olası rekabet gücü kaybı veya maliyet artışı; ürüne bağlı yüksek risk grubu 

SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI 

Türkiye Çevre Platformu 

Ankara  Küresel, ülkesel, bölgesel ve yerel çevre sorunlarına karşı, ekolojik dengenin korunması temelinde; tarihi, kültürel ve doğal çevre bilincini ve duyarlılığını geliştirmek, etkin kılmak, yaygınlaştırmaya yönelik çalışmalar yapmak, bu sorunlara karşı ortaklaşa ve çevreden yana taraf olmak, kamuoyu oluşturmak, çözüm önerileri üretmek ve yaşama geçirmek. 

Programlara katılım ile toplum bilincinin yaygınlaşması ve sanayicinin motivasyonu ile azaltıma katkı. 

Risk alanlarının belirlenmesi ve yaygınlaştırma. 

Page 70: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK 

Ağustos 2010  64

Paydaş  Yer  Amaçları İklim Değişikliğinin Üzerindeki Etkileri 

İklim Değişikliğinin Paydaş Üzerindeki 

Etkileri Sektörel Dernekler Federasyonu (SEDEFED)  

İstanbul  Türkiye’de sektörel düzeyde faaliyet gösteren, ortak amaç, ilke ve hedefleri benimseyen sektör kuruluşlarının ulusal ekonomik politikalarının oluşturulmasına katkıda bulunmak; uluslararası sektörel entegrasyonu sağlamak; sorunları ve çözüm önerilerini kamuoyuna, yetkili kurumlara duyurmak amacıyla güç birliği yaptıkları ortak çalışma zemini oluşturmak.

Üyelerinin katkısı ile doğrudan azaltım etkisi 

Olası rekabet gücü kaybı veya maliyet artışı; yeni ürün ve proseslerin geliştirilmesi ve yatırım ihtiyacı. 

ULUSLARARASI KURULUŞLAR Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu 

Ankara  Avrupa birliğinin Türkiye’de temsil edilmesi. 

Eşgüdüm çalışmaları ile azaltım 

Ağların oluşturulması, platform 

FİNANS KURULUŞLARI 

Avrupa Yatırım Bankası 

Ankara  Avrupa Yatırım  Bankası’nın Türkiye’de temsil edilmesi ve çeşitli fonların kullandırılması 

Projelere fon sağlayarak azaltıma katkı. 

Proje değerlendirme kriterleri ve cazip finansman kaynaklarının oluşturulması. 

Dünya Bankası Türkiye Ofisi 

Ankara  Dünya Bankası’nın Türkiye’de temsil edilmesi ve çeşitli fonların kullandırılması. 

Projelere fon sağlayarak azaltıma katkı. 

Proje değerlendirme kriterleri ve cazip finansman kaynaklarının oluşturulması 

Uluslararası Emisyon Ticareti Derneği 

Cenevre  Uluslararası faal bir sera gazı emisyon kotası ticareti oluşturmak, düzenlemek ve denetlemek. 

Sanayicinin yönlendirilmesi ve izleme ile hedef belirleme. 

Yeni stratejiler, kaynakların teknoloji ve yenilikçi değerlere aktarılması, Sertifikasyon ve küresel koşullara katkı. 

Page 71: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                      SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                

­TASLAK‐ 

Ağustos 2010  65

EK 2: SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ ÇALIŞTAYLARI KATILIMCI LİSTESİ 

MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ ÇALIŞTAYLARI  ENERJİ YOĞUN SANAYİ ÇALIŞMA GRUBU  

DAVETLİ KURUM LİSTESİ 

KAMU KURUMLARI 

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ 

BAŞBAKANLIK EKONOMİK VE MALİ İŞLER BAŞKANLIĞI 

BAŞBAKANLIK DEVLET PLANLAMA TEŞKİLATI MÜSTEŞARLIĞI 

BAŞBAKANLIK HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI 

BAŞBAKANLIK DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI 

BAŞBAKANLIK AVRUPA BİRLİĞİ GENEL SEKRETERLİĞİ 

BAŞBAKANLIK ÖZELLEŞTİRME İDARESİ BAŞKANLIĞI  

BAŞBAKANLIK TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU BAŞKANLIĞI 

MALİYE BAKANLIĞI 

ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI 

SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI  

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI 

ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI 

TÜRKİYE BİLİMSEL VE TEKNOLOJİK ARAŞTIRMA KURUMU 

TÜRKİYE BİLİMSEL VE TEKNOLOJİK ARAŞTIRMA KURUMU MARMARA ARAŞTIRMA MERKEZİ  

TÜRKİYE KALKINMA BANKASI 

TÜRK STANDARTLARI ENSTİTÜSÜ 

MİLLİ PRODÜKTİVİTE MERKEZİ 

KÜÇÜK VE ORTA ÖLÇEKLİ İŞLETMELERİ GELİŞTİRME VE DESTEKLEME İDARESİ BAŞKANLIĞI‐ KOSGEB 

İŞ DÜNYASI ÖRGÜTLERİ VE MESLEKİ KURULUŞLAR 

TÜRKİYE İHRACATÇILAR MECLİSİ 

TÜRKİYE KİMYA, PETROL, LASTİK VE PLASTİK SANAYİ İŞVERENLERİ SENDİKASI 

TÜRKİYE TEKSTİL SANAYİLERİ İŞVEREN SENDİKASI 

ÇİMENTO MÜSTAHSİLLERİ BİRLİĞİ 

TÜRK MÜHENDİS VE MİMAR ODALARI BİRLİĞİ  

TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ 

EGE BÖLGESİ SANAYİ ODASI  

İSTANBUL SANAYİ ODASI  

MAKİNE MÜHENDİSLER ODASI 

DEMİR ÇELİK ÜRETİCİLERİ DERNEĞİ 

MÜSTAKİL SANAYİCİ VE İŞADAMLARI DERNEĞİ  

Page 72: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                      SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                

­TASLAK‐ 

Ağustos 2010  66

MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ ÇALIŞTAYLARI  ENERJİ YOĞUN SANAYİ ÇALIŞMA GRUBU  DAVETLİ KURUM LİSTESİ 

OTOMOTİV SANAYİ DERNEĞİ  

PETROL DERNEĞİ  

TUĞLA VE KİREMİT SANAYİCİLERİ DERNEĞİ 

TÜRK ELEKTRONİK SANAYİCİLERİ DERNEĞİ  

TÜRK SANAYİCİLERİ VE İŞADAMLARI DERNEĞİ  

TÜRKİYE KİMYA SANAYİCİLERİ DERNEĞİ   

ERDEMİR A.Ş. 

HABAŞ SINAİ VE TIBBİ GAZLAR İSTİHSAL ENDÜSTRİSİ A.Ş 

ZORLU HOLDİNG 

SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI 

TÜRKİYE ÇEVRE PLATFORMU 

SEKTÖREL DERNEKLER FEDERASYONU  

TÜRK TEKNOLOJİ GELİŞTİRME VAKFI 

İŞ DÜNYASI VE SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA DERNEĞİ  

TÜRK İNGİLİZ ÇEVRE TOPLULUĞU 

GREENPEACE AKDENİZ 

ARAŞTIRMA KURUMLARI VE AKADEMİK KURULUŞLAR 

BOĞAZİÇİ ÜNİVERSİTESİ 

ULUSLARARASI KURULUŞLAR 

AVRUPA BİRLİĞİ TÜRKİYE DELEGASYONU 

FİNANS KURULUŞLARI 

TÜRKİYE SINAİ KALKINMA BANKASI 

AVRUPA YATIRIM BANKASI 

DÜNYA BANKASI TÜRKİYE OFİSİ 

ULUSLARARASI EMİSYON TİCARETİ DERNEĞİ 

Page 73: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                    SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                               

­TASLAK‐ 

Ağustos 2010  67

MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ ÇALIŞTAYLARI ENERJİ YOĞUN SANAYİ ÇALIŞMA GRUBU KATILIMCI LİSTESİ 

KURUM NO 

KURUM KATILIMCI 

NO KATILIMCI  GÖREVİ 

1. ÇALIŞTAY   (12 Mart 2010) 

2. ÇALIŞTAY   (15 Nisan 2010) 

KAMU KURUMLARI 

BAŞBAKANLIK EKONOMİK VE MALİ İŞLER BAŞKANLIĞI 

1 HAKAN BALSÜZEN 

UZMAN YARDIMCISI 

 ‐ 

2 BAŞBAKANLIK HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI 

2 TÜRKER KOCAMIŞ 

    ‐ 

BAŞBAKANLIK TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU BAŞKANLIĞI  

3  ERHAN ÜNAL  UZMAN 

4  SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI  

4 EMİNE LÜY GÜMÜŞ 

AB UZMAN YARDIMCISI 

5  H. ALİ ÖZEN MAKİNE YÜKSEK MÜHENDİSİ 

6  ŞEYMA BARLAS UZMAN YARDIMCISI 

7 UFUK YEDİKARDEŞLER

MAKİNE MÜHENDİSİ 

 ‐ 

8  VOLKAN OKUT ÇEVRE MÜHENDİSİ 

5 ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI 

9  EROL YALÇIN      ‐ 

10 FİKRET SEVİNDİK 

EMNİYET ÇEVRE  ŞEFİ 

11  FÜSUN İNCİ EMNİYET ÇEVRE  ŞEFİ 

12 MEHMET ALKAN 

ENREJİ YÖNETİMİ MÜDÜRÜ 

 ‐ 

13  SONER SAVAŞ      ‐ 

14  TOLGA ÖLMEZ  MÜHENDİS   ‐ 

15  TUNCAY ACAR EMNİYET ÇEVRE KALİTE MÜDÜRÜ 

 ‐ 

7  ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI 

16 A.YAVUZ YÜCEKUTLU 

KİMYA YÜKSEK MÜHENDİSİ 

 ‐ 

17  NİHAT YAMAN  KİMYAGER   ‐ 

Page 74: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                    SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                               

­TASLAK‐ 

Ağustos 2010  68

MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ ÇALIŞTAYLARI ENERJİ YOĞUN SANAYİ ÇALIŞMA GRUBU KATILIMCI LİSTESİ 

KURUM NO 

KURUM KATILIMCI 

NO KATILIMCI  GÖREVİ 

1. ÇALIŞTAY   (12 Mart 2010) 

2. ÇALIŞTAY   (15 Nisan 2010) 

TÜRKİYE BİLİMSEL VE TEKNOLOJİK ARAŞTIRMA KURUMU MARMARA ARAŞTIRMA MERKEZİ 

18  NURAY AKALIN UZMAN ARAŞTIRMACI 

 ‐ 

9 TÜRK STANDARTLARI ENSTİTÜSÜ 

19  FATMA ARIKAN ÇEVRE MÜHENDİSİ 

 ‐ 

20  HATİCE BEKTAŞ YÜKSEK ÇEVRE MÜHENDİSİ 

 ‐ 

21 TURHAN BUYURAN 

TEKNİK ŞEF   ‐ 

FİNANS KURULUŞLARI 

10 TÜRKİYE KALKINMA BANKASI 

22  ESİN EREN KIDEMLİ UZMAN 

 ‐ 

İŞ DÜNYASI ÖRGÜTLERİ VE MESLEKİ KURULUŞLAR 

11 

TÜRKİYE KİMYA, PETROL, LASTİK VE PLASTİK SANAYİ İŞVERENLERİ SENDİKASI 

23  CEM KILINÇ ÇEVRE MÜHENDİSİ 

 ‐ 

12 

TÜRKİYE TEKSTİL SANAYİLERİ İŞVEREN SENDİKASI 

24  İREM ADAKALE ARAŞTIRMA UZMAN YARDIMCISI 

 ‐ 

13 ÇİMENTO MÜSTAHSİLLERİ BİRLİĞİ 

25 CANAN DERİNÖZ 

ÇEVRE DANIŞMANI 

14 

TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ 

26 MUSTAFA ÖZCAN 

  

15 

TMMOB MAKİNE MÜHENDİSLERİ ODASI 

27  DERYA BARAN      ‐ 

16 DEMİR ÇELİK ÜRETİCİLERİ DERNEĞİ 

28  SERPİL ÇİMEN  UZMAN 

Page 75: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                    SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                               

­TASLAK‐ 

Ağustos 2010  69

MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ ÇALIŞTAYLARI ENERJİ YOĞUN SANAYİ ÇALIŞMA GRUBU KATILIMCI LİSTESİ 

KURUM NO 

KURUM KATILIMCI 

NO KATILIMCI  GÖREVİ 

1. ÇALIŞTAY   (12 Mart 2010) 

2. ÇALIŞTAY   (15 Nisan 2010) 

17 

MÜSTAKİL SANAYİCİ VE İŞADAMLARI DERNEĞİ 

29 BAŞAK SÖYLEMEZ 

UZMAN   ‐ 

18 OTOMOTİV SANAYİ DERNEĞİ 

30 NİZAMETTİN AYPAK 

TESİSLER VE TEKNİK HİZMETLER MÜDÜRÜ 

19 TUĞLA VE KİREMİT S.D.  

31  ÇETİN ÇELİK      ‐ 

Page 76: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                    SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                               

­TASLAK‐ 

Ağustos 2010  70

MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ ÇALIŞTAYLARI 

ENERJİ AZ YOĞUN SANAYİ ÇALIŞMA GRUBU KATILIMCI LİSTESİ 

KURUM NO 

KURUM KATILIMCI 

NO KATILIMCI  GÖREVİ 

1. ÇALIŞTAY   (12 Mart 2010) 

2. ÇALIŞTAY   (15 Nisan 2010) 

KAMU KURUMLARI    

BAŞBAKANLIK DEVLET PLANLAMA TEŞKİLATI MÜSTEŞARLIĞI 

1 PELİN KALE ATTAR 

PLANLAMA UZMANI 

2 BAŞBAKANLIK DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI 

2 HÜLYA GÜNER 

   � �

3  MALİYE BAKANLIĞI 

3 NAZİFE DEMİRHAN 

MALİYE UZMAN YARDIMCISI 

 ‐ 

SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI  

4 A. BUĞRAHAN KARAVELİ 

AB UZMAN YARDIMCISI 

5 ALTAN SEVEN 

TEKNİKER   ‐ 

6  TİJEN İĞCİ  AB UZMANI 

 ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI  

7 DİREN ERTEKİN ÇAKICI 

UZMAN   ‐ 

8 GÖKŞİN TEKİNDOR 

UZMAN YARDIMCISI 

 ‐ 

KÜÇÜK VE ORTA ÖLÇEKLİ İŞLETMELERİ GELİŞTİRME VE DESTEKLEME İDARESİ BAŞKANLIĞI‐ KOSGEB 

9 OKAN SALDOĞAN 

KOBİ UZMANI   ‐ 

10 YASER YILDIRIM  

KOBİ UZMANI   ‐ 

YEREL YÖNETİMLER 

7 ÇUKUROVA KALKINMA AJANSI 

11 O. ALPER HARMANCI 

UZMAN   ‐ 

8 KONYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ  

12 İBRAHİM TEKİN 

ÇEVRE MÜHENDİSİ 

 ‐ 

SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI 

KIRSAL ÇEVRE VE ORMANCILIK SORUNLARI ARAŞTIRMA DERNEĞİ 

13 ZUHAL MUTLU 

GÖNÜLLÜ ÜYE   ‐ 

Page 77: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                    SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                               

­TASLAK‐ 

Ağustos 2010  71

İŞ DÜNYASI ÖRGÜTLERİ VE MESLEKİ KURULUŞLAR 

10 ANKARA SANAYİ ODASI  

14 GÖKÇEN ÇELİK 

TEKNİK UZMAN 

11 İSTANBUL SANAYİ ODASI  

15  ÖMER İNAN ÇEVRE MÜHENDİSİ 

 ‐ 

12 

İŞ DÜNYASI VE SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA DERNEĞİ 

16 SİNAN CELEBCİ 

ÖZEL PROJELER MÜDÜRÜ 

 ‐ 

13 OTOMOTİV SANAYİİ DERNEĞİ 

17 UĞUR İYİDOĞAN 

ÇEVRE MÜHENDİSİ 

 ‐ 

14 

TUĞLA VE KİREMİT SANAYİCİLERİ DERNEĞİ 

18 BUKET COPUROĞLU

    ‐ 

15  COWI   19 BURCU TOKMAK  

ÇEVRE BÖLÜMÜ BAŞKANI 

 ‐ 

 

 

 

 

Page 78: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK‐ 

Ağustos 2010    72 

 

EK 3: SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ                           KATILIMCI SÜREÇ VE ÇIKTILARI 

Ulusal İklim Değişikliği Eylem Planı’nın hazırlanması için şeffaf katılımcı bir süreç öngörülmüştür. Söz konusu  katılım,  paydaşlardan  bilgi  almaktan,  çıktıları  etkileme  fırsatı  vermeye  ve  sonuçları paylaşmaya kadar uzanmaktadır.  

Bu amaçla sera gazı emisyonunun kaynaklarından biri olan sanayi sektörü  ile  ilgili bir çalışma grubu oluşturulmuştur. Sanayi Sektörü Çalışma Grubu, sera gazı emisyon miktarları ve yoğunlukları,  iklim değişikliği ile mücadelede sorun ve ihtiyaçları farklı olabileceği öngörüsüyle “enerji yoğun sanayi” ve “enerji az yoğun  sanayi”  için  iki alt‐grupta  çalışmalarını yürütmüştür. Her bir alt‐çalışma grubunun üyeleri,  kamu  kuruluşları,  sivil  toplum  kuruluşları, özel  sektör  ve  yerel  yönetimlerin  temsilcileri  ile akademisyenlerden oluşmaktadır.  

Sanayi Sektörü Çalışma Grubu’nun Sektörel Odak Noktası kuruluş olarak Sanayi ve Ticaret Bakanlığı belirlenmiştir.  

Mevcut  durum  değerlendirmesi  için  tasarlanan  katılımcı  süreçte  Ankara’da  iki  çalıştay düzenlenmiştir. Bu çalıştayların tarihleri aşağıda yer almaktadır:  

Birinci Çalıştay: 12 Mart 2010 

İkinci Çalıştay: 15 Nisan 2010 

Birinci Çalıştaylar 

İlk çalıştaylarda, katılımcılara sanayi sektöründe iklim değişikliği ile mücadeleye yönelik Tablo 1’in ilk sütununda  belirtilen  dokuz  başlığın  her  biri  altında  tablonun  ikinci  sütununda  belirtilen  dört  soru yöneltilmiştir: 

Tablo 1: Sektöre Yönelik İncelenen Alanlar ve Katılımcılara Yöneltilen Sorular 

Sektöre Yönelik İncelenen Alanlar  Katılımcılara Yöneltilen Sorular 1) Politikalar  • Bu alanla ilgili ülkemizde neler var? 

• Olması  gerektiği  halde  neler  yok? (Boşluklar neler?) 

• Neler var olduğu halde eksik veya aksak? (Geliştirilmesi,  iyileştirilmesi  gereken noktalar neler?) 

• Bu  alanda  halen  devam  eden  çalışmalar neler? (Yapılması/düzeltilmesi/geliştirilmesi  için faaliyetlerin sürdüğü konular neler?) 

 

2) Yasal Düzenlemeler 3) Kurumsal Yapılanma 4) Finansman 5) Ekonomik Araçlar 6) Fiziki Yatırım Projeleri 7) Bilgi Sistemleri, İzleme‐Raporlama 8) Bilimsel ve Teknolojik Ar‐Ge 9) Eğitim ve Kapasite Geliştirme 

 Böylece  çalıştay  çıktılarından,  sektöre  ilişkin  iklim değişikliği  ile mücadeleye  yönelik halen var olan araçlar belirlenmiş; var olan bu araçların eksiklikleri ve aksaklıkları varsa tespit edilmiş; sürmekte olan projeler ve  faaliyetler kayda geçirilmiştir. Belirlenen eksiklikler ve aksaklıklar  ile boşluklar,  sorunlar olarak listelenmiş; bu sorunların 3 grupta toplanabildiği gözlemlenmiştir: 

 

Page 79: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK‐ 

Ağustos 2010    73 

1. Grup sorunlar: Ulusal İklim Değişikliği Eylem Planı’nın kapsamı dışında kalan ve konudan bağımsız olarak ülkenin çözüm bekleyen genel sorunları. (Bu sorunlar, Eylem Planı’nın kapsamını aşan sorunlar olduğu için sadece not edilmiştir). 

2. Grup sorunlar: Bütün sektörler için ortak olan sorunlar. (Bunlar İklim Değişikliği Politikaları Mevcut Durum Raporu’nda ayrıntılı biçimde incelenmektedir.) 

3. Grup sorunlar:  İklim değişikliği  ile mücadelede sektöre özgü sorunlar.  (Bu sorunlar, 2. çalıştayda öncelik sırasına konmuştur). 

İkinci Çalıştaylar: 

Bu çalıştaylarda, katılımcılar, birinci çalıştaylarda belirlenen sektöre özgü sorunları tüm sektörler için ortak  belirlenen  kriterler  çerçevesinde  değerlendirmiş  ve  önceliklendirmişlerdir.  Değerlendirme öncesi, katılımcılardan bu kriterlerin sektöre özgü ağırlıklarını tespit etmeleri  istenmiştir. Tablo 2’de sanayi sektörü için katılımcıların kriterlere verdikleri ağırlıklar görülmektedir. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Page 80: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK‐ 

Ağustos 2010    74 

Tablo 2: Enerji Yoğun Sanayi Alt Çalışma Grubu’nda tespit edilen sorunların değerlendirilmesinde kullanılan kriterler ve katılımcılar tarafından belirlenen ağırlıkları  

  

Kriterler  Kriterin Açıklaması Kriterin      

Ağırlığı (%) 

K1  Sorunun iklim değişikliği ile ilgili Türkiye’nin taraf olduğu uluslar arası yükümlülükleri ile ilişkisi 

Türkiye’nin taraf olduğu Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi kapsamında üstlendiği yükümlülüklere ve halen devam eden 2012‐Sonrası Uluslararası İklim Rejimi müzakereleri kapsamında ağırlıklı olarak yer alan konulara ilişkin bir sorun önceliklidir. 

17,39

K2  Sorunun AB’ye uyum süreciyle ilişkisi 

AB’nin politikalarına ve müktesebatına uyum sağlamak bakımından sorun olarak görünen bir konu önceliklidir. 

13,04

K3  Sorunun Türkiye’nin gelişme eksenleriyle ilişkisi 

Dokuzuncu Kalkınma Planı’nın ekonomik ve sosyal gelişme eksenleri olan: a) Rekabet Gücünün Artırılması,  b) İstihdamın Artırılması,  c) Beşeri Gelişme ve Sosyal Dayanışmanın Güçlendirilmesi,  d) Bölgesel Gelişmenin Sağlanması,  e) Kamu Hizmetlerinde Kalite ve Etkinliğin Artırılması  stratejik hedeflerinin gerçekleştirilmesi bakımından önemli bir sorun önceliklidir. 

17,39

K4  Sorunun ulusal mevzuattaki yükümlülüklerle ilişkisi 

Eğer konuyla ilgili mevcut yasal düzenleme olduğu halde, halen mevzuattaki ya da uygulamalardaki bazı eksiklikler veya aksaklıklar nedeniyle sorun devam ediyorsa, diğer sorunlara göre önceliklidir. 

15,22

K5  Sorunun çevresel etkileri ve dışsal maliyetleri* 

Sorun, sadece iklim değişikliği açısından değil; aynı zamanda diğer çevresel konularda örneğin insan sağlığı, biyolojik çeşitlilik üzerinde de yerel, ulusal, bölgesel sorunlar yaratıyor ve dışsal maliyetlere yol açıyorsa önceliklidir.  

19,57

K6  Sorunun ülke ekonomisine etkisi  

Sorun, ülkenin makro ölçekte ekonomisine yük getiriyorsa (örneğin dış borç yükünü arttırma, ekonomik dengeleri bozma, kamu giderlerini arttırma vb)  

17,39

  TOPLAM  46  100,00  

 

 

 

Page 81: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK‐ 

Ağustos 2010    75 

Tablo  2:  Enerji  Az  Yoğun  Sanayi  Alt  Çalışma  Grubu’nda  tespit  edilen  sorunların değerlendirilmesinde kullanılan kriterler ve katılımcılar tarafından belirlenen ağırlıkları  

  

Kriterler  Kriterin Açıklaması Kriterin      

Ağırlığı (%) 

K1  Sorunun iklim değişikliği ile ilgili Türkiye’nin taraf olduğu uluslar arası yükümlülükleri ile ilişkisi 

Türkiye’nin taraf olduğu Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi kapsamında üstlendiği yükümlülüklere ve halen devam eden 2012‐Sonrası Uluslararası İklim Rejimi müzakereleri kapsamında ağırlıklı olarak yer alan konulara ilişkin bir sorun önceliklidir. 

14,00

K2  Sorunun AB’ye uyum süreciyle ilişkisi 

AB’nin politikalarına ve müktesebatına uyum sağlamak bakımından sorun olarak görünen bir konu önceliklidir. 

12,00

K3  Sorunun Türkiye’nin gelişme eksenleriyle ilişkisi 

Dokuzuncu Kalkınma Planı’nın ekonomik ve sosyal gelişme eksenleri olan: a) Rekabet Gücünün Artırılması,  b) İstihdamın Artırılması,  c) Beşeri Gelişme ve Sosyal Dayanışmanın Güçlendirilmesi,  d) Bölgesel Gelişmenin Sağlanması,   

e) Kamu Hizmetlerinde Kalite ve Etkinliğin Artırılması  stratejik hedeflerinin gerçekleştirilmesi bakımından önemli bir sorun önceliklidir. 

20,00

K4  Sorunun ulusal mevzuattaki yükümlülüklerle ilişkisi 

Eğer konuyla ilgili mevcut yasal düzenleme olduğu halde, halen mevzuattaki ya da uygulamalardaki bazı eksiklikler veya aksaklıklar nedeniyle sorun devam ediyorsa, diğer sorunlara göre önceliklidir. 

16,00

K5  Sorunun çevresel etkileri ve dışsal maliyetleri* 

Sorun, sadece iklim değişikliği açısından değil; aynı zamanda diğer çevresel konularda örneğin insan sağlığı, biyolojik çeşitlilik üzerinde de yerel, ulusal, bölgesel sorunlar yaratıyor ve dışsal maliyetlere yol açıyorsa önceliklidir.  

20,00

K6  Sorunun ülke ekonomisine etkisi  

Sorun, ülkenin makro ölçekte ekonomisine yük getiriyorsa (örneğin dış borç yükünü arttırma, ekonomik dengeleri bozma, kamu giderlerini arttırma vb)  

18,00

  TOPLAM  50  100,00  

* Bir malın üretiminin ve tüketiminin o malın satıcıları ve alıcıları dışındaki üçüncü kişilere bir maliyet yüklemesine dışsal maliyet denir. Örneğin bir çimento üreticisinin çevrede yarattığı kirlilik sonucu, o çevrede yaşayan insanların sağlık sorunları yaşamaları ve bunlar için ödedikleri maliyetler, dışsal maliyetledir. 

 

Page 82: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK‐ 

Ağustos 2010    76 

Sektöre  özgü  olarak  belirlenen  sorunlar  bu  kriterlere  göre  değerlendirilmiş;  kriterlere  verilen ağırlıklar  da  dikkate  alınarak,  bir  öncelik  sıralaması  çıkarılmıştır.  Katılımcılar  tarafından  yapılan  bu değerlendirme  sonucu  sorunların  öncelik  sıralaması  Tablo  3’te  verilmektedir.  Yarı‐nesnel  bir yöntemle çıkarılan bu öncelik sıralaması, daha sonra katılımcılar tarafından uzmanlık görüşlerine ve kanaatlerine  dayanılarak  grupça  gözden  geçirilmiştir.  Katılımcılar  bu  son  değerlendirmede, sıralamadaki yerini anlamlı ve mantıklı bulmadıkları sorunlara ilişkin görüşlerini bildirmişler; kısa, orta ve  uzun  vadede  ele  alınması  gereken  sorunları  belirlerken,  sıralamaları  mantıksal  çerçeveye oturmayan  sorunların  gerekirse  yerini  değiştirmek  konusunda  sektör  danışmanlarına  yetki vermişlerdir. 

 

Tablo 3: Enerji Yoğun Sanayi Alt Çalışma Grubu’nda iklim değişikliği ile mücadeleye ilişkin belirlenen sorunların öncelik sıralaması 

Öncelik Sıralaması 

Sorunlar  Puan 

1  Düşük karbon ayak izi ve sera gazı emisyonu teknolojine yönelik nükleer, güneş, termal enerji santralleri yatırımı yok. 

910,87

2  Yenilenebilir enerji konusunda stratejiler ve bölgesel/sektörel bazda yerel kaynakların kullanılmasına yönelik mevzuat ve farklılaştırılmış politikalar yok. 

830,43

3  Sektörün iklim değişikliğine yönelik enerji verimliliği gibi iyileştirme projelerinin yürütülmesi için gerekli uygun krediler yetersiz ve mevcut uluslararası fonlara bilhassa başta KOBİ’ler olmak üzere sektörün erişimini sağlamak için herhangi bir çalışma yok. 

821,74

4  Enerji verimliliği projelerine yönelik finansman modelleri ile ilgili mevzuat ve kurumsal yapılanma hantal ve yetersiz. 

813,04

5  Sektör içerisinde, enerji ve kaynak kullanımı ile sera gazı konusunda benchmarking çalışmaları ve altyapı yok. 

800,00

6  İlgili ve görevli kamu kurumlarının sektörde benchmarking çalışmaları ve altyapıları eksik. 

800,00

7  Sektörde büyük kuruluşların emisyon ve enerji kullanımı çevrimiçi izleme sistemleri yok. 

797,83

8  Sera gazı azaltımına yönelik yerli teknoloji üretimi ve araştırma programları yok. 

791,30

9  İklim değişikliğine yönelik çalışmalar için Teknoloji İhtiyaç Değerlendirmeleri (TNA) yok. 

791,30

10  TÜBİTAK ve diğer kurumların destekleme programlarında iklim değişikliğine yönelik ayrılan kaynak yok veya yetersiz. 

791,30

11  Üniversiteler ve sektör tarafından, iklim değişikliği alanında uzmanlık oluşturma eğitimleri ve teknoloji geliştirme çalışmalarına ayrılan kaynaklar yetersiz ve muhtemel çalışma alanları hakkında farkındalık düşük. 

791,30

12  Yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği kanunları, sektörün uygulamada sanayicinin var olan isteğini azaltacak derecede yetersiz. 

769,57

13  İklim değişikliği ve enerji verimliliği çalışmalarının şirketler açısından nasıl yürütüleceği ve faydaları hakkında sanayicinin bilgilendirilmesi eksik. 

752,17

14  Fosil kaynaklı yakıtların kullanıldığı bilhassa mevcut kömür santrallerinde karbon veriminin arttırılmasına yönelik iyileştirme çalışmaları yok. 

741,30

15  Sera gazı azaltımına yönelik proses bazında mevcut durum, fizibilite ve iyileştirme çalışmalarının performansını izleme metotları ve hesaplama yöntemleri yeterince tarif edilmiş değil. 

741,30

Page 83: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK‐ 

Ağustos 2010    77 

Öncelik Sıralaması 

Sorunlar  Puan 

16  Ulusal sera gazı emisyonu envanter oluşturma çalışmaları yetersiz; emisyon faktörü hesaplamaları belirsiz, kılavuz yönetmelik yok. 

741,30

17  Sera gazı azaltımında etkili yenilebilir kaynaklı yakıtların kullanımına destek yok. 

710,87

18  Enerji verimliliği konusunda bilhassa KOBİ’lerdeki çalışmaları yürütecek uzmanlar ya da kuruluşlar yetersiz. 

686,96

19  Yenilenebilir enerji potansiyelinin kullanılması yolunda ağır bürokrasi ve lisanslama engelleri özel sektörün yatırımların oluşmasını engelliyor. 

684,78

20  İklim değişikliği çalışmalarının yürütülmesi için ihtiyaç duyulan proje yönetimi konusunda Türkiye’de mevcut bulunan alt yapı, kaynak, prosedürler yetersiz, içselleştirilmiş bir yapı ve uzman proje yöneticileri yok. 

676,09

21  İklim değişikliğine yönelik, sektör tarafından gerçekleştirilecek hibrid araç, yenilenebilir enerji gibi projelerin yüksek yatırım maliyetleri ve buna bağlı uzun geri dönüş sürelerine karşı motivasyonun geliştirilmesine yönelik teşvik mekanizmaları yok. 

673,91

22  KOBİ ölçeğinde yürütülecek çalışmalar ve yatırımlar kapsamında KOSGEB'in destekleri yetersiz ve uygulamada kullanışsız. Görece yüksek maliyetli fiziki projelerde KOBİ'lerin ortak çalışmalara sevki ve yaklaşım yetersiz.   

673,91

23  Enerji verimliliği ve İklim değişikliği alanında yeterli sayıda akredite Ar‐Ge laboratuarları yok. 

645,65

24  Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın san‐tez ve girişimci sermayesi uygulamaları için ayrılan kaynak yetersiz. 

636,96

25  Sektörün alt gruplarına özel, en iyi teknoloji gösterim çalışmaları yok. İklim değişikliği yörüngesinde prosesler ve teknolojiler arasında parametrik kıyaslama çalışmaları yok. 

589,13

26  Sektöre yönelik karbon ayak izinin azaltılmasına yönelik gönüllü programlar oluşturma çalışmaları yok. 

584,78

27  Enerji verimliliği ile ilgili Verimlilik Arttırıcı Projeler ve gönüllü anlaşma destekleri yetersiz olmasına rağmen tanıtım eksikliği ve bürokrasi nedeni ile mevcut kaynak dahi kullanılamamakta. 

556,52

28  Sektörün gelişimi sürecinde yeni tesis yatırımlarında enerji yoğun sektörler ve dengeleyici sektörlerin oluşturulmasına yönelik planlamalar ve stratejiler yok. 

528,26

29  Çevreye yönelik vergi ve kesintiler ile oluşturulan fonların kullanımı amacına uygun gerçekleştirilmemekte. 

493,48

30  Karbon katma değerinin son kullanıcıya kadar tahvil edilmesine yönelik ulusal politika yok. 

489,13

31  Sanayinin uzman (Lisans Üstü) personel istihdamı veya eğitimi politikaları yok. 

360,87

32  Envanter sonuçlarının uluslararası yayımlarından önce sektör ve ilgili tarafların gözden geçirmesi ve değerlendirilmesi yapılmamakta. 

215,22

  

 

 

 

Page 84: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK‐ 

Ağustos 2010    78 

Tablo 3: Enerji Az Yoğun Sanayi Alt Çalışma Grubu’nda iklim değişikliği ile mücadeleye ilişkin belirlenen sorunların öncelik sıralaması 

Öncelik Sıralaması 

Sorunlar  Puan 

1  Enerji verimliliği konusunda bilhassa KOBİ’lerdeki çalışmaları yürütecek uzmanlar ya da kuruluşlar yetersiz. 

942,00

2  Yenilenebilir enerji konusunda stratejiler ve bölgesel/sektörel bazda yerel kaynakların kullanılmasına yönelik mevzuat ve farklılaştırılmış politikalar yok. 

930,00

3  Çevreye yönelik vergi ve kesintiler ile oluşturulan fonların kullanımı amacına uygun gerçekleştirilmemekte. 

880,00

4  Yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği kanunları, sektörün uygulamada sanayicinin var olan isteğini azaltacak derecede yetersiz. 

868,00

5  Yenilenebilir enerji potansiyelinin kullanılması yolunda ağır bürokrasi ve lisanslama engelleri özel sektörün yatırımların oluşmasını engelliyor. 

868,00

6  İklim değişikliği çalışmalarının yürütülmesi için ihtiyaç duyulan proje yönetimi konusunda Türkiye’de mevcut bulunan alt yapı, kaynak, prosedürler yetersiz, içselleştirilmiş bir yapı ve uzman proje yöneticileri yok. 

842,00

7  Enerji verimliliği projelerine yönelik finansman modelleri ile ilgili mevzuat ve kurumsal yapılanma hantal ve yetersiz. 

842,00

8  İlgili ve görevli kamu kurumlarının sektörde benchmarking çalışmaları ve altyapıları eksik. 

838,00

9  Fosil kaynaklı yakıtların kullanıldığı bilhassa mevcut kömür santrallerinde karbon veriminin arttırılmasına yönelik iyileştirme çalışmaları yok. 

826,00

10  Sera gazı azaltımında etkili yenilebilir kaynaklı yakıtların kullanımına destek yok. 

826,00

11  Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nın san‐tez ve girişimci sermayesi uygulamaları için ayrılan kaynak yetersiz 

814,00

12  Sera gazı azaltımına yönelik yerli teknoloji üretimi ve araştırma programları yok. 

814,00

13  Enerji verimliliği ve İklim değişikliği alanında yeterli sayıda akredite Ar‐Ge laboratuarları yok. 

810,00

14  Sektörde büyük kuruluşların emisyon ve enerji kullanımı  çevrimiçi izleme sistemleri yok. 

792,00

15  Ulusal sera gazı emisyonu envanter oluşturma çalışmaları yetersiz; emisyon faktörü hesaplamaları belirsiz, kılavuz yönetmelik yok. 

790,00

16  Enerji verimliliği ile ilgili Verimlilik Arttırıcı Projeler ve gönüllü anlaşma destekleri yetersiz olmasına rağmen tanıtım eksikliği ve bürokrasi nedeni ile mevcut kaynak dahi kullanılamamakta. 

788,00

17  Sektöre yönelik karbon ayak izinin azaltılmasına yönelik gönüllü programlar oluşturma çalışmaları yok. 

786,00

18  Sera gazı azaltımına yönelik proses bazında mevcut durum, fizibilite ve iyileştirme çalışmalarının performansını izleme metotları ve hesaplama yöntemleri yeterince tarif edilmiş değil. 

776,00

19  İklim değişikliği ve enerji verimliliği çalışmalarının şirketler açısından nasıl yürütüleceği ve faydaları hakkında sanayicinin bilgilendirilmesi eksik. 

774,00

20  Sektör içerisinde, enerji ve kaynak kullanımı ile sera gazı konusunda benchmarking çalışmaları ve altyapı yok. 

766,00

21  Karbon katma değerinin son kullanıcıya kadar tahvil edilmesine yönelik ulusal politika yok. 

762,00

Page 85: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK‐ 

Ağustos 2010    79 

Öncelik Sıralaması 

Sorunlar  Puan 

22  Sektörün gelişimi sürecinde yeni tesis yatırımlarında enerji yoğun sektörler ve dengeleyici sektörlerin oluşturulmasına yönelik planlamalar ve stratejiler yok. 

760,00

23  KOBİ ölçeğinde yürütülecek çalışmalar ve yatırımlar kapsamında KOSGEB'in destekleri yetersiz ve uygulamada kullanışsız. Görece yüksek maliyetli fiziki projelerde KOBİ'lerin ortak çalışmalara sevki ve yaklaşım yetersiz.   

748,00

24  Sektörün iklim değişikliğine yönelik enerji verimliliği gibi iyileştirme projelerinin yürütülmesi için gerekli uygun krediler yetersiz ve mevcut uluslararası fonlara bilhassa başta KOBİ’ler olmak üzere sektörün erişimini sağlamak için herhangi bir çalışma yok. 

748,00

25  Düşük karbon ayak izi ve sera gazı emisyonu teknolojine yönelik nükleer, güneş, termal enerji santralleri yatırımı yok. 

692,00

26  İklim değişikliğine yönelik, sektör tarafından gerçekleştirilecek hibrid araç, yenilenebilir enerji gibi projelerin yüksek yatırım maliyetleri ve buna bağlı uzun geri dönüş sürelerine karşı motivasyonun geliştirilmesine yönelik teşvik mekanizmaları yok. 

670,00

27  Sektörün alt gruplarına özel, en iyi teknoloji gösterim çalışmaları yok. İklim değişikliği yörüngesinde prosesler ve teknolojiler arasında parametrik kıyaslama çalışmaları yok. 

666,00

28  İklim değişikliğine yönelik çalışmalar için Teknoloji İhtiyaç Değerlendirmeleri (TNA) yok. 

666,00

29  TÜBİTAK ve diğer kurumların destekleme programlarında iklim değişikliğine yönelik ayrılan kaynak yok veya yetersiz. 

660,00

30  Üniversiteler ve sektör tarafından, iklim değişikliği alanında uzmanlık oluşturma eğitimleri ve teknoloji geliştirme çalışmalarına ayrılan kaynaklar yetersiz ve muhtemel çalışma alanları hakkında farkındalık düşük. 

656,00

31  Sanayinin uzman (Lisans Üstü) personel istihdamı veya eğitimi politikaları yok. 

642,00

32  Envanter sonuçlarının uluslararası yayımlarından önce sektör ve ilgili tarafların gözden geçirmesi ve değerlendirilmesi yapılmamakta. 

618,00

 

Page 86: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK‐ 

Ağustos 2010    80 

 

EK 4: SANAYİ SEKTÖRÜ KAYNAK LİSTESİ 

KANUNLAR 

KANUN ADI  KURUM  KANUN NO  TARİH RESMİ GAZETE SAYISI 

Limanlar Kanunu  T.C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı 

618  20.04.1341  95 

İller Bankası Kanunu   T.C. Başbakanlık  4759  23.06.1945  6039 Çevre Kanunu  T.C. Çevre ve Orman 

Bakanlığı 2872  11.08.1983  18132 

Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu 

T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı 

4562  15.04.2000  24021 

Endüstri Bölgeleri Kanunu ve Organize Sanayi Bölgeleri Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun 

T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı 

5195  01.07.2004  24645 

Yenilenebilir Enerji  Kaynaklarının  Elektrik Üretimi  Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun 

T.C. Enerji ve Tabii  Kaynaklar  Bakanlığı 

5346  10.05.2005  25819 

Organize Sanayi Bölgeleri Kanununda  Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun 

T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı 

5807  23.10.2008  27050 

Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun 

T.C. Başbakanlık 5746 12.03.2008  26814

Enerji Verimliliği Kanunu  T.C. Enerji ve Tabii  Kaynaklar  Bakanlığı 

5627  02.05.2007  26510 

  YÖNETMELİKLER 

YÖNETMELİK ADI  KURUM  TARİH  RESMİ GAZETE SAYISI 

Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı 

16.12.2003  25318

Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 

T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı 

05.10.2004  25604

Endüstriyel Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği 

T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı 

07.10.2004  25606

Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmelik 

T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı 

16.12.2004  25672

Endüstri Bölgeleri Yönetmeliği  T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı 

16.12.2004  25672 

Page 87: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK‐ 

Ağustos 2010    81 

YÖNETMELİK ADI  KURUM  TARİH  RESMİ GAZETE SAYISI 

Endüstri Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 

T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı 

29.06.2008  26921 

Endüstri Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 

T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı 

29.06.2008  26921

Sanayi, Ticaret, Tarım ve Orman İşlerinden Sayılan İşlere İlişkin Yönetmelik 

T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı 

03.09.2008  26986

Rüzgar Enerjisine Dayalı Lisans Başvurularının Teknik Değerlendirilmesi Hakkında Yönetmelikle Değişiklik Yapılmasında Dair Yönetmelik 

T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 

09.11.2008  27049

Sanayi Kaynaklı  Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği 

T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı 

03.07.2009  27277 

Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği 

T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı 

22.08.2009  27327 

Motorlu Araçların Karbondioksit Emisyonları ve Yakıt Tüketimi ile ilgili Tip Onayı Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 

T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı 

26.08.2006  26271 

Gaz Yakan Cihazlara Dair Yönetmelik (90/396/AT) 

T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı 

01.04.2002  24713

Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik 

T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 

25.10.2008  27035

Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) Destekleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 

T.C. Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) 

18.10.2008  27028

Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğinin Artırılmasına Dair Yönetmelik 

T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 

25.10.2008  27035 

Ev Tipi Buzdolapları, Derin Dondurucular, Buzdolabı Derin Dondurucular ve Bunların Bileşimlerinin Enerji Etiketlemesine Dair Yönetmelik (94/2/AT) 

T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı 

30.01.2010  27478 

Ev Tipi Elektrikli Buzdolapları, Dondurucular ve Kombinasyonlarının Enerji Verimlilik Şartları ile İlgili Yönetmelik (96/57/AT) 

T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı 

30.12.2006  26392 

Ev Tipi Klimaların Enerji Etiketlemesine İlişkin Yönetmelik      

T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı 

14.12.2006  26376 

       

Page 88: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK‐ 

Ağustos 2010    82 

TEBLİĞLER 

TEBLİĞ ADI  TARİH RESMİ GAZETE SAYISI 

Çevresel Etki Değerlendirmesi Yeterlik Belgesi Tebliği  08.08.2008  26961 5627 sayılı Enerji verimliliği Kanunu Kapsamında Yapılacak Yetkilendirmeler, Sertifikalandırmalar, Raporlamalar ve Projeler Konusunda Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ 

06.02.2009  27133 

Ev Tipi Ampullerin Enerji Etiketlemesine İlişkin Tebliğ  20.08.2002  24852 

Ev Tipi Buzdolapları, Derin Dondurucular, Buzdolabı Derin Dondurucular ve Bunların Bileşimlerinin Enerji Etiketlenmesine İlişkin Tebliğ 

24.03.2002  24705 

Ev Tipi Elektrikli Fırınların Enerji Etiketlemesine İlişkin Tebliğ  26.02.2003  25032 

Ev Tipi Çamaşır Makinelerinin Enerji Etiketlemesine İlişkin Tebliğ  20.08.2002  24852 

Ev Tipi Çamaşır Kurutma Makinelerinin Enerji Etiketlemesine İlişkin Tebliğ 

20.08.2002  24852 

Ev Tipi Kurutmalı Çamaşır Makinelerinin Enerji Etiketlemesine İlişkin Tebliğ 

20.08.2002  24852 

Ev Tipi Bulaşık Makinelerinin Enerji Etiketlemesine İlişkin Tebliğ  20.08.2002  24852 

 GENELGELER 

GENELGE ADI  TARİH RESMİ GAZETE SAYISI 

Enerji Verimliliğine İlişkin Başbakanlık Genelgesi  15.02.2008  26788  KARARLAR 

KARAR ADI KURUM 

 TARİH 

RESMİ GAZETE SAYISI 

Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulu Kararları 

 Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulu 

    

 AB DİREKTİFLERİ 

DİREKTİF ADI  DİREKTİF NO  TARİH Enerji ile ilgili Ürünlerin Çevreye Duyarlı Tasarımı ile ilgili Direktif  2009/125/EC  30.10.2009 HÜKÜMET RAPORLARI İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ HÜKÜMET RAPORLARI  TARİH Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi Kapsamında İklim Değişikliği Birinci Ulusal Bildirimi 

2007 

I. Türkiye İklim Değişikliği Kongre Raporu   Türkiye’nin Enerji Görünümü Raporu ‐ Makine Mühendisleri Odası  2010 Çimento Müstahsilleri Birliği İklim Değişikliği Raporu  TÜPRAŞ Raporu (Karbon dioksit giderimi)   Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi Raporları     

Page 89: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK‐ 

Ağustos 2010    83 

ULUSAL STRATEJİLER STRATEJİ ADI  KURUM  TARİH 

Ulusal İklim Değişikliği Strateji Belgesi 2010‐2020 

T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı 2010

Ulusal Çevre Stratejisi ve Eylem Planı T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı 

1998

Enerji Verimliliği Stratejisi  T.C. Enerji ve Tabii  Kaynaklar  Bakanlığı 

2004

Enerji Verimliliği Eylem Planı  T.C. Enerji ve Tabii  Kaynaklar  Bakanlığı 

2008

Elektrik Enerjisi Piyasası ve Arz Güvenliği Strateji Belgesi  

T.C. Enerji ve Tabii  Kaynaklar  Bakanlığı 

2009 

Elektrik Arz Stratejisi  T.C. Enerji ve Tabii  Kaynaklar  Bakanlığı 

2009 

Türkiye’de Enerji Verimliliği, Durum ve Gelecek Planlaması  

T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 

2009 

 KURUMSAL STRATEJİLER 

STRATEJİ ADI  KURUM  TARİH Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Araştırma ve Geliştirme Stratejisi 

T.C. Enerji ve Tabii  Kaynaklar  Bakanlığı 

 

TÜBİTAK Stratejik Planı  Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) 

2008‐ 2012

KOSGEB  Stratejik  Planı   T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı 2008‐ 2012Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü Stratejik Planı  

T.C. Enerji ve Tabii  Kaynaklar  Bakanlığı 

2009‐ 2013 

 PROJELER / UYGULAMALAR 

RAPOR ADI  KURUM/PROJE  TARİH Ulusal Enerji Verimliliği Hareketi  T.C. Başbakanlık  2008 

Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı İşbirliği Protokolü 

T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ‐ T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 

2008

Temiz Teknoloji Fonu  T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı Türkiye Sınai Kalkınma Bankası Türkiye Kalkınma Bankası 

2009

Teknoloji Geliştirme Projeleri Desteği  Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı    Teknolojik Girişimcilik Desteği  Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı    Çevre Projeleri Desteği  Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı   Sanayi Tezleri Projesi  T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı  2006 

Yatırımcının Rehberi Çalışması  T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı  2006 

Sanayi Ar‐Ge Proje Destekleme Programı Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) 

 

Proje Pazarları Destekleme Programı Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) 

 

KOBİ Ar‐Ge Başlangıç Destek Programı Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) 

 

Teknoloji ve Yenilik Odaklı Girişimleri Destekleme Programı 

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) 

 

Page 90: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK‐ 

Ağustos 2010    84 

RAPOR ADI  KURUM/PROJE  TARİH Düşük karbon izine sahip enerji üretim tesisleri projesi  

   

Mevcut santrallerin iyileştirilmesi projesi  T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 

 

Sanayi sektöründe tesislerin sera gazı emisyonlarının ölçülmesi ve raporlanması standartları TS ISO 14064 ‐(1,‐2,‐3)  

Türk Standartları Enstitüsü  2007 

Enerji Verimliliği Portalı  T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 

 

Ölçme ve Değerlendirme Sistemi Projesi   T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı  Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) 

 

Ulusal  İklim Çalışmalarının Geliştirilmesi ve Örnek Uygulamalar Projesi ‐ Türkiye Araştırma Alanı (TARAL) Projesi  

T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı  TÜBİTAK‐MAM  Dokuz Eylül Üniversitesi  Hacettepe Üniversitesi  Adnan Menderes Üniversitesi 

2008 

Teknoloji İhtiyaç Değerlendirmesi Projesi  T.C. Sanayi ve Ticaret BakanlığıBirleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) 

 

Türkiye'nin  İklim Değişikliği Uyum Kapasitesinin Geliştirilmesi Projesi kapsamında, iklim değişikliği risklerinin sanayiye adaptasyonunu içeren Eko Verimlilik (Temiz Üretim) Programı 

T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı  Birleşmiş Milletler Sınai Kalkınma Teşkilatı (UNIDO)  Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı  Orta Doğu Teknik Üniversitesi 

2008 

Seyhan Havzası Bölgesi’nde eko‐verimlilik/temiz üretim ile ilgili farkındalık yaratma, kapasite oluşturma faaliyetleri ve gösterim projeleri  

Birleşmiş Milletler Ortak Programı ‐ MDG‐F 1680 Türkiye'nin İklim Değişikliğine Uyum Kapasitesinin Geliştirilmesi 

2008

Endüstriyel Verimlilik ve Çevresel Performansın KOBİ’ler Düzeyinde Paralel Olarak Geliştirilmesi Projesi 

Milli Prodüktivite Merkezi  Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) 

01.07.2007 – 01.04.2009 

Enerji Yönetici Eğitimleri  Enerji Verimlilik Danışmanınız (EVD) Şirketleri  Makine Mühendisleri Odası 

 

Sanayide Enerji Verimliliğinin Artırılması Projesi 

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP)  Birleşmiş Milletler Sınai Kalkınma Teşkilatı (UNIDO)  T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı  Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı   

2010 

Enerji ve Çevre Teknolojileri Stratejisi ‐Vizyon 2023 Projesi ‐ Enerji ve Çevre Teknolojileri Strateji Grubu 

Vizyon 2023 ‐ Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) 

2004

Taslak Enerji Verimliliği Stratejisi  T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 

 

Enerji Verimliliği (Enver) Portalı Projesi     2007 

Page 91: Sanayi Sektörü Mevcut Değerlendirmesi Raporuiklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Sanayi Sektoru Mevcut Durum... · Sanayi Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu (2. Taslak‐Web,

TÜRKİYE’NİN ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI’NIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ                                                            SANAYİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMESİ RAPORU                                                                                       

­TASLAK‐ 

Ağustos 2010    85 

RAPOR ADI  KURUM/PROJE  TARİH KOBİ’lerin Çevreye Olan Kirletici Etkilerinin Belirlenmesi ve Gerekli Tedbirlerin Alınmasına Yönelik KOSGEB Yol Haritasının Oluşturulması Projesi  

KOSGEB  2010 YILI 3.ÇEYREK 

Fransız Kalkınma Ajansı (AFD) –KOSGEB Enerji Verimliliği Projesi (Türkiye’de KOBİ’lerde Enerji Verimliliğinin İyileştirilmesi Projesi) 

KOSGEB‐Fransız Kalkınma Ajansı (AFD) 

2010 YILI 3.ÇEYREK