samenwerken en verbinden

Samenwerken en verbindenOp weg naar duurzame ontwikkeling

Een persoonlijk verslag van de studiereis naar Toronto13 – 20 november 2010

René Kolenberg

Samenwerken en verbinden, op weg naar duurzame ontwikkeling Pagina 1

Voorwoord

Het voorliggende stuk is een persoonlijk verslag van de studiereis naar Ontario (Canada) die ik samenmet mijn collega’s van het Noorderpoort, School voor Beroepsonderwijs in Stadskanaal ondernomenheb van 13 – 20 november 2010.

Aanleiding is de start van de pilot “het onderwijsteam als Professionele Leergemeenschap”, naarduurzaam onderwijs binnen ROC Noorderpoort.Het doel hierbij is om de focus meer te verleggen naar het onderwijs.In de startnotitie wordt het een en ander als volgt verwoord:“Door het primaire proces krachtig in het centrum van de organisatie te positioneren en in eendirecte verbinding te brengen met de kernactiviteit van het Noorderpoort wordt een overgang totstand gebracht van integraal management naar onderwijskundig leiderschap.Het programma richt zich op een organisatie- en cultuurverandering met als resultaat een helder

gedefinieerd primair proces waar onderwijskundig leiderschap een kerntaak is.Bij het vormgeven van duurzaam onderwijs staat centraal dat het onderwijsteam het vermogenheeft, c.q. ontwikkelt, zèlf de kwaliteit van het onderwijs te realiseren waarbij het niet gaat omfragmentarische maar om integrale ontwikkeling van de studenten.”

Waarom naar Ontario-Canada?In 2003 was het behoorlijk slecht gesteld met het onderwijssysteem in Ontario.Het onderwijssysteem was heel fragmentarisch ingericht, de resultaten waren erg slecht, met hetmoreel was het erg slecht gesteld. Het maatschappelijk vertrouwen in het onderwijssysteem wasvolledig weggevallen. Er braken allerlei stakingen uit. “There was no alignment”.Een nieuwe regering trad aan onder leiding van Premier Dalton McGuinty. Deze regering richtte zijnfocus volledig op het onderwijs. Onder leiding van Ben Levin, de nieuwe Minister van Onderwijs enmet speciaal adviseur van de regering Michael Fullan, Professor Emeritus verbonden aan het OntarioInstitute for Studies in Education (OISE) van de University of Toronto, werd het hele onderwijs-systeem drastisch hervormd (Whole-System Reform).In eerste instantie werd gefocussed op taal – en rekenonderwijs. Er werden standaarden ontwikkeld;op data gestuurd. Met als resultaat dat drie jaar later (in 2006) Ontario al opgeklommen was naar dederde plaats (!), achter Finland en Hong Kong, op de wereldwijde PISA-rankinglist (Programme forInternational Student Assessment).

De organisatie van onze studiereis lag in handen van Stichting De Brink. Zij hebben een langdurigsamenwerkingsverband met The York Region District School Board, onze gastheren.Samen met hen, Michael Fullan, Joanne Quinn heeft de Stichting een maatwerkprogramma voor onsopgesteld. (zie bijlage)In dit programma hebben wij alle lagen van het onderwijssysteem in Ontario kunnen bestuderen:van het Ministerie van Onderwijs, de lerarenopleiding (OISE), Ontario College of Teachers (OCT),Ontario Principal Council (OPC) tot op het niveau van diverse scholen (afgestemd op onze eigenleervragen).Onze studiegroep bestond uit 30 mensen uit diverse lagen van het onderwijs in Nederland: o.a.basisonderwijs, middelbaar onderwijs, schoolbegeleidingsdienst, nascholingsinstituut, PABO.Iedere avond was er met de totale groep een debriefing om alle ervaringen met elkaar te delen.De week werd afgesloten met een grote internationale onderwijsconferentie “Quest 2010”, theQuest for Increased Student Achievement: Engaging Learning in the 21st Century.

Nu, terugkijkend, zie ik mijzelf als een “caring expert”, een lid van de organisatie die zijn eigen niveauvan stilzwijgende èn expliciete kennis beheerst en inziet dat hij zelf verantwoordelijk is voor hetdelen van deze kennis met anderen.

René Kolenberg,Assen, december 2010


Inhoudsopgave

Voorwoord .............................................................................................................................................. 1

Inhoudsopgave ........................................................................................................................................ 2

Wat bij mij vooraf ging ........................................................................................................................... 3

Het gedachtegoed van Michael Fullan.................................................................................................... 4

De voorbereidingsbijeenkomst in Zwolle – 29 september 2010 ............................................................ 7

Wat wordt mijn persoonlijke regie oftewel wat zijn mijn leervragen?................................................... 9

Drie schoolbezoeken. ............................................................................................................................ 12

Stel hoge eisen, beperkte houdbaarheid van bekwaamheid en bevoegdheid..................................... 16

Excellence with Equity - Avis Glaze ....................................................................................................... 17

Supporting the growth of knowledgeable others – Lyn Sharratt.......................................................... 18

Quest 2010: de 21ste eeuw, een wereld vol verandering ..................................................................... 19

Wat zijn de onderwijsbehoeften van studenten in de 21st eeuw? ...................................................... 20

Onze pilot - de Professionele Leergemeenschap – naar duurzaam onderwijs ..................................... 21

Competentiegericht onderwijs in relatie tot PLG.................................................................................. 22

Slot......................................................................................................................................................... 23

Bijlage: Dutch Superintendents & School leaders & Educationalists.................................................... 24

Program Toronto 13 – 20 November 2010


Wat bij mij vooraf ging

Op 13 juli 2010, in de eerste week van de zomervakantie, was er een startbijeenkomst van onze PLG-pilot in Hotel Eeserhof in Ees. Voorafgaand is bij mij een waardenassessment afgenomen om mijnbewust te maken van mijn waarden en drijfveren, het e.e.a. gebaseerd op het gedachtegoed vanProfessor Clare W. Graves. Hij onderscheidt zeven verschillende omstandigheden om te kunnenoverleven of om zich verder te ontwikkelen en beschrijft de daarbij behorende drijfveren omadequaat met deze omstandigheden om te gaan.Enthousiast geraakt door het gedachtegoed van de Professionele Leergemeenschap, hetWaardenassessment van Atlan, de startbijeenkomst in Ees, het vooruitzicht van de studiereis naarCanada, ben ik vol met allerlei gedachten en gevoelens de vakantie in gegaan.Als iets eenmaal “in beroering” is gebracht, heeft het zo zijn eigen momentum; ik wilde dan ook alseen spons mij verder verdiepen in het achterliggende gedachtegoed. En van het een kwam hetander…Mijn zomervakantie van 2010 bracht ik grotendeels al lezend in de tuin door; ik heb veel tijduitgetrokken om mij in te lezen in het gedachtegoed van Michael Fullan c.s., t.w. Michael Fullan – Leiderschap in een cultuur van verandering (Leading in a culture of change

(2001)); Lyn Sharatt – Michael Fullan – Realization, the change imperative for deepening district-wide

reform (2009); Michael Fullan – The moral imperative realized (2010); Dick de Bie – Morgen doen we het beter; handboek voor de competente onderwijsvernieuwer

(2003).En ik ben nog steeds aan het lezen… Peter Senge - Lerende scholen (2000); Eric Verbiest – Samen wijs, bouwstenen voor professionele leergemeenschappen in scholen

(2004); Parker J. Palmer – The courage to teach (1998); Clare Kosnik - Clive Beck – Priorities in teacher education, the 7 key elements of pre-service

preparation (2009); Don Tapscott, Anthony D. Williams – Macrowikinomics, rebooting business and the world (2010).

Vanuit de literatuur kwam de volgende probleemanalyse als een rode draad op mij af: vaak ontbreekt het aan een gemeenschappelijke visie; er is geen samenhang; er is geen echte focus op / aandacht voor leren; er is geen (nauwelijks tijd/ruimte voor) overleg van docenten onderling.Vertaald naar de Canadese context van 2003: there’s no alignment.

Volgens De Bie (2003) zijn kritische succesfactoren voor duurzame onderwijsontwikkeling:1. er is een visie, er is perspectief;2. er is een weloverwogen ontwikkelingsstrategie;3. er is een probleembewustzijn, er is een diagnose;4. er is een vernieuwingsplan, er is een concreet werkplan/actieplan/jaarplan;5. er is een organisatiestructuur die bovenstaande uitspraken waar kan maken;6. er zijn faciliteiten ter beschikking gesteld;7. in het vernieuwingsplan wordt ook de buitenwereld een rol toebedeeld;8. de overige beleidsgebieden zijn ondersteunend;9. de directie is competent en in staat leiding te geven aan onderwijsvernieuwing.

Wat willen, kunnen, durven WE ?? We kunnen niet niets doen!!Er moet een besef van urgentie zijn, de overtuiging dat het nu ècht anders moet gaan!


Het gedachtegoed van Michael Fullan

Het werk van Michael Fullan is een zoektocht naar het creëren van meer samenhang tussenverschillende systeemlagen; het vergroten en versterken van verbeteren verandercapaciteit (d.m.v.partnerschappen); het werken aan een lerende cultuur; het realiseren van meet- en merkbareresultaten.Het is een nieuwe visie op eigen verantwoordelijkheid èn de verantwoordelijkheid voor de mensenmet wie je samenwerkt.Het gaat om het bundelen van bestaande en nieuwe krachten, meer focus en een integralebenadering.Het vergt een andere vorm van emotioneel leiderschap. Het gaat erom energiek, enthousiast enhoopvol morele doelen na te streven, het veranderingsproces te begrijpen, relaties te ontwikkelen,kennis te vergaren en te stimuleren bij anderen en te streven naar samenhang.

Het eerste uitgangspunt in het werk van Fullan is de verbinding zoeken in het morele doel (The MoralImperative Realized). Hiermee creëer je interne betrokkenheid boven externe betrokkenheid, nietindividueel maar de hele groep mobiliseren; werken vanuit de expliciete doelstelling “iets te willenbetekenen”. Cultuur en kernwaarden zijn de noodzakelijke lijm die een organisatie doordringt vanpassie en doelbewustheid. Het stimuleert ieders gevoel van morele zingeving.Parker J. Palmer (The courage tot teach) zegt hierop “het gaat om intellectuele, emotionele enspirituele aspecten van lesgeven te integreren om zo krachtige leergemeenschappen te creëren”.Het doel is NIET om zo veel mogelijk te vernieuwen, maar om vernieuwing organisch in te bouwen inde cultuur; het gaat om het ontwikkelen van capaciteit èn betrokkenheid om complexe problemenop te lossen; “leren over leren”, stimuleren en doorgeven (Capacity building, from modeled-shared-guided-interdependent practice to realization; Lyn Sharatt/Michael Fullan).Vertrouw op het leerproces dat je inzet; focus op morele doelen; heb aandacht voor het verande-ringsproces; bouw relaties op; deel en onderzoek kritisch kennis en balanceer op de rand van chaos,terwijl je zoekt naar samenhang.

Fullan zegt dat we moeten streven naar een verandering van cultuur waarbij morele doelen wordengeactiveerd en verdiept d.m.v. samenwerking, in een cultuur die verschillen respecteert en continukennis opbouwt en toetst aan meetbare resultaten, een cultuur waarin iedereen beseft dat uitbalans zijn een leermoment kan zijn. Zo zijn er zowel binnen als buiten de organisatie continu nieuweideeën en praktijken te vinden, kritisch te beoordelen en selectief toe te passen in de praktijk.Levende systemen (zoals organisaties) kunnen niet geleid worden via een rechte weg. Debelangrijkste tendens binnen dynamische, complexe systemen is dat het voortdurend overbelastinggenereert en fragmentatie veroorzaakt. Onvoorziene omstandigheden zijn onvermijdelijk. Deuitdaging is om ze “in beroering te brengen” op een manier die de gewenste uitkomst benadert.Componenten van levende systemen reorganiseren zich dan ogenschijnlijk vanzelf en vanuit deverwarring ontstaan nieuwe vormen van mogelijkheden.

Maar een moreel doel MOET onderbouwd worden door strategieën om dat doel ook te realiseren.Bijv. hoe verbeter je leerresultaten?; hoe verhoog je de bekwaamheid van leraren?; hoe bereik jemeer betrokkenheid van ouders en de gemeenschap?; hoe krijg je geëngageeerde leerlingen?; hoecreëer je een cultuur op school die ervoor zorgt dat mensen begrijpen wat zij samen kunnen doenom leerlingen te helpen? Kortom: nog meer leervragen…


Fullan ziet 7 organisatieprincipes als basis van zijn hervormingsstrategie:1. het draait om onderwijs en niets dan onderwijs;2. verbetering van onderwijs is een langdurig proces dat in verschillende fasen verloopt en waarin

bewustzijn, planning, implementatie en terugkoppeling een grote rol spelen;3. gedeelde expertise is de drijfkracht achter verandering in het onderwijs;4. de focus ligt op verbetering in alle lagen van het systeem;5. getalenteerde mensen die samenwerken creëren goede ideeën;6. stel duidelijke verwachtingen, decentraliseer daarna;7. collegialiteit, zorgzaamheid en respect zijn van het allergrootste belang.

Fullan ziet als blauwdruk voor het succes van leerlingen een systeem gebaseerd op standaarden, dieleerresultaten ondersteunen in een geïntegreerde leeromgeving.Het gaat om het stellen van verwachtingen, het vervolgens handhaven van de normen en te focussenop lesgeven en leren.Collegiale ondersteuning en interactie stellen individuele leerkrachten in staat om hun werkwijze inde klas met vertrouwen bij te stellen en te herzien om dat de normen in gezamenlijk overleg wordenvastgesteld.

Professionele ontwikkeling is het voornaamste middel om het doel te bereiken.

“School capacity” draait in deze zin om: de kennis, vaardigheden en instelling van de leerkrachten; de professionele leergemeenschap; de samenhang in het programma; de technische hulpmiddelen en het leiderschap van de schooldirectie.

Belangrijk is het in deze zin om een infrastructuur op te zetten waarin kennis delen wordt beschouwdals een culturele waarde.Informatie wordt alleen maar waardevol in een sociale context, wáárom die ertoe doet.Het zijn de mensen in de gemeenschap, organisaties of instituties die uiteindelijk bepalen wát hetbetekent en wát het belang is. Dan alleen brengt het inzicht mee en een bepaalde mate vanbetrokkenheid.Het is van essentieel belang om relaties en gesprekken tussen mensen te bevorderen!!

Er is ontzettend veel stilzwijgende kennis (vaardigheden, overtuigingen en inzichten die onder hetbewustzijnsniveau liggen) aanwezig binnen organisaties. Het tot stand brengen van een klimaatwaarin kennis wordt gedeeld is een weg naar het creëren van een samenwerkende cultuur.Om persoonlijke kennis te delen moeten individuen erop kunnen vertrouwen dat anderen luisterennaar hun ideeën en hierop reageren. Het in ruime zin accepteren van de emotionele beleving vananderen is essentieel om goede relaties tot stand te brengen en goede relaties leiden op hun beurttot effectieve kenniscreatie.Ieder mens geeft in zijn handelen constant betekenis aan de gebeurtenissen om hem heen. Kenniswordt zo door ieder mens op een eigen wijze geconstrueerd, waarbij men sterk wordt beïnvloeddoor de reactie en opvattingen van de sociale omgeving. Het delen van eigen kennis en spiegelen aande opvattingen van anderen, is dan ook een kritische succesfactor!Dit vergt een vorm van goed, integer, (onderwijskundig) leiderschap waarin er een sterke basis vanvertrouwen bestaat, waarin mensen hun nek durven uit te steken om zich verder te ontwikkelen.Prominente sociale processen hierbij zijn: - communicatie; - uitwisselen van kennis; - begrijpen vanbedoelingen en deze naar tevredenheid uitvoeren.


Fullan stelt dat productieve beroering over het algemeen plaatsvindt als het ondersteund wordt doormorele doelen en wanneer het proces nieuwe spanningen creëert en in banen leidt, terwijl ergewerkt wordt aan een complex probleem.Als de mensen op de werkvloer zich eenmaal realiseren dat het hùn probleem is, komen ze er ook

achter dat zij een bijdrage kunnen leveren aan de oplossing van het probleem en dat ook die bijdrageen de oplossing van hen zijn; dan gaan ze er achteraan, agressief en zeer creatief met veel meerideeën; aansluitend bij de praktijk, een “evidence based”-benadering.Er is hiervoor een soort innerlijke zekerheid nodig; het vertrouwen dat je alle overzicht en controlekunt verliezen, zonder jezelf te verliezen.

Fullan spreekt in deze context over “trage wijsheid”.Een emotioneel leider trekt geen overhaaste conclusies om besluitvaardig over te komen, maarluistert, bouwt relaties op, doet ideeën op. Constant leren in de context is essentieel. De leider isdegene die de context neerzet, geen autoritaire figuur die met kant-en-klare oplossingen komt.Het gaat om het tot stand brengen van een leercultuur, waarin kwesties als lesgeven en leren hetteamgebeuren en de interpersoonlijke relaties tussen teamleden bepalen; ”hier en nu”-leren opdathet de volgende keer beter zal gaan. Leer vanuit je ervaringen, leer van anderen. Share bestpractices! Je moet gewoon beginnen, je wordt vanzelf beter. Ready-Fire-Aim.

Toch ziet Fullan een aantal problemen die eerst opgelost dienen te worden, wil de strategie slagen.Er moet voldoende tijd en ruimte zijn om diepte leren tot stand te brengen; alle lagen van systeem(van schoolbestuur, directie tot aan coaches) moeten heel goed de concepten begrijpen en door-gronden die we proberen te onderwijzen. En belangrijk is èn blijft het om eensgezindheid te bereikentussen schoolleiding en docenten.“Motion Leadership initiative”( http://www.corwin-sinet.com/Michael_Fullan_Info.cfm)Strategieën moeten niet uitsluitend vanuit één richting (top-down) geïmplementeerd worden.Er moet gewerkt worden vanuit sterke relaties tussen docenten en leidinggevenden.Basisvoorwaarde voor iedere strategie is dat het moet bouwen aan duurzame ontwikkeling (capacitybuilding). Het gaat hierbij om het ontwikkelen van gemeenschappelijke kennis en begrip wat nodig isom te komen tot duurzame, voortdurende onderwijsverbetering wat aansluit op de behoefte vanieder kind.

www.michaelfullan.ca

http://www.corwin-sinet.com/Michael_Fullan_Info.cfm

http://www.michaelfullan.ca/


De voorbereidingsbijeenkomst in Zwolle – 29 september 2010

Inmiddels enigszins vertrouwd met het gedachtegoed van Michael Fullan en het daarin gehanteerde“jargon”, ging ik met onze groep naar de voorbereidingsbijeenkomst op de Katholieke Pabo inZwolle.Veel hiervan zal ik terugzien.

Allereerst krijgen we een spoedcursus over de structuur en context van het Canadese onderwijs-systeem, een groot land met heel veel verschillende nationaliteiten.Assessments worden jaarlijks, provinciebreed, uitgevoerd om de schoolvorderingen van de leerlingente verbeteren. Dit wordt uitgevoerd door “the Education Quality and Accountability Office” (EQAO).De resultaten hiervan worden gerapporteerd op het niveau van de individuele leerling, school enhele provincie. Je kunt je op deze manier vergelijken met jezelf, met scholen in vergelijkbareomstandigheden en de gestelde normen.De School Boards zijn verplicht om actieplannen voor verbetering voor te bereiden en voor te leggenaan de EQAO. “Raise the bar, close the gap”.Er wordt een standaard gesteld en vervolgens is het hele systeem in al haar lagen hierop gericht.Er wordt constant verbinding gemaakt tussen alle systeemlagen (overheid, district, school/lokalegemeenschap. Er wordt bevraagd op de te bereiken doelen en ondersteund waar nodig is. Het gaater NIET om af te rekenen, maar juist om te kijken hoe er geholpen kan worden.De praktijk is “evidence based”. Assessment for learning (formatief) i.p.v. assessment of learning(summatief); ontwikkelingsgericht.De verbeteren verandercapaciteit kan alleen maar verhoogd worden als er duurzaam gewerktwordt aan de professionele ontwikkeling van de beroepskwaliteit. Dit zegt ook iets over gedeeldleiderschap, welke mensen zet je bij elkaar?En je kunt het niet alleen. Belangrijk is vooral om verbindingen te zoeken met alle belanghebbendenvan trustees tot en met ouders en de lokale gemeenschap (community outreach).

Na afloop krijgen we een aantal artikelen mee waarin de Canadese context nader wordt toegelicht.Allereerst een samenvatting van de onderliggende principes van de onderwijshervorming gebaseerdop het werk van Michael Fullan, o.a. wordt ingegaan op de noodzaak tot professionele ontwikkelingvan docenten; de focus op een klein aantal meetbare, haalbare doelen; de wederzijdse relatie tusseninstructie en assessment (practice based on evidence from a strong body of knowledge!); effectiefgebruik van en het sturen op data, zodat snel ingegrepen kan worden waar nodig (cursistgerichtmaatwerk, case management approach)

Om een beeld te krijgen van “whole system reform” en “alignment” zien we vervolgens hoe in allelagen van het onderwijssysteem de doelen, in meetbare maatregelen en strategieën zijn vertaald.Zo heeft het Ontario Ministry of Education een drietal “Core priorities” gesteld:1. High levels of student achievement;2. Reducing gaps in student achievement;3. Increased public confidence in our public funded schools.Alhoewel er een scherpe focus ligt op deze drie doelen, kan dit niet losgezien worden van zgn.“supporting conditions”, t.w. – early childhood learning; - arts education; - character development; -student engagement; - safe and healthy schools; - parent engagement; peace and progress; - schoolbuildings; - small class sizes; - professional learning; - leadership.Het e.e.a. is operationeel uitgewerkt in het School Effectiveness Framework (SEF) wat leidend is voorhet basis- en voortgezet onderwijs; iedere principal (schooldirecteur) wordt hier verantwoordelijkvoor gesteld. http://www.edu.gov.on.ca/eng/literacynumeracy/Framework_english.pdf.

Het “Boardplan for continuous improvement” van The York Region District School Board (YRDSB,http://www.yrdsb.edu.on.ca/page.cfm?id=ITP000001) geeft vervolgens een uitwerking van dedoelen op districtsniveau.

http://www.edu.gov.on.ca/eng/literacynumeracy/Framework_english.pdf

http://www.yrdsb.edu.on.ca/page.cfm?id=ITP000001


Ook hier zien we de focus uitgewerkt in slechts drie taakgebieden en vertaald naar meetbaremaatregelen en strategieën:1. Curriculum implementation;2. Parent, family and community engagement;3. School and workplace climate.

Hierbij wordt bovenal verbinding gezocht in het “morele doel” (Fullan); o.a. te lezen in “the Mission,Vision en Values” die wij op al onze schoolbezoeken zichtbaar zullen tegenkomen.


Wat wordt mijn persoonlijke regie oftewel wat zijn mijn leervragen?

Mijn gedachten/leervragen beginnen zich nu langzaam te vormen rondom een paar thema's, dieeigenlijk m.i. behoorlijk onderling verweven zijn.1. Use of data: vooral de "follow-up" van het gebruik van onderwijskundige data (taal/rekenen

niveautests, competentiemetingen, leerstijlen, studievoortgang, aan- afwezigheid,leerproblematiek). Maar mijn grote vraag is: "Meten is weten", maar hoe nu verder…?Hoe richt je je onderwijs zo gedifferentieerd in dat je zo goed mogelijk cursistgericht maatwerkkan bieden...? Hoe institutionaliseer je het een en ander?Evidence based practices, but how to address diversity?

2. Numeracy: psychodiagnostiek, orthodidactiek. Het gaat mij vooral om de kant van de remedialteaching. Het gaat mij niet alleen om de niveautests, maar vooral ook om antwoorden te vindenhoe je leerlingen dan verder kunt helpen. Wat voor (behandel)programma's zijn er,speciaal lesmateriaal (game-based?), hoe wordt die specifieke remediëring structureel vormgegeven? In Nederland hebben we straks verplichte rekenexamens; we moeten hier antwoordenop vinden!!

3. Parental engagement: hoe betrek je ouders structureel bij de school, zowel op micro-niveau (debegeleiding/voortgang van hun eigen kind "to support student success"), als op meso-niveau(schoolcouncil, community building, caring adult)

4. Improving instructional quality: betekenisvol, inspirerend ("stimulating curiosity and ignitingpassion"); activerende didactiek. Changing the teacher student disposition into an active studentand a supporting teacher, instead of an active teacher in front of passive students....

Wat schoolbezoeken betreft gaat mijn voorkeur uit naar het middelbaar beroepsonderwijs(secundary vocational college.

Deze leervragen heb ik aangeleverd bij Stichting De Brink; het lag in de bedoeling om in overleg metonze Canadese gastheren een maatwerkprogramma voor onze studiereis samen te stellen.Onze leervragen werden gegroepeerd rondom een aantal thema’s, t.w.: het versterken van verandercapaciteit, de ketenbenadering; implementeren van lerende cultuur, professionele leergemeenschappen; use of data, testing, research- and evidenced based work, data walls; the quality of leadership, training program, gedeeld leiderschap, OPC (Ontario Principal Council),

governance; the quality and training of teaching, teachers, OCT (Ontario College of Teachers); diverse thema’s: inclusive education; talent development and youth; literacy and numeracy.Het idee van Stichting De Brink was om ons hele studiegezelschap over deze thema’s te verdelen,zodat alle onderwerpen aan bod zouden komen.In navolging hiervan hebben wij, als groep van het Noorderpoort, afgesproken om ons over allethema’s te verdelen, zodat alle aspecten van het hele spectrum onze aandacht zouden krijgen.Mijn primaire focus in Canada werd hierdoor enigszins bijgesteld richting de onderwerpen van hetimplementeren van lerende cultuur, professionele leergemeenschappen, duurzame professioneleontwikkeling, the quality and training of teaching, teachers, OCT.In Canada heb ik, rondom deze thematiek, veel opgetrokken met Jan Heijmans, voorzitter van hetCollege van Bestuur van de Katholieke PABO uit Zwolle, Joost Kieft, opleidingsmanagerverantwoordelijk voor het curriculum, eveneens van de Katholieke PABO, Ben van der Hilst, directeurvan het Centrum voor Nascholing uit Amsterdam en, vanuit onze eigen Noorderpoortgroep, metBaukje Pander, vanuit Atlan verbonden als projectbegeleider aan onze pilot “het onderwijsteam alsprofessionele leergemeenschap”. Ik heb van hen allen erg veel opgestoken, waarvoor grote dank!!


Duurzame elementen in de opleiding tot leraar (OISE), capacity building

Op maandag 15 november begon mijn week in Toronto met een bezoek aan de lerarenopleiding; hetOntario Institute for Studies in Education (OISE), University of Toronto.Met ons kleine, selecte gezelschap (Jan, Joost, Ben, Johan Spitteler (Stichting De Brink), Baukje en ik)werden we zeer gastvrij ontvangen door Prof. Dr. Mark Evans, de huidige Dean, de opvolger vanMichael Fullan, die daar jarenlang de scepter had gezwaaid. Mark had voor ons een uitgebreidprogramma samengesteld waar wij in sneltreinvaart d.m.v. diverse presentaties heen werden geleid.Twee presentaties sloten duidelijk aan bij mijn leervraag, die van Barbara Bodkin, director ofContinuing Education en die van Clare Kosnik, Head of the Centre for Teacher Development in theDepartment of Curriculum, Teaching and learning. Zij is ook verantwoordelijk voor het Master-programma van het OISE.

Barbara haar presentatie ging over hoe “continuous professional development” vormgegeven wordtaan het OISE; “Never ever stop learning” (http://conted.oise.utoronto.ca/Home.html); een leven langleren. Alles draait hierbij om “capacity building”.Er wordt nauw samengewerkt met diverse partners, universiteiten, departementen, schooldistricten,beroepsorganisaties etc.. Er wordt gefocussed op diverse doelgroepen: educational leadership,teachers in mid-career, principal qualification programs, school district development, school teamdevelopment. Er is hierbij een duurzame samenwerking tussen de scholen en het OISE.In onderlinge samenwerking worden programma’s ontwikkeld om tegemoet te komen aan specifiekeopleidingsbehoeften. Programma’s werken namelijk het best voor docenten als het voor henpersoonlijk betekenisvol is, de leerdoelen op maat, individueel gesteld worden en in directe relatiestaan met de praktijk van het klaslokaal.Belangrijk hierbij is de onderlinge sociale interactie, dat coaching en ondersteuning wordtaangeboden in een positief emotioneel klimaat.Dit kan gaan in de vorm van nascholingscursussen (assessment and evaluation, differentiatedinstruction, psychological foundations, child observations, remedial teaching), of tijdens het werk(job embedded learning) en zelfs online.Voorbeelden van enkele cursussen:1. Leadership and change management; organizational change; school culture; capacity building in a culture of change.

2. School improvement planning; building collective vision; school improvement planning framework; accountability;

3. Excellence in teaching and learning; assessment, evaluation and reporting; instruction; curriculum;

4. Management of resources; organization structures and processes; financial management; school improvement.

Sustain ability!!, to deepen and enhance skills. It’s all about the public trust!.Hiermee werd nogmaals het belang van het vasthouden èn vooral het onderhouden vanbekwaamheid onderstreept.Het zou inderdaad mooi zijn als wij in Nederland zo’n duurzame samenwerking tot stand wisten tebrengen met onze eigen lerarenopleiding.

http://conted.oise.utoronto.ca/Home.html


Clare Kosnik ging dieper in op de opbouw van het masterprogramma tot leraar.(http://www.oise.utoronto.ca/mt); dit programma duurt 2 jaar, bovenop het bachelorprogramma.Ze benadrukte dat het hierbij niet alleen gaat om de kennis en vaardigheden die je als startendeleraar nodig hebt, maar ook die om in het beroep werkzaam te blijven.Het MT-programma bestaat uit 16 verschillende cursusblokken, 4 verschillende praktijkstages, eenonderzoeksproject, diverse specialisaties (ESL, English as Second Language, Drama, Special Education,Assessment). Studenten krijgen de gelegenheid om een breed spectrum van onderwerpen tebestuderen, zodat zij zich als docent kunnen ontwikkelen.Uit een levendige discussie kwam naar voren dat studenten niet alleen onderwerpen mogen kiezen,die op hun eigen interessegebied liggen, maar juist ook onderwerpen moeten bestuderen, waar ze ineerste instantie minder affiniteit mee hadden.Door studenten doelbewust uit hun “comfortzone” te halen of te plaatsen in een andere context,worden ze juist gedwongen tot leren.

Ze had net een 3 jaar durende studie afgerond, waarin zijn een groot aantal beginnende lerarengevolgd had en waarin ze onderzocht had wat nu de belangrijkste kwesties waren, waar zij in hunbeginnende beroepspraktijk tegen aan waren gelopen.Uit haar onderzoek komen 7 themagebieden naar voren waarop in de opleiding veel betergefocussed moet worden: program planning; pupil assessment; classroom organization and community; inclusive education; subject content and pedagogy; professional identity a vision for teaching.Deze onderwerpen heeft zij met tal van praktijkvoorbeelden verder uitgewerkt in haar boek“Priorities in teacher education, the 7 key elements of pre-service operation”, wat nu alsstandaardwerk gebruikt wordt op de lerarenopleiding.

(Uiteraard heb ik haar boek bij thuiskomst meteen besteld).

http://www.oise.utoronto.ca/mt


Drie schoolbezoeken

Dinsdag 16 november staat hoofdzakelijk in het teken van drie schoolbezoeken.Ik zie er naar uit om het een en ander terug te zien in de praktijk op school en om van gedachten tewisselen met diverse collega’s.

De eerste school die we bezoeken is het Westmount Collegiate Institute, een middelbaarberoepsschool op het gebied van Art en Drama.Iedere ochtend start met een door leerlingen verzorgd radioprogramma wat eindigt met hetCanadese volkslied; iedereen op school staat dan ook doodstil (“freeze”). Het is bedoeld om degezamenlijke identiteit van alle inwoners van het land te benadrukken. Hierna beginnen de lessen.We maken kennis met principal Simon Schreiber, de schooldirecteur. Iedere ochtend en in de pauzesis hij samen met zijn onderdirecteuren duidelijk zichtbaar aanwezig (bijv. in de hal) van de school.Werkzaamheden (ook ons bezoek) worden daarvoor speciaal onderbroken!Er is een hele duidelijke cultuur van respect.De school staat midden in een overwegend Joodse gemeenschap, waarvan de ouders zeer betrokkenzijn bij de school (soms iets te betrokken). De principal legt ons uit dat in de Joodse cultuur onderwijszeer hoog in het vandaal staat. Er zijn ook leerlingen van Arabische komaf op school, maar duidelijk isdat op school culturele uitingen vanuit een bepaalde bevolkingsgroep niet op hun plaats zijn.Uitgelegd wordt hoe de school georganiseerd is in diverse departments (vakgroepen), hoe desamenhang van de diverse lesprogramma’s voor leerlingen en docenten zijn gecoördineerd, hoe zegericht zijn op duidelijke leerdoelen en hoe ze over langere tijd worden volgehouden.Uitgangspunt is het BIP (het Board Improvement Plan), uitgewerkt in het SIP (het SchoolImprovement Plan), wat verder ondersteund wordt door het SEF (het School EffectivenessFramework). De principal moet hiervoor verantwoording afleggen aan de Board.

Op onze rondleiding door de school valt ons meteen de open klascultuur op. Zonder problemenkunnen we onaangekondigd de les binnen lopen en stilletjes rondlopen en observeren. Ogenschijnlijkvoelen de docenten en studenten zich niet gestoord.


Thornlea Secondary School is de tweede school die we bezoeken.We worden allerhartelijkst ontvangen door drie dames die deze school gezamenlijk runnen.Het is een oud gebouw uit de jaren zestig. Bijzonder is dat de school geen ramen heeft; de principallegt ons uit dat de toenmalige hippies geen afleiding van buitenaf wensten.Samen met diverse “Head op Departments” vormen de dames het zgn. “Leadershipteam” op school.Ook hier wordt dieper ingegaan op de leidraad voor hun handelen: het School EffectivenessFramework (SEF) van het Ministry of Education, zie ook pag. 6 van dit verslag.http://www.edu.gov.on.ca/eng/literacynumeracy/Framework_english.pdf.Het is voor scholen een self-assessment tool, uitgewerkt in 6 componenten. Al deze componentenzijn op hun beurt uitgewerkt in diverse indicatoren, die zichtbaar te meten zijn zowel op school, als inde klas, als bij de individuele student. (evidence based criteria).De SEF staat centraal in de kwaliteitszorgcylus en levert een enorme hoeveelheid data op, op hetgebied van waarneembare schoolvorderingen, maar ook demografisch bekeken en in relatie tot hetprogramma. Scholen zijn verplicht op basis van de SEF-uitkomsten hun verbeterplannen teformuleren.De 6 componenten waarop beoordeeld worden zijn:1. Assessment for, as and of Learning;2. School and Classroom Leadership;3. Student Voice;4. Curriculum, Teaching and Learning;5. Programs and Pathways;6. Home, School and Community Partnerships.

Op onze rondleiding door de school zien we wederom veel zaken in de praktijk.Wederom opvallend hoeveel er op de muren zichtbaar voor iedereen aanwezig is; het bepaalt ingrote mate de sfeer, een belangrijk onderdeel van de cultuur; het onderwijs staat centraal!

Alles hangt op de muren: werk van leerlingen, regels en afspraken, leerdoelen zijn zichtbaar.

http://www.edu.gov.on.ca/eng/literacynumeracy/Framework_english.pdf


Bijzonder is ook om de speciale klassen te bezoeken met kinderen met “special needs”, bijv.leerlingen met een autistische stoornis; we zagen kinderen met het syndroom van Down gewoon opschool en ook iemand met een blindengeleide hond (inclusive education).Equity: iedereen hoort erbij, ongeacht ras, geslacht, godsdienst, handicap.Character development (Burgerschap) is ook een belangrijk onderdeel van het programma.

Na afloop krijgen we het “Student Handbook” van de school mee.Enerzijds een schoolagenda te gebruiken als studieplanner, anderzijds een schoolgids met niet alleenallerlei nuttige informatie, maar ook met tips en tools op het gebied van leren leren.

In de middag brengen we een bezoek aan Richmond Green S.S., een vrij nieuwe school (6 jaar oud).We worden wederom zeer gastvrij ontvangen door Debra Conrad-Knight (principal) en Janani Pathy(vice-principal).

Richmond Green is een vrij grote school: 1200 leerlingen, 17 vakgroepen. De school biedt een zeergevarieerd onderwijsaanbod. Studenten hebben uitgebreide mogelijkheden om zelf hun eigen

cursuspakket samen te stellen en kunnen hiernaast kiezen uiteen ruim aanbod van buitenschoolse activiteiten.De school staat midden in de gemeenschap van Richmond Hillen maakt ook gebruik van diverse faciliteiten van degemeente, o.a. sportaccommodaties, bibliotheek.In de avonduren verzorgen ze ook lessen op het gebied vano.a. budget, planning, difficult conversations.In het schooldistrict scoren ze erg hoog op het gebied van deleerresultaten: 94% op taalvaardigheid, 87% op wiskunde,88% gediplomeerden.

Er wordt heel strak gestuurd.In iedere klas hangen de zgn. “daily learning targets, successcriteria, agenda” in de vorm van magneten op hetschoolbord.

Er is een constante feedback op het leerproces d.m.v. “anchorcharts”, “second-chance portocols” .Men maakt effectief gebruik van een gevarieerd aanbod vanactiverende, didactische werkvormen en men biedt

gedifferentieerde vormen van instructie aan. Ook wordt er veel gebruik gemaakt van technologie inde klas, digitale schoolborden, internet etc..

Voor een ieder moet, in iedere les, duidelijk zijn:“what do you learn?; why do you learn it?; how do you know that you’ve learned it?”

Hiernaast wordt er een duidelijk onderscheid gemaakt tussen: Assessment as Learning (diagnostisch); Assessment for Learning formatief) en Assessment of Learning (summatief).Als uitgangspunt wordt hierbij het “Growing Success document” gehanteerd van het Ministerie.http://www.edu.gov.on.ca/eng/policyfunding/growSuccess.pdf

Op onze rondleiding door de school zien we veel hiervan terug.

http://www.edu.gov.on.ca/eng/policyfunding/growSuccess.pdf


Mooi is het om op alle drie de scholen te zien hoe het gedachtegoed van Michael Fullan c.s. in depraktijk zichtbaar wordt, de samenhang (alignment) in alle lagen van het systeem, van het Ministerietot in de klas aan toe, de verbinding in het morele doel, de samenwerking en verbinding in een openklascultuur, de focus op een beperkt aantal meet- merk- en werkbare doelen, gebaseerd op evidencebased data. De bevlogenheid, de passie, de trots, de energie is overal voelbaar!


Stel hoge eisen, beperkte houdbaarheid van bekwaamheid en bevoegdheid(Ontario College of Teachers – Standards of Practice and Education)

Op woensdag 17 november brengen wij ’s-morgens een bezoek aan het Ontario College of Teachers.Wederom werden wij in sneltreinvaart door diverse presentaties heen geleid.Enige highlights:Om in Canada als leraar te kunnen werken moet je geregistreerd staan bij het OCT. Gekeken wordtnaar je diploma, in welk land je gediplomeerd bent, aan welk instituut je gediplomeerd, in hoeverredit alles geaccrediteerd is. Dit bepaalt hoe je uiteindelijk in het openbaar register opgenomen wordt.(It’s all about the public trust!). Nauwkeurig wordt bijgehouden welke aanvullende aantekeningeneen docent bij zijn bevoegdheid verkregen heeft. Niet alleen is in het register zichtbaar welkenascholingscursussen doorlopen zijn, maar ook hoe lang geleden…Het fundament van de beroepspraktijk wordt gebaseerd op een vijftal standaarden voor deberoepspraktijk: http://www.oct.ca/publications/PDF/foundation_e.pdf1. commitment to students and student learning;2. professional knowledge;3. professional practice;4. leadership in learning communities en5. ongoing professional learning.Iedere docent moet kunnen aantonen te voldoen aan deze standaarden.In de Nederlandse context zouden we spreken over de competenties verwoord in de wet BIO.Hiernaast zijn er nog een viertal ethische standaarden ontwikkeld:1. care;2. trust;3. respect;4. integrity.De werkgevers in het openbaar onderwijs zijn verantwoordelijk om deze standaarden te borgen.Het OCT voorziet haar leden van allerlei ondersteunend materiaal. Er is een “living the standards –resource kit”, bestaande uit 6 boekjes over diverse praktijksituaties en –dilemma’s, “standards inpractice – resource kit” en ook een “learning from experience: supporting beginning teachers andmentors – resource –kit”. Veel is te bestellen/downloaden via www.oct.ca.Er wordt ons nog een casebook onder de aandacht gebracht als het gaat om een stuk reflectie opdilemma’s vanuit de beroepspraktijk van Patricia F. Goldblatt en Deirde Smith, Cases for teacherdevelopment, prepraring for the classroom; ISBN: 1-4129-1367-5 (Sage Publications).

De laatste presentatie ging over de rol die de OCT speelt bij klachten en disciplinaire maatregelen.Er zijn hier verschillende fasen in te onderscheiden: de intake, het onderzoek, de hoorzitting,beroepsprocedure. Iedereen kan allerlei brochures op dit gebied downloaden vanwww.oct.ca/publications. Een eventuele aantekening van professional misconduct wordt genoteerdin het openbare register.

http://www.oct.ca/publications/PDF/foundation_e.pdf

http://www.oct.ca/

http://www.oct.ca/publications


Excellence with Equity - Avis Glaze

In de middag worden er speciaal voor onze groep twee lezingen georganiseerd door mensen die vangrote betekenis zijn voor de onderwijshervorming in Ontario, Michael Fullan en Avis Glaze.Dr. Avis E. Glaze http://www.avisglaze.ca/ is o.a. de oprichtster van het “Literacy and NumeracySecretariat”.Wereldwijd inspireert zij mensen met haar passie voor onderwijs en betrokkenheid bij het welzijn

van ieder kind. Met haar serie van nieuwsbrieven ondersteunt zij docenten en leidinggevenden metnieuwe inzichten en strategieën om te komen tot verbeteringen op school.Begin jaren negentig is onder haar leiding de Quest Conference van start gegaan, als een conferentiewaar aan alle leden van de onderwijsgemeenschap de gelegenheid werd geboden om elkaar teontmoeten en te discussiëren over hedendaagse onderwijskundige vraagstukken.Onderwijs is de levensader van iedere democratie, door het versterken van het onderwijs en devaardigheden van mensen, bouw je aan een sterkere economie, een sterkere maatschappij.Literacy (taalvaardigheid) is de meest bepalende uitkomst wat betreft schoolresultaat en daarmee

een basisvoorwaarde voor leren en succes op school. Het is een investering in human capital. Hetmaakt het mogelijk om volledig te participeren in de maatschappij. Taalvaardigheid draagt bij aaniemands kansen in het leven, zijn gevoel van persoonlijke ontplooiing en bepaalt de kansen op dearbeidsmarkt. Taalvaardigheid maakt vrij!!Het opent de poort naar alle andere vakken; het is dè bepalende bouwsteen van al het toekomstigleren. De primaire focus ligt dan ook bij het taal- en rekenonderwijs voor ieder kind Scholen van detoekomst moeten een ingebouwde cultuur van verontwaardiging hebben , een genetischebetrokkenheid tot verantwoording en een mentaliteit dat gelooft èn verplicht dat alle kinderen eenbetekenisvol niveau van bekwaamheid bereiken in taal, rekenen en andere basisvaardigheden. Ermoet een ingebouwde visie zijn dat het voor kinderen niet acceptabel is om te falen.Duidelijker verbinden in het morele doel kan bijna niet! Every child, every chance, every day!!Avis gaat dieper in op hoe “the Ontario Improvement Strategy” is vorm gegeven, veel hebben wij algezien en gehoord (OFIP, the Ontario Focused Intervention Partnership: uninterrupted literacy andnumeracy blocks (minimum 100 min.), common assessment tool, school improvement team, schoolimprovement plan, targeted resources, regular monitoring, professional learning community).Op schoolniveau gaat het in de verbeteringsstrategie om: target setting, teacher capacity building,support infrastructure, teaching methods, community engagement, stakeholder dialogue.Ook geeft ze voorbeelden van diverse strategieën op het niveau van het klaslokaal: het gebruik vandata walls om de studievorderingen te volgen, gedifferentieerde instructie, tijdsplanning per taak,studenten geleidelijk aan verantwoordelijk maken voor hun eigen werk, persoonlijke actieplannengebaseerd op consistente assessments, studenten actief laten werken in flexibele groepen, waarbijze bij de praktijk betrokken worden, de beschikbaarheid over een groot aanbod van diverseopdrachten wat meer aansluit bij de verschillen in interesse en mogelijkheden van de studenten.Onderwijskundige leiders moeten dan ook toegewijd zijn aan duurzame, continue verbetering.Ze zijn voorbeelden, kartrekkers en vertrouwd met het curriculum en het dagelijkse onderwijs.Zij verdiepen zich constant in onderzoek naar “best practices”, gefocussed op het leren van destudent en volgen geëngageerd de effectiviteit van de didactiek in de klas.Ze zijn behulpzaam bij het ontwikkelen van een effectieve professionele leergemeenschap en eencultuur van samenwerking.De kwaliteit van de docent, de effectiviteit van zijn onderwijs is in dit alles verreweg de belangrijkstefactor! Om scholen te verbeteren moet er geïnvesteerd worden in mensen, in ondersteuning endaarmee in duurzame ontwikkeling. Capacity building!!

http://www.avisglaze.ca/


Ook staat ze nog stil bij het belang van het betrekken van ouders bij de school. Het is een misvattingdat ouders niet geïnteresseerd zijn in de vorderingen van hun kind; vaak zijn het socialeomstandigheden waardoor ze niet in de gelegenheid zijn hun interesse te tonen (bijv. werk).Het is in dit verband aan de school om creatieve, maatwerkoplossingen te bieden, zodat ouders wèlin de gelegenheid zijn betrokken te worden bij de ontwikkeling van hun kind op school.Duidelijk is dat betrokkenheid van ouders enerzijds leidt tot minder gedragsproblemen, minderschooluitval, minder spijbelgedrag, maar anderzijds dat het bovenal leidt tot betere resultaten,grotere motivatie, meer succes.Korte lijntjes (pro-actief) met de ouders (èn de gemeenschap) zijn erg belangrijk!

Supporting the growth of knowledgeable others – Lyn Sharratt

In haar boek “Realization, the change imperative for deepening district-wide reform “ gaat LynSharratt samen met Michael Fullan dieper in op de “nitty-gritty”-praktijk van “capacity building”.Hoe kun je alle mensen binnen je organisatie in staat stellen omduurzaam een stap voorwaarts te maken?In haar workshop op de Quest gaat ze vooral in op het belang van hetcreëren van een fundament van vertrouwen binnen alle relaties.Belangrijk is het om te komen tot een open cultuur waarin mensenelkaar ondersteunen, elkaar helpen, leren van èn met elkaar, elkaarspraktijk delen (niet alleen binnen de school).Creëer voor elke laag een supportnetwerk. Leren vindt plaats doorpositieve samenwerking, sociale interactie en feedback, het elkaarstellen van kritische vragen.Dit vereist een andere vorm van leiderschap en legt nadruk op iedersinter-persoonlijke vaardigheden (empathie, sociale verantwoorde-

lijkheid). Het gaat er om te sturen op samenwerken èn verbinden binnen leernetwerken vanprofessionele leergemeenschappen.Lyn geeft hiervoor een definitie van “professioneel leren”: “good teaching occurs when educators onteams are involved in a cycle in which they analyze data, determine student and adult learninggoals based on that analysis, design joint lessons that use evidence-based strategies, have access tocoaches for support in improving their classroom instruction, and then assess how their learning andteamwork affects student achievement”.In een open cultuur werkt het team samen aan de planning, verzorgen docenten vaak samen delessen, geven elkaar voorbeelden, brengen in het team verslag uit, observeren elkaar in de klas, doensamen aan intervisie.Er is een coöperatieve sfeer van ondersteuning, veiligheid en vertrouwen.


Quest 2010: de 21ste eeuw, een wereld vol verandering

In een zeer vlammend en inspirerend betoog opent Donald Tapscott als één van de keynotespeakersQuest 2010. (http://www.leadingedgelearning.ca/q2010/)Tapscott is een internationaal gerespecteerde autoriteit op het gebied van de strategische waarde eninvloed van informatietechnologie op bedrijf en maatschappij. Tapscott richtte in 1993 destrategische denktank New Paradigm op, welke in 2007 overgenomen werd door nGenera, waarTapscott voorzitter is van het nGenera Innovation Network.Tevens is Tapscott als buitengewoon hoogleraar Strategisch Management verbonden aan de JosephL. Rotman School of Management, Universiteit van Toronto.

We staan op een keerpunt in de geschiedenis, “the age of networked intelligence”.De wijze waarop onze huidige instituties georganiseerd zijn (de industriële economie, het financiëlesysteem, de media, de gezondheidszorg, het onderwijs ), sluit niet meer aan bij de snelleontwikkelingen van onze tijd onder invloed van internet, een wereldwijd medium.Mensen van over de hele wereld zijn nu met elkaar verbonden, hebben onbeperkt toegang totkennis en informatie, kunnen met elkaar uitwisselen en effectief samenwerken. Er zijn geen grenzenmeer. Er is een ongekend niveau van onderlinge verbondenheid in een wereldwijd netwerk.We zullen nieuwe vormen van instituties gaandeweg nog moeten gaan uitvinden….

“A powerful new form of economic and social innovation is sweeping across all sectors – one wherepeople with drive and passion, and expertise take advantage of new Web-based tools to get moreinvolved in making the world more prosperous, just and sustainable”. (www.macrowikinomics.com)

In zijn keynote schetst Tapscott vijf grondbeginselen voorhet nieuwe tijdperk van “networked intelligence”:1. Collaboration: Zelf organiserende sociale netwerken

van groepen of individuen ontwikkelen nieuwevormen van innoveren, produceren, probleemoplossen op een astronomische schaal. Door actief teparticiperen in deze netwerken heb je toegang toteen grotere verscheidenheid van gedachtegoed entalent.

2. Openness: De wereld is veel meer transparantgeworden. Informatie is overal beschikbaar. Burgerszelf leveren hun bijdrage door het uploaden van huneigen waarnemingen.

3. Sharing: Het belang van het delen van intellectueeleigendom en bronnen om vraag te vermeerderen,relaties te koesteren en duurzame vooruitgang testimuleren.

4. Integrity: Bedrijven en organisaties woordengedwongen integer te handelen juist vanwege dekrachten binnen dit complex netwerktijdperk, in hetbijzonder transparantie. Mensen hebben genoeg van

politieke spelletjes, voorkennis, mismanagement. Het is haast onmogelijk om informatie achterte houden. De kernwaarden eerlijkheid, welwillendheid en verantwoordelijkheid zijn samen mettransparantie de grondbeginselen van vertrouwen en integriteit.

5. Interdependence: in een onderling verbonden wereld zijn we ook wereldwijd onderlingafhankelijk; we zijn geen “eilandjes” meer.

De complete keynote (1:32 uur) van Donald Tapscott is livestream te volgen via de volgende link:http://www.rogerstv.com/page.aspx?lid=237&rid=17&sid=3867&gid=73837

http://www.leadingedgelearning.ca/q2010/

http://www.macrowikinomics.com/

http://www.rogerstv.com/page.aspx?lid=237&rid=17&sid=3867&gid=73837


Wat zijn de onderwijsbehoeften van studenten in de 21st eeuw?

To thrive in this entrepreniurial, complex, rapidly changing world, our students need to be highlyeffective 21st Century thinkers. We must design today's learning using the latest social, learning, andneuroscience research on critical thinking, creativity, multimodal learning, collaboration, andengagement.

Duidelijk is dat ook het onderwijssysteem op een kruispunt staat in een snel veranderende wereld.Het moet leerlingen niet opleiden voor de afgelopen 50 jaar, maar voor de komende 50 jaar, eenwereld vol verandering. http://www.youtube.com/watch?v=i9E8JOdEqyQDe belevingswereld van jongeren is drastisch veranderd; de manier waarop ze informatie verwerkenis drastisch veranderd. Denk maar bijv. aan de opkomst en het gebruik van sociale media.

Cheryl Lemke van de Metiri Group gaat op de betekenis hiervan voor de inrichting van ons onderwijsop de Quest2010 dieper op in. ( http://www.metiri.com/PDFs/Differentiators-Metiri-LemkeF.pdf)

Welke vaardigheden/competenties zijn nu bij uitstek noodzakelijk waarmee we ons kunnenaanpassen om te overleven in steeds sneller veranderende wereld?

Verschillende “21st Century Skills” worden genoemd op de Questconferentie, een kleine opsomming: mastery of core skills and content:

(e.g. effective oral and written communication); teamwork; partnerships and collaboration, leadership; critical thinking and analytical skills; problem solving skills; creative and innovative approaches:

(e.g. curiosity and imagination); superior personal and technical communication skills; flexible organization skills; personal management skills; comfortably operating in a Web 2.0, 3.0 and future electronic environments:

(e.g. accessing and analyzing information); global awareness and understanding.

Duidelijk bij dit alles is dat we constant aansluiting moeten blijven vinden bij de huidige belevings-wereld van de leerlingen en dat we hèn hier zelf steeds weer in blijven betrekken; het gaat immersom hùn toekomst!

Het gaat om consistentie en betrokkenheid; passie en evolutie i.p.v. revolutie.

There’s no escape, no time to waste!

http://www.youtube.com/watch?v=i9E8JOdEqyQ

http://www.metiri.com/PDFs/Differentiators-Metiri-LemkeF.pdf


Onze pilot - de Professionele Leergemeenschap – naar duurzaam onderwijs

Wat voor conclusies kunnen we voorzichtig trekken vertaald naar onze eigen context, naar onzeeigen “onderwijshervorming”?

Uit alles blijkt dat het bij duurzame ontwikkeling gaat om mensen op alle lagen te motiveren tot actie, door samenwerking en verbinding; te focussen op een beperkt aantal thema’s, en daarmee meet-, merk- en werkbare resultaten te realiseren,waar jongeren ook op langere termijn profijt van hebben.

“Uit onderzoek blijkt ook dat de volgende elementen daaraan een bijdrage leveren:- Effectief gedrag van docenten:Resultaten bij studenten verbeteren door effectieve methodieken die gewone docenten zonderingrijpende en langdurige veranderingstrajecten kunnen toepassen.Daarbij wordt geappelleerd aan het principe van de meervoudige intelligentie, het vormgeven vaneen actief leerproces en het onderhouden van optimale relaties tussen docent en studenten,studenten onderling en docenten onderling.- Verbetering gaat voor verandering:Het vormgeven van onderwijsontwikkeling blijkt bij studenten betere resultaten op te leverenwanneer binnen de ontwikkelde methodieken verbeteringen worden aangebracht in plaats van hetvoortdurend volledig renoveren van het onderwijsprogramma.- Datagestuurde kwaliteitszorg:Het onderwijsteam dient de beschikking te hebben over de relevante gegevens die nodig zijn om hetontwikkelproces van de student te begeleiden.- Ondersteuning organisatie:De ondersteuning van de organisatie dient te zijn gericht op het ondersteunen van de docenten inhun primaire taak: het begeleiden van de studenten.”

Algemeen gesteld zijn er echter een aantal kritische voorwaarden om daadwerkelijk te komen totuitvoeren van besluiten:Communicatie: op tijd helder en eenduidig communiceren van het besluit;Kwaliteit: het besluit is door alle betrokkenen goed te begrijpen;Proces: het besluit is genomen op een wijze die niet alleen voor iedereen aanvaardbaar is, maar dieook past bij wat gebruikelijk is in de betrokken organisatie;Ondersteuning: nagaan, vaststellen en verschaffen van de middelen en faciliteiten;Onderhoud: voortdurend vinger aan de pols houden en waar nodig maatregelen nemen.Voortdurende communicatie niet alleen vóór, maar vooral ook tijdens implementatie is hierbij ergbelangrijk. (changing within the culture)

Binnen een lerende school kan iedereen samen met anderen zijn capaciteiten ontwikkelen.

Vele vragen komen hierbij op ons af en dit kan ons een gevoel van machteloosheid geven.Niemand heeft immers antwoord op alle vragen!Wèl kunnen we putten uit de collectieve ervaring van mensen, binnen en buiten de schoolmuren, enkunnen we op deze wijze effectieve manieren vinden om deze vragen aan te pakken.Duizenden – ouders, leerkrachten, schoolbesturen, deskundigen, politici en niet te vergeten deleerlingen zelf (!) – vormen samen een wereldwijde gemeenschap van lerende mensen.Dit biedt een enorm groot potentieel voor een leven lang leren, voor een gemeenschap waar degrenzen tussen ‘school’ en ‘werk’ en ‘leven’ zullen wegvallen.


Competentiegericht onderwijs in relatie tot PLG

In onze onderwijskundige context zijn er 6 stadia van leerplanontwikkeling te onderscheiden:Vanuit het Kwalificatiedossier:1. Beroepsprofiel;2. Competentieprofiel.Vertaald naar:3. Opleidingsmodel; competentiegericht; afnemende sturing; projectonderwijs; leerlijnen (integrale leerlijn, ervarings-/reflectie leerlijn, conceptuele leerlijn,

vaardighedenleerlijn, regielijn) (conform De Bie c.s.);4. Leerplanschema;5. Onderwijsonderdelen uitgewerkt in studiehandleidingen, docentenhandleidingen;6. Invoeringsplan met aandacht o.m. voor kwaliteitszorg.

Het is de taak van het onderwijsteam om dit alles samen te ontwikkelen èn vorm te geven, incl.kwaliteitscriteria, tijdslimieten en wijze van communiceren. Dit leidt tot actieve betrokkenheid.Gezamenlijkheid van opvattingen resulteert in nieuwe dynamiek.Onderwijskundige leiders zijn verantwoordelijk voor de inhoudelijke sturing met voortdurend oogvoor de onderwijskwaliteit; voor de uitvoering van de vastgestelde besluiten; voor de ondersteuningen het faciliteren van de betrokken docenten.Onderwijskundige leiders overleggen op basis hiervan met hun medewerkers over uitvoering vanopdrachten.

Waar opdrachten ontbreken heerst betrekkingsloosheid en zijn medewerkers niet verantwoordelijkgemaakt voor hun arbeid.

Formuleer inspirerende opdracht. Docenten worden nu eigenaar! Ze analyseren, ze onderzoeken, ze ontwerpen en dat mondt uit in werkdocumenten, die worden met andere docenten besproken en verbeterd.

De onderwijskundige leiding ziet toe dat dit alles zorgvuldig gebeurt en zal tussenrapportagesverlangen waarin docenten zich verantwoorden.Hierbij behoren deadlines serieus genomen te worden!! Uitstel betekent verlies van dynamiek.

Uit onderzoek blijkt dat er belangrijke criteria zijn om een hoge arbeidstevredenheid te kunnenverbinden aan een hoge productiviteit: kunnen leren in het werk; voldoende variatie; optimale beslissingsruimte; steun en respect; zin en betekenis; een wenselijke toekomst; uitdaging in de arbeid; in overeenstemming met de capaciteiten; aantrekkelijke verantwoordelijkheid.

Missie, visie, waarden en principes (vanuit het hart geformuleerd) helpen in tijden van spanning defocus te houden en beslissingen te nemen op basis (in verbinding) daarvan.


Slot

De visie is helder, de uitdaging ligt er.Het lijkt mij fantastisch om in een professionele leergemeenschap tijd en ruimte te hebben omsamen met elkaar, zowel binnen als buiten onze school, te leren, te ontwikkelen ten einde om vooronze leerlingen het verschil te maken naar een betere toekomst.Het gaat om niets minder dan de bevrijding van het menselijk vernuft.

Om met Michael Fullan te eindigen:“Learning is developing the organization within the culture; openness of practice, precision,creativity, wise and continuous use of data, learning from each other, inside and outside theorganization and linking into the big picture”.

http://members.home.nl/rm.kolenberg/Toronto2010.htm

De club van 2010:

http://members.home.nl/rm.kolenberg/Toronto2010.htm


Bijlage

Dutch Superintendents & School leaders & Educationalists

Program Toronto 13 – 20 November 2010

Saturday November 13th11.30 Group Meeting and check in at Schiphol.13.45 Departure flight KLM to Toronto15.45 Arrival at Pearson International Airport Toronto (local time)16.00 Transfer to Sheraton Hotel19.00 Meet in the Lobby; Total Group :Dinner at local restaurant (own expenses)

Sunday November 14th07.00 Breakfast at the Sheraton08.30 Free time for group activity and optional visit Niagara Falls or individual interests17.00 return in hotel18.00 Debriefing, debate and focus for the whole Dutch group19.30 Total Group: Dinner at local restaurant (own expenses)

Monday, November 15th07.00 Breakfast at Sheraton08.00 Depart Sheraton Parkway by Schoolbus09.30 Ministry of Education, Toronto Down Town Literacy and Numeracy, Special Needsdepartment

-school and board improvement planning-the school effectiveness framework-effective teaching practices-the work of the Literacy and Numeracy Secretariat Pauline Beder

A part of the group will go in the morning to OISE (Jan Heijmans)12.30 Lunch , hosted by our friends of YRDSB13.30 York Region District School Board Presentation and for some maybe: Organized School Visits

at Select Elementary and Secondary Schools (Small groups of international educators will visitschools based on individual learning needs)

16.30 Meet school leaders and prepare school visits for the Tuesday18.00 Debriefing, debate and focus for the whole Dutch group19.30 Total Group: Dinner at local restaurant (own expenses)

Tuesday, November 16th07.00 Breakfast at Sheraton08.00 Organized School Visits at Select Elementary and Secondary Schools (Small groups of

international educators will visit schools based on individual learning needs)12.00 Lunch at schools (included)16.30 Debriefing opportunity for school visits with York Region District School leadership staff at

the Sheraton18.00 Debriefing, debate and focus for the whole Dutch group19.30 Total Group: Dinner at local restaurant (own expenses)


Wednesday, November 17th07.00 Breakfast at Sheraton Parkway08.15 Depart the Sheraton Parkway for The Ontario College of Teachers or Ontario Principles

Council or school visitsThemes: Quality of teachers, ongoing development for teachers and school leaders,resources for teachers, how to create a “research based” attitude. The OPC and OTC sets andregulates teaching qualifications and standards of conduct, registers members, andinvestigates and disciplines members charged with professional misconduct.

09.00 Program to be coordinated between OPC/OCT Ontario Principles Councils (part of the group)Ontario Teachers Council (part of the group)

12.00 Return to the Sheraton Parkway for Lunch13.30 Full group; Presentation by Avis Glaze16.00 Full group; Michael Fullan, presentation and discussion18.00 Debriefing, debate and focus for the whole Dutch group19.30 Dinner at local restaurant (own expenses)

Thursday 18th and Friday November 20st , Quest Conference08.00 Breakfast at Sheraton Parkway 08.00 Enrollment for Quest. Or take care of that on

Wednesday.09.00 Quest Conference

„Quest 2010‟ “For Increased Student Achievement: Engaging Learning In The 21st Century”The learning landscape is shifting. Find out how colleagues at home and abroad are forging newengagement strategies, stimulating curiosity and igniting passion with techniques and technologiesthat promise to expand and reshape the meaning of learners for life.About Quest:Under the leadership of Dr. Avis E. Glaze, formerly Education Commissioner with Ontario’s Ministryof Education and at the time Coordinating Superintendent of Education, the York Region DistrictSchool Board designed the Quest Conference in the early 1990’s. This conference provided membersof the educational community with an opportunity to come together to discuss contemporaryeducational issues, the very first being secondary school reform in Ontario.Today the Quest Conference continues Dr. Glaze’s vision, and attracts up to 1000 educators fromaround the world who have one primary objective, to improve student learning and raise studentachievementWorld renowned educational leaders like Michael Fullan, Carmel Crevola, Andy Hargreaves, RobertMarzano, Larry Lezotte, Ken Leithwood, Joyce Epstein, Douglas Reeves, David Hopkins, Bill Daggett,Peter Hill and others have provided the theoretical basis for our collective work, and engaged usthrough dialogue and focused workshops to translate theory into successful practice.Dynamic and opening keynote speakers have included Stephen Lewis, Peter Mansbridge, RomeoDallaire, Justin Trudeau and Taddy Blecher.The Quest Conference is much more than an event. It is a resource that districts, along with itsschools and services can use to reinforce carefully considered strategies that promote better studentlearning and improved student achievement. Our Quest website will engage all presenters andregistrants prior to and again after Quest, providing additional opportunities to dialogue withkeynote speakers, download professional learning materials, and learn from one another. "The Questfor Increased Student Achievement: Engaging Learning for the 21st Century" builds on last year’s"Designing and Building Cultures for Deeper Learning".


Michael Fullan, Douglas Reeves, Andrew Hargraeves en Miquel Nussbaum whose powerfulmessages, insights, and contributions will be complemented by an outstanding selection ofworkshops and smaller group forums. Explore together with others current research, best practices,and potential follow up strategies for personal implementation. With Michael Fullan as facilitator, wewill probe more deeply into the second-order change processes, actions, and structures that besthelp us move from an understanding of student learning improvement strategies to those intentionalchanges in our system and school cultures that will inspire, mobilize and engage all educationpartners, build capacity towards excellence and innovation, and collectively enable practice that willhelp ensure increased student achievement.

Friday07.30 Breakfast08.30 Check-out and store luguage nearby the lobby.09.00 Quest14.00- 14.30 Plenary summary; towards conclusions for our own agenda and what may follow…

Veranderingen in het onderwijssysteem Hoe kunnen we met alle betrokkenen in het onderwijsveldduurzame verandering, schoolverbetering en hogere leerprestaties tot stand brengen?

Wat betekent dit voor de verschillende lagen: Lokaal/regionaal

Schoolbestuur/RvT

Schoolleiding en Leraar

Ouders

Gemeenschap

We werken volgens vier vaste principes: Feitelijke waarneming

Interpretatie in de Canadese context

Vertaling naar de Nederlandse context

Aanbeveling voor de Nederlandse context; Van WAT naar HOE

Friday November 19th departure to Pearson International Airport Toronto14.45 Travel by Shuttle to Airport15.30 Arrival at Pearson International Airport Toronto (local time)17.45 Departure flight KLM to Schiphol Amsterdam

Saturday November 20st arrival at Schiphol Airport07.15 Arrival at Schiphol (local time)

samenwerken en verbinden

Documents