Tekst 2

Cultuuroverdracht

Grondbeginselen Mensen maken zich een bestaande cultuur eigen in de omgang met anderen dankzij hun vermogen tot leren. Cultuuroverdracht in ruimte en tijd is essentieel voor haar voortbestaan en groei. Bij overname van cultuur komen, onder andere door selectiviteit van de overnemende partij, veranderingen tot stand. Cultuuroverdracht: het aan anderen doorgeven van voorstellingen, opvattingen, normen en waarden, zowel ten aanzien van materile als immaterile zaken. Macrosociologisch Socialisatie: sociale processen waarbij cultuur wordt overgedragen tussen concrete individuen (moeder-kind, stedeling-plattelander). Microsociologisch begrip Drie dimensies: 1. Cultuuroverdracht in tijd: oudere generatie geeft haar cultuur als sociale erfenis door aan de jongere. -> conserveren van de bestaande cultuur. Traditie is beperkter dan sociale erfenis in de zin van vanouds gebruikelijk. Traditie beperkt zich tot bepaalde onderdelen van de sociale erfenis. 2. Cultuurelementen doorgeven in geografische ruimte. Van samenleving naar samenleving. Vb. van platteland naar stad. Heeft per definitie verandering van eigen cultuur tot gevolg. 3. Overdracht binnen sociale ruimte: ene sociale niveau naar het andere (verticaal), van ene politieke partij naar de andere (horizontaal). Per definitie verandering van eigen cultuur tot gevolg. Taalverandering -> drie soorten: van onderen (hen/zij), neutraal en van boven. Er wordt hier verwezen naar verschillende maatschappelijke standen. Cultuur is allerminst een statisch verschijnsel: door overname van elders worden steeds nieuwe dingen aan het bestaande cultuurpatroon toegevoegd. Dit gebeurt alleen als die niet ervaren worden als strijdig met het bestaande cultuurpatroon. Alle vreemde cultuurelementen worden beoordeeld vanuit het eigen referentiekader. Alleen wanneer de machtsverschillen erg groot zijn, kan de overdragende partij min of meer haar wil opleggen aan de overnemende partij.

Het verschijnsel van een andere zingeving en ook een andere wijze van omgaan met materile objecten doet zich in het sociale leven bijna steeds voor zodra zij worden verplaatst in tijd, geografische of sociale ruimte. -> hetzelfde materile voorwerp krijgt in de overnemende cultuur een geheel andere betekenis. -> vb. Souvenirs -> siervoorwerp De meeste definities van socialisatie beperken zich tot het overdragen van waarden, normen en rollen aan de nieuwelingen. Een andere betekenis is vrijwel verloren gegaan, namelijk het ontwikkelen van een wij-gevoel en van het vermogen en de wil om met anderen samen te handelen, dus eigenlijk sociaal maken. Twee vormen socialisatie: 1. Enculturatie: aanleren en verwerven van de (sub)cultuur van de samenleving of het milieu waarin men geboren wordt. 2. Acculturatie: later alsnog aanleren en verwerven van een andere (sub)cultuur of elementen daaruit. Schurende cultuurpatronen: men houdt zich zoveel mogelijk aan de eigen cultuur en blijft afzijdig van de dominante cultuur. Marginaliteit: zich bevinden op de grens van twee samenlevingen met ieder een eigen cultuur, die op belangrijke punten niet alleen van elkaar verschillen, maar ook strijdig zijn. De macrosociologische versie van het microsociologische rollenconflict. Dalende en stijgende cultuurgoederen Binnen een samenleving worden bepaalde cultuurelementen in sommige kringen op den duur niet meer geaccepteerd, vaak omdat zij inmiddels zijn overgenomen door anderen die sociaal als lager worden gezien. (vb. taal, sport) Corpulentie: recente gegevens over ongelijke verdeling van vetzucht over de sociale lagen wijzen op een proces van daling van de bovenste naar de onderste sporten van de sociale ladder en naar jongeren. Tegenovergestelde van corpulentie: anorexia nervosa, is van de hogere naar de lagere sociale milieus gedaald. Samenvatting: Cultuuroverdracht -> macrosociologisch begrip Socialisatie -> microsociologisch begrip Enculturatie -> macrosociologisch de cultuuroverdracht in tijd Acculturatie -> cultuuroverdracht in de geografische of sociale ruimte