sağlık 2020Ÿlık-2020-a...•sağlıklı beslenme •İ stresi ile baa çıkma ve spor yapma...
TRANSCRIPT
Sağlık 2020 Yrd. Doç. Dr. Alpaslan TÜRKKAN
Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi
Halk Sağlığı Anabilim Dalı
Sağlıklı Şehirler Proje Eğitimi
23-25 Ocak 2013/BURSA Atatürk Kongre ve Kültür Merkezi
Sağlık 2020 Nedir?
• Hükümet - toplumlara destek
• Avrupa’nın yeni sağlık politika çerçevesi
• DSÖ Avrupa Bölge Komitesi 62. oturumu
• Eylül 2012/Malta
• 53 üye ülke
Değerler…
• «Her insanın en temel haklarından birisi ulaşılabilecek en
yüksek sağlık seviyesine ulaşmaktır.» DSÖ Tüzüğü
• Evrensellik
• Dayanışma
• Eşit erişim
• Hakkaniyet
• Irk, cinsiyet, yaş, statü, ödeme ayrımı
• Sürdürülebilirlik
• Kalite
• Şeffaflık
• Hesap verilebilirlik
• Karar vermeye katılım
«Herkes için, eşitliğe dayanan bir
insani hak olarak daha yüksek
sağlık ve esenlik istiyoruz.
Sağlık para ile satın alınamaz.»
Sağlık 2020 - Amaç
• Sağlık ve esenliği artırmak
• Eşitsizlikleri azaltmak
• Halk sağlığını güçlendirmek
• İnsan odaklı sağlık sistemleri oluşturmak
• Evrensel
• Eşitlikçi
• Sürdürülebilir
• Yüksek kaliteli
Doğumda yaşam beklentisi (2011)
Hastalıklar farklı
Kolera Malarya Polio-myelitis
Dünya 190.130 172.997.420 1.733
Afrika 160.801 60.731.835 841
Amerika - 719.783 -
Güneydoğu Asya 4.168 100.491.743 723
Avrupa - - -
Doğu akdeniz - 8.291.229 169
Batı pasifik 1.228 2.604.165 -
World Health Statistics 2010
Kalp Hastalıkları Ölümleri Tüberküloz Ölümleri
Solunum Sistemi Enfeksiyonu Ölümleri
Ölüm Nedenleri Farklı
Bebek Ölüm Hızı, 2010 (1000 canlı doğum)
2,3 2,5 2,5 2,5 2,7
3,2 3,3 3,3 3,4 3,4 3,4 3,4 3,5 3,6 3,8 3,8 3,8 3,9
4,2 4,3 4,3
5,0 5,3 5,5
9,4 9,8
2,2 2,8
3,8 4,4
6,7 7,6
13,6
0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0 12,0 14,0 16,0
Finland
Slovenia
Czech Republic
Kıbrıs Rum Kesimi
Danimarka
İtalya
Fransa
Yunanistan
Hollanda
EU-27
İngiltere
Macaristan
Bulgaristan
İzlanda
İsviçre
Sırbistan
Türkiye
Ülke koşullarına uyarlanabilir çerçeve…
• Her ülke farklı
• Farklı yollarla hedefe ulaşmaya çalışacaklar.
• Farklı seviyelerden başlayacaklar
• Farklı yaklaşacaklar
• Aynı amaç etrafında birleşecekler
Çerçeve/Felsefe
• Sağlık temel bir sosyal kaynak ve servettir
• Ekonomik, sosyal kalkınma ve sağlık
Toplumdan bireye…
• Toplumu geliştiren ileri götüren şeyler bireyleri de sağlıklı
kılar.
• Japon Adölesanlar….
• İntihar
• Eğitim sisteminde değişim
• Meslek seçimi
San Francisco
• Otobüs şoförleri
• Tansiyon yüksekliği, GIS, KİS
• Klinik tedavi,
• Sağlıklı beslenme
• İş stresi ile başa çıkma ve spor yapma eğitimleri
• Zamana uyma sıkıntısı-tarifeler gerçekçi değil.
• İstirahat molası, beslenme, paylaşım yok…
Sağlık harcamaları GSYİH’dan hızlı artıyor.
• Sağlık harcamaları devletler için gittikçe artan
şekilde zorluk oluşturmaktadır.
• Sağlık sektörü ekonomiyi etkiler…
• Büyük ekonomik sektör
Sağlık Harcamaları
Sağlığa ayrılan pay
(GSYH)
Kişi başı sağlık
harcaması (ppp $)
Dünya 9,7 863
En az 1,9 (Myanmar) 17 (Kongo)
En fazla 19,1 (Kirbati) 7 285 (ABD)
Düşük gelirli 5,3 67
Düşük-orta gelirli 4,3 181
Üst-orta gelirli 6,4 757
Yüksek gelirli 11,2 4 145
Türkiye 5,0 677
Koruyucu hizmetlere ayrılan pay, 2010
0,7 1,5
2,4 2,5
6,3
0,5 0,5
0,8 1,3
1,8 1,9 2,0
2,1 2,1 2,1
2,3 2,3
2,5 2,7
2,9 3,1
3,2 3,5 3,6
3,8 4,5
4,8 5,3
5,4 6,2
0 2 4 6 8
CroatiaIceland
SwitzerlandNorway
Serbia
ItalyCyprus
LithuaniaMalta
AustriaLuxembourg
BelgiumPolandFrance
PortugalDenmark
SpainCzech Republic
EstoniaEU-24Latvia
GermanyBulgariaSwedenSloveniaHungary
NetherlandsSlovak Republic
FinlandRomania
% current expenditure on health
Koruyucu hizmetlere öncelik verilmeli
Sağlık Harcamaları-Beklenen Yaşam Süresi-Ölümler
Kişi başı sağlık
harcaması
(ppp $)
Doğumda
beklenen
yaşam süresi
İnfant mortalitesi
(1000 canlı
doğum)
5 yaş altı ölüm
(1000 canlı
doğum)
Dünya 863 68 45 65
Türkiye 677 74 20 22
Venezuella 697 75 16 18
Luxembourg 5 734 80 2 3
ABD 7 285 78 7 8
Uruguay 916 75 14 16
Küba 917 77 5 6
Japonya 2 696 83 3 3
Avusturya 3 763 80 4 4
• Sağlık sektörü kaynak kullanımı
• Etkin strateji / gerçek sağlık faydaları
• Tüm dünyada sağlık göstergelerinde düzelme
olmaktadır. Ama…
Eşitsizlikler • 1980-2010 doğumda
beklenen yaşam ümidi 6
yıl arttı
• Kadın • Fransa 85.0
• Bulgaristan/Romanya 77.3
8 yıl
• Erkek • İsveç 79.4
• Litvanya 67.3
12 yıl
• Anne ölümlerinde 42 kat
Yüksek ve düşük eğitimlilerde beklenen yaşam ümidi-2010 (65 yaş)
• Yüksek eğitimliler daha fazla yaşıyor… 0 2 4 6 8
Norveç
Makedonya
Hırvatistan
İsveç
Slovenya
Romanya
Portekiz
Polonya
Malta
İtalya
Macaristan
Finlandiya
Estonya
Danimarka
Çekoslovakya
Bulgaristan
Years
KadınErkek
• Ortak hedefler iyileşmeyi artırır
• Ülkeler birlikte çalışmalıdır.
• Sağlık ve diğer sektörlerin işbirliği
• Sosyal eşitsizlikler üzerinde çalışmak
• Katılımı sağlayacak yapı ve süreçler
Sağlığın sosyal ve çevresel belirleyicileri
üzerinde çalışmak eşitsizlikleri giderebilir.
• Sağlığın belirleyicilerine yönelik kentsel gelişim...
«Eğitim, sağlık, beslenme, su ve hıfzısıhha birbirini
tamamlar. Birine yapılan yatırım diğerini de olumlu etkiler.»
(BM 2003 İnsani Kalkınma Raporu)
Stratejik Hedefler
1. Eşitsizliklerin azaltılması
2. Katılımcı yönetişimin iyileştirilmesi
Öncelikli alanlar Birbiri ile ilişkili, bağımsız ve birbirini destekler 4 alan…
1. Yaşamın tamamında sağlığa yatırım ve insanları güçlü
kılmak
2. En büyük sağlık sorunlarını gidermek (bulaşıcı, bulaşıcı
olamayan)
3. İnsan merkezli sağlık sistemlerini, halk sağlığı
kapasitesini, acil durum hazırlığını, izleme ve cevap
verme kapasitesini güçlendirmek
4. Güçlü toplum ve çevre oluşturmak
1. Yaşamın tamamında sağlığa yatırım ve
insanları güçlü kılmak
• Hamilelik-ilk çocukluk dönemi
• Sağlıklı seçime yöneltim
• Çocukluk –gençlik döneminde koruma
• Sağlıklı işyeri
• Sağlıklı yaşlanmanın desteklenmesi
• Obezite
• Ruhsağlığı programlarını desteklemek
• …
2. En önemli sağlık sorunlarına müdahale
(bulaşıcı, bulaşıcı olamayan) • Strateji
• Toplumun tümüne
• Küresel ve bölgesel direktiflerin gözetilmesi
• Bilgi ve izleme yeteneklerini geliştirmek
3. İnsan merkezli sağlık sistemlerini, halk sağlığı kapasitesini, acil
durum hazırlığını, izleme ve cevap verme kapasitesini
güçlendirmek
•Sağlık Sistemi • Finansal yeterli
• Amaca uygun
• İnsan merkezli
• Kanıta dayalı
Tüm ülkeler değişen hastalıklara ve nüfus yapısına
uymak zorundadır.
Krizleri görebilecek ileri görüş…
2020 TSH yaklaşımına bağlılığını sürdürür.
4. Güçlü/dirençli toplum ve çevre oluşturmak
• Bireyin sağlığı doğduğu, büyüdüğü ve yaşlandıkları koşullar
ile ilgili
• Teknoloji, enerji, üretim, kentleşme değişir/değerlendirilmeli
• Güçlü toplum adapte olur, cevap verir zorlu durumla
mücadele eder.
• Çevre ve sağlık sektörleri işbirliği
• «DSÖ Sağlıklı Şehirler ve Topluluklar» hareketi
• Birlikte çalışmak
Dikkatiniz için teşekkür ederim…