SAĞLIKLI BESLENME VE MENÜ PLANLAMA

BİLKENT ÜNİVERSİTESİKAFETERYALAR İŞLETMESİ

MÜDÜRLÜĞÜ

SAĞLIK;Fiziksel, zihinsel ve sosyal yönden tam bir iyilik halidir.

BESLENME;Büyüme, gelişme, sağlıklı ve üretken olarak uzun süre yaşamak için;

gerekli olan besin öğelerinin vücuda alınıp kullanılabilmesidir.

Cinsiyetimize ve yaşımıza

Yaptığımız işe

GÖRE İHTİYACIMIZ OLAN UYGUN BESİNLERİ YEMEKTİR

Özel durumumuza

BESLENME;

BESİN;Yenilebilen ve yenildiğinde yaşam için gerekli

besin öğelerini sağlayan bitki ve hayvan dokularına ‘BESİN’ denir.

BESİN ÖĞESİ;Besinlerin bileşiminde bulunan ve yaşamsal işlevler için gereksinim duyulan maddelerdir.

Vücudun çalışmasındaki etkinliklerine göre 6 grupta toplanmışlardır :

1. Karbonhidratlar2. Proteinler3. Yağlar4. Vitaminler5. Mineraller6. Su

YETERLİ ve DENGELİ BESLENME

Gerekli besinlerin yeterli miktarda ve dengeli olarak tüketilmesidir.

Sağlığın korunması, hastalıkların önlenmesi

Büyüme ve gelişme

Dokuların yenilenmesi, yara iyileşmesi

Vücudun çalışması ve

Kaliteli bir yaşam için gereklidir.

Yetersiz ve dengesiz beslenen kişi;

Kolay hasta olur ve hastalık ağır seyreder.

Yorgun, halsizdir.

Zihinsel yetenekleri düşer.

Besinler içerdikleri besin ögelerinin türleri ve miktarları yönünden farklılık gösterirler.

besinler besleyici değerleri yönünden 4 grup altında toplanır:

BESİN ÇEŞİTLİLİĞİNİ SAĞLAMAK İÇİN;HER ÖĞÜNDE 4 ANA BESİN GRUBUNDAN TÜKETMEK GEREKMEKTEDİR.

DÖRT YAPRAKLI YONCA

SÜT

YOĞURT

PEYNİR

ÇÖKELEK

SÜT TOZU VB.

SÜT GRUBUTÜKETİM ÖNERİLERi

Her gün; YetişkinlerÇocuklar, AdölesanlarGebe ve emziklilerMenopoz sonrası kadınlar

2 porsiyon

3-4

porsiyon

BİR PORSİYON:1 orta boy su bardağı süt (200ml) veya yoğurt

2 kibrit kutusu peynir

Yaşlılar

Dana, koyun, tavuk, hindi eti, balık vb.

Kurufasulye, nohut, mercimek vb.

Ceviz, fındık, fıstık gibi yağlı tohumlar

ET-YUMURTA-KURUBAKLAGİL GRUBU TÜKETİM ÖNERİLERi

Her gün; Yetişkinler

Gebe ve emzikliler

2 porsiyon

3 porsiyonBİR PORSİYON:Et,tavuk,balık vb: 2 köfte kadar (50-60g)

Kuru baklagiller: Bir çay bardağı kadar (90g)

Yağlı tohumlar: Bir avuç kadar (30g)

Yumurta: Haftada 3-4 adet tüketilmelidir.Büyüme

gelişme çağındaki çocuklar hergün 1 adet tüketebilir.

Çocuklar

SEBZELER

MEYVELER

BİTKİLERİN HER TÜRLÜ YENİLEBİLEN KISIMLARI

SEBZE VE MEYVE GRUBUTÜKETİM ÖNERİLERi

Günde en az 5 porsiyon sebze ya da meyve tüketilmeli

Bunun en az 2 porsiyonu sebze olmalıdır.

EKMEK ÇEŞİTLERİ

MAKARNA-ŞEHRİYE-PİRİNÇ

UN

NİŞASTA

BULGUR

PASTA-BİSKÜVİ

EKMEK VE TAHIL GRUBUTÜKETİM ÖNERİLERi

Tahıl grubu günde 6-11 porsiyon tüketilebilir.

Tüketilecek miktar bireyin ağırlık ve bedensel çalışma durumuna göre değişir.

Besin piramidi

DENGELİ BİR ÖĞÜNE ÖRNEK;Kurufasulye yemeği

Pirinç pilavı

Yoğurt

Salata

Her gün 3 ana öğün ve ara öğün tüketilmelidir.

Öğünler atlanmamalıdır.** Özellikle sabah kahvaltısı atlanmamalıdır.

Kahvaltı yapmamak ve uzunca bir süre aç kalmak;

Vücudumuzun sağlıklı çalışmasını engeller.

Uzun süreli açlıklarda kan şekeri düşer.

Çalışma ve aktivite düzeyi etkilenir.

Anlama ve algılama düzeyi azalır.

• Çocuklarımızın okulda geçirdiği süre boyunca tükettikleri- Kuşluk öğünü- Öğle yemeği- İkindi öğünü

menüleri planlanırken de yeterli ve dengeli beslenmeleri hedeflenmektedir.

MENÜ PLANLARKEN AMAÇLARIMIZ NE OLMALIDIR?

1. Tüketicilerin Yeterli ve Dengeli Beslenmelerini Sağlamak.

2. Beslenme Maliyetini Dengede Tutmak.

3. Kayıpları/Artıkları Önlemek.

4. Monotonluğu Önlemek.

5. Tüketiciyi Memnun Etmek.

MENÜ PLANLAMA

• Menüler planlanırken önce menü iskeleti oluşturulur. İskelet oluşturulurken yemek grupları temel alınır.

BİRİNCİ GRUP YEMEKLER

- Büyük Parça Et Yemekleri- Küçük Parça Et Yemekleri- Köfteler- Etli Sebze Yemekleri- Etli Dolma ve Sarmalar- Etli Kurubaklagil Yemekleri- Yumurtalı Yemekler

İKİNCİ GRUP YEMEKLER

- Çorbalar- Pilavlar- Makarnalar- Börekler- Zeytinyağlı Yemekler

ÜÇÜNCÜ GRUP YEMEKLER

- Meyveler- Salatalar- Komposto, Hoşaflar- Tatlılar- Cacık, Yoğurt, Ayran vb.

• İskelet oluşturulduktan sonra sıra bu iskelete uygun yemeklerin yerleştirilmesine gelir.

• Yemeklerin seçiminde en önemli noktalardan biri menüde yer alacak yemekler arasında renk, yapı, kıvam, tat yönünden uygun bir kombinasyonun sağlanmasıdır.

MENÜLER İÇİN YEMEK SEÇİMİNDE;

Besin Değeri Renk Yapı-Şekil Akışkanlık

-Kıvam Tad-lezzetHazırlama-Pişirme Yöntemleri

Yemeklerin Sıcaklığı

MENÜ ÖRNEĞİ

ÖZEL BİLKENT İLKOKULU 5 – 6 YAŞ GRUBU ÖĞRENCİLERİ MAYIS AYI MENÜSÜ

ÖZEL BİLKENT İLKOKULU 1. - 4. SINIFLAR MAYIS AYI MENÜSÜ

ÖZEL BİLKENT İLKOKULU 5. - 8. SINIFLAR MAYIS AYI MENÜSÜ

MAYIS 2015 AYI ÖĞLE YEMEKLERİNE GÖRE YEMEK GRUPLARININ DAĞILIMI

BİRİNCİ GRUP YEMEKLER• BÜYÜK PARÇA ET YEMEKLERİ : 1 KEZ / AY• KÜÇÜK PARÇA ET YEMEKLERİ : 3 KEZ / AY• ** TAVUK YEMEKLERİ : 3 KEZ / AY• KÖFTE YEMEKLERİ : 4 KEZ / AY• ETLİ SEBZE YEMEKLERİ : 4 KEZ / AY• ETLİ DOLMALAR : 2 KEZ / AY• ETLİ KURU BAKLAGİL YEMEKLERİ : 2 KEZ / AY

MAYIS 2015 AYI ÖĞLE YEMEKLERİNE GÖRE YEMEK GRUPLARININ DAĞILIMIİKİNCİ GRUP YEMEKLER

• ÇORBALAR : 10 KEZ / AY• PİLAVLAR : 5 KEZ / AY• MAKARNALAR : 2 KEZ / AY• BÖREKLER : 2 KEZ / AY

MAYIS 2015 AYI ÖĞLE YEMEKLERİNE GÖRE YEMEK GRUPLARININ DAĞILIMI

ÜÇÜNCÜ GRUP YEMEKLER• MEYVELER : 4 KEZ / AY• SALATALAR : HER GÜN SALATA BAR• KOMPOSTOLAR : 1 KEZ / AY• SÜTLÜ TATLILAR : 4 KEZ / AY• HAMUR TATLILARI : 3 KEZ / AY• CACIK, YOĞURT, AYRAN : 7 KEZ / AY