sağlikli yaşam i̇çi̇n i̇puçlari

Hastalarınıza sağlıkları ile ilgili konulardaaçıklamalar yaparkenburadaki ipuçlarını kullanarakzaman kazanabilirsiniz.

HASTALARINIZIN DAHA SAĞLIKLIOLMALARINA YARDIMCI OLUN

American College of Physicians (Amerikan İç Hastalıkları Derneği) tarafından hazırlanan dökümandan Türk İç Hastalıkları Uzmanlık Derneği adına uyarlanmıştır.

SAĞLIKLI YAŞAM İÇİN İPUÇLARINELER YAPABİLİRSİNİZ?

Eğer göğsünüzde, kollarınızda, boynunuzda veya çenenizde herhangi bir zamanda bir ağrı olursa, bir aspirin alın (daha önceden kullanmanıza engel olacak bir durum yoksa), ambulans çağırın veya birisinin sizi hastaneye götürmesini söyleyin.

Doktorunuzla bir daha ki randevunuzu unutmayın. Tarih __________________________

Doktorunuzla bunlar hakkında konuşun:

■ Almanız gereken ilaçlar

■ Diyetiniz

■ Ne zaman aşağıdakileri yapmaya başlayabileceğiniz

● Merdiven tırmanmak (___ gün içerisinde) ● Eşya kaldırmak (___ gün içerinde) ● Otomobil kullanmak (___ gün içerinde) ● Cinsel ilişki (___ gün içerinde) ● İşe geri dönmek (___ gün içerinde)

■ Ne tür egzersizler yapmanız gerektiği

Kalp krizi kalbinizi zedeler ve iyileşmesi 4-6 hafta sürebilir. Daha iyi olmak ve yeni bir kalp krizini önleyebilmek için neler yapabileceğinizi burada bulabilirsiniz.

TÜRK İÇ HASTALIKLARI UZMANLIK DERNEĞİ

Kalp Krizinden SonraSAĞLIKLI YAŞAM İÇİN İPUÇLARI

NELER YAPABİLİRSİNİZ ?

■ Sigara içmeyin ve sigara içenlerin çevresinde bulunmayın.

■ Sağlıklı yemek için doktorunuzun önerilerini alın.

■ Alkol tüketiyorsanız, ne kadarının sizin için doğru olduğunu sorun.

■ İdeal vücut ağırlığınızın ne olduğunu sorun.

■ İlaçlarınızı her gün düzenli bir şekilde kullandığınızdan emin olun:

● Aspirin ve başka ilaçlar kanınızın akışkan olmasını sağlar.

● Diğer ilaçlar kalbinizin aşırı çalışmasını önler.

● Kolesterol ilaçları, yüksek kolesterolünüz olmasa bile kolesterolünüzün düşük kalmasını sağlar.

● Hipertansiyon ilaçları kan basıncınızı düşük tarafta tutar.

● Eğer diyabetik iseniz, diyabet ilaçları kan şekerinizi normal düzeyinde tutar.

● Eğer sigara içiyorsanız, sigarayı bırakmak için nikotin bantlarından, nikotin sakızlarından veya diğer

ilaçlardan yararlanabilirsiniz.

Kalp Krizinden Sonra

w w w . t i h u d . o r g . t r

SAĞLIKLI YAŞAM İÇİN İPUÇLARI


■ Sigara içmeyin ve sigara dumanından, tozdan ve diğer dumanlardan/buharlardan uzak durun.

■ Eğer sarı veya yeşil renkli balgamla beraber öksürürseniz ve solunum sıkıntısı çekmeye başlarsanız soğuk algınlığı için tedavi alın.

■ İlaçlarınızı her gün düzenli kullanın ve solunum ilaçlarınızı doğru kullanmayı öğrenin.

■ Enerjinizi yüksek tutmak için düzenli egzersiz yapın. Fiziksel aktivite KOAH’ta faydalıdır.

■ Sigarayı bırakmak için doktorunuzun yardımını isteyin.

■ Pnömokok aşısı ve her sonbaharda grip aşısı için doktorunuza danışın.

■ Solunum sıkıntısı çektiğinizde veya ateşiniz olduğunda doktorunuzu arayın.

Sağlıklı kalabilmeniz için KOAH hakkında bilgi sahibi olun.

Doktor ziyaretlerinizi ayarlayın. Bir sonraki randevu tarihiniz: __________________________________

Kronik obstrüktif akciğer hastalığı, KOAH, uzun sürede gelişen bir solunum sorunudur. Daha iyi olmak ve KOAH’ın daha kötüye gitmesini önlemek için

neler yapabileceğinizi burada bulabilirsiniz.


Kronik ObstrüktifAkciğer Hastalığı (KOAH)



■ Solunum ilacımı günde kaç defa kullanacağım? _________________________________________________

■ Solunum ilacımı günün hangi saatinde alacağım?_______________________________________________

■ Her seferinde kaç puf/nefes kullanacağım?_____________________________________________________

■ Solunum ilacımı doğru kullanma şeklini bana gösterebilir misiniz?__________________________________

■ Solunum ilaçlarımı nefesimi nasıl rahatlatacak?_________________________________________________

■ Solunum ilaçlarımı almayı unutursam ne yapmam gerekir?________________________________________

■ Solunum ilaçlarımın ve diğer ilaçların yan etkileri nelerdir?________________________________________

■ Eğer nefesime yardımcı olması için oksijen kullanmam gerekirse gün içinde ve gece

nasıl kullanacağım?_______________________________________________________________________

KOAH tedavinize başlamadan öncedoktorunuza aşağıdaki soruları sorunuz.



NELER YAPABİLİRSİNİZ ?Kronik Obstrüktif

Akciğer Hastalığı (KOAH)

■ Düzenli olarak kontrole gidin ve reçete edildiği şekilde ilaçlarınızı alın.

■ Sağlıklı yemekler yiyin ve her gün egzersiz yapmaya çalışın.

■ Yorulduğunuz zaman dinlenin.

■ Daha az alkol alın.

■ Bir dayanışma grubuna katılabilirsiniz.

■ Yapabildiğiniz sürece günlük aktivitelerinize devam edin.

■ Acil durumlar için bir planınız olsun.

Doktorunuza hangi ilaçların demansı

yavaşlatabileceğini sorun.

Doktorunuza sizi aktif tutabilecek gündelik

aktivitelerin neler olabileceğini sorun.

Eğer hareketlerinizde ya da düşüncelerinizde

büyük değişiklikler varsa doktorunuzu arayın.

Demansı olan hastalar unutmaya başlar ve günlük işlerini yaparken sorunlar yaşarlar. Burada kendinize yardımcı olmak için neler yapabileceğinizi bulabilirsiniz.


Demans (Bunama)SAĞLIKLI YAŞAM İÇİN İPUÇLARI


■ Kişiye her zaman ismiyle hitap edin.

■ Her gün aynı saatte uyanma, banyo, giyinme, yemek ve yatma için bir günlük rutin oluşturun.

■ Giysilerin üzerinde velkro bağlamaları kullanabilirsiniz. Fermuar ve düğmelerden daha kolaylıkla kullanılabilirler.

■ Güvenilir ve destekleyici bir ev oluşturun. Tehlike yaratacak bölgelere girişi kısıtlayın. Odalarda ve koridorlarda loş bir ışık olsun. Gece ışıkları kullanın.

■ Kişinin düşmesine veya kendini yaralamasına engel olmaya çalışın. Banyoya tutunma çubukları ve kaydırmaz yer örtüleri koyun.

■ Acil durumlar için bir telefon listesi bulundurun.

Doktorunuza, hastanızın hangi evrede olduğunu ve ne beklemeniz gerektiğini sorun.

Doktorunuza, demansın geri dönüşlü ya da tedavi edilebilir bir etkene bağlı olup olmadığını gösterecek tüm tetkiklerin yapılıp yapılmadığını sorun.

Doktorunuza, tıbbi bakımın nasıl olması gerektiğini sorun.

Doktorunuza hangi ilaçları nasıl vermeniz gerektiğini sorun.

Doktorunuza geleceği, yaşam sonu kararlarını ve bakımevini nasıl planlamanız gerektiğini sorun.Kişinin davranış veya düşünce tarzında büyük değişiklikler varsa doktorunuzu arayın.

Demansı olan kişilere bakmak zordur. Burada neler yapabileceğinizi bulabilirsiniz.


Demans (Bunama)SAĞLIKLI YAŞAM İÇİN İPUÇLARI


Eğer aşağıdaki belirtiler varsa depresyonda olabilirsiniz:

■ Uzun zamandır üzgün hissediyorsanız ■ Eskiden yapmaktan hoşlandığınız şeylerden

artık keyif almıyorsanız ■ Eskisinden daha fazla ya da daha az uyuyorsanız ■ İştahınızda kilo almanıza veya kaybetmenize yol

açan bir değişiklik varsa ■ Ölüm ya da intihar düşünceleriniz varsa

Doktorunuz size depresyonunuz için yardımcı olmaya çalışır!

■ Depresyon çok ciddi bir durumdur. ■ Depresyonunuz aileniz ve arkadaşlarınız için de

acılı olabilir.Eğer kendinize zarar vereceğinizi düşünüyorsanız hemen 112’yi arayın.

Depresyonum için ne yapabilirim?

■ Yardım alın ■ Bir danışmanla, bir arkadaşla ya da güvendiğiniz

başka birisi ile konuşun ■ Hoşunuza giden aktiviteler yapın ■ Meyve sebze içeren sağlıklı yemekler yiyin ■ Her gün en az 30 dakika yürüyüş veya egzersiz

yapın ■ Sigara ve alkolü bırakın ■ Doktorunuzdan randevu alın ■ Eğer doktorunuz size ilaç verirse, ilacı her

gün alın. Eğer daha iyi hissetseniz bile, ilacı bırakmayın.

Bir daha ki randevu_________________________

Depresyon, sadece saatler veya günler boyunca mutsuz hissetmek demek değildir. Günü yaşamanızı zorlaştıran bir üzgünlük veya ümitsizlik hissidir.


DepresyonSAĞLIKLI YAŞAM İÇİN İPUÇLARI



■ Depresyonumu iyileştirmek için neler yapmalıyım?__________________________________________

■ Depresyon ilacımın adı nedir?___________________________________________________________

■ Depresyon ilacımı ne kadar süre almam gerekecek?__________________________________________

■ İlacımı günün hangi saatinde alacağım ve diğer ilaçlarımla beraber alabilir miyim?_________________

■ İlaçlarımı yemekle beraber mi aç karnına mı almalıyım?______________________________________

■ Depresyon ilaçlarımın yan etkileri nelerdir?_________________________________________________

■ İlaçlarımı ne kadar süre kullanayım?_______________________________________________________

Hiçbir zaman unutmayın; eğer kendinize veya bir başkasına zarar vereceğinizi düşünürseniz hiç

zaman kaybetmeden 112’yi arayın!

Doktorunuza depresyon hakkında sormanız gereken şeyler:

DepresyonSAĞLIKLI YAŞAM İÇİN İPUÇLARI


■ Daha az yiyin, şeker ve nişasta içeren ürünleri tüketmeyin.

■ Her gün egzersiz yapmaya çalışın.

■ Kan şekerinizi ölçün ve doktorunuza göstermek için yazın.

■ Sigara içmeyin.

■ İlaçlarınızı her gün alın.

Doktorunuza diyet yapmanın, kilo vermenin ve egzersiz yapmanın en iyi yolunun ne olduğunu sorun.

Doktorunuza HbA1c testinizi, kan basıncınızı, kolesterol düzeyinizi sorun, göz muayenesi yaptırın ve ayak bakımını öğrenin.

■ Eğer diyabet ilacı kullanıyorsanız ve titreme, terleme ve bilincinizde fenalaşma fark ederseniz hemen biraz şeker yiyin, kan şekerinizi kontrol edin ve doktorunuzu arayın.

Diyabeti olan kişilerin kanlarında vücutlarına zarar verebilecek ölçüde yüksek kan şekeri bulunmaktadır. Genellikle fazla kiloya, yüksek kolesterol ve yüksek kan basıncı değerlerine sahiptirler.

Burada diyabetinizi kontrol altında tutmak için neler yapabileceğinizi bulabilirsiniz.

Diyabet




■ Kan şekerimi saat ___________________ ölçmeliyim.

■ İlacımı saat _______________________almalıyım.

■ Hedef vücut ağırlığım ___________kilo.

■ Kan şekerim ______ olmalı.

■ Hemoglobin A1c düzeyim ___________olmalı.

■ Kolesterol düzeyim _______________olmalı.

■ Bir sonra ki göz muayenem __________ tarihinde.

■ Bir sonra ki ayak muayenem __________ tarihinde.

■ Bir sonra ki doktor muayenem __________ tarihinde.

Doktor veya hemşirenizden aşağıdaki formu doldurmanız içinsize yardım etmesini isteyin:


DiyabetSAĞLIKLI YAŞAM İÇİN İPUÇLARI


■ Grip kapmanızı önleyecek en iyi yöntem grip aşısıdır. Aşıdan grip bulaşmaz.

■ Eğer aşağıdaki durumlara sahipseniz her yıl grip aşısı olmalısınız:

● 50 yaş üzeri ● Diyabet, kalp veya akciğer hastalığı, veya başka

bir kronik hastalık ● Küçük bir çocuk, kronik sağlık sorunları olan bir

hasta veya yaşlı bir hastayla yaşamak ■ Aşıyı Ekim veya Kasım’da grip mevsimi başlamadan

önce yaptırmak en iyisidir. ■ Hasta olan insanlara yaklaşmayın. Grip virüsü

havayla yayılır. Eğer hastalanırsanız işe ve okula gitmeyin.

■ Ellerinizi sık sık su ve sabunla yıkayın. Ellerinizi gözünüze, burnunuza veya ağzınıza götürmeyin.

Doktorunuza aşıyı nerede yaptırabileceğinizi sorun.

Doktorunuza grip için ilaç alıp almamanız gerektiğini sorun.Herhangi bir alerjiniz varsa doktorunuza söyleyin.Hastalanırsanız ve grip mi nezle mi olduğunuzu bilmiyorsanız doktorunuzu arayın.Aşağıdaki durumlar mevcutsa doktorunuzu arayın:

■ 3 günden uzun süreli ateşiniz varsa ■ Solunum sıkıntınız varsa ■ Yiyemiyor veya içemiyorsanız

Grip (influenza) ateş, öksürük, vücut ağrıları, yorgunluk, boğaz ağrısı ve burun akıntısına yol açar. Grip geçiren insanlar, bazen çok hasta olabilirler. Burada grip kapmamak veya kaptıysanız daha iyi olmak

için neler yapabileceğinizi bulabilirsiniz.

Grip İçin




■ Grip ne kadar ciddi bir hastalıktır?________________________________________________________________

■ Gripten korunmak neden önemlidir?_____________________________________________________________

■ Gripten korunmak için yapabileceğim aşıdan başka bir şey var mı?____________________________________

■ Bazı insanlar grip aşısından sonra hastalanıyorlar mı?________________________________________________

■ Ailemden başka kim grip aşısı yaptırmalı?__________________________________________________________

■ Grip mi nezle mi olduğumu nasıl bileceğim?_______________________________________________________

■ Grip olursam:

● Ateş, öksürük ve ağrılar için ne yapabilirim?_____________________________________________________

● Hangi ilaçları kullanabilirim?_________________________________________________________________

● Başka insanlara bulaştırmaktan nasıl kaçınabilirim?_______________________________________________

■ Grip aşısı tarihi:________________________________________

Doktorunuza grip ile ilgili olarak sormanız gerekenler:


Grip İçinSAĞLIKLI YAŞAM İÇİN İPUÇLARI


Kolesterol düzeyimi düşürmek için ne yapabilirim?

■ Yemek alışkanlıklarınızı değiştirin ● Bir diyetisyene gidin ● Fazla yağ içermeyen yemekler yiyin ● Her gün 5 porsiyon sebze–meyve tüketin ● Daha fazla tam tahıl, daha az kırmızı et tüketin

■ Sayıları bilerek hedefleri oluşturun ● Kaç kilo olmalıyım?________________________ ● Şu anda kaç kiloyum?______________________ ● Hedef kolesterol düzeyim kaç olmalı?________ ● Şu anda kolesterolüm kaç?___________

Kanda çok fazla yağ olması inmeye (felç), kalp krizine veya kalp hastalığına yol açabilir.Günlük alışkanlıklarınızı değiştirin

■ Her gün en az 30 dakika yürüyün veya egzersiz yapın

■ Kilo almamak için diyet ve egzersizinize çok dikkat edin

■ Sigara içmeyin

■ Doktorum yüksek kolesterolüm olduğunu nasıl anlayacak?

● Doktorunuz bir kan testi yapacak ● 20 yaşın üzerindeyseniz, doktorunuzun kandaki

yağ düzeylerini ölçmesi gerekir

Hiperlipidemi ile yüksek kolesterol aynı anlama gelir. Kanınızda çok fazla miktarda yağ olmasına yüksek kolesterol denir.

Yüksek Kolesterol




■ Kolesterol ilacımın adı nedir?_______________________________________________________________

■ Kolesterol ilacımı günün hangi saatinde almalıyım?_____________________________________________

■ Kolesterol ilacımı ne kadar süre almam lazım?__________________________________________________

■ İlacımı yemekle veya aç karnına almam fark eder mi?____________________________________________

■ İlaç kullanırken almamam gereken yiyecek veya içecekler var mı?__________________________________

■ Kolesterol ilacımın yen etkileri nelerdir?_______________________________________________________

■ Sigarayı nasıl bırakabilirim? Bir “bırakma günü” ayarlamalı mıyım?__________________________________

Yüksek kolesterol hakkında doktorunuza sormanız gerekenler:


Yüksek KolesterolSAĞLIKLI YAŞAM İÇİN İPUÇLARI


■ Kendi kan basıncınızı nasıl ölçeceğinizi öğrenin.

■ Doktorunuza göstermek için günlük olarak kan basıncınızı ölçün ve bir deftere not edin.

■ Kan basıncı hedefinizi belirlemek için doktorunuzla konuşun.

■ Bu hedefe ulaşma planınızı belirleyin.

■ Hipertansiyon ilacınızı düzenli olarak alın.

■ Bugün kan basıncım:__________________

Doktorunuzla tuz, yağ ve alkol içeriği hakkında diyetinizi konuşun.

Daha fazla sebze meyve tüketin.

Doktorunuza egzersizi sorun.

Doktorunuza sağlıklı kilonuzu sorun.

Her gün dinlenmek için kendinize zaman ayırın.

Doktorunuza düzenli olarak gidin.

Hipertansiyon yüksek kan basıncıdır. Eğer tedavi edilmez ise kalp krizine,inmeye ve böbrek hastalığına yol açar.

Hipertansiyon




■ İlacımı günde kaç defa almam gerekiyor?__________________________________________________

■ İlacımı günün hangi saatinde almalıyım?___________________________________________________

■ İlacımı ne kadar süre kullanmalıyım?______________________________________________________

■ İlacımı yemekle mi aç karnına mı almalıyım?________________________________________________

■ İlacımı kullanırken almamam gereken yiyecek veya içecekler var mı?____________________________

■ Hipertansiyon ilaçlarımı başka ilaçlarla beraber alabilir miyim?_________________________________

■ İlacımı almayı unutursam ne yapmalıyım?__________________________________________________

■ Eğer ilaç kutusunun üzerinde uyarılar var ise, ne anlama gelmektedir?___________________________

■ Yan etkileri nelerdir?____________________________________________________________________

Hipertansiyon ilacınıza başlamadan önce doktorunuzaaşağıdakileri sorun:


HipertansiyonSAĞLIKLI YAŞAM İÇİN İPUÇLARI


Kemiklerinizi güçlendirmek için yapmanız gerekenleri burada bulabilirsiniz:

Egzersiz. ■ Her gün yürüyün veya doktorunuzun önerileri

doğrultusunda ağırlık kaldırıcı egzersizler yapın!

Bol miktarda kalsiyum ve D vitamini alın.

■ Bol miktarda kalsiyum ve D vitamini içeren yiyecekler tüketin (süt, yoğurt ve lifli yeşil sebzeler gibi)

■ Her gün kollarınızı yarım saat güneşlendirin

Evinizi düşmeyecek şekilde güvenli hale getirin. ■ Yürüyüş yollarınızı düzeltin

■ Gece ışıkları kullanın

Sigara içmeyin. Alkol kullanmayın.

Doktorunuza hangi egzersizlerin kemiklerinizi güçlendireceğini sorun.

Doktorunuza yeterli kalsiyum ve D vitamini alıp almadığınızı sorun.

Yiyecek Ne kadar kalsiyum?Kaşar peyniri 1 diliminde 500 mg kadarSüt 1 fincanda 300 mgYoğurt 1 küçük kasede 300 mgBrokoli 1 kasede 43 mg

Doktorunuza dengenize destek olacak baston ya da yürüteç kullanıp kullanmayacağınızı sorun.

Doktorunuza kemiklerinizi bir daha ne zaman kontrol ettireceğinizi sorun.

Kemik yoğunluğu taraması tarihi:_____________

Osteoporoz kemiklerinizin ince ve kırılgan olmasına yol açar.

Osteoporoz




■ Osteoporoz için özel bir ilaç kullanmam gerekir mi?____________________________________________

■ Kemiklerim için ne ilaçlar kullanmam gerekir?_________________________________________________

● İlaçlarımı günde kaç defa kullanmalıyım?_______________________________________________________

● İlaçlarımı nasıl almalıyım?____________________________________________________________________

● İlaçların yan etkileri nelerdir?_________________________________________________________________

● Osteoporoz ilaçlarımı ne süre kullanmalıyım?____________________________________________________

● İlacımı almayı unutursam ne yapmalıyım?_______________________________________________________

● İlaçlarımı kullanırken almamam gereken yiyecek veya içecekler var mı?______________________________

■ Ayrıca kalsiyum ve D vitamini almam gerekir mi?______________________________________________

■ Kemik ilaçlarımı başka ilaçlarla beraber alabilir miyim?__________________________________________

■ Doktorumla bir daha ki randevum:________________________________________________________

Doktorunuza sormanız gereken sorular:

OsteoporozSAĞLIKLI YAŞAM İÇİN İPUÇLARI



Osteoartrit




Bu ipuçları eklemlerinizin daha kolay hareket etmesine ve daha az ağrı hissetmenize yardımcı olabilir.

■ Eğer kiloluysanız 3-5 kilo vermeye çalışın.

● Daha küçük porsiyonlar tüketin.

■ Haftada 2-3 saat aktif olun.

● Yürüyün, yüzün veya bisiklete binin. ● Kaslarınızı ve eklemlerinizi gerin. ● El egzersizleri yapın.

Eklemlerinizde çok ciddi ağrılarınız varsa doktorunuza söyleyin.

Doktorunuza aşağıdakileri sorun:

■ Hangi egzersizleri yapabilirsiniz. ■ Nasıl kilo verebilirsiniz. ■ Ağrınızı nasıl azaltabilirsiniz.

Doktorunuza aşağıdakilere gerek olup olmadığını sorun:

■ Kemik graf ileri ■ Korse ya da baston ■ Diyetisyenle randevu ■ Fizik tedavi uzmanıyla randevu ■ Ortopedist ile randevu ■ Romatoloji uzmanı ile randevu

Osteoartrit eklemlerinizin ağrımasına veya dinlendikten ve egzersizden sonra hareket zorluğu çekmenize neden olur. Genellikle elleri, beli, boynu, kalçayı ve dizleri etkiler. Osteoartrit çok ciddi

ağrıya, kısıtlılığa yol açabilir ve cerrahi gerekebilir. Burada neler yapabileceğinizi bulabilirsiniz.

OsteoartritSAĞLIKLI YAŞAM İÇİN İPUÇLARI


■ Osteoartriti tedavi etmek için ne gibi ilaçlar var?______________________________________________

■ Osteoartrit ilaçlarımı günde kaç defa kullanmalıyım?___________________________________________

■ Osteoartrit ilaçlarımı nasıl kullanmalıyım?___________________________________________________

■ Osteoartrit ilaçlarımın yan etkileri nelerdir?___________________________________________________

■ Osteoartrit ilaçlarımı ne süreyle kullanacağım?________________________________________________

■ Osteoartrit ilaçlarımı almayı unutursam ne yapmalıyım?________________________________________

■ Osteoartrit ilaçlarımı başka ilaçlarla beraber kullanabilir miyim?__________________________________

■ İlaçlarımı kullanırken almamam gereken yiyecek veya içecekler var mı?____________________________

■ İlaçlardan fayda görmezsem yapabileceğim başka şeyler var mı?_________________________________

■ Doktorumla bir daha ki randevum:__________________________________________________________

Doktorunuza soracağınız sorular:


(Periferik Arter Hastalığı) PAH




Sigara içmeyin ve sigara içenlerden uzak durun

■ Sigara içmek PAH’ı kötüleştirir.

■ Başkalarının dumanının solumak kendinizin içmesi kadar kötüdür.

Yürüyün

■ Yürüyüş PAH için iyi bir tedavidir.

■ Az mesafelerle başlayın ve her hafta biraz daha arttırın.

■ Haftada 5 gün, 30 dakika yürümek iyi bir hedeftir.

■ Eğer yürürken bacaklarınız acırsa durun, dinlenin ve tekrar yürümeye başlayın.

Rahat ve kaliteli ayakkabılar giyin. ■ Çarptığınız zaman ayaklarınızı ve parmaklarınızı

koruyacak güvenli ayakkabılar giyin. ■ Ayaklarınızı vurmayan ve ağrıtmayan

ayakkabılar giyin.Ayaklarınızı ve parmaklarınızı her gün kontrol edin.

■ Ayaklarınızda kırmızı ya da siyah renkli noktalar ve yaralar olup olmadığına bakın.

Eğer aşağıdaki durumlar varsa doktorunuzu arayın:

■ Yürümediğiniz zaman bacaklarınızda ağrı.

■ Ayaklarınızda hissizlik.

■ Ayaklarınızda veya bacaklarınızda yaralar.

Periferik arter hastalığınız (PAH) varsa bacaklarınıza, ayaklarınıza ve parmaklarınıza yeterince kan gitmiyor demektir. PAH yürürken bacaklarınızın ağrımasına yol açabilir ve eğer kötüleşirse bacaklarınıza zarar verebilir.

Burada PAH’ın kötüleşmesini engellemek için neler yapabileceğinizi bulabilirsiniz.

(Periferik Arter Hastalığı) PAHSAĞLIKLI YAŞAM İÇİN İPUÇLARI


■ Sigarayı bırakmama ne yardımcı olabilir?

■ Yürürken bacaklarım ağrırsa yürümeye devam etmem doğru mudur?

■ Alabileceğim herhangi bir ilaç var mı? Ameliyata ihtiyacım olacak mı?

■ Yediklerimi değiştirmemin bir faydası olur mu? Eğer öyleyse ne yiyeyim? Kilo vermemin faydası olur mu?

■ Kolesterolüm yüksek mi? Yüksek düzeyde kötü kolesterol PAH’ı kötüleştirir.

■ Kan basıncım yüksek mi? Yüksek kan basıncı PAH’ı kötüleştirir.

■ Kan şekerim yüksek mi? Yüksek düzeyde kan şekeri PAH’ı kötüleştirir.

■ PAH’ı tedavi etmek neden bu kadar önemli? PAH’ı tedavi etmek kalp krizi ve inme riskimi azaltabilir mi?

Doktorunuza PAH ile ilgili sormanız gerekenler:


Ağrı




■ Ağrı tedavi edilebilir. Hayatınızı mahvetmesine izin vermeyin.

■ Doktorunuzla tedavi için hedefler belirleyin.

■ Sizin için iyi bir ağrı hedefi ne olmalıdır?

■ Ağrınızın azalması hayatınızı nasıl değiştirir?

Ağrınızı ölçmek için yukarıdaki ölçeği kullanın ve gün içinde bir çok kez nasıl hissettiğinizi kaydedin.

Eğer uyku sorununuz varsa, kendinizi mutsuz ya da sinirli hissederseniz doktorunuza söyleyin. Bu sorunlar ağrıyı kötüleştirebilir.

Doktorunuza değişik ağrı tipleri için değişik ilaçlar olup olmadığını sorun.

Eğer ilaçlar işe yaramıyorsa ya da bulantı, kabızlık, uykusuzluk ya da kaşıntı gibi yan etkilere yol açıyorsa doktorunuza söyleyin.

0

Yok Hafif Orta Ciddi

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

AğrıSAĞLIKLI YAŞAM İÇİN İPUÇLARI


■ İlacımı günde kaç defa almam gerekiyor?____________________________________________________

■ İlacımı günün hangi saatinde almalıyım?_____________________________________________________

■ İlacımı ne kadar süre kullanmalıyım?________________________________________________________

■ İlacımı yemekle mi aç karnına mı almalıyım?___________________________________________________

■ İlacımı kullanırken almamam gereken yiyecek veya içecekler var mı?______________________________

■ Ağrı kesici ilaçlarımı başka ilaçlarla beraber alabilir miyim?_______________________________________

■ İlacımı almayı unutursam ne yapmalıyım?____________________________________________________

■ Eğer ilaç kutusunun üzerinde uyarılar var ise, ne anlama gelmektedir?_____________________________

■ Yan etkileri nelerdir?______________________________________________________________________

Ağrı ilaçlarınızı almadan önce doktorunuza aşağıdaki soruları sorun:


Huzursuz Bacak Sendromu




■ Herhangi bir ilaç kullanıyorsanız doktorunuza söyleyin. Bir çok ilaç HBS’yi kötüleştirebilir.

■ Alkol ve kafeini azaltın. Her ikisi de HBS’yi kötüleştirebilir.

■ Egzersiz yapın ama dozunu kaçırmayın.

■ Yatağa gitmeden önce gevşeyin. Her gece aynı saatte yatağa gidin. Her sabah aynı saatte uyanın.

■ Bacaklarınız sizi rahatsız ettiğinde yürümeyi, germeyi, ovuşturmayı veya sıcak bir banyo almayı deneyin.

Doktorunuza demir eksikliğiniz veya kansızlığınız olup olmadığını sorun.HBS için ilaca ihtiyacınız olup olmadığını sorun.

Eğer ilaca bağlı olarak aşağıdakileri yaşarsanız doktorunuza haber verin:

■ Mide rahatsızlığı ■ Baş dönmesi ■ Uyku hali

İlaca başladıktan sonra doktorunuzu görmek için randevu ayarlayın. Bir daha ki randevu__________________________

Huzursuz bacak sendromu (HBS), bacaklarınızı sürekli hareket etmenize yol açan, kaşınan, keçelenen veya ağrılı bacaklara yol açar. Uyumanızı veya hareketsiz oturmanızı zorlaştırabilir.

Burada HBS için neler yapabileceğinizi bulabilirsiniz.

Huzursuz Bacak Sendromu SAĞLIKLI YAŞAM İÇİN İPUÇLARI


■ İlacımı günün hangi saatinde ve yatmadan ne kadar önce almalıyım?______________________________

■ İlacımı günde kaç defa almam gerekiyor?_____________________________________________________

■ İlacımı ne kadar süre kullanmalıyım?_________________________________________________________

■ İlacımı yemekle mi aç karnına mı almalıyım?__________________________________________________

■ İlacımı kullanırken almamam gereken yiyecek veya içecekler var mı?______________________________

■ İlaçlarımı başka ilaçlarla beraber alabilir miyim?________________________________________________

■ Eğer ilaç kutusunun üzerinde uyarılar var ise, ne anlama gelmektedir?_____________________________

HBS için ilaç başlamadan önce doktorunuza aşağıdaki soruları sorun:


Sigara İçmek




■ Sigara içmek, özellikle de gebeyseniz, kalp veya akciğer hastalığınız varsa çok tehlikelidir.

■ Kalp krizi, inme, akciğer hastalığı ve kanser ortaya çıkma riskini arttırır.

■ Sigara içerken etrafınızdaki kişiler de, çocuklar bile, hastalanabilir.

■ Çok uzun zamandır sigara içiyor olsanız bile sigarayı bırakabilirsiniz.

■ Sigarayı bıraktığınızda kendinizi daha iyi hissedeceksiniz, daha uzun yaşayacaksınız ve para tasarruf edeceksiniz.

Doktorunuza sorun:

■ Sigarayı bırakmanız neden bu kadar önemlidir ?

■ Sigarayı bırakmanın size nasıl faydası olur ?

Doktorunuza, sigarayı bırakmak için ne yardım alabileceğinizi sorun.

■ Kendinize yardımcı olmanın yolları nelerdir?

■ Diğer sigara içicilerle tedavi grupları

■ Sigarayı bırakmanızı hızlandıracak ilaçlar

Sigarayı bırakma programına başladıktan sonra doktorunuzu görmek için randevular ayarlayın. Bir daha ki randevu:______________________

Sigara içmek sizi hastalandırır ve hayatınızı kısaltır. Eğer sigarayı şimdi bırakırsanız daha sağlıklı olursunuz. Bırakmak zordur ama size yardımcı olacak yollar mevcut.

Sigara İçmekSAĞLIKLI YAŞAM İÇİN İPUÇLARI


■ Sigarayı bırakmak için önünüzdeki iki hafta içinde bir tarih belirleyin ve o tarihe uyun.

■ Tüm sigaralarınızı ve küllükleriniz atın.

■ Diğer sigara içicilerden uzak durun.

■ Ailenize ve arkadaşlarınıza sigarayı bırakıyor olduğunuzu söyleyin ve onlardan yardım isteyin.

■ İlerlemenizi görmek için doktorunuzla görüşün.

■ Sorun yaşıyorsanız, özellikle de çökkün hissediyorsanız ve kilo alıyorsanız doktorunuzla konuşun.

■ Planınıza uyun.

■ Eğer başaramazsanız vazgeçmeyin. Tekrar deneyin. Alışkanlıklarının üstesinden gelmek için bazı

insanların 3-4 defa denemeleri gerekir.

Size sigarayı bıraktırmakta yardımcı olması için:


sağlikli yaşam i̇çi̇n i̇puçlari

Health & Medicine