TEPE AKADEM Salk ve Gvenlik

aretleri Ders Notlar

Konu Salk ve Gvenlik aretleri

Ama yerlerinde kullanlan salk ve gvenlik iaretleri hakknda bilgi

edinmek

renim

hedefleri

Salk ve gvenlik iaretlerinin anlamlar, zellikleri, Bu iaretlerin kullanm yerleri, Salk ve gvenlik iaretleri ile iletiim, lgili mevzuat hakknda bilgi sahibi olmak

Alt balklar yerinde Kullanlan Salk ve Gvenlik aretleri o aret levhalar o Ikl iaretler ve sesli sinyaller o El iaretleri

lgili mevzuat

GR

yerlerinin blmlerinde ve eklentilerinde, prosesin deiik aamalar yaanrken,

farkl tehlikeler ve riskler sz konusudur. alanlarn, hangi amala olursa olsun iyerine

dardan gelenlerin, alt iveren ve elemanlarnn bu tehlikeleri ve riskleri bilmeleri

gerekir. Bilgilendirme, uyarma, anmsatma ve talimat verme amal olarak sesli ve grsel

iaretler ile semboller (piktogramlar) kullanlmaktadr. Bu iaretler ve semboller Uluslar

aras standarttr. Ayn zamanda, herkesin kolayca anlayabilecei ekilde

tasarlanmlardr. Tehlike ve risklerin azaltlamad veya nlenemedii durumlarda ve o

blmde bulunan herkesi bilgilendirmek veya uyarmak zere bu semboller ve renklerle

iaretlemelere bavurulmaktadr. Zaten, karlan bir ynetmelikle de tehlikelere ve

risklere kar standart iaretleme ve etiketleme yaplmas zorunlu hale getirilmitir. Bu

derste uyar, bilgilendirme, yasak ve tehlikelerin standart olarak nasl gsterildii,

renklerin hangi anlama geldii ve uygulamalarn nasl yaplmas gerektii ayrntl olarak

anlatlmtr.

Trk Standartlar Enstitsnce Grafik semboller - Emniyet ile ilgili renk ve iaretler -

Blm 1: yerleri ve halka ak alanlardaki emniyet iaretleri iin tasarm prensipleri

standard yaynlanmtr. Bu standart; TS 7248 ISO 3864:1998 yerine TS ISO 3864-1 ad

ile 26.06.2007 tarihinde yaynlanmtr.

Ayrntl bilgi iin; ISO 3864-1: 2002, ISO 3864-1-EQV ve ISO 3864-1 kaynaklarna

baklabilir.

yerlerinde renkler ve anlamlar;

Bu renklere temel gvenlik renkleri denilmektedir. yerlerinde kullanlan iaretlerin ve

renklerin bir anlam vardr.

Krmz: Genel olarak tehlike anlamna gelmektedir. Ancak deiik amalarla krmz renk

kullanlabilmektedir.

1- Durdurmay, kapatmay, durmay veya tahliye etmeyi gerektiren tehlikeli durumlar belirtmek iin

2- Yangn nleme sistemleri ve donanmlar ile bunlarn yerlerini iaretlemek iin

3- eitli hareket ve davranlar yasaklamak iin;

Krmz renk kullanlr.

Sar: Bir tehlike sz konusu ise; Dikkatli olunmas ve nlem alnmas gerektiini

belirtmek iin sar renk kullanlr. Krmzda olduu gibi sar rengin uygulanmasnda da

farkllklar vardr.

1- Tehlikeli bir durum var dikkat et eklinde uyar yapan iaretlerde

rnein: Dikkat yanc madde, dikkat yukardan yk debilir.

2- Basamaklar, alak geitler, engeller vb durumlarda uyar iin.

rnein merdiven korkuluklar sar renkli olmaldr.

Mavi: Uyulmas zorunlu olan kurallar belirten iaretlerde mavi renk kullanlmaktadr.

Kullanlmas zorunlu olan kiisel koruyucu donanmlar, gidilmesi zorunlu olan ynleri ve

yaplmas zorunlu olan davranlar belirten iaretlerde mavi renk kullanlmaktadr.

Yeil: Gvenli durumlar (Salk ve Gvenlik) belirtmek iin de yeil renk kullanlr.

Ka yollarn, toplanma blgesini, acil durum klarn, acil durum dularn ve lk

yardm ve kurtarma istasyonlarn belirtmek iin yeil renk kullanlmaktadr.

Alglamann %80-90 kadar gz ile gereklemektedir. Organizmann en ok zorlanan

blmnn gz olduu sanlmaktadr.

Gzn;

Uyum

Dzenleme (akomodasyon)

Tespit (grntleme)

Olmak zere 3 temel fonksiyonu vardr.

Bu fonksiyonlarn zorlanmadan yerine getirilebilmesi iin alma ortamnn uygun ekilde

aydnlatlmas ve renklerin uygun olarak ztlk yaratmas gerekmektedir.

Baz faktrler grmeyi etkiler. Bunlar;

Kiisel etkenler

Grme as

Bakma sresi

Grme keskinlii yan sra;

evresel etkenler

Cisim ile zemin arasndaki kontrast

Zemin kll

Zeminin yaps ve rengi

Baklan cismin karmakl ve glge

Ortamdaki renkler de etkilemektedir.

Gzn en iyi grebilecei bak as: Yatay eksenden 300

-400

aasdr.

aretlemelerde, zellikle de acil durum iaretlemelerinde bu duruma dikkat etmek

gerekir.

Ztlk (Kontrast):

Cisim ile zemin arasndaki ztlk; Cisim ve zeminin sahip olduu yanstma katsaylar

dikkate alnarak belirlenir.

Kc=Cismin yanstma katsays, Kz =Zeminin yanstma katsays olmak zere;

Bants ile bulunur. Kontrast>1 ise grme iyi olur.

ekil 1; Kontrast yaratarak en iyi fark edilebilen renk ikilileri

Fark edilmesi gereken yerlerde zt renkler kullanlmaldr. Renkler %50 orannda eit

olmaldr. 10 Cm. kalnlndaki izgiler, sol alttan sa ste doru 450 lik a ile

ykselmelidir.

Zt renkler nerelerde kullanlmaldr?

Kaplarda

Geitlerde

Bordrlerde

Direklerde

Kolonlarda

Tamponlarda

Zt renkler kullanlmaldr.

Tehlike ve Uyar Levhalar

Bu levhalar, ortamda bir tehlikenin varl sz konusu olduunda, alanlar uyarmak ve

onlarn dikkatini ekmek iin kullanlr. Sar gen zemin ve siyah gen ereveden

oluur. Siyah %35 yer kaplamaldr. Siyah ereve iinde bulunan iaret, yaz veya resim

ieriine gre anlam kazanr. Levhann altnda ayrca yaz olabilir

!

ekil 2; Tehlike ve Uyar Levhas

ekil 3; Tehlike ve Uyar Levhalar

ALIMA-1; Bu sembollerin anlamlarn bulalm

Yasak levhalar

Baz alma birimlerinde, baz ilerin ve eylemlerin yaplmas veya baz maddelerin ve

malzemelerin bulundurulmas ya da kullanlmas yasak olabilir. Bu durumda yasaklama

iaretleri ve levhalar kullanlr. Beyaz zemin zerinde krmz bir daire ve sa alttan sol

yukarya doru 450 lik a ile uzanan krmz bir kuaktan oluur. Krmzlar tabelann %

35 ini kaplamaldr. Krmz kuan altnda yer alan ii veya eylemi yapmak, malzeme

veya maddeleri bulundurmak yasaktr anlamn tar.

ekil 4; Tehlike ve Yasak Levhas

ekil 5; Tehlike ve Yasak Levhalar

ALIMA-2; Bu sembollerin anlamlarn bulalm

ekil 6; Yangn bilgi levhalar

Bilgi levhalar:

Salk ve gvenlikle ilgili bilgiler verir. Yeil zemin iinde beyaz renkli yaz ve semboller

vardr.

ekil 7; Salk ve Gvenlik iaretleri

ALIMA-3; Bu sembollerin anlamlarn bulalm

Zorunlu hareket iaretleri

yerlerinde; in ve risklerin zelliklerine gre, uyulmas ve uygulanmas gereken

kurallar ve eylemler olabilir. Bunlar, herkesin kolayca anlayabilecei ekilde tasarlanm

ekil ve sembollerden olumutur. ekil ve semboller yan sra, yaz ile de anlamlar

glendirilebilir. Zemin mavi renkte ve yuvarlak, iinde de beyaz renkli ekil, sembol

(piktogram) veya yaz vardr.

Beyaz ekil veya yazda ifade edilen eylemin yaplmas gereklidir anlamn tar. Mavi

renk en az %50 yer kaplar.

ekil 8; Zorunlu Hareket Levhas

Zorunlu hareket levhalar; Uyulmas ve dikkat edilmesi gereken kurallar, olas tehlikeleri

haber veren iaretlerdir.

ekil 9; Zorunlu Hareket ve Bilgi Levhalar

ALIMA-4; Bu sembollerin anlamlarn bulalm

Boru tesisatnda renkler:

Borular; iinden gaz veya sv halindeki akkanlarn getii malzemelerdir.

Akkanln srekli salanmas nedeni ile boru tesisat her zaman tercih edilen bir tama

yntemidir. Boru tesisatndaki borular, vanalar, supaplar ve bunlarla ilgili paralar, iinde

tadklar maddelere gre ayr renklerde boyanmal ve kolay grlebilen yerlere belirti

iaretler konulmaldr. Kollu veya sapl vana ve musluklarn zerinde, bunlarn ak veya

kapal olduklarn gsteren iaret veya tertibat bulunmaldr. Otomatik vanalarn

zerlerinde, bunlar gerektiinde el ile alr duruma getirecek bir tertibat

bulundurulmaldr. Bunlarn yaplmas yasal zorunluluktur.

i Sal ve Gvenlii Tz Madde 482: Boru tesisatndaki borular, vanalar,

supaplar ve bunlarla ilgili paralar, tadklar maddelere gre ayr renklerde boyanacak

ve kolay grlebilen yerlere belirli iaretler konulacak diye devam etmektedir.

ncelenmesi gereken kaynaklar: TS ISO 14726:2004 ve ISO 9095

Karmak bir boru sistemi olan tesiste standart renkte boyama ve iaretleme yaplmazsa

neler olur?

Bata yangn olmak zere, gk veya baka bir acil durumda, borulardan geen

akkanlar durdurmak gerekebilir. Hangi borudan hangi akkann getii belli

olmadnda acil durumu yaratan olayn vereceinden ok daha byk hasar meydana

gelebilir. Olas bir gk durumunda enkaz altndakileri aramak iin alan kurtarma

ekipleri de borulardan kabilecek kaaklar nedeniyle zor durumda kalabilir. Doann

andrc etkisine kar koruyucu olmas iin, bir tesis kurulurken zaten borular

boyanmaktadr. Bu aamada, kullanlan boyay standart renklerde semelidir. Baz

borular zel olarak kaplanm durumdadr ve boyama yaplamayabilir. Bu durumlarda da

belli aralklarla, borularda, tantm rengi denilen standart renklerde bantlar kullanlmaldr.

Duvar ve benzeri engelleri getikleri yerlerde, vanalar, supaplar ve musluklar ile balant

yerlerinde temel tantm renkli 15 Cm. bantlar yaplmal ve ak yn standart renklerde

oklarla gsterilmelidir.

erik Renk

Su Yeil

Buhar Gm grisi

Hava haricindeki gazlar Sar

eitli yalar Kahverengi

Asit Alkali Mor

Hava Ak mavi

Dier svlar Siyah

Yangn suyu Krmz

Tablo 1; Borularda Kullanlabilecek Renkler

ekil 10; Borularda temel tantm renkleri ve kod iaretleri uygulamas

Gaz ve buhar filtrelerinde renkler:

Gaz ve buhar filtrelerinde de renk standard uygulanmaktadr. Renklerin yan sra koruma

yaptklar kirleticilere gre de A, B, E ve K harfleri de kullanlmaktadr.

Bir gaz veya buhar filtresi zerinde bu renklerden biri veya birkandan oluan bir bant

vardr. Bu bantlarn rengine gre yukarda aklanan kirleticilere kar koruma salanyor

demektir. Bknz Tablo - 2

Filtre zerinde kahverengi, yeil ve gri renk varsa, ayrca ABK harfleri de yer almaldr.

Eer sar ve yeil renkli bant varsa EK harfleri de yer almaldr.

Fonksiyon Sembol Renk

Organik gaz ve buharlar A

norganik gaz ve buharlar B

Asit gaz ve buharlar E

Amonyak ve trevleri K

Tablo 2; Gaz ve Buhar Filtrelerinde Renkler

ekil 11; Eldivenler zerinde bulunan semboller

ekil 12; Renklerin ve iaretlerin anlamlar genel

ekil 13; Renklerin ve iaretlerin anlamlar rnekler ile

ekil 14; KKD zerinde bulunan semboller

ekil 15; Kimyasal Maddeleri Tayan Aralarda Bulunmas Gereken Uluslar aras

Kimyasal Madde Tehlike Sembolleri

ekil 15 a; Kimyasal Maddeleri Tayan Aralarda Bulunmas Gereken Uluslar aras

Kimyasal Madde Tehlike Sembolleri

ekil 16; Kimyasal Maddeler Tehlike Sembolleri

ekil 17; Global Harmonize Sisteme gre Kimyasal Maddelerin Tehlike Sembolleri

GENEL ALIMA ANLAMLARINI BULALIM

EK I

YERNDE KULLANILAN GVENLK VE SALIK ARETLER LE LGL

ASGAR GENEL GEREKLER

1. Genel hususlar

1.1. Bu Ynetmeliin 5 inci maddesindeki genel kurala gre, iyerinde

bulunmas gereken gvenlik ve salk iaretleri EkIIden itibaren tm

eklerde belirtilen zel koullara uygun olacaktr.

1.2. Bu ekte; yukarda (1.1.)de belirtilen gereklerin tantm, gvenlik ve salk

iaretlerinin deiik kullanmlar ve bu iaretlerin birlikte veya birbirinin

yerine kullanlmasndaki genel kurallar belirlenmitir.

1.3. Gvenlik ve salk iaretleri sadece bu Ynetmelikte belirlenen mesaj veya

bilgiyi iletmek zere kullanlacaktr.

2. aret eitleri

2.1. Sabit ve kalc iaretler

2.1.1. Sabit ve kalc iaret levhalar; yasaklamalar, uyarlar ve yaplmas

zorunlu iler ile acil ka yollarnn ve ilk yardm blmlerinin

yerlerinin belirtilmesi ve tannmas iin kullanlacaktr.

Yangnla mcadele ekipmannn bulunduu yerler, iaret levhas ve

krmz renkle kalc ekilde iaretlenecektir.

2.1.2. Konteynr ve borular zerindeki iaretler EkIIIte belirtildii ekilde

olacaktr.

2.1.3. Engellere arpma veya dme riski olan yerler, iaret levhas ve

gvenlik rengi ile kalc ekilde belirlenecektir.

2.1.4. Trafik yollar gvenlik rengi ile kalc olarak iaretlenecektir.

2.2. Geici iaretler

2.2.1. Gerekli hallerde ve aada 3 nc maddede belirtildii ekilde

iaretlerin birlikte ve birbirinin yerine kullanlma imkan da dikkate

alnarak; tehlike sinyali vermek, insanlarn belli bir takm

hareketleri yapmas ve acil tahliyesi iin kl iaretler, sesli

sinyaller ve/veya szl iletiim kullanlacaktr.

2.2.2. Gerekli durumlarda, tehlikeye yol aabilecek ya da tehlikeli

manevralar yapan kimseleri ynlendirmek iin el iaretleri ve/veya

szl iletiim kullanlacaktr.

3. aretlerin birlikte ve birbirinin yerine kullanlmas

3.1. Ayn derecede etkili ise, aadaki iaretlerden herhangi biri kullanlabilir:

Engel veya dme tehlikesi olan yerlerde; iaret levhas veya gvenlik

rengi

Ikl iaret, sesli sinyal veya szl haberleme

El iaretleri veya szl haberleme

3.2. Aada belirtilen iaretler birlikte kullanlabilir.

Ikl iaret ve sesli sinyal.

Ikl iaret ve szl haberleme.

El iaretleri ve szl haberleme.

Aadaki tabloda yer alan hususlar gvenlik rengi kullanlan tm iaretlere

uygulanr.

Renk Anlam veya Amac Talimat ve Bilgi

Krmz Yasak iareti Tehlikeli hareket veya davran

Tehlike alarm Dur, kapat, dzenei acil durdur,

tahliye et

Yangnla mcadele

ekipman

Ekipmanlarn yerinin gsterilmesi ve ne

olduu

Sar Uyar iareti Dikkatli ol, nlem al, kontrol et

Mavi (1)

Zorunluluk iareti

zel bir davran ya da eylem

Kiisel koruyucu donanm kullan

Yeil Acil ka, ilk yardm

iareti

Kaplar, k yerleri ve

yollar, ekipman, tesisler

Tehlike yok Normale dn

(1) Mavi:

(2) Fluoresan

turuncu:

Sadece dairevi bir ekil iinde kullanldnda emniyet rengi olarak

kabul edilir.

Emniyet iaretleri dnda sar yerine kullanlabilir.

zellikle zayf doal gr artlarnda bu renk ok dikkat

ekicidir.

4. Gvenlik iaretinin ilevi aada belirtilenler tarafndan olumsuz etkilenmemesi

iin:

4.1. Grlmesini veya iitilmesini zorlatracak veya engelleyecek, ayn trden

bir baka emisyon kaynann bulunmas nlenecek, zellikle;

4.1.1. ok sayda iaretin birbirine ok yakn bir ekilde

yerletirilmeyecektir.

4.1.2. Kartrlma ihtimali olan iki kl iaret ayn anda

kullanlmayacaktr.

4.1.3. Ikl bir iaret bir dier kl iaretin ok yaknnda

kullanlmayacaktr.

4.1.4. Birden fazla sesli sinyal ayn anda kullanlmayacaktr.

4.1.5. ok fazla ortam grlts olan yerlerde sesli sinyal

kullanlmayacaktr.

4.2. aretlerin ya da sinyal aygtlarnn; uygun tasarm, yeterli sayda olmas,

uygun bir ekilde yerletirilmesi, bakm ve onarmnn iyi yaplmas ve

doru almas salanacaktr.

5. aretler ve sinyal aygtlar imalindeki karakteristik zelliklerini ve/veya ilevsel

niteliini korumak iin, dzenli aralklarla, temizlenecek, kontrol, bakm ve tamiri

yaplacak ve gerektiinde deitirilecektir.

6. aretlerin ve sinyal aygtlarnn says ve yerletirilecei yerler, tehlikenin

byklne ve bunlarn uygulanaca alana gre belirlenecektir.

7. Herhangi bir enerji ile alan iaretlerin, enerjinin kesilmesi ve tehlikenin baka

bir ekilde nlenememesi durumunda, iaretlerin yedek enerji kayna ile derhal

almas salanacaktr.

8. Ikl iaret ve/veya sesli sinyallerin almaya balamas, yaplacak iin veya

hareketin balayacan belirtir. Yaplan i veya hareket sresince kl iaret

veya sesli sinyal almasna devam edecektir. Ikl iaret ve sesli sinyal

kullanlp durmasndan hemen sonra tekrar alabilir olacaktr.

9. Ikl iaretler ve sesli sinyaller, doru ve etkili almalarn salamak iin,

kullanlmadan nce ve kullanm sresince yeterli sklktaki aralklarla kontrol

edilecektir.

10. Kiisel koruyucu kullanmndan kaynaklanan hususlar da dahil olmak zere,

iilerin grme ve iitmelerine engel olacak herhangi bir husus var ise; ilgili

iaretlerin glendirilmesi veya deitirilmesi iin gerekli nlemler alnacaktr.

11. nemli miktarda tehlikeli madde ya da preparat depolanan alanlarda, odalarda

veya kapal yerlerde bulunan her bir paket ya da kap zerinde bulunan

etiketlerin, bu yerlerde alnmas gereken gvenlik nlemlerini ikaz iin yeterli

deilse, EkIIIn 1 inci blmnde belirtilenlere uygun olarak ikaz iareti

bulundurulacak veya iaretlenecektir.

EK II

ARET LEVHALARIYLA LGL ASGAR GEREKLER

1. Temel nitelikler

1.1. Kendi zel amalarna gre; yasaklama, uyar, emir, ka yolu, acil

durumlarda kullanlacak ya da yangnla mcadele amal ekipman

belirten ve benzeri iaret levhalarnn biim ve renkleri blm 3te

verilmitir.

1.2. Piktogramlar mmkn olduunca yaln olacak ve sadece temel ayrntlar

ierecektir.

1.3. Ayn anlam veriyorsa ve yaplan deiiklik ya da dzenleme anlamn

belirsiz hale getirmeyecekse, kullanlan piktogramlar blm 3te

belirtilenlerden biraz farkl ya da daha ayrntl olabilir.

1.4. aret levhalar kullanldklar ortama uygun, darbeye ve hava koullarna

dayankl malzemeden yaplacaktr.

1.5. aret levhalarnn boyutlar ile kolorimetrik ve fotometrik zellikleri,

bunlarn kolayca grlebilir ve anlalabilir olmalarn salayacaktr.

2. Kullanm koullar

2.1. aret levhalar zel bir tehlike olan yerlerin ve tehlikeli cisimlerin hemen

yaknna, genel tehlike olan yerlerin giriine, engeller dikkate alnarak,

gr seviyesine uygun ykseklik ve konumda, iyi aydnlatlm, eriimi

kolay ve grnr bir ekilde yerletirilecektir. Doal n zayf olduu

yerlerde fluoresan renkler, reflektr malzeme veya yapay aydnlatma

kullanlacaktr.

2.2. aret levhasnn gsterdii durum ortadan kalktnda, iaret levhas da

kaldrlacaktr.

3. Kullanlacak iaret levhalar

3.1. Yasaklayc iaretler

Temel nitelikler

- Daire biiminde,

- Beyaz zemin zerine siyah piktogram, krmz ereve ve

diyagonal izgi (krmz ksmlar iaret alannn en az % 35ini

kapsayacaktr)

3.2. Uyar iaretleri

Temel nitelikler

- gen eklinde

- Sar zemin zerine siyah piktogram, siyah ereve (sar

ksmlar iaret alannn en az % 50sini kapsayacaktr)

3.3. Emredici iaretler

Temel nitelikler

- Daire biiminde,

- Mavi zemin zerine beyaz piktogram (mavi ksmlar iaret

alannn en az % 50sini kapsayacaktr)

3.4. Acil k ve ilkyardm iaretleri

Temel nitelikler

- Dikdrtgen veya kare biiminde,

- Yeil zemin zerine beyaz piktogram (yeil ksmlar iaret

alannn en az % 50sini kapsayacaktr)

3.5. Yangnla mcadele iaretleri

Temel nitelikler

- Dikdrtgen veya kare biiminde,

- Krmz zemin zerine beyaz piktogram (krmz ksmlar iaret

alannn en az % 50sini kapsayacaktr)

EK III

BORU VE KAPLAR ZERNDEK ARETLER

LE LGL ASGAR GEREKLER

1. inde tehlikeli madde veya preparatlarn bulunduu veya depoland kaplar ile

bunlar ihtiva eden veya tayan, grnr borular; yrrlkteki mevzuata uygun

olarak, renkli zemin zerinde piktogram veya sembol bulunan etiket ile

iaretlenecektir.

Birinci paragrafta belirtilen etiketler;

- Ayn piktogram veya semboller kullanlarak, EkIIde verilen uyar iaretleri

ile deitirilebilir.

- Tehlikeli madde veya preparatn ad ve/veya forml ve tehlikesi hakknda ek

bilgileri de ierebilir.

2. aretler; katlanmaz, kendinden yapkanl ya da boyama biiminde olacak ve

grnr yzeylere yerletirilecektir.

3. Bu Ekin 1 inci blmnde belirtilen iaretler, EkII, blm 1.4.te belirtilen temel

niteliklerde olacak ve EkII, blm 2de yer alan iaret levhalarnn kullanmyla

ilgili artlar yerine getirecektir.

4. Borular zerinde kullanlan iaretler, 1, 2 ve 3 nc blmlerde belirtilen

hususlar ile birlikte, vanalar ve balant yerleri gibi tehlikeli noktalarn yaknna

grnr ekilde ve uygun aralklarla konulacaktr.

5. nemli miktarda tehlikeli madde ya da preparat depolanan alanlar, odalar veya

kapal yerler, EkII, blm 3.2de yer alan uygun ikaz iareti ile belirtilecek veya

EkIII, blm 1de belirtilen ekilde iaretlenecektir.

Deiik tehlikeli madde ya da preparatn depoland yerlerde, genel tehlikeyi

belirten uyar iareti kullanlabilir.

Bu iaret veya etiketler depolama blgesinin yaknna ya da depo iin kullanlan

odann giri kapsna yerletirilecektir.

EK IV

YANGINLA MCADELE ARETLER LE LGL ASGAR GEREKLER

Genel hususlar.

1. Bu Ek yangnla mcadele amacyla kullanlan ekipmana uygulanr.

2. Yangnla mcadele ekipman zel bir renk ile belirtilecek ve yerini bildiren bir

iaret levhas ve/veya bu gibi ekipmann bulunduu yer ya da eriim noktalar

iin zel bir renk kullanlacaktr.

3. Bu tr ekipman belirlemede krmz renk kullanlacaktr. Krmz alan, ekipmann

kolayca tannabilmesi iin yeterince geni olacaktr.

4. Bu tr ekipmann bulunduu yeri iaretlemek iin EkII, blm 3.5te verilen

iaret levhalar kullanlacaktr.

EK V

ENGELLER, TEHLKEL YERLER VE TRAFK YOLLARINI BELRLEMEK N

KULLANILAN ARETLER LE LGL ASGAR GEREKLER

1. Engeller ve tehlikeli yerlerde kullanlan iaretler

1.1. Engellere arpma, dme ya da nesnelerin dme tehlikesinin bulunduu

yerler; iletme tesisleri iinde iilerin almalar esnasnda dolatklar

blgelerde, birbirini takip eden sar ve siyah ya da krmz ve beyaz renk

eritleriyle iaretlenecektir.

1.2. aretlerin boyutu, engelin ya da tehlikeli blgenin bykl ile orantl

olacaktr.

1.3. Sarsiyah ya da krmzbeyaz eritler yaklak olarak 45 derece ayla ve

ayn byklkte boyanacaktr.

1.4. rnek:

2. Trafik yollarnn iaretlenmesi

2.1. alma yerlerinin kullanm biimi ve ekipmanlar, iilerin korunmasn

gerektiriyorsa; ara trafiine ak yollar, zemin rengi de dikkate alnarak,

aka seilebilir ekilde, sar ya da beyaz renkli srekli eritlerle

belirtilecektir.

2.2. eritler; aralar ile aralara yakn bulunabilecek nesneler arasnda ve

aralarla yayalar arasnda, emniyetli bir mesafeyi belirtecek ekilde

izilecektir.

2.3. Tesislerin ak alanlarndaki srekli trafiin olduu yollar, uygun bariyerler

ve kaldrmlar yoksa uygulanabilir olduu lde, yukarda belirtildii

ekilde iaretlenecektir.

EK VI

IIKLI ARETLER N ASGAR KURALLAR

1. Genel hususlar

1.1. Ikl iaretler, kullanm amacna ve artlarna uygun olarak, bulunduu

ortama gre iyi grnr ve seilir olacak, ar k nedeniyle

parlamayacak veya yetersiz k nedeniyle grnrl azalmayacaktr.

1.2. Ikl iaretlerin sinyal gnderen kl alan, tek renk ya da belirli bir zemin

zerinde piktogramdan ibaret olacaktr.

1.3. Kullanlan tek renk EkI, blm 4te yer alan renk tablosuna uygun

olacaktr.

1.4. aret bir piktogram ieriyorsa, bu piktogram EkIIde belirtilen ilgili

kurallarn hepsine uygun olacaktr.

2. zel kullanm kurallar

2.1. Bir aygt hem srekli hem de aralkl iaretler gnderiyorsa, aralkl

gnderilen iaret srekli iaretin belirttiinden daha fazla tehlikeli bir

durumu ya da daha acil olarak yaplmas istenen/emredilen mdahale ya

da eylemi ifade eder. In yank kalma ve snk kalma sreleri

aadaki gibi olacaktr.

- mesajn tam olarak anlalmasn salayacak ve

- dier kl iaretlerle veya srekli yanan kl iaretlerle

karmayacaktr.

2.2. Yanp snen kl iaret, sesli sinyal yerine ya da sesli sinyalle birlikte

kullanlyorsa, ayn kodlama kullanlacaktr.

2.3. Ciddi bir tehlikeyi bildiren yanp snen kl iaretler, zel olarak gzlem

altnda tutulacak ve yedek bir lamba bulundurulacaktr.

EK VII

SESL SNYALLER N ASGAR KURALLAR

1. Genel hususlar

1.1. Sesli sinyaller;

(a) ortam grltsnden hayli yksek, ancak ar derecede yksek ve

zarar verici olmayacak ekilde duyulabilir bir ses dzeyinde olacak

ve

(b) teknik zellikleri itibariyle kolaylkla tannabilir, dier sesli sinyaller

ile ortamdaki seslerden aka ayrt edilebilir olacaktr.

1.2. Eer bir aygt sabit ve deiken frekansta sesli sinyal yayyorsa; aygtn

yayd deiken frekansl sinyal, sabit frekansl sinyale gre daha

tehlikeli bir durumu veya daha acil olarak yaplmas istenen/emredilen

mdahale ya da eylemi ifade eder.

2. Kodlama

Tahliye iaretleri srekli olacaktr.

EK VIII

SZL HABERLEME N ASGAR KURALLAR

1. Genel hususlar

1.1. Bir veya birden fazla kiiler arasnda yaplan szl haberlemede; belirli bir

formda veya kodlanm haldeki ksa metinler, cmleler, kelime veya

kelime gruplar kullanlacaktr.

1.2. Szl mesajlar mmkn olduunca ksa, yaln ve ak olmaldr. Konuann

konuma becerisi ve dinleyenin duyma yetenei gvenilir bir szl

iletiime uygun olacaktr.

1.3. Szl haberleme dorudan insan sesi veya uygun bir vastayla yaynlanan

insan sesi ya da yapay insan sesi ile olacaktr.

2. zel kullanm kurallar

2.1. Szl haberlemede yer alan kiiler, salk ve gvenlik asndan istenilen

davran yapabilmeleri iin szl mesaj doru telaffuz edebilecek ve

anlayabilecek seviyede kullanlan dili bileceklerdir.

2.2. Szl iletiim, elkol hareketleri yerine ya da onlarla birlikte kullanldnda

aada verilen komutlar kullanlacaktr.

balat : bir ilem veya hareketi balatmak iin

dur : bir hareketi durdurmak veya sona erdirmek iin

tamam : bir ilemi sona erdirmek iin

yukar : bir yk yukar kaldrmak iin

aa : bir yk aa indirmek iin

ileri geri sa sol : (Bu komutlar uygun el hareketleri ile

egdml olacak ekilde kullanlacaktr.)

kes : acil olarak durdurmak iin

abuk : gvenlik nedeniyle bir hareketi hzlandrmak iin

EK IX

EL ARETLER N ASGAR GEREKLER

1. zellikler

El iaretleri kesin, yaln, yaplmas ve anlalmas kolay olacak ve benzer

iaretlerden belirgin bir ekilde farkl olacaktr.

Ayn anda iki kol birden kullanlyorsa, bunlar simetrik olarak hareket ettirilecek ve

bir harekette sadece bir iaret verilecektir.

Yukardaki artlara uymak, ayn anlam vermek ve anlalabilir olmak kaydyla 3

nc blmde gsterilen iaretlerden biraz farkl veya daha detayl iaretler

kullanlabilir.

2. zel kullanm kurallar

2.1. areti : Elkol hareketleri ile aretleri veren kii,

Operatr : aretinin talimatlar ile hareket eden kii

areti, operatre manevra talimatlarn vermek iin elkol hareketleri

kullanacaktr.

2.2. areti, kendisi tehlikeye dmeyecek ekilde, bulunduu yerden btn

manevralar grsel olarak izleyebilmelidir.

2.3. aretinin esas grevi; manevralar ynlendirmek ve manevra alanndaki

iilerin gvenliini salamaktr.

2.4. Yukarda, 2.2.deki art yerine getirilemiyorsa ek olarak bir veya daha fazla

iareti konulandrlacaktr.

2.5. Operatr, alm olduu emirleri gvenlik ierisinde yerine getiremeyecei

durumlarda yrtmekte olduu manevray durdurarak yeni talimat

isteyecektir.

2.6. Yardmc unsurlar:

- Operatr, iaretiyi kolaylkla fark edebilmelidir.

- areti, ceket, baret, kolluk veya kol band gibi ayrt edici eyalardan

bir veya daha fazlasn giyecek ya da uygun bir iaret arac tayacaktr.

- Ayrt edici eyalar; parlak renkli, tercihen hepsi ayn renkte ve sadece

iaretilere zel olacaktr.

3. Kodlanm iaretler.

Genel hususlar

Aada verilen kodlanm iaretler, belirli sektrlerde ayn manevralar iin

kullanlacaktr.

A. Genel aretler

Anlam Tarifi ekil

BALAT

Hazr ol

Balama komutu

Avu ileri ne bakacak

ekilde her iki kol yere

paralel

DUR

Kesinti / ara

Hareketi durdur

Avu ii ne bakacak

ekilde sa kol yukar

kalkk

TAMAM

lemin sonu

Her iki kol gs

hizasnda eller kenetli

B. Dikey hareketler

Anlam Tarifi ekil

KALDIR Sa kol avu ii ne

bakacak ekilde yukar

kalkkken yavaa daire

izer

NDR Sa kol avu ii ieri

bakacak ekilde yere

doru indirilmiken

yavaa daire izer

DEY MESAFE Mesafe her iki elin arasndaki bolukla ifade

edilir

C. Yatay Hareketler

Anlam Tarifi ekil

LER Her iki kol avu ileri

yukar bakacak ekilde bel

hizasnda bklyken

kollar dirsekten krlarak

yukar hareket eder

GER Her iki kol avu ileri

aa bakacak ekilde

gs nnde bklyken

kollar dirsekten krlarak

yavaa gvdeden

uzaklar

SA

Manevracnn sa

Sa kol avu ii yere

bakacak ekilde yere

paralel saa uzatlmken

saa doru yavaa

kk hareketler

SOL

Manevracnn solu

Sol kol avu ii yere

bakacak ekilde yere

paralel sola uzatlmken

sola doru yavaa kk

hareketler

YATAY MESAFE Eller arasndaki boluk

mesafeyi ifade eder

D. Tehlike

Anlam Tarifi ekil

TEHLKE

Acil dur.

Avu ileri ne bakacak

ekilde her iki kol yukar

kalkk

HIZLI Btn hareketler daha

hzl

YAVA Btn hareketler daha

yava

TEPE AKADEM

Adres: Ceyhun Atuf Kansu Cad. Bayraktar Center, G Blok, No:114/9

Balgat/ankaya/ANKARA

Tel : 0 312 473 43 47

Tel-2 : 0 312 473 43 48

Fax : 0 312 473 43 59