sağlık sistemleri

Türk Tabipleri Birliği 1

sosyal sigortalar ve sosyal sigortalar ve genel sağlık sigortası genel sağlık sigortası

kanunu’nda yapılan kanunu’nda yapılan değişikliklerin sağlık değişikliklerin sağlık

hakkına etkilerihakkına etkileri

türk tabipleri birliğitürk tabipleri birliği


sağlık sistemlerisağlık sistemleri kamu kamu

ulusal sağlık ulusal sağlık

hizmetleri (beveridge hizmetleri (beveridge

modeli)modeli)

sosyal sağlık sosyal sağlık

sigortası (bismark sigortası (bismark

modeli)modeli)

özel özel

kâr amacı olmayan(!)kâr amacı olmayan(!)

kâr amaçlı kâr amaçlı

karma karma

•genel vergilergenel vergiler

•sosyal sigorta sosyal sigorta

•özel sigortaözel sigorta

•cepten cepten

harcamalarharcamalar


vergiyevergiye dayalı finansman dayalı finansman

iyi kurulmuşiyi kurulmuşdanimarkadanimarkafinlandiyafinlandiyaizlandaizlandairlandairlandanorveçnorveçisveçisveçingiltereingiltere

geçiş dönemindegeçiş dönemindeyunanistanyunanistanitalyaitalyaportekizportekizispanyaispanya


sigortaya dayalı finansmansigortaya dayalı finansman

varolanlarvarolanlaravusturyaavusturyabelçikabelçikafransafransaalmanyaalmanyaluksemburgluksemburghollandahollandaisviçreisviçre

geçiş dönemindegeçiş döneminde::eski sosyalist eski sosyalist ülkelerülkeler

israilisrailtürkiyetürkiye


kapsayıcı sigorta koşullarıkapsayıcı sigorta koşulları

gelişmiş kapitalist ülke modeli.gelişmiş kapitalist ülke modeli. düşük işsizlik.düşük işsizlik. küçük tarımsal ekonomi/nüfus.küçük tarımsal ekonomi/nüfus. dar enformel sektör. dar enformel sektör. yaygın yaygın veve düzenli iş olanağı.düzenli iş olanağı.


niçin gss? (50 soruda sosyal güvenlik reformu-çsgb)50 soruda sosyal güvenlik reformu-çsgb)

ülkemizde toplanan vergiler ülkemizde toplanan vergiler diğer kamu harcamalarına dahi diğer kamu harcamalarına dahi yetmezken, yılda yaklaşık 15 yetmezken, yılda yaklaşık 15 milyar doları içeren bu milyar doları içeren bu harcamanınharcamanın vergilerle ödenmesi vergilerle ödenmesi mümkün görünmemektedirmümkün görünmemektedir..


niçin gss’de ısrar?niçin gss’de ısrar? gelir eşitsizliklerini gidermenin gelir eşitsizliklerini gidermenin yolu herkesten gelirine, servetine yolu herkesten gelirine, servetine göre vergi almak…göre vergi almak…

bugünkü ortamda (kriz, siyasi-bugünkü ortamda (kriz, siyasi-iktisadi dengeler…) sermayeden iktisadi dengeler…) sermayeden vergi alınamıyor…vergi alınamıyor…

vergi tabanı yüksek gelirli vergi tabanı yüksek gelirli kesimlere oturtulamayınca, kesimlere oturtulamayınca, ““hizmetten yararlanan ödesinhizmetten yararlanan ödesin” ” vergisi;yani, gss.vergisi;yani, gss.


yoksulların primi devletten mi?yoksulların primi devletten mi? (50 soruda sosyal güvenlik reformu-çsgb)

genel sağlık sigortası genel sağlık sigortası uygulaması ile birlikte uygulaması ile birlikte …… planlanan bir diğer önemli planlanan bir diğer önemli yenilik ise, yenilik ise, yoksul yoksul vatandaşların sağlık sigortası vatandaşların sağlık sigortası primleriprimlerininnin devlet tarafından devlet tarafından karşılanacak karşılanacak olmasıdır.olmasıdır.


yoksulluk sınırı:yoksulluk sınırı: 140 ytl 140 ytl

““harcamaları, taşınır ve taşınmaz harcamaları, taşınır ve taşınmaz malları ile bunlardan doğan malları ile bunlardan doğan hakları da dikkate alınarak, hakları da dikkate alınarak, kurumca belirlenecek test kurumca belirlenecek test yöntemleri ve veriler yöntemleri ve veriler kullanılarak tespit edilecekkullanılarak tespit edilecek her her türlü gelirin aylık tutarı türlü gelirin aylık tutarı net net asgari ücretin üçte birinden az asgari ücretin üçte birinden az olan kişilerolan kişiler”” ((mad.60mad.60))


hizmetler paralı hizmetler paralı mı mı olacaolacakk?? (50 soruda sosyal güvenlik reformu-çsgb)

gss ile birlikte sağlık gss ile birlikte sağlık hizmetlerinin paralı olacağı hizmetlerinin paralı olacağı doğru değil. tüm vatandaşlar gss doğru değil. tüm vatandaşlar gss kapsamında sağlık hizmetlerinden kapsamında sağlık hizmetlerinden ücretsiz olarakücretsiz olarak faydalanacaktır… faydalanacaktır… gss ile katılım payı alınacak gss ile katılım payı alınacak yeni bir unsur yeni bir unsur getirilmemektedirgetirilmemektedir..


bütün hizmetlerden “katılım payı”bütün hizmetlerden “katılım payı”

a) ayakta tedavide hekim ve diş a) ayakta tedavide hekim ve diş hekimi muayenesi.hekimi muayenesi.

b) ortez, protez, iyileştirme araç b) ortez, protez, iyileştirme araç ve gereçleri.ve gereçleri.

c) ayakta tedavide sağlanan c) ayakta tedavide sağlanan ilaçlarilaçlar. .

d) (b) bendinde belirtilenler hariç d) (b) bendinde belirtilenler hariç olmak üzere, yatarak tedavide olmak üzere, yatarak tedavide finansmanı sağlanan sağlık finansmanı sağlanan sağlık hizmetleri.hizmetleri. (mad. 68)(mad. 68)


sağlık için “katılım payı”sağlık için “katılım payı”

… … eklenen (d) bendi ile; eklenen (d) bendi ile; yatarak tedavilerde de yatarak tedavilerde de katılım payı alınması ile katılım payı alınması ile sağlık harcamalarının sağlık harcamalarının kontrolüne kişilerin de kontrolüne kişilerin de katılmasıkatılması amaçlanmıştır amaçlanmıştır.(madde .(madde gerekçeleri)gerekçeleri)


beş katı katılım payıbeş katı katılım payı birinci fıkranın (a) bendi birinci fıkranın (a) bendi

gereği katılım payını; … ikinci gereği katılım payını; … ikinci ve üçüncü basamak sağlık hizmet ve üçüncü basamak sağlık hizmet sunucularında yapılan sunucularında yapılan muayenelerde (ise) önceki muayenelerde (ise) önceki basamaklardan sevkli olarak basamaklardan sevkli olarak başvurulup başvurulmadığı başvurulup başvurulmadığı dikkate alınmak suretiyle dikkate alınmak suretiyle yarısına kadar indirmeye veya yarısına kadar indirmeye veya beş katına kadar artırmayabeş katına kadar artırmaya … … kurum yetkilidirkurum yetkilidir.. (mad. 68)(mad. 68)


farklı kalite, farklı fiyatfarklı kalite, farklı fiyat ((sağlık hizmetlerini sağlık hizmetlerini

fiyatlandırma komisyonu) sağlık fiyatlandırma komisyonu) sağlık hizmeti sunucularını hizmeti sunucularını fiyatlandırmaya esas olmak fiyatlandırmaya esas olmak üzere ayrı ayrı üzere ayrı ayrı sınıflandırabilir.sınıflandırabilir.

komisyon, … sağlık komisyon, … sağlık hizmetlerinin ödenecek hizmetlerinin ödenecek bedellerini … her sınıf için bedellerini … her sınıf için tek tek veya gruplandırarak tek tek veya gruplandırarak belirler.belirler. (mad. (mad. 7272))


sigortalıya bedelsiz hizmet(!)sigortalıya bedelsiz hizmet(!)(50 soruda sosyal güvenlik reformu-çsgb)

ssigortalılar, sözleşme igortalılar, sözleşme imzalayan sağlık hizmeti imzalayan sağlık hizmeti sunucularından sunucularından hiçbir bedel hiçbir bedel ödemeksizinödemeksizin faydalanabileceklerdir.faydalanabileceklerdir.


vergi, prim, katkı payı yetmezvergi, prim, katkı payı yetmez

kamu idaresi sağlık hizmeti kamu idaresi sağlık hizmeti sunucuları dışındaki sözleşmeli sunucuları dışındaki sözleşmeli sağlık hizmeti sunucuları, sağlık hizmeti sunucuları, …… belirlenen sağlık hizmetleri belirlenen sağlık hizmetleri bedelinin % 20’sine kadar genel bedelinin % 20’sine kadar genel sağlık sigortalısı ve bakmakla sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerden yükümlü olduğu kişilerden ilâve ilâve ücretücret talep edebilir. talep edebilir.(mad. 73)(mad. 73)


3 kat3 kat “ilâve ücret” “ilâve ücret” sözleşmeli sağlık hizmeti sözleşmeli sağlık hizmeti

sunucuları, kurumca belirlenmiş sunucuları, kurumca belirlenmiş standartların üstündeki talepleri standartların üstündeki talepleri karşılayan otelcilik hizmetleri karşılayan otelcilik hizmetleri ile hayati öneme sahip olmama ve ile hayati öneme sahip olmama ve alternatif tedavilerin bulunması alternatif tedavilerin bulunması gibi hususlargibi hususlarıı göz önüne alınarak göz önüne alınarak sağlık hizmetleri fiyatlandırma sağlık hizmetleri fiyatlandırma komisyonu tarafından belirlenen komisyonu tarafından belirlenen istisnai sağlık hizmetleri için, istisnai sağlık hizmetleri için, …… belirlenen hizmet fiyatlarının belirlenen hizmet fiyatlarının 3 katı3 katını geçmemek üzere nı geçmemek üzere ilâve ilâve ücretücret alabilir. alabilir. (mad. 73)(mad. 73)


cepten para yasallaşıyorcepten para yasallaşıyor

…… sağlık yardımlarından sağlık yardımlarından yararlanacak olanlardan yararlanacak olanlardan yapılacak her bir poliklinik yapılacak her bir poliklinik muayenesi için çsgb’nın teklifi muayenesi için çsgb’nın teklifi ve bakanlar kurulu’nun kararı ve bakanlar kurulu’nun kararı ile 20 TL.'dan az olmamak üzere ile 20 TL.'dan az olmamak üzere muayene ücreti alınır. muayene ücreti alınır.

şu kadar ki hekimin gerekli şu kadar ki hekimin gerekli görmesi üzerine yapılacak diğer görmesi üzerine yapılacak diğer poliklinik muayenelerinden ücret poliklinik muayenelerinden ücret alınmaz.alınmaz. (506 sayılı kanun-ek mad. 3) (506 sayılı kanun-ek mad. 3)


emeklilerden prim alınacak mı?emeklilerden prim alınacak mı?(50 soruda sosyal güvenlik reformu-çsgb)

emekliler ve bunların hak emekliler ve bunların hak sahiplerinden sağlık primi sahiplerinden sağlık primi alınması alınması söz konusu değildirsöz konusu değildir..


eemeklimekli maaşına hacizmaaşına haciz

1479 ve 2926 sayılı kanunlara 1479 ve 2926 sayılı kanunlara göre aylık almakta olup ilgili göre aylık almakta olup ilgili dosyasından on yıl süreyle dosyasından on yıl süreyle sağlık sigortası primi ödenmemiş sağlık sigortası primi ödenmemiş olanlardan, olanlardan, …… aylıklarının %10’u aylıklarının %10’u oranında ve 10 yıl süreyle oranında ve 10 yıl süreyle gss gss primi kesilir.primi kesilir. (geçici mad. 19)(geçici mad. 19)


yatan hastaya cezayatan hastaya ceza

…… geçici iş göremezlik geçici iş göremezlik ödeneği, yatarak tedavilerde ödeneği, yatarak tedavilerde 17nci maddeye göre hesaplanacak 17nci maddeye göre hesaplanacak günlük kazancının yarısıgünlük kazancının yarısı, , ayaktan tedavilerde ise üçte ayaktan tedavilerde ise üçte ikisidirikisidir. . (mad. 18)(mad. 18)


bir ay anne sütübir ay anne sütü yeteryeter

… … daha önce asgari ücretin üçte daha önce asgari ücretin üçte biri olarak 6 ay süreyle biri olarak 6 ay süreyle ödenmesi öngörülen emzirme ödenmesi öngörülen emzirme ödeneğinin maliyeti dikkate ödeneğinin maliyeti dikkate alınarak, bu miktar, alınarak, bu miktar, bir defaya bir defaya mahsusmahsus ödenmesi şeklinde ödenmesi şeklinde değiştirilmiştir. değiştirilmiştir. (mad. 16)(mad. 16)


““temel teminat paketi”temel teminat paketi” kurumkurum, finansmanı sağlanacak , finansmanı sağlanacak sağlık hizmetlerinin teşhis ve sağlık hizmetlerinin teşhis ve tedavi yöntemleri ile (f) tedavi yöntemleri ile (f) bendinde belirtilen sağlık bendinde belirtilen sağlık hizmetlerinin türlerini, hizmetlerinin türlerini, miktarlarını ve kullanım miktarlarını ve kullanım sürelerini, ödeme usul ve sürelerini, ödeme usul ve esaslarını sağlık bakanlığı’nın esaslarını sağlık bakanlığı’nın görüşünü alarak görüşünü alarak belirlemeye belirlemeye yetkilidiryetkilidir..(mad. 63)(mad. 63)


hizmethizmetee sınırlama yetkisi sınırlama yetkisi kurum, bu amaçla komisyonlar kurum, bu amaçla komisyonlar kurabilirkurabilir…… (mad. 63) (mad. 63)

kurum, ilgili kamu kurum ve kurum, ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile dernek, vakıf, kuruluşları ile dernek, vakıf, federasyon, konfederasyon ve federasyon, konfederasyon ve kamu kurumu niteliğindeki kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının meslek kuruluşlarının görüşlerini görüşlerini alabiliralabilir. . (mad. 72)(mad. 72)


dört dört yoksulayoksula bir gss primi bir gss primi 60ıncı maddenin birinci fıkrasının 60ıncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamına girenler için (c) bendi kapsamına girenler için prim ödeme yükümlülerinin prim ödeme yükümlülerinin ödeyecekleri gss primi; primin ödeyecekleri gss primi; primin tahakkuk ettirileceği ay itibarıyla tahakkuk ettirileceği ay itibarıyla anılan bendin (1) ve (2) numaralı anılan bendin (1) ve (2) numaralı alt bentlerinde sayılan toplam kişi alt bentlerinde sayılan toplam kişi sayısının sayısının dörde bölünmesidörde bölünmesi suretiyle suretiyle bulunacak … kişi sayısı esas bulunacak … kişi sayısı esas alınarak hesaplanır.alınarak hesaplanır.(mad. 88)(mad. 88)


üüzümünezümüne,, buğdayına, pamuğuna buğdayına, pamuğuna

… … prim borçlarını, sattıkları prim borçlarını, sattıkları tarımsal ürün bedellerinden tarımsal ürün bedellerinden borç tutarını geçmemek şartıyla borç tutarını geçmemek şartıyla % 1 ila % 5% 1 ila % 5 oranları arasında oranları arasında olmak üzere kesinti yapılmak olmak üzere kesinti yapılmak suretiyle tahsil etmeye kurum suretiyle tahsil etmeye kurum yetkilidir. yetkilidir. (mad. 87)(mad. 87)


tespit-1tespit-1

gss ile ilgili yapılan gss ile ilgili yapılan değişiklikler anayasa değişiklikler anayasa mahkemesi’nin iptal kararını mahkemesi’nin iptal kararını yerine getirmediği gibi hiçbir yerine getirmediği gibi hiçbir ilgisiilgisi dede yokyoktur.tur.


norm/standart birliği imkânsıznorm/standart birliği imkânsız

((anayasa mahkemesi’nin anayasa mahkemesi’nin 15.12.2006 tarih15.12.2006 tarihlili karar kararıı)) açıklanan nedenlerle genel açıklanan nedenlerle genel sağlık sigortası kapsamındaki sağlık sigortası kapsamındaki dava konusu kurallar dava konusu kurallar belirtilen özellikleri belirtilen özellikleri taşımaması nedeniyle memurlar taşımaması nedeniyle memurlar ve diğer ve diğer kamukamu görevlileri görevlileri yönünden yönünden anayasa’nın 2., 10. anayasa’nın 2., 10. ve 128. maddelerine aykırıdırve 128. maddelerine aykırıdır. . iptali gerekir.iptali gerekir.


tespit-2tespit-2

ancak, siyasi iktidarın anayasa ancak, siyasi iktidarın anayasa mahkemesi’nin gss konusundaki mahkemesi’nin gss konusundaki son derece liberalson derece liberal yorumundan yorumundan cesaret aldığı görülmektedir.cesaret aldığı görülmektedir.


gss yaklaşımıgss yaklaşımı anayasa’nın 56. maddesinin üçüncü anayasa’nın 56. maddesinin üçüncü fıkrasında devletin herkesin fıkrasında devletin herkesin hayatını, beden ve ruh sağlığı hayatını, beden ve ruh sağlığı içinde sürdürmesini sağlamakla içinde sürdürmesini sağlamakla yükümlü olduğu yükümlü olduğu …… ööngörülmektedir. ngörülmektedir. ancak bu maddede devlete verilen ancak bu maddede devlete verilen görevin anayasa’nın 65. maddesinde görevin anayasa’nın 65. maddesinde belirtilen belirtilen mali kaynakların mali kaynakların yeterliliğiyeterliliği ölçüsü ile sınırlı ölçüsü ile sınırlı olduğu kuşkusuzdur.olduğu kuşkusuzdur.


dişsizler cumhuriyetidişsizler cumhuriyeti

genel sağlık sigortasının tüm genel sağlık sigortasının tüm nüfusu kapsaması nedeniyle diş nüfusu kapsaması nedeniyle diş protez giderlerinin protez giderlerinin karşılanmasında belirli yaş karşılanmasında belirli yaş gruplarına ödeme yapılmaması gruplarına ödeme yapılmaması ya da bazılarına belli oranda ya da bazılarına belli oranda ödeme yapılması ödeme yapılması devletin mali devletin mali kaynaklarının yeterliliği kaynaklarının yeterliliği ölçüsündeölçüsünde yasa koyucunun yasa koyucunun takdirindedir.takdirindedir.


sağlık hak değildirsağlık hak değildir

kuraldaki tutarın kuraldaki tutarın normalde normalde kişilerin kendilerinin kişilerin kendilerinin karşılaması gereken sağlık karşılaması gereken sağlık giderlerigiderlerinin devletçe nin devletçe karşılanması nedeniyle karşılanması nedeniyle kendilerinden istenilen katkı kendilerinden istenilen katkı payı olduğu payı olduğu ……


tespit-3tespit-3

değişikliklerin hiçbiri değişikliklerin hiçbiri sigortalılar için yeni haklar sigortalılar için yeni haklar getirmemekte; tam aksine mevcut getirmemekte; tam aksine mevcut haklarında önemli kayıplara yol haklarında önemli kayıplara yol açmakta, açmakta, sağlık hakkınısağlık hakkını daha da daha da daraltmaktadaraltmaktadır.dır.


tespit-4tespit-4

sağlık hizmeti alırken sağlık hizmeti alırken kullanıcı ödentilerininkullanıcı ödentilerinin miktarı miktarı ve kapsamı mevcut sosyal ve kapsamı mevcut sosyal güvenlik kurumları ve ssgss güvenlik kurumları ve ssgss kanununda var olandan çok daha kanununda var olandan çok daha fazla genişletilmektedir.fazla genişletilmektedir.


tespit-5tespit-5

yapılan değişiklikleri yapılan değişiklikleri sağlıkta sağlıkta neo-liberal “dönüşüm”neo-liberal “dönüşüm” kapsamında gündemde olan diğer kapsamında gündemde olan diğer gelişmelerle birlikte okumak gelişmelerle birlikte okumak aydınlatıcı olmaktadır.aydınlatıcı olmaktadır.


ailenizin hekimiailenizin hekimi (dünya bankası-2004)(dünya bankası-2004)

aile hekimliğine, aile hekimliğine, özel sağlık özel sağlık hizmetlerinin temelini hizmetlerinin temelini oluşturması açısındanoluşturması açısından, bir , bir organizasyon modelinin organizasyon modelinin getirilmesi ile bu model getirilmesi ile bu model aşamalı bir şekilde aşamalı bir şekilde gerçekleşecektir.gerçekleşecektir.


hastane mi, ticarethane mi?hastane mi, ticarethane mi?(kamu hastane birlikleri hakkında kanun tasarısı )(kamu hastane birlikleri hakkında kanun tasarısı )

yönetim yönetim kurulukurulu

il genel meclisiil genel meclisi

sağlık müdürüsağlık müdürü

ticaret odası ticaret odası

valivali

sağlık bakanlığısağlık bakanlığısağlık bakanlığısağlık bakanlığı

il genel meclisiil genel meclisi


yönetim kurulu’nun yetkileriyönetim kurulu’nun yetkileri birliğin her türlü araç, gereç, birliğin her türlü araç, gereç, malzeme, taşınırları ile tapuda malzeme, taşınırları ile tapuda birlik adına kayıtlı taşınmazları birlik adına kayıtlı taşınmazları üzerindeki yapı ve tesisler ile üzerindeki yapı ve tesisler ile birliktebirlikte satmak, kiralamak, satmak, kiralamak, kiraya vermek, devir ve takas kiraya vermek, devir ve takas işlemlerini yürütmek; işlemlerini yürütmek; hazineye hazineye ait ve birliğe tahsisli ait ve birliğe tahsisli taşınmazları taşınmazları …… kiraya vermek, kiraya vermek, işletmek, işlettirmek.işletmek, işlettirmek.


tespit-6tespit-6 ssgss henüz yürürlüğe girmeden ssgss henüz yürürlüğe girmeden yapılan değişiklikler, uygulama yapılan değişiklikler, uygulama sonrasında sağlık hakkının daha da sonrasında sağlık hakkının daha da kısıtlanacağını, kısıtlanacağını, piyasanın vahşipiyasanın vahşi koşullarıkoşullarına terk edilen sağlık na terk edilen sağlık hizmetlerinden yararlanabilmek hizmetlerinden yararlanabilmek için daha çok katılım payı ve için daha çok katılım payı ve kullanıcı ödentisi gerekeceğini, kullanıcı ödentisi gerekeceğini, karşılayamayacak durumda olanların karşılayamayacak durumda olanların ise hizmetten ise hizmetten mahrum kalacağınımahrum kalacağını göstermektedir. göstermektedir.

sağlık sistemleri

Documents