SAFRA KANAL SİSTEMİ VE SAFRA KESESİ

Yrd.Doç.Dr.Sevda Söker

Safra Kanal Sistemi; Safranın hepatositten safra kesesine Safra kesesinden bağırsağa aktığı Çapı giderek artan kanallar sistemi En küçük dalı, kanalikül

Safra Yolları

İntrahepatik Safra Yolları Kanalikülü Biliferi, Hering Kanalları, Duktus Hepatikus İnterlobülaris.

Safra Kanalikülleri;

• Hepatositin sentezleği safrayısalgıladığı kanallar

• Lümen çapı yaklaşık 0,5 mikron olan biraz genişlemiş intersellüler aralık

• Duvarlarını komşu iki karaciğer hücresinin plazma membranı oluşturur.

Safra kanalikülü

Gap junction

Z. okludens

Z. okludens

Safra Kanalikülleri• Hücreler arası kompartmanın geri kalanından

z. okludensler ile ayrılır.

• Ayrıca hepatositler arası gap juntionlara da sık rastlanır.

•

Karaciğer, safra kanalikülleri (gümüşleme)

C. v.

Safra kanalikülü

Sinüzoid

Heringkanalı

Kolanjioller

Safrakanalikülleri

V. porta’nındalı

Safraduktusu

Hepatositler

İntra-hepatik Safra Kanalları;Safra kanalikülleri

Safra kanalcıkları (Kolanjiol/ Hering kanalları)

Safra duktusu (portal alan)

Klasik lobüldesafra akım yönü;merkezdenperifere doğrudur(kan akımına ters,lenf akımı ile aynı).

Lobülün periferinde safra kanalikülleri ince intralobüler safra kanalcıklarına dökülür:

1. Kolanjioller: Kısa kanalcıklar2. Hering kanalları = terminal kanalcıklar:

* Portal alana yakın, * Sınırlayıcı plağı geçerek

portal alandaki safra kanalına açılır.

İnterlobüler safra kanalları

Portal triadın elemanı Çapları 15-40 mikron Lobül yakınında kübik porta hepatise

yaklaştıkça silindirik(prizmatik) Sağ ve sol hepatik duktusları oluşturmak

üzere birleşirler.

Karaciğerde portal alanda safra duktusu

a. hepatica

v. porta Safra duktusu

Lenf damarıBağ dokusu

Luschka Duktusları Safra kesesinin boynu yakınında, Karaciğer ile safra kesesi arasındaki bağ

dokusunda yerleşik Sistik kanal ile bağlantılı (safra kesesi

lümeni ile bağlantısız) Kimi insanda gözlenebilen kanallar. Histolojik olarak intrahepatik safra

duktuslarına benzer

Karaciğer tarafından yapılan safrayı dışarıya ileten safra yolları, porta hepatis'de birleşerek ductus hepaticus communis adı verilen kanalı meydana getirirler.

Bu kanal, aşağıya ve birazda sola doğru devam ederken; safra kesesinden gelen, daha ince diğer bir safra kanalıile (ductus cysticus) birleşir. Böylece daha da kalınlaşan safra kanalı ductus choledochus adını alır.

Ductus choledochus en büyük safra kanalıdır.

. Duodenum ve pankreas başının arka

yüzleri ile sıkı bir komşuluk içinde aşağıya doğru uzanan bu büyük safra kanalı duodenum'un ikinci bölümüne açılarak sonlanır.

Bazen dustus cholodechus, pankreasın kanalı ile birleşerek, tek bir kanal halindede barsağa açılabilir.

Duktus hepatikus kommunis+Duktus sistikus=

DUKTUS KOLEDOKUS Duodenum

Ekstra-hepatik Safra Kanalları;

Oddisfinkteri

DuktussistikusSafra

kesesi

Ana hepatik kanal;Yaklaşık 3 cm uzunluğunda,Yüksek silindirik epitel ile döşeli

Sistik kanal;Ana hepatik kanalı safra kesesine bağlarSafranın, keseye giriş çıkışını sağlar.

Ana safra kanalı (Koledok);

Yaklaşık 7 cm uzunluğunda,Duedonuma açılır.PANKRERASIN BOŞALTIM KANALI İLE duodenum lümeninde papilla OLUŞT.Bu her iki kanal çevresinde duodenum duvarında düz kastan

oluşan Oddi sfinkteri…safra ve pankreas salgısını kontrol eder

Boyden (Koledokus) sfinkteri: Duktuskoledokusun son bölümündeki sirküler kaslardanoluşur.Oddi sfinkteri: Ampullanın duodenuma girdiğikısmın biraz üzerindebulunur.Duktus pankreatikusve duktus koledokusuberaberce kuşatansirküler seyirlikaslardan oluşur.

Oddisfinkteri

Duktus hep.kommunis

Boyden(Koledok)sfinkteri

Safrakesesi

Duktuspankreatikus

Pankreatiksfinkter

Duktussistikus

Duktuskoledokus

Duodenum Vater ampullası

Ekstra-hepatik Safra Kanalları (devam);

MUKOZA

o Epitel;Tek katlı silindirikSoluk boyalı hücreler (mukus sekresyonu)Mitokondrion ()

o L. propria;İnce, elastik lifler ()Mukus salgılayan küçük bezler (+)

Ekstra-hepatik Safra Kanalları (devam);

T. MUSKULARİS:Kesintili tabaka oluşturur.

Duktus hepatikusta; sirkülerDuktus sistikus ve Duktus koledokusta; longitudinalDuodenuma yakın; oblik ve transvers kaslar, kapalı bir duvar oluşturur.Duktus koledokusun distalinde kalınlaşaraksfinkterleri yapar.

SEROZA:Duktus koledokusta (+), diğerlerinde adv.

Ekstra-hepatik Safra Kanalları (devam);

SAFRA

Safra asitleri, fosfolipidler, kolesterol,bilirubin, su ve elektrolitlerden oluşur.

Yağ sindiriminde rol oynar. Safra asitlerinin (Glikokolik asit ve

taurokolik asit);•%90’ı distal intestinal epitelden

absorbe edilip v.porta ile karaciğeregelir ve tekrar duodenuma boşaltılır

(enterohepatik resirkülasyon)•%10’u hepatositlerde AGER’da de novo

sentezlenir.

DuktussistikusSafra

kesesi

SAFRA KESESİ

Karaciğerin alt yüzünde, Armut biçimli, küçük, Kör uç şeklinde sonlanan

kese

Fundus, korpus, boyun

Fonksiyon: Safrayı depolamak Safranın suyunu absorbe ederek konsantre

etmek Kolesistokinin uyarısıyla depoladığı safrayı salgılamak

MUKOZA

1. Epitel: Tek katlı silindirik, Mikrovillus () Apikal ve bazal sitoplazmada mitokondria

yoğunlaşması Apikal bağlantı kompleksleri (z. okludens)

(İntersellüler kompartman ile lümen arasında bariyer)

Kompleks lateral plikasyonlar Apikal sitoplazmada glikoproteinden zengin

salgı granülleri

2. Lamina propria:

Boyun bölümünde mukus salgılayan tubulo-asinar bezler (+)

Epitel + L. propria = Dallanan mukozal kıvrımlar

Pencereli kapillerler ve venüller Lenfatik damar yok Hücresel özellik: Bol miktarda lenfosit ve plazma

hücresi

3. Muskularis mukoza

SUBMUKOZA

MUSKULARİS EKSTERNASirküler düz kaslar (+)Longitudinal tabaka Düz kas demetleri arasında çok miktarda kollajen ve elastik lif

ADVENTİSYA:Karaciğere yapışık üst yüzde (+)Büyük kan damarları, yaygın lenfatik ağ, m. eksternayı innerve eden otonomik sinirlerElastik lifler ve yağ dokusundan zenginSEROZA:Serbest alt yüzünde (+)

EpitelL. propria

Bezler Seroza

T. muskularis

Mukozalkıvrımlar

Mukozalkıvrımlar

SAFRA KESESİ

SAFRA KESESİNİN TANITICI ÖZELLİKLERİ

1. Muskularis mukoza bulunmaz.

2. Boyun bölümü dışında l. propriada bez yoktur.

3. Mukozal kıvrımlar çok dallanmalar yapar.

4. Submukoza yoktur.

5. T. muskularis belirgin iki tabaka şeklindedeğildir.

KAYNAKLAR Gartner LP, Hiatt JL. Color Textbook of Histology W.B.

Saunders Company, Philedelphia, 2006 Junqueira LC, Carneiro J. Basic Histology, Text & Atlas.

Lange Medical Books McGraw-Hill, New York, 2003 Tekelioğlu, M.: Genel Tıp Histolojisi, Beta Basım Yayım

Dağıtım A.Ş.Himaye-i Etfal Sk.No:13-15 Cağaloğlu / İstanbul, 1993

Ross M.H., Pawlina W., Histology A Text and Atlas, Fourth Edition, Lippincott Williams & Wilkins Company, Baltimore, 2006

Young B, Heath JW. Wheater’s Functional Histology a Text and Colour Atlas, 4th edn. Edinburgh, Churchill Livingstone, 2000:133