„s cripta manent“

80
samecniero Jurnali „S cripta manent“ saqarTvelo #3 (35) 2017 Jurnali dafuZnebulia Ria diplomatiis asociaciis mier S cr ipta manent saerTaSoriso recenzirebadi multilingvuri saqarTvelos teqnikuri universiteti

Upload: others

Post on 05-Apr-2022

5 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: „S cripta manent“

samecniero Jurnali

„S cripta manent“saqarTvelo

#3 (35)

2017

Jurnali dafuZnebulia Ria diplomatiis asociaciis mier

Scr ipta manent

saerTaSoriso recenzirebadi multilingvuri

saqarTvelos teqnikuri universiteti

Page 2: „S cripta manent“

Multilingual Reviewing International Scientific Magazine

Международный рецензионный мультилингвальный научный журнал

„S cripta manent“

GEORGIA

ГРУЗИЯ

#3 (35)

2017

OPEN DIPLOMATIC ASSOCIATION

АССОЦИАЦИЯ ОТКРЫТОЙ ДИПЛОМАТИИ

GEORGIAN TECHNICAL UNIVERSITY

ГРУЗИНСКИЙ ТЕХНИЧЕСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ

Page 3: „S cripta manent“

ISSN 1987-7390UDK (uak) 81+82 S-41

saredaqcio kolegia:

maia CxeiZe

mTavari redaqtori

rusudan TabukaSvili

mTavari redaqtoris moadgile

ia CiqviniZe

pasuxismgebeli mdivani

redkolegiis wevrebi:

viola furcelaZe, hans rudiger fluki, kulpaS beibitova, silvia boteva,

tania grishameri, qeTevan gabunia, maria mixailova, tatiana megreliSvili,

alba graciano, alesandra spadafora, giorgi yufaraZe,

rusudan gociriZe.

misamarTi:

saqarTvelo, Tbilisi, 0175, kostavas 77, korpusi VI, sarTuli VIII

tel. : 236 51 76

E-mail. : r. tabukashvili@gmail. com

teqnikuri uzrunvelyofa: karina xaraziSvili

E-mail. : k-kharazishvili@mail. ru scripta.manentmagazine@gmail. com

Jurnalis eleqtronuli versia ganTavsebulia Ria diplomatiis asociaciis vebgverdze:

www. odageorgia.ge

Page 4: „S cripta manent“

4

Editorial Board:

Maia Chkheidze, Viola Purtseladze, Rusudan Tabukashvili, Ia Chikvinidze, Hans Rudiger Fluck, Kulpash Beibitova, Tania Grieskhammer, Ketevan Gabunia, Maria Mikhailova, Silvia Boteva, Tatiana Megrelishvili, Alba Graziano, Alessandra Spadafora, Georgi Kuparadze, Rusudan Gotsiridze.

Adress: Kostava str. 77, 0175, Tbilisi, GeorgiaTel. : (995 32) 236 51 76E-mail: r. tabukashvili@gmail. com

Electronic version: www. odageorgia. ge

Редакционная коллегия:

Майя Чхеидзе, Виола Пурцеладзе, Русудан Табукашвили, Ия Чиквинидзе, Ганс Рудигер Флук, Кульпаш Бейбитова, Таня Грисхаммер, Кетеван Габуния, Мария Михайлова, Сильвия Ботева, Татьяна Мегрелишвили, Альба Грациано, Алессандра Спадафора, Георгий Купарадзе, Русудан Гоциридзе.

Адрес: Ул. Костава 77, 0175, Тбилиси, ГрузияТел. : (995 32) 236 51 76E-mail: r. tabukashvili@gmail. com

Электронная версия: www. odageorgia. ge

Page 5: „S cripta manent“

5

redaqciisagan

„Scripta manent~ saerTaSoriso recenzirebadi multilingvuri

samecniero Jurnalia, romelic aqveynebs humanitarul da socia­

lur mecnierebaTa rogorc tradiciul, ise Tanamedroveobaze

dafuZnebul Teoriul Tu praqtikul naSromebs. amas garda, igi

adgils uTmobs recenziebs, Targmanebsa da sxvadasxva tipis

SemoqmedebiT naSroms.

profesionalTa naSromebis gamoqveynebis garda Jurnali

miznad isaxavs humanitarul da socialur mecnierebaTa po­

pularizacias momaval TaobebSi. Jurnalis redkolegia gansa­

kuTrebuli interesiTa da yuradRebiT ekideba doqtorantTa da

axalgazrda mecnierTa naSromebs.

Jurnali recenzirebadia, uaryofiTi recenziiT naSromi av­

tors ar ubrundeba. Jurnalis samuSao enebia: qarTuli, ru­

suli, inglisuri, germanuli, franguli, espanuri da italiuri.

saredaqcio kolegiis wevrebi moRvaweoben saqarTvelos

(Tbilisi), germaniis (boxumi, berlini), ruseTis (moskovi), yaza­

xeTis (astana), bulgareTis (sofia) da italiis (tuscia) univer­

sitetebSi.

Page 6: „S cripta manent“

6

sarCevi

filologia

ciuri axvlediani, qeTevan gabunialaTinizmTa asimilacia saSualfrangul periodSi ...................................................................... 10

nino zaaliSvilinumeraciuli frazeologizmebis simbolika da semantika ricxviTi saxeliT `sami~ ................................................................................................................................................................................................ 15

marina zoranianikonceptualuri Sereva rogorc Semecnebis Teoria .................................................................... 19

nino falavandiSviliformaucvleli semiotikuri niSnebis Targmnis problema mxatvrul literaturaSi g. grasis nawarmoebebis qarTuli Targmanebis magaliTze ............ 24

lia ruxiaSviliiuridiuli termini da profesiuli komunikacia ............................................................................. 32

fiqria WuluxaZemagiuri elementebi qorwilis scenarSi .................................................................................................... 39

marine jaSistilisturad markirebuli sintaqsis sakiTxisaTvis germanul enaSi ....................... 45 maia javaxiZezoonimebisa da maTTan dakavSirebuli leqsikis kulturuli konotaciisaTvis italiur enaSi ..................................................................................................................... 51

Tamar jafoSviliinterteqstualobis koncepti boris akuninis deteqtiur romanebSi .......................... 66

Targmani

svetlana barbaqaZe

d. langis mier inglisur enaze Targmnili „qarTveli

wmindanebis cxovrebaTa da wamebaTa krebulis“ u. e. d.

aleniseuli recenzia qarTul enaze ............................................................................................................. 73

Page 7: „S cripta manent“

7

Contents

Tsiuri Akhvlediani, Ketevan GabuniaLatinizms Assimilation in the Middle French Period ....................................................................... 10

Nino ZaalishviliSymbolism and semantics numerativ phraseologisms with the numeral "three" ............................ 15

Marina ZoranyanConceptual Blending as a Theory of Human Cognition ................................................................... 19

Nino PalavandishviliThe Translation Problem of the Non Changed Characters of the Semiotics Forms in Fiction which bases on Examples of the G. Grasse works Translations Onto Georgian Language ........................................................................................................................................... 24

Lia RukhiashviliLegal Terms and Professional Communication ................................................................................ 32

Pikria ChulukhadzeThe Magical Elements in Wedding Scenario .................................................................................... 39

Marina JashiTo the Question of Stylistically Marked Syntax in German ............................................................. 45 Maia JavakhidzeCultural Connotation of the Names of Animals in Italian ................................................................ 51

Tamar JaphoshviliThe concept of Intertextuality in Detective Novels .......................................................................... 66

Svetlana BarbakadzeD. Alain review on D. Lang's Translation onto English „Lives and Martyrdoms of the Georgian Saints“ .............................................................................. 73

Philology

Translation

Page 8: „S cripta manent“

8

Содержание

Циури Ахвледиани, Кетеван ГабунияАссимиляция латинизмов в среднефранцузский период .................................................................10

Нино ЗаалишвилиСимволика и семантика нумеративных фразеологизмов с числительным «три» .........................15

Марина Зоранян Концептуальное смешение как теория человеческого познания.....................................................19

Нино ПалавандишвилиПроблема перевода формонеизменяемых семиотических знаков в художественной литературе на примере грузинских переводов произведений Г. Грасса ........................................24

Лия РухиашвилиЮридический термин и профессиональная коммуникация ............................................................32

Пикрия ЧулухадзеМагические элементы в свадебном сценарии ...................................................................................39 Марина ДжашиК вопросу стилистически маркированного синтаксиса в немецком языке....................................45

Майя ДжавахидзеО культурных коннотациях зоонимов и связанной с ними лексики в итальянском языке ...........15

Тамар ДжапошвилиКонцепт интертекстуальности в детективных романах Б. Акунина .............................................66

Светлана БарбакадзеРецензия У. Е. Д. Алена на сборник перевода Лангом на Англиский язык „Житие

и мученичество грузинских святых“ ................................................................................................. 73

Филология

Перевод

Page 9: „S cripta manent“

9

filologia

PhilologyФилология

Page 10: „S cripta manent“

10

laTinizmTa asimilacia saSualfrangul periodSi

ciuri axvlediani

Tbilisis saxelmwifo universiteti

humanitarul mecnierebaTa fakulteti

WavWavaZis gamz. #36, 0179, Tbilisi,

saqarTvelo

tel. 599 508 607

E-mail: [email protected]

qeTevan gabunia

Tbilisis saxelmwifo universiteti

humanitarul mecnierebaTa fakulteti

WavWavaZis gamz. #36, 0179, Tbilisi,

saqarTvelo

tel.: 599 201 099

E-mail: [email protected]

reziumelaTinuri da franguli enebi monaTe­

save enebia; isini, mravali saukunis man­

Zilze, mudmivad ganicdidnen urTierT­

zemoqmedebas. safrangeTis mosaxleobis

ganaTlebul fenaTa bilingvizmis Sede­

gad, Sua saukuneebSi, xdeboda laTi­

nuri enis fonetikuri mimsgavseba fran­

gulTan, ris Sedegadac, laTinur enaSi,

zogi laTinuri bgera Seicvala fran­

gul enaSi arsebuli maTTan miaxloe­

buli bgerebiT. es movlena amsubuqeb­

da sesxebis process da xels uwyobda

laTinizmTa masiur SeRwevas frangul

enaSi. laTinuri enis fonologiuri

sistema ver axdenda arsebiT gavlenas

laTinizmebze da maTi saSualebiT XIV­

XV saukuneebis frangul enazec, radgan

TviTon iyo srulad asimilirebuli am

ukanasknelisagan (franguli enisagan).

sakvanZo sityvebi: asimilacia, laTinizmebi, bilingviz­

mi, fonetikuri kanonzomiereba.

Sesavalifonologiur doneze asimilaciis

dros, mimReb enaSi ucxo bgerebi icvle­

ba mSobliuri enis ucxo bgerebTan miax­

loebuli bgerebiT; Tumca, laTinizmTa

fonetikur asimilacias frangul enaSi

gaaCnia maxasiaTebeli niSnebi, romle­

bic ganpirobebulia laTinuri enisagan

nasesxobaTa zogierTi TaviseburebiT.

laTinuri da franguli enebi monaTe­

save enebia; isini, mravali saukunis man­

Zilze, mudmivad ganicdidnen urTierT­

zemoqmedebas. radgan laTinuri nasesxo­

bebi frangul enaSi aRwevda wignuri

(samecniero) gziT, am wignTa bilingv

avtorebs hqondaT bunebrivi miswrafe­

ba, rom SeenarCunebinaT laTinuri enis

memkvidreobiToba, laTinuri enis or­

Tografiisa da struqturis gadataniT

frangul enaSi.

ZiriTadi nawiliXIV-XV saukuneebis laTinurma nase­

sxo bebma ver hpoves farTo gavrceleba

frang xalxs Soris da rCebodnen ga­

naTlebul adamianTa viwro wris mo­

napovrad. ganaTlebulTaTvis gasagebi

iyo laTinizmTa struqtura da amito­

mac, maTTvis aucileblobas ar war­

moadgenda, rom srulad miemsgavsebinaT

laTinuri nasesxobebi mkvidri sityvebi­

saTvis. amgvari Taviseburebebis wyalo­

biT, laTinizmebi, xvdebodnen ra fran­

gul enaSi, fonetikur asimilacias ki

ar ganicdidnen, aramed mxolod maTi

bolokiduri nawilebi icvleboda mate­

rialuri gaformebis gziT; laTinizmTa

materialur gaformebebSi vgulisxmobT

Page 11: „S cripta manent“

11

im minimalur fonetikur da orTo­

grafiul cvlilebebs, romlebsac eqvem­

debarebodnen laTinizmTa bolokiduri

nawilebi, franguli da laTinuri enebis

fonologiuri sistemebis gavleniT.

rodesac vsaubrobT frangul ena­

Si laTinur nasesxobaTa materialuri

gaformebis kanonzomierebebze, rom­

lebic ganpirobebulia fonetikuri

faqtorebiT, unda aRiniSnos is faqti,

rom frangul enaSi moxvedrili laTi­

nizmebi ganicdian ori urTierTsawi­

naaRmdego tendenciis zemoqmedebas.

erTi mxriv, Seini Sneba miswrafeba, rom

analogiis gziT mova TavsoT isini ukve

arsebul mkvidr sityva Ta rigebSi, meore

mxriv ki – miswrafeba, rom SenarCunebul

iqnas laTinuri enis fonetikuri struq­

tura. aRniSnul tendenciaTa Sedegad,

laTinizmebi, met­na klebad, uTavsdebian

(emsga vsebian) mkvidr sityvebs an fran­

gul enaSi SemoaqvT sityvis laTinuri

struqturis elementebi.

XIV saukuneSi, frangul enaSi arse­

bobda sityvaTa ori tipi: 1. mamrobiTi,

maxviliT bolo marcvalze (maison, ami); 2. mdedrobiTi, maxviliT boloswina

marcvalze (porte, chose).frangul enaSi gaCenili yvela neolo­

gizmi, maT Soris laTinuri nasesxo­

bebic, nawildebodnen sityvaTa am ori

tipis mixedviT. ama Tu im tipis arCeva

damokidebuli iyo laTinuri fuZis da­

boloebaze, radgan saxeldobr is war­

moadgenda laTinuri enidan nasesxobaTa

amosaval formas. laTinuri enis sity­

vaTcvalebadi morfemebi ukuigdeboda,

radgan wyaro­enisaTvis damaxasiaTebe­

li gramatikuli formebis sistema ar

aRiqmeboda msesxebeli enis mier; nase­

sxobaTa baza iyo saxelobiTi brunva,

Tu is emTxveoda fuZes; magaliTad: ac-cusator, m – accusateur, m; adulator, m – adula-

teur, m; agricola, m – agricole, m; aphorismus, m – aphorism, m; barbarus, m – barbare,f.

Tumca laTinuri enis yvela sa xels

ar hqonda sruli fuZe saxelobiT brun­

vaSi; kerZod, mesame brunebis mravali

arsebiTi da zedsarTavi saxelis fuZe

srulad vlindeboda mxolod irib

brunvebSi, romelTa safuZvelzec Se­

saZlebeli iyo fuZis gamoyofa; magali­

Tad, fuZe arsebiTi saxelisa abstraction, f SeiZleba gamoiyos mxolod irib brun­

vebSi: N. abstractio acceleration G. abstactionis accelerationis da a.S.

radganac laTinur sityvaTa saxe lo­

biTi fuZeebis umetesi nawili bolov­

deba Tanxmovanze, amitomac Tavdapirve­

lad xdeboda maTi klasifikacia fran­

gul enaSi, saZiebel sityvaTa arsebuli

rigebisa an mamrobiTi tipis adreul

nasesxobaTa analogiis mixedviT; ma ga­

liTad: regimentum, n – regiment, m ; supple-mentum, n – supplement, m; fermentum, m – fer-ment, m – analogiiT ornament; m; serment, m da a.S. sityvebisa.

frangul enaSi, im periodSi moqmed

fonetikur kanonzomierebaTa gavleniT,

laTinuri fuZis bolokiduri Tanxmo vani

ganicdida gansazRvrul cvli lebebs;

magaliTad, radganac jer kidev V-VII saukuneebidan xdeboda bolo gaormage­

buli Tanxmovnebis dayrueba ZvelisZvel

(mkvidr) nasesxobebSic ki, laTinizmebi

emorCilebodnen am kanonzomierebas: ac-tivum – actif, - ve; captivus – captive, -ve (magram captiver); collectivus – collectif, - ve; successivus-succesif, -ve; coactivus – coactive, -ve; subjectivus – subjectif, -ve – vif, naïf da a. S. analogiiT.

laTinizmTa bolokiduri Tanxmovani

SeiZleba ganicdides ufro arsebiT

cvli lebebsac im Zireul sityvaTa ze­

moqmedebis Sedegad, romelTac igive

fuZe gaaCniaT, rac nasesxeb sityvebs;

magaliTad: conscriptus – conscrit, e (ecrit, e

Page 12: „S cripta manent“

12

–is analogiiT); abstractus – absrtait, e (trait, e –is analogiiT). laTinizm devolutus > devolu, e –s bolokiduri nawilis fone­

tikuri evolucia moxda ufro adreuli

laTinuri nasesxobebis gavleniT, ro­

gorebicaa: dissolutus – dissolu, e; absolutus – absolu, e. im SemTxvevaSi, Tu frangul

enaSi ar arsebobda Zireuli sityvebis

rigi, laTinuri nasesxebi fuZe imateb­

da daboloeba – e –s da amgvarad, war­moiSoboda laTinizmTa klasifikaciis

axali SesaZlebloba, magram ukve – mde­

drobiTi tipis mixedviT. amasTanave,

SeiniSneboda laTinuri sityvis imgvari

warmoTqmis tendenciis SenarCuneba, ro­

melic mas axasiaTebda laTinur enaSi

sesxebis dros; magaliTad: pedagogus [pe-da-go-gys] – pedagogique (m); hipotheca [i-po-te-ka] – hipothèque; auspicium [ao-pi-sjo] – auspice (m).

SemdgomSi, mravalma nasesxobam Sei­

cva la warmoTqmac da orTografiac da

es iyo mizezi imisa, rasac acxadebdnen

frangi lingvistebi frangul enaSi

laTinizmTa materialuri gaformebis

TviTnebobaze. Tumca, laTinizmTa didi

raodenoba zustad asaxavda laTinur

sityvaTa warmoTqmas sesxebis momentSi,

rasac mowmobs dafiqsirebuli orTo­

grafiuli variantebi: subrogare [syb-ro-gá-re] – subroger (XVI s.-mde subroguer), derogare [de-ro-ga-re] – deroger ( XVI s.-mde deroguer).

unda gvaxsovdes, rom enaSi funq­

cionirebis procesSi, laTinur nasesxo­

bebSi, iseve rogorc Zireul sityvebSi,

miuxedavad sityvaTa warmoSobisa, Sei­

Zleboda momxdariyo sxvadasxva foneti­

kuri da orTografiuli cvlilebebi.

sainteresoa Tvalyuri mivadevnoT “i” –s warmoTqmis cvlilebas prefiqsSi – in (-im) XIII – XVI saukuneebis nasesxobebSi. aRniSnul prefiqsebSi, [i] warmoiTqmoda

rogorc [ẽ] fuZis Semdegi Tanxmovnebis

win: [p] [b] - impossible < impossibilis (XIV s.)im-becile < imbecillus (1495); [k] [g]: inconnu (1392), ingouvernable (XVI s.); [t] [d]: intarissable (XVI s.), indû (XIV s.); [s]: insalubre (1528) < insalu-bris.

warmoiTqmoda rogorc [i] Semdegi

Tanxmovnebis win: [r], [l], [n]: illitré (1560), irritable (XV s.), innomé; [m]: immortal (XIII s.) < immortalis; [I]: inimaginable; [o]: inaudible [inodibl]; [u]: inoubliable; [y]: inutile [inytil].

XIII–XVI saukuneebis nasesxobaTa

analo giiT, ufro gviani nasesxobebi

(XVII s.) inarCunebdnen imave warmoTqmas,

imave poziciebSi. aqedan Cans, rom XIV–XV saukuneebis laTinuri nasesxobebi,

asimilirebulni frangul enaSi, zemo­

qmedebas axdendnen franguli enis war­

moTqmis wesebis formirebaze.

amgvarad, frangul enaSi, laTinizm­

Ta fonetikuri da orTografiuli

gaforme bis, erTi SexedviT, TiTqosda,

TviTnebureba, eqvemdebareboda gansa­

zRvrul kanonzomierebebs. es kanonzo­

mierebani gamoixatebodnen laTinizmTa

bolokiduri nawilebis gansazRvruli

gardaqmne biT, frangul da laTinur ena­

Ta fonologiuri sistemebis gavleniT.

am ori enis fonologiur sistemaTa ga­

vlena winaaRmdegobrivi xasiaTisa iyo;

im dros, rodesac franguli enis fono­

logiuri sistema gardamqmnelad zemo­

qmedebda laTinizmTa bolokidur nawi­

lebze, laTinuri enis fonologiuri

sistema konservatiuli xasiaTisa iyo.

pirveli fonologiuri sistemis zemoq­

medebiT, laTinuri nasesxobebi nawil­

debodnen sityvaTa mamrobiTi tipis

mixedviT, ris Sedegadac laTinuri fu­

Zis bolokiduri Tanxmovani ganicdida

fonetikur cvlilebebs Zireul sityve­

bTan erTad; meore fonologiuri siste­

mis gavleniT ki, laTinuri fuZe iRebda

daboloeba –e –s, inarCunebda ra am gziT

Page 13: „S cripta manent“

13

Tanxmovans fonetikuri cvlilebebisa­

gan. amgvarfuZiani laTinuri na sesxobebi

nawildebodnen frangul enaSi sityvaTa

mdedrobiTi tipis mixedviT. ama Tu im

fonologiuri sistemis gavlenis gaZlie­

rebis gadamwyveti faqtori iyo Zireul

sityvaTa Sesabamisi rigis arseboba an

ararseboba frangul enaSi. magaliTad,

– if-ze daboloebul Zireul sityvaTa

rigis gavleniT, laTinuri zedsarTa­

vi saxelebi, – ivus-ze daboloebulni,

sesxebis momentSi, ar iRebdnen bolo

– e-s Tanxmovnis Semdeg da franguli

enis fonetikuri tendenciebis Sesabami­

sad, xdeboda bolokiduri Tanxmovnis

dayrueba gabmul metyvelebaSi; xolo

–icus­ze daboloebul laTinur zedsar­

Tav saxelTa sesxebis dros, emateboda

bolo -e, romelic icavda mas fonetiku­

ri cvlilebebisagan da cvlida grafema

_ c­s _ que-Ti, anu, am SemTxvevaSi, laTi­

nuri sityvis warmoTqma SenarCunebulia

sesxebis momentSi. es aixsneba im faqtiT,

rom frangul enaSi ar arsebobs Zireul

sityvaTa Sesabamisi rigi.

daskvnalaTinuri enis fonologiuri sistema

ver axdenda arsebiT gavlenas laTi­

nizmebze da maTi saSualebiT XIV­XV

saukuneebis frangul enazec, radgan

TviTon iyo srulad asimilirebuli

am ukanasknelisagan (franguli enisa­

gan). es gavlena gamoixateboda mxolod

im miswrafebiT, rom sesxebis momentSi

asaxuliyo laTinizmebSi laTinur si­

tyvaTa gafrangulebuli warmoTqma. ami­

tomac, fonetikur faqtorTa zemoqmede­

ba rogorc erTi, aseve meore mxridan,

mxolod minimaluri fonetikuri cvli­

lebebiT gamoixateboda, kerZod, nasesxe­

bi sityvis bolokiduri nawiliT.

literatura

1. Clédat L. (1930): Précis d’ortographe française. Paris

2. Guiraud P. (1966): Le moyen français. Paris

Ассимиляция латинизмов в среднефранцузский период

Ахвледиани Циури АлександровнаТбилисский государственный университетФакультет гуманитарных наукПр. И. Чавчавадзе №36, 0179, Тбилиси, ГрузияТел.: 599 508 607E-mail: [email protected]

Габуния Кетеван УчаевнаТбилисский государственный университет Факультет гуманитарных наукПр.И. Чавчавадзе №36, 0179, Тбилиси, Грузия Teл.: 599 201 099E-mail: [email protected]

РезюмеЛатинские и французские языки являются

родственными. На протяжении многих веков они находились в постоянном взаимодействии. Вследствие билингвизма образованных слоев населения во Франции в средние века произо-шло фонетическое уподобление латинского язы-ка французскому, в результате чего уже в латин-

Page 14: „S cripta manent“

14

ском языке были заменены латинские звуки наи-более близкими звуками французского языка. Это облегчало процесс заимствования и способ-ствовало массовому проникновению латинизмов во французский язык. Фонологическая система латинского языка не могла оказать существенно-го влияния на латинизмы, а через них и на фран-цузский язык в XIV-XV веках, так как сама была полностью ассимилирована последним.

Ключевые слова:ассимиляция, латинизмы, билингвизм, фоне-

тическая закономерность.

Latinizms Assimilation in the Middle French Period

Tsiuri AkhvledianiTbilisi State UniversityHumanitarian science faculty36, Chavchavadze ave., 0179, Tbilisi, GeorgiaTel.:599 508 607E-mail: [email protected]

Ketevan GabuniaTbilisi State UniversityHumanitarian science faculty36, Chavchavadze ave., 0179, Tbilisi, GeorgiaTel.:599 201 099E-mail: [email protected]

Abstract Latin and French languages are related. For many

centuries they were in constant interaction. Due the bilingualism of population in France in the middle centuries occured the assimilation of Latin and French languages, therefore in Latin language the la-tin sounds had been changed onto the closest french sounds. This lightened the borrowing process and as the result it led to massive infiltration of latinizms in French. In XIV-XV centuries the phonological sys-tem of Latin language and it could not have influence on latinisms and through them onto French language because it was fully assimilated by the last.

Keywords:Assimilation, latinisms, bilingualism, phonetical

appropriateness.

Page 15: „S cripta manent“

15

El símbolo y la semántica de los fraseologismos numerales con el numeral “tres”en la base de las lenguas: georgiana, rusa y española

Nino ZaalishviliUniversidad Publica de TelaviTel.:571 011 972E-mail: [email protected]

ResumenEl artículo está dedicado de la semántica de los

fraseologismos numerales con el numeral “tres”. Se trata del símbolo del número cardinal “tres” en tres lenguas de diferente estructura, en particular, georgiano, ruso y español. También en el artículo nos damos los ejemplos del origen de los fraseologismos con el numeral “tres”. Es evidente, que los numerales entran en la estructura de los fraseologismos y crean el grupo, que se llama los fraseologismos numerales.

Palabras claves: el símbolo, la semántica, el origen, los

fraseologismos numerales.

IntroduccionEn los estudios lingüísticos, la fraseología

ha empezado a tomar protagonismo, en primer lugar, porque el conocimiento de las unidades fraseológicas es de gran importancia desde el punto de vista teórico para el estudio de algunos aspectos de las lenguas humanas, como la naturaleza del

llamado discurso repetido [Coseriu. 1986:113-117] y sus elementos integrantes, algunos de los cuales cumplen una función muy destacada en la comunicación lingüística. En segundo lugar, y en un plano más práctico, porque las frases hechas forman parte del componente léxico de las lenguas, al que se dirigen preferentemente varias especialidades de la lingüística aplicada (enseñanza de lenguas, lexicografía, traducción, estudios estilísticos, etc.).

La terminología con la que los diferentes estudiosos se han referido a este tipo de unidades es muy variada. El término más generalizado en la actualidad para denominar este conjunto de unidades es el de unidades fraseológicas (UUFF).

Parte esencialNuestra investigación es condicionada por la

necesidad del examen de los numerales en calidad de la parte integrante en los fraseologismos, también desde el punto de vista del reflejo en ellos de los rasgos etnoculturales de la noción del número, la importancia del estudio de las representaciones sobre el número y las cuentas expresadas en la lengua para la reconstrucción.

La investigación ha confirmado que en el georgiano hay - 3 unidades fraseológicas con el numeral “tres”; en el ruso - 18; en el español – 12.

Page 16: „S cripta manent“

16

Históricamente sabemos que entre los antiguos pobladores, el tres era el más Sagrado de los números; aun cuando es una figura Aritmética, a la que se le han atribuido algunas virtudes místicas, al asegurar que es la base de los Signos de la perfección, y por eso vemos que en la Filosofía de Platón se. le consideraba, como la Imagen del ser supremo en sus tres personalidades: la Material, la espiritual, y a Intelectual que es lo que tácitamente, determina a la unidad hombre, por cuya razón, tal vez Aristóteles llegó al convencimiento de que el tres contiene en sí; al principio, al medio y al fin, lo que también viene a indicamos, que es el Símbolo de la Perfecta armonía, del factor de conservación y del progreso natural, entre todos los seres y las cosas.

En la Mitología Griega y Romana, al número tres se le ha considerado como el principal atributo de los sucesos legendarios, como por ejemplo: se dice que el rayo de Jove era tridente; que el astro Rey tenía tres nombres, Sol, Apolo y Líber y que, igualmente al planeta nocturno, se le designaba de tres maneras: Luna, Diana y Hécate; que también había tres Furias y se conocían tres Parcas, que influían en el ánimo de los hombres.

El numeral tres se encuentra en la composición de los fraseologismos numerales. A pesar de que en las lenguas analizadas “tres” sea sagrado, su número en los fraseologismos no es grande.

Distinguimos los significados semánticos:1. El significado “cuantitativo”:En georgiano - sami dRis goWi sami dRis

savalze wavao [sami dgis gotši sami dgis savalze tsavao];

En ruso- За три вещи не ручайся: за честь, за молодость, за жену [za tri veštši ne rutšajsja //za tšests/ za molodosts/ za ženu].

2. Forma la oposición:En georgiano: sami dRis goWi Cemsken, ori

qali _ Sensken [sami gotši tšemsken/ ori qali šensken];

En ruso: Три бабы – базар, а семь – ярмарка; [tri babi bazar/ a sem jarmarka];

En español: A cada tres por cuatro;

Tres zapatos al buey, cuatro ha menester.3. El significado semántico “la desgracia”:Este grupo es caracterizado para el ruso. Por ejemplo: В поле тебе лебеди, да в дом три

беды; [v pole tebe lebedi/ da v dom tri bedi];Беда беду родит – третья сама бежит; [beda

bedu radit/ tretja sama bežit].En español y en georgiano a nosotros no se

encontró los fraseologismos numerales de tal semántica.

4. El significado semántico “flaco de cabeza”:En georgiano: samamde ver daiTvlis

[samamde ver daitvlis];En ruso: трех не перечтет; [trjox ne peretštiot];En español: no saber cuántas son tres y dos.5. El significado semántico “mucho”:En ruso: С три короба; [strikoroba]Три чулка с языка. [tritšulkasjazika].En español y en georgiano a nosotros no se

encontró los fraseologismos numerales de tal semántica.

6. El significado semántico “el tiempo irreal”:Enruso: На то лето, не на это, а на третий год,

когда черт умрет; [natoleto/ nenaeto. Anatretijgod/ tšjortumrjot];

Не страшны злыдни в три дни, страшны в три года.[ne strašni zlidni v tri dni/ strašni v tri goda].

Al diferencia del ruso, en las lenguas georgiana y española de los ejemplos semejantes no resultó.

Quizás uno de los aspectos más interesantes y curiosos a la hora de hacer un análisis semántico dc los fraseologismos, sea detenerse en ver cuál ha sido su origen y cómo se han llegado a formar. Con el término «origen» nos referimos a los diversos «mundos» en los que surgieron este tipo de expresiones que en un primer estadio designaban normalmente realidades, y que más tarde pasaron a constituir unidades fraseológicas a través de diversos mecanismos que queremos comentar a continuación. Hemos tratado de agrupar, en la mayor medida posible, los campos de origen y hemos logrado sintetizarlos en tres grandes bloques que admitirían, a su vez, posibles subdivisiones:

Page 17: „S cripta manent“

17

fraseologismos con origen en un hecho histórico o cultural, fraseologismos con origen en tradiciones y usos populares, y fraseologismos que provienen de lo que podríamos llamar «vida cotidiana».

Procedente del derecho medieval cuando se impartía justicia tres veces al año, eran necesarios tres jueces y el juicio se celebraba entre tres árboles, tres robles. La utilización del número tres se debe, sin duda, a su calidad de número mágico.

En español:– Mantenerse en sus trece (= no cambiar de

opinión), que «Suponen muchos [...] tiene su origen en la terquedad con que el antipapa Pedro de Luna mantuvo su derecho al pontificado con el nombre de Benedicto XIII, durante el cisma de Occidente. En diversas ocasiones prometió renunciar a su alto cargo, pero cuando llegaba el momento de la renuncia volvía atrás de sus promesas. Después de muchas aventuras se encerró en el castillo de Peñíscola, y contra todas las comunicaciones dc reyes y príncipes para que depusiera su actitud, se mantuvo tercamente en sus trece y murió, ya nonagenario, en 1424, titulándose Benedicto XIII.» [José M A Iribarren. 1996: 71-22]. Aunque también existe otra teoría que sitúa el origen de este fraseologismo en un juego de cartas y — Donde Cristo dio las tres voces (muy lejos), que es una «Locución que alude al desierto donde se retiró Jesús durante cuarenta días para orar y donde fue tentado por el diablo tres veces, según el relato bíblico. Como se sabe, Jesús rechazó las tentaciones diabólicas con tres frases o voces, a saber: “No sólo de pan vive el hombre, sino de toda palabra que sale de la boca de Dios”; “No tentarás al Señor, tu Dios,” y “Vete, Satanás, porque escrito está: Al Señor, tu Dios, adorarás, y a Él solo servirás”. La alusión al desierto en el que permaneció Jesús durante cuarenta días seguidos sin ver a nadie explica el sentido con que se usa la locución» [Gregorio Doval, 1995: 103].

El fraseologismo ruso – наговоритьстрикороба [nagovorits s tri koroba] (significa, decir la mentira; mucho decir).

Por una de las versiones el origen de este fraseologismo es pagano, es vinculado a la Tía-Yaga.

La Tía-Yaga (La bruja vieja en los cuentos rusos) siempre daba al héroe el pelotón de los hilos, la guía original. Se Considera que Tía –Yaga guardaba estos pelotones en la caja de corteza de abedul. fue posible mentir con tres cajas significó que Tia-Yaga daba, por decirlo así, «incorrecto» - no trabajador-pelotones en una gran cantidad.

Hay una segunda versión, más realista. En el libro de Daly «Los Proverbios y los proverbios del pueblo ruso» son tal proverbio: «Ha llegado la tía de la ciudad, ha traído las noticias con tres cajas». En el proverbio va el habla sobre una tía que ha llegado y ha traído consigo muchos novedades.

Queremos subrayar la reiterada aparición del número tres, tanto en los ejemplos citados hasta ahora como en otros muchos que aparecerán a lo largo de este análisis, que es fiel reflejo de la importancia de los números mágicos, y en general de la simbología de los números, en la tradición cultural de los diferentes países, tanto orientales como occidentales.

ConclusionLa simbología numérica que pensábamos, a priori,

que podría ser el origen de muchas expresiones, está, sin embargo, muy poco presente salvo en lo que afecta al número tres, sobre todo este último, que se utiliza a menudo sin justificación alguna y por la única razón de ser un número mágico, así, por ejemplo, tanto en georgiano, como en español y en ruso, indica, con mucha frecuencia, una cantidad grande, cuando de hecho el número tres no es muy elevado. La única justificación para ello es la importancia y la magia del número tres a lo largo de la historia cultural universal. Como observación final, queremos resaltar la diversidad tan grande de contenidos semánticos que se expresan en las lenguas examinadas por medio de un único campo léxico como es el de los numerales.

Page 18: „S cripta manent“

18

Literatura

1. Academia Española. Gramática de la lengua española. Madrid.1959

2. Gracián T. (1946): Fraseología de la lengua española. Madrid

3. Larousse (2001): Gran diccionario de frases hechas Larousse, Spas editorial. S. L. Barcelona

4. Coseriu E. (1986): Introducción a la lingüística, Madrid

5. Gregorio D. (1995): Nuevo diccionario de historia: términos, acontecimientos e instituciones, Madrid

6. Русская грамматика (1980): Главный ред. Н.Ю. Шведова. – М.: Академия Наук СССР. Т. 1.

7. Виноградов В. В. (1977): Об основных типах фразеологических единиц в русском языке. М.

Символика и семантика нумера-тивных фразеологизмов с числи-

тельным «три»/на материале грузинского, русского и

испанского языков/

Заалишвили НиноТелавский государственный университетим. Я. ГогебашвилиТел.: 571 011 972E-mail: [email protected]

РезюмеСтатья посвящена семантике нумеративных

фразеологизмов с числительным «три». Речь идет о символике количественного числитель-ного «три» в трех разноструктурных языках, в частности, в грузинском, русском и испанском языках. В статье приведены примеры происхож-дения фразеологизмов с числительным «три». Очевидно, что числительные входят в состав фразеологизмов и создают группу, которая назы-вается "нумеративные фразеологизмы".

Ключевые слова: символ, семантика, происхождение, нумера-

тивные фразеологизмы.

numeraciuli frazeologizmebis simbolika da semantika ricxviTi saxeliT `sami~

nino zaaliSvili

i. gogebaSvilis sax. Telavis saxelm­

wifo universiteti

tel.: 571 011 972E-mail: [email protected]

reziumestatia eZRvneba numeratiul frazeo­ eZRvneba numeratiul frazeo­eZRvneba numeratiul frazeo­ numeratiul frazeo­numeratiul frazeo­ frazeo­frazeo­

logizmTa semantikas ricxviTi saxe liT

“sami�. ganixileba raodenobiTi ricxvi­sami�. ganixileba raodenobiTi ricxvi­�. ganixileba raodenobiTi ricxvi­ganixileba raodenobiTi ricxvi­ raodenobiTi ricxvi­raodenobiTi ricxvi­ ricxvi­ricxvi­

Ti saxelis “sami� simbolika sami gan­

sxvavebuli struqturis mqone enaSi, ker­ struqturis mqone enaSi, ker­struqturis mqone enaSi, ker­ mqone enaSi, ker­mqone enaSi, ker­ enaSi, ker­enaSi, ker­, ker­ker­

Zod, qarTul, rusul da espanur enebSi.

statiaSi mocemulia ricxvis “sami�

Semcvel frazeologizmTa warmoSobis

nimuSebi. ricxviTi saxeli “samis� Sem­. ricxviTi saxeli “samis� Sem­ricxviTi saxeli “samis� Sem­ saxeli “samis� Sem­saxeli “samis� Sem­ “samis� Sem­samis� Sem­� Sem­Sem­

cveli frazeologiuri erTeulebi er­ frazeologiuri erTeulebi er­frazeologiuri erTeulebi er­ erTeulebi er­erTeulebi er­ er­er­

Tiandebian im jgufSi, romelsac numera­ im jgufSi, romelsac numera­im jgufSi, romelsac numera­ jgufSi, romelsac numera­jgufSi, romelsac numera­, romelsac numera­romelsac numera­ numera­numera­

tiuli frazeologizmebi ewodeba.

sakvanZo sityvebi: simbolo, semantika, warmoSoba, numera­

tiuli frazeologizmebi.

Page 19: „S cripta manent“

19

Conceptual Blending as a Theory of Human Cognition

Marina ZoranyanGeorgian Technical UniversityDepartment of Liberal Sciences77 Kostava st., 0175, Tbilisi, GeorgiaTel. : 593 783 826E-mail: [email protected]

AbstractThe article deals with the notion of conceptual

blending in cognitive linguistics. Conceptual Blend-ing Theory is a methodological basis for analyzing the process of creation of new meanings. It was in-troduced by Fauconnier and Turner as a general the-ory of human cognition. Conceptual blending theory claims that elements and vital relations from diverse scenarios are "blended" in a subconscious process. The blend is the core of the Blending Theory. Emer-gent structure is a result of three blending processes: composition, completion and elaboration. Conceptu-al blending is described and studied scientifically in terms of conceptual integration networks, which are the mechanisms that enable the creation of meaning. A conceptual integration network basically consists of four connected mental spaces: two input spaces, a generic space and the blended space.

Keywords: Conceptual blending, conceptual integration the-

ory, mental spaces, conceptual integration network, input space, generic space, blended space, composi-tion, completion, elaboration.

IntroductionConceptual Blending Theory (CBT), also called

Conceptual Integration or Blending Theory is a methodological basis for analyzing the process of creation of new meanings. Initially, the theory was used mainly to explain linguistic phenomena (lin-guistic blends), especially metaphorical expressions,

but soon its application was extended to the analysis of non-linguistic blends. Conceptual blending is a crucial cognitive process occupying the central place in human thought and manifesting itself in various aspects of human activity.

Main BodyBlending theory emerged from two theories of

cognitive linguistics: conceptual metaphor theory (CMT) and mental spaces theory (MS). It differs from both CMT and MS in the way it describes the cognitive process of meaning creation via the exis-tence of certain emergent structures (the blends) not considered by either of the other two frameworks. “Blending Theory focuses specifically on the dy-namic construction of meaning." [Murphy and Ko-skela. 2010:38] Conceptual blending is a deep cog-nitive activity that "makes new meanings out of old" [Fauconnier and Turner. 1999:397]. Conceptual blending theory claims that elements and vital rela-tions from diverse scenarios are "blended" in a sub-conscious process.

Conceptual blending theory was introduced by Fauconnier and Turner (1994, 1998, 2002, 2003) as a general theory of human cognition and further de-veloped by Coulson (2001, 2006), Oakley (2000) and Grady (1999, 2005). Conceptual blending is “a basic mental operation that leads to new meaning, global insight and conceptual compressions useful for mem-ory and manipulation of otherwise diffuse ranges of meaning.” [Fauconnier and Turner. 2003:57] It plays a significant role in the construction of meaning in our everyday life, in both arts and sciences (especially in the social and behavioral sciences).

As it was mentioned above, blending developed from the mental space theory. According to Faucon-nier (2007) our both long-term schematic and long-term specific knowledge, its frames and basic struc-tures, are incorporated in a series of mental spaces. Mental spaces are defined as “small conceptual

Page 20: „S cripta manent“

20

packets constructed as we think and talk, for pur-poses of local understanding and action” [Faucon-nier and Turner. 2003:58]. These spaces can be sche-matic when they refer to simple image schemas, e.g. ”path”, and imply a simple frame of walking along a direct path, or they can be specific when they refer to an individual experience of such a frame [as for instance, a memory of the time you climbed Mount Rainier in 2001] [Fauconnier. 2007:351]. In both cases they are stored in our long term memory and used dynamically in the working memory as well.

Mental spaces consist of elements that are usu-ally structured by frames. They are connected with each other and can be modified as thought and dis-course change. Mental spaces are often used to di-vide and organize incoming pieces of information within the referential representation [Coulson and Oakley. 2000: 177]. Different spaces contain dif-ferent information on the same elements, but each space contains a representation that is logically orga-nized (ibid.: 177). Elements within one mental space usually have counterparts in other mental spaces. They are connected with the set of correspondences. These correspondences are referred to as mappings and they are developed from different kinds of re-lations, including change, identity, time, and space. Fauconnier (2007: 355) gives a simple example, that is the frame “x is in love with y”, which can eas-ily build many possible spaces in accordance to our cultural background, e.g. Romeo is in love with Ju-liet, etc. This connecting mental power which works over mental spaces is called conceptual integration or blending.

Blending theory gives insight into our way of thinking, creating and understanding the world around us. This theory deals with both linguistic and non-linguistic blends. The term "blends" is used to refer to a type of data in which very visibly two or more inputs are partially mapped onto each other and selectively projected to a new mental space in which novel structure can emerge.

Conceptual blending is described and studied scientifically in terms of conceptual integration net-works, which are the mechanisms that enable the

creation of meaning. Conceptual blending is a ba-sic mental operation, which is essential for the sim-plest kinds of thought and conceptual integration is an unconscious activity embedded in every aspect of human life [Fauconnier and Turner. 2002: 18]. In its most basic form, a conceptual integration net-work consists of four connected mental spaces: two partially matched input spaces, a generic space con-stituted by structure common to the inputs, and the blended space.

The blended space is connected to the generic space and it develops the emergent structure that is not present in the inputs. The generic structure pres-ent in the generic space is included in the blended space. The blended space also contains structures that cannot be found in the inputs. It is the compo-sition of elements that makes relations that do not exist in the inputs possible in the blend. Fauconnier and Turner (ibid.: 20) claim that “conceptual blend-ing or conceptual integration, is a matter of finding correspondences that look as if they are objectively there, but that require the construction of new imag-inative meaning that is indisputably not ‘there’.”

The blend is the core of the Blending Theory. Emergent structure is a result of three blending pro-cesses: composition, completion and elaboration. Composition is a blending process in which a rela-tion from one mental space is ascribed to an element or elements from other input spaces.

Completion is a blending process that takes place when information in long term memory is matched to the structure in the blend. According to Faucon-nier and Turner (ibid.: 43), completion raises addi-tional structure to the blend and when this structure is added the blend is integrated.

Elaboration is closely related to completion. Running of the blend or its elaboration modifies the blend. During the elaboration, links to the inputs are preserved, and Fauconnier and Turner (ibid.: 44) add that “… all these ‘sameness’ connections across spaces seem to pop out automatically, yielding to a flash of comprehension…” They further claim that this flash will take place only if counterpart links are unconsciously preserved.

Page 21: „S cripta manent“

21

Conceptual blending theory provides interesting insights into the possible creation of metaphors. Al-though not all blends are metaphorical, all metaphors at some stage in their development involve blend-ing. In a metaphorical blend, prominent counterparts from the input spaces project to a single element in the blended space – they are 'fused' A single element in the blend corresponds to an element in each of the input spaces [Grady et al. 1999:114]. By contrast, in other sorts of blends, such as non-metaphorical, these counterparts may project to distinct elements in the blended space.

In metaphorical blend “this lawyer is a shark”, “a lawyer” shares some characteristics with a shark. It doesn’t mean he has sharp teeth or a big mouth like a shark. Here, the metaphorical attributes of shark: vicious, predatory, aggressive, and tenacious are assigned to lawyer. “Lawyer” is a target domain, which we try to understand, “shark” is source do-main from which metaphorical expression is drawn. The metaphor is formed by the blending of these two conceptual domains. Thus, the statement “this law-yer is a shark” creates an imaginary space in which “shark” and “lawyer” no longer mean what they each meant separately; instead, they interact and emerge as a new concept: “It’s only within the blend that the intended structure emerges” [Fauconnier & Turner. 2003: 23].

Let’s view an example of metaphorical blend from poem “Tulips” by Sylvia Plath (2008):

My husband and child smiling out of the family photo;

Their smiles catch onto my skin, little smiling hooks.

The metaphorical expressions ‘catch onto’ and ‘hooks’ construct the conventional smiles of the family photograph as objects that both force an un-welcome physical connection with the speaker and cause her physical pain. “Smiling hooks,” here is a paradox and a peculiar blend of positivity and negativity. The blended space contains a concept of SMILE and the SMILING HOOKS as being one and the same. “Smiling” appears to present a cheerful, lovely image of her family, beaming, reminding the

speaker that she is loved. However, she feels suffo-cated in such love, noting that “their smiles” become “hooks”, reaching under her skin, causing her physi-cal pain. Plath here is conflicted in her perception of motherhood, realizing her love for her children, her “loving associations” as well as the burdens of motherhood.

ConclusionConceptual blending plays a fundamental role in

the construction of meaning in everyday life, in the arts and sciences, and especially in the social and behavioral sciences. The essence of the theory is the unique ability of human beings to create new mean-ings from existing ones. The main way to implement this ability is to construct a partial match between inputs, to project selectively from those inputs into a novel “blended” mental space, which then dynami-cally develops emergent structure.

Literature

1. Coulson S. (2001): Semantic Leaps. Cambridge: Cambridge University Press

2. Coulson S. and Oakley T. (2000): ‘Blending basics’. Cognitive Linguistics, 11, (3–4), 175–196

3. Coulson S. (2006): ‘Conceptual blending in thought, rhetoric, and ideology’, in G. Kristiansen. M. Achard, R. Dirven, F. J. Ruiz de Mendoza Ibanez (eds), Cognitive Linguistics: Current Applications and Future Perspectives. Berlin and New York: Mouton de Gruyter

4. Fauconnier G. (1994): Mental Spaces: Aspects of Meaning Construction in Natural Language. Cambridge: Cambridge University Press

5. Fauconnier G. and Turner M. (1998): ‘Conceptual integration networks’. Cognitive Science, 22, (2), 133–87

6. Fauconnier G. and Turner M. (1999): "A Mechanism Of Creativity." Poetics Today. Volume 20, N3, pp. 397-418

Page 22: „S cripta manent“

22

7. Fauconnier G. and Turner M. (2002): The Way We Think: Conceptual Blending and the Mind’s Hidden Complexities. New York: Basic Books

8. Fauconnier G. and Turner M. (2003): Conceptual Blending , Form and Meaning. Retrieved 12.06. 2016 from http://tecfa.unige.ch/tecfa/maltt/cofor-1/textes/Fauconnier-Turner03.pdf

9. Fauconnier G. (2007): “Mental Spaces”, in Handbook of Cognitive Linguistics, Geeraerts, D. and Cuyckens, H. (eds.), Oxford University Press, New York

10. Grady J. (2005): ‘Primary metaphors as inputs to conceptual integration’. Journal of Pragmatics, 37, 1595–614

11. Grady J., Oakley T. and Coulson S. (1999): ‘Blending and metaphor’, in Gibbs, R. W. and Steen, G. (eds), Metaphor in Cognitive Linguistics. Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins

12. Murphy M. L. and Koskela A. (2010): Key Terms in Semantics. UK: Continuum

Fiction cited from:13. Plath S. (2008): Collected Poems USA:

Harper Perennial Modern Classics

Концептуальное смешение как теория человеческого познания

Зоранян Марина ГеоргиевнаГрузинский технический университетДепартамент либеральных наукУл. Костава №77, 0175, Тбилиси, ГрузияТел.: 593 783 826E-mail: [email protected]

РезюмеВ статье рассматривается понятие концепту-

ального смешения в когнитивной лингвистике. Теория смешения является методологической ос-новой для анализа процесса создания новых зна-чений. Она была представлена Фоконье и Терне-ром как общая теория человеческого познания.

Теория концептуального смешения утверждает, что элементы различных областей смешиваются, в результате чего происходит смешение менталь-ных пространств в подсознании человека. Бленд является основой теории смешения. Возникшая структура является результатом трех процессов смешения: композиции, завершения и развития.Концептуальное смешение рассматривается и изу чается в научном плане с точки зрения кон-цептуальных интеграционных сетей, являющих-ся механизмами, позволяющими создавать но-вые значения. Концептуальная интеграционная сеть в основном состоит из четырех связанных ментальных пространств: двух исходных (вход-ных) пространств, общего (родового) простран-ства и смешанного (выходного) пространства (бленда).

Ключевые слова: концептуальное смешение, теория концеп-

туальной интеграции, ментальные протранства, концептуальная интеграционная сеть, исходное (входное) пространство, общее (родовое) про-странство, смешанное (выходное) пространство, композиция, завершение, развитие.

konceptualuri Sereva rogorc Semecnebis Teoria

marina zoraniani

saqarTvelos teqnikuri universiteti

liberalur mecnierebaTa departamenti

kostavas q. #77, 0175, Tbilisi,

saqarTvelo

tel.: 593 783 826

E-mail: [email protected]

reziumestatia ixilavs konceptualuri Sere­

vis cnebas kognitur lingvistikaSi.

Page 23: „S cripta manent“

23

konceptualuri Serevis Teoria axali

mniSvnelobebis Seqmnis procesis anali­

zis meTodologiuri safuZvelia. igi

wardgenil iqna fokoniesa da Terneris

mier rogorc Semecnebis zogadi Teoria.

konceptualuri Serevis Teoriis mixed­

viT, mravalferovani scenarebis ele­

mentebi da sasicocxlod mniSvnelovani

ur TierTobebi “ireva� qvecnobier pro­

cesSi. e.w. blendi aris konceptua luri

Serevis Teoriis birTvi. Seqmnili mniS­

vneloba Serevis samnairi procesis

Sedegia: kompoziciis, dasrulebis da

ganviTarebisa. konceptualuri Sereva

mecnierulad aRwerili da Seswavlilia

konceptualuri integrirebis qselebis

kuTxiT, romelic aris mniSvnelobaTa

Seqmnis xelSemwyobi meqanizmi. koncep­

tualuri integrirebis qseli ZiriTa­

dad Sedgeba oTxi urTierTdakavSire­

buli mentaluri sivrcisgan: ori Sema­

vali sivrcisgan, zogadi sivrcisgan da

Sereuli sivrcisgan.

sakvanZo sityvebi:

konceptualuri Sereva, konceptua­

luri integrirebis Teoria, mentaluri

sivrceebi, konceptualuri integrirebis

qseli, Semavali sivrce, zogadi sivrce,

Sereuli sivrce, kompozicia, dasruleba,

ganviTareba.

Page 24: „S cripta manent“

24

formaucvleli semiotikuri niSnebis Targmnis problema

mxatvrul literaturaSi g. grasis nawarmoebebis qarTuli

Targmanebis magaliTze

nino falavandiSvili

saqarTvelos sapatriarqos wmida andria

pirvelwodebulis saxelobis qarTuli

universiteti

humanitarul mecnierebaTa fakulteti.

WavWavaZis gamziri #53a, Tbilisi,

saqarTvelo

tel.: 597 999 184

E-mail: [email protected]

reziume

rogorc Targmnili teqstebis analiz­

ma gviCvena, miuxedavad modalobis ga­

momxatveli niSnebis universaluri xasi­

aTisa, isini xSirad gansxvavebul funq­

ciebs asruleben wyaro­enis da mizan­enis

sintaqsur­semantikur struqturebSi da

konkretul doneze TvalsaCinos xdian

TavianT konvergentul specifikas wina­

dadebis, abzacebis da mTliani teqstis

doneze.

modaluri sityvebi qmnian funqciur

jgufebs, romelTa sintaqsuri damouki­

debloba gasaTvaliswinebelia Targmnis

procesSi, imisda mixedviT, ra modalur

mimarTebas gamoxataven isini gamonaTq­

vamTan dakavSirebiT.

sakvanZo sityvebi: koheziuri mimarTebebi, interpretire­

ba, modaluri nawilakebi, semiotikuri

niSnebi,mTavari sazrisi, konteqstua­

luri.

Sesavalira TvalsazrisiTac ar unda vikvlev­

deT teqstebs, obieqturad maTi analizi

mainc lingvistikis safuZvelze xdeba.

lingvistikis mniSvneloba metad aqtua­

luria translatikisTvis, sadac „teqs­

tis lingvizacia“ anu misi enis siste­

maSi moqceva, ori enis semantikuri, sin­

taqsuri da pragmatikuli monacemebis

gaTvaliswinebiT xdeba. wyaro­teqstis

analizis dros, mTargmnelisaTvis

mizan­teqstis Sesabamis struqturebs

Soris koheziuri mimarTebebis dadgena

swored am ori enis gramatikuli siste­

mis safuZvelze xdeba, radgan Targmnis

procesSi gramatika is „xerxemalia“,

romelic Targmnil teqsts Sinaganad

amyarebs da semantikurad amTlianebs. es

ki am mTlianobis „garantis“, koherencis

cnebis saSualebiT xorcieldeba.

struqturulad da semantikurad

ise Ti gansxvavebuli enebis Targmanis

procesSi, rogorc germanuli da qar­

Tuli enebia, mxatvruli teqsti analo­

giur, naxevrad analogiur an srulad

gan sxvavebul metaforul komponentebs

Seicavs. mTargmnelma „xatovani sa­

myaroseuli suraTebis“ Targmnisas, up­

irveles yovlisa, unda gaiTvaliswinos

wyaro teqstis kulturulad specifi­

kuri parametrebi. am faqtoris gauT­

valiswineblobam, SesaZloa, avtoris

Canafiqrsa da mTargmnelis azrovnebis

wess Soris „gagebis~ problema warmo­

qmnas.

ramdenadac mxatvruli teqsti meta­

forebis araekvivalenturi variantebiT

Canacvldeba, Targmna „kulturuli So­

kis“ gaCenis safrTxes qmnis, mTargmnel­

ma am dros kontrastuli meTodis sa­

Page 25: „S cripta manent“

25

SualebiT unda daadginos maTi sruli,

nawilobrivi an gansxvavebuli Sesaba­

misobis xarisxi.

Cveni mizania gavarkvioT, qarTuli

Targmanebis ekvivalenturobis xarisxi

da ramdenad SeZles mTargmnelebma, ori

enis kulturuli fenomenebis codnis

safuZvelze, wyaro _ enis xatovanebis

interpretireba da Sesabamisad, gageba

semiotikur doneze.

kulturis winaswari determinaciis

dros umTavresad gamovlindeba „gagebis“

gadaulaxavi barierebi. rogorc harald

vainraixi ambobs, calkeuli metaforis

gamoyeneba dakavSirebulia nawilobriv

mSobliuri enis metaforul tradicia­

sTan, nawilobriv ki, xasiaTdeba ama

Tu im enis literaturaSi arsebuli

„samyaroseuli suraTebis“ damkvidre­

biT [Weinreich. 1976:44]. vinaidan Cveni

Tema uSualod mxatvruli, kerZod ki

g.grasis teqstebis qarTul Targmanebs

exeba, amitom teqstis mraval saxeobas

Soris „mxatvruli teqstis“ specifika

da mniSvneloba unda gamovyoT. swored

mxatvruli teqstis Targmnis procesSi

warmoCndeba mTargmnelis Semoqmedebi­

Ti SesaZleblobebi, ris gamoc mas „in­

terpretaciad“ (der Interpret) moixsenieben xolme. es ki imas niSnavs, rom mTargm­

nels ara mxolod gadmoaqvs mxatvruli

teqstis sazrisi Targmanis enaze, ara­

med, imavdroulad, ganmartavs mas da in­

terpretatoris funqciasac asrulebs,

rac Targmanmcodneobis enaze origina­

lis teqstis „samyaros modelirebas“

niSnavs. mxatvruli teqstis samyaros

modelirebis siZnele, Targmnis siZnele

Targmnis procesSi misi sazrisis dafa­

rulobaSi ki ar mdgomareobs, aramed

imaSi, rom igi sagnebisa da obieqtebis

saxiT ar mogvecema, Tumca mxatvruli

teqstebis samyaros modelirebis dros,

realuri sagnebi subieqtis sakuTrebad

iqceva da amis wyalobiT SesaZlebeli

xdeba realobis aRqmis, warmodgenis,

emociebis da ideebis repertuari subi­

eqturad iqnas gardasaxuli mTargmne­

lis mier [gogolaSvili. 2001:32­33].

ZiriTadi nawilimodalobis gamomxatveli sityvebi

ZiriTadad gvxvdeba im sityvebTan, ro­

mle bic gamoiyenebian gramatikuli kate­

goriebis (uaryofa, kilo, brunva) kodi­

rebisaTvis. aseTebi arian Semavseble bi

an diskursis markerebi. saqme exeba sa­

metyvelo aqtis iseT mniSvnelovan kate_

gorias, rogoricaa modaloba, romelic

Tavisi arsiT gansazRvravs molapara­

kebis damokidebulebas gamonaTqvamis

mimarT. es is mTavari mimarTebaa, ro­

melic mTel teqsts gasdevs da Targmnis

procesSi mTargmneli mudmivad masze

unda iyos orientirebuli.

g.grasis qarTuli Targmanebis Seda­

rebam originalur teqstebTan dagvana­

xa, ra did rols asruleben Targmnis

procesSi, erTi SexedviT, umniSvnelo si­

tyvebi, romlebic modaluri nawilakebis

saxeliT gavaerTianeT. es is formaucv­

leli sityvebia, romlebsac ar aqvT

winadadebis wevris funqcia, magram wi­

nadadebas mTlianad modalur semanti­

kas aniWeben. es sityvebi, romlebic um­

Tavresad zepirmetyvelebaSi ixmareba,

uxvad gamoiyeneba mxatvrul teqstebSi.

isini winadadebis an gamonaTqvamebis

modalobas gamoxataven, romelsac Sei­

Zleba hqondes uaryofis, Sefasebis, gao­

cebis, interesis, ganzraxvis, dapirebis

Page 26: „S cripta manent“

26

da sxvadasxva emociis mniSvneloba.

Sifrinis Tanaxmad, aRniSnuli na wi­

lakebi asruleben sxvadasxva funqciebs:

gamodian konteqstualuri koordina­

torebis rolSi da gamonaTqvamebs aTav­

se ben diskursis ama Tu im sibrtyeze; uz­

runvelyofen mimdebare gamonaTqva mebis

indeqsacias mTqmelTan, msme nelTan an

orivesTan; uzrunvelyofen gamonaTqva­

mebis indeqsacias wina an momdevno dis­

kursTan. nawilakebs aqvT integraciuli

funqcia da uzrunvelyofen diskursis

koherentulobas [Schiffrin. 1987].nawilakebi warmoadgenen sityvebs,

winadadebebs, frazebs Tu abzacebs So­

ris gamoyenebuli, im funqcionalurad

gansazRvruli sityvebis arCevans, rom­

lebic Cveulebriv arasrulfasovan si­

tyvebs ganekuTvnebian, damoukideblad

ar ixmarebian da mxolod Targmnis

procesis srulyofilad warmarTvas

uwyoben xels, Tuki teqstis Targma­

nis procesSi am sityvebis gamoyeneba

teqstis Targmnis paralelurad mimdi­

nareobs. maTi Sefaseba, rogorc saWiro

da aucilebeli Sefaseba Targmnili te­

qstis analizis procesSi, translatikis

sferoSi SedarebiT axali wamowyebaa,

radgan nawilakebs tradiciulad ga­

nixilaven, rogorc zedmet enobriv sa­

Sualebebs, romlebic teqsts gadatvir­

Taven da mis Sinaarss ufro gaurkvev­

els xdian, vidre garkveulobas aniWeben.

amis mizezi ki is aris, rom am sityvebis

funqciebs zepirmetyvelebaSi ar ikv­

levdnen, xolo werilobiT teqstebSi

yuradRebas ar aqcevdnen im garemoebas,

rom am SemTxvevaSi es sityvebi mxatvru­

li teqstebis dialogebSi mniSvnelovan

funqciebs iZenen da maT sruliad gansx­

vavebul gamomsaxvelobas, ase vTqvaT, „ma­

cocxlebel Zalas“ aniWeben. nawilakebi

gamoxataven adresatis damokidebulebas,

Sexedulebas, emociebs adresantisa an

faqtis mimarT, romelzec aris saubari

diskursSi.

mxatvruli teqstis Targmnis proces­

Si gansakuTrebulad aqtualobas iZenen

formaucvleli semiotikuri niSnebi,

romlebic enobriv universaliebs gane­

kuTvneba da gvxvdeba, rogorc wyaro­

enis, aseve mizan­enis teqstebSi.

semantikurad modaluri sityvebi iyo­

fa sam jgufad da ZiriTadad gamoxatavs:

darwmunebulobas, survils, varauds.

modaluri nawilakebidan g.grasis

teqstebSi xSirad gamoiyeneba Semdegi

formaucvleli sityvebi: also, auch, bloss, den, doch, eben, erst, gerade, ja, mal, noch, nun, schon, so zu, zumal. aRniSnuli sityvebi da­

moukideblad Zalian mcire semantikuri

mniSvnelobis mqoneni arian, samagierod

isini emociurad an azrobrivad acocx­

leben winadadebas da sxvadasxva xarisx­

is modalobas gamoxataven.

unda aRiniSnos, rom grasis nawarmoe­

bebSi Zalian xSirad gvxvdeba nawilaki

doch anu _ xom, marTlac. Doch winadadeba­Si iTargmneba xan rogorc nawilaki, xan

asrulebs kavSiris rols. TargmanebSi

ki vawydebiT Semdeg mniSvnelobebs: xom,

marTla, ha...raa, ha, raRa, netav ki, ki magram,

aba...erTi. is gvevlineba zmnizedis rol­

Sic da amjerad uSualod zmna sTan aris

dakavSirebuli. mag: ,,mainc“. magram Tu

mas kavSiris saxiT vxmarobT, is mxolod

da mxolod „magram“­is aRmniSvnelia.

,,doch� garda. grasis romanebSi uxvad gvxvdeba sxva nawilakebic, rogorebicaa eben, ebenfalls halt,ganz und gar,sooft, kurzrum, jedenfalls, insgesammt, zudem, immerhin, sonst, je-doch.

magaliTebi ,,dedali virTagva“­dan

“DIE RAETTIN”(mTargmneli nana gogolaSvili)

Page 27: „S cripta manent“

27

1) ,,Doch, mein Monitor zeigte einzig die Raet-tin“(69)

,,magram Cems monitorze marto deda­

li virTagva moCanda“(65).

unda aRiniSnos, rom mTargmneli nana

gogolaSvili doch­s xSirad Targmnis

kavSiriT ,,magram“, radgan garkveul

SemTxvevevbSi Tvlis, rom an nawilakis

primaruli mniSvnelobiT Targmna cota

gaauferulebda teqstis sazriss.

msgavsi magaliTebis moyvana uxvad

SeiZleba,

2) `Capitaen Bertman blieb an Bord, doch gab es keinen Schiffkurs’’(84)

,,kapitani bertmani jerac gemze rCe­

boda, magram misTvis ucnobi iyo, ra kur­

si SeiZleboda aeRo gems’’ (100)

Doch ­is primaruli mniSvneloba

„mainc“ aq namdvilad uadgilo iqne­

boda, amitom igi TargmanSi Seicvala

nawilakiT „magram“, rac ufro Sesaf­

erisi da Sesatyvisia azrobrivad. (,,ki­

borCxalas nabijiT“)

3) ,,Jedenfalls sahen wir das Flagellantentum ge-gen Schluss der Humangeschichte abermals aufhe-ben’’ (71)

,,ase iyo Tu ise, vnaxeT, kvlavac ro­

gor aRzevdnen flagelantebi humanTa

istoriis miwuruls, Tumca isini Cven da

ebraelebs ar gverCodnen“(68) qarTulad

aq ar xdeba damTxveva.

Jedenfalls niSnavs `yovel SemTxvevaSi~,

aq ki, rogorc vxedavT, mTargmnelma

modalobis gamomxatveli gamoTqma ,,ase

iyo Tu ise~ gamoiyena da arc Tu ise

urigod.

4) ,,Insgesammt wurde des Malers Arbeit...in zahlreichen Gutachten gewurdigt“ (113)

,,da Tumca malkastis gvari da saxe­

li arsad ewera da Tu ewera, ...misi namu­

Sevrebi didi pativiT moixseneboda mra­

valricxovan recenziebSi“ (109)

Insgesammt germanulad niSnavs `saer­

To jamSi~, ,,mTlianad“, TargmanSi ki

is gadmosulia rogorc daTmobiTi wi­

nadadeba Einraeumungssatz. nawilaki Sei­

Zleba TargmanSi gadmovides ubralod

kavSiriT, Cven SemTxvevaSi kavSiri ,,Tum­

ca“ igive azris matarebelia da gansaz­

Rvravs mizan­teqstSi bmulobis xarisxs.

5) ,,Sicher, es geht um den Kurs, doch unter-schwellig fuehren die Frauen privaten und nichtver-jaehrten Streit mit sich’ (174)

,,saqme namdvilad gemis mier aRebul

kurss exeba, magram qalebs qvecnobierad

piraduli da mudmivi kamaTi aqvT gamar­

Tuli“ (168)

aq srul damTxvevasTan gvaqvs saqme,

anu germanul modalur sityvas kargad

gamoxatavs misi Sesatyvisi qarTuli

nawilaki.

6) ,,Sogleich beginnt aus der Oednis zwischen den toten Baeumen eine Dornehecke zuwachsen“ (286)

,,imave wams, ukacriel adgilas, mkvdar

xeebs Soris, amoizrdeba ekalbardiani

Robe~ (274)

,,Sogleich’“ anu ,,maSinve“ germanul wi­

nadadebaSi ZiriTadad kavSiris rols

asrulebs, magram mas nawilakis fun­

qciac gaaCnia. mTargmnels rom aq kav­

Siris mniSvnelobiT gadmoeca avtoris

saTqmeli, bunebrivia, azri daikargeboda.

rogorc nawilaki ki, zustad emTxveva av­

toris saTqmels.

7) ,,Die Raettin jedoch durfte“ (440) ,,virTxas Turme araferi ekrZalebo­

da“ (417)

nawilaki Jedoch qarTulad niSnavs

,,Tumca“ da ara ,,Turme“, ise rogorc es

mTargmnelma gamoiyena. aq saubaria zus­

tad imaze, rom avtori iseT ambavs gvi­

yveba, rasac ar daswrebia da ar unaxavs.

mizan­enaSi gamoyenebulia Turmeobi­

Page 28: „S cripta manent“

28

Ti forma, romelic mTel winadadebaze

vrceldeba, rogorc gramatikuli mov­

lena, gadadis mTlianad sintaqsSi. anu

morfologiidan sintaqsSi, sintaqsur

sistemaSi, anu maTi semantika mTel wina­

dadebaze moqmedebs.

imis mixedviT, Tu gamoxatvis romel

saSualebas eZleva upiratesoba ama Tu im

enaSi, modalobis gamoxatvis formebic

enaTa mixedviT gansxvavebulia. modalo­

bis kvlevis sferoSi kriteriumebis si­

zuste SeiZleba iyos ufro miaxloebi­

Ti, vidre realuri. es gasagebia, ram­

denadac aRniSnul sferoSi operireba

xdeba iseTi cnebebiT, rogoricaa: ire­

aloba, arafaqtobrioba, subieqturoba,

SesaZlebloba, aucilebloba da misT [F. R. Palmer: 2-7 1995].

mocemuli magaliTebiT vrwmundebiT,

rom nawilakebs udidesi mniSvneloba

aqvs winadadebis mTavari sazrisis, emo­

ciis, ganwyobis da a. S. gamosaxatavad.

rogorc enaTmecnieri bali ganmartavs

,,ar SeiZleba winadadebis mniSvneloba

mivaniWoT gamonaTqvams, Tu masSi ar

aris modalobis raime gamoxatuleba

mainc~ [bali. 1995:44­45].

magaliTebi ,, kiborCxalas nabijiT“

(mTargmneli nana gogolaSvili)

1) ,,Alexsander Marinenko wurde 1913 geboren,

und zwar in der Hafenstadt Odessa“

,,aleqsandre marinenko 1913 wels

dabadebula, rogorc Cans SavizRvi­

spireTis erT­erTi didebuli qalaqi

unda yofiliyo“(18)

Zwar _ aris ,,saxeldobr, Tumca“,

mTargmnelma ki sityva „rogorc Cans“

mourgo. roca Semdeg winadadebaSi igive

nawilaki ,,Zwar“ Targmnilia, rogorc

,,marTalia“.

rogorc mecnieri liaponi asabuTebs,

,,subieqturi modaloba molaparakis

mier faqtis sxvadasxvagvar, subieqtur

kvalifikacias, Sefasebas gamoxatavs.

igi gamoirCeva Sinaarsisa da gamoxatvis

saSualebaTa mravalferovnebiT. obieq­

turi modalobisgan gansxvavebiT, subi­

eqturi modaloba ufro metad fakul­

taturia [liaponi. 1990: 303­304].

2) ,,Dennoch konnte ich den Gedanken nicht abweisen“ (72)

is azri vera da ver momeSorebina Ta­

vidan(87)

Dennoch, romelic qarTulad niS­

navs „da mainc“, an „miuxedavad amisa“,

mTargmnelma „vera da ver“ Seavso mizan­

enaSi, radganac winadadebaSi mocemul­

ma uaryofam ,,nicht“ misca mas saSualeba

aRniSnuli nawilaki amdagvarad eTargm­

na.

3) ,,Genau wusste Mutter das nicht, ausserdem taten ihr nur die Hunde leid“ (107)

,,dedam amis Sesaxeb zustad araferi

icoda, magram am dros mas guli mxo lod

ZaRlebze Sestkioda“ (126)

am SemTxvevaSi germanuli sityva ,,gar­

da amisa“, „magram“­iT Caanacvla qar­

TulSi, radganac ausserdem (garda amisa)

sruliad Secvlida winadadebis azrs.

11) Doch nicht nur Gabi, auch Mutter hat in mir den typischen Versager gesehen(43)

,,marto gabi ki ara, dedac tipiur

uqnaras xedavda CemSi.“

nawilaks ,, Doch’’ uamravi mniSvnelo­

bebi aqvs germanul enaSi, qarTulSi ki

arc Tu ise bevri. konteqstidan gamom­

dinare, mTargmneli zustad argebs aq

formaucvlel sityvas ,,marto“, riTac

kidev ufro aZlierebs erTi personaJis

damokidebulebas meoresTan. es is Sem­

Txvevaa, rodesac mTargmneli zogjer

modalur mniSvnelobas molaparakis

emociur­eqspresiuli damokidebulebis

SemotaniT afarToebs.

Page 29: „S cripta manent“

29

,,BLECHTROMMEL“ ,,Tunuqis doli“

(mTargmnelebi eka raisneri/ natalia

nadareiSvili)

1) „Dennoch soll hier nicht behauptet werden“ (59)

„amis miuxedavad sulac ar minda

gimtkicoT...“

Dennoch aq mTargmnelebs gadmotani li

aqvT rogorc „amis miuxedavad~ ungeachtet dessen�. vfiqrobT, ufro Sesaferi iqne­

boda nawilaki ,,da mainc“, radgan, kon­

teqstidan gamomdinare, avtors surs mo­

saubris mier gamoTqmuli azris kidev

erTxel dasabuTeba da ara raRac mizez­

is Cveneba

4). „Immerhin eine Minute lang durfte sich Os-kar ungestraft den Mond ansehen“ (481)

,,da sxva rom araferi, oskars erTi

wuTiTac mainc SeeZlo dausjelad eyu­

rebina mTvarisaTvis“ (402).

aq mTargmnels modaluri konstruq­

ciiT ,,da sxva rom araferi“ aqvs gadmo­

cemuli germanuli modalobis gamomxa­

tveli sityva ,,Immerhin, romlis primaru­

li mniSvnelobaa ,,yvela SemTxvevaSi“ da

vfiqrobT, rom es is SemTxvevaa, rodesac

mTargmneli kreatulobiT zustad usa­

dagebs Sesaferis sityvas an gamoTqmas

avtoriseuls.

5) ,,batonma maceratmac, romelic im

dros mxolod TxuTmetiode wlisa Tu

iqneboda, yvelaferi icoda, naxevrad brma

icno kidec“ (638)

,,Herr Matzerath, der zu dem Zeitpunkt allenfalls fuenfzehn Jahre gezaehlt hatte, auf dem laufenden verkannte sogar den Halbblindenden“ (757).

TargmanSi gamoyenebuli ,,mxolod~

ar gvaqvs wyaro­teqstSi. mTargmnels am

nawilakis Semotana mxolod da mxolod

imisaTvis dasWirda, rom gaeZlierebina

avtoris sentencia. Surufsi nawilakebs

marTebulad uwodebs „damadastureb­

lebs“ da Tvlis, rom isini moqmedeben

kognitiur doneze, amJRavneben adresan­

tis kognitiuri procesebisa da azro­

vnebis meTods, romelsac igi iyenebs ama

Tu im diskursis fragmentis warmoebis

dros [Schourup. 1985:22­23].mxatvruli teqstis Targmanis proce­

sSi mTargmnelis azrovneba esTetikuri

da xatovani enis ganzomilebaSi gadaina­

cvlebs. xatovani enis kodSi am dros

xdeba cvlileba. gamoyenebis SesaZle­

blobebs mis hibridul anu sxvadasxva

enobriv SreebTan erTad, metaforebis

klasebic qmnian, romelTa xSiri rea­

lizacia wyaro­teqstebSi mTargmnelis

mier ekvivalenturi variantebis moZe­

bnas da SerCevas moiTxovs.

daskvnaSegviZlia davaskvnaT, rom translati­

kaSi ar arsebobs centraluri da margi­

naluri problemebi, radgan mxatvruli

teqstis procesSi, SesaZloa, win wamoi­

wios sruliad umniSvnelo enobrivma

movlenam, romelsac arc wyaro­enis da

arc mizan­enis sistemaSi didi roli ar

aqvs. samagierod, SesaZloa, man swored

teqstSi miiRos iseTi semantikur­sinta­

qsuri, azrobrivi da emociuri datvirT­

va, romlis gareSec teqstis mTeli ab­

zaci an Tavi, mTlianad dakargavs Tavis

funqcias.

iseTi enobrivi, formaluri semioti­

kuri niSnebi, am SemTxvevaSi modalo­

bis gamomxatveli, romlebsac TiTqosda

enaSi funqcia ar aqvT xSirad Targmnis

procesSi did yuradRebas da codnas sa­

Wiroeben lingvistur Tu emociur done­

ze. nawilakebi xSirad konteqstualuri

mniSvnelobis niuansebs gamoxataven da

Page 30: „S cripta manent“

30

mkafios xdian adresatis damokidebu­

lebas gamoTqmuli mosazrebis mimarT.

Sesabamisad, maT didi pragmatuli dat­

virTva gaaCniaT.

literatura

1. Heinemann M. (2002): Heinemann Wolfgang. Grundlagen der Textlingwistik; Interaktion-Text-DiskursMax Niemejer Verlag, Tubingen

2. Kleine Enzyklopädie Deutsche Sprache. (1983): Leipzig.

3. Palmer F. R. (1995): Mood and Modality. Cambridge University Press

4. Schiffrin D. (1987): Discourse Markers. Cambridge: Cambridge University Press

5. Schourup L. C. (1985): Common Discourse Particles in English Conversation. New York and London: Garland Press

6. Weinrich H. (1976): Sprache in Texten.Stuttgart

7. Балли Ш. (1955): Общая лингвистика и во-просы французского языка, пер. с франц.

8. Ляпон М. В. (1990): Лингвистический энци-клопедический словарь. Сов. энцикл.

9. gogolaSvili n. (2011): giunter

grasi `dedali virTagva�. Tb., Sps �ba kur

sulakauris gamomcemloba“

10. gogolaSvili n. (2008): giunter

grasi `kiborCxalas nabijiT~. Tbilisi

11. gogolaSvili n. (2001): saenaT­

mecniero Ziebani. (X. gamomc, Ed.) Tbilisi:

qarTuli ena

12. gogolaSvili n. (2001): samyaros

modelirebis problema mxatvruli

teqstis Targmnis procesSi. Tbilisi

Проблема перевода формонеизменяемых

семиотических знаков в художественной литературе на примере грузинских переводов

произведений Г. Грасса

Палавандишвили НиноГрузинский университет им. Андрея ПервозванногоФакультет гуманитарных наукул. И.Чавчавадзе №53 а; Грузия, ТбилисиТел.: 597 999 184

E-mail: [email protected]

РезюмеАнализ переведённых текстов показал, что

несмотря на универсальный характер знаков, выражающих модальность, они часто выполня-ют особенные функции в синтаксико-семантиче-ских структурах в языке-источнике и в языке пе-ревода, и на конкретном уровне делают нагляд-ной свою конвергентную специфику, на уровне предложения, абзацев или целого текста.

Модальные слова создают функцийные груп-пы, синтаксическую независимость которых сле-дует учитывать в процессе перевода, в зависимо-сти от того, какую модальную направленность они выражают по отношению к высказыванию.

Ключевые слова: когезивные соотношения, интерпретация, мо-

дальные частицы, семиотические знаки, главная мысль, контекстуальный.

Page 31: „S cripta manent“

31

The Translation Problem of the Non Changed Characters of the Semiotics

Forms in Fiction Which Bases on Examples of the G. Grasse works

Translations Onto Georgian Language

Nino PalavandishviliAndrey Pervozvanni's Georgian UniversityFaculty of Hummanitarian Sciences53a, Chavchavadze av., Tbilisi, GeorgiaTel.: 597 999 184

Е-mail: [email protected]

AbstractAs the analyse of the translated text showed, in

spite of modality sign’s universal character, they of-

ten carry out different functions between thesyntac-tic semantic structures of the source and the target language. On a specific level they obviously show their convergent specificity within the sentences, paragraph and the whole text.

Modal words which make functional groups, their syntactic independency isconsidered during the translation according to what modal connections they express within the expressions.

Keywords:coherence connections, interpretation, modal

particle, semiotic signs, main option, contextual.

Page 32: „S cripta manent“

32

iuridiuli termini da profesiuli komunikacia

lia ruxiaSvili

Tbilisis saxelmwifo universiteti

humanitarul mecnierebaTa fakulteti

WavWavaZis gamz. #36, 0179, Tbilisi,

saqarTvelo

tel. 577 306 306E-mail: [email protected]

reziumetermini gansazRvruli enis leqsiku­

ri erTeulia, romelic specialuri

miznebisaTvis gamoiyeneba. is aRniSnavs

konkretuls an abstraqtuls, codnis

an qmedebis gansazRvruli specialuri

sferos Teoriis cnebas. termini rTuli

movlenaa. termini sityvaa an Sesityve­

ba, romelic specialur cnebas gamoxa­

tavs. terminologia ki specialur enas

ganekuTvneba. specialuri enis ZiriTadi

amocanaa sityvebis gamoyeneba sagnebisa

da movlenebis definiciisaTvis. unda

aRvniSnoT, rom es definiciebi unda

iyos zusti da ekonomiuri. Cveni kvlevis

obieqtia saojaxo samarTlis terminebis

kvleva qarTul, inglisur da frangul

enebSi, im mizniT, rom dadgindes, Tu ra

msgavseba da gansxvavebaa maT Soris da

is xerxebi, riTac xdeba am terminebis

formireba zemoxsenebul enebSi.

sakvanZo sityvebi: termini, specialuri ena, saojaxo sa­

marTali, profesiuli komunikacia, in­

ternacionalizaciis procesi.

Sesavalitermini specialuri sityvaa an si­

tyvaTSeTanxmeba, romelic miRebulia

profesiul saqmianobaSi da gamoiyeneba

gansakuTrebul pirobebSi. termini cne­

bis sityvieri gamoxatulebaa, romelic

Sedis profesiuli codnis gansazRvrul

sferos cnebaTa sistemis Semadgenlo­

baSi. termini enis ZiriTadi cnebiTi

elementia, romelic gankuTvnilia spe­

cialuri miznebisaTvis [superanskaia,

podolskaia, vasilieva. 2003:14].

termini simboloa, romelic fiqsire­

bul sistemaSi aRniSnavs koordinats,

sxvagvarad rom vTqvaT, gansazRvrul

samecniero sferoSi erTaderT obieqts.

lingvistikaSi ar arsebobs terminolo­

giisadmi erTgvarovani midgoma. zogier­

Ti lingvisti termins ganixilavs ro­

gorc samecniero sferos cnebiTi sis­

temis nawils, meoreni terminSi xedaven

,pirvel rigSi, sityvas, romelic saerTo

enis leqsikis nawilia. dRes lingviste­

bi ar davoben imaze, rom termini sity­

vaa an Sesityveba, romelic specialur

cnebas gamoxatavs. Tumca sakiTxi imis

Sesaxeb, Tu metyvelebis ra nawilebiT

SeiZleba iqnas warmodgenili termini,

araerTgvarovnad wydeba. lingvistebis

umetesi nawili fiqrobs, rom termine­

bis enobrivi forma mxolod arsebiTi

saxeli an mis safuZvelze Seqmnili Se­

sityveba SeiZleba iyos.

is sakiTxi, rom termini specialur

sferos ganekuTvneba, ganpirobebulia

imiT, rom is gamoiyeneba cnebebis nomi­

naciisaTvis. terminis es Tviseba war­

moadgens yvelaze mniSvnelovan movle­

nas da ganapirobebs imas, rom is mieku­

Tvneba codnis specialur sferos. cno­

bilia, rom cnebebis aRniSvnis funqcia

SeiZleba Seasrulos ara marto specia­

lurma, aramed sayovelTao sityvebma da

maTma Sesityvebebma. g. vinokuri werda,

rom terminebi gansakuTrebuli sityve­

bi ki ara, aramed gansakuTrebuli fun­

Page 33: „S cripta manent“

33

qciis mqone sityvebia [vinokuri. 1939:5].

Tuki termins funqciuri TvalsazrisiT

mivudgebiT, is enobrivi niSania, romlis

ZiriTadi funqcia adamianis SegnebaSi

qmnis mocemul obieqtze srul warmod­

genas, romelic mTeli misi TvisebebiT

codnis gansakuTrebul sferos ganeku­

Tvneba [kapanaZe. 1965:79; moiseevi. 1970:138;

reformatski. 1961: 47­48].

nominacia, semantikuri sizuste, mono­

semanturoba, simokle, motivirebuloba

da derivaciis unari terminis specialur

metyvelebaSi CarTvas uzrunvelyofs.

rogorc aRvniSneT, termini sityvaa an

Sesityveba, romelic specialur cnebas

gamoxatavs. terminologia ki specialur

enas ganekuTvneba. cneba _ specialuri

ena da misi lingvisturi buneba didi xa­

nia damkvidrda enaTmecnierebaSi. am sfe­

roSi pirveli naSromebi ucxour ling­

vistikaSi XIX saukuneSi gaCnda. Tumca am

movlenis pirveli Teoriuli safuZveli

XX saukuneSi gvxdeba. es dakavSirebu­

li iyo mecnierebisa da teqnikis inten­

siur ganviTarebasTan, rodesac enobri­

vi saSualebebis meSveobiT SeZle bdnen

zustad gamoexataT samecnie ro cnebebi.

termini _ specialuri ena lingvistikaSi

praRis lingvisturi wris warmomadgen­

lebma gamoiyenes. maT warmodgenaSi ena

iyo niSanTa sistema, romlisTvisac eno­

brivi funqciis cneba mTavaria. lingvis­

tur analizs funqciurad udgebodnen,

radganac enas, maTi azriT, mizanmimar­

Tuli gezi aqvs.

specialuri enis ZiriTadi amocanaa

sityvebis gamoyeneba sagnebisa da movle­

nebis definiciisaTvis. unda aRvniSnoT,

rom es definiciebi zusti da ekonomiu­

ri unda iyos. amitom, specialuri enebi

SeiZleba ganvixiloT rogorc gamoyene­

biTi daniSnulebis enobrivi sistemebi.

ase udgeba am sakiTxs praRis lingvis­

turi skola. maTi gagebiT, specialuri

ena Sedgeba sagnobriv­praqtikuli da

samecniero­Teoriuli Sreebisagan. ase­

Ti definicia araa sruli, vinaidan spe­

cialuri enebi arsebobs ara mxolod

weriTi, aramed zepiri formiTac. amgva­

rad, unda gaviTvaliswinoT funqciur­

stilisturi aspeqtic. yvela es faqtori

r. bartma gaaerTiana Tavis TeoriaSi

specialuri enebis Sesaxeb.

is ganixilavs profesiul enas, ro­

gorc enobrivi sistemis tipur reali­

zacias [barti. 1976:211]. es sistema ar­

sebobs ara mxolod gansakuTrebuli

lingvisturi, aramed socialuri wesebi­

Tac. Tumca es Teoria sadavoa, radganac

ZiriTadi aqcenti leqsikis socialur

bunebaze keTdeba, Tumca ar xsnis, riTaa

ganpirobebuli leqsikuri da sintaqsu­

ri saSualebebis SerCeva.

ZiriTadi nawilispecialuri enis ganviTarebis tenden­

cia umetesad ganpirobebulia termino­

logiis TaviseburebebiTa da ganviTa­

rebis doniT, romlebic maT semantikur

birTvs qmnian, Tumca mxolod termino­

logiuri TaviseburebebiT ar amoiwure­

ba es sakiTxi. k. averbuxi gamoyofs spe­

cialuri enis ganviTarebis xuT tenden­

cias: integracia, diferneciacia, inter­

nacionalizacia, unifikacia, ekonomia

[averbuxi. 2004:27­47].

Tanamedrove mecnierebis ganviTarebis

arsi samecniero codnis integracias da

masTan dakavSirebuli mravali samec­

niero disciplinis daaxloebas gansazR­

vravs. yvelaze saintereso da aqtualu­

ri samecniero problemebi ori an meti

mecnierebis Sesayarze Cndeba. ase xdeba

samecniero codnis integrireba. enis

Page 34: „S cripta manent“

34

sferoSi amis uSualo asaxva imiT xdeba,

rom sxvadasxva samecniero discipline­

bis yvelaze aqtiuri kontaqtebis adgi­

las maTi enebi erTmaneTs uaxlovdeba,

isini erTmaneTs avseben, aseve qmnian

axal specifikur terminebs warmoqnili

kompleqsuri problemisaTvis. amgvarad,

samecniero disciplinebis integraciis

paralelurad xdeba enaTa integracia.

integraciis procesebi samarTlis

enasac Seexo. samarTali mudmiv zegavle­

nas ganicdis codnis mravali sferosa­

gan, Tumca yvelaze meti TanamSromloba

arsebobs samarTlis enasa da ekonomikis

enas Soris. ekonomikuri saqmianoba xor­

cieldeba samarTlebriv CarCoSi, amitom,

zogierTi iuridiuli termini uSualo­

daa dakavSirebuli ekonomikis enasTan,

kerZod, SeiZleba ganvixiloT, rogorc

ekonomikuri termini. magaliTad: loan-prêt-sesxi; contract-contract of service, contract of employement-contrat-contrat de travail – Sro­miTi xelSekruleba; annuity-rente-renta; mortgage, bond, pledge-hypothèque-hipoTeka; redemption-rachat – yidva, Sesyidva; accep-tance-acceptation-aqcepti; émission-issue, issuing, drawing _ emisia da sxva.

am terminebis CarTvis dasturi eko­

nomikisa da samarTlis enebis leqsiko­

nebSi specialuri aRniSvnebiTaa moce­

muli. terminebi aqcepti, ipoTeka, emisia

erTdroulad aris rogorc ekonomiku­

ri, ise samarTlis terminebi. mecniere­

baSi diferenciacia ZiriTadad Cndeba im

dros, rodesac samecniero discipli­

nebis kontaqtis adgilebSi axali mec­

nierebebi gaCnda, rogorebicaa: maTema­

tikuri lingvistika, bionika, genetika,

kibernetika da a.S. komunikaciis sfero­

Si maTi realizeba axali enebis warmo­

qmniT xdeba, romlebsac maTTvis damaxa­

siaTebeli Taviseburebebi gaaCnia.

internacionalizaciis procesi fran­

guli, inglisuri da qarTuli samarTlis

enebSi Taviseburad warimarTa. franguli

samarTlis enam didi zegavlena moxdina

inglisuri samarTlis enaze. qarTulSi

gvaqvs saerTaSoriso terminebi, Tumca

gvaqvs sufTa qarTuli sityvebic. maga­

liTad: advokati, veqili- avocat-barrister, counsel, advocate, lawyer; alimenti-pension alimen-taire-maintenance; alimony; aqcepti-acceptance-acceptation da sxva. qarTul saojaxo sa­

marTalSi mravali sityvisagan Se mdgari

terminebi gvaqvs. magaliTad: meuRleebis

qorwinebamde arsebuli qoneba; qorwine­

bis baTilad cnoba; qorwinebis Semdeg

SeZenili qoneba; mamobis prezumfcia;

Tumca gvaqvs mokle terminebic: qorwine­

ba, uunaroba; frangulSi igive termine­

bi Semdegi sityvebiT gadmoicema: mariage; aquêts; biens; annulation de mariage; présomption de paternité; invalidité; inglisuri termine­

bia: marriage; presumption of paternity; disability; goods; acquests; annulment da sxva.

termins axasiaTebs derivaciuloba.

terminis derivaciuloba isaa, rom is

mosaxerxebeli unda iyos sxva axali

terminebis sawarmoeblad. es moTxovni­

leba savaldebuloa axali terminebis

Sesaqmnelad, is uzrunvelyofs SemdegSi

terminebis sistemurobas da simokles.

terminis derivaciuloba gulisxmobs

aseve imas, rom is SeiZleba gaxdes pro­

duqtiuli baza erTfuZiani terminebis

warmosaqmnelad. magaliTad: franguli

termini epoux-épouse awarmoebs sityva­

Ta ojaxebs: épouser­qorwineba, gaTxove­

ba; épousailles­qorwili; épousée­patarZali;

épouseur­saqmro. inglisurSi imave sity­

vebisaTvis gvaqvs Semdegi terminebi:

spouse; spouseless; marry; nuptials; married; suitor da sxva. TvalSi sacemi isaa, rom fran­

gulSi terminebi erTi fuZisganaa war­

moqmnili, xolo inglisurSi ki gansxva­

vebuli fuZeebisagan.

Page 35: „S cripta manent“

35

k. averbuxis azriT, terminologiuri

unifikacia miiRweva sami saxis saqmiano­

bis Sedegad: terminografia, romlis Se­

degia sxvadasxva terminTa leqsikonebi;

samecniero terminologiis mowesrigeba,

romlis Sedegadac Cndeba egreTwodebu­

li terminebis krebulebi da samrewve­

lo­teqnikuri terminologiis standar­

tizacia, romlis produqtia mravalri­

cxovani terminologiuri standartebi.

Tu ganvixilavT yvela CamoTvlil pro­

duqts, terminebis unificirebas gene­

tikur aspeqtSi, maSin SeiZleba vamtki­

coT, rom yvela dasaxelebuli saxeoba,

arsebiTad, terminografiis produq­

tia, an kidev terminebis leqsikonis

saxesxvaobas warmoadgens.

profesiuli komunikaciis ena mudmi­

vad miiswrafvis kompaqturobisaken, rac

ekonomiis kanonis WeSmaritebas adas­

turebs. kacobriobam xerxebisa da ra­

cionaluri meTodebis mTeli arsenali

SeimuSava, romelic saSualebas gvaZle­

vs, rom arsebiTad SevamciroT dro da

adgili, rac miRebuli informaciis

miRebasa da aRqmaze ixarjeba. kompresiis

meTodebsa da xerxebs Soris ganixileba

terminebis sintaqsuri SekumSvis meTo­

debi (elifsi, abreviacia, simboloebis

xerxebiT Sekveca), specialur teqstebSi

enobriv sistemebTan erTad araenobrivi

nominaciis xerxebis Semoyvana. magali­

Tad, qimiur teqstebSi funqcionirebs

formulebi. aRsaniSnavia aseve semanti­

kurad datvirTuli grafikuli informa­

cia: sqemebi, naxazebi, grafikuli gamo­

saxulebebi, romlebic Setyobinebis fi­

zikuri ganfenilobis ekonomiur efeqts,

aseve aRqmis ubraloebas da TvalsaCi­

noebas uzrunvelyofen.

ekonomiis kanonis moqmedeba samarT­

lis enaSi SeiZleba abreviaciis magali­

Tebze ganvixiloT. abreviacias umetesad

normatiuli aqtebi da samarTlebrivi

aqtebi ganicdis. magaliTad franguli

Semoklebebia: BLD-Bulletin législatif Dal-loz­dalosis sakanonmdeblo biuleteni;

CA-Cour d'appel – saapelacio sasamarTlo;

TI-Tribunal d'instance – pirveli instanciis

sasamarTlo; C. fam.-Code de la famille – sao­jaxo kodeqsi; JAM-Juge aux affaires matrimo-niales – saojaxo saqmeebis mosamarTle;

NCPC-Nouveau Code de procédure civile – axali

samoqalaqo saproceso kodeqsi. ingli­

suri abreviaturebia: ABLE-Advocates for Basic Legal Equality – advokatebi fundamen­turi iuridiuli TanasworobisaTvis;

All ER-All England Law Reports – inglisis

samarTlis yvela angariSi; CentCrimCt-Central Criminal Court – sisxlis samarTlis

centraluri sasamarTlo; EWCACiv-Court of Appeal of England and Wales – inglisisa da

uelsis saapelacio sasamarTlo; EWHC (Fam)-High Court of England and Wales Decisions – inglisisa da uelsis umaRlesi sasa­

marTlos gadawyvetilebebi; Adv.-advo­kati; hcoj-high council of justice – saapelacio

sasamarTlo; Civ. Law­samoqalaqo samar­

Tali da sxva. qarTuli Semoklebebidan

SeiZleba davasaxeloT: ssk­sisxlis sa­

marTlis kodeqsi; sssk­sisxlis samar­

Tlis saproceso kodeqsi; sk­samoqalaqo

kodeqsi; ssk­samoqalaqo saproceso ko­

deqsi; mux.­muxli; ssm­saqarTvelos sa­

kanonmdeblo macne; ssip­sajaro samar­

Tlis iuridiuli piri da sxva. qarTuli

samarTlis ena arc ise xSirad mimar­

Tavs Semoklebebs, rogorc es gvxdeba

inglisur da frangul enebSi.

dRes terminologia intensiurad sxva­

dasxva mimarTulebiT viTardeba. terminis

ZiriTadi amocana isaa, rom moaxdinos pro­

fesiul­samecniero komunikaciis optimi­

zacia. amis Sesabamisad, terminebi zustad

unda asaxavdnen adamianTa gamocdilebisa

da praqtikuli saqmianobis Sedegebs, afiq­

Page 36: „S cripta manent“

36

sirebdnen profesiul­samecniero codnas

terminiT gamoxatuli obieqtebis Tvisebe­

bis Sesaxeb da Slidnen maT arsebiT maxa­

siaTeblebs. rogorc cnobilia, axali cne­

bebi formirdeba enis saSualebebiT ukve

arsebuli cnebebis safuZvelze, xolo

terminologiuri informaciis arsi isaa,

rom erTi obieqti informacias Seicavs

meore obieqtis Sesaxeb.

terminologiuri informacia, rome­

lic kodirebulia konkretuli ter­

minologiuri elementebis meSveobiT,

invariantuli informaciaa, romelic

gansazRvravs imas, Tu romel termi­

nologiur rigs miekuTvneba esa Tu is

termini. zogierTi terminis informa­

ciuli datvirTva da pragmatuli mizan­

mimarTuleba uSualodaa dakavSirebuli

cnebiT­terminologiuri rigebis kla­

sifikaciur­kategorialur bunebasTan,

romelTa Semadgenel elementebs termi­

nebi warmoadgens. Sesabamisad, terminebi

enis yvelaze informaciuli erTeule­

bia sityvebisa da Sesityvebebis doneze,

romelTac gaaCniaT gansakuTrebuli

kognitiur­komunikaciuri mniSvneloba,

romlebic specialuri komunikaciis

Suamavlebad gvevlinebian [volodina.

2000:35]. nebismieri termini unda iqmne­

bodes enis specialistebisa da dargis

specialistebis SeTanxmebiT, rac qar­

Tul realobaSi xSirad irRveva.

daskvna

daskvnis saxiT aRvniSnavT, rom dRes

termini ganisazRvreba rogorc lite­

raturuli enis erTeuli. igi yvela im

Tvisebas flobs, romliTac termins ga­

moyofen, rogorc gansakuTrebul si tyvas.

terminologiaSi ar arsebobs terminis

erTgvarovani definicia, iseve ,rogorc

ar arsebobs imaze SeTanxmeba, Tu mety­

velebis ra nawilebiT unda iyos war­

modgenili termini. Cven kvlevaSi ter­

mins ganvixilavT, rogorc specialur

sityvas an Sesityvebas, romelic miRebu­

lia profesiul saqmianobaSi da gamoiye­

neba gansakuTrebul pirobebSi. is aris

cnebis sityvieri gamoxatuleba, rome­

lic profesiuli codnis gansa zRvruli

sferos cnebaTa sistemaSi Sedis. ter­

mini flobs mTeli rig maxasiaTeblebs,

romelTa safuZvelze SeiZleba agebul

iqnas misi definicia. ZiriTadi Tvisebaa

specialuri cnebis aRniSvna. danarCeni

Tvisebebi SeiZleba CaiTvalos arasa­

valdebulod. ra Tqma unda, termins aqvs

teqsturi buneba. vinaidan termini teqs­

tis moTxovnebs akmayofilebs, is mudam

konteqstzea damokidebuli.

termini erT­erTi mTavari elementia

profesiul komunikaciaSi. termini spe­

cialur enaSi gamoiyeneba. specialu­

ri ena profesiuli enaa, romelic ar

gansxvavdeba sasaubro da zogadi leq­

sikisagan gramatikuli da sintaqsuri

kanonzomierebiT, mxolod specialuri

leqsikuri maragiT, romelic praqtikul

moTxovnebs pasuxobs.

literatura

1. Авербух К. Я. (2004): Общая теория терми-на, Иваново: Изд-во Иван. гос. ун-та

2. Barthes R. (1973): Le Plaisir du texte, Paris. Éditions du Seuil

3. Винокур Г. О. (1939): О некоторых явлени-ях словообразования в русской технической тер-минологии. М.: Тр. МИИФЛ

4. Code Civil Français. (2015): http://droit-finan-

Page 37: „S cripta manent“

37

ces.commentcamarche.net/download/tele charger-198-code-civil-2015-pdf-en-ligne, 14.05.2017

5. Code Civil Géorgien, (1997). http://tcc.gov.ge/uploads/kanonebi/samoqalaqo_kodeqsi.pdf, 5.06.2017.

6. Every Family Matters, A Policy Report by the Family Law Review Chaired by David Hodson SECOND EDITION, Reprinted August 2010, http://www.centreforsocialjustice.org.uk/core/wpcontent/uploads/2016/08/CSJEveryFamilyMattersWEB.pdf, 20.04.2017.

7. Капанадзе Л. А. (1966): Взаимодействие терминологической лексики с общелитератур-ной: (на материале русского языка): Автореф. дис. ...канд. филол. наук. М.

8. Language in the Legal Process (2002): Language in the Legal Process / Ed. By J. Cotterill. N. Y.: Palgrave Macmillan Ltd

9. Моисеев А. И. (1970):. О языковой природе термина / терминологии. М.

10. Реформатский А. А. (1959): Что такое тер-мин и терминология / М.: Русский язык

11. Суперанская А. В., Подольская Н. В., Ва-сильева Н. В. (2003): Общая терминология. Во-просы теории. М.: Едиториал УРСС

Юридический термин и профессио-нальная коммуникация

Рухиашвили Лия ГеоргиевнаТбилисский государственный университетФакультет гуманитарных наукПр. И. Чавчавадзе №36, 0179, Тбилиси, ГрузияТел.: 577 306 306E-mail: [email protected]

РезюмеТермин-это лексическая единица определен-

ного языка, который используется для специ-альных целей. Он обозначает конкретное или аб-страктное, теоретическое понятие определенной специальной сферы знания или действия. Термин – сложное явление. Термин это слово или слово-сочетание, которое выражает специальное поня-тие. Терминология же относится к специально-му языку. Основная задача специального языка – использование слов для дефиниции предметов и явлений. Нужно отметить, что эти дефиниции должны быть точными и экономными. Объектом нашего исследования является анализ терминов семейного права в грузинском, английском и французском языках, для того, чтобы установить сходство и различие между ними, а также спосо-бы, которые формируют эти термины в вышеу-помянутых языках.

Ключевые слова: термин, специальный язык, семейное право,

профессиональная коммуникация, процесс ин-тернацонализации.

Legal Terms and Professional Communication

Lia RukhiashviliTbilisi State UniversityHumanitarian science faculty36, Chavchavadze ave., 0179, Tbilisi, GeorgiaTel.:577 306 306E-mail: [email protected]

Page 38: „S cripta manent“

38

Abstract Term is a lexical unit of a definite language,

which is used for special purposes. It means con-crete or abstract, a concept of knowledge or action of a definite special theory field. Term is a difficult phenomenon. Term is a word or syntagma, which expresses special concept. As for terminology, it be-longs to a special language. The basic issue of the special language is to use words for subjects and events definition. We must mention that these defini-tions should be exact and economical. The object of

our research is Family Law terms in Georgian, Eng-lish and French languages, in order to ascertain what are the similarities and differences among them, also the methods by what are the terms formed in above-mentioned languages.

Keywords: Term, special language, family law, professional

communication, the process of internationalization.

Page 39: „S cripta manent“

39

magiuri elementebi qorwilis scenarSi

fiqria WuluxaZe

saqarTvelos universiteti

evropuli enebisa da filologiis

departamenti

kostavas q. #77a, 0171, Tbilisi,

saqarTvelo

tel. 593 288 661E-mail: [email protected]

reziumeqorwilis rituali gvainteresebs im­

denad, ramdenadac masSi aisaxeba konkre­

tuli eris samyaros xati anu mza, dro­

sa da sivrceSi dadgenili Rirebule­

baTa sistema. statiaSi saubaria jvris,

xaris, xis da wylis kultze. movlenaTa

amgvari detalebis gacnobiT adamiani

ecnoba konkretuli eris msoflaRqmasa

da msoflgancdas da, amdenad, amgvar

ele mentebze yuradRebis gamaxvileba

mniSvnelovani da sasargebloa.

statiis mizania qarTul saqorwino

tradiciebSi arsebul samyaros xatSi

magiuri elementebis mimoxilva, Tvalis

Sevleba qarTveli xalxis am ritualTan

dakavSirebul msoflaRqmisa da msofl­

gancdisTvis.

sakvanZo sityvebi: samyaros enobrivi xati, samyaros kon­

ceptualuri xati, qorwinebis scenari.

Sesavaliqorwili rogorc rituali moicavs

socialuri stereotipebis da kognitu­

ri sqemebis sistemas. xdeba kultura­

Si fiqsirebuli gamocdilebis ­ xatTa

sistemis aTviseba.

Tu samyaro aris xati, suraTi, ma­

Sin adamianis pozicia aris msoflmxed­

veloba. samyaros konceptualuri xati

ufro mravlismomcvelia, vidre samyaros

enobrivi xati.

samyaros konceptualuri satis safuZ­

vels warmoadgens enobrivi, eqstra­

lingvisturi da zogadi fonuri codna.

ZiriTadi nawiliqorwilis ritualSi aisaxeba eTni­

kurad determinirebuli adamianis cno­

biereba, aisaxeba samyaros xati. sxvada­

sxva enisa da kulturis matarebeli

erebi sxvada sxvagvarad anawevreben az­

rovnebis uformo masas. kategoriaTa

gamoxatvis konkretuli saSualebebi Sei­

Zleba gan sxvavdebodnen im kulturebSic

ki, ro melTaTvisac es kategoriebi uni­

versaluria. radgan samyaros aRqmasa da

Seme cnebas safuZvlad udevs konkretuli

erisaTvis damaxasiaTebeli sagnobrivi

mniSvnelobis, socialuri stereotipebi­

sa da kognituri sqemebis sistema, adamia­

nis cnobiereba eTnikuradaa determini­

rebuli. eTnikuri Tavisebureba ganapiro­

bebs azris Camoyalibebisa da formuli­

rebis saSualebebis specifikasac. erTa

diferencialuri fsiqologia ,,lagdeba’’

samyaros diferencialur xatebSi.

am sistemis aTvisebis procesSi eri

iTvisebs enaSi ganzogadebul da kul­

turaSi fiqsirebul gamocdilebas, sxva

sityvebiT, xdeba ukve mza, drosa da

sivrceSi dadgenil RirebulebaTa siste­

mis _ ,,xatTa sistemis’’ aTviseba.

samyaros models adamiani gamosaxavs

da acnobierebs rogorc xats _ samyaro

gardaisaxeba xatad. samyaros xatTa ra­

odenoba emTxveva samyaroSi arsebuli

Page 40: „S cripta manent“

40

erebis, enebisa da kulturebis raodeno­

bas. samyaros xatTa raodenoba emTxveva

im samyaroTa raodenobas, romelSic ar­

sebobs eri.

warmoadgens ra im aRqmis safuZvels,

romelsac adamiani eyrdnoba samyaroSi

orientirebisas da aris ra istoriulad

ganpirobebuli, sxva sityvebiT, guli­

sxmobs samyaros xatisa da mis subieqt­

Ta mudmiv cvlilebas, ,,samyaros xati’’

srulad ganapirobebs movlenaTa aRqmisa

da interpretaciis Taviseburebas. aRni­

Snul debulebaTa ganzogadebis Sedegad

ikveTeba Semdegi daskvna: samyaros xati­

dan momdinareobs Rirebulebebi, ierar­

qiisa da saazrovno paradigmaTa tipebi,

adamianis qmedebaTa arbitraluroba.

sazogadoebis ganviTarebis stadiaTa

cvla, Cveulebriv, iwvevs samyaros xatis

transformaciis _ samyaros fenomenis

axsnis axal etalonTa damkvidrebas. axa­

li msoflmxedveloba ayalibebs axali

tipis msoflaRqmasa da msoflgancdas,

rac, saboloo jamSi, xdeba samyaros axa­

li xatis Seqmnis sakmarisi piroba.

m. haidegrisaTvis samyaros xatis Camo­

yalibebis problema uSualo kavSirSia

msoflmxedvelobasTan, ramdenadac, Tu

samyaro gardaiqmneba xatad, suraTad,

maSin adamianis pozicia ganixileba ro­

gorc msoflmxedveloba.

samyaros xati warmoadgens samyaros

fuZemdeblur, globalur xats, romelsac

efuZneba adamianis msoflmxedveloba.

samyaros xatis meSveobiT xorcieldeba

adamianis _ samyaros xatis matareblis

_ cnobierebaSi samyaros arsebiT Tvise­

baTa reprezentacia.

uzogadesi saxiT, samyaros modeli

ganisazRvreba rogorc samyaros Sesaxeb

konkretuli tradiciis farglebSi arse­

bul warmodgenaTa jamis SekumSuli da

gamartivebuli anarekli.

samyaros xedvis erovnul safuZvels

warmoadgens:

1. stereotipebi, romelic saerToa

konkretuli enis matarebelTaTvis da

gansazRvravs konkretuli enis matare­

belTa mier obieqturi sinamdvilis seg­

mentaciis stilis identurobas.

2. saganTa da movlenaTa is Tvise­

bebi, romelic, pirvel rigSi, aRiqmeba

konkretuli enis matarebelTa mier da

warmoadgens konkretul saganTa da mov­

lenaTa saxeldebis safuZvels.

mecnierTa umravlesoba akavSirebs

samyaros enobriv xats konceptualur

xatTan. es ukanaskneli pirvelze bevrad

,,mdidaria’’ _ igi asocirdeba enisa da

azrovnebis, enisa da sinamdvilis, in­

ferentulisa da idiomaturis mimarTe­

baTa sakiTxTan, adamianis mier sinamd­

vilis asaxvis, samyaros interpretaciis

rTul procesSi.

samyaros konceptualuri xati moicavs

,,emociur_SefasebiT’’, motivaciur da

cnobierebis sxva aspeqtebs da Sedgeba

konceptebisagan.

ganixilavs ra adamianis codnis pro­

blemas samyaros Sesaxeb, j. lakofi yur­

adRebas amaxvilebs im sakiTxze, Tu ro­

gor gaiazrebs adamiani samyaros, sxva

sityvebiT, rogor gardatydeba realoba

adamianis cnobierebis, azrovnebisa da

aRqmis meSveobiT.

zogi lingvisti Tvlis, rom samyaros

konceptualuri xatis safuZvels war­

moadgens codnis baza, romelic Sedgeba

Semdegi komponentebisagan:

1. enobrivi codna;

2. eqstralingvisturi codna;

3. zogadi fonuri codna.

codnis aRniSnuli saxeoba _ erTiano­

ba, adamianis cnobierebis yvela aspeqtis

integrireba jamSi qmnis samyaros koncep­

tualur suraTs, romelic erTdroulad

Page 41: „S cripta manent“

41

pirovnul_individualuricaa da sazoga­

doebriv_socialuric.

qorwinebis scenari Sedgeba iseTi

kvanZebisagan, rogoricaa:

1. ,,arsi’’ _ ori adamianis kavSiri

ojaxis Seqmnis mizniT;

2. ,,sababi’’ _ siyvaruli, angareba;

3. ,,aqsiologia’’ _ Tvalsazrisi, ide­

alebi, Sexedulebebi, principebi;

4. ,,rituali’’ _ qorwili;

5. ,,toposi’’ _ adgili;

6. ,,qronosi’’ _ dro.

scenarSi integrirebulia azrTa, mo­

qmedebaTa da grZnobaTa mkveTrad an na­

klebad mkveTrad gansazRvruli yvela

wesi. es wesebi arseboben damoukideblad,

obieqturad. SeiZleba iTqvas, rom aRniS­

nuli wesebisadmi ,,morCileba’’ badebs

garkveuli socialuri iZulebis arsebo­

bis SegrZnebas scenarSi.

,,qorwinebis’’ scenarisaTvis relevan­

turi aRmoCnda:

1. substanciuri wesebi _ qcevis we­

sebis aRmwerebi’;

2. fonuri daSvebebis saxiT arsebuli

ceremonialuri wesebi.

scenaris WeSmariteba arastabiluria

drosa da sivrceSi: sxvadasxva drosa da

sivrceSi WeSmariteba erTaderTobaze

pretenzias kargavs _ WeSmariteba xdeba

imdenive, ramdeni praqtikuli situaciac

arsebobs: TiToeuli WeSmaritia mxolod

konkretuli droisa da sivrcis farg­

lebSi.

qarTul saqorwino ceremonialSi di­

di adgili uWiravs magiis elementebs,

mravladaa nayofiereba_baraqianobasTan

dakavSirebuli ritualebi. maTi umrav­

lesoba warmarTuli droidan momdi­

nareobs da mcenareTa, cxovelTa, fri­

nvelTa da astraluri kulturebisadmi

Tayvaniscemas ganasaxierebs. eklesiam

bevri ram aiTvisa am periodidan. aseTia,

magaliTad, jvrisweris dros gamoyene­

buli jvari, aseve qarTuli oTxtotiani

gvirgvini da nefe_dedoflis kurTxeva

,,wminda xis wvenis’’ _ Rvinis saSualebiT.

v. bardaveliZem Seiswavla qarTuli

CiCilaki da gvergvi da paraleli gaavlo

qarTul gvirgvinTan. man daadgina, rom

qarTl_kaxuri gvirgvini mzis emblemas

warmoadgens, radgan Tavisi garegnuli

formiT mzis garegnul gamosaxulebas

asaxavs. misi nefe_dedoflis Tavze da­

xurva jvrisweris dros ki momdinareobs

SexebiTi magiidan da gamoxatavs sur­

vils, rom astraluri RvTaebis Tviseba

_ Sviliereba da nayofiereba TviT nefe_

dedofalze gadmovides.

j. sonRulaSvili gvirgvins vazis

kults ukavSirebs. amas is faqti esa­

fuZvleba, rom vazs da misi nayofisa­

gan damzadebul sasmels didi adgili

ekava qarTvelTa saqorwino ritualSi.

samegreloSi, magaliTad, dasturdeba

maranSi qorwinebis faqtebi, kaxeTSi pa­

tarZals maranSi Seiyvandnen da qvevris

Tavis moxdis ritualis dasawyiss an­

dobdnen, Semdeg ki am RviniT locavdnen

nefe_patarZals.

im faqts, rom foCebiani gvirgvini

qristianuli eklesiis mier SemoRebuli

ritualia, isic adasturebs, rom saqarT­

velos mTian raionebSi aseTi gvirgvinis

gamoyeneba ar dasturdeba. warmarTobi­

dan unda momdinareobdes gvirgvinTan da­

kavSirebuli detali _ jvari, romelic

mimagrebulia mxolod mamakacis gvir­

gvinze da, savaraudod, xaris kultidan

momdinareobs.

jvris magiur_apoTropul mniSvnelo­

baze miuTiTebs aseve nefe_patarZlis

saxlSi Sesvlis win gadajvaredinebu­

li xmlebis qveS gatareba; faris Tavze

dakruli comisagan gakeTebuli jvari;

jvris garSemo jvris puriT Semovla;

nefisa da patarZlisaTvis TiTo totis

jvaredinad erT xelSi daWera mdades

Page 42: „S cripta manent“

42

mier da ,,jvari wina da jvari ukana’’ sim­

Reris Tqma. aseve gvirgvinis moxda gada­

jvaredinebuli xanjlis wverebiT. sayu­

radReboa aseve termini mejvare, romlis

movaleobaa nefe_patarZlisaTvis gvir­

gvinebis dadgma da moxda da romelic

xdeba ojaxis naTesavi da pativsacemi

pirovneba.

mamakacis gvirgvinSi jvris xaris

kultTan kavSirs is faqtic adasturebs,

rom saqorwino ritualSi wesad iyo da­

saklavad momzadebuli xaris garSemo

nefis cekva, mis mier xarze danis jva­

redinad dasma da nefisTvis qorwilze

moxarSuli xaris beWis mirTmeva.

mas Semdeg ki, rac mcenareuli da

cxoveluri kultebi Seicvala astra­

luri religiisTvis damaxasiaTebel mna­

TobTa TayvaniscemiT, saqorwino gvir­

gvinma mzisa da mTvaris funqciebi SeiZina

da mnaTobTa maradiuli SeuRlebis sim­

bolizacia gamoxata.

erwo_TianeTsa da qarTlSi qorwi­

lisTvis acxobdnen jvris purebs. maT

Citebis gamosaxulebebiT da sxvadasxva

xiliT amkobdnen. jvris puris mcxobele­

bi purs mihyiddnen mejvares qorwilis

dawyebisas da igi mis sakuTrebas war­

moadgenda.

es tradicia arsebobda mTiuleTSic,

jvris puri dasturdeba fSavSic, ro­

melic mejvares uWiravs qalis wamo­

yvanisa da misi vaJis ojaxSi moyvanisas.

xevsureTSi diasaxlisi awyobda mZive­

biT jvaredinad morTul an jvris for­

mis saWreliT daWrelebul sam mosa­

nTos, romelSic sanTeli inTeboda da

dekanozi amwyalobebda.

jvris niSniT aRbeWdili mrgvali

kverebi mzis kultTan erTad didi Rmer­

Tis kultSia gadasuli da mzisa da

xaris kultis Serwymis Sedegadaa miRe­

buli. mesame dRes nefe_patarZlisagan

am kveris mirTmeva warmoadgens Teo­

logiis gamomxatveli moqmedebis gad­

monaSTs, rac gulisxmobda, rom mzis

cxovelmyofeli Zala da nayofierebis

Tviseba nefe_dedofalze gadmodioda.

amgvari kveris mejvarisaTvis mirTmeva,

religiis ganviTarebis Semdgom safexu­

rebze, sruldeba didi RmerTis gulis

mogebis mizniT, rom man uzrunvelyos ax­

lad SeuRlebulTa keTildReoba.

sainteresoa aseve nefis kverisa da

jvris puris kompleqtSi moqmedi san­

TlebiT gaCiraRdnebuli, vaSlebiT mor­

Tuli xis jvari. igi Tavisi garegnobiT

da SinaarsiT axlos dgas saaxalwlo

CiCilakTan da saqorwino ritualSi mo­

qmed CxasTan_maSxalasTan. amitom is si­

cocxlis xes asaxavs da saqarTveloSi

didad gavrcelebul xis kults ukav­

Sirdeba.

mniSvnelovania aseve wylis faqtori

saqorwino ritualebSi. wyals, zoga­

dad, gamanayofierebeli Zala miewereba.

folklorSi ,,wyalSi gayvana’’ qorwilis

simboloa. amgvarad xdeboda qalis zia­

reba qmris ojaxis meurneobasTan.

xevsureTSi patarZali sami dRis Sem­

deg marto unda wasuliyo wyalze. Tu

wyals ver ipovida, masze sayvedurs

ityodnen. saxlSi SesvlisTanave rZali

Tuluxs gahkravda, Seamowmebda, iyo Tu

ara wyali.

TuSeTSi wylis motanis Semdeg patar­

Zali Tavisuflad saqmianobda ojaxSi.

fSavSi da erwoSi sruldeboda wesi

,,wyalSi goreba’’, rodesac patarZals

wyalSi agdebdnen. mzis gadaxris Jams

patarZals xels mohkidebda mdade an

soflis rZali, Seiyvanda mdinareSi da

saTanado locvas warmosTqvamda. Semdeg

samjer Semoatarebda da wyalSi awvenda.

wylidan amosul patarZals ekrZaleboda

piri xatisken miebrunebina, arc tansac­

mlis gawurvis ufleba hqonda, arc cecx­

lTan misvlis, svels unda daeZina.

Page 43: „S cripta manent“

43

wyals nayofierebasTan erTad siwmin­

dis mimniWebeli Zalac hqonda. magali­

Tad, fereidnel qarTvelebSi gavrcele­

buli iyo Cveuleba patarZlis abanoSi

wayvanisa, radgan ganubaneli qali wmin­

da sagnebs ver miekareboda da purs ver

mozelda, fqvils ver gacrida, saxls

ver daalagebda.

daskvnaqarTuli qorwilis scenaris magiuri

elementebi ukavSirdeba wylis, jvris,

xarisa da xis kultebs. maTi umeteso­

ba warmarTUli droidan momdinareobs,

Tumca arc qristianoba gaTiSvia mTli­

anad warmatebul kultebs. saeklesio

qorwinebis ritualSi gamoiyeneba jvari,

aseve qarTuli oTxtotiani gvirgvini da

mravali niuansi, rac manamdec arsebobda

qarTul saqorwino ceremonialSi.

literatura

1.Thompson John B. (1990): Ideology in modern life. Stanford:Stanford University Press

2. Xайдегер V.(1985): Время картины мира-V.,227-228

3. Middlebrook Pearl H.(1950): Building a World View. New York:Silver Burdett

4. Jones W.T. (1972): World views: their nature and their function

5. Kearney M. (1975): World view theory and study

6. Humboldt W. (1988) on language: the diver-sity of human language-structure and its influence on mental development of mankind. Cambridge, UK

7. Humboldt W. (1985) Language and cultural philosophy

8. Jackendoff R. (1992): What is a concept? Frames, fields, and contrasts

9. Tomasello Z. (2006): Language, mind and cul-ture, Oxford University Press

10. Fauconnier G. (1994): Mental spaces. As-pects of meaning construction in natural language.

11. Toulmin S. (1972): Human understanding. Princeton, Princeton University Press

12. Evans V. (2013): Language and time. A cog-nitive linguistics Approach

13. iv. javaxiSvilis sax. istoriis, ar­

qeologiisa da eTnografiis instituti

(1979): masalebi saqarTvelos eTnografi­

isaTvis, „mecniereba“

14. meliqiSvili l. (1986): tradiciuli

saqorwilo wes­Cveulebis struqturis

analizi da inovacia. „mecniereba“

The Magical Elements in Wedding Scenario

Pikria ChulukhadzeThe University of GeorgiaSchool of Humanities77a Kostava st., 0171, Tbilisi, GeorgiaTel: 593 288 661E-mail: [email protected]

ResumeWe are concerned with a wedding ritual as far

as it reflects the world view of a given nation or the system of values set in time and space. This time our goal was to capture the magic elements in this system of values. The article deals with the cults of the cross, ox, tree and water. By getting to know the details like these one gets to know the world view of a given nation. Therefore, paying attention to these elements is important and useful..

Keywords:Lexical world view, conceptual world view, wed-

ding scenario.

Page 44: „S cripta manent“

44

Магические элементы в свадебном сценарии

Чулухадзе Пикрия РевазовнаУниверситет ГрузииШкола гуманитарных наукул.Костава №77а, 0171, Тбилиси, ГрузияТел.: 593 288 661E-mail: [email protected]

РезюмеСвадебный ритуал интересен настолько, на-

сколько в нем производится картина мира кон-кретной нации, или готовая, в пространстве и

во времени установленная система ценностей. В статье речь идет о культовых элементах как крест, вода, дерево и бык. С познанием таких деталей человек знакомится с мировосприятием конкретной нации и поэтому, следует обратить внимание на такие элеименты, это значительно и полезно.

Целью статьи является рассмотрение маги-ческих элементов в картине мира грузинских свадебных традиций, а также обзор восприятия мира грузинским народом, которое связано со свадебным ритуалом.

Ключевые слова: языковая картина мира, концептуальная кар-

тина мира, свадебный сценарий.

Page 45: „S cripta manent“

45

stilisturad markirebuli sintaqsis

sakiTxisaTvis germanul enaSi

marine jaSi

ilias saxelmwifo universiteti

mecnierebaTa da xelovnebis fakulteti

i.WavWavaZis gamz. #32, 0179, Tbilisi,

saqarTvelo

tel: 599 552 195

E-mail: [email protected]

reziume

aRniSnul statiaSi ganxilulia sin­

taqsuri movlenebi stilisturi Tval­

Taxedvidan. warmodgenilia sintaqsur

kavSirTa saSualebebi, asindetoni, po­

lisindetoni, sityvaTwyoba, romlisTvi­

sac niSandoblivia oTxi ZiriTadi ka­

nonzomiereba, winadadebis zogierTi

modeli, rogoricaa erTwevriani da

elifsuri winadadebebi. es is movlene­

bia, romlebsac gaaCniaT stilisturi

Rirebuleba, rogorc yofiT (sasaubro)

metyvelebaSi, aseve mxatvrul litera­

turaSi. sintaqsSi gvxvdeba mravalric­

xovani sidideebi absoluturi stilis­

turi mniSvnelobiT. winadadebis age­

bulebis sqema variantebis ufro didi

da mdidari arCevanis SesaZleblobas

gvTavazobs, vidre sityvaTa jgufi, ro­

melic, Tavis mxriv, ufro cvalebadia,

vidre sityvis forma. rac ufro meti va­

riantia dasaSvebi, miT ufro Tavisuf­

lad iyenebs maT stilistika. stilistu­

ri sxvaobebi ufro mkveTrad iCens Tavs

sintaqsSi, vidre morfologiaSi.

.

sakvanZo sityvebi: stilisturi Rirebuleba, sityvaT­

wyoba, asindetoni, polisindetoni, ganker­

Zoeba, parcelacia, elifsi.

Sesavalirogorc cnobilia, lingvostilisti­

ka ikvlevs enis gamoyenebis xerxs gamo­

xatvis yvela funqcionalur sistemaSi,

paradigmatul aspeqtSi, aseve sintagma­

tur aspeqtSi, werilobiTi da zepiri

teqstis yvela SesaZlo tipSi. mikros­

tilistika Seiswavlis enis ZiriTadi

erTeulebis stilistur daxasiaTebas,

aseve sxvadasxva stilistur figuras da

maTi gamoyenebis SesaZleblobebs mcire

an gafarToebul konteqstSi. mikrosti­

listikis amocanaa enobrivi erTeule­

bis stilisturi Rirebulebis dadgena

da sistematizacia. mikrostilistikad

iTvleba lingvistikis stilisturi as­

peqti, lingvostilisturi disciplinebi,

rogoricaa stilisturi leqsikologia

da frazeologia, stilisturi morfo­

logia da sintaqsi, stilisturi sity­

vawarmoeba da fonostilistika. aqedan

gansakuTrebul interess iwvevs stilis­

turi sintaqsi. sintaqsuri movlenebis

stilistur Rirebulebebs ar gaaCniaT

gansakuTrebuli stilisturi figure­

bis mniSvneloba. sintaqsSi, iseve ro­

gorc morfologiaSi, nebismieri sidide

SeiZleba iqces stilistur saSualebad.

analizis obieqtad virCevT sintaqsur

kavSirTa saSualebebs, sityvaTwyobas

da winadadebis zogierT models, rad­

gan, rogorc zemoT ukve aRvniSneT, sti­

listuri sxvaobebi ufro gamokveTilad

iCens Tavs sintaqsSi, vidre morfolo­

giaSi.

ZiriTadi nawilisityvaTwyobis stilisturi funqcie-

bi. sityvaTwyobas ramdenime funqcia

gaaCnia:

Page 46: „S cripta manent“

46

1) struqturis Semqmneli an gramati­

kuli, winadadebis tipebis an sityvaTa

jgufebis agebisas, 2) komunikaciuri­

Tema­rematuli danawevrebisas da

3) stilisturi, romelic axdens wi­

nadadebis calkeuli wevris eqspre­

siul gamoyofas, rac iwvevs garkveul

sti listur efeqts. sityvaTwyoba eqvem­

debareba garkveul kanonzomierebebs

Tavisi stilisturi potencialis Ses­

rulebisas. informaciuli elementebis

ganlageba ganisazRvreba Setyobinebis

(informaciis) RirebulebiT. Setyobine­

bis amosavali wertilia Tema, bazisi,

Cveulebriv, winadadebis subieqtis for­

miT. danarCeni elementebi ganlagebulia

maTi sakomunikacio mniSvnelobis mixed­

viT. germanul enas aqvs winadadebis age­

bulebis gansakuTrebuli varianti es­iT,

raTa boloSi gadaiwios rema­subieqtma.

am nawilaks uwodeben „adgilis Sema­

vsebels“ (Füllstück. Platzhalter)[rizeli/Sen­delsi. 141]. Tumca Tavisi arsiT mas ufro Seesabameba saxeli „preludirebuli es“ (präludierendes es) [Duden-Grammatik],radgan es nawilaki dgas moTxrobis dasawyisSi, romelsac mosdevs mkrTali semantikis mqone zmnebi, romlebic amzadeben rema-subieqtis gamoCenas, mag.: es war…, es lebte…, es zogen…. meore stilisturi kanonzo­miereba mdgomareobs winadadebidan gamo­tanis monacvleobaSi. Cveulebriv „frCxi­lebs“ gareT gamoitaneba sityvaTa jgufi da ara calkeuli sityvebi. „frCxilebSi“ moqceuli nawili Sinaarsobrivad da formalurad sakmaod dasrulebulia gareT gamotanili nawilebis gareSec, mag.:Mehrere Männer stürzen vor, die Fäuste ge-ballt (H. Mann).

rac Seexeba gankerZoebas, is warmoad­gens ufro farTo cnebas, vidre wina­

dadebidan gamotana; mas adgili aqvs im SemTxvevaSic, roca CarCo-konstruqcia

ara gvaqvs. winadadebis gankerZoebuli nawilebi struqturulad da intonaciu­rad gamoiyofa danarCeni winadadebisa­

gan, maT SeuZliaT daikavon winare, Suale­

duri an bolo adgili, mag.: Alle Männer, von Gang und Tisch gesprungen, stehen, starr die Augen zur Tür (A. Zweig). Das Holz, sagte er, ich muss ja das Holz haben. Für uns. Für mor-gen. (Borchert) .winadadebis amgvar dayofas uwodeben izolacias (parcelacias an ab­solutur gankerZoebas). parcelacia aris sintaqsuri movlena, romelic gamoirCeva produqtiulobiT mxatvruli literatu­

ris enaSi (rogorc avtoris, aseve per­sonaJTa enaSi), aseve sasaubro (yofiT) metyvelebaSi. parcelaciis arsi mdgo­

mareobs ufro msxvili sintaqsuri erTeu­

lis danawevrebaSi minimum or erTeulad, romelTagan pirveli warmoadgens srul winadadebas (Cveulebriv martivs), xolo meore aris winadadebis wevri, gamoxatu­li sityviT, sityvaSeTanxmebiT, sityvaTa rigiT an damokidebuli winadadebiT, mag.: Er war aber jetzt zu müde, um nachzudenken. Erleichtert und müde. Als hätte er wunder was vollbracht (A.Seghers).

parcelacia warmoiSva sasaubro me­

tyvelebis bunebrivi gaSlis mibaZvis

Sedegad, romelic TandaTan viTardeba

azris msvlelobisas [rizeli. 280]. eno­

brivi faqtebi imaze mowmobs, rom par­

celacia germanul enaSi gansakuTrebiT

gavrcelebuli inovaciaa, Tumca arc

ise kargad Seswavlili. lingvistur li­

teraturaSi arsebobs miTiTebebi msgavsi struqturebis produqtiulobis droisa da maTi funqcionirebis sferos Sesaxeb, kerZod es aris I-li msoflio omis peri­odi da presis ena [guliga/rozeni: 119]. amasTan aRsaniSnavia is, rom, rogorc wi­nadadebis CarCodan winadadebis wevris gamotana, aseve gankerZoeba, ar warmoad­gens axal movlenas parcelaciisagan gan­

Page 47: „S cripta manent“

47

sxvavebiT, romelic aris produqtiuli sintaqsuri inovacia [rizeli: 181]. amgvar movlenebs vxvdebiT stilis yvela saxe­obaSi. misi wyaroa yoveldRiuri (yofi­Ti) stili, romelic zepir metyvele­

bazea orientirebuli. arsebobs e.w. nomina luri gamoyofa, roca adieq tiuri gansazRvreba arsebiTi saxelis wina poziciidan gadainacvlebs ukana pozici­aze, mag.: Ein herrlicher wunderbarer Regen, kalt, klar, stürzte aus dem schwarzen Himmel (B.Kellermann).misi stilisturi efeqti exeba mesame kanonzomierebas, romelic warmoadgens normatiuli sityvaTwyobi­

dan gadaxve vas prozaSi da poeziaSi, mag.: Röslein rot (Goethe). Und was bekam des Sol-daten Weib? (B. Brecht). roca subieqti Cnde­ba ara pirvel an mesame adgilze, aramed meoTxeze an ufro gvian. wesis amgvari darRveva iwvevs Zlier stilistur efeqts, mag.: Da fielen auf deine Hände Blumen (H. Mann). meoTxe kanonzomiereba mdgo­mareobs erTi da igive sityvaTwyobis po­lifunqciur xasiaTSi. uRlebadi nawilis sawyis pozicias TxrobiT winadadebaSi aqvs sxvadasxva stilisturi Rirebule­

ba, mag.: 1) yofiT (sasaubro) metyvele­

baSi: -Bist du Wronski? – Bin ich (A.Seghers), 2) xalxur zRaprebsa da xalxur simRereb­Si: Sah’ ein Knab’ ein Röslein stehn (Goethe), 3)sakomercio korespondenciaSi: Habe Ihren werten Brief erhalten, 4) mxatvrul pro­zaSi: Und Schnee hing im Astwerk...Klebte an blauschwarzen Stämmen ( W. Borchert).

stilisturad Seferil sityvaTwyobas ganekuTvneba iseTi movlenebi, rogoricaa prolefsi, danarTi da parenTeza (Prolepse, Nachtrag, Parenthese). ganvixiloT samive maTgani. prolefsi mdgomareobs sawyis poziciaSi mdgomi gankerZoebuli arse­

biTi saxelis aRdgenaSi nacvalsa xeliT an zmnizediT, rac aniWebs metyvelebas bunebriobas, emociur Seferilobas,

garkveul ritms, magaliTad: Die Großmut-ter, sie wußte so viele Märchen zu erzählen! Die Nacht, das ist für dich die Ewigkeit (Kuba). prolefsis sapirispiro movlenaa e.w. da­narTi (Nachtrag), romlis qveS igulisx­

meba arsebiTi saxelis an sityvaTa jgu­

fis gankerZoeba bolo poziciaSi, maSin, roca nacvalsaxeli an zmnizeda win us­wrebs arsebiT saxels. es movlena xSi rad Tavs iCens poeziaSi, mag.: Oh, dass sie ewig grünen bliebe, die schöne Zeit der jungen Liebe! es wi nadadeba Sileris leqsidan aris. prolefsi da danarTi warmoadgens sin­taqsuri Sesustebis gamovlenis formebs, romlebic aadvileben winadadebis wyo­bas, radganac isini mas patara segmentebad anawevreben da amave dros wina planze wa­mosweven gankerZoebul nawilebs. paren­Teza (CarTva) warmoadgens CarTul wina­dadebebs, CarTul sityvaTa jgufebs an si­tyvebs, romlebic CairTveba winadadebis SuaSi, winadadebis danarCen nawilebTan formaluri damakavSirebeli elemen te­

bis gareSe. isini gamijnulia rogorc in­tonaciurad, aseve grafikuladac, maga­liTad: Die stolze Amalie, es war unglaublich, glaubte auch das Unglaubhafteste (D. Noll) . Er saß mit einer gewissen Ungeniertheit (was dem General mißfiel) im Sessel, frei und selbstgefällig (B. Kellermann).

aseve stilisturad markirebulia sin­taqsuri dakavSirebis saxeebi mxatvrul teqstSi: asindetoni da polisindetoni. asindetoni warmoadgens ramdenime sity­vis da winadadebis mierTebas, romlis drosac igrZnoba Sinagani aCqareba, rac uars aTqmevinebs molaparakes SemaerTe­

bel elementebze, magaliTad: Gerüste tauchen in die Flut, schwimmen, Stricke, Säcke verbinden sich, Taue gleiten ins Wasser, strecken sich, ziehen, heben (L. Feuchtwanger). Sei des Vaterlands Posaune, Sei Kano-ne und Kartaune, Blase, schmettre, donnre, töte! (H. Heine).

Page 48: „S cripta manent“

48

polisindetonis qveS ki igulisxmeba kavSirebis (Cveulebriv erTi da igive kavSiris) mravaljeradi gamoyeneba. po­lisindeturi jaWvi maSin gamoiyeneba, roca aRwerilia procesebis, qmedebebis mudmivi ganmeorebadoba an roca mTxro­

beli mSvidad misdevs movlenebis msvle­

lobas. igi xSirad gamoiyeneba zRaprebSi, arqauli tipis teqstebSi, poeziaSi. mag­aliTad:

Und es wallet und siedet und brauset und zischt (Fr. Schiller ) -------------------------------------------- Vorbei sind die Kinderspiele,Und alles rollt vorbeiDas Geld und die Welt und die ZeitenUnd Glauben und Lieb, und Treu (H. Heine)dakavSirebis orive saSualeba exe­

ba rogorc Tanwyobas, aseve qvewyobas. aseve stilisturi TvalTaxedvidan sain­teresoa erTwevriani nominaciuri wina-dadebebi. isini asaxaven situaciur su­raTebs da iwveven TiTqmis vizualur STabeWdilebebs, mag.: Korridore, Laborato-rien, ein kleiner Raum, nur schwach erleuchtet (D. Noll). aq zmnebi namdvilad zedmetia. es egzistencialuri winadadebebia, rom-lebic tipuria Teatraluri speqtaklis an kinoscenaris scenuri instruqciebi-saTvis. suraTi: Sandros Wohnung. Innen. Nachmittag. Eine sehr kleine Wohnung. Viele Bücher (miqelanjelo antonionis kinosce­naridan). amgvari winadadebebi dauSvebe­lia samecniero da saqmian stilSi.

rac Seexeba elifsur winadadebebs, isini yvela stilisturad markirebulia. elifsuri winadadebis ramdenime tipi damaxasiaTebelia yofiTi (sayoveldReo) metyvelebisaTvis, zogierTi maTgani gvxvde ba mxatvrul literaturasa da pub­licistikaSi, ori funqciuri stili ki iSviaTad mimarTavs elifsebs: mecnierebi­sa da oficialuri komunikaciis stili.

elifsuri winadadeba iqmneba sruli wina­dadebis modelis nebismieri Semoklebis Sedegad. is yovelTvis aris sinsemanturi da gasagebi xdeba mxolod sxva winadade­basTan an situaciasTan mimarTebaSi. mxo­lod tonaloba da pauzebi ayalibeben metyvelebis am fragmentebs winadadebad. sasaubro stilis iseTi Taviseburebebi, rogoricaa bunebrioba, situaciasTan ka­vSiri, partniorTan mimarTeba, emociuro­ba, xelsayrels xdis maT elifsisaTvis. sasaubro stilSi SeiZleba akldes: subi­eqti-Hab schon gehört; Semasmeneli- Jeden Tag ein Streit; Semasmenlis nawili- In Leipzig gekauft; winadadebis orive mTavari wevri- Einen Stuhl, bitte! kiTxva-pasuxis reJimSi elifsi aris bunebrivi movlena: Was ist dein Fach?- Schlosser, Ihr Name?- Schulz. situaciam SeiZleba daasrulos elifsi, magaliTad: rkinigzis sadguris bileTebis sala­

rosTan: Drei zweiter Leipzig (Drei Fahrkarten zweiter Klasse für einen Zug nach Leipzig). pub­licistikaSic xSirad vxvdebiT elifsur winadadebebs, mag.: restornis reklamaSi: Paradieshof-das Haus der guten Laune. Gutes aus Küche und Keller. Täglich Tanz für alt und jung. Montag Ruhetag. elifsis erTi saxe­oba warmoadgens winadadebis wyvetas, mas uwodeben apoziope zes (Aposiopese). igi gan­sxvavdeba elifsisagan imiT, rom pirveli iqmneba enis ekonomiis mizniT da misi aR­dgena an Sevseba martivad SeiZleba eno­brivi garemocviTa da situaciiT, maSin roca winadadebis wyvetisas molaparake wyvets Tavis gamonaTqvams da msmenelma TviTon unda gamoicnos gagrZeleba. mo­laparakem SeiZleba veRar gaagrZelos Tavisi metyveleba Semdeg situaciebSi: a) aRelvebis an dabneulobis gamo: Ja, aber....sagte Marie fassungslos und wußte nicht weiter (L.Frank),

b) molaparakes ganzrax ar mihyavs bo­lomde Tavisi azri, roca es muqaraa, ma­

Page 49: „S cripta manent“

49

galiTad : Du! Noch ein Wort und – (Becher) . mkiTxvelis cnobismoyvareobis stimu­

lirebisaTvis saTaurebSi xSirad iyene­ben apoziopezes, es exeba Teatralur pie­sebs, literaturul nawarmoebebs, kino- filmebs, magaliTad: reda cineris piesis saTauria: „Was wäre, wenn....“ saTaurebs iSviaTad aqvT sruli winadadebis forma, umetes maTgans aqvs sityvaTa jgufis an uSemasmenlo winadadebis struqtura, mag­aliTad: „Wir Wunderkinder“ (k. ჰofmanis filmi), „Solange du da bist“... (o. fiSeris filmi).

daskvnaamgvarad, SeiZleba iTqvas, rom grama­

tikuli movlenebi, iqneba es morfolo­

giasa Tu sintaqsSi, SeiZleba ganixile­

bodes stilisturi TvalTaxedvidan, anu

dadgindes maTi stilisturi Rirebule­

ba, rac Tavs iCens rogorc sayoveldReo

(yofiT) metyvelebaSi, aseve publicis­

tikasa da mxatvrul literaturaSi. es

ukanaskneli gvaZlevs did SesaZleblo­

bebs, davadginoT maTi stilisturi efe­

qti, rac iwvevs did zegavlenas mkiTx­

velze (msmenelze) maTi uCveulobis,

eqspresiulobis da struqturul­komu­

nikaciuri funqciis wyalobiT. amis gamo

SeiZleba CaiTvalos isini stilisturad

markirebul sintaqsur movlenebad. es

exeba, upirveles yovlisa, sityvaTwyo­

bas, sintaqsur kavSirTa garkveul saSu­

alebebs, winadadebis zogierT models,

rac sainteresoa ara marto lingistu­

ri, aramed literaturul­stilisturi

aspeqtidanac.

literatura

1. Riesel E., Schendels E. (1975): Deutsche Stilistik, Verlag „Hochschule“, Moskau

2. Duden-Grammatik (2003): Syntax, Verlag “Bibliographisches Institut“, Mannheim

3. Ризель Э. (1968): Морфология и синтак-сис современного русского литературного языка, издательство “Наука”, Москва

4. Гулыга Е., Розен Е. (1977): Новое и ста-рое в лексике и грамматике немецкого языка, из-дательство “ Просвещение”, Ленинград

5. Riesel E. (1964): Der Stil der deutschen Alltagsrede, Verlag „Hochschule“, Moskau

6. Fix U., Poethe H., Yos G. (2001): Textlinguistik und Stilistik für Einsteiger, Band 1, Peter Lang-Verlag, Frankfurt am Main

К вопросу стилистически маркированного синтаксиса в

немецком языке

Джаши Марина Николаевна Государственный университет Ильи Факультет наук и искусства пр. И. Чавчавадзе №32, 0179, Тбилиси, ГрузияТел.:599 552 195E-mail: [email protected]

РезюмеB данной статье рассматриваются синтакси-

ческие явления с точки зрения стилистики, пред-ставлены средства синтаксических связей, асин-детон, полисиндетон, порядок слов, для которого характерны четыре основных закономерностей, некоторые модели предложений как одночлен-ные и эллиптические предложения. Эти явления имеют стилистическую значимость как в повсед-невной (бытовой) речи, так и в художественной литературе. В синтаксисе имеются множество величин с абсолютным стилистическим значе-нием. Схема построения предложения дает нам возможность более богатого выбора вариантов, чем группа слов, которая со своей стороны более вариабельна, чем словоформа. Чем больше вари-

Page 50: „S cripta manent“

50

антов допустимо, тем более свободно использует их стилистика. Стилистические различия выяв-ляются более четко в синтаксисе, чем в морфо-логии.

Ключевые слова: стилистическая значимость, порядок слов,

асиндетон, полисиндетон, обособление, парце-ляция, эллипсис.

To the Question of Stylistically Marked Syntax in German

Marina Jashi Ilia’s State University Faculty of Sciences and Art 32, I.Chavchavadze av., 0179 Tbilisi, GeorgiaTel.: 599 552 195E-mail: [email protected]

AbstractIn this article are consider syntactic phenomena

from the point of view of stylistics. The means of syntactic connections are provided as asyndeton, polysyndeton, order of words, for which four basic regularities are characteristic, some models of sen-tences as one-term and elliptic. This phenomena have a stylistic significance both in everyday speech and in fiction. In the syntax there are sets of values with an absolute stylistic value. The proposal con-struction scheme gives us the possibility of a richer

choice of oprions than a group of words which for its part is more variable than the word form. The more options are acceptable the more freely they use the stylistic. Stylistic differences are revealed more clearly in the syntax than in morphology.

Keywords:stilistical consequence, order, asidenton, polysi-

denton, isolation, parcelling, ellypse.

Page 51: „S cripta manent“

51

zoonimebisa da maTTan dakavSirebuli leqsikis kulturuli konotaciisaTvis italiur enaSi

maia javaxiZe

Tbilisis saxelmwifo universiteti

humanitarul mecnierebaTa fakulteti

i. WavWavaZis gamz. #36, 0179, Tbilisi,

saqarTvelo

tel.: 599 104 315

E-mail: [email protected]

reziumestatiaSi gaanalizebu lia italiur

enaSi arsebuli metaforuli zoonimebis

Tormeti Tematuri jgufi: `mwerebi~ (25

erTeuli), `gareuli cxovelebi~ (19),

`Sinauri cxovelebi~ (18), ̀ gareuli frin­

velebi~ (17), `Sinauri frinvelebi~ (7),

`Tevzebi~ (6), `moluskebi~ (4), `qvewar­

mavlebi~ (4), ̀ mRrRnelebi~ (4), ̀ zRvis Zu­

Zumwovrebi~ (1), `umartivesni~ (1), `amfi­

biebi~ (1), aseve zoonimebTan dakavSire­

buli kidev ori jgufi: `cxovelebis,

frinvelebisa da mwerebis sxeulis na­

wilebi~ (14 erTeuli) da `cxovelebis,

frinvelebis an mwerebis sacxovrisi~ (12

erTeuli). metaforebis analizi ganxor­

cielda dominanturi maxasiaTeblebis

gamovleniT, rac safuZvlad udevs meta­

foruli modelebis anu paradigmebis

gamovlenas.

sakvanZo sityvebi:metafora, zoonimi, lingvokulturo­

logia, kulturuli koncepti.

Sesavaliitaliur enaSi warmodgenili zoo­

nimebis kvleva da maTTan dakavSire­

buli le qsi kis (cxovelebis, mwerebis

da fri nvelebis sxeulis nawilebis

da maTi sacxovrisis) metaforuli mni­

Svnelobebis analizi lin gvokulturul

konteqstSi saSualebas gvaZlevs gamo­

vavlinoT zoonimebis mxa tvrul­kul­

turuli konotacia da gavaerTianoT es

mniSvnelobebi kulturul paradigmebSi.

ZiriTadi nawililingvokulturologiur kvlevebSi

dadgenilia enaSi kulturis mniSvne­

lobis gadmocemis oTxi saSualeba (3;

18): kulturuli semebi (kulturis gamo­

vlinebis is saSualebebi leqsemebsa da

frazeologizmebSi, romlebic gamoxa­

taven idioeTnikur realiebs. kulturul

semas Seicavs, magaliTad, sagnobrivi

realiis aRmniSvneli iseTi saxeli, ro­

goricaa ̀ nabadi~), kulturuli foni (le­

qsemebisa da frazeologiis daxasiaTeba,

romlebic aRweren socialur cxovrebas

da da istoriul movlenebs, mag. `namga­

li da uro~), kulturuli konceptebi

(konceptebia abstraqtuli cnebebis sax­

elebi, romelTa semantikaSi signifika­

tiuri aspeqti Warbobs denotatiurs,

maT ar gaaCniaT sagnobrivi `safuZveli~,

sagnobrivi realia denotatis saxiT.

enis matareblebi axdenen maTi cnebiTi

Sinaarsis `konstruirebas~, gamomdina re

TavianTi RirebulebaTa sistemebidan. ma­

galiTad, qarTuli `megobari~ ar udris

inglisur friend­s) da, bolos, kulturu­

li konotacia. kulturuli konotacia

axasiaTebs mxa tvrul enobriv niSnebs.

kultura aRwevs maTSi maTi semantikis

asociaciur­mxatvruli safu Zvlis saSu­

Page 52: „S cripta manent“

52

alebiT da maTi interpretaciis dros

gamovlindeba iseT movlenebTan kavSir­

Si, rogoricaa stereotipebi, etalonebi,

simboloebi, miTologemebi, prototipuri

situaciebi da erovnuli da zogadsaka­

cobrio kulturis sxva ni Snebi, romelic

SeTvisebuli aqvs mocemul lingvokul­

turul erTobas. xaTta sistema, romelic

Zevs enis leqsikur da frazeologiur

erTeulebSi, warmoadgens im adgils, ̀ ni­

Sas~, sadac xdeba samyaros xedvis aku­

mulireba: mxatvruli safuZveli, ase Tu

ise, ukavSirdeba sulieri, socialuri Tu

materialuri tipis kulturas, Tumca, es

kavSiri ar Zevs yo velTvis mniSvnelobis

zedapirze.

maSasadame, cnebaSi ̀ kulturuli kono­

tacia~ SeiZleba gamoiyos Semdegi mniS­

vnelovani parametrebi: 1) is semiotikuri

erTeulia, warmoadgens makavSire bel

rgols sagnobrivad iseT sxvada sxva

sferoebsa da semiotikur sistemebs So­

ris, rogoricaa ena da kultura. 2) kul­

turul konotacias aqvs Tavisi realiza­

ciis lokusi enis sistemaSi. es aris enis

garkveuli plasti, konkretulad ki mx­

atvrulad motivirebuli leqsikuri da

frazeologiuri erTeulebi. konotacias

aseve aqvs lokalizacia am erTeulebis

mniSvnelobebSi _ am erTeulebis mx­

atvrul safuZvelSi. am TvalsazrisiT,

kulturuli konotacia SeiZleba gan­

isazRvros rogorc niSnobrivi katego­

ria. (2;) aqedan gamomdinare, metafora da

kulturuli konotacia aris swored kv­

levis erT­erTi saintereso sfero. Cveni

kvlevis sagania cxovelebis aRmniSvneli

leqsikuri erTeulebis _ zoonimebis

gadataniTi, metaforuli mniSvnelobebi.

aseTi mni Svnelobis mqone zoonimebi ga­

vaerTianeT garkveul Tematur jgufebSi;

warmo dgenili mniSvnelobebi dafiqsire­

bulia italiuri enis ganmartebiT le­

qsikonebSi an sargeblobs garkveuli

simyariT enis matareblebSi (Segvxvda

garkveuli zoonimebi, romelic ar aris

dafiqsirebuli leqsikonSi, magram war­

modgenilia sxva wyaroebSi).

Cveni analizi eyrdnoba metaforis

Teoriis im mimarTulebas, romelic iT­

valiswinebs metaforis kodirebisa da

dekodirebis procesebs da efuZneba

sityvis leqsikur_semantikuri mniS­

vnelobis komponentur analizs (1;); am

Teoriis safuZvelze gamoiyofa metafo­

ris samotivacio niSan­Tvisebebi, maTze

dayrdnobiT ki SesaZlebelia dominan­

turi niSan_Tvisebebis dadgena. saxelis

metaforuli gadatana erTi obieqti­

dan meoreze xdeba qvemoT CamoTvlili

saerTo niSan_Tvisebebis /parametrebis

safuZvelze; anu es semebia, romlebic

impliciturad gamoxataven Sesadarebel

denotatebSi obieqturad arsebul meta­

foris samotivacio niSan_Tvisebebs (1;

42):

fizikuri Tvisebebi (fiz.): formaci­

uli (fiz.form.) _ sidide, simaRle, siR­

rme, sigrZe, simsuqne, zoma, wona, simaRle,

sigane; odoraciuli (fiz.od.); feris

(fiz.fer.); gemosi (fiz.gem.); wonis (fiz.

won.); xmis (fiz.xm.); drois (fiz.dr.) _

asaki, dro, xangrZlioba; temperaturuli

(fiz.temp.); Sexebis (fiz.Sex.) _ simagre,

sirbile.

konsistencialuri niSan­Tvisebebi

(kons.), gamoxataven obieqtis mowyobas,

konsistencias _ sisavse, organizaciuli

sistema, Semadgenloba, arsi, wyoba, masala.

funqcionaluri niSan­Tvisebebi (funqc.)

gamoxataven, risTvisaa ganku Tvnili obi­

eqti, mizans, gamoyenebis mizezs.

realizaciuri Tvisebebi (real.): obi­

eqtis gamovlinebis maxasiaTeblebi, mag.:

aqtiuroba, mniSvneloba, intensiuroba,

reaqcia, reJimi, Sedegi, Zala.

Page 53: „S cripta manent“

53

dinamikuri maxasiaTeblebi (din.): mo­

qmedebis msvlelobis niSan­Tvisebebi _

ritmi, tempi.

relaciuri parametrebi (rel.) gamoxa­

taven Sexedulebebs imaze, Tu ra aqvT

saerTo am dasapirispirebel obieqtebs

_ adgili, mdgomareoba, mimarTeba, mimar­

Tuleba, siaxlove, rigi, ganlageba.

subieqtur-fsiqologiuri niSan-Tvi­

sebebi (sub.fsiq.) – gamoxataven im msgavs

grZnobebs, mdgomareobas, SegrZnebebs,

romelic uCndeba subieqts Sesadarebel

obieqtebTan kontaqtis dros ; grZnoba,

gancda.

rogorc analizi gviCvenebs, metafori­

zacia xSirad xasiaTdeba ara erTi, aramed

ramdenime samotivacio niSan-TvisebiT.

isic unda aRiniSnos, rom Cven ar ganvix­

ilavT frazeologiur erTeulebs far­

To gagebiT, amjerad SemovifarglebiT

mxolod leqsemebis damoukidebeli mniS­

vnelobebiT da am tipis konstruqciebiT:

“essere un/una ----” , `essere come un/una -----”; ~avere _______ di ______” (mag.: avere vocino di zanzara _ `koRosaviT xma aqvs~).

pirveli Tematuri jgufi _ `mwerebi~

_ asea warmodgenili italiurSi:

matli / Wupri, xis Wia, WriWina, buzi,

krazana / bziki, rwyili, tili, WianWvela,

futkari, cikada, kalia, nemsiylapia, pe­

pela, Ramis pepela, qinqla, RvTismlocve­

la, koRo, cicinaTela, wurbela, tkipa.

vnaxoT am leqsikuri erTeulebis

metaforuli mniSvnelobebi:

larva – matli, Wupri: 1. Zalian gamxdari,

cud formaSi myofi adamiani; sakuTari Ta­

vis aCrdili / moCveneba. tarlo _ xis Wia: fiqri, eWvi, rac tanja­

vs adamians; il tarlo del rimorso _ sinanulis

Wia, del dubbio _ eWvis Wia.

grillo _ WriWina: 1. kaprizi, ucnauroba.

avere dei grilli per la testa _ Tavi savse aqvs

ucnauri azrebiT (ideebiT). 2. saltella

come un grillo _ kargi janmrTelobis

mqone adamiani, cocxali da moZravi.

pulce _ rwyili: akviatebuli azri, eWvi,

fiqri.

mosca _ buzi: 1. autaneli, momabezre­

bli, abezari, TavSemawyeneli adamiani.

2. mosca cocchiera, meetle buzi – (fe­

dris igavidan) buzi, romelsac hgonia,

rom raRacas warmoadgens, unda Seqmnas

Sexe duleba sakuTari mniSvnelobis Se­

saxeb.

vespa _ krazana: 1. qalis Zalian wvri­

li weli; 2. Tavis momabezrebeli, Tavis

Semawyeneli adamiani. 3. boroti zraxve­bis mqone, arakeTilganwyobili adamiani.

piattola _ boqvenis tili: abezari,

TavSemawyeneli, gulis gamawyalebeli.

pidocchio _ tili: Zunwi da sulmdabali

adamiani.

pidocchioso _ tiliani: arafrismqone,

ubadruki, Raribi.

formica _ WianWvela: adamianTan mimarTe­

baSi Zalian mSromel, windaxedul adami­

ans niSnavs, mis moZraobasTan mimarTe­

baSi ki (andare a passo di formica WianWve­

las nabijebiT / dadis / gadaadgildeba

/ moZraobs) – Zalian nela moZrav adamians

aRniSnavs. (f.e.Si avere il cervello di una for-mica WianWvelas tvini – SezRuduli az­

rovnebis adamiania).

ape – futkari: Zalian Sromismoyvare

adamiani, romelic gamudmebiT Sromobs.

ape regina – deda (dedofali) futkari:

qali, romelic pativs ar scems mama­

kacebs da iyenebs maT mxolod gamra­

vlebis mizniT. cicala _ cikada: abezari da Worikana ada­

miani.

cavalletta _ kalia: 1. Zalian xarbi, gaumaZ­

Rari, Rormucela adamiani; 2. abezari, ro­

melic yvelaferSi ereva, cxvirs yofs.

libellula – nemsiylapia: msubuqi, moqnili,

graciozuli, ZiriTadad, qalis Sesaxeb.

farfalla – pepela: zedapiruli qali, qa­

Page 54: „S cripta manent“

54

rafSuta, meryevi da cvalebadi xasiaTis.

farfallone – didi pepela: zedapiruli

kaci, qarafSuta, meryevi da cvalebadi xa­

siaTis.

falena – Ramis pepela: msubuqi yofaqce­

vis qali, meZavi.

moscerino – qinqla: 1. fizikurad Zalian

patara aRnagobis adamiani. 2. `patara“ ada­

miani, romelic arafers ar warmoadgens.

mántide – RvTismlocvela: qali, ro­

melic pativs ar scems mamakacebs da

romelic mxolod gamravlebis mizniT

ikavebs urTierTobas maTTan.

zanzara – koRo: 1. abezari, Tavis Sema­

wyeneli adamiani; 2. vocino di zanzara – ko­

Ros bzuilis msgavsi adamianis xma.

lucciola – cicinaTela; 1. kinoTetrebSi,

TanamSromeli, qali, romelic farniT

adgilebs unaTebs mayureblebs; 2. msu­

buqi yofaqcevis qali.

sanguisuga _ wurbela: 1. xarbi adami­

ani, romelic fuls `wovs~ sxvebs; 2. Tavis

momabezrebeli adamiani.

zecca – tkipa; Tavis momabezrebeli

adamiani.

ragno (ragnetto) _ oboba. fizikurad pa­tara aRnagobis adamiani.

aRniSnul Tematur jgufSi warmodge­

nilia 25 dasaxelebis zoonimi. maTi ze­

moTmoyvanili metaenis saSualebiT ana­

lizi aseT suraTs gvaZlevs:

mweri→adam. fiz. for. mweri→adam. sub. fsiq.real.

matli /Wupri (larva) _ Zalian gamxdari;

qinqli (moscerino) _ 1. Zalian patara;

oboba (ragno) _ Zalian patara

tili (pidocchio) _ Zunwi; WianWvela (formica) ­ Zalian mSromeli;

qinqli (moscerino) 3. _ mSromeli;

futkari (ape) _ mSromeli;

kalia (cavaletta) 1. _ xarbi, gaumaZRari; 2.

abezari.

pepela (farfalla) _ qarafSuta;

wurbela (sanguisuga) 1. _ xarbi;

mamri pepela (farfallone) _ zedapiruli;

qinqli (moscerino) 2. _ araraoba;

buzi (mosca) 1. _ abezari;

krazana (vespa) 2.3 _ abezari;

boqvenis tili (piattola) _ abezari;

cikada (cicalla) _ abezari;

kalia (cavaletta) 2. _ abezari;

koRo (zanzara) 2. _ abezari;

wurbela (sanguisuga) 2. _abezari;

tkipa (zecca) _ abezari.

mweri → adam. mded. fiz.for.

krazana (vespa) ­ vitino da vespa ­ krazanas weli

mweri→adam. fiz.xma

koRo (zanzara) ­ vocino di zanzara koRosaviT

xma

mweri→fsiq. movlena

xis Wia (tarlo) _ akviatebuli azri;

WriWina (grillo) 1. _ kaprizi;rwyili (pulce) _ akviatebuli azri;

mweri→adam.real

WianWvela (di formica) 1. _ neli;

WriWina (grillo) 2. _ moZravi;

Page 55: „S cripta manent“

55

aRniSnul jgufSi davamateT erTi sa­

motivacio niSan­Tviseba _ mdedri _ vi­

naidan aq aRmoCnda am niSnis Semcveli

ramdenime metafora, mkveTrad gamoxatu­

li sqesobrivi maxasiaTebliT. yvelaze

xSiri subieqtur–fsiqologiuri maxa­

siaTebelia ~abezari“, ~Tavis momabe­

zrebeli“ – rac, ra Tqma unda, ukavSir­

deba am mwerebis mier gamocemul xmas

– buzi, krazana, cikada, koRo an maT

realizaciur maxasiaTeblebs, romelic

Zalian Semawuxebelia adamianisaTvis:

wurbela da tkipa ­ sisxls wovs, koRo

da tili ikbineba da qavils iwvevs.

Tematuri jgufi ̀ gareuli cxovelebi~.

am jgufSi sul warmodgenilia 19 zoo­

nimi da ori zogadi mniSvnelobis le­

qsema ̀ mxeci~ da ̀ katisebri~: lomi, mgeli,

daTvi, maimuni, mandrili, makaka, mela,

vefxvi, afTari, tura, xari, gazeli, Ji­

rafi, paqidermi, zRarbi, kurdReli,

dombi, behemoti, mastodonti. bestia – mxeci: 1. gansakuTrebuli fizi­

kuri Zalis, energiis mqone adamiani. 2. uxe­

Si, gaunaTlebeli da moZalade adamiani;

leone – lomi: gansakuTrebulad Zlieri

da energiuli adamiani;

lupo - mgeli: klasikuri zRapris gmiri

mgeli – rogorc Zlieri da xarbi, ro­

melic Cagravs susts; (Sesulia bevri

frazeologiuri erTeulis Semadgenlo­

baSi: 1. zRvis mgeli – Lupo di mare – Zveli,

gamocdili mezRvauri; 3. Lupo mannaro _ maqcia da sxv.)

orso – daTvi: pirquSi da kuSti, nak­

lebad socialuri adamiani.

scimmia– maimuni: 1. uSno garegnobis da

usiamovno manerebis mqone, boroti, Rvar­

Zliani, avguli. 2. is, vinc baZavs sxva ada­

mians JestebiT, xmiT, maneriT.

scimmiotto – patara maimuni: uSno gareg­

nobisa Tu aRnagobis adamiani.

mandrillo – mandrili: 1. avxorci;

2. kaci, romelic gansakuTrebuli seqsua­

luri aqtivobiT gamoirCeva.

volpe – mela: 1. ezopes igavis mixedviT

is, vinc TiTqosda aRarafrad agdebs Tavi­

si survilis obieqts, romelsac ver `Ses­

wvda~. 2. Zalian cbieri adamiani;

tigre – vefxvi: sastiki da daundobeli

adamiani.

iena – afTari: gansakuTrebulad sasti­

ki, sulmdabali, saZulveli adamiani.

sciacallo – tura: 1. marodiori. 2. adami­

ani, romelic sxvis ubedurebaze iTbobs

xels.

toro – xari: 1.fizikurad Zlieri aRna­

gobis, gansakuTrebuli ZaliT gamorCeu­

li adamiani. (frazeologiuri erTeuli:

2. Sbuffare come un toro xariviT qSena – gan­

sakuTrebuli mouTmenlobis an brazis

gamovlena).

ipopotamo – behemoti: fizikurad didi aRnagobis mamakaci.

bizonte – domba: fizikurad didi aRna­gobis mamakaci.

gazzella – gazeli: 1. gazeliviT swrafi,

moZravi da moqnili adamiani. mastodonte – mastodonti, preistori­

uli spilo. fizikurad didi mamakaci. felino _ katisebri: 1. moqnili, elasti­

uri, mardi adamiani; 2. cbieri, frTxili,

muxanaTuri; (sguardo felino _ katisebri

mzera; astuzia felina _ katisebri eSmakoba).giraffa – Jirafi: fizikurad Zalian maRa­

li adamiani, grZeli kisriTa da fexebiT.

(Collo da giraffa Jirafis kiseri; Camminare a passi da giraffa nabijebi – grZeli da us­

wormasworo).

bovino – xaris: comportamento bovino _

xaris qceva; intelligenza bovina ­ xaris

Wkua _ enaCavardnili, damunjebuli,

Clungi, utvino; (occhi bovini ­ xaris Tva­

lebi – mrgvali da winwamoweuli)

elefante – spilo: 1. fizikurad msuqani,

Page 56: „S cripta manent“

56

mouqneli, yovelgvar gracias moklebu­

li; 2. utaqto, uxeSi, sifaqizes moklebu­

li adamiani.

pachiderma – paqidermi: 1. msuqana. 2. sqelkaniani, ugrZnobeli;

riccio – zRarbi: Chiudersi a riccio; SiSi­

sagan an undoblobisagan Tavdacvis pozi­

ciis dakaveba.

coniglio – kurdReli; mxdali, laCari,

sulmdabali.

macaco – makaka; 1. maxinji, uSno gareg­

nobis mqone adamiani; 2 . manWia.

cxoveli→adam. fiz. form.Jirafi (giraffa) _ maRali da grZeli kidurebiT;paqidermi (pachiderma) _ 1. didi;spilo (elefante) 1. _ didi;domba (bisonte) _ didi;mastodonti (mastodonte) _ didi;behemoti (ipoppotamo) _ didi;

cxoveli→adam.sub.fsiq.real.cxoveli (bestia) _ 2. sastiki;kurdReli (coniglio) _ laCari;daTvi (orso) _ pirquSi;vefxvi (togre) _ sastiki;maimuni (scimmia) _ eSmaki;afTari (iena) _ sastiki;spilo (elefante) 2. _ uxeSi;paqidermi (pachiderma) 2. _ sqelkaniani, ugrZnobeli.zRarbiviT (a riccio) _ Caketili;tura (sciacallo) _ is, vinc sxvis ubedurebaze iTbobs xels. mgeli (lupo) _ xarbi, sastiki da sustis damCagvreli.

cxoveli→adam. fiz. gareg.maimuni (scimmia) 1. _ uSno;patara maimuni (scimiotto) _ uSno;makaka (macaca) _ uSno;

cxoveli→adam.real.katisebri (felino) _ moqnili;makaka (macaca) 2. manWia;cxoveli (bestia) 1. _ Zlieri;xari (toro) _ Zlieri;

am jgufSi, rogorc vxedavT, Warbobs

metaforis ori samotivacio niSani:

fizikuri maxasiaTebeli da subieqtur­

fsiqologiuri niSan­Tviseba. metafore­

bis aqsiologiuri mimarTuleba ki aris

peioratiuli; uaryofiTi Sefaseba War­

bobs, neitraluri (didi, maRali, grZeli)

­ bevrad ufro mwirad aris warmodge­

nili, aRaraferi rom vTqvaT meliorati­

ulze (moqnili).

mesame Tematuri jgufia ~Sinauri cxo-

velebi“. warmodgenilia 18 leqsikuri

erTeuli: ZaRli, Zu ZaRli, cxeni (ca-

vallo, vcavallina), kvici, ulayi, Rori, dako­

dili Rori, nezvi, cxvari, vaci, jori,

viri, Zroxa.

cane – ZaRli: 1. mZvinvare, ficxi, gaRiz­

ianebadi, Zunwi; 2. Tavis saqmeSi sruliad

uunaro adamiani, gansakuTrebiT msaxio­

bi an momRerali. 3. sulmdabali, saziz­

Rari.

si è comportato da cane – ZaRliviT moiqca, fare il cane ­ sastikad moiqca.

cagna – Zu ZaRli: 1. usircxvilo, una­

muso qali, Zukna, meZavi. 2. (moZv.) braziani

xasiaTis qali; 3. cudi msaxiobi, gansa­

kuTrebiT ki momRerali.

cavallo – cxeni: pazzo come un cavallo _

cxeniviT giJi.

cavallina – cxeni: didi da mouqneli qali.

puledro – kvici: cocxali, moZravi

ymawvili.

puledra di razza _ jiSiani faSati: karg

fizikur formaSi myofi qali, grZeli

da daZarRvuli fexebiT.

stallone – gasamravlebeli ulayi: kaci,

romelsac gansakuTrebuli seqsualuri

energia aqvs.

Page 57: „S cripta manent“

57

maiale – Rori: 1. mangiare come un maiale - RoriviT Wama _ bevris Wama, yvelafris

pirSi Cayra. 2. Zalian msuqani adamiani:

grasso come un maiale.porco – Rori, dakodili Rori: 1. Za­

lian binZuri, WuWyiani adamiani; 2. Zalian

amoraluri, mankieri, uxamsi; fare il porco _ RoriviT moqceva; parlare come un porco _ RoriviT laparaki; 3. sazizRari adami­

ani, veragi, arasando, cbieri da msg.

scrofa – nezvi: meZavi, Zukna.

troia – nezvi: 1. meZavi, Zukna. 2. usircxvi­

lo, Tavxedi, aRviraxsnili, TavaSvebuli,

sazizRari adamiani.

pecora – cxvari: susti adamiani, zedme­

tad morCili da damjeri, sakuTari nebis

armqone;

becco – vaci: moRalate colis myole

kaci.

mulo (1) – jori: 1. jiuti adamiani; 2.

adamini, romelic mZime tvirTs – saqmes

aikidebs. (3. moZv. mniSvnelobiT arakano­

nieri vaJiSvili). mulo (2) – jori: CrdiloeT italiaSi

niSnavs celq , anc biWs.

asino – viri: gauTleli, uxeSi, gauna­

Tlebeli adamiani;

somaro – viri: 1. gaunaTlebeli adamiani.

uxeSi, gauTleli, uzrdeli. 2. cudi moswavle skolaSi.

vacca – Zroxa: msuqani qali.

cxoveli→adam. fiz. form.Rori (maiale) – 2. msuqani;

cxoveli→adam.sub.fsiq.real.ZaRli (cane) _ 1. mZvinvare; 3. sulmdabali, sazizRariZu ZaRli 2. (cagna) _ braziani;jori (mulo) _ 1. jiuti; 2. Znel saqmes SeWidebuli.Rori (porco) _ 2. amoraluri;3. sazizRari;nezvi (troia) _ aRviraxsnili;cxvari (pecora) _ morCili;viri (asino) _ gauTleli;viri (somaro) _ 1. gauTleli;cxeniviT (pazzo come un cavallo) _ giJi;

cxoveli→adam. mded. fiz. form.Zroxa (vacca) – msuqani;cxeni (cavallina) _ mouqneli qali;jiSiani faSati (pulledra) _ sportuli, kargi aRnagobis qali;

cxoveli→adam. mded./mamr.fiz.xm.dedali ZaRli (cagna) – 3. cudi msaxiobi, gans. momReraliZaRli (cane) ­ sruliad uunaro msaxiobi, gans. momRerali kaci.

cxoveli→adam. real.RoriviT ( da maiale) – Wama;Rori (porco) – 1. binZuri;

cxoveli→adam. fiz. form. asaki . real.kvici (puledro) _ moZravi biWi;jori (2) (mulo) _ celqi biWi;viri (somaro) _ cudi moswavle skolaSi;

cxoveli→adam.mded.real.Zu ZaRli (cagna) _ 1. Zukna, meZavi;nezvi (scrofa) _ meZavi;

cxoveli→adam.mamr.real.ulayi (stallone) – “gasamravleblad” sasurveli;

am jgufSi yvelaze meti samotivacio

niSani aris subieqtur­fsiqologiuri,

metaforis aqsiologiuri mimarTeba

aris peioratiuli.

Tematuri jgufi: `gareuli frinvele-

bi~. masSi warmodgenilia 17 zoonimi:

RobemZvrala, SaSvi, Savi SaSvi, arwi­

vi, mwyeri, mtredi, farSevangi, gvriti,

zarnaSo, bukioti, mimino, TuTiyuSi, sva­

vi, yvavi, siraqlema, kanaris Citi.

scricciolo – RobemZvrala: 1. uno scricciolo di donna – miniaturuli, haerovani qali;

Page 58: „S cripta manent“

58

2. mangiare quanto uno scricciolo, pochissimo. CitiviT kenkavs. 3. avere il cervello di uno scricciolo – qaTmis tvina, batis tvina. 2 pa­tara da susti aRnagobis adamiani.

tordo – SaSvi: 1. kargi nakvebi, SaSvi­viT msuqani: Grasso come un tordo.

2. doylapia, CerCeti, yeyeCi.

merlo – Savi SaSvi: miamiti, gulubryvi­

lo kaci, romlis motyuebac advilia.

aquila – arwivi: araordinaruli Wkuis

mqone adamiani. quaglia– mwyeri: 1. zomierad, sasia­

movnod msuqani. 2. eSmaki, gaiZvera, eS­maki mela: una quaglia soprafina;

piccione – mtredi: gulubryvilo da

ubralo adamiani.

colomba – mtredi: ubralo, mSvidi,

Tvinieri, uwyinari, wminda adamiani, gans.

qali.

pavone – farSevangi: zedapiruli, pa­

tivmoyvare, yoyoCi, mofuqsavato adami­

ani.

tortora – gvriti: umanko, ubiwo. gufo – zarnaSo: Sinayuda, asocialuri

adamiani.

allocco – bukioti: miamiti, gulubryvi­

lo, advilad mosatyuebeli kaci.

falco – mimino: Occhio di falco – miminos

Tvali; 1. uSiSari, gabeduli xasiaTis

adamiani, gonebamaxvli; 2. mtacebeli,

cbie ri, mzakvrobis Camdeni. 3. politi­

kur situaciebSi Seurigebeli, princi­

puli, sworxazovani (ant. colomba)pappagallo – TuTiyuSi: 1. adamiani, ro­

melic daufiqreblad, meqanikurad baZavs

sxvas, imeorebs mis sityvebsa Tu Jestebs,

mzuTxavi; 2. kaci, romelic Tavisi zed­

meti yuradRebiT, komplimentebiT, quCaSi

Tavs abezrebs qalebs _ Tavxedi,

avvoltoio – svavi: Zalian cbieri, boro­

ti, Suriani, romelic sxvis ubedureba­

ze iTbobs xels.

corvo – yvavi: 1. Worikana, cudi enis mqone adamiani.

struzzo _ siraqlema: romelic Tavs

qviSaSi hyofs, rom safrTxe ar dainaxos,

adamianic, romelic gaurbis realobas:

Fare lo struzzo, fare la politica dello struzzo.canarino _ kanaris Citi: 1. Zalian

susti aRnagobis adamiani; 2. policiis

info rmatori, is, vinc `daamRera~ infor­

macia. 3. modenas fexburTis gundis fex­

burTeli an am gundis gulSematkivari.

frinveli→adam. fiz. form. kanaris Citi (canarino) _ susti aRnagobisSaSvi (tordo) _ msuqani;

frinveli→adam. sub. fsiq. real.RobemZvrala (scricciolo)3. _ utvino;arwivi (aquila) _ Wkviani;mwyeri (quaglia) _ 2. eSmaki;mtredi (piccione) _ gulubryvilo;farSevangi (pavone) _ fuqsavati;mimino (falco) 1. uSiSari; 2. mtacebeli. 3. Seurigebeli;svavi (avvoltoio) _ cbieri;yvavi (corvo) _ Worikana;siraqlema (struzzo) _ is, vinc emaleba sinamdviles;zarnaSo (gufo) _ Sinayuda;gvriti (tortora) _ umanko;

frinveli→adam. mdedr. fiz. form.RobemZvrala (scricciolo)1. _ haerovani;mwyeri (quaglia) 1. _ msuqani;

frinveli→adam. fiz. form. ferikanaris Citi (canarino) _ q. modenas fexburTeli (maisuris feris mixedviT);

frinveli→adam. real.RobemZvrala (scricciolo) 2. is, vinc cotas Wams; TuTiyuSi (papagallo)1. _ sxvisi mimbaZveli;

frinveli→adam. mamr. sub. fsiq. real.TuTiyuSi (papagallo) 2. _ Tavxedi meqalTane;Savi SaSvi (merlo) _ miamiti kaci;bukioti (allocco) _ miamiti kaci; frinveli→adam. mded. sub. fsiq. real.

mtredi (colomba) Tvinieri, uwyinari

Page 59: „S cripta manent“

59

am qvejgufSi metaforis ZiriTadi ma­

xasiaTebeli niSan­Tvisebaa subieqtur­

fsiqologiuri + realizaciuri. aqac

SemovitaneT niSani mamri da mdedri,

vinaidan aRniSnuli maxasiaTebeli

mniSvnelovania im metaforebisaTvis,

romelSic is warmodgenilia. 17 zooni­

midan warmoebuli metaforebis umrav­

lesoba aqsiologiurad peioratiulia.

warmodgenilia erTi neitraluri ­ kana­

ris Citi (modenas fexburTeli) da sul

sami melioratuli metafora: RobemZvra­

la _ `haerovani~, gvriti _ `umanko~ da

mtredi _ `uwyinari~.

Tematuri jgufi `Sinauri fri nve-

lebi~. jgufSi warmodgenilia 7 zoon­

imi. mamali, yvinCila, yveruli, qaTami,

varia (2 erTeuli), bati.

gallo – mamali: 1. SfoTisTavi; Sariani,

CxubisTavi; 2. qalebis madevari; Vispo come un gallo _ `mamaliviT cocxali~ ­ qale b­

Tan urTierTobaSi yoCaRi; warmatebuli.

galletto – mamali, yvinCila, mamlayin-

wa: 1. mouTmeneli, axalgazrda ymawvili;

2. meqalTane, romelic qalebs earSiyeba,

es advilad gamosdis da warmatebiTac

sargeblobs.

cappone (1) _ yveruli (dakodili yvin­

Cili): mamakaci, romelic ar aris dain­

teresebuli seqsualuri urTierTobe­

biT; (frazeologiuri erTeuli far la pelle di cappone _ daburZgvla);

pollo – qaTami: miamiti mamakaci, rom­

lis motyuebac Zalian advilia.

pollastra – varia: momxibvleli gogona;

kargi `samizne~ (mamakacuri JargonisT­

vis damaxasiaTebeli).

gallinella – varia: axalgazrda da sa­

surveli qali.

oca – bati: suleli da CerCeti qali;

aseve gaunaTlebeli da ukulturo: mxia­

ruli bati.

frinveli→adam. mamr. fiz. asaki. realyvinCila (galetto) _ mouTmeneli axalgazrda;

frinveli→adam. sub. fsiq. real.bati (oca) _ CerCeti;mamali (gallo) 1. _ SfoTisTavi;mamali (gallo) 2. _ meqalTane;yveruli (cappone) _ 1. is, visac ar aqvs interesi seqsulauri cxovrebis mimarT;qaTami (pollo) _ miamiti mamakaci;

frinveli→adam. mdedr. fiz. asak. fiz. gareg.varia (pollastra) _ momxibvleli gogona;varia (gallinella) _ sasurveli axalgazrda qali;

frinveli → fsiq.-fiziol. movlenayveruli 2. (far la pelle di cappone) _ daburZgvla;

am qvejgufSi warmodgenil 7 erTeulSi

metaforis ZiriTadi maxasiaTebeli ni­

San­Tvisebaa `subieqtur­fsiqologiuri

+ realizaciuri~.

Tematuri jgufi `Tevzebi~: zvigeni,

qamsa, kambala, Ciqvi, gvelTevza;

pescecane – zvigeni: swrafad gamdi­

drebuli adamiani, gansakuTrebiT omis

dros da omis Semdgom.

acciuga – qamsa, qarxala: Zalian gamxda­

ri adamiani.

sogliola – kambala: Zalian gamxdari

qali.

scorfano _ Ciqvi: Zalian uSno gare­

gnobis adamiani.

scorpena – Ciqvi: Zalian uSno garegno­

bis adamiani.

anguilla – gvelTevza: 1. Zalian mo­

qnili adamiani. 2. eSmaki, moxerxebuli, cru da cbieri.

Page 60: „S cripta manent“

60

Tevzi→adam. fiz. form.qamsa (acciuga) _ gamxdarikambala (sogliola) _ gamxdarigvelTevza (anguilla) _ 1. moqnili

Tevzi→adam. sub. fsiq. real.zvigeni (pescecane) _ usindiso. ubedurebis Jams gamdidrebuli adamianigvelTevza (anguilla) _ 2. eSmaki, cbieri

Tevzi→adam. fiz. form. garegn.Ciqvi (scorfano) _ uSnoam Tematur jgufSi, romelSic warmodge­

nilia 6 erTeuli, yvelaze metia niSniT

`fizikuri formacia~ gamorCeuli meta­

forebi.

Tematuri jgufi: `qvewarmavlebi anu

reptiliebi~ warmodgenilia oTxi zoon­

imiT: gveli, gvelgesla, qameleoni da

ku.

serpe – gveli: arasando, cbieri da

TvalTmaqci adamiani.

vipera – gvelgesla, Sxamiani gveli:

gesliani, cru adamiani. Essere una lingua di vipera _ gvelgeslas ena aqvs.

camaleonte – qameleoni: adamiani, ro­

melic situaciis mixedviT icvlis Tavis

Sexedulebebs. tartaruga – ku: a passi di tartaruga _ kus

nabijebiT, Zalian nela gadaadgileba.

qvewarm.→ adam.realku (tartaruga) ­ neli

qvewarm.→ adam. sub. fsiq. real.gveli (serpe) ­ cbierigvelgesla (vipera) ­ geslianiqameleoni (camaleonte) ­ cvalebadi xasiaTis

rogorc vxedavT, am jgufSi warmodge­

nili metaforis ZiriTadi maxasiaTebe­

lia `subieqtur­fsiqologiuri + real­

izaciuri~ maxasiaTebeli, aqsiologiuri

mimarTuleba aqac peioratiulia.

Tematuri jgufi `mRrRnelebi~ war­

modgenilia oTxi zoonimiT: Tagvi,

virTxa, Txunela, maCvzRarba.

topo – Tagvi: 1. muso, visetto di topo – saxe patara nakvTebiT; Denti di topo patara da wvetiani kbilebi. 2. topo d’albergo, di treno, d’auto sastumros, matareblis, manqanis

qurdi;

zoccola – samxr. Casadeni milis virTxa:

meZavi, roskipi.

talpa / talpone –Txunela _ 1. asocia­

luri, Caketili adamiani; 2. SezRuduli

gonebrivi SesaZeblobis adamiani. 3. ja­

SuSi.

istrice – maCvzRarba; 1. Barba,capelli da istrice – maCvzRarbas Tma, wveri – Zalian

uxeSi, wvetiani; 2. Zalian mZime xasiaTis

mqone, advilad gaRizianebadi adamiani,

kerpi, uxeSi da kuSti.

mRrRneli→ adam.fiz.form.Tagvis (muso di topo) – 1. patara nakvTebi;maCvzRarbas (capelli di talpa) – wvetiani Tma, wveri;

mRrRneli → adam. real.Tagvi (topo di treno) – 2. qurdi;Txunela (talpa) ­ jaSuSi;

Page 61: „S cripta manent“

61

mRrRneli → adam. mded. real.Casadeni milis virTxa (zoccola) – meZavi;

mRrRneli → adam. sub.fsiq. real.Txunela (talpa) – 1. asocialurimaCvzRarba (istrice) – 2. kuSti;Txunela (talpa) – 2. gonebrivad SezRuduli;

am jgufSi warmodgenilia 4 leqsema da

aqac niSani “realizaciaa� warmodgeni­

li yvelaze Warbad.

Tematuri jgufi `moluskebi~ warmo­

dgenilia oTxi leqsemiT: lokokina, mi­

dia, rvafexa, xamanwka.

lumaca – lokokina: camminare come le lumache lokokinasaviT siaruli, Zalian

nela.

cozza – midia; (centr. da samxreT ita­

liaSi) uSno gogo.

piovra _ rvafexa: daundobeli adami­

ani; is, vinc ar moeSveba Tavis msxverpls,

sanam bolomde ar gamoiyenebs da ar

gaanadgurebs.

ostrica _ xamanwka: 1. Stare attaccato a qlcu. o a qlco. come l’ostrica allo scoglio, raRacaze an viRacaze xamanwkasaviT miwepebuli,

abezari; 2. chiudersi come ostrica _ xaman­wkasaviT Caketva.

moluski → adam. real.lokokinasaviT (come le lumache) _neli;

moluski →adam. sub.fsiq. real.xamanwkasaviT (come l’ostrica) ­ 2. CaketilixamanwkasaviT (come l’ostrica) ­ 1. abezari; rvafexa (piovra) ­ daundobeli;

moluski → adam. mded. fiz. form. gareg.midia (cozza) _ uSno gogo;

Tematuri jgufi `umartivesni~ war­

modgenilia erTi wevriT:

ameba – ameba: adamiani _ arseba,

romelsac ar gaaCnia Tavisi pirovnu­

loba.

umart.→adam. sub. fsiq. real.ameba (ameba) _ primitivi adamianiTematuri jgufi `kibosnairni~ war­

modgenilia erTi wevriT:

gambero – kiborCxala: Rosso come un gambero _ kiborCxalasaviT wiTeli; Fare

come i gamberi _ kiborCxalasaviT siaru­

li ukan­ukan.

kibosnairni→adam. fiz. feriRosso come un gambero _ wiTeli

kibosnairni→adam. real.ukan­ukan siaruli

Tematuri jgufi `amfibiebi~ warmod­

genilia mxolod erTi erTeuliT

rospo – gombeSo: 1. Zalian uSno gareg­

nobis adamiani 2. agresiuli, ukareba

adamiani, romelTanac rTulia urTier­

Toba;

amfibia →adam. fiz. garegn.gombeSo _ 1. uSno

amfibia →adam. sub. fsiqol. real.gombeSo _ 2. ukareba

Tematuri jgufi `zRvis ZuZumwovre-

bi~ warmodgenilia erTi erTeuliT:

balena – veSapi: msuqani, gaTqvirebuli

qali.

zRvis ZuZumw. →adam. mdedr.fiz.veSapi _ msuqani qali

Page 62: „S cripta manent“

62

rac Seexeba cxovelTa sxeulis nawi­

lebs, mxatvrulad gadaazrebulia eSvi

(zanna), kudi (coda), frTebi (ali), bibilo

(cresta), saxe (muso), dingi (grugno), xaxa

(fauci), niskarti (becco), antenebi (antenne), TaTebi (zampe), klanWebi (artigli), brWya­

lebi (grinfie), sacecebi (tentacoli), zRarbis ekali an futkris nestari (aculeo), ena (lingua), xorTumi (proboscide). am leqsemebi­

dan zogierTi, magaliTad, kudi, bibilo,

frTebi warmodgenilia mxolod fraze­

ologiuri erTeulebis SemadgenlobaSi;

zanna (eSvi) _ 1. adamianis grZeli da

didi kbili, 2. Sedis frazeologiuri

erTeulebis SemadgenlobaSi, magaliTad,

dar di zanne, affondare le zanne _ kbilebis

Casoba; mostrare le zanne a qualcuno _ ̀ vinmes

eSvebi daanaxo~ _ vinmes daemuqro.

coda (kudi) _ coda di cavallo. es leqsema

gvxvdeba bevri frazeologiuri erTeu­

lis SemadgenlobaSi.

muso _ aRniSnavs cxovelis saxes

(ZaRlis, viris, cxvris, aseve virTxisa da

Tagvis).

grugno _ dingi _ Roris dingi da (ga­dat.) adamianis cxviri.

criniera _ fafari, adamianis Sesaxeb:

is, visac aqvs xSiri, gaSlili, SesaZloa,

cota mouwesrigebeli Tma.

zampe (zampa) _ TaTebi _ adamianis

didi da mouxeSavi xelebi da fexebi.

artigli (artiglio) – klanWebi, adamian­

Tan mimarTebaSi es aris xarbi, sastiki

adamianis xeli (gli artigli dell’assassino _

mkvle lis klanWebi)

grinfie (grinfia) _ brWyalebi, _ cadere nelle grinfie di un usuraio _ meva xSis klan­

WebSi aRmoCena.

fauci _ xaxa _ Cveulebriv mtacebeli

cxovelis, Sesabamisad, SesaZlebelia me­

vaxSis xaxaSi aRmoCena.

becco _ frinvelebis niskarti; ityvian

adamianis pirze xumrobiT an uaryofiT

konteqstSi;

tentacoli (tentacolo) _ sacecebi _ rac

gaaCniaT polipebs. ixmareba iseT ada­

mianTan mimarTebaSi, romelic cdilobs

Tavisi msxverplis gamoWeras an icavs

Tavis teritorias. I tentacoli della camora, della mafia _ mafiis sacecebi.

antenne _ mwerebis antenebi, romliTac

ynosaven da SeigrZnoben; `antenebi aqvs~

im adamians, romelic yuradRebiania da

intuiciac gaaCnia.

la lingua biforcuta _ orkapa ena damaxa­siaTebeli zogi reptiliisaTvis, adami­

anebTan mimarTebaSi _ is vinc matyuaraa

da `Sxamiani~.

proboscide _ spilos xorTumi, romelsac

xmarobs CasaWideblad da romlis bolo­

Si moTavsebulia nestoebi; adamianTan

mimarTebaSi aRniSnavs grZel cxvirs.

maSasadame:

cxovelis sxeulis nawili →adamianis sxeulis nawili. fiz.Tviseb./formaeSvi (zanna)­ 1. didi kbili, Rojicxovelis saxe (muso) – xumr. an agdeb. adamianis saxedingi (grugno) ­ didi cxvirixorTumi (proboscide) ­ didi cxviriTaTebi (zampe) ­ didi xelebifafari (criniera) ­ xSiri da gaSlili Tmacxenis kudi (coda di cavallo) ­ kudi (varcxnilobis tipi)

cxovelis sxeulis nawili →adamianis sxeulis nawili. funqc.

Page 63: „S cripta manent“

63

eSvi 2. – eSvebis (kbilebis) Casoba xaxa (fauci) – xaxis (piris) daReba, dafCenaniskarti (becco) – niskartis (piris) gaRebaantenebi (antenne) ­ antenebiT SegrZnebaklanWebi (artigli) – klanWebSi (xelSi) CagdebabrWyalebi (grinfie) – brWyalebSi (xelSi) Cagdebaena (lingua biforcuta) ­ eniT dagesvla

cxovelis sxeulis nawili → adam. real.sacecebi (tentacoli) ­ sacecebiT mosinjva

cxovelis, frinvelis an mweris sacxovrisi:

farexi, sacxvare (l’ovile); bude (nido), soro (tana), soro, bunagi (covo), saqaTme (pollaio), Tavla, sajinibo (stalla), saRore (porcile), ZaRlis sagebi (cuccia), Tagvis

soro (topaia), ska (alveare), WianWvelebis

bude (formicaio), samtrede (piccionaia), kra­zanebis bude (vespaio), Wiis parki (bozzolo), ablabuda, obobas qseli (ragnatela, tela del ragno).

ovile _ farexi, sacxvare; gadatani­

Ti mniSvnelobiT adamianis sacxovris­

sac niSnavs: tornare, ricondurre all’ovile _

daubrunde sacxovriss, yoveldRiurobas;

nido _ bude, 1. sakuTari saxli, sadac

adamiani daibada an aqvs ojaxi;

2. nido di vipere _ `gvelebis bude~ _

cbie ri da boroti adamianebis TavSesa­

fari, bunagi;

tana ­ soro, gadat. mniSvnelobiTac:

vive in periferia, in una tana vecchia e sporca ­ cxovrobs gareubanSi, Zvel da WuWyian

soroSi;

covo ­ soro, bunagi, covo della lepre ­ kur­dRlis soro, della volpe ­ meliis soro;

adamianebis TavSeyris adgi li, TavSesa­

fari, samalavi, romlebic akrZalul

saqmianobas ewevian; magaliTad, qurdebis

bunagi;

pollaio ­ saqaTme, gadat. WuWyiani, areuli

da xmauriani adgili;

stalla ­ Tavla, sajinibo, gadat. Wu­

Wyiani, binZuri adgili.

porcile ­ saRore, gadat. _ Zalian binZuri

adgili;

cuccia ­ ZaRlis sagebi, gadat. ­ adamia­

nis sawoli; andre, stare a cuccia ­ dasaZine­blad wasvla.

topaia ­ Tagvis soro, gadat. cud mdgo­mareobaSi myofi saxli an oTaxi.

alveare ­ ska, gli alveari periferici delle città moderne ­ Tanamedrove qalaqis periferi­

aSi arsebuli adamianebis sacxovrebeli

binebi did korpusebSi; formicaio ­ Wian­Wvelebis bude, gadat. mniSvnelobiT ki

Zalian xalxmravali adgili;

piccionaia _ 1. samtrede, 2. sxveni, man­sarda.

cxovelis, frinvelis, mweris sacxovrisi →adam.sacxovrebeli/ zogadad adgili.fiz. funqc.farexi (ovile) ­ adamianis sacxovrebeli; (neitr. konotacia)bude (nido) 1. adamianis sacxovrebeli; 2. nido di vespe – cbieri adamianebis TavSesafari;soro (tana) ­ adamianis Zveli da WuWyiani sacxovrebeli;bunagi (covo) _ raime tipis damnaSaveTa bunagi;saqaTme (pollaio) ­ WuWyiani, areuli adgili;Tavla, sajinibo (stalla) ­ WuWyiani, binZuri adgili;saRore (porcile) ­ Zalian binZuri adgili;ZaRlis dasagebi (cuccia) ­ adamianis sawoli;Tagvis soro (topaia) ­ Zveli da cudi saxli an oTaxi;ska (alveare)­ did korpusebSi mdebare bevri da patara sacxovrebeli bina;WianWvelebis bude (formicaio) ­ Zalian xalxmravali adgili;samtrede (piccionaia) ­ sxveni, mansarda.

Page 64: „S cripta manent“

64

daskvnazogadad zoonimebi metaforuli no­

minaciis uSreti wyaroa. winamdebare

ana lizSi warmodgenilia italiur ena­

Si arsebuli metaforuli zoonimebis

Tormeti Tematuri jgufi: `mwerebi~

(25), `gareuli cxovelebi~ (19), `Sinauri

cxovelebi~ (18), `gareuli frinvelebi~

(17), `Sinauri frinvelebi~ (7), `Tevzebi~

(6), `moluskebi~ (4), `qvewarmavlebi~ (4),

`mRrRnelebi~ (4), `zRvis ZuZumwovre­

bi~ (1), `umertivesni~ (1), `amfibiebi~ (1),

zoonimebTan dakavSirebuli kidev ori

jgufi: `cxovelebis, frinvelebisa da

mwerebis sxeulis nawilebi~ (18 erTeuli)

da ̀ cxovelebis, frinvelebis an mwerebis

sacxovrisi~ (12 erTeuli). metaforis an­

alizi ganxorcielda do minanturi maxa­

siaTeblebis gamovleniT (mag., subieqtur­

fsiqologiuri, rea lizaciuri da sxv.);

zogadad, metaforis dominanturi maxasi­

aTeblebis gamo vlena, maTi analizi da

klasifikacia ki safuZvlad udevs meta­

foruli modelebis, anu paradigmebis

gamovlenas, vinaidan gamoxataven imas,

Tu ra struqturuli organizacia aqvs

mocemuli lingvokulturuli sivrcis

konkretul (Cven SemTxvevaSi zoonimebis

da maTTan dakavSirebuli leqsemebis)

metaforul fragments. kvlevam gviCvena,

rom uSualod zoonimebTan mimarTeba­

Si saerTo suraTSi Warbobs metafor­

izaciis dominanturi maxasiaTebeli

`subieqtur­fsi qologiurs~ + `real­

izaciuri~ (qceva). darCenil or jguSi

(`cxovelebis, frinvelebisa da mwerebis

sxeulis na wilebi~, `cxovelebis, fr­

invelebis an mwerebis sacxovrisi~)

dominanturia `fizikuri~ da `funqci­

uri~ maxasiaTeble bi; rogorc analizma

gviCvena, metaforebis didi umravlesoba

aqsiologiurad peioratiuli xasiaTiT

gamoirCeva.

literatura

1. Лагута О. Н. (2003): Метафорология: Теоретические аспекты. Часть 2. Новосибирск.

2. Опарина Е. О. Лингвокультурология: ме-тодологические основания и базовые понятия.http://www.classes.ru/grammar/140.Oparina/source/worddocuments/_3.htm

3. Телия В.Н. (1999): Фразеология в контексте культуры. «Языки русской культуры». Москва.

4. Vocabolario della Lingua Italiana di Nicola Zingarelli. (2011) Zanichelli.

5. Stefancich G. (2000) Tracce di animali nell’italiano. Bonacci.Roma.

6. Treccani.http://www.treccani.it/vocabolario/7. qegli. rvatomeuli. Tbilisi.

Cultural Connotation of the Names of Animals in Italian

Maia JavakhidzeTbilisi State UniversityHumanitarian sciences faculty36 Ilia Chavchavadze ave., 0179, Tbilisi, GeorgiaTel.:599 104 315E-mail: [email protected]

AbstractNames of the animals are very important source

of metaphors in languages. In present article is pre-sented the analyses of 12 groups of animals in Italian language: „insets“ (25), „beasts“ (19), „domestic animals“ (18), „birds of pray“ (17), „poultry“ (7), „fish“ (6), „mollusks“ (4), „reptiles“ (4), „gnawing animals“ (4), „sea mammals“ (1), „unicellular or-ganism“ (1), „amphibian“ (1) as well as „animals, birds and insets bodies parts“ and their habitation. Majority of the metaphors have negative connota-tions. The identification of the metapfor dominant characterization” gives the possibility for identifica-

Page 65: „S cripta manent“

65

tion of metaphoric paradigms which can be present-ed as metaphor pattern and interpreted in linguistic as well as in cultural aspect.

Keywords:Methaphor, zoonims, lingvoculture, cultural con-

cept.

О культурных коннотациях зоони-мов и связанной с ними лексики в

итальянском языке

Джавахидзе Майя АнзоровнаТбилисский государственный университетФакультет гуманитарных наукПр. И. Чавчавадзе №36, 0179, Тбилиси, ГрузияТел.: 599 104 315E-mail: [email protected]

РезюмеВ статье рассмотрены 12 тематических групп

метафорических зоонимов, существующих в

итальянском языке: "Насекомые" (25), "дикие звери" (19), "домашние животные" (18), "дикие птицы" (17), "домашние птицы" (7), "рыбы" (6), "молюски" (4), "пресмыкающие" (4), "грызуны" (4), "морские млекопитающие" (1), "простей-шие" (1), "амфибии" (1). А также еще две груп-пы, связанные с зоонимами: "части тела зверей, птиц и насекомых" (14), и "место жилья зверей, птиц и насекомых" (12 единиц).

Анализ метафор осуществлен путем доми-нантных показателей, что является основой вы-явления метафорических моделей. т. е. парадиг-мов.

Ключевые слова:метафора, зооним, лингвокультурология,

культурный концепт.

Page 66: „S cripta manent“

66

interteqstualobis koncepti boris

akuninis deteqtiur romanebSi

Tamar jafoSvili

saqarTvelos sapatriarqos wm. andria

pirvelwodebulis saxelobis qarTuli

universiteti

humanitarul mecnierebaTa fakulteti

i.WavWavaZis gamziri, #53, Tbilisi,

saqarTvelo

tel: 577 111 728

E-mail: [email protected]

reziumedeteqtiuri romani mkiTxvelSi yo­

velTvis warmatebiT sargeblobda. bo­

ris akuninis deteqtiurma romanebma

samarTlianad daikava mniSvnelovani

adgili Cveni qveynis literaturul as­

parezze, isini aqtiurad iTargmneba sx­

vadasxva enaze. akuninis SemoqmedebaSi

gansakuTrebuli adgili uWiravs inter­

teqstualobis sakiTxebs. Cveni kvlevis

sagania boris akuninis deteqtiur ro­

manebSi interteqstualuri CanarTebis

SesaZlo realizaciis meTodebi, koncep­

tis interteqstualobis mniSvnelobis

gansazRvra akuninis deteqtiur romaneb­

Si.

sakvanZo sityvebi:

akunini, interteqstualoba, koncepti,

teqsti teqstSi, istoriografiuli

metaproza, diskursi, aluzia.

Sesavali

akuninis SemoqmedebaSi gansakuTrebu­

li adgili uWiravs interteqstualo­

bis sakiTxebs, rogorc mkiTxvelis yu­

radRebis aqcentirebis meTods, is aya­

libebs nawarmoebis aRqmas da xels uw­

yobs mkiTxvelTa aqtivizacias. interte­

qstis figurebs avtoris winaSe mdgari

komunikaciuri amocanebis gadawyvetis

mniSvnelovani potenciali gaaCnia.

urTierTobis efeqturobisa da pro­

duqtiulobis asamaRleblad, mravali

saukunis ganmavlobaSi, enaSi gamomuSave­

bulia da ganviTarebas agrZelebs er­

TeulTa mTeli sistema, romelTac Cven

SeviswavliT rogorc gansakuTrebul

damxmare komunikaciur erTeulebs. es

erTeulebi warmoSobis mixedviT mraval­

gvaria ­ morfologiuri Tu sintaqsuri,

magram isini adresats exmarebian ga­

monaTqvamebisa da agebuli diskursebis

adekvaturad aRqmaSi. aseve, es erTeule­

bi monawileobas iReben diskursis orga­

nizebaSi ­ SekavSirebulad, logikurad

da Tanmimdevrulad mis CamoyalibebaSi,

gamonaTqvamTa pirdapiri da dafaruli

azris interpretaciisas, erTeulebi

zogaven komunikantTa inteleqtualur

Zalebs, qmnian ufro adekvaturi urT­

ierTgagebis SesaZleblobas da komu­

nikantebs exmarebian sakuTari miznebis

swrafad da efeqturad miRwevaSi. miuxe­

davad imisa, rom mocemul Temaze sak­

maodaa kvlevebi, “interteqstis� gageba

mainc araerTmniSvnelovania. is, mini­

mum, ori samecniero paradigmis CarCoe­

bSi moiazreba: farTo, egreT wodebuli

radika luri koncefciis (i. kristela, m.

baxtini, J. derida, J. Jeneti da sxvebi)

da viwro, roca interteqstis gageba

daiyvaneba teqst­recipientsa da teqst­

donors Soris asociaciur kavSirTa

Segnebul gamoyenebamde (i. arnoldi, v.

CerniSevskaia, u. eko, m. pfliteri da sxve­

bi). Tuki ganvixilavT inerteqstualobis

saSualebebs, interteqstis figurebs,

maT urTierTobas sxva figurebTan, vnax­

Page 67: „S cripta manent“

67

avT, rom sxvadasxva mkvlevarTa Sexed­

ulebebi ufro metad ar emTxveva erT­

maneTs. avtorTa umravlesoba Tanxmdeba

imaze, rom termini “interteqstualoba

misi Sinaarsis ukiduresi gaurkvevlobi­

sa da bundovanebis gamo, rTuli gamo­

sayenebelia�.

v.moskvini amgvar “bundovanebasa da

gaurkvevlobas� ori mizeziT xsnis:

pirveli mdgomareobs imaSi, rom inter­

teqsti xSirad aRiqmeba rogorc elemen­

taruli, daunawevrebeli movlena. Tum­

ca, yuradRebiT Seswavlisas SeiZleba

davaskvnaT, rom interteqstis kategoria

warmodgenilia qvetipTa gverdiT. meore

mizezi imaSi mdgomareobs, rom sxvisi

metyvelebis gamoyenebis (interteqstis

figurebi) xerxebis amomwuravi defini­

cia dRemde araa mocemuli. magaliTad,

gamonaTqvami “citireba damowmebis ga­

reSe� SeiZleba gavigoT, rogorc apli­

kacia, an aluzia. interteqstualobis

samecniero gageba Tanamedrove enaTmec­

nierebis ganviTarebis Sedegia, Tumca in­

terteqstis fenomens SeiZleba SevxvdeT

mravalsaukunovan teqstebSic. miuxeda­

vad imisa, rom “teqsti teqstSi� Sei­

Zleba aRmoCndes klasikur da antikur

literaturaSic, termini “interteqs­

tualoba� SemoiRo enisa da literatu­

ris frangma mkvlevarma iulia kriste­

vam 1967 w. aprilSi, m.baxtinis ideaTa

gaazre basa da ganviTarebaze miZRvnil

statiaSi “poetikis ganadgureba� (Jur­

nali “Critique�).

ZiriTadi nawili

filologiuri mecnierebisaTvis mov­

lena _ ,,teqsti teqstSi� gansakuTrebiT

sainteresoa, igi Seiswavlis teqsts

mxatv ruli da esTetikuri kuTxidan da­

wyebuli, argumentirebuli, damajere­

beli metyvelebis formis funqciuri

Se saZleblobebiT damTavrebuli, magram

interteqstualobis Seswavlis pro­

cesSi Tavs iCens uamravi kiTxva, rom­

lebzec mecnierebs an erTmaneTis sawi­

naaRmdego pasuxebi aqvT, an saerTod ar

pasuxoben. dRemde ar arsebobs erTiani

azri imis Sesaxeb, Tu ra SeiZleba CaiT­

valos interteqstualobis fenomenad,

ras SeiZleba mivakuTvnoT movlena, ro­

melic ganapirobebs teqstSi msgavsi

teqstis gaCenas. (magaliTad, Rirs Tu

ara, ganvasxvavoT erTmaneTisagan teqs­

tobrivi da istoriuli aluzia; Sesa­

Zlebelia Tu ara interteqstis figu­

rad CaiTvalos ,,interteqst­Sinaarsi�

da a.S.). ufro metic, wamoiWreba kiTxva:

SesaZlebelia Tu ara, SeviswavloT ,,te­

qsti teqstSi� imis gaTvaliswinebis ga­

reSe, TuUras miviCnevT Cven ,,teqstad�,

vinaidan, interteqstualobisa da te­

qstis fenomenic sxvadasxva mecnierTa

mier, sxvadasxvagvaradaa axsnili.

ufro meti kiTxva Cndeba, Tu inter­

teqstualobas ganvixilavT ara mxolod

Teoriuli TvalsazrisiT, aramed praq­

tikulad, ,,cxovrebaSi CaZirvisas�, anu

Tematuri diskursis CarCoebSi. amasTan

erTad, SesaZlebelia CavTvaloT, rom

sxvadasxva tipis diskursSi teqstsa

da interteqsts SesaZlebelia hqondeT

sruliad gansxvavebuli ganmsazRvreli

kriteriumebi, araerTgvarovani Tvisebebi

da maTTan dakavSirebuli kategoriebi.

mxolod am kiTxvebze pasuxis gacemisas

SegviZlia ufro detalurad ganvixi­

loT interteqstis TiToeuli figura,

gavaanalizoT misi funqciuri SesaZle­

blobebi da amosaxsneli komunikaci­

uri amocanebi. mocemuli faqtis gaTva­

liswinebiT, Cven unda ganvsazRvroT

zemoaRniSnuli mcnebebi da maTi funq­

cionirebis Taviseburebebi im aspeqtTa

farglebSi, romlebic Cveni kvlevis

mizans warmoadgens.

Page 68: „S cripta manent“

68

pasuxi kiTxvaze, Tu ras SeiZleba vu­

wodoT teqsti, filologiur mecniere­

baSi dRemde araerTgvarovania. teqstis

gageba meryeobs sakmaod farTo CarCoSi:

erTsityviani gamonaTqvamidan an sim­

bolodan, komentarebian da saTaurian

wignamde. amasTan, sametyvelo monakve­

Tis teqstisTvis mikuTvnebis sakiTxi

ar Semoifargleba mxolod misi gan­

fenilobiT an saTauris qona­arqoniT.

teqstis Teoriaze sxvadasxva azris

mixedviT arsebobs iseTi kriteriumebi,

romelTa gaTvaliswinebiTac mkvlevrebi

sametyvelo monakveTs miakuTvneben te­

qsts: werilobiTi forma, dasrulebu­

loba, informaciuloba, interteqstua­

luri kavSirebis pragmatuli ganwyoba,

leqsikuri da gramatikuli gamarTulo­

ba da sxva. Tumca, Cveni xedviT, teqstis

yvela es niSani damaxasiaTebelia e.w.

idealuri teqstisTvis, praqtikaSi ki

isini SeiZleba meryeobdes teqstis fun­

qcionirebis sociolingvisturi Sepi­

robebiT. swored amitom, dRes ar arse­

bobs teqstis aRiarebuli definicia da

ver Tanxmdebian teqsturi kategoriis

gansazRvrebaze. Sesabamisad, konkretu­

li institucionaluri diskursis far­

glebSi SegviZlia visaubroT teqstebis

Taviseburebebsa da aradamaxasiaTebel

niSnebze, roca teqstualobis ase Tu

ise realizebuli kriteriumebis nakrebi

SeiZleba iyos araerTgvarovani. naTqva­

mis konteqstidan gamomdinare, Sevecde­

biT ganvixiloT teqstis Taviseburebani

deteqtiuri romanis prizmaSi.

interteqstualuri CanarTebis mni­

Svnelobis gansazRvrisas SeuZlebelia

ar SevexoT termin ,,diskurss�. man myarad

moikida fexi Tanamedrove humanitarul

mecnierebaTa paradigmaSi da gamoiyeneba

ara marto konkretulad lingvistur,

aramed filosofiur, litmcodneobiT,

fsiqologiur, sociologiur da poli­

tologiur kvlevebSi. misi gamoyenebis

aseTi masStaburoba ganapiroba, pirvel

rigSi, am terminis ganmartebis araerT­

mniSvnelovnebam.

Tanamedrove lingvistikaSi diskur­

si xSirad aixsneba, rogorc ,,movlenis

aspeqtSi aRebuli teqsti�, yuradReba

maxvildeba urTierTobaze. bevri mkvle­

vari (v.demiankovi, g. sliSkini, t. milevs­

kaia, e. Cerniavskaia da sxvebi) diskur­

sis gansazRvrisas aRniSnavs mis eTno­

specifikurobas _ erovnul mentalite­

tTan da kulturasTan kavSirs.

zogi lingvisti (a. kibriki, v. kra snixi...)

xazs usvams diskursis orbunebovnebas,

rameTu igi Tavis TavSi moicavs sametyve­

lo­azrovnebiTi moRva weobis processac

da mis Sedegsac. Tavis mxriv, e. kubria­

kova yuradRebas ama xvilebs imaze, rom

,,diskursSi unda vigulisxmoT swored

kognituri procesi, romelic dakavSire­

bulia realur sityvaTwarmoebasTan­si­

tyvieri nawarmoebis SeqmnasTan, teqsti

ki warmoadgens sametyvelo moRvaweobis

procesis sa boloo Sedegs, romelic

gadmoiRvreba garkveul dasrulebul

(da dafiqsirebul) formad�. mkiTxveli,

Seicnobs ra realur samyaros, rogorc

mravalzomians, gadalaxavs mis sivrciT­

droul CarCoebs da iZireba erT­erT

,,SesaZle bel samyaroSi�. interteqstua­

loba da maxasiaTebelia nebismieri tipis

diskursisTvis, zogierTi maTganisTvis

ki, maT Soris deteqtiuri JanrisTvis, is

xdeba diskursis warmomqmneli.

termini ,,interteqstualoba� lingvis­

tikaSi Semoitana iulia kristevam 1967

wels. man ganaviTara m.baxtinis ideebi

mxatvruli sityvis dialogurobaze.

misi ganmartebiT, ,,nebismieri teqsti

igeba, rogorc citaciis mozaika, nebi­

smieri teqsti ­ esaa romelime sxva te­

qstis transformacia da Sewova�. Ta­

vis mxriv, r. barti werda: ,,yoveli te­

Page 69: „S cripta manent“

69

qsti aris Zveli, citatebisgan naqsovi

axali qsovili. kulturuli kodebis,

formulebis, ritmuli struqturebis

nawyvetebi, socialur idiomaTa frag­

mentebi da a.S. ­ eseni yvela, teqstis

mieraa SeTvisebuli da masSia Sereuli,

radgan teqstamde da mis garSemo yo­

velTvis arsebobs ena. rogorc nebis­

mieri teqstisTvis aucilebeli winapi­

roba, interteqstualoba ar daiyvaneba

wyaroebisa da gavlenis problemamde; is

warmoadgens anonimur formulaTa saer­

To vels, maTi warmomavlobis dadgena

iSviaTadaa SesaZlebeli, esaa ubrWyale­

bod mocemuli Seucnobeli an avtoma­

turi citata...�

Tanamedrove kvlevebSi interteqstua­

loba, rogorc teqstebs Soris urTi­

erTqmedebis Teoria, ganixileba or­

gvarad: farTod (interteqstis litmco­

dneobiTi koncefcia) da viwrod (in­

terteqstis lingvisturi koncefcia).

farTo modelis Sesabamisad, yoveli

teqsti ganixileba, rogorc interteqsti,

e. i. im universaluri teqstis nawili,

romelzec is mTlianadaa damokidebu­

li. interteqstualobis viwro modeli

fokusirebulia teqstTaSorisi kavSi­

rebis cnobieri da markirebuli gamo­

yenebis kvlevaze.

XX saukunis 80­iani wlebis bolosa

da 90­iani wlebis dasawyisSi literatu­

ris istoriaSi gansakuTrebuli adgili

daikava postmodernizmma, romelic ru­

seTSi ufro gvian ganviTarda, vidre ev­

ropasa da amerikaSi. rusuli, evropuli

da amerikuli postmodernistuli lit­

eraturis mniSvnelovan nawils warmoad­

gens e.w. postmodernis deteqtiuri ro­

manebi istoriul Tematikaze. XX sauku­

nis 90­ian wlebSi rusul literatu raSi

pirvelad gamoCnda ruseTis istori­

isadmi miZRvnili deteqtiuri romanebi.

boris akuninis istoriul Tematikaze

Seqmnili deteqtiuri romanebi avsebs ev­

ropul da amerikul postmodernistul

warsulisaken mibrunebis aqtualur li­

teraturul tendencias. Tanamedrove

rusuli istoriografiuli metaprozis

magaliTia, nawilobriv, bo ris akuninis

,,fandorinis cikli�. am ciklis romanebi­

sTvisac, rogorc Tanamedrove evropu­

li da amerikuli istoriografiuli

metaromanebisTvis, damaxasiaTebelia

da u mtkicebeli da mra valvariantiani

istoriis aRqmis Se narCuneba. XX sau­

kunis bolosa da XXI saukunis da­

sawyisis istoriografiuli metaromani

ganze dgas teqstis postmodernistuli

organizaciis principebisagan, radgan

isic ganicdis XX­XXI saukunis mijnaze

msoflioSi kulturuli situaciisTvis

damaxasiaTebel, e. w. `masizaciis proce­

sis~ wnexs. swored am procesma moitana

Tanamedrove mxatvruli sityvis tenden­

cia da nawilobriv, boris akuninis is­

toriul Tematikaze Seqmnili romanebi

gaxda xelmisawvdomi, anu mkiTxvelTa

farTo wreebisTvis advilad aRsaqmeli

da gasagebi.

boris akuninis romanebis interteqs­

tualuri sivrce moicavs _ dostoevs­

kis romanebs: ,,idioti~, ,,danaSauli da

sasjeli�, ,,Zmebi karamazovebi�; gogo­

lis ,,revizors� da ,,mkvdar sulebs�;

XIX saukunis lirikul poezias... aseTi

farTo aluziuroba, reminiscenciebi aq­

tualurs xdis XIX saukunis qronolo­

giur CarCoebSi Cateul movlenaTa isto­

riul namdvilobas. akuninis romanebis

teqstebis interteqstualoba xasiaT­

deba da dafuZnebulia evropul li­

teraturul tradiciebTan asociaciur

kavSirebze. erast fandorini SeiZleba

aRviqvaT, rogorc sinTezi kognitiur­

semantikuri komponentebisa Serlok

holm sis, vilhelm baskervilelis, princ

florizelis saxeebisa. roman ,,korona­

Page 70: „S cripta manent“

70

ciaSi� msaxurTufrosis dRiuri, memua­

ruli Janris niSnebis matarebeli, aso­

ciaciur kavSirSia k. isiguros romanTan

,,dRis monarCeni�. erast fandorinis Se­

saxeb romanebis interteqstualoba upi­

ratesad eqsplicituria (gansazRvruli,

araorazrovani), rac SesaZlebels xdis

gamoviyenoT aluziebi da reminiscen­

ciebi avtoris filologiuri rebusebis

amosaxsnelad. boris akuninTan inter­

teqstualoba Tavis zeamocanas aseve

warmatebiT xsnis: avtori mkiTxvelTa

yuradRebas amaxvilebs udides rusul

klasikur literaturaze zedmeti mora­

lis gareSe, Tan aRviZebs interess ru­

seTis istoriisa da kulturisadmi, fan­

dorinis mosazrebebi rusuli saxelm­

wifoebriobis TviTmyofadobaze, erze,

demokratiaze, liberalizmze mxatvrul

teqstebs aqtualobas aniWebs.

boris akuninis romanebSi interteqs­

tualoba mxatvruli teqstis kognitur­

semantikur potencials aRrmavebs, mra­

valmxriv xorcs asxams siuJetwarmo­

mqmnel da kompoziciur funqciebs, ri­

Tac is xdeba saavtoro­individua luri

samyaros suraTisa da mwerlis teqstebis

konceptosferoebis organizaciis domi­

nanturi saSualeba.

daskvna

postmodernistuli deteqtiuri roma­

nis Seswavlam gviCvena, rom XX saukunis

bolo mesamedidan dRemde mimdinareobs

misi TandaTanobiTi ganviTareba. boris

akunini aRadgens XIX saukunis rusuli

sazogadoebrivi cxovrebis suraTebs

_ esaa aluzia didi rusi mwerlebis

Semoqmedebidan,romelSic mniSvnelovani

adgili uWiravs rusuli sazogadoebis

sxvadasxva fenis cxovrebis, maTi msofl­

mxedvelobis, yofis, tradiciebis, rusuli

inteligenciis cxovrebis wesis aRweras.

deteqtiuri romanis Janruli Tavise­

burebebi gulisxmobs mraval inteteqs­

tur CanarTs, romlebSic, rogorc wesi,

moiazreba precedentuli saxelebi da

gamonaTqvamebi. isini mkiTxvels gzav­

nian precedentul teqstebTan, romelic

ganixileba, rogorc garkveuli kul­

turisa da enis TaviseburebaTa arekv­

lis erT­erTi saSualeba. igi kultu­

raTSorisi da enaTSorisi komunikaciis

farglebSi xSirad gamodis kulturuli

fondis lakunis rolSi da miuTiTebs,

rom ,,ar aris Tanxvedra codnis im kom­

pleqsSi (maragSi), romelsac floben

sxvadasxva lingvokulturul erTobaTa

,,tipuri� warmomadgenlebi�.

literatura 1. Акунин Б. Ф. М. (2016): Электрон. б-ка

РусЛит. URL: http://www.ruslit.net/preview2. Акунин Б. Ф. М. (2016): Электрон. б-ка

РусЛит. URL: http://www.ruslit.net/preview3. Арутюнова Н. Д. (1990): Дискурс //

Лингвистический энциклопедический словарь. М.: Советская энциклопедия

4. Барт Р. (1989): Избранные работы. Семиотика. Поэтика. М.: Прогресс

5. Гришаева Л. В. (2008): Прецедентный текст как универсальное средство передачи и хранения культурной информации // Политическая лингвистика. № 1 (24)

6. Деррида Ж. Деконструкция: триалог в Иерусалиме / Ж. Деррида, Д. Хартман, В. Изер; [пер. с англ. В. Мерлина] [Электронный ресурс]. - Режим доступа: www.gumer.info/bogoslov_Buks/Philos/Derr/dekon.php.

7. Завьялова Г. А. (2013): Прецедентный текст как средство пародирования детективного дискурса // Вестн. Кемеровского гос. ун-та № 1 (53).

8. Ильин И. П. (1966): Постструктурализм. Деконструктивизм. Постмодернизм. - М.: Интрада

Page 71: „S cripta manent“

71

9. Кашкин В. Б. (2005): Сопоставительные исследования дискурса // Концептуальное про-странство языка. Тамбов: ТГУ

10. Кемеров В. (1998)): Постмодернизм. // Философская энциклопедия. - М.: Панпринт [Электронный ресурс]. - Режим доступа: www.terme.ru/ dictionary/183/word/%CF%CE%D 1%D2%CC%CE%C4%C5%D0% CD%C8%C7%CC.

11. Кибрик А. А. (2009): Модус, жанр и другие параметры классификации дискурсов. Вопросы языкознания. Вып. 2

12. Красных В.В. (1999): Структура комму-никации в свете лингвокогнитивного подхода (коммуникативный акт, дискурс, текст): авто-реф. дис. д-ра филол. наук: 10.02.19. М.

13. Кристева Ю. (2000): Бахтин, слово, диа-лог и роман // Французская семиотика: от струк-турализма к постструктурализму / пер. с франц., сост., вступ. ст. Г. К. Косикова. М.: Прогресс

14. Кубрякова Е. С. (1995): Эволюция линг-вистических идей во второй половине ХХ века (опыт парадигмального анализа) // Язык и наука конца ХХ века. М.: Рос. гуманит. ун-т

Концепт интертекстуальности в детективных романах

Джапошвили Тамар ТамазовнаГрузинский университет им. Андрея ПервозванногоФакультет гуманитарных наукПр. И. Чавчавадзе №53а, Тбилиси, ГрузияТел: 577 111 728E-mail : [email protected]

РезюмеДетективный роман всегда пользовался успе-ективный роман всегда пользовался успе-

хом у читателей. Детективные романы Акунина по праву заняли значимое место на литературном поприще в нашей стране, и активно переводятся на другие языки. Вопросы интертекстуальности в творчестве Акунина занимают особое место,

поскольку являются методом акцентирования внимания читателя, формируют восприятие произведения и способствуют активизации чита-тельского интереса. Фигуры интертекста имеют значимый потенциал для решения коммуника-тивных задач, стоящих перед автором. Предмет исследования - методы реализации возможно-стей интертекстуальных включений в детектив-ных романах Б. Акунина

Ключевые слова:Акунин, интертекстуальность, концепт, текст

в тексте, историографическая метапроза, дис-курс, аллюзия.

The concept of Intertextuality in Detective Novels

Tamar Japhoshvili St. Andrei Pervozvanni's Georgian UniiversityFaculty of Humanities53 a, I.Chavchavadze av, Tbilisi, GeorgiaTel: 577 111 728E-mail: [email protected]

ResumeA detective novel has always been a huge success

with readers. Detective novels by B. Akunin took a significant place on the literary platform in our coun-try, and actively translated into other languages. In-tertextuality issues in the work of B. Akunin has a special place, because they are a method of focusing the attention of the reader, form the perception of the work and contribute to the activation of reader interest. The figures of the intertextuality have a sig-nificant potential for solving communicative prob-lems facing the author.The subject of research is the methods of realizing the possibilities of intertextual inclusions in detective novels of B. Akunin.

Keywords:Akunin, intertexstuality, texs in the text, histo-

riographical metafiction, discourse, allusion.

Page 72: „S cripta manent“

72

Targmani

TranslationПеревод

Page 73: „S cripta manent“

73

d. langis mier inglisur enaze Targmnili „qarTveli wmindanebis cxovrebaTa da wamebaTa krebulis“ u. e. d. aleniseuli recenzia

qarTul enaze

svetlana barbaqaZe

saqarTvelos sapatriarqos wminda

andria pirvelwodebulis qarTuli

universiteti

humanitarul mecnierebaTa fakulteti

i.WavWavaZisgamz. 53 a. Tbilisi,

saqarTvelo

tel: 57744374

e-mail: [email protected]

reziume1956 w. inglisSi gamoica cnobili

ingliseli qarTvelologis d. m. lan­

gis mier inglisur enaze Targmnili

„qarTveli wmindanebis cxovrebaTa da

wamebaTa krebuli“ („Lives and Legends of the Georgian Saints.“). esaa qarTuli agiografi­

uli Zeglebis inglisuri Semoklebuli

Targmanebi. gamoqveynebisTanave, am wigns

dadebiTi recenzia uZRvna u. e. d. alen­

ma „londonis universitetis aRmosavle­

Tisa da afrikamcodneobis moambis XIX

tomis 1 nakveTSi. winamdebare naSromSi

ucvlelad gTavazobT u. e. d. alenis

mier wignisadmi miZRvnil „qarTveli

wmindanebis cxovrebaTa da wamebaTa kre­

bulis“ recenzias.

originali teqstebidan SerCeuli

da naTargmni „qarTveli wmindanebis

cxovreba da maT Sesaxeb Tqmuli legen-

debi,“ Sesrulebuli d. m. langis mier.

(aRmosavleTisa da dasavleTis eTikuri

da religiuri klasika, №15) 180-e gv.ruka.

londoni: Sps George Allen & Unwin, niu iorki: kompania „makmilani“,1956 w.

am seriis redaqtorebi Tanxmdebi­

an, rom msoflios mniSvnelovani qris­

tianuli, aseve, araqristianuli eTikuri

da religiuri Sedevrebi ara eqspertis

donis, Tumca, inteleqtualuri mkiTx­

velisTvis advilad xelmisawvdomi

unda iyos. am sasargeblo da ambiciur

proeqtSi uamravi gamorCeuli mwerali

CaerTo. doqtor langis mier masSi Set­

anili wvlili kompetentur standarts

adgens. „qarTveli wmindanebis cxovrebi­

sa da legendebis“ Sesaxeb misi mokle

mimoxilva martivad da axladdawer­

ilia. igi wmindanTa biografebs saSu­

alebas aZlevs, wignebsa da xSirad rTu­

lad xelmisawvdom gamocemebSi, ramden­

ime enaze redaqtirebuli, inglisurad

naTargmni teqstebidan maT (wmindanTa)

Sesaxeb ufro meti faqti gadmoscen. 90

wlis win, malanma platon ioselianis

„saqarTvelos eklesiis mokle istori­

is“ inglisuri versia gamoaqveyna. mas

Semdeg, inglisur enaze gamoqveynebuli

erTaderTi seriozuli naSromi iyo

“wminda ninos cxovreba�, romelic 1900

wels marjori da oliver uordropebma

Targmnes Studia Biblica et Ecclesiastica-Si. Ju­rnal „analeqta bolandianaSi“ (“Analecta Bollandiana�) gamoqveynebuli paul peeter­

sis mniSvnelovani kvlevebi saqarTvelos

istoriis bevri moyvarulisTvis cnobi­

lia, Tumca, doqtorma langma realuri

Zalisxmeva gaswia, raTa ZiriTadi mkiTx­

velebisTvis xelmisawvdomi yofiliyo

wm. grigol xanZTelisadmi miZRvnili aw

gardacvlili n. i. maris iSviaTi naS­

romidan amonaridebi da k. kekeliZis kv­

levis detalebi wminda daviT garejis

Sesaxeb, romelic, doqtor langis swo­

ri SefasebiT, wminda frensis namdvili

winapari iyo. (aRsaniSavia, rom axlaxan,

pavle ingoroyvam grigol xanZTelis me­

Page 74: „S cripta manent“

74

matianis, giorgi merCulis Sesaxeb 1000­

mde gverdiani tomi Seadgina, romelic

Tanamedrove qarTuli narkvevebis Zeg­

lia).

qarTveli wmindanebis „cxovrebas�

mravali aspeqti aqvs, romelsac SeuZlia

mecnierebis mizidva. filologebisTvis

naTelia am adreuli Sua saukuneebis

teqs tebis mniSvneloba. ufro metic, doq­

tori langi ixsenebs, rom „1901 wlisTvis,

adolf fon harnaks berlinis akademiis

naSromebSi gamoqveynebuli hqonda „wmin­

da evstaTis cxovrebis“ teqstis german­

uli varianti“ detaluri komentarebis

darTviT, romelSic aRniSnulia bibliis

literaturul teqstTan dakavSirebiT

gamoTqmuli azrTa sxvadasxvaoba da xa­

zgasmulia misi mniSvneloba bibliuri

kvlevebiTvis. man gansakuTrebuli yur­

adReba dauTmo aTi mcnebis saintereso

zebunebriv formulirebas, aseve, samu­

elis mier aRweril qristes cxovrebaSi

garkveul elementebs, romelic tatianes

„diatesarons“ exmaureba da Tvlis, rom

adreul epoqaSi qarTuli eklesia sa­

kuTar „diatesarons“ flobda.

Razis maxloblad moRvawe maiumis

episkoposis ­ wminda petre iberielis

cxovreba (409­88), romelsac doqtori

langi jerovnad axasiaTebs, rogorc me­

brZol (samxedro) askets, bizantiuri

eklesiis istoriis SemswavlelisTvis

mniSvnelovania. marTlac, es araCveu­

lebrivi kaci Tanamedrove fsiqiatrisT­

vis saintereso unda iyos. bizantiaSi

mZevlad gagzavnil ganebivrebul axal­

gazrda ufliswuls Tavisi Subosnebic

ki ver eguebodnen. “rodesac jer kidev

bavSvi iyo“, transcendentuli azrovne­

ba da samebis miseuli interpretaciis

gamoxatvis Zala hqonda (langi,gv. 62).

grigol xanZTeli (759­861), kidev

erTi didi “politikuri� wmindani, saqa­

rTvelos istoriis udavod erT­erTi

damfuZnebeli moRvawe iyo. (am sakiTx­

Tan dakavSirebiT, Cem naSromSi mas Za­

lian cota yuradReba davuTme, Tumca, aw

gardacvlilma n. i. marma keTili neba

gamoiCina da,zogierTi Sotlandiuri

leqsikonis sanacvlod, gamomigzavna

„wmindanis cxovrebis Sesaxeb teqsti da

somxur­qarTuli filologiuri kvl­

evani, wigni V). wminda grigoli qarT­

vel mmarTvelTa sam Taobas xelmZRvan­

elobda da Woroxis xeobaSi erTgvari

samonastro respublika Seqmna. grigol

xanZTeli mefis pirad cxovrebaSi Cae­

ria da mis satrfos aiZula monazvnad

aRkveciliyo. ra Tqma unda, igi ufro

warmatebuli aRmoCnda, vidre sami sau­

kunis Semdeg ­ Tomas beketi, Tumca, al­

baT aSot kurapalats ar smenoda hen­

ri II­ is normanuli furoris Sesaxeb.

wmindanma samonastro respublikaSi ar­

amarTlmadidebluri, amoraluri qcev­

ebi aRkveTa, Tumca, rogorc Cans, sakuTar

Tavs garkveul Tavisuflebas aniWebda

(doqtori langi taqtikurad tovebs Ses­

abamis citatas). (wmindanis) „cxovrebis“

sruli aRwera, albaT, me­11 saukuneSi

arsebuli pirobebis yvelaze TvalsaC­

ino suraTia. aranakleb mniSvnelovania

topografiuli detalebi, ramac mars

ubiZga aRewera misi „cxovreba“, rogorc

“qarTveli badekeri�. erT dResac, Sesa­

Zloa, maris inglisurenovani gamocema

xelmisawvdomi gaxdes.

“aTonelebis cxovreba� aTonis iver­

Ta monastrisa da meaTe saukunis bi­

zantiuri cxovrebis Sesaxeb detalur

informacias gvawvdis. magram am qarT­

velTa “cxovrebis“ gansakuTrebuli max­

asiaTeblebia humanurobis Tavisebure­

bani, romelic Soreuli warsulis auras

ufro metad avlens, vidre saeklesio da

genealogiuri diskusiis Canawerebi. am­

Page 75: „S cripta manent“

75

denad, Cven vikvlevT barda skliarosis

dammarcxebel eriskac ber Tornike eri­

sTavis Sesaxeb, romlis mier moxveWili

alafiTac iveronis monasteri gamdi­

drda.

“didi Tornike jariskacad iwvrTne­

boda da samxedro cxovrebaSi erTve­

boda, amasTan, igi siamovnebiT ismenda

Tqmulebebs saomari Tavgadasavlebis

Sesaxeb; gamoCenili da pativcemuli ma­

makacebi masTan sasaubrod dadiodnen...

rodesac ioanem es SeniSna, SiSobda, rom

es mokrZalebuli adamiani erTgvar su­

lier zians ganicdida. amitom, mama ioa­

nem mas mimarTa: „Zvirfaso Zmao, me ar

minda gadaWarbebuli sulgrZelobiT

sulierad dagaziano. axla Tavi Seikave

am miwier Temebze saubrisgan da amieri­

dan aravis daelaparako, garda mama ga­

brielisa.“ amis Semdeg, igi monastris sa­

Zmosac ki aRar ekontaqteboda, mxolod

zogierT stumars Tu etyoda ramdenime

sityvas (langi, gv. 160).

wminda euTimiusis ambavi ­konstanti­

nopolis erT­erT quCaze oCani joridan

misi sabediswero gadmovardna saukeTe­

so naSromia. (langi, gv. 164).

zogjer personaluri detalebis

amgvari bunebrivi winaswari floba gan­

sakuTrebiT Rirebulia ufro adreul

periodSi moRvawe wmindanebis „cxovre­

baSi�. wminda ninos cxovreba avlens

kavkasiaSi dasaxlebuli ebraelebis

tradicias, romelic qristes jvarc­

mis periods miekuTvneba. me­4 saukuneSi

saqarTvelos gaqristianeba urbnisis

ebraul koloniebsa (uriaT ubanisi =

ebraelTa qalaqi ‘Jewstown’) da mcxeTas

ukavSirdeba; xolo qristianuli gavle­

na ikveTeba ebraelebis gaqristianebiT

(erTi­erTi aseTi magaliTi, rogorc

Cans, Tavad wminda nino iyo). kavkasieli

ebraelebis gavlena (mogvianebiT) vol­

gis teritoriaze warmoSobil xazarTa

saxakanosa da aSqenazis formirebaze

mniSvnelovani Temaa, romelic unda ga­

nixilebodes qarTuli wyaroebis meS­

veobiT (i.javaxiSvils am problemis

anTropologiur aspeqtebze raime azri

unda gamoeTqva).

wminda SuSanikisa da wminda evstaTis

(mewaRis) „cxovreba“ unikalurad war­

moaCens iranelTa batonobisdroindel

saqarTvelos. magaliTad, mewaReebisa

da TerZebis mWidro gildis organiza­

ciis arseboba cxadia. gildis wevrebs

sakuTari ideologia hqondaT. Sesabam­

isad, baRdadeli menelsacxeblis, wm.

abos „cxovreba“ asaxavs iberiaSi, af­

xazeTsa da xazareTSi arsebul mdgo­

mareobas adreuli xalifatis periodSi.

“pilates Tema� ikveTeba sparsi da arabi

mmarTvelebis SedarebiT humanur buneba­

Si, romlebic religiuri enTuziastebis

winaaRmdeg saxelmwifo kanonebis admin­

istrirebis aucileblobis problemis

winaSe idgnen. mowameobrivi propagan­

dis Rirebuleba naTelia am antikuri

dramebis orive mxarisTvis, xolo xe­

lisufleba Tavaziani formiT meryeobs

enTuziastis mimarT humanuri simpa­

Tiis gamoxatvis TvalsazrisiT, rac

miuTiTebs moralis arsebobaze adminis­

traciis am rTuli da mudmivi prob­

lematikis fonze.

doqtori langi teqsts Tan urTavs

mokle, magram sasargeblo bibliografi­

ul SeniSvnas.

v.e.d. aleni

literatura:

http://www.jstor.org/stable/609652

Page 76: „S cripta manent“

76

Рецензия У. Е. Д. Алена на сборник перевода Лангом на Англиский язык „Житие и

мученичество грузинских святых“

Светлана БарбакадзеГрузинский университет им. Андрея ПервозванногоФакультет гуманитарных наукПр. И. Чавчавадзе №53а, Тбилиси, ГрузияТел: 577 443 374E-mail: [email protected]

РезюмеСборник «Житие и легенды грузинских свя-

тых» был выбран и переведен с текстаа-ориги-нала и был опубликован известным английским ученым Дэвидом Маршаллом Лангом в 1956 году. Это был краткий перевод старой грузин-ской агиографической литературы. Вскоре, по-сле публикации книги, доктор Алан написал ре-цензию о книге в бюллетени школы восточных и африканских исследований, Лондонский Уни-верситет, т. 19 №1 (1957), стр.181-183.

Ключевые слова: Агиографическое, священное, Ланг, переводы,

Григол Хандзтели, Святая Нино, мученичество, житие.

D. Alain review on D. Lang's Translation onto English „Lives and Martyrdoms of the Georgian Saints“

Svetlana BarbakadzeSt. Andrew the first-Called Georgian University of the Patriarchate of GeorgiaFaculty of Humanities53 a, I. Chavchavadze av., Tbilisi, GeorgiaTel: 577 443 374E-mail: [email protected]

AbstractThe collection of the “Lives and Legends of

the Georgian Saints” selected and translated from the original texts was published by a famous Eng-lish scientist David Marshall Lang in 1956. These are short translated works of the old Georgian Ha-giographical Literature. Soon, after publishing the book, W. E. D. Alan wrote an excellent review about the book in the Bulletin of the school of Oriental and African Studies, University of London,Vol.19 No. 1 (1957), pp.181-183.

Keywords: Hagiographical, ecclesiastical, Lang, translation,

Gregory of Khandzta, St. Nino, martyrdom, live

Page 77: „S cripta manent“

77

Scripta manent №3(35)-2017

avtorebi

ciuri axvlediani _ ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo univer­ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo univer­Tbilisis saxelmwifo univer­saxelmwifo univer­

siteti, humanitarul mecnierebaTa fakulteti, romanuli filologia, filolo­

giur mecnierebaTa doqtori, emeritus­profesori

qeTevan gabunia _ ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universite­ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universite­Tbilisis saxelmwifo universite­saxelmwifo universite­

ti, humanitarul mecnierebaTa fakulteti, romanuli filologiis mimarTulebis

xelmZRvaneli, filologiis akademiuri doqtori, profesori

marina zoranianiE _ saqarTvelos teqnikuri universiteti, liberalur­mecnierebaTa

departamenti, filologiis mecnierebaTa doqtori, asocirebuli profesori

fiqria WuluxaZeE _ saqarTvelos universiteti, evropuli enebisa da filologiis

departamentis doqtoranti

maia javaxiZe _ ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universiteti,

humanitarul mecnierebaTa fakulteti, romanuli filologia, filologiis aka­

demiuri doqtori, asocirebuli profesorimarine jaSiE _ ilias saxelmwifo universiteti, mecnierebaTa da xelovnebis fakulte­

ti, filologiis doqtori, asocirebuli profesoriTamar jafoSviliE _ saqarTvelos sapatriarqos wm. andria pirvelwodebulis sa­

xelobis qarTuli universiteti, humanitarul mecnierebaTa fakultetis doq­toranti

nino falavandiSviliE _ saqarTvelos sapatriarqos wm. andria pirvelwodebulis sa xelobis qarTuli universiteti, humanitarul mecnierebaTa fakultetis doq­toranti

nino zaaliSviliE _ Telavis iakob gogebaSvilis saxelobis saxelmwifo univer­sitetis doqtoranti

lia ruxiaSvili _ ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universite­ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universite­

ti, humanitarul mecnierebaTa fakultetis doqtorantisvetlana barbaqaZeE _ saqarTvelos sapatriarqos wm. andria pirvelwodebulis

sa xelobis qarTuli universiteti, humanitarul mecnierebaTa fakultetis doq­toranti

Page 78: „S cripta manent“

78

Scripta manent

Jurnalis redkolegia

maia CxeiZe _ saqarTvelos universiteti, enebis departamentis xelmZRvaneli,

filologiis mecnierebaTa doqtori, profesori

rusudan TabukaSvili _ saqarTvelos teqnikuri universiteti, liberalur mecniere­

baTa departamenti, filologiis akademiuri doqtori, profesori

viola furcelaZe _ ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universite­

ti, filolo giis mecnierebaTa doqtori, profesori

ia CiqviniZe _ saqarTvelos teqnikuri universiteti, liberalur mecnierebaTa depar­

tamenti, filologiis akademiuri doqtori, asocirebuli profesori

hans rudiger fluki _ boxumis universitetis profesori, filolo giis mecniere­

baTa doqtori

kulpaS beibitova _ evraziis gumiliovis sax. erovnuli universitetis profesori,

filologiis mecnierebaTa doqtori (q. astana)

tania grishameri _ filolo giis magistri (DAAD)

qeTevan gabunia _ ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universiteti,

humanitarul mecnierebaTa fakulteti, filologiis akademiuri doqtori, romanu­

li filologiis mimarTulebis xelmZRvaneli, profesori

maria mixailova _ moskovis lomonosovis saxelobis saxelmwifo universitetis sru­

li profesori, filologiis mecnierebaTa doqtori, ruseTis sabunebis metyvelo

akademiis akademikosisilvia boteva _ sofiis wminda klement ohridelis saxelobis universiteti, roma­

nuli filologiis departamentis xelmZRvaneli, filologiis mecnierebaTa doq­tori, profesori

tatiana megreliSvili _ saqarTvelos teqnikuri universiteti, liberalur mec­

nierebaTa departamenti, filologiis mecnierebaTa doqtori, profesorialba graciano _ italiis q. tuscias universiteti, enebis centris direqtori,

filologiis doqtori, profesorialesandra spadafora _ italiis q. tuscias universiteti, ene bis centri, filolo­

giis doqtori, asocirebuli profesorigiorgi yufaraZe _ ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universiteti,

humanitarul mecnierebaTa fakulteti, filologiis akademiuri doqtori, asoci­rebuli profesori

rusudan gociriZeE _ saqarTvelos teqnikuri universiteti, liberalur mecniereba­Ta departamenti, filologiis akademiuri doqtori, profesori, oqsfordis sauni­

versiteto sazogadoebis asocirebuli wevri

Page 79: „S cripta manent“

79

Scripta manent

Редколлегия журнала

Майя Чхеидзе – Грузинский университет, руководитель департамента языков, доктор филологических наук, профессор

Русудан Табукашвили – Грузинский технический университет, департамент либеральных наук, академический доктор филологии, профессор

Виола Пурцеладзе – Тбилисский государственный университет им. Иванэ Джавахишвили, доктор фи-ло логических наук, профессор

Ия Чиквинидзе – Грузинский технический университет, департамент либеральных наук, академический доктор филологии, ассоциированный профессор

Ганс Руддигер Флук – Профессор Бохумского университета, доктор филологических наук, профессорКульпаш Бейбитова – Профессор национального университета Евразии им. Гумилева (г. Астана),

доктор филологических наукТаня Грисхаммер – Магистр филологии (DAAD)Кетеван Габуния – Тбилисский государственный университет им. Иванэ Джавахишвили, факультет

гуманитарных наук, академический доктор филологии, руководитель направления романской филологии, профессор

Мария Михайлова – Московский государственный университет им. М. Ломоносова, доктор филологических наук, профессор, академик Российской Академии Естественных Наук (PAEH)

Сильвия Ботева – Софийский университет им. Святого Клемента Охридского, руководитель департамента романской филологии, профессор

Татьяна Мегрелишвили – Грузинский технический университет, департамент либеральных наук, доктор филологических наук, профессор

Альба Грациано – Университет г. Тусция (Италия), директор центра языков, профессорАлессандра Спадафора – Университет г. Тусция (Италия), доктор филологии, ассоциированный

профессор центра языков Георгий Купарадзе – Тбилисский государственный университет им. Иванэ Джавахишвили, факультет

гуманитарных наук, академический доктор филологии, ассоциированный профессор Русудан Гоциридзе – Грузинский технический университет, департамент либеральных

наук, академический доктор филологии, профессор, ассо циированный член Оксфордского Университетского Общества

Page 80: „S cripta manent“

80

Scripta manent

Editorial board

Maia Chkheidze – Head of the Languages Department of Georgian University, Doctor of Philological Sci-ence, Professor

Rusudan Tabukashvili – Georgian Technical University, Department of Li beral Sciences, Academic Doctor of Philology, Professor

Viola Purzeladze – Tbilisis' State University, Doctor of Philological Science, ProfessorIa Chikvinidze – Georgian Technical University, Department of Li beral Sciences, Academic Doctor of Philol-

ogy, Assosiated ProfessorHans Rudiger Fluck – Professor of the Bokhums' University, Doctor of Philological

ScienceKulpash Beibitova – Gumilev's National Eurasian University (Astana), Doctor of Philological Science, Pro-

fessorTanya Griskhamer – Master of Philology (DAAD)Ketevan Gabunia – Tbilisis' State University, Faculty of Humanitarian Sciences, Head of the Dirrection in

Romanian Philology, Academic Doctor of Philology, ProfessorMaria Mikhailova – Moscow's State University, doctor of Philological Science, the academician of Russian

Academy on the Nature Study (RANS) Sylvia Boteva – Sofia's Uniersity of Holy Klement Okhridsky, the leader of the romanian philology depart-

ment, professor Tatiana Megrelishvili – Georgian Technical University, Department of Li beral Sciences, Doctor of Philologi-

cal Science, ProfessorAlba Graziano – University of Tuscia, Italy, Language Center Director, ProfessorAlessandra Spadafora – University of Tuscia, Italy, Language Center, Doctor of Philology, Assosiated Pro-

fessorGeorgi Kuparadze – Tbilisis' State University, Faculty of Humanitarian Sciences, Academic Doctor of Phi-

lology, Associated ProfessorRusudan Gotsiridze – Georgian Technical University, Department of Li beral Sciences, Academic Doctor of

Philology, Full professor, the associate member of Oxford's University Society