rzeczownik - dewerkstatt.files.wordpress.com filedie rose, die erdbeere, die fichte ... 3 -ion: die...

1

DER SUBSTANTIV RZECZOWNIK

ARTIKELBESTIMMUNG

MASKULINUM

rzeczowniki oznaczające istoty męskie: der Mann, der Löwe, der Friseur, der Hund

nazwy pór roku, miesięcy, dni, pór dnia, stron świata:

der Sommer, der Mai, der Sonntag, der Mittag, der Norden

nazwy wiatrów:

der Monsun, der Passat

nazwy szczytów górskich i jezior: der Großglockner, der Bodensee

nazwy marek samochodów: der Opel, der Fiat

rzeczowniki z końcówkami: -ig: der Honig

-ing: der Fasching -er: der Schüler

-en: der Boden -ing: der Schmetterling

rzeczowniki obcego pochodzenia zakończone na: -or: der Lektor

-ismus: der Sozialismus, der Marxismus

NEUTRUM

nazwy oznaczające gatunek:

das Schwein, das Huhn

nazwy części świata, krajów, miast używane z przydawką:

das alte Europa, das schöne Polen, das sehenswerte Dresden wyjątki:

der Iran, der Irak, der Sudan, der Libanon, die Ukraine, die

Bundesrepublik, die Schweiz, die Türkei, die Slowakei, die Niederlande, die USA

nazwy metali:

2

das Silber, das Eisen

wyjątki: der Stahl, die Bronze

rzeczowniki utworzone od innych części mowy: das Treffen, das Du, das Schlechte

rzeczowniki z końcówkami: -chen: das Märchen

-lein: das Fräulein -tel: das Viertel

rzeczowniki obcego pochodzenia zakończone na: -ment: das Parlament

-um: das Museum -in: das Benzin

FEMININUM

istoty żeńskie: die Dame, die Kuh

wyjątki: das Mädchen, das Huhn, das Schaf, das Fräulein, das Weib

nazwy większości rzek: die Weichsel, die Oder, die Elbe

nazwy kwiatów, owoców i drzew: die Rose, die Erdbeere, die Fichte

wyjątki: der Ahorn, das Maiglöckchen, der Apfel, das Veilchen

nazwy samolotów i statków: die Concorde, die Titanic

liczebniki główne użyte rzeczownikowo: die Zwei, die Null

rzeczowniki zakończone na: -ei: die Bücherei

-heit: die Wahrheit -keit: die Möglichkeit

-schaft: die Landschaft -ung: die Unterordnung

-in: die Lehrerin wyjątki:

der Papagei, das Allerlei, das Geschrei

rzeczowniki pochodzenia obcego zakończone na:

-ie: die Maschinerie -ik: die Mathematik

3

-ion: die Konstitution

-tät: die Identität -enz: die Intelligenz

-anz: die Instanz

Übung 1: Ergänzt den Artikel!

.......... Mann, ......... Frau, ............ Studentin, .............. Ärztin, ........... Junge, ........... Dame, ............... Herr, ............. Schüler, ................

Dolmetscherin, ................ Krankenschwester, .............. Lehrer, ................. Mutter, .............. Vater, ................ Sohn, .............. Tante, ...............

Verkäufer, ................ Nachbar, ................ Student, ............. Bauer, .............. Krankenpfleger, ............. Mädchen, ................ Freund, ...........

Schülerin, ............ Tante, ........... Informatiker, ............. Kücken, .............

Huhn, ........... Hausfrau, .............. Katze, ............ Kind, ............... Schwein, ................ Englischlehrerin, ............ Ferkel, ............. Ehemann,

............. Hund, ........... Hündin, ............ Kuh,

Übung 2: Maskuline, feminine und neutrale Substantive (nach

bestimmten Artikel)

Ergänzt den Artikel!

............ Absolvent

............ Abstinenz

............ Achtung

............ Agitator

............ Akademie

............ Aktivität

............ Album

............ Alfa

............ Anarchist

............ Antiquität

............ Aquarium

............ Architektur

............ Arie

............ Aster

............ Astrologe

............ Athlet

............ Autobus

............ Autor

............ Äuglein

............ Bäckerei

............ Bedeutung

............ Begonie

............ Bekanntschaft

............ Bestie

............ Bibliothek

............ BMW

............ Bonus

............ Büchlein

............ Büro

............ Dalie

............ Datum

............ Dekor

............ Demostration

............ Deutlichkeit

............ Diamant

............ Diktatur

............ Direktor

............ Diskothek

8

............ Disskussion

............ Dokument

............ Donnerstag

............ Drittel

............ Dummheit

............ Eiche

............ Eigenschaft

............ Eins

............ Einsamkeit

............ Elektrizität

............ Element

............ Emanzipation

............ Erklärung

............ Erwartung

............ Ewigkeit

............ Explosion

............ Fabrik

............ Familie

............ Fantasie

............ Faulheit

............ Fähigkeit

............ Februar

............ Figur

............ Fischlein

............ Ford

............ Foto

............ Frechheit

............ Freiheit

............ Freundschaft

............ Friseur

............ Frisur

............ Frühling

............ Gehen

............ Gesellschaft

............ Gesundheit

............ Grün

............ Hagel

............ Häuslein

............ Hektik

............ Herbst

............ Herrschaft

............ Hoffnung

............ Honda

............ Hören

............ Hundert

............ Illusion

............ Illustrator

............ Info

............ Informatik

............ Information

............ Januar

............ Kadenz

............ Kapitalismus

............ Kartothek

............ Kernchen

............ Kiefer

............ Kindheit

............ Kindlein

............ Kinetik

............ Kino

............ Klarheit

............ Klinik

............ Klugheit

............ Kommandant

............ Kommen

............ Komponist

............ Komunist

............ Konditor

............ Konditorei

............ Konstrukteur

............ Konto

............ Konzentration

............ Krankheit

............ Kritik

............ Kursus

............ Lachen

............ Landschaft

............ Lernen

............ Linie

............ Mai

............ Mannschaft

............ Margerite

............ Marmor

............ Mathematik

9

............ Märchen

............ März

............ Mediothek

............ Mercedes

............ Molkerei

............ Monteur

............ Motor

............ Museum

............ Müdigkeit

............ Nachmittag

............ Nation

............ Nationalität

............ Natur

............ Nebel

............ Nelke

............ Neutraliät

............ Nordwesten

............ Opel

............ Optik

............ Orkan

............ Ornament

............ Parlament

............ Passivität

............ Philologe

............ Philologie

............ Philosophie

............ Phonetik

............ Physik

............ Politik

............ Polzist

............ Porsche

............ Praktikum

............ Professor

............ Prominenz

............ Provinz

............ Prozedur

............ Publikum

............ Pünktchen

............ Qualität

............ Rarität

............ Realität

............ Regen

............ Reichtum

............ Rektor

............ Religion

............ Renault

............ Reparatur

............ Republik

............ Romeo

............ Rose

............ Rot

............ Rover

............ Rubin

............ Saab

............ Sauberkeit

............ Schönheit

............ Schrifttum

............ Seat

............ Sehen

............ Sein

............ Serie

............ Siechtum

............ Solidarität

............ Sommer

............ Sonntag

............ Spielen

............ Sprechen

............ Station

............ Statistik

............ Stipendium

............ Studium

............ Süden

............ Tau

............ Technik

............ Temperatur

............ Tempo

............ Tenor

............ Terror

............ Toleranz

............ Topas

............ Tulpe

............ Tumor

............ Tüchlein

............ Ulme

10

............ Universität

............ Untersuchung

............ Übung

............ Verbesserung

............ Vergesslichkeit

............ Verwandschaft

............ Viertel

............ Visum

............ Volvo

............ Vormittag

............ VW

............ Warnung

............ Werbung

............ Wind

............ Winter

............ Wirtschaft

............ Wissenschaft

............ Wölkchen

............ Wörtlein

............ Zentrum

............ Zwanzig

............ Zypresse

PRZYPADKI NIEMIECKIE – TABELKA

W języku niemieckim występują tylko cztery przypadki: mianownik

(der Nominativ), dopełniacz (der Genitiv), celownik (der Dativ)

oraz biernik (der Akkusativ).

Odmianie ulega przeważnie tylko rodzajnik, zaś sam rzeczownik

pozostaje bez zmian. Rodzajnik określony, nieokreślony jak i

przeczenie kein odmieniane są w ten sam sposób i w poszczególnych

przypadkach i rodzajach otrzymują taką samą końcówkę.

rodzaj

męski

rodzaj

żeński

rodzaj

nijaki

liczba

mnoga

Nominativ kto? co?

wer? was?

der

ein

kein

die

eine

keine

das

ein

kein

die

-

keine

Akkusativ kogo? co?

wen?was?

den

einen

keinen

die

eine

keine

das

ein

kein

die

-

keine

Dativ

komu?

czemu?

wem?

dem

einem

keinem

der

einer

keiner

dem

einem

keinem

den + n

- + n

keinen + n

8

Na to, w jakim przypadku jest rzeczownik wpływ ma znajdujący

się przed nim czasownik lub przyimek. W dużej części po

czasownikach niemieckich będzie taki sam przypadek, jak po

czasownikach polskich. Ale nie zawsze, istnieje sporo wyjątków.

Übung 1: Użyj wyróżnionych rzeczowników w bierniku:

1. Möchtet ihr wirklich ___________(kein Eis) essen?

2. Die Schülerin schreibt___________( ein Brief) an ihren

Freund.

3. Heute Abend werde ich___________(ein Roman) lesen.

4. Wir treffen oft___________(ein Politiker).

5. Frau Schulz möchte noch___________(ein Kind) haben.

6. Herr Stolz hat___________ (ein Sohn) und

___________(eine Tochter).

7. Der Arbeitslose sucht___________(eine Arbeit). 8. Das Mädchen kauft ___________(ein Buch).

9. Der Lehrer fragt___________(ein Schüler).

10. Möchtet ihr noch___________(eine Tasse) Tee?

Übung 2: Odpowiedz na pytania według wzoru Was suchst du? ( der Brief von meinem Sohn) Ich suche den Brief von meinem Sohn:

1. Was singen die Kinder? ein Lied von Ricky Martin

2. Wen mögen Sie nicht? der Ehemann von meiner Freundin

3. Wen möchten Sie treffen? die Schwester von Hans

4. Welchen Bus nehmt ihr? der Bus Nr. 7

5. Wen besuchst du am Freitag? der Großvater von Johann

9

Übung 3: Odpowiedz przecząco na następujące pytania:

1. Möchten Sie noch Wein?

2. Mögen Sie Lachs?

3. Möchtet ihr Schokolade?

4. Möchtest du etwas Obst?

5. Mögt ihr Salat?

6. Mögt ihr Tomaten?

Übung 4: Użyj podanych rzeczowników w celowniku

Das Kind dankt ____________ (die Mutter) für das Geschenk. Die Studenten antworten ____________ (der Professor)

Erklären Sie das____________ (der Arzt)!

Wir wünschen ____________ (der Chef) alles Gute zum Geburtstag.

Wir zeigen ____________ (die Touristen) den Weg zum Hotel

Mercury.

Peter hilft____________ (eine Frau).

Ich zeige____________ (meine Freunde) die Stadt.

Der Hund gehört ____________ (mein Bruder).

Die Mutter liest ____________ (das Baby) ein Märchen vor.

Der Verkäufer gibt____________ (der Käufer) eine Rechnung.

Übung 5: Odpowiedz na pytania według wzoru

Wem schenkst du diesen schönen Blumenstrauß? (meine Frau)

Ich schenke diesen schönen Blumenstrauß meiner Frau

1. Wem geben wir dieses Gemälde? die Sekretärin

2. Wem bringt Frau Maier das Essen? die Gäste

10

3. Wem dankst du? eine Verkäuferin

4. Wem erklärt er den Text? die Schüler

5. Wem gefällt mein Zimmer? mein Bruder und meine Schwester

6. Wem geben wir die Blumen? die Ärztin

Übung 6: Wstaw rodzajniki i podane rzeczowniki w odpowiednim

przypadku. Uzupełnij, tam gdzie to potrzebne również końcówkę

rzeczownika

1. Uns schmeckt ______Kuchen überhaupt nicht. Wir trinken daher nur ______Tasse Tee.

2. Die Söhne von ______Verkäufer sind unhöflich.

3. Die Frage von ______Ärztin ist nicht einfach zu

beantworten.

4. Wartet ihr noch auf ______Anruf von ______ Freund.

5. Wer gibt ______Sekräterin ______ Blumen ?

6. Wir zeigen ______Gäste ______ Garten. 7. Er wird ______guter Freund.

8. Der Arzt wartet auf ______Patient.

Übung 7: Ułóż pytania do zaznaczonych części zdań

1. Am Sonntag besuchen wir unsere Großeltern.

2. Die Ärzte helfen den Opfern eines Autounfalls.

3. Das Gepäck gehört den Touristen.

4. Der Arbeitslose sucht eine Arbeit.

5. Ich vertraue meinen Freunden.

11

6. Alexa kennt den Sohn des Politikers.

7. Elke kauft gerne Frauenzeitschriften.

8. Die Wohnung von Marcus liegt im Zentrum der Stadt.

9. Das Mädchen liebt einen Jungen.

10. Wir mögen keinen Käse.

LICZBA MNOGA RZECZOWNIKA

Większość rzeczowników niemieckich występuje zarówno w liczbie

pojedynczej (der Singular) jak i liczbie mnogiej (der Plural).

liczba pojedyncza liczba mnoga

das Kind dziecko die Kinder dzieci

die Frau kobieta die Frauen kobiety

Rodzajnik określony dla wszystkich rzeczowników w liczbie mnogiej to die. Rodzajnik nieokreślony w liczbie mnogiej nie występuje.

Rzeczowniki w liczbie mnogiej przybierają różne końcówki, więc

najlepiej jest uczyć się nowych słówek wraz z ich liczbą mnogą.

Będzie to dużo łatwiejsze, jeśli poznamy kilka zasad.

MASKULINUM

Rzeczowniki rodzaju męskiego w liczbie mnogiej mają najczęściej

końcówkę -e lub -er oraz przegłos (Umlaut).

12

przegłos

(Umlaut)

a » ä

o » ö

u » ü

A oto przykłady:


rzeczowniki otrzymujące końcówkę -e (niektóre także przegłos)

der Tag dzień die Tage dni

der Baum drzewo die Bäume drzewa

rzeczowniki otrzymujące końcówkę -er (niektóre także przegłos)

der Mann mężczyzna die Männer mężczyźni

der Rand krawędź die Ränder krawędzie

Rzeczowniki rodzaju męskiego zakończone na -e lub pochodzenia

obcego mają końcówkę -(e)n.


zakończone na -e

der Hase zając die Hasen zające

der Kunde klient die Kunden klienci

pochodzenia obcego

der Student student die Studenten studenci

der Architekt architekt die Architekten architekci

13

Rzeczowniki rodzaju męskiego zakończone na -er, -en, -el nie otrzymują końcówki a liczba mnoga ma taką samą formę jak liczba

pojedyncza (niektóre rzeczowniki otrzymują przegłos). Zmienia się

tylko rodzajnik z der na die.


der Wagen samochód die Wagen samochody

der Vater ojciec die Väter ojcowie

der Kegel kręgiel die Kegel kręgle

der Behälter pojemnik die Behälter pojemniki

FEMININUM

Rzeczowniki rodzaju żeńskiego przybierają najczęściej, tak jak

rzeczowniki rodzaju męskiego, końcówkę -(e)n ale bez przegłosu.


die Straße ulica die Straßen ulice

die Frau kobieta die Frauen kobiety

Rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończone na -in otrzymują

końcówkę -nen.


die Freundin przyjaciółka die Freundinnen przyjaciółki

die

Verkäuferin sprzedawczyni

die

Verkäuferinnen sprzedawczynie

Bez końcówki ale z przegłosem występują tylko dwa rzeczowniki

rodzaju żeńskiego:

14


die Mutter matka die Mütter matki

die Tochter córka die Töchter córki

Nieliczne rzeczowniki rodzaju żeńskiego przybierają końcówkę -e i

występują z przegłosem:


die Kraft siła die Kräfte siły

die Stadt miasto die Städte miasta

die Hand ręka die Hände ręce

die Nacht noc die Nächte noce

NEUTRUM

Tworzenie liczby mnogiej rodzaju nijakiego opiera się na następujących zasadach:

Większość rzeczowników rodzaju nijakiego otrzymuje w liczbie

mnogiej -er i przegłos. Przegłos otrzymują tylko rzeczowniki, które

mają samogłoskę zdolną do zmiany (czyli: a,o lub u)


das Buch książka die Bücher książki

das Bild obrazek die Bilder obrazki

das Haus dom die Häuser domy

das Blatt kartka die Blätter kartki

Część rzeczowników rodzaju nijakiego przyjmuje takżę końcówkę -e

bez przegłosu.

15


das Jahr rok die Jahre lata

das Heft zeszyt die Hefte zeszyty

das Bein noga die Beine nogi

das Spiel gra die Spiele gry

Rzeczowniki rodzaju nijakiego zakończone na -nis otrzymują

końcówkę -se.


das Erlebnis przeżycie die Erlebnisse przeżycia

das Hindernis przeszkoda die Hindernisse przeszkody

das Zeugnis świadectwo die Zeugnisse świadectwa

das Ergebnis wynik die Ergebnisse wyniki

Bez końcówki występują rzeczowniki zakończone na: -er, -en, -el, -

chen, -lein. Należy pamiętać o zmianie rodzajnika z das na die


zakończone na -er

das Fenster okno die Fenster okna

das Messer nóż die Messer noże

das Gewässer zbiornik

wodny die Gewässer

zbiorniki

wodne

zakończone na -en

das Zeichen znak die Zeichen znaki

das Wesen istota die Wesen istoty

16

das Kissen poduszka die Kissen poduszki

zakończone na -chen

das Mädchen dziewczyna die Mädchen dziewczyny

das Häuschen domek die Häuschen domki

das

Schränkchen szafka

die

Schränkchen szafki

zakończone na -el

das Kabel kabel die Kabel kable

das Mittel środek die Mittel środki

das Pendel wahadło die Pendel wahadła

zakończone na -lein

das Büchlein książeczka die Büchlein książeczki

das Tischlein stoliczek die Tischlein stoliczki

Übung 1:Wpisz liczbę mnogą

1. der Tag 2. das Glas

3. das Plakat

4. der Bruder

5. das Zimmer 6. die Hand

7. das Mädchen

8. die Stunde

9. der Beamte

10. der Schuh

Übung 2: Wpisz liczbę pojedynczą

1. die Themen

17

2. die Türen

3. die Tücher

4. die Getränke

5. die Eier

6. die Gebäude

7. die Blätter

8. die Socken

9. die Insekten

10. die Alben

Übung 3: Wpisz podany rzeczownik w liczbie mnogiej:

1. Frau Sommers Sohn ist schon zwei _________(das Jahr) alt.

2. In unserem Garten gibt es zahlreiche _________(die Blume)

und viele _________(der Baum).

3. Diese _________(das Haus) wurden von zwei sehr bekannten

_________(der Architekt) entworfen.

4. Habt ihr neue _________(die Jalousie) an den _________(das Fenster)?

5. Sieht ihr diese vier _________(der Herr)? Jeder hat zwei

_________(die Tochter) und drei _________ (der Sohn).

6. Wir machen einen Ausflug nach Italien. Dort bleiben wir vier

_________(der Tag) und drei _________ (die Nach)t.

7. In alten _________(das Haus) gibt es oft _________ (die

Maus).

8. Herr Blume hat zwei_________(das Auto). Seine Frau hat

dagegen zwei _________(das Fahrrad).

9. Wie viele _________(das Museum) gibt es in deiner Stadt?

Das weiß ich nicht, aber es gibt bei uns sieben

_________(das Kino). 10. Wie viele _________(der Bus) fahren zu ___________

(der Hauptbahnhof)?

18

HOMONIMY W JĘZYKU NIEMIECKIM – ZAPAMIĘTAJ

Homonimy to wyrazy o jednakowym brzmieniu i pisowni lecz

różnych znaczeniach. W języku polskim wyrazy będące homonimami

są tego samego rodzaju i tworzą taką samą liczbę mnogą. Natomiast w

języku niemieckim różnią się one rodzajem oraz sposobem tworzenia

liczby mnogiej. Oto wykaz najczęściej występujących homonimów

liczba pojedyńcza liczba mnoga znaczenie

der Band die Bände tom (ksiązki)

das Band die Bänder taśma

das Band die Bande węzeł

die Bank die Bänke ławka

die Bank die Banken bank

der Bauer die Bauern chłop

das Bauer die Bauer klatka

der Bund die Bünde sojusz

das Bund die Bunde pęczek

der Erbe die Erben spadkobierca

das Erbe - spadek

der Flur die Flure korytarz

die Flur die Fluren pole

der Gehalt - zawartość

19

das Gehalt die Gehälter płaca

das Gesicht die Gesichter twarz

das Gesicht die Gesichte przywidzenie

das Gesicht - oblicze

der Heide die Heiden poganin

die Heide die Heiden łąka

der Hut die Hüte kapelusz

die Hut - opieka

der Junge die Jungen chłopiec

das Junge die Jungen młode

der Kiefer die Kiefer szczęka

die Kiefer die Kiefern sosna

der Kunde die Kunden klient

die Kunde - wieść

der Leiter die Leiter kierownik

die Leiter die Leitern drabina

der Messer die Messer miernik

das Messer die Messer nóż

die Mutter die Mütter matka

die Mutter die Muttern nakrętka

20

der Schild die Schilde tarcza

das Schild die Schilder wywieszka

der See die Seen jezioro

die See die Seen morze

die Steuer die Steuern podatek

das Steuer die Steuer kierownica

der Strauß die Sträuße bukiet

der Strauß die Strauße struś

der Teil die Teile część (całości)

das Teil die Teile część (zamienna)

der Verdienst - zarobek

das Verdienst die Verdienste zasługa

das Wort die Wörter wyraz

das Wort die Worte słow

NIEMIECKIE RZECZOWNIKI ZŁOŻONE

Rzeczowniki złożone stanowią w języku niemieckim bardzo dużą grupę. Rzeczowniki złożone składają się z dwóch lub więcej

wyrazów, przy czym ostatni wyraz zawsze jest rzeczownikiem.

Rzeczownik złożony ma taki rodzaj jaki ostatni jego wyraz.

die Blume + der Topf = der Blumentopf doniczka

die Zeitung + die

Anzeige =

die Zeitungsanzeige

ogłoszenie w

gazecie

21

Rzeczowniki złożone mogą powstać poprzez połączenie:

rzeczownika z rzeczownikiem:

die Bahn + der Hof = der Bahnhof dworzec

Rzeczownik łączy się z innym rzeczownikiem bezpośrednio, tak jak w powyższym przykładzie lub poprzez spójki -s, -es, -n, -en, -r, -er.

Najczęściej występującą spójką jest -s. Występuje ona zawsze wtedy

gdy pierwszy rzeczownik składa się z dwóch lub więcej sylab lub gdy

pierwszy rzeczownik zakończony jest na: -keit,-heit, -ion, -schaft, -

ung, -tät. Pozostałe spójki nie mają określonych reguł użycia.

spójka -s-

das Arbeitszimmer gabinet do pracy

das Geburtsdatum data urodzenia

der Zeitungsartikel artykuł w gazecie

das Verkehrsmittel środek komunikacji

der Schwangerschaftstest test ciążowy

przymiotnika z rzeczownikiem:

rot + der Wein = der Rotwein czerwone wino

alt + die Stadt = die Altstadt starówka

groß + der Vater = der Großvater dziadek

czasownika z rzeczownikiem (powstają poprzez odrzucenie

końcówki bezokolicznika -en):

22

schreiben + der Tisch = der Schreibtisch biurko

essen + das Zimmer = das Esszimmer jadalnia

wohnen + das Haus = das Wohnhaus dom mieszkalny

Übung 1: Utwórz rzeczowniki z podanych wyrazów:

1. nach/der Name ____________________________

2. schwarz/die Arbeit__________________________

3. zu/die Bereitung ___________________________

4. das Essen/die Zeit __________________________

5. weiß/das Brot _____________________________

6. neben/die Rolle ____________________________

7. die Frage/der Satz __________________________

8. wohnen/der Block __________________________

9. singen/der Vogel ___________________________

10. die Eile/der Auftrag ________________________

rzeczownik - dewerkstatt.files.wordpress.com filedie rose, die erdbeere, die fichte ... 3 -ion: die...

Documents