rusya ’nın güvenlik stratejileri

Rusya’nın Güvenlik Stratejileri

Plan

* Tarihsel Süreç * SSCB sonrasında Rus Dış Politikasını Etkileyen Etkenler* Rus Güvenlik Sistemi

- Rus Askeri Doktrini-1993- Putin Dönemi Rus Dış Politikası- Rus Ulusal Güvenlik Doktrini-2000- 2025 Yılına Kadar Savunma Maksatlı RF Harekât Hazırlığı

Dokümanı- Rusya’nın Güvenlik Stratejisi 2020 Dokümanı

* Sonuç

Barış?

3/83

Tarihsel Süreç

1917-1924

1870 1924

1922-1953

1879 1953

1953-1964

19711894

1985-1991

1931 ………

1911 1985

1914 1984

1964-1982

1906 1982

1931 2007Yeltsin

1993-1998

1982-19841984-1985

1957 ………Putin

1998-…….

Tarihsel Süreç

1922-1953 1985-1991

1984-1985

1982-1984

1964-19821953-19641917-1924

Bolşevik Devrimi

Berlin Duvarının Yıkılması

SSCB’nin Kuruluşu

2. Dünya Savaşı1939-1945

Varşova Paktının Kurulması

1955

Tarihsel Süreç

BDT Ülkelerinin Bağımsızlıklarını

Kazanmaları

1985-1991 1991-1998

1985

1986

1987

1988

1989

1990

1991

1992

1998

1993

1994

1995

1996

1997

9 Kasım 1989Berlin Duvarının

yıkılmasıyla soğuk savaş döneminin

sona erişi

Aralık 1987 Nükleer Güçler

Antlaşması

25 Kasım 19941. Çeçen Savaşı

Cumhurbaşkanlığı Seçimleri

31 Aralık 1999Yeltsin’in İstifası

SSCB’nin Dağılması

SSCB sonrasında Rus Dış Politikasını Etkileyen Etkenler

Dağılma1.

Uluslararası sistemde belirsizlik4.

3. Önderlik Sorunu

Ekonomik ve Toplumsal bunalım

2.

Genel Düşünce Yapısı

Avrasya Kültürü* Yakın Çevre’nin tekrar

kurulması * Tarımsal* Otoritaryen* Militer* Güçlü devlet odaklı

* Tarihsel süreçte Rusya karşılaştığı buhranlı dönemlerde ulusal kimlik krizleri yaşamıştır.* Kimlik krizinin aşılmasına yönelik yapılan felsefi çalışmalar sonucunda ise dış politika akımları doğmuştur. * Bu dış politika akımlarından iki tanesi öne çıkmaktadır:

- Batıcılık (Atlantikçilik) “Zapatniki”- Avrasyacılık “Antizapadniki”

Atlantik Kültürü* Konjonktüre bağlı olarak Batı ile ilişkilere ağırlık verilmeli * Market/Pazar odaklı* Bireysel özgürlük ile insan hakları (olgusu-söylemi) ticari tutum odaklı* Jeopolitik konum

Rus Güvenlik Sistemi

Rus güvenliğinin temelinde öncelikle;

* Geniş coğrafyası,

* Stratejik konumu ve

* Doğal kaynakları

* Büyük ve güçlü bir askeri güç yer almaktadır.


* Rusya’nın şifreleri ülke içindeki ve çevresindeki etnik gruplar, bunları kontrol etmek isteyen askeri güç ve doğal kaynaklardan pay almak isteyen köylüler arasında bir dengeye oturmuştu.

* Bu üçlü Rusya’nın etrafındaki ülkeleri ve doğal kaynakları ele geçirme mantığının belirleyicileri oldu.

1990’lı Yıllara Kadar

* Rusya’nın genel devlet politikası;

- Uluslararası destek ve yatırımları çekerek ülke ekonomisinin yeniden inşası,

- Ülkenin modernizasyonu için küresel istikrarın devamını öngörmektedir.

* Rusya’nın güvenlik politikası ise; “yakın çevre” olarak adlandırdığı Eski Sovyet ülkelerinin bulunduğu bölgelerde etkisini sürdürürken uluslararası güç dengesinin büyük güçleri ile istikrarlı ilişkiler geliştirmektir.


1990’lı Yıllardan Sonra


* Güvenlik stratejisinin merkezine;

□ Rusya’nın ekonomik gelişmesini sağlamak

□ Büyük güç konumunu sürdürmek düşüncesi yerleşmiştir.

* Bu düşünce bir yandan yakın çevreyi kontrol, diğer yandan NATO’nun genişlemesini frenleme politikası ile bütünleşti.

1990’lı Yıllardan Sonra

Rusya’nın 1993 Askeri Doktrini(Karaganov Doktrini)

* RF, eski SSCB’nin nükleer silahları ilk kullanan taraf olmama yükümlülüğünü terk etmiş, konvansiyonel kuvvetlerde mevcut geçici zafiyeti, nükleer caydırıcılık ile kapatmaya çalışmıştır.

* Silahı kuvvetlerin iç güvenlikten de sorumlu olacağı ilkesi kabul edilmiştir.

* Ayrıca, eski Sovyetler Birliği topraklarını tek bir stratejik alan olarak muhafaza edilmesi, RF sınırlarının ileride savunulması, yakın çevre bölgelerine gerektiğinde askeri müdahalede bulunulması ve bu maksatla gerektiğinde ülke dışında asker konuşlandırılması kabul edilmiştir.

* Güvenlik için gerekli finansmanının sağlanmasında silah satışına öncelik verilmesi karalaştırılmıştır.

Rusya’nın 1993 Askeri Doktrini(Karaganov Doktrini)

* Bu doktrin çerçevesinde RF Kafkaslarda ve Orta Asya’da askeri üsler kurdu.

* Bu ülkelerin sınırlarını Rus askerleri denetlemeye başladı.

* Buralarda istikrar sağlanamayacağı için, RF’nin Kafkaslara girmesine Batının kayıtsız kalmasından istifadeyle, RF Kafkas anlaşmazlıklarını kışkırtma yöntemiyle burayı denetlemeye girişti.

Putin, bir taraftan serbest pazar ve demokrasinin destekçisi olmakla beraber, ülke

içinde devlet gücünü merkezileştirmeyi ve dışarıda Rusya’yı eski gücüne kavuşturmayı

amaçlamaktadır.

Putin Dönemi Rus Dış Politikası


Rusya Federasyonu Dış Politika Doktrini

* Rusya’nın temel önceliği;- Terörizm, doğal ve endüstriyel kaynaklı felaketler ve

savaş zamanı meydana gelen askeri operasyonlardan korunmak,

- Ekonomik gelişmeleri hızlandırmak ve yaşam standartlarını iyileştirmek,

- RF’nun egemenliğini, toprak bütünlüğünü korumak ve güçlendirmek, anayasal sistemin temelini güçlendirmektir.

* Rusya’nın temel önceliği;- Rusya’nın uluslararası arenada pozisyonunu güçlendirmek,

- Özellikle BDT’ye üye olan ülkeler ile karşılıklı ilişkilerini geliştirmek,

- Uluslar arası terörizm ile mücadelede, BDT Ortak Güvenlik Anlaşması çerçevesinde; askeri-politik alanlarda işbirliği yapmak,

- Politik, dini ve etnik ayrılıkçılara yardım ve bağışlara sebep olan durumları gidermek olarak belirlenmiştir.


Rusya Federasyonu Dış Politika Doktrini

* 1990’lı yıllardan beri geliştirilmiş ve 2000 yılında kabul edilmiştir. * 1993 Askeri Doktrini ile benzer özellikler taşımaktadır. * 1993 doktrini ile karsılaştırıldığında iki husus dikkati çekmektedir:

- Askeri yapılanmanın sivil otoriteye bağlı olduğunun öngörülmesi,- Stratejik nükleer silahların daha çok öne çıkarılmış olmasıdır.

* Doktrinde hem Batı’ya yöneliş hem de eski günlerin özlemi vardır.* Ancak, 1993 doktrini ile karsılaştırıldığında , RF’nin dış politikasının biraz daha netleşmiş ve buna paralel olarak dış politika araçlarının öne çıkarılmış olduğu görülmektedir. * Bütün bunlara bakarak, doktrinin şekillenmesinde Devlet Başkanı Putin’in kişiliğinin etkisi olduğunu belirtmek mümkündür.

Rus Ulusal Güvenlik Doktrini-2000


* “Gerçekçi Caydırma” stratejisi ile kriz ve çatışmayı önleme operasyonlarında diplomatik, ekonomik ve kuvvet kullanma dışı yöntemlere öncelik vermektedir.

* Ancak kabul edilemeyen tehlikeler karşısında Rus hükümeti asimetrik karşılık esasına bağlı olarak tek taraflı kuvvet kullanma hakkını saklı tutmaktadır.

* Rus Ordusuna Çeçenya gibi bölgeler başta olmak üzere ülke bütünlüğü koruma görevi verilmiştir.

* RF, stratejik çıkarları açısından BDT bölgesini ulusal güvenlik sahası olarak değerlendirmiş, çıkarlarını tehdit altında hissettiği her durumda, bölgeye askeri müdahalede bulunma hakkını da ilan etmiştir.* RF, dış güçleri “ulusal güvenlik sahası” olarak nitelediği yakın çevreden uzak tutabilmek için, nükleer güce başvuran ilk taraf olmamak taahhüdünden vazgeçerek caydırıcı bir politikayı amaçlamıştır.* Dolayısıyla, Rusya hem bölgede varlığını kurumsallaştırmayı hem de başka ülkelerin bölgede nüfuz kurmasına engel olmaya çalışmıştır. * RF, tıpkı Sovyet döneminde olduğu gibi ihtiyaç duyduğu “dış sınır”lara BDT aracılığıyla tekrar kavuşmuştur.


* Eski Sovyet ülkelerinden yapılacak toprak istekleri

* Rusya sınırları yakınındaki yerel savaşlar ve silahlı çatışmalar

* Kitle imha silahlarının ve onları gönderme araçları olarak kullanılan balistik füzelerin yayılması

* Eski Sovyet ülkelerinde yaşayan Rus vatandaşlarının hakları

* NATO gibi dış askeri blokların Rusya sınırlarındaki bölgelere doğru genişlemesi


Rusya İçin Ana Tehdit Faktörleri

* Uluslararası barış ve istikrarı korumakla görevli kuruluşlardan BM’nin ve AGİT’in etkinliğinin zayıflaması.* Rusya’nın uluslararası arenada politik, ekonomik ve askeri etkisinin zayıflaması.

* BDT içinde ilişkilerin zayıflaması.

* BDT ülkelerinin sınırlarının hemen ötesinde atışmaların ivme kazanması.


Rusya İçin Ana Tehdit Faktörleri

“2025 Yılına Kadar Savunma Maksatlı RF Harekât Hazırlığı Dokümanı”

* Rus Genelkurmayı tarafından hazırlanmıştır.

* Maliyet-etkin-kullanılabilir bir model anlayışı içinde yeni stratejik kuvvetler kurulmasını, operasyonel görev kuvvetleri teşkil edilmesini ve müşterek lojistik sistemi geliştirilmesini öngörmektedir.

* Bu model iki tür çatışmaya hazırlığı öngörmektedir;

(1) Düzenli ordular ile yerel, bölgesel ve küresel çatışmalar (uluslararası devlet çatışmaları),

(2) Düzensiz askeri formasyonlar (ayrılıkçı hareketler, suç grupları, terörist örgütler vb.) ile yerel, bölgesel ve küresel çatışmalar (devlet içi çatışmalar).

Rus İstihbaratı ve Enerji Güvenliği

* RF, Çeçenistan başta olmak üzere ülkedeki muhalif gruplarla mücadeleyi kontrol almayı müteakip iç (FSB) ve dış (SVR) istihbaratı ile ilgisini tamamen ekonomiye çevirdi.

* Putin, Yeltsin döneminden miras kalan kokuşmuş iş dünyası, politikacılar, gazeteciler, bankerler ve suç örgütleri ile mücadele için FSB’yi kuvvetlendirdi ve acımasız silahlarla desteklenen yeni taktikler kullandı.

* Bu aynı zamanda ülkeyi yabancı kökleri olan zararlı kuruluşlardan da temizlemenin diğer bir yolu oldu.


* FSB, Rus ekonomisinin güçlendirilmesinde aktif bir rol oynadı. Dış politikada ise Ukrayna’nın NATO yolundan döndürülmesi ve Gürcistan, Azerbaycan gibi Batıya meyilli ülkelerin frenlenmesi istihbaratın örtülü taktikleri ile sağlanmaktadır.

* Rusya’nın örtülü savaşları yakın gelecekte Batının genişleme politikalarına tepki olarak Bosna-Hersek, Kırım, Abhazya, Güney Osetya ve Azerbaycan’da önemli çatışmaları tetikleyebilir ve harita değişikliklerine yol açabilir.


* ABD’nin % 10 doğal gaz ihtiyacını Rusya’dan karşılayacak olması ve artan enerji güzergâhları Rusya için enerji güzergahlarının güvenliği ve kontrolünü önemli bir güvenlik parametresi haline getirmiştir.

* Bu nedenle Rus Silahlı Kuvvetleri ve özellikle Deniz Kuvvetleri kıyı tesisleri, platform alt yapısı ve deniz ulaştırma rotalarına ilişkin görevler edinmiştir. Bu rotalarda ABD ile karşılaşma ihtimaline ilişkin olarak yeni prosedürler ve angajman kuralları geliştirilmektedir.

* ABD nükleer politikasının caydırıcılıktan önleyici vuruş sistemlerine doğru kayması Rusya’yı da karşı koyacak ve cevap verecek sistemlere ilişkin bir arayışa itmektedir.

Askeri Gücün Rolü

* RF’nin dış politikasında askeri gücün önemli bir konumu vardır. Süper güç konumuna önce “yakın çevre’’ de, sonra da dünya çapında ulaşmak isteyen RF dış politikasında silahlı kuvvetlerin rolü yadsınamaz.

* “Komşularını yuta yuta bir deve dönüşen’’ Rusya’da askeri güç tarihte de her dönem önemli olmuştur.

* 1492-1992 yılları arasındaki 500 yıllık süreçte sadece 29 yılın savaşsız geçirilebildiği düşünülürse, askeri gücün Rusya açısından önemi daha net anlaşılabilir.

Rus Stratejisi

“Bağımsız büyük güç olmayı hedefleyen Rusya, saldırgan bir şekilde liberal imparatorluk stratejisi uygulamaktadır.”

Prof.Dr.Ümit ÖZDAĞ

Russia's National Security Strategy to 2020

I. General ProvisionsII. Russia and the modern world: Current conditions and trends of developmentIII. National interests of the Russian Federation and Strategic National PrioritiesIV. Ensuring national security

1. National defense2. State and public security3. Improvement of the quality of life of Russian citizens4. Economic growth5. Science, technology and education6. Healthcare7. Culture8. The ecology of living systems and environmental management9. Strategic stability and equitable strategic partnership

V. Organisational, legal-normative and informational foundations of the realisation for the given StrategyVI. The main indicators of the state of national security

I. Genel Hükümler (General Provisions)* Amaç:

- Ekonominin gelişmesinin sağlanması - Halkın yaşam kalitesinin arttırılması- Toplumda politik istikrarın sağlanması- Milli savunmanın, devlet güvenliğinin, hukukun ve

düzenin güçlendirilmesi- RF’nin rekabet gücünün ve uluslararası statüsünün

güçlendirilmesi

Rusya’nın Güvenlik Stratejisi 2020 Dokümanı

I. Genel Hükümler (General Provisions)* Güvenlik Stratejinin Kullandığı Konseptler:- Milli güvenlik - Rusya’nın milli menfaatleri- Milli güvenliğe yönelik tehditler- Stratejik öncelikler- Milli güvenlik sistemi- Milli güvenlik ve askeri güç- Milli güvenliği sağlama vasıtaları


II. Rusya ve Modern Dünya: Mevcut Koşullar ve Gelişim Trendi

* Küreselleşeme ve yüksek seviyede dinamizm/karşılıklı bağımlılık

* Ülkeler arası ve ülke içi zengin-fakir paradoksu

* Dengesiz gelişmişlik düzeyi

* Yeni tehditler

* Bölgesel ve küresel güvenlik mimarisinin ( özellikle NATO) yetersizliği

* Rakip iki kutuplu yapıdan “multi-vektör diplomasi”ye geçiş.


* Öncelikle tek kutuplu ve bir süper gücün dünyaya egemen olduğu, Soğuk Savaş sonrası durumu değerlendirmiş ve bu sistemde RF’nin konumunu ele almıştır.

* Uluslararası toplum içinde RF’nin konumunu irdelenmiş ve RF’nin Avrasya coğrafyası içindeki stratejik konumu üzerinde durulmuş, ABD’nin önderliğinde Batılı ülkelerin uluslararası hukuk kurallarını hiçe sayarak “askeri güç”le sorunları tek taraflı olarak çözmeye çalıştığı vurgulanmıştır.

* RF’yi zayıflatma girişimlerinden ve uluslararası güvenlik ve istikrarı ilgilendiren konularda Rus çıkarlarının görmezden gelindiğinden bahsedilmiştir.


II. Rusya ve Modern Dünya: Mevcut Koşullar ve Gelişim Trendi

I. Rusya ve Modern Dünya: Mevcut Koşullar ve Gelişim Trendi

* Tehditler:- KİS’lerin yayılımı ve terör örgütlerinin eline geçmesi - Sibernatik, teknolojik ve biyolojik alandaki meşru olmayan

faaliyetler - Küresel bilgi üretimi ve kullanımındaki rekabetin gelişmiş

ülkelerin sanayine, sosyo-ekonomik yapılarına ve demokrasilerine olası tehditleri

- Milli duygular, ayrılıkçılık, muhalefet, radikal dincilik- Küresel demografik problemler ve çevre sorunları



* Tehditler:- Kontrol dışı göç- Uyuşturucu madde ve insan kaçakçılığı- Uluslararası organize suçlar- Bilinmeyen virüslerin yol açacağı yaygın hastalıklar - Su sorunları- Yakın Doğu, Barent Denizi, Kutup Bölgesi, Hazar Denizi

ve Merkezi Asya’da enerji kaynaklarına hakim olma veya kontrol mücadelesi



* Tehditler:- Irak ve Afganistan’daki durum- Yakın ve Ortadoğu, Güney Asya ve Afrika ve Kore

Yarımadasındaki karışıklıklar, - Nükleer silahlara sahip ülkeler- ABD’nin Avrupa’da kurmayı planladığı küresel füze sistemi


III. RF’nin Milli Menfaatleri ve Stratejik Milli Öncelikleri* RF’nin uzun vadeli milli menfaatleri:- Demokrasiyi ve sivil toplumu geliştirmek, ülke ekonomisinin

rekabet gücünün arttırılmak- RF’nin anayasal sistemin güvenilirliğini, ülke bütünlüğünü ve

bağımsızlığını garanti altına almak- RF’yi bir dünya gücüne dönüştürmek ve bu sayede çok

kutuplu dünyada stratejik istikrarın ve karşılıklı fayda sağlayan işbirliği ortaklıklarını desteklemek

- RF’nin geleneksel müttefikleriyle ve BDT üyeleriyle eşit statüye dayanan bir ilişkinin sürdürülmesi


III. RF’nin Milli Menfaatleri ve Stratejik Milli Öncelikleri* RF’nin uzun vadeli milli menfaatleri:

- RF’nin askeri çıkarlarının ise; bağımsızlığının, egemenliğinin ve toprak bütünlüğünün korunmasıyla birlikte, askeri işgalin önlenmesi.


IV. Milli Güvenliğin Sağlanması* Milli Savunma - Milli savunmanın geliştirilmesine dair stratejik hedefler;□ Küresele ve bölgesel savaşların ve çatışmaların engellenmesi

(Tümleşik politik, diplomatik, askeri, ekonomik, bilgi üstünlüğü ve diğer tedbirler, Rus vatandaşlarının asker-vatan sevgisi eğitim sisteminin geliştirilmesi ve askeri yapının gereksinimi duyduğu askeri altyapı ve

yönetim sisteminin geliştirilmesi ile) □ Askeri güvenlik için stratejik caydırıcılığın gerçekleştirilmesi


IV. Milli Güvenliğin Sağlanması* Milli Savunma

- RF milli savunmanın sağlanmasında;□ Rasyonel yeterlilik ve etkinlik ilkesini□ Askeri olmayan tedbirleri□ Kamu diplomasisi mekanizması□ Barışı koruma□ Uluslar arası askeri işbirliğini esas almaktadır


III. RF’nin Milli Menfaatleri ve Stratejik Milli Öncelikleri* Stratejik Milli Öncelikleri

- Birey güvenliğini, yüksek yaşam standartlarını ve ekonomik gelişimi garanti ederek Rus vatandaşlarının yaşam kalitesinin arttırılması

- Devletin ve kamu-özel sektör ortaklığının rolünü arttırarak bilim, teknoloji, eğitim, sağlık hizmeti ve kültür alanında gelişme sağlanması

- Ekoloji ve kaynakların rasyonel kullanımı, dengeli tüketimi, ileri teknolojinin gelişmesi ve ülkenin kaynaklarının uygun kullanımı

- Stratejik istikrar ve çok kutuplu uluslararası sistemin geliştirilmesinde Rusya’nın aktif rol almasını esas alan eşit stratejik ortaklık,


Sonuç

* Yeni Rus güvenlik doktrini ile resmen öne çıkarılan ekonomik çıkarlar ve enerji faktörünün avantajlı ve etkin bir duruma getirilmesi; Rus dış politikasında yeni bir dönemin başladığını göstermektedir. Bunun anlamı, Rusya’nın dış politikasında enerji faktörünün en etkin araç olarak önümüze çıkmasıdır.

* Ülke dışında bulunan Rus haklarına ilişkin koruyucu tutum görülmektedir.

Sonuç

* Askeri doktrin Rusya’nın yakın çevrede nüfuz arayışının stratejik dayanakları niteliğindedir.

* Dış/Bölgesel/Güvenlik politikaları ile Rus ulusal kimliği ve milliyetçiliğini şekillendiren askeri doktrin ve dış politika kavramları reformist ve Avrasyacılar arasında özellikle yakın çevrede uygulanacak politikalar açısından bir uzlaşıya varıldığını göstermesi açısından önemlidir.

* Rusya’nın örtülü savaşları yakın gelecekte Batının genişleme politikalarına tepki olarak Bosna-Hersek, Kırım, Abhazya, Güney Osetya ve Azerbaycan’da önemli çatışmaları tetikleyebilir ve harita değişikliklerine yol açabilir.

Rusya’nın Güvenlik Stratejileri

“Rusya Federasyonu Ulusal Güvenlik Doktrini” ve ’’Askeri Doktrini’’ nin başlıca maddeleri:

Eğer diğer bütün yollar tükenmiş durumda ise, nükleer silahlar da dahil olmak üzere eldeki bütün güç ve tesisler, imkan dahilinde, silahlı düşmanı püskürtmek için kullanılacaktır. Rusya Federasyonu, nükleer caydırıcılığı onaylamak mecburiyetindedir. Barışı koruma operasyonlarında olduğu gibi birlikler ve askerler, yerel, bölgesel, uluslar arası ve geniş ölçekli çatışmalara müdahale edebilir. Rusya’nın ulusal güvenlik kapsamındaki çıkarları, dünyanın stratejik önemi haiz bölgelerinde bir Rus askeri varlığını gerektirebilir.


rusya ’nın güvenlik stratejileri

Documents