Romanika u ŠpanijiRomanika u Španiji

Romanička arhitektura je doživjela Romanička arhitektura je doživjela značajan procvat na sjeveru Iberskog značajan procvat na sjeveru Iberskog poluostrva, posebno u Kataloniji.poluostrva, posebno u Kataloniji.

Najznačajniji romanički spomenici u Španiji Najznačajniji romanički spomenici u Španiji su: Santiago da Compostela, katedrala u su: Santiago da Compostela, katedrala u Salamanki, crkva San Sepolcro Torres del Salamanki, crkva San Sepolcro Torres del Rio, Santa Maria Ripol, manastir San Rio, Santa Maria Ripol, manastir San Domingo u Silosu, San Martin Formista, Domingo u Silosu, San Martin Formista, San Isidoro u Leonu, San Climent Taul, San San Isidoro u Leonu, San Climent Taul, San Miguel Tarasa i katedrala u ZamoriMiguel Tarasa i katedrala u Zamori

Santiago da CompostelaSantiago da Compostela Izgradnja monumentalne crkve počela je 1073.g. Izgradnja monumentalne crkve počela je 1073.g.

na mjestu svetilišta iz 896. g.na mjestu svetilišta iz 896. g. Unatoč kasnobaroknoj pregradnji crkva je Unatoč kasnobaroknoj pregradnji crkva je

najznačajniji spomenik ranoromaničke arhitekture najznačajniji spomenik ranoromaničke arhitekture u Španiji.u Španiji.

Građevinu su projektovali arhitekti francuskog Građevinu su projektovali arhitekti francuskog porijkla Bernard i Robert. Arhitektonsko rješenje porijkla Bernard i Robert. Arhitektonsko rješenje podsjeća na St. Sernin u Toulouseu.podsjeća na St. Sernin u Toulouseu.

Izvedena je u granitu ima tlocrt u obliku latinskog Izvedena je u granitu ima tlocrt u obliku latinskog križa s tri broda, transepom , korom križa s tri broda, transepom , korom deumblatorijumom vijencem kapela i kupolom na deumblatorijumom vijencem kapela i kupolom na križištu. U kripti je grob sv. Jakoba kojem je crkva križištu. U kripti je grob sv. Jakoba kojem je crkva posvećena. Glavno zapadno pročelje flankirano s posvećena. Glavno zapadno pročelje flankirano s dva tornja visoka76 m je raskošna barokna dva tornja visoka76 m je raskošna barokna realizacija. realizacija.

Romanička fasada je prekrivena baroknom dekoracijom Romanička fasada je prekrivena baroknom dekoracijom između 1685 i 1750.g koja je u kontrastu s romaničkim između 1685 i 1750.g koja je u kontrastu s romaničkim enterijerom. enterijerom.

Radi se crkvi hodočasničkog tipa. Unutrašnjim prostorom Radi se crkvi hodočasničkog tipa. Unutrašnjim prostorom dominira kor s gl. oltarom rađenim u stilu Churriguerre-dominira kor s gl. oltarom rađenim u stilu Churriguerre-1665-69.Enterijer je ritmičan , harmoničnih proporcija s 1665-69.Enterijer je ritmičan , harmoničnih proporcija s elevacijom koja se razvija u dvije zone-galerija i arkada bez elevacijom koja se razvija u dvije zone-galerija i arkada bez zone prozora i direktnog izvora svjetlosti u gl. Brodu. Dužina zone prozora i direktnog izvora svjetlosti u gl. Brodu. Dužina gl. broda je 76, 2 m sa 20 karakterističnih podupirača- gl. broda je 76, 2 m sa 20 karakterističnih podupirača- stubaca s četiri prislonjena stubastubaca s četiri prislonjena stuba

Dvije brončane propovijedaonice djelo su J. Celma iz Dvije brončane propovijedaonice djelo su J. Celma iz 1584.g. 1584.g.

Veliko stepenište na trgu ispred hodočasničke crkve je Veliko stepenište na trgu ispred hodočasničke crkve je izgrađeno u periodu renesanse. Planirano je da crkva ima 9 izgrađeno u periodu renesanse. Planirano je da crkva ima 9 tornjeva. Objekat je završen do kraja 18.st.i dominira tornjeva. Objekat je završen do kraja 18.st.i dominira gradom.gradom.

Portal slave djelo majstora Matea značajan je Portal slave djelo majstora Matea značajan je primjer romaničke skulpture. Datiraju se u period primjer romaničke skulpture. Datiraju se u period između 1168 i 1188.g.između 1168 i 1188.g.

U timpanonu centralnog portala prikazan je Hrist u U timpanonu centralnog portala prikazan je Hrist u slavi-ogromna figura Hrista koji sjedi u središtu slavi-ogromna figura Hrista koji sjedi u središtu kompozicije. On pokazuje svoje rane okružen s kompozicije. On pokazuje svoje rane okružen s četirii evanđelista, njihovim simbolima, osam četirii evanđelista, njihovim simbolima, osam anđela koji nose simbole Hristovog stradanja. U anđela koji nose simbole Hristovog stradanja. U arhivoltama su 24 starca iz apokalipse koji sjede arhivoltama su 24 starca iz apokalipse koji sjede u parovima. Na trimou je figura sv. Jakoba s u parovima. Na trimou je figura sv. Jakoba s figurom felina kraj nogu. Na bazi srednjeg figurom felina kraj nogu. Na bazi srednjeg dovratka je prikaz arhitekte Matea koji kleči i dovratka je prikaz arhitekte Matea koji kleči i ponozno se okreće prema oltaru.ponozno se okreće prema oltaru.

Santiago de CompostelaSantiago de Compostela

Oltarni Oltarni prostorprostor

Tlocrt Santiago de Tlocrt Santiago de Compostela(lijevo) i St. Sernin Compostela(lijevo) i St. Sernin

u Toulouseu(desno)u Toulouseu(desno)

Portal slave , majstor MateoPortal slave , majstor Mateo

Zapadno Zapadno pročelje pročelje Santiago de Santiago de Compostela Compostela oblikovano u oblikovano u baroknom baroknom stilustilu

Katedrala u SalamankiKatedrala u Salamanki Stara katedrala Santa Maria de la Sede Stara katedrala Santa Maria de la Sede

građena je između 1100 i 1200.g.građena je između 1100 i 1200.g. To je trobrodna bazilika s korom tročlanom To je trobrodna bazilika s korom tročlanom

apsidom, portikom i jako isturenim apsidom, portikom i jako isturenim transeptom. transeptom.

Osmougaona kupola (toranj-cimborij) na Osmougaona kupola (toranj-cimborij) na križištu, poznata pod nazivom Torre del križištu, poznata pod nazivom Torre del gallo-toranj pijetla, s četiri ugaona okrugla gallo-toranj pijetla, s četiri ugaona okrugla tornjića upućuje na uticaje bizantske i tornjića upućuje na uticaje bizantske i islamske umjetnosti.Kupola je podignuta na islamske umjetnosti.Kupola je podignuta na pandantifima ima dva niza prozora i pandantifima ima dva niza prozora i izdjeljena je lukovima. Stvoren je efekat izdjeljena je lukovima. Stvoren je efekat lebdeće arhitektonske fantazije.lebdeće arhitektonske fantazije.

Istočni dio unutrašnjeg prostora je zadržao Istočni dio unutrašnjeg prostora je zadržao romaničke oblike. Krstasti svod s rebrima podsjeća romaničke oblike. Krstasti svod s rebrima podsjeća na gotička rješenja, dok su snažni debeli zidovi i na gotička rješenja, dok su snažni debeli zidovi i robusne proporcije karakteristika pozne romanike. robusne proporcije karakteristika pozne romanike. Kapiteli i konzole su ukrašeni skulpturamaKapiteli i konzole su ukrašeni skulpturama

Freska Posljednji sud u kaloti apside je djelo Freska Posljednji sud u kaloti apside je djelo Nikole Fiorentina koji je došao u Salamanku Nikole Fiorentina koji je došao u Salamanku 1445.On je i autor i slavnog oltarnog retabla.1445.On je i autor i slavnog oltarnog retabla.

Klaustar uz katerdalu je podignut 1178.g.Klaustar uz katerdalu je podignut 1178.g. Kapitolska dvorana ima bogat gotički svod.Kapitolska dvorana ima bogat gotički svod. Nova katerala u Salamanki je posljednje od velikih Nova katerala u Salamanki je posljednje od velikih

djela gotike u Španiji sa zvjezdastim svodovima i djela gotike u Španiji sa zvjezdastim svodovima i masivnim stupovima, korom i kasnijom baroknom masivnim stupovima, korom i kasnijom baroknom kupolom koja se pripisuje Churriguerri.kupolom koja se pripisuje Churriguerri.

Stara katedrala u SalamankiStara katedrala u Salamanki

Stara katedrla u SalamankiStara katedrla u Salamanki

Santa Maria RipollSanta Maria Ripoll Najznačajniji primjer rane romanike u Španiji. Najznačajniji primjer rane romanike u Španiji. Crkvu je posvetio opat Oliva 1032.g.Crkvu je posvetio opat Oliva 1032.g. Radi se o petobrodnoj građevini s transeptom Radi se o petobrodnoj građevini s transeptom

apsiom i lanternom iznad križišta. Šest apsiom i lanternom iznad križišta. Šest manjih apsidiola ima jednostavne manjih apsidiola ima jednostavne jednodijelne prozore dok centralna apsida jednodijelne prozore dok centralna apsida ima bogatiju dekoraciju s dvostrukim ima bogatiju dekoraciju s dvostrukim arkadama i slijepim arkadama iznad.arkadama i slijepim arkadama iznad.

Motiv slijepih arkada-lombardijski friz- javlja Motiv slijepih arkada-lombardijski friz- javlja se i na krakovima transepta iznad apsidiola i se i na krakovima transepta iznad apsidiola i na oktogonalnoj lanterni.na oktogonalnoj lanterni.

Santa Maria RipollSanta Maria Ripoll

Santa Santa Maria Maria Ripoll s Ripoll s klosterom,klosterom,

osnovaosnova

Santo Clemente TahullSanto Clemente Tahull Karakteristična građevina katalonske romanike izgrađena u Karakteristična građevina katalonske romanike izgrađena u

ranom 12.st. u provinciji Lerida.ranom 12.st. u provinciji Lerida. Kampanil pored crkve izgleda kao visoki lombardijski Kampanil pored crkve izgleda kao visoki lombardijski

zvonik s šest spratova otvorenih arkada.zvonik s šest spratova otvorenih arkada. Enterijer je natkriven otvorenom drvenom tavanicom. Enterijer je natkriven otvorenom drvenom tavanicom.

Freske iz Sant Clemente predstavljaju najznačajniji primjer Freske iz Sant Clemente predstavljaju najznačajniji primjer romaničkog slikarstva u Španiji, a nalaze se u Muzeju romaničkog slikarstva u Španiji, a nalaze se u Muzeju Katalonije u Barseloni.Katalonije u Barseloni.

U apsidi se nalazila monumentalna kompozicija s prikazom U apsidi se nalazila monumentalna kompozicija s prikazom Hrista u mandorli okruženog simbolima evanđelista koje Hrista u mandorli okruženog simbolima evanđelista koje nose anđeli. Ispod je prikaz apostola i Bogorodice.nose anđeli. Ispod je prikaz apostola i Bogorodice.

Freske karakteriše ekspresivnost, geometrizacija nabora Freske karakteriše ekspresivnost, geometrizacija nabora odjeće i stilizacija u prikazu likova. Rađene su bogatim odjeće i stilizacija u prikazu likova. Rađene su bogatim koloritom i snažnim kontrastima koloritom i snažnim kontrastima

San San Clemente Clemente TahullTahull

Fresko Fresko dekoracijdekoracija ,Sant a ,Sant Clemente Clemente TahullTahull

Santo Miguel TarasaSanto Miguel Tarasa

Jedna je od grupe crkava-tajnih Jedna je od grupe crkava-tajnih građevina iz predromaničkog perioda građevina iz predromaničkog perioda obnovljenih u periodu romanike.obnovljenih u periodu romanike.

U apsidi je prikazano Kristovo U apsidi je prikazano Kristovo uznesenje. Figure su oblikovane uznesenje. Figure su oblikovane jasnim snažnim konturnim linijama s jasnim snažnim konturnim linijama s naglašenim crtama lica i naborima naglašenim crtama lica i naborima odjeće.odjeće.

Katedrala u ZamoriKatedrala u Zamori

Ima slično rješenje kao stara katedrala u Ima slično rješenje kao stara katedrala u Salamanki.Salamanki.

Iznad križišta se nalazi prekrasan toranj-Iznad križišta se nalazi prekrasan toranj-cimborio iz 12 st.-uticaj islamske cimborio iz 12 st.-uticaj islamske umjetnostiumjetnosti

Salamanca i Zamora se nalaze u provinciji Salamanca i Zamora se nalaze u provinciji Leon koja je bila pod vlašću Maura Leon koja je bila pod vlašću Maura neposredno prije konstrukcije katedrala s neposredno prije konstrukcije katedrala s kupolama projektovanim po uzoru na kupolama projektovanim po uzoru na maursku arhitekturu.maursku arhitekturu.

Katedrala u ZamoriKatedrala u Zamori

Kupola katedrale u ZamoriKupola katedrale u Zamori

Crkva Santo Sepolcro Torres Crkva Santo Sepolcro Torres del Riodel Rio

Nalazi se u regiji Navare na hodočasničkom putu Nalazi se u regiji Navare na hodočasničkom putu prema Santiago de Compostela.prema Santiago de Compostela.

Radi se o građevini centralnog plana Radi se o građevini centralnog plana oktogonalnog tlocrta s oktogonalnom lanternom i oktogonalnog tlocrta s oktogonalnom lanternom i visokim tornjem-cilindričnim zvonikom.visokim tornjem-cilindričnim zvonikom.

Fasada je ukrašena s motivom slijepih arkada i Fasada je ukrašena s motivom slijepih arkada i prozorima monoforama s polukružnim lukovima u prozorima monoforama s polukružnim lukovima u donjem dijelu.donjem dijelu.

Crkva je izgrađena u drugoj polovini 12 st.Crkva je izgrađena u drugoj polovini 12 st. Rebrasti svod s ukrštenim isprepletenim rebrima Rebrasti svod s ukrštenim isprepletenim rebrima

prati oktogonalnu formu tlocrta. Karakteristična prati oktogonalnu formu tlocrta. Karakteristična struktura svoda je izvedena iz islamske struktura svoda je izvedena iz islamske arhitektonske tradicije.arhitektonske tradicije.

San Sepolcro San Sepolcro Torres del Torres del RioRio

Santo Santo Sepolcro Sepolcro Torres Torres del Rio del Rio kupolakupola

Sant Martin FormistaSant Martin Formista Nalazi se na hodočasničkom putu prema Santiago Nalazi se na hodočasničkom putu prema Santiago

de Compostela.de Compostela. 1066.g osnovala ju je udovica kralja Navare. 1066.g osnovala ju je udovica kralja Navare. Radi se o crkvi dvoranskog tipa s glavnim brodom Radi se o crkvi dvoranskog tipa s glavnim brodom

i dva bočna broda koji su gotovo iste visine.i dva bočna broda koji su gotovo iste visine. Uvučena fasada ima središnji portal uokviren Uvučena fasada ima središnji portal uokviren

kontraforima i dva cilindrična tornja s bočnih kontraforima i dva cilindrična tornja s bočnih strana.strana.

Plastično oblikovani kapiteli stubova u enterijeru Plastično oblikovani kapiteli stubova u enterijeru predstavljaju reminiscenciju na repertoar korišten predstavljaju reminiscenciju na repertoar korišten u San Isidoro u Leonu.u San Isidoro u Leonu.

Forme su oblikovane elegantnim linijama s jasnim Forme su oblikovane elegantnim linijama s jasnim prepoznatljivim ljudskim i životinjskim figurama, prepoznatljivim ljudskim i životinjskim figurama, –može se povući paralela s kapitelima iz Clunyija–može se povući paralela s kapitelima iz Clunyija

San Martin FormistaSan Martin Formista

Santo Isidoro u LeonuSanto Isidoro u Leonu Trobrodna građevina s trodijelnim oltarnim prostorom.Trobrodna građevina s trodijelnim oltarnim prostorom. Glavni brod je zasveden bačvastim svodom, a bočni Glavni brod je zasveden bačvastim svodom, a bočni

brodovi krstastim svodom.brodovi krstastim svodom. Najstariji romanički spomenik u Španiji rekonstruisan Najstariji romanički spomenik u Španiji rekonstruisan

u 12 st. kad nastaje i fasada s moćnim kontraforima u 12 st. kad nastaje i fasada s moćnim kontraforima koji uokviruju široki portal. Građevina ima sve odlike koji uokviruju široki portal. Građevina ima sve odlike romaničke arhitekture, masivnost i pravilnost oblika.romaničke arhitekture, masivnost i pravilnost oblika.

Najznačajniji dio crkve je kraljevska kapela u kojoj su Najznačajniji dio crkve je kraljevska kapela u kojoj su sahranjeni kraljevi i kraljice Kastilje i Leona-jedini sahranjeni kraljevi i kraljice Kastilje i Leona-jedini sačuvani dio građevine iz 11 st.Kapela je natkrivena sačuvani dio građevine iz 11 st.Kapela je natkrivena svodom koji nose stubovi i krstasti stubci. Ukrašena je svodom koji nose stubovi i krstasti stubci. Ukrašena je freskama koje predstavljaju najkompleksniji fresko freskama koje predstavljaju najkompleksniji fresko ciklus u Španiji s francuskim stilski uticajem.Datiiraju ciklus u Španiji s francuskim stilski uticajem.Datiiraju se u period 1157-85.g-vladavina Ferdinanda II se u period 1157-85.g-vladavina Ferdinanda II

Manastir San Domingo u Manastir San Domingo u SilosuSilosu

Benediktinska opatija Silos formirana je u 10 st.Benediktinska opatija Silos formirana je u 10 st. Kad je sv. Dominik došao u Silos preuzeo je Kad je sv. Dominik došao u Silos preuzeo je

upravljanje manastirom i renoviranom crkvom. upravljanje manastirom i renoviranom crkvom. Mjesto postaje centar hodočasnika.Mjesto postaje centar hodočasnika.

Skoro ništa nije ostalo od crkve, a ono što postoji Skoro ništa nije ostalo od crkve, a ono što postoji je iz 18 st.je iz 18 st.

Sačuvan je klaustar manastira koji predstavlja Sačuvan je klaustar manastira koji predstavlja najljepši primjer u Španiji. Okružen je s dvostrukim najljepši primjer u Španiji. Okružen je s dvostrukim nizom arkada s polukružnim lukovima i dvojnim nizom arkada s polukružnim lukovima i dvojnim stubovima povezanim zajedničkim kapitelima. stubovima povezanim zajedničkim kapitelima. Kapiteli su ukrašeni floralnim i animalističkim Kapiteli su ukrašeni floralnim i animalističkim motivima.Osjća se uticaj kapitela iz klaustra Sait. motivima.Osjća se uticaj kapitela iz klaustra Sait. Pier u Moissacu. Jedan od prikaza je i Skidanje s Pier u Moissacu. Jedan od prikaza je i Skidanje s križa. Forme su izdužene s stilizovanom križa. Forme su izdužene s stilizovanom draperijom.draperijom.

Santo Domingo u Silosu Santo Domingo u Silosu klaustarklaustar

Santo Domingo u Silosu -Santo Domingo u Silosu -osnovaosnova