Universiteti I Prishtines Fakulteti Ekonomik

Prezantim Lenda : Biznesi NderkombetarTema : Roli I Marrëveshjeve të tregtisë se Lirë në zhvillimin ekonomik të vendeve anëtare të marrëveshjes.

Punoi : Diana Rama Mentori : Prof.Dr. Berat Rukiqi

•Hyrje•Shkëmbimi I mallrave ka qenë një ndër

veprimtaritë me të hershme të njërzimit.Pamundësia për të prodhuar vetë gjithqka në mënyrë eficiente, ka çuar në ndarje punësh e prodhimesh dhe nxiti shkëmbimin e tyre.Nga ky veprim I thjeshtë I lindur nga nevoja për mbijetesë , sot tregtia është kthyer në një element qendror te politikës botërore.

C’është një marrëveshje e tregtisë së lirë (MTL)

•MTL është një document I negociuar dhe I rënë dakord mes palëve me objektiv liberalizimin e tregtisë. Liberalizmi është I menjëhershëm për produktet me avantazhe të qarta të krahasuara dhe gradual për produkte të ndjeshme ndaj importëve. Për këto të fundit, marrëveshjet parashikojnë reduktim të përshkallëzuar te tarifave goganore dhe eleminimin e tyre përgjatë periudhës kohore deri në krijimin e zonës së lirë tregtare.

Objektivat e marrëveshjes • Në një MTL fiksohen objektiva të matshëm dhe konkretë , MTL është

fleksibël, në kuptimin që ajo është pajisur me mekanizmat e përshtatjes ndaj evoluvioneve në raport me periudhën e paranegocimit.

• -Objektivat e MTL janë:• -Objektivi kryesor I marrëveshjes është krijimi nga palët në mënyrë

graduale I një zone të tregtisë së lirë gjatë një periudhe tranzitore me kohëzgjatje maksimale prej 6 vjetësh.

• -Objektivat specifike:• Zgjerimi dhe thellimi I bashkëpunimit ekonomik ndërmjet palëve dhe

rritja e standartid të jetesës së popujve.• Eleminimi gradual I kufizimeve në tregtinë e mallrave• Vendosja e kushtëve të barabarta konkuruese për tregtinë e mallrave• Kontribuimi në heqjen e barrierave ndaj tregtisë, në zhvillimin e

harmonizuar dhe zgjerimin e tregtisë botërore,• Krijimi I kushteve për nxitjen e mëtejshme të investimeve , veçanërisht

për zhvillimin e investimeve të përbashkëra në këto vende/ në rajon• Nxitja e tregtisë dhe bashkëpunimit midis palëve me vendet e treat.

Perfitimet nga një marrëveshje e tregtisë së lirë.

Përfitimet e Komuniteti I biznesit• Reduktime tarifore te produktëve bujqësore dhe industrial• Tarifa më të ulta për importet e lëndëve të para. • Tarifa më të ulta për prodhimet që eksportohen• Tregti më e lehtësuar me vendet e rajonit • Rritje e avantazhëve krahasuesetë produktëve në tregjet ndërkombëtare• -Rritje e fluksit të investimeve  • Rritje e biznesit• -Aktivitet ekonomik më I madh• -Rritja e investimeve të huaja • -Vënde të reja pune • Klimë atraktive për investime të vendeve te huaja

▫Përfitimet e konsumatorëve

• Mundësi më e madhe zgjedhjeje të produktëve • Mbrojtje për konsumatorët -Produkte me cilësi të garantuar -Standarte më të mira për produkte ushqimore si masa

për mbrojtjen e konsumatorit• Mallra me çmime më të ulta • Rritje te standartit te jetesës • Konsumatorët do të përfitojnë një ofertë të stabilizuar produktesh me cilësi

▫Perfitimet e investitorve vendeve të huaj

•Shkëmbime tregtare me tarifa të liberalizuara-Akses në kapitalet e huaja për investime •Akses në teknologjinë modern-Rritje e efektivitetit, cilësisë dhe

konkurueshmërisë së produkteve vendase •Përfitim I teknologjisë modern

•Shkëmbim I kulturave të rajonit•Duhet ta dimë se asnjëher nuk mund te flasim

me siguri të plotë për humbjet dhe përfitimet e integrimit në përgjithsi dhe të MTL në veçanti. Por diçka është e sigurt : MTL përbëjnë një “ Test “ të aftësive të vendit për integrim në BE. Gjithashtu përfaqësojnë një rrjet lidhjesh positive që synojnë të zëvendsojnë “rrjetin “ e konfliktëve dhe armiqësive tradicionale mes vendëve të rajonit.

• Kostot e këtij proçsi • -Vështirësive që administrate ekzekutive po has në

drejtim të evidentimit dhe menaxhimit të shkëmbimeve tregtare , dhe veçanërisht në administrimin e kuotave në produkte bujqësore.

 • -Mbështetjës që vendim-marrësit dhe politikbërësit

duhet ti bëjnë kuadrit të politikave trehtare liberale me politika sektoriale intensive për rritje dhe zhvillim të prodhimit të brëndshëm me cilësi dhe standarte etj.

 • -Vështirësive me të cilat bizneset po përballen për t’ju

përshtatur ambientit të ri të konkurueshmërisë Brenda llojit dhe me bizneset e huaja

Disa nga marrëveshjet e Tregtisë së lirë• CEFTA (Central European Free Trade Ageement )- është një

marrëveshje e tregtisë së lirë ne te cilën marrin pjesë 8 vende të rajonit të Ballkanit Perendimor : Kosova , Shqipëria , Maqedonia , Mali I Zi, Serbia, Bosnja dhe Hercegovina , Kroacia dhe Moldavia.

• CEFTA është pjesë e përpjekjeve të vendeve të rajonit dhe Bashkimit Evropian (BE) për të krijuar një treg rajonal që mundëson zhvillim ekonomik dhe që do të kontribojë eventualisht në rritjen e sigurisë dhe stabilitetit politik në ballkan

• NAFTA ( North American Free Trade Agreement ) – Zona e tregtisë së lirë të amerikës veriote është marrveshje e cila përfshinë SHBA dhe Kabaden. Ajo është dizajnuar të eliminon barierat tarifore dhe të liberalizon mundësitë për investime në tregti dhe shërbime. Elementet kryesore të NAFTA-së janë fuqia punëtore dhe marrëveshjet për ambientin.

 • Asean (Shoqata e Vendeve të Azisë Juglindore)-

Indonezia, Malajzia, Filipine , Singapuri, Tajlanda, Brunei.

• OPEC ( Organizata e Vendeve Exportuese të Naftës ) – Algjeria , Ekuadori , Indonezia , Irani , Iraku, Katar, Emiratet e Bashkuara , Venezuela , Gaboni , Arabia Saudite.

•Ju Faleminderit Per Vemendje