rol of o oo r lo f of r - iri · 2020. 1. 8. · yout is te e sset o tio s it s iott siiit oe i te...
TRANSCRIPT
-
� ر�� �� � �� اور د�ع � ��ان �� ��دار �
Rol� of �o��� �o�����o�� �R��� �� ��� ����lo����� ��� ��f���� of �������
����R���
Yout� is t�e �e�� �sset o� ��� ��tio� �s it ����s �� i��o�t��t ��� si��i�i���t �o�e i� t�e �e�e�o��e�t o� so�iet�� You��ste�s ��e t�e �utu�e o� ��� ��tio� �s t�e� t��e t�e �����e o� t�e ��o�otio� ��� ��o��ess o� t�e so�iet�� �� �out� o� � ��tio� st���s �o��u�te� t�e e�ti�e ��tio� s�i�es i�to �e��essio� ��� �e���e��e� �ut i� t�e �out� o� � so�iet� t�e��s t�e �i��t ��t� t�e e�ti�e ��tio� su��ee�s �ot� �e�e ��� �e�e��te�� ��o�es�e��e is � ti�e ��e� � �e�so� u��e��oes �����es �ot� ���si����� i�te��e�tu����� ��is stu�� ��s ��si����� �esi��e� to e���o�e t�e �o�e o� �ou�� �o����io�s o� �o�� ��o��et ��� i� t�e �e�e�se ��� �e�e�o��e�t o� �s���i� st�te �������� ��e ����o��� ����ie� �o� t�e �o��e�tio� ��� �����sis o� ��t� ��s �u��it�ti�e ��� �es��i�ti�e� ��e �e�ie� o� �ite��tu�e u��o�e�e� t��t t�e �ou�� �o����io�s o� ��o��et �u������ ��� ����e� � ����i��� �o�e i� t�e ��o��ess� ������e�e�t� �e�e�se� ��� �e�e�o��e�t o� t�e so�iet�� ��e �o�� ��o��et ��� ��i� s�e�i�� �tte�tio� to����s t�e t��i�i�� ��� e�u��tio� o� �ou�� �o����io� ��i�� e�����e� t�ei� �����it� ��� �e�e� o� �oti��tio� ��� �e� t�e� to �o�� �it� e�t�usi�s�� ��e �i�� �e���io� o� ou� ��o��et �u������ ��� e����e� t�e� to t���s�o�� t�ei� se��es� t�ei� ���i�ies� �e����� ������� ��� t�e su��ou��i��s o� t�e t�ese s���e� �ities� �it�i� t�e s�o�test �ossi��e �e�io� t�e� s��e�� t�e �e��e�u� �ess��e o� �s��� ��� ��ou��t � �ositi�e �����e i� t�e so�iet� ��� ���ti�u����� est���is�e� t�e �e��e i� ������� � ��e� �ui�t � st�o�� �e�e�se o� ������� ��o� i�te���� ��� e�te���� �����e��es ��� ��i� st�o�� �ou���tio�s �o� so�i��� �o���� e�o�o�i� ��� �o�iti��� �e�e�o��e�t o� t�e �s���i� st�te ������� � �t is� t�e�e�o�e� �e�o��e��e� to e��ou���e t�e �out� o� ���ist�� to ���e t�e� �e��i�e t�ei� �uties to����s ���ist�� ��� �s��� so t��t t�e� ��� ���� � si��i�i���t �o�e i� t�e �e�e�o��e�t ��� ��o��ess o� �s��� ��� ���ist���
����������� Youn���o���n�on�������n�����o������������o���n�������n��
�����������������������������������������������������������
ا�م آ�د، � ��ر� آف �ڈرن ��، � �م ا��، �ار
-
�� و � �
٢:�رہ �٦:
٢
� ے، �� � ر� � در� �ى � ھ ر� ��ان � �م � ��� ، ے�� � �
�م �� ى� �ر ��� �ر � �د اور �ڑ ��ان �م � � ا� ۔ � وا� � دم � ا� ا�ب
و د� �� �� �زل � � �م �� ى�ر � �� ر� ا� ا� ��ان � � ، � ���� �ر اور �
� ا� ا� � � � � ا�ن � ��، �ى اور � ��ا� � �۔ � ا� �م رو� �� آ�ت �
� �ى �ى � ��ں رو� �ر� �� �۔ اِ�� � �و� اور اِر� � �ف ��ن �� �۔ � � �
��ت اور �زہ ا��ت � و � � در� �� �� �۔ � اس � �� �� �ر واِدراك � � �
� � � ا�ن �چ و � � � را� � �� � �� �� �۔ �زل � � �� �وع ��� � �
��ان � وہ اَ�س � � � اُ� � � � �د �۔ ا� و� � �ِص �� � اُن � �� ا�
۔�ك اور اس � � �ف ر�� �� � اُ�را � � � � اِ�ح اور � �
�� ، دس��م �� � � �� �� �ر� � � ا�ا� ��ں � �ملسو هيلع هللا ىلص ا� ر�ل
� �� �م ر� اور ر�ل،�ل � � اور � � ا�م � � �ل � � � � � � � ا� ز�دہ � ز�دہ
ر�ملسو هيلع هللا ىلص �� � ��ں � � � ا�ب � ا� ا� د� �� �، � آج ا�ات � ا� � �۔
�ا� � � ��ا�ں � �ب ��ے � �� �ا � �ا�ں � �ا � � � وہ ��ہ � �ل د�،
�ط اور �� �� ر�� � �ل د�۔ اس �� �دت اور د�ع � ا� ��
،ا� � ��
� �دار ��ان �� � �و�
�� � ر �����ا� اور د�ع �� �� ر���� ��� �� �
� �
۔ �� �
� � � ����ان � � � �� ت � � � � � : �ا� � �
فهناك من ينظر إىل الشباب على أنه ظاهرة اجتماعية والبعض يعتربه فرتة "والع�لية �منية� ومنه� من يعت�� أنه �م�عة من الظ�اهر النفسية واجلسمية
ا�تل� ال��� من ا��ت�� � ��� الشباب � إ�ا� وا�جتماعية و���عري� �ام� �فه�� الشباب على الر�� من ا�فا�ه� على أ� مر�لة
ا�نسانية الشباب �ش�� انع�اف�ا �ا��ا على �ري� ���ين الش��ية ا علىللفر� ��ب� ال�ي� � وأ�ا ا�ر�لة ال� ي��� فيها ا�نسا� �ا���ا ومستع��
وا�عت��ا� وا�ف�ا� وا�ما��ا� اجل�ي�ة ال� من ���ا يست�ي� العي� ) �(�"� ا�تم� والتفاع� م� ا�فرا� واجلماعا�
”� ا� � ��ان � � � � �� �اور � � � ا� ا� �ص � � اس �
� �� ان � � �،� � � اور � ذ ،�� ،�� � ��ا�� � ۔��
�����������������������������������������������������������
�ب ا��، ى�ت �ز )�( ��
��� وا�ت ا� ا� � ���ا � ا��، �� �� �
� ����� ا
�� ، وا�ن ��
� ٣٣ :ص، م �٩٧٨، ا���
-
� ر�� �� � �� اور د�ع � ��ان �� ��دار ٣
� دا�روں � را� � � ان اس � � وار � � � � � ��ان ا� �ا�
� � ���۔ �ر �د � ��� �وان � ں ا�� ا� �� � ا�ارو�ات �
آ� او � د� �م ��ں � �ؤے � ر�����ر�� � ان � �ل � �،اور
۔‘‘��ے � ��م ر� � � ا�ر ��
ا� �ر ��ان � ����� � �� �� :
�اب و��ل� الشبا� و�� ال��� �� وا��ا�ة والشباب � الفنا�الشباب""و�ب��يش� �با��
)�(
” � � � � � � ��،�ا�ى � �دار ��،اور �ان � � �ا�ں،� � �ان ��اور �
� � � �‘‘
و� ا��ن �ا�ى ��� �:
���‘‘ � �� � � رو� ��، �ا� �� � �ان ��،آ� � � � � �٣�
)٢( ‘‘�ل � �
� � :)٣( ا�ن � ا�
�نة �� ���يتناو� أ�ا��ا من �رتاو� أعما�ه� �� أ� مفه�� الشباب""ا�تف� عليه � ه�ا الش�� انس�ام�ا م� ا�فه�� ال�و�
)�(
�ر ��� ا��ا� ��� � � ����٢ ��ا� � � اس �ت � ا��
� او ر�� � ا�ر � � در�ن �ل �� �� � اس �ت � �ل ر� �
� �� � ۔‘‘�ر ��
” � �� ��� ا� � اس �� � �ت �� � ��،� � �� �
� او�ت ��ان � � �� � ��ان � � �ر � �� � وا�� اور
�����������������������������������������������������������
�، � �را )�( � �وت، دار �در، �ن ا�ب، �ل ا��� � ��٨ :ص، د�ت، ��
)٢( �� � ��، ا�� ا��س، و� ا� � �ا��ن ٨٣٦ص: ، م���٢، ��ر، ادارہ ا��ت، �ا� و�
٣ �اد �� )( � � اور و�ں � �� �� ، � � �ا ا�ن � ا� �ا� � ��
��� � �ل � �� ��
ا� �
ڈى � ڈ�ى � ا� � � ��
��� � اور اے � ڈ�ى �� �٩٨٨ا�� � ۔آ� �� ��ں � ���٧ � زا�
� ����� �:� ا�ع ا�� � ���� د��
������� دار، ���� �� وا� ����
�������ص :، وا�ز�� وا��
� ا�و ا��، �ن � ا�ا )�( ��
�ب ا�� �� ��
�� دار، � �ك ا� �وت، ا�� ا�ا� ��� � �٢:ص، م��٩٩٣ اول: ��
-
�� و � �
٢:�رہ �٦:
�
��ت اور �ت � ا�ر� ��ان �ر � � �� اور ، ��ںا��
� � �ر� ا� � �ں � ا� ۔ �� اس � �� � ���
)�(۔� � اور � � � �ار دىز�� �
ا� ر��اوردو�ے ا� ا� ��ہ � � ر � � ا� ��ے � ��ا�اور � �
� ��ت ووا�ت � و� � � ��� � � �ف � ��� � ��ا� � � � � � ��وں��
)٢(ا� ��ے �ا�� ���۔
� ز�� � � اور �� �ؤں � �� ر� � � �ت ��� � � � � �� � ملسو هيلع هللا ىلص � ��
� � و� اوس و�رج � در�ن � و�د اور �ں � � ز�� �� � � �رى � اور �� ا�م �
� و�� � � � �� �رے �دار �ے �ے � ان � �، � � � � � ��� �
�� � � �دت اب �ف ��ان د�ت ا�� � را� � ر�و� � � � ۔� �داروں � �ح
� ان � ا�د وہ � ا� ر� � �� � � �ل � � � �ر � ۔�� ا� �ر � �� � و� �
� � ��۔ �ا ��او راس � ز� �� وہ ا� ا�
��� � :��ت ��
ا� � �� � �ى � �ر � � �� � �� ا� �� � �ف��
� �ازہ �ا �ا �،ان � �� � آ� � ان ��ںملسو هيلع هللا ىلص � آ� �۔ آ�
�دار �رے �� � اور ا� �� ز� � �۔� ا� �� � ا� ا�
)٣(‘‘� ��ں �ف � ا�م �� � �� � ��د�ملسو هيلع هللا ىلص ر�ل
و�� � �د� ۔اس � د� � �م دا�ر � � ا�� �دى �� � � � �م � ر�� � �
�� � � �ت �� � � آ� � � آ�ملسو هيلع هللا ىلص � �� �� � ۔� �� � ملسو هيلع هللا ىلص� ز�� � ��
و� � � � � �� �� � �� � ز�دہ ا�م �۔�ں � � �وہ �ر � � �� وا� ��
�����������������������������������������������������������
� ا�راد )�( ��
� � ��
� �ت ا�ا، � ���� ا�� ا�� � �
��ب � �
��وت ، دار ا��، وا� � �٣: ص، ھ���٢ اول:�، �ن ،��
�ب ا� )٢( ��
� �، و����� ���ا ىا� � ���� �� :ص، ھ ���� � اول:، ا�و�، � ��، �
� ا��، �رى )٣( ا��ر، � �رى، � � � ا��ر، �ب � � ز، ��٣٧٧٧ �: ، �ب �: � � �� ���
� � �� �
���٣، ھ ���٢٢ اول: ، دار �� ا��، ��
-
� ر�� �� � �� اور د�ع � ��ان �� ��دار �
� وہ �� � ر � � � � ان � �� � ��ں � � ��� د�۔ا� �ت �� � �� ����
� �۔ �ام � �ل � � � ا� ز��ں � و� � � � ر�� �� � �� �
� � ۔وہ � � � �ف �م � � � ا� �� ا�ف � � � ۔�دت �وز�
ا�� اس � آ�ت � ، �وت �� ،�آن � � ��،�ت � �ز� �� ا� اورذ� �� ��
)�(۔ا�د� � �ت ر� � � � او ر� ��ل ر� �۔ ان � � ��
آ� ۔ � �� � � �� � � � �ا � �ملسو هيلع هللا ىلص � ر�ل ا� ��ت � ا�
اور �م � ا� � �د � � � �� �� � � � � � آ� � �� اور � �آ� � � ا� � ا��
� �� وا� � �دت �� ملسو هيلع هللا ىلص�۔ آ� � ا� ام � � � � � � آ� � آ�ز ا�م � � � ا�م
)٢( ۔� � �� �د ��� � � � � �ن �
� � ا� � � � ملسو هيلع هللا ىلص �ں �ا� � آ� ان � ا�م �ل �� � وا� � �ا د� � ۔ �
� ان � �س � �ر � ا � �ى � دودھ � ��� � � �اب � ا�ں � � � آ� � دودھ � دے
آ� ملسو هيلع هللا ىلص اس � آ� ۔� �ں � � ا�� دار �ں ا� دودھ �ا � �� � � �ى � � ا� ا�
� اور ا� � ملسو هيلع هللا ىلص آ� اور آ� �وع � �ا � ، � اس � دودھ ا� اس � ا�ں � �ار� ۔� �� �� دودھ
� (��ان �)�ملسو هيلع هللا ىلص � � � � � ��۔ � � آ� � �� �
�� � � ان � دو�ں ��ں )٣(۔� ���
)�(۔��� �ت � اور �ت �� � �دت اور �م �وات � � �� � �دت ��
� � � ملسو هيلع هللا ىلصآ� � � ا ان � � �� �ب � ��� � � � � ان � � ان � � � � �
� اور ا�دے � �� � ۔�د ��� � : � �ب
������� ا��� �ن� ��
ل����� أ������� م��� �����ة� �و�ا���
ع�ا و���ب�ع� �����)�(
�اہ را� ر�ل ا� ” � � �ر� ملسو هيلع هللا ىلص ا� � � زا� � � �رك � � �
�����������������������������������������������������������
ا ) �( ��
� ، ا�� � � ا� � �� ����� و�ت ا�ا� � ����و�� �� ،ا�د� ، �
�� � ��ار �
� ���٣ ��٣٣٩، ھ��٣٩، � �
����، �وت، ا�� � � ��ا�، ا� � � � �، ا�� ) ٢( �� ��٢٣٣، ھ���٢، دار ا
)٣ ( � ،� � ا�، ا� � ا� ا� � �ا�م � �:، � �د� �ا� ، �� ��� ٣�٩٨ ،� � �� �
��
� ��
�:
� اول: �وت: ��ؤوط ر�ا� ٦�٨٢، م���٢ا���
���٩٩، ا�� � � ا��� ) �(
� ، �ب ا��م ��ب وا�، � �رى )�( �: ، ملسو هيلع هللا ىلص �ب ا�ا�ب ا�ا� � ������� ،٦��٨٦
-
�� و � �
٢:�رہ �٦:
٦
۔�� � �� �
� ملسو هيلع هللا ىلص � ا�دے � ا�ات �د آ� ملسو هيلع هللا ىلص ان � ر�ل ا� � ز�� � � �� �� �وع
� ا� �� � ���: ملسو هيلع هللا ىلص�� ر�ل ا� ��
م�ن� ��ر�ه� أ��� ي����ر�أ� � ع�ب���
� ا��ن� أ���
ر�ا��ة�� ف��ل�ي����ر�أ�ه� ع�ل�ى �� ��
�ال���ر���� ����ا ��م�ا أ�ن��� )�(
�� � ا � ام � � �ح ��ا� �� �� � � � وہ ا�ا � � ا� � � �آن �”
� �� ملسو هيلع هللا ىلص � ر�ل ا� � �� � � � � �� � � � � �� ان � وا� در�ر ر��
� � :� ر� دارى � �� �ت ا� �� ا�ى
��ن� �ين�ا م�ا ن��ر�� إ��� أ��� ع�ب��� ا���
���ن�ا �� ن� الي�م�ن� ف�م���� م� م��� أ��� و�أ���
����
���� ���ي��� الن��� ن� أ�ه�
��ج��� م�ع���� و��� �� م�س�
ن� �����ل�ه�ا ن��ر�� م� م�
ع�ل�ى ل� أ�م��ه�
�����
�� )٢( �� الن���
”� � آ� � � �� � � �� اور ان � وا�ہ � � ا� �د � اور �ار� � ملسو هيلع هللا ىلص� � � �ت � آ� �� � و� � ان �� ا�م ملسو هيلع هللا ىلص ر�ل ا�
� ر� �دار �
� �ر اور ا� اس در� � �ا � آ� در�ر �ت � وا� � � � آ� � � � � ملسو هيلع هللا ىلص و
ا� �� � ��� :
ن� ����� م� �ا م� ر�ا أ�����
� شل��� ��ن��� م���م�
ع�ب������ ا��ن� أ���
�م�ر��� ع�ل�ي�ه� �� ����ة�
)٣(
�� ���ا � � � � � �رے � ا� �� � ا� �د ”
و� � وا� � � �� � � � � ر�� � � ا�ازہ ان � در�ِر ص � � ان � � دو�
� ۔ �ت � � ان � � � ��ر ا�دہ وا�ں � �� � �� �ام اور �� � ان � ��
: اور ��� ں � � ���� �� وا� در�ا� � �ر � اور وز� � ��
م�ا � م�ع�ل��
ع���� ��ن� م�س���ا� و�ع�ب��� ا���
ر� أ�م� �� ل�ي����� ع�م�ا�� ��ن� ����� ���� ���ع����� إ�
إ�
ن� أ�����اب� ���م��� ن� الن���ب�ا�� م�
ير�ا� و����ا م� ف�ا���ع��ا� � و�و���
�� ���� �� ن� أ�ه�� م�
ا� و�ا���ت���وا ن��ه�م����� ف�ا���ع��ا ف��ت��ع�ل�م��ا م�
م�ال� ع�ل�ى ���ي���
ع���� و����� ج�ع�ل��� ا��ن� م�س�
�����������������������������������������������������������
٧�٢٨٧، ���٢ �: ��، � �ا� � �د، � � �ا � ) �(
، ��ب �� � ا� � �د ، ��ب ا�، � �رى )٢(� ��� :� ��٢٨، ٣٧٦٣
� �، ��ى )٣( ��ى، � ، ��ب �� � ا� � �د ، �ا� ا�اب، �� ��� ٣٨� ٨ ،� � �� �
��
� :ا �
�� � ��، � ا��اد و� � �� �� � �و� ��٦٧٣، م ��٩٧ � ھ ��٣٩ � دوم:، �، ا� � ا�� �
-
� ر�� �� � �� اور د�ع � ��ان �� ��دار ٧
� ع�ل�ى ن��ف�س�ع�ب��� ا���
�� �� م�ا� و����� ����ر��������� )�(
���رے �س ا�” ��� ر� �ں اور � اور � ا� � � �ر � � � اور وز� � � �د �
�� � � ملسو هيلع هللا ىلص دو�ں �ات ر�ل ا� ان � ��ں � �ب �� �ر � � �ا
� � � اور� � ا� �د � ا�� د�ن ل � �ان �ر � � �ا ان � �رے
� ا ور ان دو�ں � �وى �و اور � � � ا� � �د � ا�� �و اور ان دو�ں �
�دى � ا� ذات � �� � �� � ��
� �� � وا�� �� � ا� ���ت �ا� � �د ،��ت وا� �� � � �ت � �
اس و� � ۔اس �ح ا�اد �زى اور �دار �زى � �� ا�ا� � � ان ا�اد � �� � � �� �
اور اس �� � � �� � ��ں � �ر��ت � � � ر� � � ان � �� � � � ، ان � ��
�� ��ہ ان � ��ں اور ��ں � � � � � ۔ ��� ان � ��ں � ��ہ � � �
�� وا�ں � � ا� � �ت � ا� � ملسو هيلع هللا ىلص ر�ل ا� اور �� � � � �
�س � � ا� �� � اور اس � � آ� ملسو هيلع هللا ىلص � � � آ� ��س � � زاد �� ملسو هيلع هللا ىلص � �
�ر � ۔آ���۔ آ� �ل �ا� �س � �م � ز�دہ � �ت � � �� � و�دت �
� ر� � آ� ا� �� � �� اور آ� � �� � � � ملسو هيلع هللا ىلص �ر � � �ر ��� � دوران
)٢(۔ا� �ب �رك � آ� � � دى
� �ت � � � �� �� � � � � �ا� � ان � ملسو هيلع هللا ىلص � آ� �ت � ��
اور ر�ل ا�م � � ۔ان � � دو� �� � �� � ا�ال و ا�ل � آ�� اورملسو هيلع هللا ىلص د��
� ا�� �: ��ر ��� � � � وا� � �� � �
�ے اورملسو هيلع هللا ىلص ا� رات ر�ل ا�م �آ� � آ� � �ز ملسو هيلع هللا ىلصرات � و� ���
�� � � �و� �ار �� � ا� و� �ا� � � آ�ملسو هيلع هللا ىلص آ� ۔و� اور ان � ملسو هيلع هللا ىلص� � ا�
� �و� � � ۔آ� ملسو هيلع هللا ىلص� آ� �� �ر� � � ا� �س ��� �ت �� ملسو هيلع هللا ىلص � و�
: ان � � د� ���
�����������������������������������������������������������
� ، ا�رك � ا�، � � �ا�، ا�� )�( � �ر � ����، �ب �� ا� � �:��ذ� � ����٦٦٣ ،
� : � �ا�در � � �� ���
، � �� �� � ٣��٣٨، م ���٩٩ اول: ، �وت، �دار ا� ا
�����، ا�� � � ا��� )٢(
-
�� و � �
٢:�رہ �٦:
٨
: � د� ���ملسو هيلع هللا ىلص آ�
ي�� �ه� الت���و� م�
ين�� و�ع�ل���الل�ه��� ف�����ه� �� ال���
)� (
�� �د� � � � �� اور ا� اے ا�”
�: ا� اور روا� �
� م�س��� � � الن��� �� و���ع�ا ��أ���
م�ة� ����� ��� )٢(
� � � د� ��� � � �� �ا �ے � ملسو هيلع هللا ىلصآ� ” �اور �ے
� ان ��ملسو هيلع هللا ىلص ر�ل ا� �ںاس �ح � �ا� � � د�� ان � ر�ل ا� ��
� � �� �� �ملسو هيلع هللا ىلص � اور اور ا�دہ �� � �� � � � ملسو هيلع هللا ىلصو� ان � ر�ل ا� �
� � � � �ف آ� � �� �� � اور � ��ت � �ود اور دن � � ز�� � �� ملسو هيلع هللا ىلص�
۔� �� �� � � � وا� �� � �� ز�� اور رات � ��ت ملسو هيلع هللا ىلص�۔ � آ�
اور ا�دے � � �� � � � ان � ر� ل ا� � د� ۔ملسو هيلع هللا ىلص � � � آ� �� د�ؤں �
� د� ���: � اور�� ا� �� ملسو هيلع هللا ىلص ا� �� � � ر�ل ا� �د ��� � �
ه� الل�ه��� � م�م�ة� ع�ل�� ��
ي�� ا������و� و�
ت�اب� )٣(�ال���
”� �� اور �ب ا� � � اے ا� ا�
:� ا� �ح ا� دو�ى روا� �
و���ا�� ������� ��م��� �ه� الل�ه��� ا��� م�
ت�اب� ع�ل�� )�( �ال���
�اے ا� ا� �ب � � � �� � ����� ا� �� ملسو هيلع هللا ىلص � ر�ل ا� ”
او ر�ل ا� �ا� �س � اور د�ؤں � �� � ا�ملسو هيلع هللا ىلص ا� �م � � � �ا� �
� �� � � � ان � �رے � ��� :�� � ا� � �د
ا��ن� ع�ب�ا�� � نع���ر����ا�� ال���ر����
)�(
��� � � �ہ ��ن �ا� �س �آن ”
�����������������������������������������������������������
٢٣٩ �: ��، � �ا� � �س ، � � �ا � )�( ��٢٢، ٧�
��٣�٣، ���٨ �: ��، � �ا� � �س ، � � �ا � )٢(
ا� �� ) ٣( ،� ������ � � ا� ��، � ا�ب ر�ل ا� �ب ، � ا� �س، ملسو هيلع هللا ىلص� � �ب � ،
� ��� :� �٦٦ ،
� � �� ���
�اد � ا��� ��ادار ، � �
�� �� ا� ا��� �� ،���٨
��٢٦، ��٧: �� ا�ب)، �ا�( ملسو هيلع هللا ىلص �ب �ل ا�، �ب ا�، � �رى ) �(
، ذ� � ا� � �س ، �ب �� ا��، ا�رك � ا� )�(� ��� ٣�٦�٨، �٦٢٩
-
� ر�� �� � �� اور د�ع � ��ان �� ��دار ٩
�� �م �� ��� ت � ���ت ا� �س � � ا�ازہ اس �� اس۔ � �ں
�: �ر� � ��
� (ا� � �) �� �ر � �� �� � � ان ���� � � �ت � �ا� �س
�ں �� ��رى او�د � �ا�� �� � � � � � آ� اس �� ا�ں � ۔ � �رے ��
� � � � �ا� �س ��ں (� �) � � � �� � ���اب د� � آ� �� ا� �س
�� �ا� دن �ت � �� � ا� ،�ں � � � �ں ،ا� اور ان � �� � �ف اس
�� �ت � د�، ا� ن���ر� ا��� �� (ان ��ں �) � � ��ى �ف � (� �ل) د� ��ا ج�إ�
�رت � �و�ال�ف�ت��� � � �رےآ� ا� �رى �د �ے اور � � � � � � �رى � را� ��
و � � � ��� � اس � ،� � � � � � �م �، � � � � د� �، � � ا�ر
�ل �� � � � �� �را ��� � � � اے ا� �س ��ت � � �آ� ۔ �
� ا� � �د اور � � �� �� � ا� � ا� � � � �� � � � � � و�ت � � ملسو هيلع هللا ىلص ر�ل ���
� � اور ا�ر � ۔� و�ت � �� �ملسو هيلع هللا ىلصدى � � � � آ� � اور ا� �ل ۔�ا آ� ا� �� �
)�(۔� ��� � �ا � � �ل � � �را ���ت � ۔� �� وا�
��� � ��ت � ا�از� �ف ا� �ت �� �س�آن �� � � � �ا� � �ت ا�
� ا�دہ � � � � اور ان � � �ى ا�ال � � ان � ا� � �آن �� � �� � �� � ��
�ف �آن � �ود � � ۔
اور �و� � د� �ملسو هيلع هللا ىلص ر�ل ا�م � � اور �� �� � �ا�� � ا�د � ��
� ر � �� � �� ز�� � آج � � �ا�ں ��۔آ� � � � �ا�ں � �� � � ��
�� ا�ا� � � ان � ��ت � �� ر� ��ان � �� د� � �ا�ں � �وف � د�
� ��۔ا�دہ � ب�� وہ ا� �اج ��� �
�� ملسو هيلع هللا ىلصر�ل ا�م ۔� � ��� � ا� � �ت ا� ��ہ� �ا�ں � ��
� ا� ��ہ �ا ۔� آ� � � � وسدآ� � �م � ا��ن � � � اور � � � �� � و� � آ� �
�ر � � � � � آ� � � � �ل ا�م �ل � اور � �وہ � � � �� � اور ا�م ۔اور
�����������������������������������������������������������
��، � �رى ) �( � �� ���� �� �ر� ( ا� )، �ب ا � �� �
�� ����٩، ���٢٩: ��، �ب
-
�� و � �
٢:�رہ �٦:
��
ا�ں � ا� آ� � اور � �ح � � اور � � ملسو هيلع هللا ىلص ر�ل�ل �� � � � � � در�ر � وا�
�� �� ا� ز�� � اوڑ� ��ملسو هيلع هللا ىلص � آ� آزاد � )�( ۔� � � ا�د� � �د �� اور
� ملسو هيلع هللا ىلص � ��� ان � اس �� � ا�ں � اس � ا�ازہ � ر� �� اور اس ان � �
�� ��� ۔ ا� �� � آ� � ملسو هيلع هللا ىلص �� اور �د �� � �� اور �� � ان � ا�د� � ��
�ا� �� ���:
ي�� �� �� �������
ع��� م�ن� ا��� �� الن�ا�� أ��� ي������ ��ش�ف�اع�ت�
ي�ام�ة� ������� ��ا�� ال���
ا���
��ل��� �� أ��� ه�ر�ي��ر�ة� أ��� �� ظ�ن��ن��� ل����� ��� ا ع�ن� ي�س� ه���ن��� أ�و��� أ����� ا�����ي��
م�
م�ان� ��أ�ي��� ل�
ر����� م� ع�ل�ى ��
ع��� ا�����ي�� ش�ف�اع��� الن�ا�� أ��� ي������ ��
ي�ام�ة� م�ن� ال���
��ا ا��� إ��� إ�ل�ه� �� ��ا�� ن� ��ال�
أ�و� ���ل�ب�ه� م�ه� �ن��ف�س�
)٢ (
� � ملسو هيلع هللا ىلص � ر�ل ا� ” � آ� � �� � � �� � دن � ��ں � ز�دہ
� �ر � � �ل � � ا���ہ ملسو هيلع هللا ىلص �� ر�ل ا� � � ��� ���� � � � �
� � �� ،� � � � � ز�دہ � ۔�� � �رى �ص د� � � �ت � � �
� �� � �� دل �َ �ب �ى �� � �� � دن وہ �ِ ��َ � � � � � ا� �
�َُ � دے �ِ���َ� ا�
ا���ہ �ت � � �� آ�� � د� � ��ن � � � � � � �ل �
: د� � ا�ازہ اس �� � ��� � ���
ن����� "ر� ه�ر�ي��ر�ة� أ��� إ��� ������ل���� ��ا�� إ�
�� ي�� ي��� ع�ن� ا�����
�� م�ا ا�� و�������ل���� ������� ��
ر�ين� ال�م�ه�اج�
�ن���ا�� ����� �� و�ا�� ع�ن� ������
������� ������ ه�ر�ي��ر�ة� أ��� ����ي�� ا��� ���
و�إ�
������ن� إ�
ر�ين� م���ل�ه��� ��ا�� ال�م�ه�اج� ��ف��� ي�ش�
��ا�� ��� �� ������� أ�ل����� و���ن��� ��
ا���
ع�ل�ى����
��ا ف�����ه��� ������ م�ف��� ��ا���ا إ� ��ا و�أ���
���� و���ا�� ن�س��ا إ� ي�ش����� ��
ن� إ� م�
�ن���ا�� �� ع�م��� ا��ين�ا ام�ر�أ� و���ن��� أ�م���ا���
س���ن� م�
م�س�ا���� م��� أ�ع�� ال��ف�ة�
��
������� ��ا�� و����� ي��ن�س����� ��ه� ����ي�� ا��� ��
���� �������ه� أ����� ي��ب�س��� ل�ن� إ�ن�ه� ������
�� م���ال��� أ�����
���م��� ��� ه���ه��� �������ه� إ�ل�ي�ه�
ر�ة� ف��ب�س����� أ������ م�ا و�ع�ى إ� ���� ع�ل��� ���
م���ال�ت�ه� ������� ����ى إ���ا��� إ�ىل� ���ع�ت��ه�ا ا��� ي�� ف�م�ا ����
ن� ن�س� م���ال�ة� م�
�������
��ل��� ن� ا���
�� م� ����" )٣(
�����������������������������������������������������������
�� � � ا� � �، �� )�( ���ب �، �� � ���وت، ا��ب �� ا��� � �� ،���� �
� �٢��٧٧، ��٩٩٢، دار ا
�ب ، �ب ا�، � �رى )٢(� ���٣، ٩٩ �: ��، ا�ص � ا���
���٣، ��٨ �: ��، �ب � ا�، �ب ا�، ا� )٣(
-
� ر�� �� � �� اور د�ع � ��ان �� ��دار ��
� � ز�دہ ملسو هيلع هللا ىلص ر�ل ا� �ا� ��ہ � ��� � � � � ���ت ا���ہ ”
� ��� �ن �� � اور � � � � �ت � � ��� وا�ر ر�ل ا� � ا���ہ
�� � � ۔�ح روا� �و� و �� � �زار ��� �� � � �رے � �ل
� � � ر�، � وہ ملسو هيلع هللا ىلص �وف ر� � اور �ا � � �ا ر� � � ر�ل ا�
ا�ر اور �رے ر� �د � � وہ �� �ل �� � �� �� � � �� �� ��
۔ � �وں � � ا� � �� �� � � اور � ���ں � ان � �� ��ں
� �� �ن �� �� ��� ملسو هيلع هللا ىلص � �د ر� � � وہ �ل �� � اور ر�ل ا�
� � � ا� �ا �� �ں � � � ا� � � ��ں � وہ ا� �ے � �
� � ا� � � دى � � اوڑ� �ا � ۔ں � ا� �د ر� ��، � � �ت � � �
ا� � � � � � � � � اس � � � ا� � � ملسو هيلع هللا ىلص �ں � � ر�ل ا�
�� �� �ت � ��ملسو هيلع هللا ىلص � � اس دن � � � � ر�ل ا�
� �ڑے و� � وہ ا� �ان � � �� �� ��� ا� ��ان �ب � � �� �
�۔ �رت � ��ں �م �� � �
ا�ح ا� ا� ر� � � � � ا�ن � � �زم و�وم � � ر� � ،�� اس � � ا��
� �� � د� �۔ا� � �� �ام ر�ان ا�ن � ز� �اورز�� �� � رہ � � �د �
ا� ا� � ز��ں � اس � � وا� �� � ۔
، اُ� � �، �ا� � �د، ز� �ت � ا��، �ذ � �، ا��� ا�ى، � � �
ا��ہ � ا�اح � ��، �دہ � ��، � � ا� و�ص، �� � �ا�، اَ���ہ، �ا� � �س،
ا� � �� ں � ا�م � �� اور ا�ح ��ہ � � �ر ان �� � ��� � و�ہ� اور
)�(۔�ا� � �� اور اس � ��ت � �� �دار ادا �
�آن ،�� اور� � �� �ر ��� � � و� � �ر ان �� � ��ت �ذ � �
� ا� ا�م � ا�� اور ��ں � � و�� � � � ملسو هيلع هللا ىلص �� � ۔ا� و� � � ��
� ا� � ذ� دار�ں ��ى اور � �� را�� � � �� ا�� � ��ا� � � ر ��� ۔آ�
�����������������������������������������������������������
�ص:، ����٢، ��ر، ادارہ ا��ت، � درس �� اور ان � �م � و�� � ا�ون، �� ا� ) �(
-
�� و � �
٢:�رہ �٦:
�٢
��� :� � � �ر� � � � � ��� � �ت �ذ ملسو هيلع هللا ىلص � �۔آ�
�� �����م�ا ��ت����� إ�ن��� � أ�ه�ت�اب�
ت��ه��� ف�����ا �� ���ىل� ف�ا��ع�ه��� ج�
وا أ��� إ� ه��� ل�ه� �� أ��� ي�ش� إ�
ا و�أ��� ا��� إ��� ������� ���م����� ل��� أ���اع��ا ه��� ف����� ا���
ل� �ه��� ����رب� ���� ا��� أ��� ف�����
�� ف��ر��� ����� ع�ل�ي�ه�
��ل���ا���� �����
ي�������� و�ل�ي��ل�ة�
�� ل��� أ���اع��ا ه��� ف���ل� ����
�ه��� رب� �� ف��ر��� ���� ا��� أ��� ف�����
ن� ��������� ������ة� ع�ل�ي�ه��� م�
ي�ا��ه� ع�ل�ى ف��ت��ر��� أ���ن�
���� ف����ر�ا��ه�
�� ل��� أ���اع��ا ه��� ف���ل� ك� ���� �� ف�����
�� و���ر�ا�� أ�م���ا���
��ع���ة� و�ا���� ال�م�ظ�ل����
ن�ه� ل�ي��� ف���ن�ه� � ���ي�� و��������اب� ا���
���)�(
� ا� ا� �م � �س �ر� � � ا� �ب � ۔اس �� � و�ں � � � ا� ”
ا� � � ملسو هيلع هللا ىلصوہ اس �ت � �ا� د� � ا� � �ا �� �د � او ر� د�ت دو�
� ان �روزا� ر�ل �۔وہ اس �ت � � �ر ى �ت �ن � � ا� �ؤ � ا� ��
�ت � �ن � � ا� �ر ى � � وہ دن رات � �� و� � �ز� �� � �۔
� ان � ��اروں � � �� � �ز�� د� �ورى �ار د� �۔ان � � ا� �� �ؤ�
وہ اس � � �ر ى �ت �ن � � ان � اور ان � ��ں � �چ � �� �۔ � �
ا� �ل � � �اور�م � آہ � ڈرو� اس � اورا� � در�ن �� ر�و� �
�۔�
و�م�ع�ا�� ������� ���ع���ه� ل�م�ا"ر�ا ���م�ا ��ا�� ج�ب��� ��ن� ا���
�ر�ا و��� ي�س�
�ر�ا ���ع�س�
و��� و���ش��
ر�ا"و�����او�ع�ا ���ن��ف��
)٢(
)� � � (� �)اور�ذ � ��� ا�(ا��� ا��ى ملسو هيلع هللا ىلص ر�ل ا� ”
�ا �� ،� � ڈا�،ا� �� �ى ��،د� � ان � ���� (��ں ��)آ��ں
��ت � د�� اور� دو�ں آ� � ا�� � �م ��
� � �ف ا� � � � � � �� ا�ر � ا�رج � � اس � � وہ ا�م ��ت �ذ
� � )٣(۔���اور ا�م � ا�م � � � ���� � اور � � �۔وہ ��ں � �آن �
)�(۔� و�ں د� � د� � � ��ر ���� � �ذ � �ملسو هيلع هللا ىلص� � � ��
� �ر ا�اد�ت �ا� � �د ، �� �� ا� �� ، ا� � � اور �ذ � ملسو هيلع هللا ىلص ر�ل ا�
�����������������������������������������������������������
���� و�د � �ب �� ا��، �ب ا���، � �رى )�( ����� ��ا � ا�
� �� �: ، ا�ا� � ٢��٢٨، �����٩٦
�وا و� �وا�: ملسو هيلع هللا ىلص �ب �ل ا�، ا�دب �ب، ا� )٢( ��� :� � ٨�٣، ����٦�٢�
����٦ ٣، �با�ب � ��ا�� )٣(
٣����٣، ا� )�(
-
� ر�� �� � �� اور د�ع � ��ان �� ��دار �٣
�رى، �� ، �روں ا�اد �آن � � ���� � � � ���۔ �� �ص �ر � �آن � �
ا�اد � �ر � � ۔اور � � اور ان � �آن � � �ر �� � �آن � � � � �ل � � ا�
اس � � ا�� �زوں �۔
ت����ر����ا� ن� ال���ر���� ا��ن� أ������ع�ة� م�
ع�ب��� م� ��ن� ا���
ع���� م�س�ي��ف�ة� أ��� م���ىل� و���ا��� ����
��ن� و�أ����� ��ع���
ب��� ��ن� و�م�ع�ا�� �ج�)�(
�ر ا�ص � �آن ��، �ا� � �د، ا��� � آزاد �دہ �م ��، ا� � � ��
‘‘�۔ �اور �ذ � �
�ان � � ا�ن �� وا�ں � �� �۔آ� ا� ��رت � �ر� �ت � � �
�۔�� ز�دہ �ت �دا� � اور ا�م �� � � آ� �
� روا� ��� � � ان � �� � � �ملسو هيلع هللا ىلص � � � وا� � � ر�ل ا� ر� ا���
) ٢(‘‘ا�م � � د� اور د� � �ت اور � � �ا ��۔� د� � وہ ��ں � �آن ���اور ان �
:�ن �� �� �ا� � �زب
�� م�ن� أ�و��� "ن�ا ���� ��ن� م���ع��� ع�ل�ي��
و�ا��ن� ع�م����� أ���
ت���� ا�� م��� و����� "الن�ا�� ي����ر���
)٣(
آ� اور � �ات ��ں � � � � اور ا� ام �م� � � ��رے �ں ”
��آن ��� �
ان � ا�� � �وا� �� ‘‘ ا�ى�� ا� � ان � �م �� � اوروہ (��� وا�) �ر �ا
� �� � �ف د� �ت اور �ت ا�� � �ز � � ا���۔� � � � �د
�زل �� وا� �آن � � �د �� وا� � �۔ا� � �ملسو هيلع هللا ىلص �� � �� �� وہ ر�ل ا�
� �ں � ا�ر �� � ا� �ا�ں � ملسو هيلع هللا ىلص ر�ل ا� � ان � ا�� ا�م � � � ��� اور �
� ۔�� �ذا � � �ا�م � �ر �داران �م�ور ا� دا�ہ ا�م � � �ت ا� � د �
)�( ۔دا� �� اور � ان � �م � ا� �� �ف � ا�م �� � �
�����������������������������������������������������������
�: ، ��ب �� �ذ � ، ا�� �ب ��، ى� �ر )�(� ��٣٦، ���٣٨�٦
�، � ا�� ، م�ا� ) ٢(���� ا��� � �� � �وت ، دارا��، ا � ���٩ ��٣ �، ٩٧�
�رى )٣(�
� و��� ملسو هيلع هللا ىلص�ب �م ا�، ا�� �ب، �� � �:، ا���
� ��٦٦، ����٣٩٢
��د�، دار ا� ا�زى، ا��� ا�و�ن، �ن ا�دہ )�( � �� �٨٧۔�٨٦ص:، م��٩٩۔ ھ���٢، ا��م ا
-
�� و � �
٢:�رہ �٦:
��
� � ��ت �دہ � �� ان �� � ��ں � � � �ں � �ان �ب � �
و� � دس آد�ں � �ل � ۔ا�ر �� � و�د � �ل � �� � � آ� وہ ان � � �� � ،�
)�(۔� �� � � � �ملسو هيلع هللا ىلص � � وہ اس � �� � اور ان � �ت � � � �ں � � ��
� ا� �و� � � � �� � ��ں � آ�ملسو هيلع هللا ىلص � � �ل � � آ� ملسو هيلع هللا ىلص ر�ل ا�
ملسو هيلع هللا ىلص آ� ا�۔اس �ح� � ذ� دار ��د� اور ان � � � �آن � � ر� �� اس � دو�وں �
� � � ��ں � �ر ���۔ ا�ب � � � و�� �
ا� �ن � � �ن �� � ا�ب � � � ا� � � ��ت �دہ � �� �
)٢(۔�� ��آن اور ��� � � ا�� � � � �ر � اس �
� ۔آ�ا�� ��ت �دہ ر� � �� �ت � �ص � � �ى � � �را �آن �
� ا� � ز� �� �۔ا� � � � � ا�ب � ���� �ا �،� � �ى �ا�ت� �ر� ۔�
)٣(۔اور �� � � � � �ا�ت
اور �� � ز��ں ���� �ام � ��ان �� � اور ز�دہ� � ا�ح� �� ���
آ�دہ ر� �۔� � � �و� � ا� �دار ادا ��
اور � � � ا� � ا� او ر�ورى � � �دى �ور�ت ز�� �� �دت � � �م ،�
�ان � � �م � ��،� ،ا��،رو�� او ر�ى ز�� � �ر �ا �� � � ���۔��ان
اور د� � � ��ت اور ا�� ��ے � آ�د ���� �ام � ا�ار � �ہ ا�وز � � ا� ہ �
� دور � �ا�ں � � �� �� �۔ �ل �� �
� � �ان �� � �ا� �� � � �وہ � �را � � �۔� ��اہ � � ��ں
�����������������������������������������������������������
� ا�م ا��، � � ا�� �ن، �ذ )�( ا� �، �� � ��
�، ر�ؤوط� � ��� ����، ھ ����، ا��� �
داودا )٢( ا�، � � ���ن � � � داؤد، �� ا� ا�، ��اب ا��ر�، � � � ، �ب� ���٣��٦ ، � ا��� � � :� � �� �
��
�� � �� ��� ، �ا �
��� � � �ا
�� �
���ا، ا��� � �وت ،�� � �� ،٣�٢٦�
���� � � � � � ا��� ، � ا�ا )٣( ����� � �ا� ا� ا �
��وت ،دار ا� ، ا� ا��، � � ٣���٨، ھ ���٩، ��
-
� ر�� �� � �� اور د�ع � ��ان �� ��دار ��
�د� � اور � � �ل � � �ا����م ِ ۔آ� � �� � ملسو هيلع هللا ىلصا�م ��� �۔ � ��ں � �� ��
�� ا�ر �� � � ا�� دارا�� �� و� �اس � �ف � �ا۔آ� � �رہ� �رے
� � �� � �� �٢ �٢� �� ا� �ان � �� � ��ں � � ��۔��ان �ب � ا�
�ر � �� �ان ��رہ �� �� � اور �� �ب � ا� ملسو هيلع هللا ىلص�ر �� �ا�ا� � �۔�
��� � � و�ل ملسو هيلع هللا ىلص )�(۔�� ر��
وہ �ت �ب � �� � � �،� �� ��ں � �� ا�م � � �� � � ا�
�ت ا�� � �۔�ب �� �ر ا�� ر� �ں � � آ� �� و�ل ملسو هيلع هللا ىلص � � �� �
)٢(۔� � و�ت ��� � ��ر �� �ر ر� �ں � � آ�� � آ���ا،� ا��
� �� �د � ��ت �ا� � ام �م �� �� � و� � �د � �� � �� �
و� � � �ں � �� � ۔وہ ��ں � � �� �� � � � دے � دو�ں �ں � در�ن �ا
)٣(۔�� � �� �ہ � ��دو � �� �ں اس �
� ا�� ا�م � � �� � �ت �ا� � ام ملسو هيلع هللا ىلص � �� � � � �� � �� �
� �� � ا�� اور�� � �ف � ��� ۔��م
ا�ا� آ�)٦(،�� )�(�اط)�(�وہ � و�ہ ا��ع ا�ر �،�ن،�اا��،ذات � � �
�����������������������������������������������������������
ا�، ا�ت، � � �ن، ا� �ن )�( � � ا� ر�ل ا� �ب، �ا� � �� ،� �� � ���� وزار� ا�رف
�، �ا�ا���
����
٢�٦٧، � �٩٧٣ � اول:، �د� ���ر آ�د ، دا�� ا�رف ا��
٧�٣٢، ا� ا�� )٢(
���٢ �، ا� )٣(
��٧ � �� � �� �، اس � � ٢٩ا�ا�، � اور �� � در�ن ا� �م � �م �، � را� � �� �� �� )�(
� دو �ى � � آ�� �� � � �� �� � � �ا � �ملسو هيلع هللا ىلص ر�ل ��� � �اہ � د�� ������ � ا� ۔���
ا�� اردو �زار �ا�، �� �
� ،� � ا��� �
� � � ا� �ون، ��
� � ���٢�٩ون، �ا�� � ا� �ون، �ر�
)�( � � ا� � �ڑ � دو �� � ،�اط � دو �ڑوں � ��د در � � � � �م �� ،��ن � � �
� �ا ،�� ��ہ � � � � �� �� ا�ول دو �ى � � � ،آ� دو � �� � �ہ روا� �� � � � �� � ر
:آ� � � د�� ������ � ��٢�٢ � �ت ا� �، �� ��� �ا� ا�دى �ا� ا�� ��ر، ا� �، � ۔���
�� � � �� ��، �� ز�ن � � � � � ا� �ن � ��ت �� � � � وا� � �� �� �� � )٦(
:� اور �ز ��ن � د� ا� � اس � �م �ا � � د�� ������ � �� ا� � ذى ا� دو �ى � � آ� ۔ ��� ����٢م ���
-
�� و � �
٢:�رہ �٦:
�٦
� د�ں �� اس � � �� ر�� � � � ��وہ �ر � �� � � آ�� � � �۔
)�(۔� �د ��� �ف �ت ا���
ا��ن ا�و�ن �� � �� � ۔ آ� ��ا� ا� ام �م دا�ہ ا�م � دا� �� �ر
��٦ �ت و �� � �رہ � � ��آن � � �� اور � � �ل � � �۔ آ��� �
ا��ل�ا�ا� آ�ت � �ول �ا۔ آ� �� � � �ف �� �۔ اس � �وہ ملسو هيلع هللا ىلص � �ذن ��
)٢(۔�� �� (ا�م) �� � ا�از �� �ا �٣ � �وات � �� � �آ�
د� � � آ� � آ� � � �ف �آن � � �� � اور �� ز�� اس �ت � �
� �رى �رت ر� �� اور ا�م وا�ام ر� � �� � �و�د ا�ر ��ں � � دى � ��
۔�� �� �ر � ��٣ ا� �� � ملسو هيلع هللا ىلص �۔ا� � � ��
� � � دد ��ں � ا� �اور �ذ � � �ا��ى � �ت ا���ملسو هيلع هللا ىلصر�ل ا�
)٣(۔ا� �ر� ��د �۔� ان دو ��ں � � �
�� ��ى � �ت ا��� ا�ى �� � ملسو هيلع هللا ىلصر�ل ا� � ‘ز�� اور ‘�ن�� � �
� �۔ �ت ا� �� ا�ى �ر � ا� �� ��� آ� �آن � � �ا ۔� ں � �� ��
:�ں �� � �ملسو هيلع هللا ىلص � ��رت آواز � ��ن ر�� �آ� � اور �رت ر� �۔
ي�� ل����� م����ى أ��� �� ���م�ا��ا أ�ع���
ن� م� م���ام��� م�
���او��� ���)� (
”� � � � ۔�ا��� � آل داود � � ا� � � ��ر (� آواز)
�� � و� � �ت � � و�د ا�د � � � �� �ت � د�ى � � � � � ز�دہ
� �د� �ا�� آ� �ا۔� � � اس � � �ت ‘‘ �رب��� � �� ا��ى �� ا���
�� اور � دوم ��ت � دو�رہ� � آ� �� �� � �� اور � ا�ا� � �� �� وا�
)�(۔� �ا� ا�م د� ر� ��� � �� �ر�ى
�����������������������������������������������������������
���٢ �، ا� ا�� )�(
�� � �ا��، �ى )٢( ا�ل �، �� � �� ��� �
��، ��� ا��ل � � ��
��وت ، ا��� � � ٢٢�٢٦، ھ ����، ��
� � ا�داعو�ذ �� ، �� �ب � ��، �ب ا�زى، � �رى )٣( �
� � �� �
����٦، �����٣ �: ، ا
�� ، �اب ا��ا، ��ى � ) �( ��٦٩٣، ��٣٨، ��، �ىا�� �ا�ب
� ا�م ا�� ) �( �� ،����
-
� ر�� �� � �� اور د�ع � ��ان �� ��دار �٧
اس �ت � �� � � ��ا ن �� �ام � ا�� � اور ��ر� � �� � ا�� ا�ر
� راہ � � ان � � آ�� � � ا�� � ا�م د� � � آج � � �ر�وں � � � �ف
� �� �� ا�� �ا� و�ا� � � �دو ر�� � � �ب اس �ت � �ر � � �� �ام �� �۔
� و� را� � �ے۔ �ف ا�ر �ے �
�� �ورت �ان �د � ور�� � �ل � ر� �� �� � ف �دت ملسو هيلع هللا ىلص � ��
� ا� � � د�� � � � ر� ۔ا�ب � � � وہ �ان ا�ر و��� �ں � �ان �د �
� � �ت �۔ اس،ا� ��ں � �را� � �
� �ف ،�،ا�ب � � �د � �� �� � ۔�ان � ��،�� � �� ا�ى
� � ��� � �ت �� � ا�� ����
�� اور � �و ��ر � � �ح ،ا� � ا� �وہ �
� �� � � ��۔� �� ا� زا� اور ��،�ا� � ذوا�د� �ك او ر�� �� ا� ��
)�(۔� ز�ہ دار � � �ان �رزار � �ار � �
�ف � اور �� ��� � � � � ر� � ر�ل ��ا� �ح �ت �ا� � �د
� � � � �دملسو هيلع هللا ىلص � �� وا� � و� � �م �وات � � �� ر� اور آ� ملسو هيلع هللا ىلصا�
)٢(۔� � � ر� �� ر� اور �م � ��ت � دوران � ا��
� � ،�� اور �ا� � دور �� �ت � �� �ر او� �ل ا�م � �۔آ� ��ت �
، �وہ �ر � و� � � � �آ� �م �ات � � �ر � �۔� ����را� ��ل � �را۔آ�
� �ان �د � � �� �۔آ� �� � �و� � ود،� � �� � � � �� � ا�از �
� � و� آ� � ��� �ر�� ا�م د�ا� � آ� �ر�ار � �م � ��م � �۔آ�
دى: �رت �� ملسو هيلع هللا ىلص
� � ���ع��� ا ل�ي��������� ��ا�� أ�و� الر�اي�ة� �� ب�ه� ��ج��� ����
�� ��ا�� أ�و� و������ل�ه� ا��� ��� ا��� ���
ت��� و������ل�ه� ا��� ي��ف���� ���ن� ف�����ا �ع�ل�ي�ه�
ع�ل�ا ف����ال��ا ن��ر�ج��ه� و�م�ا �� �� ه���
ف���ع���اه� ع�ل�
�����������������������������������������������������������
��٢٦ �، ھ���٢، � ا�م وا� ا�� ا�رہ، ا�� ا�� ا�، ا�ى ��م �ا )�(
����ب � )٢( �� ٣�٩٨٧، �� ا��ب ا���
-
�� و � �
٢:�رہ �٦:
�٨
ف��ف�ت��� ������� ا��� ا���
ع�ل�ي�ه�)�(
دوں �� � ا� اوراس � ملسو هيلع هللا ىلص ر�ل ا� ” � � ا� ا� � � � : ��� �
اور ا� � � ��� � � ا� اوراس �ر�ل � � �� �ملسو هيلع هللا ىلص � � � آ� ر�ل �
آ� ��� ان � آ�� � اس ��� �� �� ��� �۔ا�� � �ت �
� ا� � � د� اورا� � ان ملسو هيلع هللا ىلص ر�ل ا� �۔ا� � � ۔��ں � �� � � � �
�� �� �اد�� ��
ا�ذر � � � �� �ن �د � آ��� � � � �� �� � � ا� ا�� �� ه���
ت���م��ا ا�������م�ا��
�ہ ، اور وہ ان �ات � �رے � �زل �� �ں � �ر � دن �رزت � �)٢(
)٣(۔� ۔ان � �� � ر� � � � ،� اورو� � � آ� �� اور �ہ � �ر�
� �آ� )�( ۔وہ وا� �� � � � �م ا� �� � �آن � � ذ� � � ��ت ز�
��ں � � � � ا�م �ل �� وا� آ� � � �� � �۔ا�ن �ت � �ملسو هيلع هللا ىلص ��
��ن �� �� :� �۔�ت �ا� � � ��
������� أ�م�ر� ���ة� ��ن� ��ي��� م�����ة� ����و�ة� ا��� ��
ا�� ������� ف����ا�� ���� إ��� � �ا���
��ي��� ��ت�
�� ف���ع�ف�ر� �� و�إ�
ف��ع�ب��� ج�ع�ف�ر� ��ت� ع�ب��� ��ا�� ����و�ا��ة� ��ن� ا���
�� ��ن��� ا��� �� ف�يه�
��ل��� "ال�����و�ة�
)�(
� ا� ز� � �ر� � �� �۔ر�ل ا� ملسو هيلع هللا ىلص ر�ل ا� ” � � � �� ملسو هيلع هللا ىلص � �وہ ��
� ��� �ا��ں �اور ا���� � �� � � �د� � � ا� ز�
�ا��ں ��� روا�� �ا�
� �� � � �� �ص �ل �� �اور ان � �ر ان �ر �� ��ت ز� � � ا�ازى
� � ان ���� � � � �� �وہ �ر � �وہ �۔�� ر� � � ا� � � اس
� � ��� �وہ � اور ��ت � �ر�� �ا�م د� � ان ملسو هيلع هللا ىلص � �� � � ��ں � آ� �درى
)٦(۔د� � �� � � � � اور � �� ��ب وا� آ�� �� �رہ � ا� � � �ر ��� �۔� �����������������������������������������������������������
�رى )�(�
���� �� ا�� �ا� �ب �� �، �ب ا�ب ا�، � � �: ، �ا� �ا ا� ���٨، ���٣٧�٢
�٩:٢٢ا� �ر� )٢(
���٨، ��٣٩٩٩ �: ، �ب، �ب ا�زى، � �رى )٣(
٣٧�٣٣ا��اب: �ر� )�(
�رى )�(�
� ،�� � �: ، م� �ر� ا� �ب �و� ��
� ����٣، �����٢٦
�٣٣ ٣٢ص ، ��٩٩٧، ىراو�، � �ا � ت� د� �، ��ر � ��ر�، ا�� �� ڈا� )٦(
-
� ر�� �� � �� اور د�ع � ��ان �� ��دار �٩
�� � � ان � � ��رى ا� �� �� �ت �ص �ت �� ۔�ر ��ں � �وہ
)�(۔�� �� �،اس � ا�رت � �ہ ان � � � �� ����� � � � �ج � � ز��
� � �ان �ت ا�� � ز���� ��٢ ��٩ ا� ز�� � آ�ى ا�م � ا� ملسو هيلع هللا ىلص� ��
� ��ں � � ملسو هيلع هللا ىلص �رہ �ى �ہ � � آ�ى د�ں � � �� ۔� ا�� � � ��ا� ���
۔اس � � � �ر �� وا� � � اور � � ��ں � �� رو�ں � � ��� � د�
�� ۔� � �� � �� �ر � ا�ر� اور � ملسو هيلع هللا ىلص ��� ا�� �ت �� � � اس �
)٢(۔� �ر ��ز�
ا� � � ��� �:
�م � �ف روا� � � اس:�� � �� او رار�د ��� � �ت ا�� � ز�”
� �و۔� � �ؤ �۔و�ں �ب �دت �� � �� ،�ں �رے
)٣( �و�ں �� وا� � � ا� � ر �� �ں
ا�� �ت �� �� �� � � �� �� � ا�رت �ملسو هيلع هللا ىلص � � � ان ا�ر �
� ۔��� �� ��ت �ا� � � � � ا� ملسو هيلع هللا ىلص �ن �� � � � � � � �م ا� �
� � ملسو هيلع هللا ىلص � ا�رت � ��ں � ا�ا� � � � �� �� �ر� ۔�ت ا�� ��ت ا��
ا�� �� �ے �� اورار�د ���: � ا�رت � �ف ا�ا� �ا� �اس � � � اس � �� اب
� � �ز� ا�رت � � � اور �ے �د� � � � � ا�رت � � �� �� �۔ا� ���
) �(��� � � � ز�دہ �� �ز�دہ �� � � ۔ان � � ان
� ملسو هيلع هللا ىلص �م � �� � دا� �� اور � �� ا� � � �ن �� ����ت ا��
ر� اور � ��ار�د �� �� � ا� �ڑ �اروں � �د�۔ � آ� � � �،� � وہ ��ب
) �(۔�ل � �� آ�
� � � ا�ع دو�ں �� �� و�ت اور اس � �ز� � �ت ا��ملسو هيلع هللا ىلص �� � � ��
� ���اہ �ت �� و�ا� � � � � �� � � ا� � و� � � � ۔� � � رو�ں �
�����������������������������������������������������������
�٣�٣، � �زى، �ت ا� � )�(
٢���٢، ا�� ا�� ا� )٢(
�ر ى� ا�ر، � � � � �ا، ��ا )٣(�
��وت � دار ا��، ى�ح � �� ،٨���٢، �٣٧٩
��٦ ٦، ����٦٩ �: ، �ب، �ب ا�زى، � �رى )�(
� ا���، �ر� � � �ط، ا� � � � �ط )�(�� ��� :ص، � ا�م ��، ھ����، دار��
-
�� و � �
٢:�رہ �٦:
٢�
) �(۔اور اس � �و�د � �رى �ز� � � آور �� �
� � �ت و�� � �� ���ا ان �� ت ملسو هيلع هللا ىلص ا�م � �رج �ع �� � � ر�ل ا�
� �� د� ۔� ��،د� اور ا� � �ہ �� ملسو هيلع هللا ىلص � ��ا�ں �� �ام ر�ان ا� ا� � � آ�
س � ا�ن �دار � � �و� � ا�� �ل �اور �وا�� � �� �� �۔�� �ام
ا� ��ے � ذ� دار�ں � � � آج � ��ان � � ا� �م � � وہ �ملسو هيلع هللا ىلص ر�ل ا�
� � ا��م و�� � ��۔ ا�م ��
�� � ، د�ع � � � ر� ور�� �ر � ��ان �� � ا�م � �� ،�� �� ا
، �آن �� � �رت ود�س � �� � ��� � �د،ا� � �و� � �� �� �ت ز� � ��
،ا�� ا�م �،روا� �� � �ت � � �ت ا���ہ اور �ا� � �س�� اور �ذ� �
رت و،�د � � ا� � اور د�ع �� � ��� � � �� � � �ت � � �اور �دہ � �
� ، اور ا� �ح �� او را�� ا�ر ��� �ت ا�� � ز� ،ز� � �ر� اور �ت �
� �دار �رے � � ��� � � �ت ا��� ا��ى،�ا� � ام �م اور د� ��ان ��
�� �� �۔ � � � آج � ا� ز����ں،��وں اور �ں � ��راہ � �
��ا�ں � ذ� دار �� �� اور ان � ا�د � �� ۔���
� � وہ اس � ا� ا�از � �� ۔ ��ا�ں � ان � ا� � ���� ٢�
ذ� دارى دى �� ���
ز�� � � �ص �� �ام � ��ت ز�� � ��ا�ں � �رف ��� � ��٣
�ص � � � ر�� �� � � ۔ � � وہ ا� �وا� ��
�م � �� ۔ �� ا�م � ��ان ���