riesling noblesse oblige... vlaamse wijngilde commanderij brussel 25/09/09
TRANSCRIPT
RieslingNoblesse oblige...
Vlaamse Wijngilde
Commanderij Brussel 25/09/09
Inleiding Koning van de Elzas en onbetwistbare
kwaliteitsdruif in Duitsland Hoe is het mogelijk dat lievelingsdruif van de
wijnkenners, de smaakpapillen van de meeste wijndrinkers gewoonweg niet kan bekoren?
*populariteit van de Chardonnay*voorliefde voor houtgelagerde wijnen
Riesling heeft broertje dood aan eiken vaten Riesling moet je leren drinken Riesling geeft enkel grote wijn als je de druif alle
zorgen geeft en met lage rendementen werkt
Herkomst Bepaalde wetenschappers menen riesling al te zijn tegengekomen
in teksten van de Romeinse schrijver Plinius Ras is ontstaan als mutatie van een wilde druif uit het Rijnland, vitis
vinifera silvestris 1998: DNA-onderzoek door Dr. Ferdinand Regner van de
wijnbouwschool Klosterneuburg in Oostenrijk, toont aan dat de genetische ouders van riesling heunisch en traminer zijn.
Heunisch is een oeroud Middeneuropees druivenras Traminer is eigenlijk ook een verzamelnaam, een ras dat in
verscheidene hoedanigheden voorkomt, o.a. als gewürztraminer, maar ook als savagnin blanc, bekend uit de Franse Jura Traminer geldt als oerras, dat op zijn beurt ontstaan is uit een wilde druif (vitis silvestris)
Oorsprong van de naam 2 verklaringen Eerste theorie: riesling is afgeleid van het Duitse woord
“Rus”, hetgeen “donker hout” betekent en zou verwijzen naar de donkere kleur van een rieslingstok. Bovendien heeft het hout van de rieslingstok diepe groeven; het Duitse woord “rissig” betekent “vol spleten, gegroefd”.
Tweede theorie: meer aangenomen verklaring heeft te maken met negatieve karaktereigenschap van het druivenras riesling. Hij bloeit moeilijk in koud weer. Zou zijn afgeleid van het woord “verrieseln” = Franse term coulure
Riesling Witte druivensoort Oorsprong Duitsland Smaak- en neusimpressies kunnen in de jeugd
verschillen volgens ondergrond Kleine druifjes Dikke schil Kleine compacte trossen Groen tot goud gekleurd Bruine vlekjes bij grotere rijpheid
Riesling (2) Verdraagt goed lage temperaturen Beste resultaten in koelere gebieden: trage
rijping doet alle aroma’s tot zijn recht komen
Verkiest een goed gedraineerde bodem met als ondergrond leisteen
Riesling: vergisten en rijpen Vergisten en rijpen in roestvrije tanks doet zijn fris en fruitig
karakter behouden Kristalhelder fruit & smetteloos zuivere wijnen Meestal als monocépage Het aanbod is zeer divers:
*schuimwijn*stille droge wijn*stille zoete wijn (eiswein, vendanges tardives,
sélection de grains nobles...) Dit komt omdat de druif zich zo mooi leent tot verschillende
vinificatietechnieken door zijn hoog zuurgehalte
Riesling en zijn aroma’s Algemene aroma’s: perziken en appel, citrusfruit,
citroen, limoen, pompelmoes, ananas en passievrucht, citronella, munt, muskaat, kamperfoelie, brem, linde, acacia
Rijpere Rieslings geuren naar overrijpe ananas en petroleum
Jongere Rieslings: vers hooi, viooltjes, roos en wit steenfruit
Nobele rotting geeft een typische geur en smaak van gedroogde abrikozen en honing, amandelen en rozijntjes
Riesling en terroir op smaak Leisteen geeft een rokerig smaakje Andere bodems zullen vooral mineraal,
staal, teer, aards, bloemig of iets gekruid smaken
Gebruik Riesling is verbonden met Duitsland De trend is vooral droog De voornaamste regio’s zijn Mosel-Saar-Ruwer, Pfalz,
Rheinessen en Rheingau In Frankrijk enkel in de Elzas teruggevonden Omwille van de bodemgesteldheid (kalk en klei in de Elzas
tov leisteen in Duitsland) en het alcoholpercentage is de Riesling uit de Elzas zeer verschillend met deze uit Duitsland
Ook Riesling in Australië, Oostenrijk (Wachau, Kamptal), Nieuw-Zeeland, Canada, Verenigde Staten (Washington State), Zuid-Afrika, Luxemburg, Noordoost Italië en Oost- Europa (vooral Hongarije)
Laatrijpend en vorstbestendingVegetatieperiode bedraagt minstens 100 dagen (hogere kwaliteiten minstens zo’n 120-130 dagen), lopend van zijn relatief wat late bloei tussen (gemiddeld) 15 en 25 juni tot in oktober en november, al naar gelang het type wijn dat de wijnboer voor ogen heeft
Riesling is heel geschikt voor koelere klimaten dankzij vorstbestendigheid. Door de hardheid en rijpheid van het hout van de rieslingstok, kan deze zonder problemen stevige winter- en nachtvorst verdragen (tot - 25º Celsius).
Enkel bij zéér plotselinge temperatuursdalingen, zoals tijdens de jaarwisseling van 1978/1979, toen de temperatuur plotseling zakte van +10º Celsius in de vooravond naar -20º Celsius in de nacht, is er sprake van effecten op de oogst van het volgende wijnjaar.
Gevoeligheid aan ziekten en andere oorzaken van verlies Meeldauw, valse meeldauw en zwarte
vlekkenziekte kunnen behandeld worden met kopersulfaat (schimmelziektes)
Roodvuur of Roter Brenner (dikwijls te laat gezien)
Grijsrot Druivenbladrollers Wilde zwijnen en Reeën
Ziekten Meeldauw Valse Meeldauw
Ziekten (2) Roter Brenner Grijsrot
Ziekten (3) Druivenbladrollers Zonder woorden
Oogsten op rijpheid Voldoende graden Oechsle en alcohol Het soortelijk gewicht van suikerhoudende most is
groter dan die van water Uitgaand van water als eenheid (1.000), ligt het
mostgewicht van rijpe rieslingdruiven bijvoorbeeld op 1095
Men spreekt dan van een mostgewicht van 95º Oechsle
De relatie van mostgewicht en potentieel alcoholgehalte is grofweg 8:1, dus het potentiële alcoholgehalte van deze wijn is 11,9%.
Oogsten op rijpheid(2) Aromatische rijpheid Schilrijpheid Pitten (niet meer bitter en kastanjebruin)
Synoniemen Rhein Riesling (Oostenrijk)
Johannisberger RieslingWhite Riesling (Californië en Canada)Rhine Riesling (Australië)Riesling Renano (Italië)Rajnai Rizling (Hongarije)Klingelberger (Ortenau –Baden)
Geen synoniemen ! Welschriesling Riesling Italico laski Riesling Olasz Riesling Paarlriesling in Zuid-Afrika (=druif
Crouchen)
Bekende kruisingen Riesling grote rol gespeeld bij het ontstaan van “nieuwe
druivenrassen”, de zogenaamde Neuzüchtungen, waarbij het gekruist is met een ander druivenras
Bekendste kruising met riesling als een genetische ouder, is waarschijnlijk müller-thurgau, vernoemd naar zijn kweker, Dr. Müller uit het Zwitserse kanton ThurgauLange tijd gold sylvaner als genetische vader, maar genonderzoek eind jaren ’90 heeft aangetoond dat gutedel (chasselas) door Dr. Müller met riesling is gekruist
Scheurebe (sylvaner x riesling, naar Dr. Georg Scheu, 1916) Kerner. Die laatste is een kruising uit de blauwe druif
trollinger en riesling
Coteaux de Stadtbredimus 2007 Marque Nationale : wijn klaar om
onmiddellijk te drinken, 100 % Luxemburgse druiven, goedgekeurd door proefcommissie
Wijn van Vinsmoselle: staatscoöperatieve wijnvennootschap
Kalkgrond
Rajnai Riesling Apatsagi 2006 Hongarije
Afkomstig uit witte wijnstreek Pannonhalma Sinds 996 wijngaard Oudste actieve wijngaard Eigendom van Benidictijnen Prijswinnaar op wedstrijden Vulkanische ondergrond
Rajnai Riesling Apatsagi 2006 Hongarije
Warme zomer Aangename lange herfst dus mooie rijpe
druiven Handgeplukt Gekneusd en ontsteeld Langzame gisting op stalen tanks
Trimbach Riesling 2007 Ribeauvillé Wijn uit het “gamme classique” Zeer oud wijnhuis actief sinds 1626 Ondergrond van kalk, graniet en mergel
Trimbach Riesling Cuvée Fréderic Emile 2004 Enkel gemaakt in grote wijnjaren 2004 schitterend klimaat in september en oktober Afkomstig van topwijngaarden Geisberg en
Osterberg Zuid tot Zuid-Oosten expositie Lage rendementen door oude wijnstokken van
gemiddeld 40 jaar Marne-kalk en kiezels 20 jaar bewaarkracht minstens
Loimer Riesling Langenlois Steinmassl – Kamptal 2007
Eigendom van Fred Loimer “Beste wijnboer van Oostenrijk –wit” 5000 stokken/hectare tov gemiddeld
3000 = laag rendement DAC-reserve wijn 10 hectare Klei en vuursteen grond
DAC Een DAC-wijn – Districtus Austriae
Controllatus – is een typische, naar smaak streng gecontroleerde profielwijn uit een bepaald herkomstgebied in Oostenrijk
Start in 2003 Oorspronkelijk voor Grüner Veltliner
Loimer Riesling 2007 Ondergrond van Gneiss, vuursteen Bovengrond van bruine klei (50 cm) afgewisseld
door stroken kalk bestrooid met veel kiezels Klei bij de onderkant van de wijngaard aan de
rivier Kamp 250 meter hoog Manuele ogst eind oktober Rijpt in grote foeders op gisten
Georg Breuer, Riesling Terra Montosa, 2007, Duitsland
Gesticht in 1880 Sinds begin 20ste eeuw in bezit van Georg
Breuer (1910-1982) Bernard Breuer Ongeveer 30 hectares in Rüdesheim en
Rauenthal
Georg Breuer, Riesling Terra Montosa, 2007, Duitsland Rheingau Hoge heuvels Topwijngaarden Nonnenberg & Schlossberg Oogst op optimale rijpheid Schilinweking na oogst Rijpt op houten fouders op gisten Kwarts, leem, kiezel en veel ijzeroxide
Robert Weil, Riesling, Kiedrich Gräfenberg, Spätlese, 2007, Duitsland
Rheingau Ondergrond rijk aan mineralen Gesticht in 1875 door Robert Weil Prof Duits aan de
Sorbonne in Parijs
Robert Weil, Riesling, Kiedrich Gräfenberg, Spätlese, 2007, Duitsland Nu vierde generatie Wilhelm Weil is nu wijnmaker 73 hectares waarvan 98%
Riesling Gräfenberg 10,8 hectares Leem, Loess en kiezels tot in de ondergrond Microklimaat met veel zon en beschut tegen
koude wind Geeft steeds zeer minerale wijnen
Hugel, Riesling, Riquewihr, Elzas, Frankrijk, 2004
Sélection de Grains Nobles (SGN) Wijngaarden in 12 dorpen Gesticht in 1639 Eigen wijngaarden maar kopen ook druiven
voor basiswijnen van boerenonder langdurig contract
Sélection de Grains Nobles een bijzondere wijngaard met goede ligging en perfecte
ondergrond oude wijnstokken perfecte rijpheid vroege ochtendnevel gevolgd door maximale zonneschijn om de
ontwikkeling van "edele rotting" (botrytis cinerea) te stimuleren verschrompelde druiven worden één voor één geoogst en
vervolgens met uiterste zorg gevinificeerd Chaptaliseren maar ook aanzuren verboden ongelofelijke finesse en complexiteit en
een bijna oneindige levensduur
Hugel, Riesling, Riquewihr, Elzas, Frankrijk, 2004
Gebruiken nog meststoffen Veel wijnstokken ouder dan 60 jaar Enkel gemaakt in topjaren Rijpt 2 jaar in eigen kelders mergel-, klei-, zandsteen-
en gipshoudende grond