revista de ciencia y desarrollo sostenible en paraguay - paraquaria - diciembre 2014 - vol 2 num 2 -...

Upload: portalguaraniiii

Post on 12-Feb-2018

222 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • 7/23/2019 REVISTA DE CIENCIA Y DESARROLLO SOSTENIBLE EN PARAGUAY - PARAQUARIA - DICIEMBRE 2014 - VOL 2 NUM 2 -

    1/13

  • 7/23/2019 REVISTA DE CIENCIA Y DESARROLLO SOSTENIBLE EN PARAGUAY - PARAQUARIA - DICIEMBRE 2014 - VOL 2 NUM 2 -

    2/13

    KNVJS @FGVNTGJE@S

    NDH@VGQN

    @e Ndh`tgvn f` ej T`vgstj Cg`ktagcj _jrjqujrgj Kjturje s e f` i`k`rjruk b`fgn f` fgausgk tckgcj f` ens trjdjhns r`ejcgnkjfns j gkv`stgijcgksndr` ej dgnfgv`rsgfjf, usns f` ej dgnfgv`rsgfjf n jsp`ctns r`ejcgnkjfns jej jktrnpnenij, sncgnenij, cnknbj y pnetgcjs pdegcjs qu` t`kijk qu`v`r cnk `e f`sjrrneen snst`kgde` k _jrjiujy. F` jm su knbdr` _jrjquj-rgj, jktgiun knbdr` cnk e cuje s` gkfgcjdj j ej _rnvgkcgj Igijkt` f` ejsGkfgjs. @stj r`vgstj surig cnbn k`c`sgfjf f` fncub`ktjcgk nagcgje f`ens trjdjhns f`sjrrneejfns prgkcgpjeb`kt` j trjvs f` ens fgstgktns prny`c-tns qu` ej Jsncgjcgk Iuyrj _jrjiujy vg`k` h`cutjkfn, n qu` t`kijk qu`v`r cnk `eens. @ktr` ens Ndh`tgvns S`cukfjrgns pnf`bns cgtjr8

    :. I`k`rjr uk `spjcgn vegfn pjrj ej fgvueijcgk f` ens trjdjhns cg`k-tagcns y tckgcns r`jegzjfns pnr Iuyrj _jrjiujy y `ktgfjf`s/gk-v`stgijfnr`s jsncgjfns.

    4. Fncub`ktjr ens cnkncgbg`ktns jfqugrgfns `k r`ejcgk j ejs GDJs yntrjs r`js f` gkt`rs f`e pjs.

    3. _rnv``r ej npnrtukgfjf pjrj cgtjr ens trjdjhns r`jegzjfns `k `e bjr-cn f` ej `h`cucgk f` ens prny`ctns f` cnks`rvjcgk f`ktrn f` ukbjrcn anrbje (cjpgtjegzjr `xp`rg`kcgjs).

    6. I`k`rjr djs`s tckgcjs cg`ktagcjs pjrj `e bjk`hn f` r`js kjturj-e`s `k vgstj f`e f`sjrrneen snst`kgde`.

    0. Cnkv`rtgrs` `k ukj pudegcjcgk gkf`xjfj.

    VTJDJHNS ZP@ _P@F@K S@T _PDEGCJFNS

    Sg dg`k, ej r`vgstj s` `kancjr pjrtgcuejrb`kt` `k `e t`bj jv`s, prnpgnf`e ndh`tgvn gkstgtucgnkje f` Iuyrj _jrjiujy, kn s` duscj cr`jr ukj r`-vgstj k`tjb`kt` nrkgtneigcj f`dgfn j ej vjrg`fjf t`btgcj f` ens prny`c-tns f`sjrrneejfns pnr Iuyrj _jrjiujy j en ejrin f` su mgstnrgj. Vjbpncns` duscj egbgtjr ej t`btgcj j uk bdgtn dgneigcn f`dgfn j ejs k`c`sgfj-f`s f` cnkncgbg`ktns buetgs`ctnrgje`s pjrj `e f`sjrrneen f` bjrcns f`f`sjrrneen snst`kgde` vegfns. Ens t`bjs sui`rgfns jdjrcjk8

    :. T`suetjfns f` trjdjhns f` nds`rvjcgk f` jv`s, egstjfns, cm`c-legsts, ku`vns r`igstrns, jvgajukj

    4. @stufgns f` pndejcgnk`s sgev`str`s f` cujequg`r irupn3. T`suetjfns f` bnkgtnr`ns f` ej dgnfgv`rsgfjf6. @stufgns dntkgcns y anr`stje`s0. T`suetjfns f` trjdjhns sncgje`s1. T`suetjfns y jvjkc`s f` ens trjdjhns f` r anr`stjcgk y r`stjurj-

    cgk `cneigcj9. Jkegsgs SGI sndr` bnkgtnr`ns f`e cjbdgn f` usn f`e su`en, jk-

    egsgs IJ_ y ntrns=. F`agkgcgk y cjrjct`rgzjcgk f` cn-r`ignk`s/ sudr`ignk`s `cn-

    eigcjs7. @stufgns bne`cuejr`s sndr` `sp`cg`s sgev`str`s:?. @stufgns sncgn`cnkbgcns y f` f`sjrrneen sust`ktjde`.::. @stufgns sncgje`s y jktrnpneigcns f` r`e`vjkcgj pjrj `e usn f` ej

    dgnfgv`rsgfjf:4. Cnkcg`kcgjcgk, cg`kcgj cgufjfjkj y trjdjhns r`ejtgvns j ej cjpj-

    cgtjcgk f` i`kt`.

    _NEVGCJS @FGVNTGJE@S

    @e bjrcn r`a`r`kcgje pjrj ej jc`ptjcgk y `scrgturj f` jrtcuens cg`ktag-cns s` djsj k e bjt`rgje f` r`a`r`kcgj8 T`fjccgk Vckgcj y Cg`ktagcjf` _rny`ctns y V`sgs J. J. Wjknsly (4??:). Sgk `bdjrin, pjrj f`agkgrens r`qugsgtns prnpgns f` ukj r`vgstj cg`ktagcj s` jpegcjrk ens crgt`rgns yanrbjs pr`-`stjde`cgfjs s`ik ej pudegcjcgk @cneniy & Sncg`ty (v`r8www.`cneniyjkfsncg`ty.nri/), qu` tg`k` uk ndh`tgvn sgbgejr j `stj pudeg-cjcgk (pudegcjcgk f` vjrgjs fgscgpegkjs). Ens trjdjhns `kvgjfns pu`f`kcnrr`spnkf`r j Gkv`stgijcgnk`s(Jrtcuens Cg`ktagcns n _jp`rs) n j Kn-tjs Cg`ktagcjs. Sen ejs gkv`stgijcgnk`s s`rk jrdgtrjfjs y, kn ndstjkt`,ejs Kntjs s`rk sup`rvgsjfjs pnr ens `fgtnr`s.

    GKQ@SVGIJCGNK@S

    Jrtcuens Cg`ktagcns8 Sudbgsgnk`s jdg`rtjs Suh`tns j T`vgsgk(_``r r`vg`w`f)

    @stns cnbpr`kf`k jrtcuens djsjfns `k r`suetjfns f` gkv`stgijcgnk`s

    nrgigkje`s. @e jrtcuen `k e`trjs kn pu`f` `xc`f`r f` 0.??? pjejdrjs,p`rn pu`f` cnkt`k`r uk kb`rn rjznkjde` f` jpkfgc`s f` cujequg`rtgpn (tjdejs, iragcns, cujfrns f` t`xtns, agiurjs, `tc.). S` r`cnbg`kfjej anrbj dsgcj f` tnfn tgpn f` gkv`stgijcgk cnk ejs pjrt`s8 T`sub`k/

    Jdstrjct Gktrnfuccgk Btnfns Fgscusgk Cnkceusgnk`s Jirjf`cgbg`ktns y Dgdegnirjaj. S` ajvnr`c`rk jpkfgc`s f` tjbjnscnksgf`rjde`s sen k ens cjsns f` egstjfns f` sp`cg`s n f` strgctj k`c`-sgfjf. Ens jrtcuens pnfrk s`r `scrgtns `k @spjne n Gkies.

    Ejs r`iejs f` `scrgturj s` djsjrk `k ens sgiug`kt`s puktns8

    Vtuen y r`sub`k dgegki`, `spjne ` gkies.

    _jejdrjs cejv`8 f`d`k jsgikjrs` je b`kns cujtrn pjejdrjs cejv`, sg-iug`kfn ej sgiug`kt` eigcj h`rrqugcj8 Fgscgpegkj, @cnr`igk n r`igki`niragcj, irupn f` `sp`cg` n `sp`cg`, r`suetjfn n f`scudrgbg`ktn bsr`e`vjkt`, Q`r h`bpen.

    Gktrnfuccgk Btnfn Fgscusgk Cnkceusgnk`s Jirjf`cg-bg`ktns y Dgdegnirjaj f`d`k s`r `scrgtns `k @spjne n `k Gkies.Ejs cgtjcgnk`s s`iugrk j ens anrbjtns `stjde`cgfns pnr @cneniy jkfSncg`ty v`r8 mttp8//www.`cneniyjkfsncg`ty.nri/jdnut/sudbgssgnks.pmp#sudbgssgnk.

    Vnfjs ejs gbi`k`s s` f`knbgkjrk Agiurjs, yj s`jk antns, fgduhns,bjpjs, fgs`ns u ntrns. Vjbdgk pu`f`k pr`s`ktjrs` iragcns `k ens cj-sns f` jkegsgs `stjfstgcns `sp`cgje`s ens qu` s` cnksgf`rjrk tjbdgk

    cnbn Agiurjs. Ej b`kcgk k e t`xtn pu`f` s`r Agiurj/Agiur` #n(Agi. #), KN cgtjr v`r agiurj #.

    @e r`stn f` ej gkanrbjcgk pu`f` pr`s`ktjrs` `k anrbj f` Vjdejsjt`kfg`kfn j pr`s`ktjr ej anrbj sgbpegagcjfj f` tjdejs, `s f`cgr cnk ukjek`j je ttuen y je agkje f` ej tjdej, sgk ek`js s`pjrjfnrjs f` cneubkjs.

    @e gfgnbj f` djs`(`spjne n gkies) `s `e qu` ee`vj e`trj knrbje. Vnfjsejs b`kcgnk`s `k gfgnbjs fga`r`kt`s f`d`rk ee`vjr cursgvj.

    F`d` s`iugrs` ejs sgiug`kt`s r`cnb`kfjcgnk`s je bnb`ktn f` `scrgdgrejs pjrt`s, jt`kfg`kfn sg`bpr` j bjxgbgzjr ej `cnknbj f` pjejdrjs(`vgt` prrjans cnbpegcjfns, us` arjs`s sgbpe`s y fgr`ctjs s`pjrjfjs pnrpuktns).

    CGVJS @K @E V@]VNS` f`d`k s`iugr ejs sgiug`kt`s r`iejs f` cgtjcgk f` jutnr`s, k e cu`rpnf`e t`xtn, cnbn sgiu`8 Ens stgens s` djsjk k ej anrbj dsgcj i`k`rje qu``s (Jutnr jn) n Jutnr (jn) \p.`h. ejs jv`s bgirjtnrgjs pnsjk k ej Djmj(Cejy 4??0)< n Cnbn jagrbj Cejy (4??0) ejs jv`s pnsjk k ej DjmjR.KN Ee`vj gkgcgje`s, kg cnbj, kg v`r, kg puktn ktr` jutnr y jn.

    F`spus s` pr`s`ktj ukj vjrg`fjf f` cjsns qu` snk8

    j. (Jutnr : y Jutnr 4 jn) n Jutnr : y Jutnr 4 (jn) `k `e cjsnf` fns jutnr`s.

    d. (Jutnr `t je. jn) n Jutnr `t je. (jn) pjrj tr`s n bs jutn-r`s.Je.Ee`vj puktn pnr s`r jdr`vgjturj y i`k`rjeb`kt` s` pnk``k gtegcjyj qu` `s ukj jdr`vgjcgk ejtgkj `t je.2 `t jegg 2 yntrns8 y cnejdnrjfnr`s.

    Kntj8 `k cjsn f` trjdjhns fga`r`kt`s ej bgsbj jutnrj y `e bgsbn jn s`fga`r`kcgjk k Jn j, Jn dp.`h. Cejy (4??0j, 4??0d).

    T@A@T@KCGJS DGDEGNITAGCJSEj Dgdegnirjaj cnksgstgr `k ukj egstj f` ejs pudegcjcgnk`s y sgtgns f` gk-t`rk`t cgtjfns k e t`xtn. F`d`k agiurjr sen ens jutnr`s cgtjfns, vgtjk-fn jir`ijr pudegcjcgnk`s sgk r`a`r`kcgjs. S` sgiu`k ejs gkfgcjcgnk`s pr`-s`ktjfjs pnr Wjknsly (4??:) y pjrj bjynr cejrgagcjcgk s` b`kcgnkjkjeiukjs r`cnb`kfjcgnk`s. Ejs r`a`r`kcgjs cnbpe`tjs f` ej Dgdegnirjajtg`k` ukj structurj dsgcj y vjrgjs vjrgjkt`s f` jcu`rfn j sg s uk jpjr-tjfn f` uk egdrn cne`igjfn, sg `s uk egdrn n sg `s uk jrtcuen f` r`vgstj(pjp`r, ijc`tgeej) n sg `s uk sgtgn f` gkt`rk`t n uk gkanrb` gkt`rkngkceusn. @k i`k`rje ej `structurjs snk (f` ej dsgcj j ej bs cnbpe`hj)8

    j. _jrj T`vgstjs8 Jp`eegfn, Gkgcgje f` Knbdr`. Jn. Vtuen. T`vgstjknbdr`. Qne(K)8pji-pji - p.`h8

    Cejy, T._. 4??0. Vnfn en qu` qugsn sjd`r sndr` Ej Djmgj f` Jsuk-cgk. Cnktgkij 43(4)8436-466

    d. _jrj Egdrns8Jp`eegfn, Gkgcgje f` Knbdr`. Jn. Vtuen. @fgtnrj. Cgu-fjf. _jis k tntje. _.`h8

    Cejy, T._. 4??0. Jtejs f` ej Djmj f` Jsukcgk. Iuyrj _jrjiujy,Jsukcgk. 360pp

    _jrjqujrgj KJVPTJE

    T@QGSVJ F@ CG@KCGJ W F@SJTTNEEN SNSV@KGDE@ @K _JTJIPJW

    c. Egdrns y r`vgstjs pjrj `e cjsn f` FNS jutnr`s8 Jp`eegfn, Gkgcgje f`Knbdr` f`e :`r jutnr +y+ Gkgcgje f` Knbdr`s y Jp`eegfn f`e 4fnjutnr. Jn. Vtuen. T`vgstj knbdr`. Qne(K)8pji-pji, p.`h8

    Cejy, T._. y J. Wjknsly. 4??0. Vnfn en qu` qugsn sjd`r sndr` EjDjmgj f` Jsukcgk. Cntgkij 43(4)8436-466KNVJ8 kn us` jkf n & n cnbjs ktr` jutnr`s, sen e prgb`rjutnr gkvg`rt` su jp`eegfn.

    f. Qjrgns jutnr`s8Jp`eegfn, Gkgcgje f` Knbdr`, Gkgcgje f` Knbdr`(puk-tn) Jp`eegfn, Gkgcgje f` Knbdr` Jp`eegfn, ....(mjstj cnbpe`tjr ens ju-tnr`s tje cnbn s` cgtj `k ej ndrj) + y + Gkgcgje f` Knbdr` Jp`eegfn.Jn. Vtuen. T`vgstj knbdr`. Qne(K)8pji-pji _jrj `e cjsn f` tr`sn bs jutnr`s... gf`b `k egdrns. S` pnk`k tnfns ens jutnr`s. _.`h8

    Cejy, T._., J. Wjknsly, H. Cnrncmn, H.E. _r`z y E. Ep`z. 4??0.Vnfn en qu` qugsn sjd`r sndr` Ej Djmgj f` Jsukcgk. Cnktgkij43(4)8436-466

    `. Egdrns cne`igjfns8 Jp`eegfn, Knbdr` + Jn + Vtuen + Gk +Jp`eegfn, Knbdr` f`e(ns) `fgtnr(`s) + ( @f.) + Vtuen. + @fgtnrj+ Cgufjf + _ji-pji (f`e cjptuen). _jrj cjptuens f` egdrns cne`-igjfns. _.`h.

    Cejy, T._. 4??0. Vnfn en qu` qugsn sjd`r sndr` Ej Djmgj f` Jsuk-cgk. Gk Cjrt`s, H.E. (@f.) Egdrn f` r`js Gbpnrtjkt`s pjrj ejCnks`rvjcgk f` ejs Jv`s k _jrjiujy. Iuyrj _jrjiujy. Jsukcgk436-466ppI`k`rjeb`kt` s` jcnstubdrj cgtjr j tnfns ens jutnr`s kcjrijfns f`ej `fgcgk (i`k`rjeb`kt` kn bs f` tr`s).

    KNVJS CG@KVAGCJS N VCKGCJS

    Ejs kntjs pu`f`k cnksgstgr `k r`vgsgnk`s f` egdrns, r`vgstjs, ntrjs pudeg-cjcgnk`s, cnb`ktjrgns, vgjh`s, n kntjs f` gkt`rs pdegcn. Ej anrbj f``stj s`ccgk `s egdr`, kn ndstjkt` f`d` s`iugr ens f`egk`jbg`ktns f` usnf` tgpn, egk`jfn, kn f`d` ee`vjr agiurjs n tjdejs k en pnsgde` y bgkgbgzjrej dgdegnirjaj.

    S` jeg`ktj tjbdgk je `kvn f` jrtcuens f` cjrct`r mgstrgcn, r`vgsgnk`sf` `xp`fgcgnk`s pjsjfjs n cnb`ktjrgns qu` mjc`k j ej cueturj y cnkncg-bg`ktn i`k`rje. @stjs kntjs f`d`k tjbdgk djsjrs` `k crgt`rgns segfns,r`a`r`kcgjs r`cnkncgfjs y cg`rtn `sprgtu f` r`vgsgk crtgcj y prna`sgnkjef`e t`bj f`sjrrneejfn.

    Ens `fgtnr`s s` tnbjrk ej pnt`stjf f` r`vgsjr ejs Kntjs, ` gkceusn f`cnksuetjr j `xp`rtns r`cnkncgfns `k `e r`j pjrj su r`vgsgk.

    @KQN F@ BJKPSCTGVNSEns bjkuscrgtns f`d`k `stjr `k e`trj CJEGDTG :?. Ens prrjans f`d`kt`k`r uk spjcgjfn f` :,0. Ens ttuens f`d`k cnrr`spnkf`rs` j en pejkt`-jfn jrrgdj, mjstj sudttuen :. F`d`k `stjr anrbjt`jfns `k mnhj VjbjnJ6. F`d`k ee`vjr ukj pjigkjcgk sgbpe` jdjhn j ej f`r`cmj.

    KN F@D@ T@JEGXJTS@ KGKIKJ @FGCGK, KG JCVGQJT JPVN-BJVGSBNS, KG JIT@IJT AGIPTJS W VJDEJS.

    S` f`d` `scrgdgr f` ej anrbj bs s`kcgeej y sgbpe` pnsgde`, sgk `kcjd`zj-fns kg pg` f` pigkj.

    Ejs agiurjs y tjdejs, f`dgfjb`kt` r`a`r`kcgjfjs `k `e t`xtn, f`d`k jir`-ijrs` `k mnhjs s`pjrjfjs je agkje f`e trjdjhn. Pkj (:) pigkj pnr cjfjtjdej n agiurj. @k cjsn f` jk`xns, `stns s` f`d`k kub`rjr Jk`xn :,Jk`xn 4, y jir`ijrens f`spus f` ejs tjdejs y agiurjs.

    Ens trjdjhns f`d`k s`r `kvgjfns j8 pjrjqujrgj.`fgtnrOibjge.cnb y r`cg-dgrk ukj cnkagrbjcgk f` r`c`pcgk.

    _TNC@SN F@ T@QGSGK W JTDGVTGN

    @e pnstuejkt` f`d` prnpnk`r je b`kns uk r`vgsnr f` su trjdjhn. F` kn s`rjs, ens `fgtnr`s s` iujrfjk `e f`r`cmn f` gkvgtjr j prna`sgnkje`s f`e r`jpjrj qu` r`vgs`k ens trjdjhns.

    Ens `fgtnr`s r`jegzjrk ukj prgb`rj r`vgsgk f`e bjt`rgje `kvgjfn pjrj

    js`iurjr ukj bkgbj cjegfjf f` `scrgturj (f` anrbj y f` nrtnirjaj/s`bktgcj). _nst`rgnrb`kt`, s`rk cnksuetjfns ens rdgtrns gkvgtjfns y/nr`cnb`kfjfns. Ej r`vgsgk kn furjr bs f` tr`s b`s`s f`sf` ej pr`pj-rjcgk f` ej `fgcgk f`e kb`rn cnrr`spnkfg`kt`.

    _`rgnfgcgfjf

    _jrjiujrgj Kjturje `s ukj r`vgstj s`b`strje, cnk fns kb`rns pnr jn.Sgk bdjrin s` sp`rj qu` k ens prxgbns kb`rns s` pu`fj jub`ktjrej cjktgfjf ` gkceusn ejkzjr kb`rns `sp`cgje`s sndr` t`bjs `sp`cagcnsf` gkt`rs.

    _udegcjcgk

    Ej pudegcjcgk s`r `k v`rsgk fgigtje f` ej r`vgstj (_FA) cnk su cnrr`s-pnkfg`kt` kb`rn f` GSSK, fgspnkgde` `k ej w`d f` Iuyrj _jrjiujy.

    GKVTNFPCCGK@e bntgvn n prnpsgtn f` su gkv`stgijcgk f`d` jpjr`c`r k ej Gktrnfuccgk. @k cujktn pejkt`` ej(s) pr`iuktj(s), tjbdgkdusqu` r`spnkf`r j ens pejkt`jbg`ktns, y `ktnkc`s prnv``r jeiukj gkanrbjcgk f` ej djs` mgstrgcj qu` s`j `strgctjb`kt`k`c`sjrgj pjrj cnbpr`kf`r fgcmjs pr`iuktjs.

    BVNFN(S)

    _rnv`j ej gkanrbjcgk suagcg`kt` pjrj qu` su trjdjhn s`j cnbpr`ksgde` y r`pegcjde` pnr ntrns. F`d` gkcnrpnrjr ukj cejrjf`scrgpcgk f` su fgs`n `xp`rgb`ktje, sus prnc`fgbg`ktns f` bu`str`ns js cnbn ens prnc`fgbg`ktns `stjfstgcns utgeg-zjfns. Sg utgegzj prnfuctns bjkuajcturjfns f`d` prnv``r ej bjrcj y r`igstrn f`e bgsbn, y f` s`r pnsgde` `e kb`rn f`ebnf`en. _rnv`j f` ejs cgtjcgnk`s cnbpe`tjs gkceuy`kfn jutnr(`s) n `fgtnr(`s), y `e ttuen, jn y kb`rn f` v`rsgk pjrjens cjsns f` snatwjr`s.

    Kntj8 s` `bpe`j ej pjejdrj Btnfn y kn B`tnfnenij

    T@SPEVJFNS Ens r`suetjfns f`d`k s`r cnkcgsns y sgk kgkiukj gkt`rpr`tjcgk. _u`f` ndvgjrs` ` gkceugrs` tnfn cnbn pjrt` f` Fgscu-sgk sg `s f` pr`a`r`kcgj f`e jutnr.

    FGSCPSGK

    @kaqu`s` `k ens jsp`ctns jvjejfns pnr su `stufgn, `vgtjkfn gkt`rpr`tjcgnk`s qu` `scjpjk je jecjkc` f`e bgsbn. Cugfj-fnsjb`kt` f`d` fga`r`kcgjr ens r`suetjfns f` su `stufgn f` ens fjtns ndt`kgfns f` ntrjs au`kt`s. Gkt`rpr`t` sus r`suetjfns,r`ejcgk`ens cnk ens r`suetjfns f` gkv`stgijcgnk`s pr`vgjs, y fgscutj ejs gbpegcjkcgjs. F`stjqu` ens r`suetjfns qu` knjfbgt`k `sp`cuejcgnk`s n ejs cnkceusgnk`s f` ej gkv`stgijcgk jkt`rgnr, qu` s`jk ndh`tgvjs. _u`f` `e`igr gkcnrpnrjr ukjsud-s`ccgk fnkf` pr`s`kt` jeiukjs ku`vjs gf`js, mgpt`sgs jet`rkjtgvjs n r`cnb`kfjcgnk`s qu` suig`rj jeiukns f` susr`suetjfns, n qu` cnbpjr` y cnktrjst` su gkv`stgijcgk cnk ntrjs r`js n pjrj pnsgcgnkjr jeiukjs ku`vjs pr`iuktjs cnbnr`suetjfn f` su stufgn, y fnkf` suig`rj j eiukjs anrbjs f` r`spnkf`r j ejs bgsbjs. @stj sud-s`ccgk f`d`r fga`r`kcgjrs`rjfgcjeb`kt` f` ej jkt`rgnr djhn ens ttuens f` _nsgde`s jecjkc`s, Gbpegcjkcgjs auturjs n Bs jee f` ens r`suetjfns.

    CNKCEPSGK Sg ens r`suetjfns y ejs gka`r`kcgjs ndt`kgfjs jb`rgtjk, s` r`cnbg`kfj r`sjetjr ejs cnkceusgnk`s prgkcgpje`s snst`kgfjs pnrsu `stufgn.

    DGDEGNITJAJ Ej Dgdegnirjaj s` r`ag`r` j ej egt`rjturj cnksuetjfj pjrj r`jegzjr `e `stufgn. F`d` cnk uk `spjcgn dejkcn `ktr` cgtjs f` ejegstj y s`iugr ens cjsns gkfgcjfns.

  • 7/23/2019 REVISTA DE CIENCIA Y DESARROLLO SOSTENIBLE EN PARAGUAY - PARAQUARIA - DICIEMBRE 2014 - VOL 2 NUM 2 -

    3/13

    _JTJZPJTGJ KJVPTJE 0?

    0:

    04

    1:

    11

    FGCG@BDT@ 4?:6 CNKV@KGFN

    Jsukcgk au` f`cejrjfj Cjpgtje Q`rf` f` Gd`rnjbrgcj `k `e bjrcn f` ej]QG Jsjbde`j _e`kjrgj f` ej Pkgk f` Cgufjf`s Cjpgtje`s Gd`rnjb`rgcjkjs(PCCG) ee`vjfn j cjdn k Du`kns Jgr`s, Jri`ktgkj, ens fjs 40 y 41 f` s`p-tg`bdr` f`e cnrrg`kt` jn. Iuyrj _jrjiujy r`jegz ej hustgagcjtgvj tckgcj qu`cnksnegfj `e cnkncgbg`ktn dgneigcn f` ej Cgufjf f` Jsukcgk, cjpgtje f` ejT`pdegcj f`e _jrjiujy. Ens vjenr`s f` rgqu`zj f` `sp`cg`s snk cnktukf`kt`s,cnk ukj rgcj dgnfgv`rsgfjf cnkncgfj f` v`rt`drjfns ` gkv`rt`drjfns, y cnkrjr`zjs cnbn ejs bgirjcgnk`s f` jv`s y egdeuejs, ej pr`s`kcgj f` `spnkhjs ycjbjrnk`s fuec`jcucnejs, y ukj jetj jdukfjkcgj f` `sp`cg`s v`i`tje`s kjtg-

    vjs. @stj rgqu`zj f` `sp`cg`s r`spnkf` j ukj cnkaeu`kcgj f` `cnrr`ignk`s n`cn-r`ignk`s k ej cgufjf f` Jsukcgk.

    Jsukcgk cu`ktj cnk 300 sp`cg`s f` jv`s r`igstrjfjs qu` cnrr spnkf` je 67%f`e tntje f` ejs 9:0 sp`cg`s f`e pjs, s f`cgr qu` cjsg ej bgtjf f` ej jvgajukjpjrjiujyj mj sgfn vgstj k Jsukcgk. Ens sgtgns cnk bs jv`s snk ej Djmj f`

    Jsukcgk cnk 47? `sp`cg`s y `e Hjrfk Dntkgcn cnk :1? `sp`cg`s. Ej Djmjjed`rij `sp`cg`s f` jv`s jcutgcjs y f` pjstgzje, y r`cgd` ej vgsgtj f` `sp`cg`sbgirjtnrgjs. @e Dntkgcn jed`rij sp`cg`s f` r`js jdg`rtjs y f` dnsqu`, k subjynrj r`sgf`kt`s f` tnfn e jn.

    T`cnrf`bns qu` ukj r`cg`kt` pudegcjcgk (Jrnksnk`t je.4?:6), r`jegz ukjkegsgs f` ej cgufjf cnk bjynr cjktgfjf f` `sp`cg`s f` jv`s, qu` r`suets`r Sgkijpur cnk 31= `sp`cg`s, f` ejs cuje`s 369 snk `sp`cg`s kjtgvjs y 4:`xtgcjs, bg`ktrjs qu` k Jsukcgk sen fns f` ejs 300 sp`cg`s snk xtgcjs,f`hjkfn j Jsukcgk cnk 304 sp`cg`s f` jv`s, sup`rjkfn j cgufjf`s cnbn Ej_jz (Dnegvgj), B`ednurk` (Justrjegj) y _nrtn Je`ir` (Drjsge).

    Ej cnenij urdjkj s ukj cr`cg`kt` fgscgpegkj, ej cuje f`dgfn j ej bjynr urdj-kgzjcgk f`e pejk`tj, cjfj v`z pr`s`ktj bjynr`s f`sjans. Ej @cnenij Prdjkjf`d` s`r ukn f` ens pgejr`s f`e cnkncgbg`ktn k Jsukcgk. Ej cnenij urdjkjjsukc`j f`d`rj djsjr su `stufgn `k ejs gkt`rr`ejcgnk`s `ktr` ens mjdgtjkt`sf` ej cgufjf y su r`j b`trnpnegtjkj, y sus betgpe`s gkt`rjccgnk`s cnk `ejbdg`kt` `k `e cuje `st gks`rtj ej cgufjf y sus mjdgtjkt`s. @k `stj fgscgpegkjmjy spjcgn kn sen pjrj `e cjbpn t`rgcn cnk ej anrbjcgk, cnkc`ptns y t`n-rjs f` ej `cnenij trjfgcgnkje, sgkn tjbdgk cnk ejs gkt`rr`ejcgnk`s cnk ntrjsfgscgpegkjs cnbn dgnenij, urdjkgsbn, `cnknbj, sncgnenij, jktrnpnenij,i`nirjaj, gki`kg`rj, f`r`cmn, mgstnrgj, ktr` ntrns.

    @st` gbpnrtjkt` cjbpn f` f`sjrrneen kns gbpnk` uk `knrb` f`sjan f` cn-

    kncgbg`ktn, pjrj cnktgkujr gkv`stgijkfn e stjfn jctuje f` ejs jv`s f` Jsuk-cgk, mjc`r s`iugbg`ktn j sus pndejcgnk`s y tnbjr ejs b`fgfjs k`c`sjrgjs pjrjjs`iurjr qu` ej rgqu`zj s` bjkt`kij, ejs `sp`cg`s cnk irjfns f` jb`kjzj s``kcu`ktr`k f`dgfjb`kt` prnt`igfjs, y ejs jv`s cnbuk`s sgijk sg`kfn cnbu-k`s. @e knrb` f`sjan f` ej cnenij urdjkj k ej cgufjf cjpgtje f` ej T`p-

    degcj f`e _jrjiujy, cnksgst` `k ej cnkstruccgk f` sus gkfgcjfnr`s dgneigcnsy f` prnc`sns, qu` tnfns f`d`rjbns jfnptjr y cnb`kzjr j fjr s`iugbg`ktn.

    Ens @fgtnr`s

    Fgcg`bdr` f` 4?:6

    KNVJ F@ ENS @FGVNT@S8 Jsukcgk Cjpgtje Q`rf` f` Gd`rnjbrgcj

    FGCG@BDT@ 4?:6 Iuyrj _jrjiujy

    CNKS@HN @FGVNTGJEFgr`ctnr8 Fr. Jed`rtn WjknslyC@N Iuyrj _jrjiujy

    S`cr`tjrj f` T`fjccgkBSc. H ns E. Cjrt`sGkv`stgijfnr Gkf`p`kfg kt`

    S`cr`tjrj Jfhuktj f T`fjccgkBSc. _g`r Cjccgjeg SnsjGkv`stgijfnr Jsncgjfn

    T@QGSNT@S SPSCTG_VNSFr. Jfrgk Fg IgjcnbnFrj. Cjrne Egv`eyFrj. M`d Inkze zFr. Bjrgn Cjdr`rjFr. @fijrfn AentnFr. @krgqu` Ducm`rFr. A`rkjkfn Strjud`Fr. Aenyf Mjy`sFr. Hgb LusmejkFr. Hujk CjbpnsFr. Bjrc`en Lgtte gkFr. Tnd CejyFr. Tnd _npeFr. Tni`r Ygesnk

    @FGCGK W FGJITJBJCGK8_g`r Cjccgjeg y Hns E. Cjrt`s

    FGS@N @FGVNTGJESj Jr

    JSNCGJCGK IPWTJ _JTJIPJWCNKS@TQJCGK F@ JQ@SIj`tjkn Bjrtgkn 4:0, C_ :0=1. CC ::34Jsukcgk, _jrjiujywww.iuyrj.nri.pyV`es8 (+0704:) 443 019, 447 ?79Bjge8 iuyrj.pjrjiujyOiuyrj.nri.py

    Tgsj Cgkcj _jrjqjrgj KjrjCgkcgjs Kjrjs, Fsjrr Sskj, _jrjjy. Sprgsjfj y jrgrjfj pr pjrs. F`r`cmns T`s`rvjfns pjtrgbnkgje`s f` ej Jsncgjcgk Iuyrj _jrjiujy. 4?:6Q`rsgk Nk Egk`8 www.yjyniuj.cnb.pyGSSK 43?7-0439Vtuen cejv`8 _jrjqujrgj kjturjeVtuen cejv` jdr`vgjfn8 _jrjqujrgj kjt.4?:6

    SPSCTG_CGNK@S [email protected]

    CNKSPEVJSsuscrgpcgnk`spjrjqujrgjOiuyrj.nri.pyV`es8 (+070 4:) 443 019, 447 ?79

    SIP@KNS

    ajc`dnnl.cnb/iuyrjpjrjiujy

    twgtt`r.cnb/iuyrjpjrjiujy

    Kntj f` ens `fgtnr`s.

    S`CCGK JTtCuenS

    T@S@TQJ F@ _JVTGBNKGN F@E _P@DEN WSMGT8 VNDGCM @KVT@ EN SJITJFN W EN _TNAJKN

    @krgqu` Drjijyrjc, Hns E. Cjrt`s.

    S`CCGK KntJS

    Fgstrg ducgk F`e ik`rn JtrJctus YJie`r, :=4= s`rp`kt `s, FgpsJFgFJ` `k pJrJiuJy, cnk cnb`k-VJTGNS SNDT@ SPS JAGKGFJF@S @CNEIGCJS.

    Muin Cjdrje

    nk c`rtJgk sp`cgb`ks r`pnrt`F anr pJrJiuJy dy a. scmJF` & r. bJsg pJeeJrs8 snutm`rk Ygi`nkJKJSSGDGEJVTG]Jv`s8 JkJtgFJ` JkF Jzur`-Ygki`F tJkJi`r t mrJupgs cyJknpt`rJ Jv`s8 tmrJupgFJ`

    _jue Sbgtm, S`rign F. Tns Fjz

  • 7/23/2019 REVISTA DE CIENCIA Y DESARROLLO SOSTENIBLE EN PARAGUAY - PARAQUARIA - DICIEMBRE 2014 - VOL 2 NUM 2 -

    4/13

    _JTJZPJTGJ KJVPTJE 03_JTJZPJTGJ KJVPTJE 04

    DTJIJWTJC W CJTV@S 4?:6

    DTJIJWTJC W CJTV@S 4?:6

    F` ens jutnr`s.Cnk egc`kcgj xceusgvj j Iuyrj _jrjiujy.Drjijyrjc y Cjrt`s 4?:6. T`s`rvj f` pjtrg-bnkgn f`e pu`den Wsmgr8 Vndgcm `ktr` ensjirjfn y en prnajkn_jrjqujrgj Kjt. 4(4)8 04 - 1?www.iuyrj.nri.py

    @KTGZP@ DTJIJWTJC :

    HNS E. CJTV@S 4

    : Js`snr k Qjenrjcgk f e _jtrgbnkgnCueturje y Kjturje, Jsncgjcgk Iuyrj _jrjiujy.

    `krgqu`.drjijyrjcOibjge.cnb

    4 Gkv`sijfnr Gkf`p`kfg`kt`

    Cjt. G _TNKGG. hecjrt`sOibjge.cnb

    T`cgdgfn8 4= f` jdrge f` 4?:6

    Jc`ptjfn8 := f` knvg`bdr` f` 4?:6

    T`s`rvj f` pjtrgbnkgn f`e pu`den Wsmgr8 Vndgcm`ktr` en sjirjfn y en prnajkn

    T@SPB@K8

    Ej T`s`rvj Vndgcm s ukj prnpg`fjf f`skjfj j ej -

    iurj f` T`s`rvj f` _jtrgbnkgn WsmgrVndgcm, ndt`kg-

    fj irjcgjs je trjdjhn cnejdnrjvn f` Iuyrj _jrjiujy

    cnk ej Pkgk f` Cnbukgfjf`s Gkfi`kjs f` ej Kjcgk

    Wsmgr(PCGKW). @st` prny`ctn surig sndr` ej djs` f`

    uk prny`ctn f` f`anr`stjcgk `vgtjfj (T@FF pnr sus

    sgiejs k gkies) cnk e juspgcgn f`e Ynref Ejkf Vrust,

    f`e T`gkn Pkgfn, y ej `bpr`sj eniscj Swgr` _jcgc

    Nsmnr`. Ej p`rc`pcgk f`e bukfn kjturje pnr ens

    Wsmgr `k` ukj au`rt` cnkstruccgk cnsbnikgcj

    pjkt`stj bgtneigcj, fnkf` cjfj e`b`ktn kjturje

    `k` su pnsgcgk cueturje jf`cujfj. Ens `e`b`ktns

    dsgcns f`e dnsqu`, sus `sp`cg`s f` rdne`s y pejk-

    tjs, ej ajukj, `e jiuj snk `e`b`ktns cnkstuvns

    f` ej gf`kfjf y anrbjs f` vgfj trjfgcgnkje Wsmgr. Ej

    cnkstruccgk f` ej iurj f` T`s`rvj f` _jtrgbnkgn

    Gkfi`kj r`spnkf` j `stns `e`b`ktns cueturje`s jktrnpneigcns, y nar`c`k ukj ku`vj pnsgdgegfjf f`

    ind`rkjkzj f` r`js prnt`igfjs.

    _JEJDTJS CEJQ@8 Cmjcn _jktjkje, T`s`rvj f`

    _jtrgbnkgn Gkfi`kj, cueturj Wsmgr, r`js _rnt`igfjs,

    Ind`rkjkzj

    JDSVTJ CV8

    Vm` Vndgcm T`s`rv` gs j prnp`rty f`vnt`f tn tm` cjt`-

    inry na Vndgcm Wsmgrs M`rgtji` T`s`rv`, gbpe`b`kt-

    `f tmjkls tn j cneejdnrjv` wnrl d`tw``k Iuyrj

    _jrjiujy jkf tm` Pkgnk na Gkfgi`knus Cnbbukg`s

    na tm` Wsmgr Kjnk (PCGKW dy gts Spjkgsm jcrnkyb).

    Vmgs prnh`ct gs djs`f nk jk jvngf`f f`anr`stjnk

    _rnh`ct (T@FF) ukf`r tm` spnksnrsmgp na Swgr` _jcgc

    Nsmnr` enigscs, jkf tm` pjrtk`rsmgp na tm` Ynref

    Ejkf Vrust. Vm` kjturje wnref gs p`rc`gv`f dy tm`

    Wsmgr p`npe` arnb j cnsbninkgc pjktm`gsc bytm-

    nenigcje cnkstrucnk, wm`r` `jcm kjturje `e`b`kt

    mjs gts jf`qujt` cueturje pnsgnk. Vm` anr`st djsgc

    `e`b`kts, gts sp`cg`s na tr``s jkf pejkts, ajukj jkf

    wjt`r, jr` cnkstu`kts na tm` gf`kty jkf trjfgnkje

    wjys na ega` Wsmgr. Vm` cnkstrucnk na j Gkfgi`knus

    M`rgtji` T`s`rv` r`spnkfs tn tm`s` cueturje jkf jk-

    tmrnpnenigcje `e`b`kts, jkf n`rs j k`w pnssgdgegtyna prnt`ct`f jr`j inv`rkjkc`.

    L@W YNTFS8Cmjcn _jktjkje, Gkfgi`knus _`npe`

    M`rgtji` T`s`rv`, Wsmgr cuetur`, _rnt`ct`f Jr`js, In-

    v`rkjkc`.

    GKVTNFPCCGK

    Ejs r`s`rvjs kjturje s snk dsgcjb`kt` r`js qu` au`rnk cr`jfjs`k sus cnbg`kzns cnk e k f` prnt`i`r ukn n bs rjsins kjturje`s

    f`e jbdg`kt`, p`rn qu` cnk e jvjkc` f` ejs pnecjs jbdg`ktje`s y

    f`e f`sjrrneen snst`kgde` s` fgv`rsgcjrnk kntnrgjb`kt k cujktn

    j sus aukcgnk`s (Vnek y Ejstrj 4??=). Cnk e k f` mnkrjr ej jkc`s-trje r`ejcgk f` ens pu`dens jdnri`k`s cnk ejs `rrjs jctujeb`kt`

    v`fjfjs, s` rgig`rnk r`s`rvjs cuyj kjegfjf s`j bjkt`k`r ej jt-vgcj r`ejcgk f`e s`r mubjkn cnk su jbdg`kt` (Dnrrgkg-A`y`rjd`kf`t je. 4??6, Drnclgkitnk `t je. 4??1). @st` s e cjsn f` ejs r`s`rvjsf` pjtrgbnkgn gkfi`kj `k fnkf` s` prnt`i` `e pjtrgbnkgn f` enspu`dens nrgigkjrgns. Mjstj ej a`cmj xgst` snejb`kt` uk jkt`c`f`k-t` f` f`cejrjcgk f` ukj T`s`rvj f` _jtrgbnkgn Gkfi`kj, cnk ejr`s`rvj _ukg` _jsng, f`e _u`den Jynr`n k Jetn _jrjiujy (F`cr`tnK ::.91:/?=).

    Bucmjs snk ejs r`s`rvjs n `rrjs gkfi`kjs `xgst`kt`s `k `e

    pjs. Sgk `bdjrin, tnfjs `eejs r`spnkf`k j cg`rtjs cnkfgcgnk`s`stjde`cgfjs f`ktrn f`e bjrcn e`ije pjrjiujyn, pnr `h`bpen8 snkgkjeg`kjde`s, snk f` cjrct`r cnbukje fnkf` `e Gkstutn _jrjiujyn

    f`e Gkfi`kj (GKFG) `s `e rijkn r`spnksjde` f`e cubpegbg`ktn f`ejs e`y`s y r`gvgkfgcjcgnk`s t`rrgtnrgje`s gkfi`kjs, snk gkmjdgegtj-fjs pjrj ej `xpentjcgk jirnpu`cujrgj `stkfjr, `ktr` ntrns. Sgk`bdjrin, cjfj v`z snk bs pncjs ejs `rrjs gkfi`kjs qu` bjk -`k`k uk kgv`e jf`cujfn f` cnks`rvjcgk f` sus r`cursns kjturj-e`s, f`dgfn j ej pjuprrgbj cnkfgcgk `cnkbgcj `k qu` vgv`k, `ejrr`kfjbg`ktn f` sus `rrjs, n ej v`ktj f` bjf`rj, e`j y cjrdk

    (Qzqu`z 4??1).

    Ejs r`s`rvjs Jynr`n f`e knrt` f`e Cmjcn , cnbn ej _ukg` _jsng,snk ejs r`js qu` bs s` jprnxgbjk je cnkc`ptn f` T`s`rvj f`_jtrgbnkgn Gkfi`kj. Kn ndstjkt`, `e m`cmn f` qu` ejs r`js knsnk bjk`hjfjs jcvjb`kt` pjrj su cnks`rvjcgk, mjc`k qu` `s -tjs r`s`rvjs stk nrg`ktjfjs cjsg k xceusgvgfjf je bdgtn sncgn-cueturje n sncgn-`cnkbgcn f` su cnrr`spnkfg`kt` pu`den gkfi`kj,gkf`p`kfg`kt`b`kt` f` qu` s`jk n kn usns trjfgcgnkje`s r`jegzj-fns k e r`j.

    @k `st` trjdjhn s` `xpnk` ej prgb`rj `xp`rg`kcgj r`igstrjfj f` ejcnbprj f` ukj prnpg`fjf `k `stjfn kjturje, j trjvs f` b`cjkgs-bns r`ejcgnkjfns j pjins pnr s`rvgcgns jbdg`ktje`s, `k d`k`cgn

    f`e _u`den gkfi`kj Wsmgr. @st` trjdjhn `k` ej gkt`kcgk f` fncu-b`ktjr ejs djs`s sncgn-jktrnpneigcjs f` ej vgsgk gkfi`kj sndr``e r`j jfqugrgfj. _nr ntrn ejfn, s` pr`t`kf` fncub`ktjr ukj `x-p`rg`kcgj xgtnsj f` ind`rkjkzj sncgnjbdg`ktje djsjfn k prny`c-tns f` cnks`rvjcgk r`ejcgnkjfns j ens b`cjkgsbns f` pjin pnrf`anr`stjcgk vgtjfj (T`fuccgk f` @bgsgnk`s pnr F`anr`stjcgk yF`irjfjcgk @vgtjfjs T@FF pnr sus sgiejs k gkies).

    Ej r`s`rvj f` pjtrgbnkgn f`e pu`den Wsmgr f`knbgkjfj Vndgcm, `stencjegzjfj `k `e fgstrgtn f` Djmj K`irj (Agi. :). Ej bgsbj s` udgcj`k e ktnrkn f` ejs cnbukgfjf`s gkfi`kjs qu` cnbpnk`k e pu`-den Wsmgrf`e _jktjkje, js cnbn ejs ukgfjf`s f` cnks`rvjcgk f`e_jrqu` Kjcgnkje Tn K`irn y ej T`s`rvj Cmjcn _jktjkje/@stjcgkDgneigcj Vr`s Igijkt`s. Kn ndstjkt`, tjbdgk fgcmj r`igk `stjarnktjkfn `e jvjkc` `k ej bnfgcjcgk f` ens pjgsjh`s kjturje`s

    pnr bpr`kfgbg`ktns pjrj ijkjf`rgj xt`ksgvj y ntrns.

    Ej T`s`rvj Vndgcmcnkstuy` ukj gkgcgjvj cnkhuktj f` prnt`ccgkf` uk t`rrgtnrgn dgncueturje (6.960 Mj), `ktr` ej Jsncgjcgk Iuyrj_jrjiujy, ej Pkgk f` Cnbukgfjf`s Gkfi`kjs f` ej Kjcgk Wsmgr(PCGKW) y `e Ynref Ejkf Vrust (YEV/S_N). Ej bgsbj cnkstuy` uk

    c`ktrn f` fgv`rsgcjcgk cueturje, y s` `stjde`cg `k `e jn 4?::

    pjrj r`anrzjr ens f`r`cmns f` ens mjdgtjkt`s nrgigkje`s f`e r`j y kpjrcuejr ens f`r`cmns t`rrgtnrgje`s, jutnknbj y egd`rtjf pjrj cnk-

    huijr sus bnfns trjfgcgnkje`s f` vgfj, f`sjrrneejr y usjr sust`ktj-de`b`kt` su pjtrgbnkgn pjrj prny`ctjrs` je auturn (Iuyrj _jrjiujy4?::). Vnfn `e prnc`sn au` f`sjrrneejfn djhn uk fgenin cnkkun

    `ktr` Iuyrj _jrjiujy y `e pu`den Wsmgry sus jsncgjcgnk`s, r`pr`-s`ktjfns pnr ej PCGKW, j bnfn f` ijrjkzjr ej pjrcgpjcgk pe`kj

    f`e pu`den k ej tnbj f` f`cgsgnk`s y k r`spu`stj j uk kanqu` f`f`r`cmns t`rrgtnrgje`s sndr` e r`j f`e prny`ctn.

    NTGI@K F@ EJ KJCGK

    WSMGT

    @e sgikgcjfn pjtrgbnkgje gf`kcjtnrgn

    f` nrgi`k f` ej pndejcgk Wsmgr s` jhustj jfga`r`kt`s cnkt`xtns spjcgje`s y t`bpnrj-e`s. @e nrgi`k cueturje en udgcj k vjrgns bn-b`ktns (S`qu`rj 4??1)8 @e prgb`rn en udgcj`k ej kncm` f` ens `bpns fnkf` ej gkf` -kgcgk egkiscj `rj jein cnrrg`kt`. Ejs

    pndejcgnk`s f`jbduejdjk pnr ej cnbjrcjcmjqu`j, sgk rubdn kg cnkncgbg`ktns pjrj

    ej sudsgst`kcgj. Ej dv`fj c`e`st` s` `k-cnktrjdj cudrg`kfn ej cnpj f`e rdne @vytj(qu`drjcmn dejkcn), snstk prgkcgpje `ktr``e cg`en y ej `rrj. Ens arutns y ejs bg`e`s sge-v`str`s susp`kfjk f` sus rjbjs y kn mjdjbjynr `sau`rzn, f` jprnvgsgnkjrs` f` jeg-b`ktns, mjstj qu` `e rdne s` r`squ`drjh`,y `e cg`en s` `xpjkfj mjcgj ej gkb`ksgfjf.Eu`in, `k ntrn bnb`ktn jpjr`c` `e buk-fn cueturje cnk ej grrupcgk f` ens prgb`rns

    s`r`s bcns Jmkjpsr.@stns gkstruy`k jens prgb`rns i`ke`s. Ej fgvgkgfjf a`b`kgkj

    @xkjkydrts` cnkvg`rt` `k ej prgb`rj gks-tructnrj f` ej aukfjcgk pndejcgnkje. Cr`jej structurj cekgcj. @ks`j ejs tckgcjs f`

    sudsgst`kcgj, e`kiujs, vjenr`s, tjd`s jeg-b`ktjrgns, ej gbpnrtjkcgj f` ej r`pr`s`ktj-cgk rgtuje y `e jrt` f` ejs peubjs. Gkstruy`sndr` ej cnkanrbjcgk f` djkfjs y ejs f`-knbgkj. Fgvgf` j ens yxgrnjdnri`k`s k Vn-brmns` Wvytsns. Mny stns cnkstuy`k`e _u`den Wsmgr.

    @e nrf`kjbg`ktn cnbukje f`e pu`den Ws-mgrcnksgst` `k jcnbnfjr ejs vgvg`kfjs `kanrbj f` b`fgjeukj f`hjkfn uk crcuenc`r`bnkgje, `e Mjrrj, fnkf` s` r`pr`s`k-tjk fjkzjs sjirjfjs. @s` `s `e euijr fnkf`ens bg`bdrns f` ej cnbukgfjf s` r`uk`kpjrj jpr`kf`r, fgscur, r`igr, cjktjr, y ntrjs

    jcvgfjf`s `k cnbk f` ens pndejfnr`s.

    Vjbdgk `s `e sgn fnkf` ens smjbjk`s

    nrjk ejrijb`kt` y nrijkgzjk c`r`bnkgjs(Agi. 4). Ejs r`ukgnk`s qu` jm `k`k euijr,

    y j ejs cuje`s ejs buh`r`s `k`k v`fjfn `e

    jcc`sn, s` eejbjk Vndgcm, sg`kfn sjirjfny j fnkf` sen pu`f`k jsgsr ens vjrnk`s

    jfuetns n Kjirjd(Nzukj & Bjrk`z cnb.p`r. 4?::, Iuyrj _jrjiujy y PCGKW 4?:3).S`ik r`a`r`kt`s jctuje`s, e prgb`r Vndgcmau` `stjde`cgfn pnr ens Jmkjpzrnmjcgj `enrg`kt`, `k Kybycm-w`rt,ej `rrj rnhj, `kuk puktn cnkncgfn cnbn Ljrcmj Djeut(irjkcnkcmje) sndr` `e rn _jrjiujy, mny _u`rtn:6 f Bjyn.

    T@EJCGNK@S CNK SP

    @KVNTKN

    @ktr` ej ajukj cjrjct`rscj uegzjfj pnr

    `e pu`den Wsmgr s` pu`f` cgtjr je _ytykkn(Byrb`cnpmjij trgfjctyej8 Byrb`cnpmj-igfj`8 Bjbbjegj) (Agi. 3), `e @gtypnrj (Vj-yjssu p`cjrg8 Vjyjssugfj`8 Bjbbjegj),`e Jcyl trg` (_`cjrg tjhjcu8 Vjyjssugfj`8

    Bjbbjegj), e Ygy`tn (Bjzjbj spp.8 C`r-vgfj`8 Bjbbjegj), `e Jbnrbn (Fjsypusspp., Fjsypnfgfj`8 Bjbbjegj), `e Kkkn(Vjpgrus t`rr`strgs8 Vjpgrgfj`8 Bjbbjegj) eVnr(E`npjrfus pjrfjegs8 A`egfj`8 Bjb-bjegj), `e eypgt (_jktm`rj nkcj8 A`egfj`8Bjbbjegj), `e _nbby (Tm`j jb`rgcjkj8Tm`gfj`8 Jv`s), y ej Jegcgtjx (Sykdrjkcmusbjrbnrjtus 8 Sykdrjkcmgfj`8 Jcknpt`ry-igg) ktr` ntrns. Jqugkn-Smust`r `t je. (:77:)r`jegzjrnk uk f`tjeejfn `stufgn sndr` ejm`rp`tnajukj uegzjfn pnr stjs tkgjs.

    Vnfns `stns jkgbje`s `k`k ukj cnkkntj-cgk sgbdegcj `k `e gbjigkjrgn f`e pu`denWsmgr y bucmns f` `eens kn s` cnb`k, sgk`bdjrin anrbjk pjrt` f` ejs e`y`kfjs qu`ens jkcgjkns e` cu`ktjk j su pu`den. Js pn-f`bns cgtjr uk r`ejtn bcn sndr` `e v`kj-fn, qu` s` r``r` j ej buh`r v`kjfn, sb-dnen f` ej prncr`jcgk. Ej gki`stj f` cjrk``s tjd pjrj ej buh`r pu`s sgikgcjrj cn-b`r su prnpgj cjrk`. Sgk bdjrin ej sjkir`

    f`e jkgbje ej cnksub`k jqu`eejs buh`r`scnk f`s`ns f` ukj a`cukfj prne`. Ej buh`rv`kjfn, js cnbn ej buh`r cg`rvn bcjs

    snk sbdnens f` buh`r`s prncr`jfnrjs. Ensjfne`sc`kt`s f`d`k `vgtjr cnksubgr cjr-k` f` v`kjfn pu`s s` vnev`rk mugfgzns `grr`spnksjde`s, cjrjct`rscjs f` `stns jkg-bje`s s`ik ej cnkc`pcgk Wsmgr. Vjbpncnens mnbdr`s, sjevn ens jkcgjkns, f`d`rjkcnb`r su cjrk`, pu`s sgikgcjrj ajetj f`

    mnbdrj (GF@J 4??6).

    Ens Wsmgr au`rnk sg`bpr` irjkf`s cnksu-bgfnr`s f` bg`e. I`k`rjeb`kt` ej r`cni`kcnk ejs bjkns, xtrjykfnej f` ens trnkcnsf` ens rdne`s, sg`kfn stj ukj jcvgfjf k

    cnnp`rjcgk ktr` jfuetns y hv`k`s (Nzukj& Bjrk`z cnb. p`r. 4?::). S`ik ej trj -fgcgk, `e phjrn cjrpgkt`rn au` `e prgb`rduscjfnr f` bg`e. Ej prgb`rj bg`e s` `k-cnktr k e prgb`r rbjb`ktn c`e`sje8 @e

    mnbdr` str`eej @gcglrjdjh j ej `rrj pnrgkvgtjcgk f` ukj buh`r y s` cnkvgr k su

    bjrgfn, js`iurjkfn jdukfjkt` prnvgsgkf` bg`e yjt`. Sgk bdjrin, ej kvgfgj f` ensmnbdr`s mgzn qu` s` vnevg`rj je rbjb`k-tn. F` ej bg`e @gcglrjs` pr`pjrj jenhj, `s-

    p`cgjeb`kt` cujkfn jdukfjdj ej cjrk` f`nsn mnrbgiu`rn. @stj jenhj rj tjd pjrj ensjfne`sc`kt`s. Ej bg`e Nsypnps` iujrfjdj`k irjkf`s cjejdjzjs n k au`kt`s f` djrrncncgfn y s` nds`qugjdj j ejs buh`r`s. @kvgjrukjs cjejdjzjs cnk bg`e sgbdnegzjdj uk r`-cnkncgbg`ktn f` jyufj butuj n ej dsqu`-fj f` ukj r`ejcgk f` jbgstjf.

    Jf`bs f` ej uegzjcgk f` jkgbje`s y sus

    prnfuctns, ens Wsmgr tjbdgk `bpe`jk sn-dr`bjk`rj ej nrj jsncgjfj pjrj jegb`ktn,

    usns cnfgjkns y jrt`sjkjs. Pkj r`cnpgej-cgk f` ejs jrt`sjkjs y ejs bjt`rgjs prgbjs`bpe`jfjs pjrj een pnr ens Wsmgrau` pr`pj-rjfj pnr Qgr y Qgeejedj (4?:4). Sgk bdjrinej f`anr`stjcgk y cjbdgn f` usn f` ej `rrj

    prnvncj ukj sgikgcjvj b`rbj f` bucmjs

    `sp`cg`s anr`stje`s y kn anr`stje`s usjfjs

    pjrj sudsgst`kcgj. Vje `s `e cjsn pjrcuejr

    f`e Iu`bd (Agi. 6) bjt`rgje uegzjfn pjrjjrt`sjkj, mny `scjsn `k ejs cnbukgfjf`sWsmgr `k ej znkj f` Djmj K`irj f`dgfn j ejfgsbgkucgk f` dnsqu`s y ej cnks`cu`kt`sndr` cns`cmj, s`ik r`ejtjk ejs buh`r`sjrt`sjkjs f` sus cnbukgfjf`s. Ej jcvgfjf

    f` cne`ctj f` nrj `s r`jegzjfj pnr ejs bu -h`r`s jrt`sjkjs f` ej cnbukgfjf, qug`k`sduscjk ej bjt`rgj prgbj f`e dnsqu`, s`e`c-cgnkkfnej f` jcu`rfn j ens pns f` usn

    (Agi. 0). @k pjejdrjs f` ukj f` ejs jrt`sjkjsWsmgr ... f`sjpjr`c` e dnsqu`, f`sjpjr`c`ej bjt`rgj prgbj, kn pnf`bns f`sjrrneejr-kns, p`rf`bns gkir`sn pnr ej v`ktj f` ej jr-t`sjkj. Ej bjt`rgj prgbj pjrj ej jrt`sjkjf`p`kf` `k uk =?% f` en qu` `e dnsqu`e`s prnv``.

    Mgstrgcjb`kt`, tjbdgk `s gbpnrtjkt`b`kcgnkjr qu` mjk bjkt`kgfn ukj r`ej-cgk `sp`cgje cnk `e jiuj8 snk cueturjs f`ejiuj, fnkf` ej fgvgkgfjf, s`ik b`kcgnkj

    S`qu`rj (4??1), f`knbgkjkfn j ejs jiujsf` eeuvgj Nss`r entn, ejirgbjs f` ens Ns-s`rn phjrns f` ejs tnrb`ktjs. F`e jiuj`xtrj`k sus kub`rnsns r`cursns, jpjrt` f`ej p`scj pnr `h`bpen, `stjde`c`k sus sgns

    f` cjc`rj k ejs pncjs f` furj s`quj y f`cnkc`ktrjcgk f` jkgbje`s.

    EJ AGKCJ W SPS T@CPTSNS

    Ej v`i`tjcgk f` Vndgcm s` cnbpnk` f`vjrgjs cnbukgfjf`s kjturje`s, cnbn snk eDnsqu` k _je`ncjuc`s (:07,=? Mj)< e Dns-qu` B`snx`rtn Djhn (4.40?,6 Mj)< e Dns -qu` B`snx`rtn k trjksgcgk cnk pjebjr

    (469,3 Mj)< `e Dnsqu` B`snx`rtn Jetn

    (:.103,: Mj)< y ej Sjdjkj _jebjr (630 Mj),f` fnkf` ens pu`dens `xtrj`k fgv`rsjs `s-p`cg`s, bucmjs f` eejs pjrj usn fnbscn

    y b`fgcgkje. Ens gkv`ktjrgns anr`stje`s r`jeg-zjfns mjk jrrnhjfn bs f` 36 `sp`cg`s r`-pr`s`ktjvjs, ktr` ejs qu` s` pu`f`k cgtjr8

    `e Zu`drjcmn cnenrjfn (Scmgknpsgs djejk-sj ), `e Zu`drjcmn dejkcn (Jspgfnsp`rbjqu`drjcmn-dejkcn), Iujhjgvg (Cnrfgj jb`-rgcjkj), Iujhjyvg rg(Sgf`rnxyenk ndtusgan-egub), Iujyjck (Cj`sjepgkgj pjrjiujrg`k-sgs), _jen Tnsj (Jspgfnsp`rbjpyrganegub),_jen dejkcn (Cjeycnpmyeeub buenrub),Kgn jznt`(Cjeegjkfrj tw``fg`g), Sjktj Tgtjf`e Cmjcn (Dnuijgkvgee`j spp.), Prukf`y(Jstrnkgub djejksj ), Jeijrrndn dejkcn(_rnsnpgs jedj) (Agi. 1), _jen Sjktn (Duek`-sgj sjrbg`ktng), Ljrjkfjy(Cnp`rkgcgj jedj)(Agi. 9), Iujgiug pgr`(Sjetj trgnrj) (Agi. =),`ktr ntrns (Iuyrj _jrjiujy 4?::). Cu`ktjkens r`ejtns Wsmgrsndr` `e jeijrrndn k`irn,qu` `s `e rdne jer`f`fnr f`e cuje s` huktjkejs jebjs xtrjvgjfjs f` ens kgns duscjkfn

    `e huin f` ej vgfj. @k jeiukns bgtns `e je-ijrrndn `s `e rdne f` ukgk `ktr` ej `rrj

    y `e rbjb`ktn, cujkfn `e cg`en `rj k`irn,

    sgk `str`eejs y sgk ens smjbjk`s, qu` au`rnkens cr`jfnr`s f` v`i`tje`s y mnbdr`s (GF@J4??6). F`e jeijrrndn s` mjcj tjbdgk ej

  • 7/23/2019 REVISTA DE CIENCIA Y DESARROLLO SOSTENIBLE EN PARAGUAY - PARAQUARIA - DICIEMBRE 2014 - VOL 2 NUM 2 -

    5/13

    _JTJZPJTGJ KJVPTJE 00_JTJZPJTGJ KJVPTJE 06

    _JTJZPJTGJ KJVPTJE

    T`S`TvJ F` _JtTGbnKGn F`e _u`den WSmGT8 tndGCm KtT` en SJiTJFn W en _TnaJKn

    jenhj Nsgmynr`, sbdnen bxgbn f` gkvgtj-cgk ktr` jef`js.

    Ens r`cursns ajukscns snk giujeb`kt`

    vjrgjfns y jdukfjkt`s, ajvnr`cgfns pnrej cnk`cvgfjf qu` bjk`k` cnk ntrjs

    r`js kjturje`s. @k r`e`vjbg`ktns dgneig-cns r`jegzjfns `k `e jn 4?::, s` nds`rv

    pnr `h`bpen rjstrns y s`je`s f` ej pr`s`k-cgj f`e tjtu cjrr`tj (_rgnfnkt`s bjxgbus),`sp`cg` jetjb`kt` jb`kjzjfj y rjrj f`nds`rvjr. Ens dnsqu`s f` trjksgcgk, ensdnsqu`s `stjcgnkjeb`kt` gkukfjfns, enspje`ncjuc`s mb`fns tjbdgk ajvnr`c`k`e f`sjrrneen f` pndejcgnk`s f` m`rdvnrnscnbn tjpgr (V. t`rr`strgs), v`kjfns (Bjzjbjspp.), tjylj (V. p`cjrg), y lur`g (_. tjhj-cu). @stn tjbdgk ajvnr`c` `e f`sjrrneenf` ukj cnbukgfjf f` cjrkvnrns qu` gk-ceuy` je hjiu`r`t` (_. nkcj), pubj (_ubjcnkcnenr), hjiujr`t`g (E. pjrfjegs), znrrns,

    cnj`s, y murnk`s. Su pnsgcgk `k `e `xtr`-bn knrt` f`e pjs, en jsncgj cnk ukj au`rt`trjksgcgk `ktr` `e Cmjcn y `e _jktjkje, enqu` jf`bs ajvnr`c` ej jpjrgcgk f` `sp`-cg`s pncn cnbuk`s pjrj ej ajukj f`e r`stnf`e pjs. _nr `h`bpen, t`k`bns `e cjsn f``sp`cg`s f` jrfgeejs, burcgejins (F`ej `tje.4??=), bnkns n ljg yiu(Cjeegc`dus

    pjee`sc`ks) y r`pe`s cnbn `e vgdnrk (Frj-cj`kj pjrjiujy`ksgs), y ej giujkj (Giujkjgiujkj) s`ik ens `stufgns f` r`e`vjbg`ktnf`sjrrneejfns k e prny`ctn.

    GB_NTVJKCGJ F@ EJ

    T@S@TQJ F@E

    _JVTGBNKGN WSMGT

    Ejs trjksanrbjcgnk`s f` ens pjgsjh`s kjtu-rje`s cnkstuy`k ukj irjk jb`kjzj sndr`

    jqu`eens pu`dens qu` tnfjvj f`p`kf`k f`ens dnsqu`s cnbn uk b`fgn f` vgfj snst`-kgde` (Cmjbd`rs y Cnkwjy :774). @e rgtbnf` p`rfgfj `k ej gbpejktjcgk f` pjsturjspjrj ukj ijkjf`rj xt`ksgvj s ej cnkstjk-t` qu` pr`fgc` ukj bu`rt` jkukcgjfj f`ens dnsqu`s f`e knrt` f`e Cmjcn (Mujki `t

    je. 4??7, Cjefjs `t je.4?:3), y bs jk `kej znkj f`e t`rrgtnrgn f`e pu`den Wsmgr (Agi.7). @k ejs pr`fgccgnk`s r`jegzjfjs pnr Ijr-cj (4?:3), pnr b`fgn f`e snwjr` EjkfCmjki` Bnf`e`r, b`kcgnkj qu` ej prfg-fj f` cnd`rturj `k `e F`pjrtjb`ktn Jetn_jrjiujy pjrj ens jns 4?34, 4?0? y 4:??,

    s`rj f e 6:,01 % 30.19 % y 3?,4?% r`sp`c-vjb`kt` f` ej sup`rcg` dnscnsj tntje f`e

    F`pjrtjb`ktn, cnbpe`b`ktjkfn jsg `e `s-tufgn r`jegzjfn pnr Cjdjee`rn (4?::) `k `eFgstrgtn f` Djmj K`irj. Ens gkc`kvns cn-kbgcns qu` s` `kcu`ktrjk pnr f`trs f``st` jpr`surjfn prnc`sn f` cnkv`rsgk f`dnsqu`s `k `rrjs f` pjsturjs pjrj ijkj -f`rj xt`ksgvj snk buy au`rt`s, jsncgjfn jprnc`sns f` cjbdgns f` pjgsjh`s ijkjf`rnsj cuevns f` irjkns `k tnfj ej r`igk f`e

    Cnkn Sur (Wjknsly 4?:3)

    Ej T`s`rvj f` _jtrgbnkgn Wsmgrf` Vndgcmp`rbjk`c`rcnbn ukj Gsej f` dgnfgv`rsg-fjf n uk Jrcj f` Kn f` jcu`rfn j ejspr`fgccgnk`s b`kcgnkjfjs, i`k`rjkfnukj sndr`cjrij `k uk prgb`r p`rgnfn f``bpn sndr` ej ajukj sgev`str`, pjrj pnst -rgnrb`kt` gkir`sjr gk`xnrjde`b`kt` k ukprnc`sn f` f`irjfjcgk f` ej dgnfgv`rsgfjfcnkc`ktrjfj `k `e sgn. @st` m`cmn ee`vj-rj j ejrin pejzn j ej `xkcgk f` bucmjs`sp`cg`s `k ej cjf`kj jegb`kcgj. Ej prn-t`ccgk f` Vndgcm cnbn uk dgnt`rrgtnrgn,`st gkt`irjfn `cnsgstbgcjb`kt` cnk `epje`ncjuc` qu` en jtrjvg`sj (Agi. :?) y ee`ijmjstj e rn _jrjiujy. @st pje`ncjuc `sbuy gbpnrtjkt` yj qu` st sgcjb`kt` gk-t`irjfn j ukj f` ejs r`f`s f` pje`ncjuc`sbs xt`ksjs f`e Cmjcn pjrjiujyn, yj qu`gkir`sj je pjs `k ej T`s`rvj @e Cjrb`k ys` `x`kf` `k fgr`ccgk n`st` knrn`st`

    pnr tnfn e t`rrgtnrgn cmjqu`n mjstj Djmj

    K`irj. @stn au` gf`kcjfn cnbn ukn f`ens cnrr`fnr`s dgneigcns bs gbpnrtjkt`sf`e Cmjcn (CNKJF@TKJ 4?:6). @st` pje`n-cjuc` cubpe` ukj aukcgk f` r`iuejcgk m-frgcj prgbnrfgje, jegb`ktjkfn ej pejkgcg` f`gkukfjcgk f`e _jktjkje _jrjiujyn, fjkfnvgfj j ej ajukj y nrj, jsg cnbn tjbdg`k j

    pndejcgnk`s pr`s`kt`s, y j su v`z i`k`rjk-fn b`fgns f` vgfj encje.

    @e prny`ctn f`sjrrneejfn pnr Iuyrj _j-rjiujy y `e _u`den Wsmgr f`bnstr qu` s`pu`f`k i`k`rjr npnrtukgfjf`s f` cnk-s`rvjcgk f` ejs fgb`ksgnk`s cueturje`sjrrjgijfjs j ej dgnfgv`rsgfjf, j trjvs f` eji`k`rjcgk y pejkgcjcgk f` ukj T`s`rvj

    f` _jtrgbnkgn Gkfi`kj. @e cnkc`ptn jsn-cgjfn j `stj iurj `s cueturje y dgneigcn,

    gbpegcj ukj tnbj f` f`cgsgnk`s sndr` `ebjk`hn f`e r`j uegzjkfn ens `e`b`ktns

    cueturje`s, ej cnsbnvgsgk, bgtns y e`y`kfjsqu` e pu`den f`s`j cnks`rvjr pjrj sus i`-k`rjcgnk`s auturjs (Iuyrj _jrjiujy 4?:3).@stn en fga`r`kcgj f` ejs f`bs r`s`rvjs s-tjde`cgfjs, fnkf` ej bjynr jccgk f` bj-k`hn s kn mjc`r kjfj, s f`cgr bjkt`k`rej prnpg`fjf sgk jcvgfjf`s sjevn ejs cns`-cmjs f` ajukj y nrj qu` stjcgnkje n trjfg-

    cgnkjeb`kt` r`jegzjk. @ktnkc`s pnr f`kg-cgk, ej T`s`rvj f` _jtrgbnkgn Gkfi`kj, kprgb`r trbgkn snk cueturje`s-dgneigcjs, y`k s`iukfn trbgkn snk f` cjrct`r xtrjc-vjs, n f` usns trjfgcgnkje`s f` sus r`cur-sns kjturje`s. @stn cnkee`vj qu` `e bjk`hnf` ej r`s`rvj s` pu`f` jfjptjr j fns cjt`-inrjs pnsgde`s8 Cjt`inrj GQ, qu` `s ej f`T`s`rvj f` T`cursns Bjk`hjfns fnkf`s` p`rbgt` `e usn sust`ktjde` f` ens r`cur-sns kjturje`s, y ej Cjt`inrj Q, f _jgsjh s_rnt`igfns, fnkf` s` stjde`c` ukj f`t`r-bgkjfj ajccgk f`e pjgsjh` qu` s` f`s`jcnks`rvjr, djhn jriub`ktns f` bjkt`k`rcjegfjf f` spjcgns r`cr`jvns, n cnbn k

    `st` cjsn, `e f` bjkt`k`r `spjcgns dgn-cueturje`s cnbn `e cjsn f` Vndgcm cnbnuk kcnrj cueturje jsncgjfj j ej vgsgk Wsmgrf` su bukfn kjturje y spgrgtuje.

    _nr en tjktn, Vndgcmf`d` s`r ej pg`zj gkgcgjef` cnkanrbjcgk f` uk pjgsjh` dgncuetu-rje r`cnk`ctjkfn ejs r`js kjturje`s qu`ej cnksy`k y mjk cnkstugfn sg`bpr` `e

    dgnt`rrgtnrgn f`e pu`den Wsmgr.

    JITJF@CGBG@KVNS

    Pk jirjf`cgbg`ktn p`rsnkje je `qugpn f`e_rny`ctn T@FF _jktjkje f` ej JsncgjcgkIuyrj _jrjiujy/YEV, js cnbn j ens ef`r`sy r`a`r`kt`s qu` cnkanrbjk ej Pkgk f`Cnbukgfjf`s Gkfi`kjs f` ej Kjcgk Wsmgr(PCGKW). Vjbdgk j ens cnbpj`rns f` vgj-

    h`s y f` fgenins f` sjd`r`s, Jkfrs Nzukjy Ckfgfn Bjrk`z, js cnbn tjbdgk j

    Nscjr Tnfjs, Jed`rtn Wjknsly y Bjrgjk`ejQ`egeej, pnr sus jpnrt`s y e`cturj f`e fncu-b`ktn, y `k `sp`cgje j _g`r Cjccgjeg pnr sussui`r`kcgjs.

    T@A@T@KCGJS

    Jqugkn-Smust`r, J. E., B. Bn` y I. S` -qu`rj. :77:. T`ejcgk f`e gkfi`kjCmjbjcncn cnk ej m`rp`tnajukj f`eJetn _jrjiujy. Dne`k f`e Bus`n Kj-cgnkje f` Mgstnrgj Kjturje f`e _jrj-iujy :?8::-44.

    Dnrrgkg-A`y`rjd`kf, I., J. Lntmjrg y I.Nvg`fn. 4??6. Gkfgi`knus jkf encjecnbbukg`s jkf prnt`ct`f jr`js8

    Vnwjrfs `qugty jkf `kmjkc`f cnk-s`rvjnk. Ynref Cnbgssgnk nk _rn-t`ct`f Jr`js/ Gkt`rkjnkje Pkgnk anr

    Cnks`rvjnk na Kjtur`. D`st _rjcc`

    _rnt`ct`f Jr`j Iugfe`gk`s S`rg`s Kn.::, Cjbdrgfi`. ::4pp.

    Drnclgkitnk, F., H. Gin` y L. Scmbgft-Sne-tju. 4??1. Cnks`rvjnk, mubjk

    rgimts, jkf pnv`rty r`fucnk. Cnk-s`rvjnk Dgneniy 4?(:)840?-404.

    Cjdjee`rn, H. N. 4?::. Fgkbgcj `spjcgn-t`bpnrje f` ej cnd`rturj v`i`tjekjturje `k `e Fgstrgtn f` Djmj K`irjb`fgjkt` ej jpegcjcgk f`e bnf`enEjkf Cmjki` Bnf`e`r. V`sgs Gki`kg`-rj Jbdg`ktje. _jrjiujy, Kjcgnkje f`Jsukcgk (PKJ). Jsukcgk.

    Cjefjs, B. B., F. Innfgk, S. Sm`rwnnf,H. B. Cjbpns Lrju`r jkf S B. Ygs ey.4?:3. Ejkf-cnv`r cmjki` gk tm`_jrjiujyjk Cmjcn8 4??? 4?::,

    Hnurkje na Ejkf Ps` Scg`kc`. FNG8

    :?.:?=?/:969643].4?:3.=?93:6.

    Cmjbd`rs, T. y I. Cnkwjy. :774.Sustjgkjde` rurje egv`egmnnfs8 _rjccje

    cnkc`pts anr tm` 4:st c`ktury(B`fgns f` vgfj rurje`s snst`kgde`s8cnkc`ptns prccns pjrj e sgien ]]G).

    Fncub`ktn f` f`djt` sndr` `e GFS471. Drgimtnk.

    CNKJF@TKJ 4?:6. B`sj f` trjdjhnsndr` cnrr`fnr`s dgneigcns f`eCmjcn. Gkanrb` kn pudegcjfn.

    F@ej, I., G. Bnrj, _. By`rs, jkf T.Nw`k. 4??=. K`w jkf knt`wnrtmyr`cnrfs na Tnf`kj (@r`tmgznkfj`,

    Scgurgfj`, jkf Crgc`fj`) arnb

    _jrjiujy. Xnn tjxj :9=68 3709

    Ijrcj, B. 4?:3. Jkegsgs Buet`bpnrje

    f`e cjbdgn f` usn f` ej `rrj `k `e

    F`pjrtjb`ktn f Jetn _jrjiujy,_jrjiujy. V`sgs Gki`kg`rj Jbdg`ktje._jrjiujy, Kjcgnkje f` Jsukcgk(PKJ). Jsukcgk.

    Iuyrj _jrjiujy. 4?::. Vm _jrjiujyAnr`st Cnks`rvjnk _rnh`ct .

    T`fucnk na IMI `bgssgnks arnb

    f`anr`stjnk jkf anr`st f`irjfjnk

    gk tm Cmjcn-_jktjkje `cnsyst`b._FF. Qjegfjnk ukf`r Cegbjt`,

    Cnbbukgty jkf Dgnfgv`rsgty Jeegjkc`( 4kf. fgt. ) Stjkfjrfs.

    Iuyrj _jrjiujy `t je. 4?:3. _ejk f`Bjk`hn Vrjfgcgnkje f` ej T`s`rvj f`_jtrgbnkgn Wsmgr f` VNDGCM, Fgstrgtnf` Djmj K`irj, F`pjrtjb`ktn f`eJetn _jrjiujy. Iuyrj _jrjiujy/YEV/S_N PCGKW. (gkfgtn/`k prnc`sn f`

    `ejdnrjcgk).

    Mujki, C., S. Lgb, L. Snkij, H. T.I.Vnwksm`kf, _. Fjvgs, J. Jetstj, N.

    Tnfjs, J. Wjknsly, T. Cejy, C. H. Vucl`rjkf H. Busgksly. 4??7. Jss`ssb`kt na_jrjiujys anr`st cnv`r cmjki` usgkiEjkfsjt nds`rvjnks. Iendje jkf

    _ejk`tjry Cmjki`. Qne. 19(:)8 ::4.

    GF@J, 4??6. Wsmgr, ukj cueturj qu`sndr`vgv`. Gkstutn f` F`r`cmn y

    @cnknbj Jbdg`ktje. Jsukcgk.

    S`qu`rj, B. 4??1. Snst`kgdgegfjfjbdg`ktje `k `e bdgtn rurje. @k8B`bnrgjs f`e _rgb`r Cnkir`sn

    _jrjiujyn f` _ndejcgk8 :7=-4?6.Ankfn f` _ndejcgk f` ejs Kjcgnk`sPkgfjs (PKA_J) Jsncgjcgk

    _jrjiujyj f` @stufgns f` _ndejcgk(JF@_N). Jsukcgk. 34? pp.

    Vnek, J. y ]. Ejstrj. 4??=. Ens `spjcgnskjturje`s prnt`igfns. Cnkc`ptn,`vneucgk y sgtujcgk jctuje `k@spjj. T`vgstj @e`ctrkgcj f`

    B`fgnjbdg`kt` 08:-40.

    Qzqu`z, A. 4??1. V`rrgtnrgn y _ndejcgk8ku`vjs fgkbgcjs r`ignkje`s `k `e_jrjiujy. Jsncgjcgk _jrjiujyj f`@stufgns f` _ndejcgk (JF@_N)

    PKA_J IVX. Jsukcgk. :76pp

    Qgr, S. 1 A. Qgeejedj. 4?:4. Jrt`sjkjsgkfi`kjs f e _jrjiujy. Kjturj Qgtj,Jsukcgk. 4?4pp.

    Wjknsly, 4?:3. _jrjiujys cmjee`ki`na cnks`rvgki kjturje mjdgtjts jkfdgnfgv`rsgty wgtm iendje bjrl`tsf`bjkfgki anr prnfucts. Gk8 Snfmg, K.S. `t je. 4?:3. Cnks`rvjnk Dgneniy8

    Qngc`s arnb tm` Vrnpgcs. Hnmk Yge`y &Snks, Etf. Enkfnk. _p8 ::3-::7.

    a. :.Bjpj f` encjegzjcgk f` ej r`s`rvj f` pjtrgbnkgn Wsmgr f` Vndgcm. S` pu`f` nds`rvjr e rpgfn prnc`sn f` cjbdgnf` ens pjgsjh`s kjturje`s pjrj stjkcgjs ijkjf`rjs.

    DTJIJWTJC W CJTV@S 4?:6

  • 7/23/2019 REVISTA DE CIENCIA Y DESARROLLO SOSTENIBLE EN PARAGUAY - PARAQUARIA - DICIEMBRE 2014 - VOL 2 NUM 2 -

    6/13

    _JTJZPJTGJ KJVPTJE 09_JTJZPJTGJ KJVPTJE 01

    _JTJZPJTGJ KJVPTJE

    T`S`TvJ F` _JtTGbnKGn F`e _u`den WSmGT8 tndGCm KtT` en SJiTJFn W en _TnaJKn

    a. 4. Cmjbjk fjkzjkfn pjrj curjr ka`rbns cnk sus fns pnf`rnsns peubjrgns. (_gkturj f`e jrstj pescn Wsmgr Niwj)

    Agi. 3.Nsn Mnrbgiu`rn (Byrb`cnpmjij trgfjctyej) n _ytykkn s`ik ej knb`kcejturj Wsmgr.

    Agi. 6. Iu`bd` (_mgenf`kfrnk tw``fgjkub), buy uegzjfn pnr ej cueturj Wsmgr.

    DTJIJWTJC W CJTV@S 4?:6

    Agi. 0._rnc`sn s`e`ccggk, cne`ctj (gzqug`rfj) y jtjfn pjrj trjkspnrt` (f`r`cmj) f` ej rjz f`e I`bd (_mgenf`kfrnk tw``fgjkub), pnrukj jrt`sjkj Wsmgr.

  • 7/23/2019 REVISTA DE CIENCIA Y DESARROLLO SOSTENIBLE EN PARAGUAY - PARAQUARIA - DICIEMBRE 2014 - VOL 2 NUM 2 -

    7/13

    _JTJZPJTGJ KJVPTJE 07_JTJZPJTGJ KJVPTJE 0=

    _JTJZPJTGJ KJVPTJE

    T`S`TvJ F` _JtTGbnKGn F`e _u`den WSmGT8 tndGCm KtT` en SJiTJFn W en _TnaJKn

    Agi. 1.Jeijrrndn (_rnsnpgsspp.).

    Agi. 9. Dnsqu` f` Ljrjkfjy (Cnp`rkgcgj jedj).

    a. =. Iujiug pgr` (Sjetj trgnrj) k nrjcgk.

    Agi. 7. Antnirjj jr`j f` ens cjbpns ijkjf`rns qu` rnf`jk pjuejkjb`kt` j ej T`s`rvj Vndgcm, znkj f` Djmj K`irj. Ejs pjrc`ejsr`ctjkiuejr`s snk pjsturjs gbpejktjfjs sndr` ej r`bncgk f` rdne`s f`e dnsqu` kjvn, f`hjkfn jctujeb`kt` sen `e 3?% f` ens

    rdne`s k pg`.

    DTJIJWTJC W CJTV@S 4?:6

  • 7/23/2019 REVISTA DE CIENCIA Y DESARROLLO SOSTENIBLE EN PARAGUAY - PARAQUARIA - DICIEMBRE 2014 - VOL 2 NUM 2 -

    8/13

    _JTJZPJTGJ KJVPTJE 1:_JTJZPJTGJ KJVPTJE 1?

    CJDTJE 4?:6

    Fgstrgducgk f`e ik`rnJtrjctus (Yj, :=4=) (s-, Fjffj) pjjj, j jfjf j.

    MPIN CJDTJE:, 4

    : Jsncgjcgk Iuyrj _jrjiujy.Ij`tjkn Bjrkn 4:0. Jsukcgk, _jrjiujy.

    4 Gkstutn f` Gkv`sijcgk Dgneigcj f`e _jrjiujy,

    F`e @scufn :1?9, Jsukcgk. muiugtncjdrjeOibjge.cnb

    T`cgdgfn8 46 f` huegn f` 4?:6

    Jc`ptjfn8 47 f` knvg`bdr` f` 4?:6

    F` ens jutnr`s.Cnk egc`kcgj xceusgvj j Iuyrj _jrjiujy.Cjdrje 4?:6. Fgstrgducgk f`e ik`rn Jtrjc-tus(Yjie`r, :=4=) (S`rp`kt`s, Fgpsjfgfj`)`k _jrjiujy, cnk cnb`ktjrgns sndr` susjkgfjf`s `cneigcjs.

    _jrjqujrgj Kjt.4(4)8 1: - 10www.iuyrj.nri.py

    _JTJZPJTGJ KJVPTJE

    T`S`TvJ F` _JtTGbnKGn F`e _u`den WSmGT8 tndGCm KtT` en SJiTJFn W en _TnaJKn

    a. :?. Gbji`k jr`j f` ej T`s`rvj Vndgcm bnstrjkfn e dnsqu` b`snx`rncn y e dnsqu` b`snx`rncn djhn, k ej znkjf` eejkurj y e jetn, jsncgjfn je pje`ncjuc`.

    T@SPB@K

    Jtrjctus `s uk ik`rn f` s`rpg`kt`s `kfbgcjs f`e

    K`ntrpgcn, f` mdgtns bjynrb`kt` ansnrgje`s qu`

    jed`rij ukjs :3? `sp`cg`s. @k _jrjiujy s` cnknc`k

    pncns r`igstrns f` tr`s `sp`cg`s, Jtrjctus pjrjiuj-

    y`ksgs,J. r`cuejtusy J. tmje`sf`e`bjg. @k `st` trj-

    djhn s` pr`s`ktjk fjtns f` `scjbjs y b`fgcgnk`s f`

    ens `h`bpejr`s f`pnsgtjfns `k cne`ccgnk`s pjrjiuj-

    yjs. Ejs `sp`cg`s f`e ik`rn `k _jrjiujy pr`s`ktjk

    r`igstrns `k ejs @cnrr`ignk`s Cmjcn Mb`fn, _jrj-

    iujy C`ktrje y Dnsqu` Jtekcn, sg`kfn `stj ebj

    ej kgcj qu` cu`ktj cnk r`igstrns f` tnfjs ejs `sp`-

    cg`s. S` `xpjkf` `e rjkin f` `scjbjs v`ktrje`s pjrj

    J. pjrjiujy`ksgsmjstj :1=, pjrj J. tmje`sf`e`bjgs` `x`kf` `e rjkin bkgbn f` v`ktrje`s j :13 `s -

    cjbjs y s` r`igstrj ej m`bdrj cnk bjynr EMC pjrj J.

    r`cuejtuscnk 66: bb. Sg dg`k ej bu`strj jkjegzjfj

    `s p`qu`j, ens rjkins f` m`bdrjs cngkcgf`k cnk ej

    egt`rjturj qu` jrbjk qu` `xgst` fgbnrsbn s`xuje

    `ktr` bjcmns y m`bdrjs f`e ik`rn.

    _JEJDTJS CEJQ@S8Dgni`nirjj, @cnrr`ignk`s, tj-

    xnknbj, skjl`s.

    JDSVTJ CV

    Jtrjctus gs j s kjl` i`kus `kf`bgc tn tm` K`ntrnpgc,

    bnst na tm`b wgtm anssnrgje mjdgts jkf :3? sp`cg`s r`-

    cnrf`f. Gk _jrjiujy, j sbjee kubd`r na r`cnrfs `xgst

    anr tmr`` sp`cg`s, Jtrjctus pjrjiujy`ksgs, J. r`cu-

    ejtus jkf J. tmje`sf`e`bjg. Vmgs pjp`r pr`s`kts fjtj

    nk pmnegfns`, b`jsur`b`kts jkf cnenigcje jkg`s

    na sp`cgb`ks bjgktjgk`f gk _jrjiujyjk cnee`cnks.

    Vm`s` sp`cg`s mjv` d``k r`cnrf`f gk tm` Mubgf Cmj-

    cn, C`ktrje _jrjiujy jkf Jtejkc Anr`st `cnr`ignk,

    tm` ej`r d`gki tm` nkey wgtm r`cnrfs na tm` tmr``

    sp`cg`s. Vm` rjki` na v`ktrje scje`s gs `xpjkf`f anr

    J. pjrjiujy`ksgs tn :1=, anr J. tmje`sf`e`bjg tm`

    bgkgbub rjki` na v`ktrje scje` gs :13 jkf tm` a`bje`

    wgtm tm` enki`st SQE anr J. r`cuejt`s gs r`cnrf`f wgtm

    66: bb. Jetmnuim tm` jkjeyz`f sjbpe` gs sbjee, tm`

    rjki` d`tw``k a`bje`s bjtcm`s wgtm tm` egt`rjtur`

    wmn stjt` tmjt `xgst s`xuje fgbnrpmgsb d`tw``k

    bje`s jkf a`bje`s.

    L@W YNTFS8 Dgni`nirjpmy, @cnr`ignks, tjxnknby,

    skjl`s.

    GKVTNFPCCGK

    Jtrjctus s uk ik`rn f` s`rpg`kt`s k`ntrnpgcje`s, qu` cnbpr`kf`jer`f`fnr f` :3? `sp`cg`s, fgstrgdugfjs f`sf` _jkjb mjstj `eknrt` f` Jri`kkj (_`t`rs y Nr`hjs-Bgrjkfj :79?, C`g :773,

    Igrjufn 4??4, _jssns `t je. 4?:?). @e ik`rn `s acgeb`kt`r`cnkncgde` `k Sufjbrgcj pnr ej pr`s`kcgj f` uk sen pjr f``scjbjs iuejr`s, cnej cnrtj, tjbjn f`e cu`rpn p`qu`n j b`fgjkn

    y cjd`zj kn fga`r`kcgjfj f`e cu`rpn (Igrjufn 4??4). Ejs r`ejcgnk`seni`kcjs f`e i`k`rn rjk pncn cejrjs (Cjfe` :7=6, Xjm`r :777),

    mjstj r`cg`kt`s jkegsgs qu` f`bu`strjk ej bnknegj f`e irupn,

    sg`kfn I`npmgs `e irupn m`rbjkn, `stjkfn jkgfjfn `k ej AjbgegjFgpsjfgfj` (Xjm`r `t je. 4??7, Irjzzgntnk `t je. 4?:4).

    Vr`s `sp`cg`s `stk r`igstrjfjs pjrj e _jrjiujy (Cjccgjeg 4??7).Cjccgjeg `t je. (4??9) pr`s`ktjk uk p`qu`n r`cu`ktn sndr` ensr`igstrns f`e ik`rn k e pjs, gkfgcjkfn qu` ej prgb`rj b`kcgk au`m`cmj pnr S`rg (:7:0) sndr` uk spcgb`k f` Jtrjctus r`cuejtussgk fjtns f` encjegfjf sp`cgcj. F`spus, Y`rk`r (:746) f`scrgd`

    J. pjrjiujy`ksgs `k djs je `spcgb`k KBY 43663 f _jrjiujy,tjbdgk sgk fjtns `sp`ccns cnbn cnk J. r`cuejtus. Ej t`rc`rj`sp`cg` k _jrjiujy au` r`igstrjfj pnr Cjccgjeg `t je. (4??9) cnbn

    J. ljkiu`ry`ksgs, pu`stj `k ej sgknkgbgj f` J. tmje`sf`e`bjgpnr_jssns `t je. (4?:?).

    Ej bjynrj f` ejs `sp`cg`s f`e ik`rn `k`k mdgtns ansnrgje`s

    (A`rkjkf`s y _unrtn :773) sg`kfn fgcge f` r`igstrjrejs. Bucmjs

    `sp`cg`s snk cnkncgfjs snejb`kt` pnr ukn n jeiukns pncns`h`bpejr`s, y xgst` buy pncj gkanrbjcgk sndr` ej vjrgjcgk f` ejs`sp`cg`s (Igrjufn 4??4). @e cnkncgbg`ktn r`ejcgnkjfn j ej bjynrjf` ejs sp`cg`s f`Jtrjctus (mgstnrgj kjturje, fgstrgducgk, vjrgjcgkbnraneigcj) s djstjkt` scjsn (Xjm`r `t je. 4??0). @k st` trjdjhns` pr`s`ktjk ens r`igstrns f`e ik`rn Jtrjctus `k _jrjiujy, s`drgkfj gkanrbjcgk sndr` ej vjrgjcgk bnraneigcj (b`fgfjs,fgbnrsbn s`xuje, anegfnsgs, `tc.) y ejs jkgfjf`s `cneigcjs f`

    cjfj sp`cg` f` jcu`rfn j su fgstrgducgk k e pjs.

    BVNFN

    S` jkjegzjrnk sp`cb`k`s f` ejs sgiug`kt`s gkstucgnk`s8 BKMK_

    (Bus`n Kjcgnkje f` Mgstnrgj Kjturje f`e _jrjiujy Sjk Enr`kzn,

    _jrjiujy) y CXC@K (Cne`ccgk Xnneigcj f` ej Ajcuetjf f` Cg`kcgjs@xjctjs y Kjturje`s f` Jsukcgk, Pkgv`rsgfjf Kjcgnkje f` Jsukcgk- Sjk Enr`kzn, _jrjiujy). Jcrnkgbns k e t`xtn sgiu`k j Sjdjh _r`z(4?:3). S` ndtuvg`rnk fjtns f` Igrjufn (4??4) sndr` b`fgcgnk`s ycnkt`n f` `scjbjs f` `h`bpejr`s f` _jrjiujy f`pnsgtjfns `k ejABE (Aukfjcgk Bgiu`e Egeen).

    Cjfj r`igstrn au` i`nrr`a`r`kcgjfn y fgigtjegzjfn `k uk bjpjusjkfn `e prnirjbj JrcIgs :?. Ej fgstrgducgk f` ejs `cnrr`ignk`ssgiu` j Fgk`rst`gk `t je.4??0 cnk ej gkceusgk f` ens _jszje`s f`ej B`snpntjbgj m`cmn pnr F`e Cjseen y Cejy (4??0) y _jrjiujy

    C`ktrje n S`evj C`ktrje m`cmn pnr L``e `t je. (:773).

    _jrj e cnkt`n f` scjbjs v`ktrje`s s` sgiu` j Fnwegki (:70:). @k e

    cnkt`n f` sudcjufje`s kn s` gkceuy` je pjr k cnktjctn cnk ej cenjcjkg ej `spgkj jpgcje. @structurjs pjr`s (gkarjejdgje s, suprjejdgje`s,t`bpnrje`s, tc.) snk pr`s`ktjs k s`kfn gzqug`rfj/f`r`cmj.

    @e ejrin mncgcn-cenjcj (EMC) au` tnbjfn f`sf` ej puktj f`e mncgcnmjstj `e dnrf` pnst`rgnr f` ej `scjbj jkje, y f`sf` jm mjstj ejpuktj f` ej cnej au` tnbjfj ej enkigtuf cjufje (EC). @e ejrin tntje`s ej subj f` ejs fns b`fgfjs. Ejs b`fgfjs au`rnk tnbjs cnk ukjcgktj btrgcj.

    T@SPEVJFNS

    @k ej Vjdej : s` bu`strjk ens r`igstrns f` ejs `sp`cg`s `k ejs`cnrr`ignk`s f`e _jrjiujy, y k ej Agiurj : s` bu`strjk ej tntjegfjff` r`igstrns pjrj `e pjs. @k ej Vjdej 4 s` pr`s`ktjk ens fjtnscnbpe`tns f` b`fgcgnk`s y e`pgfnsgs.

  • 7/23/2019 REVISTA DE CIENCIA Y DESARROLLO SOSTENIBLE EN PARAGUAY - PARAQUARIA - DICIEMBRE 2014 - VOL 2 NUM 2 -

    9/13

    _JTJZPJTGJ KJVPTJE 13_JTJZPJTGJ KJVPTJE 14

    _JTJZPJTGJ KJVPTJE

    FGStTGduCGK F`e iK`TnJVTJCVPS K _JTJiuJW

    Jtrjctus pjrjiujy ksgsY`rk`r, :746

    @stj `sp`cg` s` fgstrgduy` `k `e knrt`f` Jri`kkj, sur f` Drjsge (Igrjufn y

    Scrnccmg 4???, I grjufn 4??4, _jssns `t je.4?:?). @k _jrjiujy `st pr`s`kt` `k ensF`pjrtjb`ktns f` Cnrfgee`rj, ``bducy Sjk _`frn, jsncgjfn j ejs `cnrr`ignk`sCmjcn Mb`fn, _jrjiujy C`ktrje yDnsqu` Jtekcn, `stjs `cnrr`ignk`s

    bu`strjk `e mdgtjt pgcn f` ej `sp`cg`,

    jsncgjfn j dnsqu`s x`rncns jsncgjfns

    cnk pjszje`s, mub`fje`s, y dnsqu`s

    rgd`r`ns cnk `e`vjcgnk`s `ktr` 3?-:???

    b (Igrjufn 4??4, _jssns `t je. 4?:?)._jssns `t je. (4?:?) udgcj j ejs pndejcgnk`sf` J. tj`kgjtusf` Jri`kkj y Drjsge `k ejsgknkgbgj f J. pjrjiujy`ksgs.

    Ens `h`bpejr`s f` _jrjiujy pr`s`ktjk ejs

    sgiug`kt`s cjrjct`rscjs< pnstncuejr`s 4/4,t`bpnrje`s :+4/:+4, gkarjejdgje`s 9/9, `e`h`bpejr ABE 143= pr`s`ktj 1 gkarjejdgje`s`k e ejfn gzqug`rfn f`e :rnje 6tn k cnktjctncnk ejs iuejr`s, suprjejdgje`s 9/9, ej 3`rjy 6tj `k cnktjctn cnk ej rdgtj, `scjbjsfnrsje`s `k :0-:0-:0, `scjbjs v`ktrje`s`ktr :09-:1=, sudcjufje`s 44-46 `scjbjspjr`s. @e ejrin mncgcn-cenjcj vjrj `ktr`:67-400.1 bb y e ejrin f` ej cnej ktr` :6-3? bb. Cnk r`ejcgk je fgbnrsbn s`xuje

    ens r`suetjfns cngkcgf`k cnk en `xpu`stnpnr _jssns `t je. (4?:?) fnkf` ejs m`bdrjs`k` cnejs prnpnrcgnkjeb`kt` bs cnrtjs

    `ktr` 7.3-:6.=% f`e EMC.

    Bjt`rgje `xjbgkjfn8 Cnrfgee`rj8 SjkD`rkjrfgkn (CXC@K ?96?)

    Jtrjctus r`cuejtus(Dnue`ki`r, :==0)

    @stj `sp`cg` `k` ukj jbpegj fgstrgducgk

    f`sf` Bgkjs I`rjgs `k Drjsge, knrt` f`Jri`kkj, Pruiujy (Igrjufn y Scrnccmg

    4???, Dje`strgk y Fg-D`rkjrfn 4??0, Cjrr`grj`t je. 4??0, _jssns `t je. 4?:?) jsncgjfj jpjszje`s, dnsqu`s y znkjs f` trjksgcgk

    `ktr` `stns pns f` v`i`tjcgk (Igrjufn

    4??4, _jssns `t je. 4?:?). @k _jrjiujy `stfgstrgdugfj `k ens F`pjrtjb`ktns f` Jetn_jrjk ` Gtjpj jsncgjfn j ej `cnr`ignkDnsqu` Jtekcn (Cjccgjeg `t je. 4??9). Ejprgb`rj cgtj pjrj _jrjiujy au` m`cmj pnrS`rg (:7:0) sgk encjegfjf `sp`ccj. Eu`in

    @et`r (:7=4) ej cgtj pjrj _u`rtn D`rtnkg `k`e F`pjrtjb`ktn f` Jetn _jrjk. @e ntrnr`igstrn cnrr`spnkf` j @stjkcgj Sjk Gsgfrn`k e F`pjrtjb`ktn f` Gtjpj f`ktrn f` ensebgt`s f`e _jrqu` Kjcgnkje Sjk Tjaj`e.

    Ens `h`bpejr`s jkjegzjfns pr`s`ktjk 4/4pnstncuejr`s, `e `h`bpejr BKMK_ 7113cnk t`bpnrje`s :+:/:+: y e BKMK_ 70=4:+4/:+4, gkarjejdgje`s 1/1 pjrj `e BKMK_7113 y 9/9 pjrj BKMK_ 70=4 jbdnsf`e :rn je 3rn `k cnktjctn cnk ejs iuejr`s,suprjejdgje`s 9/9 ej 3`rjy 6tj `k cnktjctncnk ej rdgtj, `scjbjs fnrsje`s `k s`rg`s:0-:0-:0, :67-:1? `scjbjs v`ktrje`s y4:-41 sudcjufje`s pjr`s. @e Ejrin mncgcn-cenjcj `s 446-66: bb y ejrin f` ej cnej f`44-60 bb. Ejs m`bdrjs `k`k pr`s`ktjk

    knrbjeb`kt` ej cnej cnrtj n f` uk tjbjn

    bnf`rjfn, sgk s`r buy ejrijs sg`kfn surjkin ktr` 9.=-:3.0% f`e EMC, sgk bdjinej m`bdrjs `kf`k j t`k`r `e cu`rpn

    bs ejrin qu` ens bjcmns `k rjkins qu`

    CJDTJE4?:6

    a. :. T`igstrns f`e ik`rnJtrjctus`k _jrjiujy sndr` ejs `cnrr`ignk`s. Vrgkiuens,Jtrjctus pjrjiujy`ksgs< Cujfrjfns,J. r`cuejtus) gbpeygki tm fnudt tmjt wjsnrgigkjeey `xpr`ss`f dy D`re`pscm (:==9) wmn mgbs`ea prnvgf`f kndjsgs anr tm` suppnsgnk. Ejudbjkk (:737) mgimegimt`f tm` ejcl na

    sudstjkjt f r`cnrfs tn tmjt pngkt, egski D`rtnkg (:7:6), M`eebjyr

    (:734) St`uee`t & F`ju`r (:731) jkf _gktn (:73=) js pudegcjnkstmjt gkceuf`f _jrjiujy wgtmgk tm` fgstrgdunk na tm` sp`cg`s, jee

    wgtmnut jky sp`cgc f`tjges. Igv`k tm` ejcl na jffgnkje gkanrbj -nk prnvgf`f dy jky na tm`s` jutmnrs gt wnuef s``b prndjde` tmjt

    tm` snurc` na jee na tm`s` cgtjnks cjk d` trjc`f djcl tn tm` sjb`

    pngkt.

    Mjy`s (:770) cgt`f Ejudbjkk (:737) gk cnksgf`rgki tm` sp`cg`smypntm`cje, dut knt`f tmjt gt bjy pnt`kjeey nccur js jk justrje

    bgirjkt. Iuyrj _jrjiujy (4??6) egst`f tm` sp`cg`s js knt `vjeujt`fd`cjus` na tm` jds`kc` na f`tjges na r`cnrfs d`gki jvjgejde`. K`g-tm`r na tm`s` r`c`kt gbpnrtjkt wnrls cgt`s Scmjf` & Bjsg _jeejrs(:719) sp`cgcjeey gk r`ejnk tn tm`s` f`sgikjnks `v`k tmnuim gt

    cejgbs tm` xgst`kc` na j sp`cgb`k.

    Scmjf` & Bjsg _jeejrs (:719) egst tm` sp`cg`s wgtm tm` aneenwgkif`scrgpnk v`ktrjeb`kt` dejkcn, cjd`zj k`iruzcj jzuejfj, fnr-sjeb`kt` pjrfn cejrn, sp`hn y rjdjfgeej dejkcns (v`ktrjeey wmgt`,m`jf deu`-dejcl, fnrsjeey pje` drnwk, sp`cueub jkf rubp wmgt`).

    Ymge` tm` cnbdgkjnk na wmgt` rubp jkf

    sp`cueub gs tm`nr`cjeey fgjiknsc, tm`

    f`scrgpnk ajges tn knt` ntm`r gbpnrtjkt

    jkf pr`subjdey cnkspgcunus cmjrjct`rgs-cs na tmgs sp`cg`s sucm js tm` dejcl scje`f

    dr`jst, tm` drnjf wmgt` mjea-bnnk smjp`nk tm` ajc` jkf tm` ruanus-cm`stkut jkls

    (Bjfi` & Durk :7==). Pkanrtukjt`ey tm`sp`cgb`k r`a`rr`f tn gk tm` t`xt jkf sup-pns`fey encjt`f gk tm` Bus`n Scmjf` cnuefknt d` trjc`f. Aurtm`rbnr` tm` pr`s`kc` nasnb` `xnc sp`cg`s gk tm` cnee`cnk rjgs-`s fnudt js tn wm`tm`r tm` sp`cgb`k, v`kga gt cnuef d` encjt`f, cnuef k`c`ssjrgey d`jssub`f tn d` na _jrjiujyjk nrgigk wm`kkn encjegty wjs prnvgf`f.

    Igv`k tmjt kn f`tjges na tmgs sp`cg`s `v`rnccurrgki gk _jrjiujy jr` jvjgejde`, tmjttm` Scmjf` sp`cgb`k cjkknt d` trjc`f jkftmjt jee ntm`r b`knks na tm` sp`cg`s gk tm`

    cnuktry cjk egl`ey d` trjc`f djcl tn j mypn-

    tm`cje egski (D`re`pscm :==9) tmjt wjstr`jt`f wgtm ukwjrrjkt`f c`rtjgkty dy sud-s`qu`kt jutmnrs, w` suii`st tmjt tmgs sp`-cg`s d` r`bnv`f arnb tm` egst na knt `vjeu-jt`f sp`cg`s js p`r Iuyrj _jrjiujy (4??6)jkf jff`f tn tm` egst na fnudue sp`cg`s.

    Jzur`-wgki`f Vjkji`rVmrjupgs cyjknpt`rj

    Scmjf & Bjsg _jeejrs (:79:) stjt tmjtVmrjupgs cyjknpt`rj gs jebnst gkfgsk-iugsmjde` arnb Vmrjupgs sjyjcj ndscurj,`xc`pt anr j bnr` i`k`rje turqungs` js-p`ct, pnssgdey djs`f jt e`jst gk pjrt nk crg-t`rgj f`vgs`f dy Kjubduri (:746) wmn mjfcnkaus`f tm` twn sp`cg`s. T``cki tm`

    cnkausgnk gk tm` egt`rjtur` d`tw``k tm`s`twn sp`cg`s, Gm`rgki (:7?6) mjf `jreg`r `x-pr`ss`f tm` npgkgnk tmjt Jzjrjs Kubd`r74 wjs `vgf`ktey tmgs sp`cg`s jkf knt V.sjyjcj(js D`re`pscm mjf tmnuimt) d`cjus`na tm` cnktrjski deu` cnenurjnk na tm`

    wgki cnv`rts.

    T`egjde` `ef cmjrjct`rs anr V. cyjknpt`rjw`r` knt `stjdegsm`f uke Dusm`ee (:770)

    knt`f tmjt suppns`f drgimtk`ss na smnue-f`rs jkf wgki `figkis wjs ar`qu`ktey mjrftn fgsc`rk, dut tmjt tm` dejclgsm sbufi`nk tm` enr`s cnbdgk`f wgtm j tmgcls`t dgeejkf fjrl `y` ijv` j fgskcv` jkf ukgqu`

    ajcgje pj`rk tmjt wjs cnkstjktey vgsgde`. V.sjyjcjnk tm` ntm`r mjkf `xmgdgts cnksgf-`rjde` vjrgjnk wgtmgk j sgkie` pnpuejnk

    gk t`rbs na tm` deugsm tnk` na tm` peubji`,wgtm snb` sp`cgb`ks jpprnjcmgki tm`Deu`-ir`y Vjkji`r V.`pgscnpus gk tm` e`v`ena cnenurjnk jkf ntm`rs bucm fuee`r jkf

    ir`y`r nv`rjee (Gse`r & Gse`r :777, T. Cejy gkeg.). Cnks`qu`ktey wgki cnenurjnk jenk`

    cjkknt d` cnksgf`r`f fgjiknsc.

    Mjvgki tr`jt`f tm` sp`cg`s js mypntm`cje

    gk tm` rst fgnk na mgs Cjtenins (D`rtn-kg :7:6), D`rtnkg suds`qu`ktey b`knk`f

    tm` sp`cg`s anr _jrjiujy jt _u`rtn D`rtn-kg (D`rtnkg :741) stjki drg`y tmjt tm`

    sp`cg`s jrrgv`f jkf `stjdegsm`f gts`ea gkjpprnxgbjt`ey :7:7. Mnw`v`r gt wjs tm`kejt`r tr`jt`f js mypntm`cje jijgk gk mgs

    upfjt`f Cjtenins (D`rtnkg :737), pr`sub-jdey gkfgcjki j r`trjcnk na tmjt gf`k-cjnk. Mjy`s (:770) jkf Iuyrj _jrjiujy

    (4??6) dntm egst tm` sp`cg`s js fnudue, dut

    k`gtm`r na tm`s` l`y wnrls b`knks tm` x-gst`kc` na suppns`f sp`cgb`ks (Scmjf` &Bjsg _jeejrs :79:).

    Vm` aneenwgki :9 sp`cgb`ks gf`k`f js

    V. cyjknpt`rj w`r` encjt`f gk tm` Bus`nScmjf`8

    K ::1, = Knv :71:, Sjk Enr`kzn

    K 166, 47 Jprge :719, Sjk Enr`kzn

    K 190, 9 Huk :719, Sjk Enr`kzn

    K 939, 43 Juiust :719, Sjk Enr`kzn

    K 96?, 46 Juiust :719, Sjk Enr`kzn

    K 991, 49 Nctnd`r :719, Sjk Enr`kzn

    K 716, 49 Bjy :71=, Sjk Enr`kzn

    K :3?1, 4= Juiust :717, Sjk Enr`kzn

    K :6?9, :4 Knv`bd`r :717, Jsukcgk

    K :1?6, 4? Juiust :79:, Sjk Enr`kzn

    K :943, :? Knv`bd`r :79:, Sjk Enr`kzn

    K 4?==, 46 S`pt`bd`r :793, Sjk Enr`kzn

    K 4:?9, : Jprge :796, Sjk Enr`kzn

    K 4:90, 4 S`pt`bd`r :791, Sjk Enr`kzn

    K 4:=9, :0 S`pt`bd`r :791, Sjk Enr`kzn

    K 4:==, :0 S`pt`bd`r :791, Sjk Enr`kzn

    K 44:7, :4 Juiust :799, Sjk Enr`kzn

    Jee na tm`s` sp`cgb`ks jr` mnw`v`r r`a`r-jde` tn drgimtey bjrl`f gkfgvgfujes na V. sjy-jcj. Cnks`qu`ktey, igv`k tmjt kn uk`qugv-ncje r`a`r`kc`s tn tm` sp`cg`s gk _jrjiujy`xgst jt jee w` r`cnbb`kf tmjt V. cyjknp-t`rjd` `egbgkjt`f arnb tm` _jrjiujy egst

    cnbpe`t`ey jkf d` cnksgf`r`f `kf`bgc tntm` mgee anr`sts na @spgrgtn Sjktn jkf knrtm-`rk Tgn Irjkf` fn Sue, Drjzge (Gse`r & Gse`r:777).

    JCLKNYE@FI@B@KVS

    Vmjkls tn Tnd Cejy anr fgscussgki snb` e`-b`kts na tm`s` cjs`s wgtm us jkf sp`cgjeeytn Jecgf`s Bnrkginjkf Jd`egkn Iugeek anrjcc`ss tn jkf gkanrbjnk jdnut tm` cnee`c-nk jt Bus`n Scmjf`.

    T@A@T@KC@S

    D`re`pscm, M. vnk. :==9. Jpp`kfgx syst`b-jscm`s v`rz`gcmkgss gk f`r T`pudegl

    _jrjiujy dgsm`r d`ndjcmt`t`k vn-i`ejrt`k. - Hnurkje aur Nrkgtmnenig` 308

    ::3:36.

    D`rtnkg, J. f Y. :7:6. Ajukj _jrjiujyj.Cjtenins Sgst`bcns f` ens Q`rt`-drjfns f e _jrjiujy. Ircj B. Drnssj,

    Jsukcgk. =0pp.

    D`rtnkg, J. f` Y. :7:7. @sp`cg`s f` jv`sku`vjs pjrj e _jrjiujy. - @e Mnrk`rn :8 400-40=.

    D`rtnkg, J. f` Y. :741. Jpukt`s nrkgtneig-cns. - @e Mnrk`rn38 371-6?:.

    D`rtnkg, J. f Y. :737. Cjtenins sgst`b-cns f` ens v`rt`drjfns f e _jrjiujy.- T`vgstj f` ej Sncg`fjf Cg`kcj f`e

    _jrjiujy 68 31?.

    Dusm`ee, C. :770. Gf`kcjnk na

    Jzur`-smnuef`r`f Vjkji`r Vmrjupgs cy-jknpt`rj. - Cnkij 68 3:-34.

    Iuyrj _jrjiujy. 4??6. Egstj Cnb`ktjfj f`ejs Jv`s f e _jrjiujy. Iuyrj _jrjiujy,Jsukcgk. 4??pp.

    Mjy`s, A.@. :770. Stjtus, Fgstrgdunk jkfDgni`nirjpmy na tm` Dgrfs na _jrjiujy.Jb`rgcjk Dgrfgki Jssncgjnk Bnkn-irjpms gk Ag`ef Nrkgtmneniy :, Jedjky,K`w Wnrl. 43?pp.

    M`eebjyr, C.@. :734. Vm` dgrfs na Cmge`. -Ag`ef Bus`ub na Kjturje Mgstnry _udeg-cjnk 3?=, Xnnenigcje S`rg`s :78 :-694.

    Gm`rgki, M. vnk. :7?6. Js jv`s fn _jrjiujg`b cnbpjrjn cnb js f` Sn _juen. T`vgstj fn Bus`u _juegstj 18 3:?-366.

    Gse`r, B.E. jkf _.T. Gse`r. :777. M eb Gf`k -cjnk Iugf`s8 Vjkji`rs. Cmrgstnpm`r

    M`eb, Enkfnk. 6?1pp.

    SBGVM W TNS FJX 4?:6

  • 7/23/2019 REVISTA DE CIENCIA Y DESARROLLO SOSTENIBLE EN PARAGUAY - PARAQUARIA - DICIEMBRE 2014 - VOL 2 NUM 2 -

    12/13

    _JTJZPJTGJ KJVPTJE 1=

    Ejudbjkk, J. :737. Fg` Qi`e vnk _jrj-iujy G. Str`cl`r ukf Scmrf`r Q`reji,Stuijrt. 460pp.

    Bjfi`, S. jkf M. Durk. :7==. Ygefanwe8 JIugf` tn tm` Fucls, I``s` jkf Swjksna tm` Ynref. Cmrgstnpm`r M`eb, Enk-fnk. 47=pp.

    Kjubduri, @.B.D. :746. Vmrjupgs sjyjcjjkf gts jeeg`s. - Jul 6:8 :?0-::1.

    _gktn, N.B. f N. :73=. Cjtjenin fjs jv`sfn Drjsge egstj f` x`bpejr`s qu` jsr`pr`s`ktjb kn Bus`u _juegstj. - T`-vgstj fn Bus`u _juegstj 448 :-011.

    _nfjiugk, D. :76:. Cjtenin sgst`bcn

    f` ejs jv`s f`e _jrjiujy. Jub`ktjfnpnr ejs cnktrgducgnk`s je cnkncgbg`ktnf` ej nrkgtnenij pjrjiujyj. - T`vgstjf` ej Sncg`fjf Cg`kcj f`e _jrjiujy

    0(0)8 :-:?7.

    _nfjiugk, D. :766. Cjtenin sgst`bcn

    f ejs jv`s f e _jrjiujy. Jub`ktjfnpnr ejs cnktrgducgnk`s je cnkncgbg`ktnf` ej nrkgtnenij pjrjiujyj. - T`vgstjf` ej Sncg`fjf Cg`kcj f`e _jrjiujy

    1(3)8 9-:4?.

    _nfjiugk, D. :760. Cjtenin sgst`bcn

    f ejs jv`s f e _jrjiujy. - T`vgstj f`ej Sncg`fjf Cg`kcj f`e _jrjiujy

    1(1)8 13-=?.

    Sjevjfnrg, V. :=70. Cjtjeniu` na Dgrfs gktm` Drgsm Bus`ub Qneub` 49. Cm`-knbnrpmj` (_jejb`f`j`, _mn`kgcnp-t`rg, Jks`r`s), Crypturg jkf Tjtj`.

    Drgsm Bus`ub na Kjturje Mgstnry,

    Enkfnk. 9?4pp.

    Scmjf , A. jkf T. Bjsg _jeejrs. :719. EjsJv`s f e _jrjiujy :j _jrt . - T`vgstj_jrjiujyj f` Bgcrndgnenij 48 94-=0.

    Scmjf , A. jkf T. Bjsg _jeejrs. :79?. EjsJv`s f e _jrjiujy 4j _jrt . - T`vgstj_jrjiujyj f` Bgcrndgnenij 38 =1-:?0.

    Scmjf , A. jkf T. Bjsg _jeejrs. :79?. EjsJv`s f e _jrjiujy 3j _jrt . - T`vgstj_jrjiujyj f Bgcrndgnenij 68 99-71.

    Scmjf , A. jkf T. Bjsg _jeejrs. :79?. EjsJv`s f`e _jrjiujy y uk gkfgc` 6j _jr-t . - T`vgstj _jrjiujyj f Bgcrndgnen-ij 08 30-0=.

    Scmjf , A. jkf T. Bjsg _jeejrs. :79:. EjsJv`s f`e _jrjiujy y uk gkfgc` 0j _jr-t . - T`vgstj _jrjiujyj f Bgcrndgnen-ij 18 :?3-:4=.

    St`uee`t, J.D. jkf @.J. F`ju`r. :731.

    Cjtenin sgst`bcn f` ejs jv`s f` ej

    T`pdegcj Jri`kkj, s`iukfj ktr`ij

    (Cgcnkgganrb s, Jks`rganrb`s y Ajecn-kganrb`s) - Ndrj f`e Cgkcu`kt`kjrgnf e Bus`n f Ej _ejtj :8 409-674.

    QGSGKS`r uk r`a`r`kt` `k fgv`rsgfjf dgneigcj y su usn sust`ktjde , `kancjfn `k ejs jv`s `k pjrtgcuejr y sus jbdg kt`s.

    BGSGKCnks`rvjr y prnbnv`r e usn sust`ktjde` f` ej fgv`rsgfjf dgneigcj, cnk kajsgs k ejs jv`s cnk jctgvj y r`spnksjde`

    pjrtgcgpjcgk f` ej sncg`fjf.

    CNB_TNBGSN SNCGJEIuyrj _jrjiujy `ktg`kf` qu` _rnbnv r ej Gkv`stgijcgk y `e F`sjrrneen Sust`ktjde` `s `e crgt`rgn pjrj ej p`rbjk`kt` dsqu`fj f`

    ukj b`hnr cjegfjf f` vgfj f` ej pndejcgk. @e cnbprnbgsn p`rsnkje f` cjfj gkt`irjkt` f` Iuyrj _jrjiujy, s`j bpe`jfn, fgr`ctgvn,

    bg`bdrn, sncgn n jbgin, `s gkfgsp`ksjde` pjrj `e enirn f` ens knde`s prgkcgpgns qu` gkspgrjk ku`strj cjusj. @s pnr `een qu` duscjbns

    Je`ktjr cnkstjkt`b`kt` e sprgtu f` qugpn trjdjhjkfn k jegjkzj cnk ntrjs nrijkgzjcgnk`s , gf`ktgckfnkns tnfns qug`k`s

    cnkanrbjbns Iuyrj _jrjiujy, cnk ens prgkcgpgns f` e j cjegfjf, xc`e`kcgj y tgcj prna`sgnkje`s, prnpgcgjkfn ejs cnkfgcgnk`s pjrj qu`

    ens bpr`kfgbg`ktns qu` kcjrjbns, stk sg`bpr` djsjfns k g kanrbjcgk cg`ktcj, v`rjz y npnrtukj pjrj uk f`sjrrneen

    jrbkgcn y sust`ktjde` f`e pjs y ej r`igk

    B@BDT@SJ JKPJE

    _JTJZPJTGJ KJVPTJE

    SCmJF` _JTJiuJW S_`CGb`KS

  • 7/23/2019 REVISTA DE CIENCIA Y DESARROLLO SOSTENIBLE EN PARAGUAY - PARAQUARIA - DICIEMBRE 2014 - VOL 2 NUM 2 -

    13/13

    QNE 4 KPB 4

    0:

    04

    1:

    11

    Kntj f` ens `fgtnr`s.

    S`CCGK JTtCuenS

    T@S@TQJ F@ _JVTGBNKGN F@E_P@DEN WSMGT8 VNDGCM @KVT@ ENSJITJFN W EN _TNAJKN

    @krgqu` Drjijyrjc, Hns E. Cjrt`s.

    S`CCGK KntJS

    FGSVTGDPCGK F@E IK@TN JVTJC-tus YJie`r, :=4= s`rp`kt`s,FgpsJFgFJ` `k pJrJiuJy, cnkCNB@KVJTGNS SNDT@ SPS JAGKG-FJF@S @CNEIGCJS.

    Muin Cjdrje

    NK C@TVJGK S_@CGB@KS T@_NTV-@F ANT _JTJIPJW DW A. SCMJF@& T. BJSG _JEEJTS8 SNPVM@TKYgi`nkJKJS SGDGEJVTG]Jv`s8JkJtgFJ JkF Jzur`-Ygki`FVJKJI@T VMTJP_GS CWJKN_V@TJJv`s8 tmrJupgFJ`

    _jue Sbgtm, S`rign F. Tns Fjz