FEN VE TEKNOLOJI

ÖĞRETIMI

Yrd. Doç. Dr. H. Hasan YOLCU

http://hasanyolcu.wordpress.com/

DERS IÇIN KAYNAKLAR

• Editör: Prof.Dr. Salih Çepni Editör: Prof. Dr. Mehmet Bahar

FEN ÇEŞIT VE ALT GRUP ANLAMıNA GELMEKTEDIR

•İngilizce science kelimesinin Türkçedeki iki manasından biridir. Diğeri ise bilim

dir. Türkçe’de sözlük anlamıyla fen “ fizik, kimya, matematik ve biyoloji ve

bunların uygulamalarına verilen genel bir addır.

•Fen bilimleri doğayı ve doğal olayları sitemli bir şekilde inceleme, henüz

gözlenmemiş olayları kestirme gayetidir.

•Bilim nedir ?

• Bilim ise belli bir konuyu bilme isteğinden yola çıkan, belli bir amaça

yönelen bilgi edinme ve yöntemli araştırma sürecidir.

• Doğru düşünme, sistematik bilgi edinme sürecidir.

• Olguların gözlemi, belirlenmesi, tanımlanması, deneyse araştırılması ve

teorik olarak açıklanmasıdır.

• Bilginin tabiatını düşünme, mevcut bilgi birikimini anlama ve yeni bilgi

üretme sürecidir

BİLİMSEL BİLGİY İ OLUŞTURAN NEDENLER

• Merak

• İhtiyaçlar

• Zorunluluklar

• Doğayı kontrol altına alma isteği

BILIMSEL BILGININ ÖZELLIKLERI

1. Objektifliktir

2. Denenebilirlik ve

gözlenebilirlik

3. Tekrarlanabilir

4. Ölçülebilir.

5. Genelleyicidir

6. Seçicidir

7. Mantıksaldır

8. Kesin değildir

9. Yenilikçidir

10. Ayıklanma

11. Dinamiktir

12. Bütüncüldür: hepsi birbiriyle

ilişkilidir.,

13. Deneyseldir

14. Olasılık taşır

15. Süreklilik

FEN VE TEKNOLOJI EĞITIMININ AMAÇLARı

• Doğal dünyayı öğrenmelerini ve anlamalarını, bunun düşünsel

zenginliğini ve heyecanını yaşamalarını sağlamak.

• Her sınıf düzeyinde bilimsel ve teknolojik gelişme ile olaylara merak

duygusunu geliştirmelerini teşvik etmek.

• Fen ve teknolojinin doğasını; fen, teknoloji, toplum ve çevre

arasındaki karşılıklı etkileşimleri anlamalarını sağlamak.

• Araştırma, okuma ve tartışma aracılığıyla yeni bilgileri yapılandırma

becerilerini sağlamalarını sağlamak.

• Yaşamlarının sonraki dönemlerinde eğitim ile meslek seçimi

konularında, fen ve teknolojiye dayalı meslekler hakkında bilgi,

deneyim, ilgi geliştirmelerini sağlayabilecek alt yapıyı oluşturur.

FEN VE TEKNOLOJI EĞITIMININ AMAÇLARı

• Öğrenmeyi öğrenmelerini ve bu sayede mesleklerin değişen

mahiyetine ayak uydurabilecek kapasiteyi geliştirmelerini sağlamak.

• Karşılaşabilecekleri alışmadık durumlarda yeni bilgi elde etme ile

problem çözmede fen ve teknolojiyi kullanmalarını sağlamak.

OLGU & KAVRAM

•Olgu,” bir doğru, bir gerçek, bir hakikat ve bir şeylerin olma durumudur.

Başka bir ifadeyle iki eleman, sözcük yada eylem arasındaki ilişkiyi

belirleyen ifadelerdir.

•Doğa ve doğa varlıkları gözlemledikçe mevcut olgular artar. Artan

olgular arasında belli ilişkiler ve kalıplar görülmeye başlanır. Bu kalıp

veya ilişkilerin açıkça tanımı, genellikle kavram olarak adlandırılır.

• Teoriler, hipotezlere oranla daha önemli

deneysel desteğe sahiptirler. Bu bakımdan

doğruluğu henüz test edilmemiş bilgilere ve

önerilere hipotez denir. Yine eğer bir

hipotez, deneylerle destekleniyorsa, bilinen

tüm olgularla uygunsa ve daha geçerli bir

karşılığı yoksa teori olarak adlandırılır.

Hipotezler Teoriler

FARKLı ALANLARDAKI ÖRNEK TEORİLER (KURAMLAR)• Astronomi : Big Bang Theory

• Biyoloji : Hücre teorisi - Evrim - Germ teorisi

• Kimya : Atom teorisi - Moleküler teori - Gazların kinetik teorisi - Moleküler orbital teorisi -Lewis kuramı - Brønsted-

Lowry asit-baz teorisi -

• Klimatoloji : İklim değişikliği teorisi (antropojenik faaliyeti nedeniyle)

• Ekonomi : Makroekonomik teori - Mikroekonomi teorisi

• Eğitim : Yapılandırmacı teori - Eleştirel Pedagoji teorisine - Eğitim teorisi - Çoklu zeka kuramı - Aşamalı eğitim

teorisi

• Mühendislik : Devre teorisi - Denetim kuramı - Sinyal teorisi - Sistem teorisi - Bilgi teorisi

• Film : Film Teorisi

• Beşeri Bilimler : Eleştirel teori

• Edebiyat : Edebiyat teorisi

• Matematik : Yaklaşım teorisi - - Kategori teorisi - Kaos teorisi --Alan teorisi -

• Müzik : Müzik teorisi

• Felsefe : Proof teorisi - Spekülatif nedeni - gerçeği Teorisi - Tip teorisi - Değer teorisi - Fazilet teorisi

• Fizik : - İzafiyet Teorisi - Kuantum alan teorisi - Saçılma teorisi -

•Yasa (kanun) ?•Aynı şartlardaki durumlar için ifade edilen sözlü veya

matematiksel ilişkilerdir.

•Yasalar genelde gözlenebilir olaylar arasındaki ilişkilerin

ifade edilmesidir

•Örneğin Boyle yasası sabit sıcaklıkta bir gazın basıncı ile

hacmi arasındaki ilişkiyi ifade etmektedir. Oysa gazların

kinetik teorisinde bu ilişkinin nedenleri açıklanmaktadır.

•Yasalar ve teoriler yanlış anlayışın aksine farklı türden

bilgiler olup birbirine dönüşmezler

• Teoriler; olguların, olgular arası ilişkilerin ve yasaların açıklamalarıdır.

Örneğin elmasın sert olması, tuzun suda çözünmesi, metallerin elektriği

iletmesi, insanların öğrenmesi, insanların belli davranışları göstermeleri vb.

durumlar olgulara örnek oluştururken bu durumların açıklamaları teorilerdi

Teori

Yasa

Hipotez

Termodinamiğin Sıfırıncı Yasa

• Termodinamiğin en basit yasasıdır. Eğer iki sistem birbirleriyle etkileşim

içerisindeyken aralarında ısı veya madde alışverişi olmuyorsa bu sistemler

termodinamik dengededirler.

• Eğer A ve B sistemleri termodinamik dengedeyseler, ve B ve C sistemleri de

termodinamik denge içerisindeyseler, A ve C sistemleri de termodinamik

denge içerisindedirler.

Üçüncü kanunu

• Bu yasa neden bir maddeyi mutlak sıfıra kadar soğutmanın imkânsız

olduğunu belirtir:

• Sıcaklık mutlak sıfıra yaklaştıkça bütün hareketler sıfıra yaklaşır.

AVOGADRO YASASı

• Amedeo Avogadro'nun 1811'de bulduğu bir gaz yasasıdır. Bu yasa,

eşit hacimdeki gazların; eşit sıcaklık ve eşit basınçta aynı sayıda parçacık

ya da molekül sayısına sahip olduğunu öne sürer. Buna göre, belirli bir

hacimdeki gazın bulundurduğu molekül sayısı, gazın kütle ya da

boyutundan bağımsızdır.

• Örnek olarak, aynı hacimdeki hidrojen ve nitrojen verilebilir. Buna göre,

hidrojen de nitrojen de, aynı hacim, aynı basınç ve aynı sıcaklıkta aynı

molekül sayısına sahiptir.

BAZı KANUNLARHareket kanunları

•Newton’s three laws of

motion

Laws of electromagnetism

and gravitation

•Gauss's law or

•Coulomb's Law of

electrostatics

•Faraday's law of induction

•Joule's first law

•Ohm's law

Enerji kanunlar

•Laws of thermodynamics

Laws of heat transfer

•Fourier's law of heat

conduction

•Newton’s law of cooling

Gaz Kanunları

•Boyle's law

•Charles's law

•Gay-Lussac's law

•Combined gas law

•Avogadro's law

•Ideal gas law

•Graham's law of effusion

•Fick's laws of diffusion

•Dalton's law of partial

pressures

•Fen bilimleri gibi deneysel bilimlerle uğraşan kişiler, deneylere başlamadan önce, mantıklı hipotezler oluşturmalıdırlar. Bir bilim adamı hipotezini oluştururken, faklı yöntemlerden faydalanabilir.

•Bunlar; ödünç alma, tümevarım ve tümdengelim yöntemleridir.

•1. Ödünç alma: Daha önce test edilmiş ispatlanmış bir hipotezi kendi araştırdığı problemde de kullanabileceği düşüncesiyle hipotez olarak kabul etmesidir.

•2. Tümevarım: Daha önceki bilgilerden ve gözlemlerden hareketle tümevarım yoluyla bir olası çözüm ve sonuç üretmesidir.

•Bakır elektriği iletir.

•Demir elektriği iletir.

•Gümüş elektriği iletir.

•O halde bütün metaller elektriği iletir hipotezi ileri sürülebilir.

•3. Tümdengelim: Bilim adamının bir kuramdan hareket ederek,

tümdengelim yoluyla bir olası sonuç veya bir olası çözüm üretmesidir.

•Memeli hayvanlar doğurarak ürerler.

•Balina denizde yaşayan bir memelidir.

•O halde balinalar doğurarak ürerler hipotezi kurulabilir.

• Fen ve teknoloji dersi öğretim programına göre 4, 5 Sınıftaki öğrencilerin

kazanmaları gereken bilimsel işlem becerileri

Planlama ve başlama

Gözlem

Karşılaştırma- Sınıflama

Çıkarım yapma

Tahmin

Kestirme

Değişkenleri belirleme

Yapma

Deney tasarlama

Deney malzemelerini ve araç gereçleini

tanıma ve kullanma

Ölçme

Verileri kaydetme

Analiz ve sonuç çıkarma

Veri işleme ve model oluşturma

Yorumlama ve sonuç çıkarma

Sunma

• Bu şekilleri bilimsel çalışma süreçlerine göre sıralayalabilir misiniz?

Doğru sıralanışı

TEKRAR YAPMAYı UNUTMAYALıM…

https://sites.google.com/site/hasanyolcudersler/