RESTAURACIÓN e RESTAURACIÓN e CACIQUISMO CACIQUISMO

COMEZO

REINADO

RESTAURACIÓN BORBÓNICA

INICIO DE 1874

GOLPE DE ESTADO DE PAVÍA

“DICTADURA” DO XENERAL SERRANO

AFIANZAMENTO DOS ALFONSINOS

PAPEL ESENCIAL DE CÁNOVAS:

PRETENDE RESTAURACIÓN

PACÍFICA

1 DECEMBRO 1874 MANIFESTO DE SANDHURST

29 DECEMBRO 1874

PRONUNCIAMENTO EN SAGUNTODE XENERAIS

MONÁRQUICOS

ALFONSO XII, REI

No cadro Martínez Campos restaura a Afonso XII. Martínez Campos coa oposición de Cánovas del Castillo deu un golpe de estado en Sagunto que terminou

definitivamente coa I República. Cánovas preferise a ocupación pacífica do trono e así o preparou co Manifesto de Shandurst, un escrito que o político madrileño

preparou ao rei, onde se presentaba como un rei democrático, pero herdeiro de todas as tradicións e costumes españois. É dicir, estaba formulando o principio da

Constitución interna.

PRI

MEIRAS

MEDIDAS

NOMEAMENTO DE NOVAS AUTORIDADES

RESTABLECEMENTO RELACIÓNS COA IGREXA

REPRESIÓN DA OPOSICIÓN

FIN DA GUERRA CARLISTA - 1876

FIN DA GUERRA DE CUBA – 1878

PERIODO 1875-1885: PRINCIPAIS ACONTECEMENTOS

Xaneiro 1875Xaneiro 1875 Alfonso XII entra en Madrid e é recoñecido como rei Alfonso XII entra en Madrid e é recoñecido como rei no ámbito internacionalno ámbito internacional

1875-18801875-1880 Gobernos conservadores de Cánovas e Martínez Gobernos conservadores de Cánovas e Martínez CamposCampos

Febreiro de 1876Febreiro de 1876 Fin da III Guerra Carlista. Alfonso XII é dirixe as Fin da III Guerra Carlista. Alfonso XII é dirixe as operacións do exércitooperacións do exército

Xuño de 1876Xuño de 1876 Apróbase unha nova ConstituciónApróbase unha nova Constitución

18781878 Lei electoral canovista que volve ao sufraxio Lei electoral canovista que volve ao sufraxio restrinxidorestrinxido

Febreiro 1878Febreiro 1878 Paz de Zanjón: Fin da insurrección independista Paz de Zanjón: Fin da insurrección independista cubana (Guerra dos 10 anos)cubana (Guerra dos 10 anos)

18801880

1881-18841881-1884Creación del Partido Liberal Fusionista (Sagasta)Creación del Partido Liberal Fusionista (Sagasta)

Primeiros gobernos Liberais (Sagasta e Posada Primeiros gobernos Liberais (Sagasta e Posada Herrera)Herrera)

Abril 1884-Abril 1884-Novembro 1885Novembro 1885

Novo goberno de CánovasNovo goberno de Cánovas

Novembro 1885Novembro 1885 Morre Alfonso XIIMorre Alfonso XII

PERIODO 1885-1902: PRINCIPAIS ACONTECEMENTOS

18851885 Pacto do Pardo Pacto do Pardo

Morte de Afonso XII e regencia de María CristinaMorte de Afonso XII e regencia de María Cristina

18861886 Nace o futuro Alfonso XIIINace o futuro Alfonso XIII

1885-1890 1885-1890

18871887

18901890

Goberno “longo” de Sagasta Goberno “longo” de Sagasta

Liberdades de cátedra, asociación e prensa, Liberdades de cátedra, asociación e prensa, suprimindo censurasuprimindo censura

Sufraxio Universal Masculino (maiores 25 anos)Sufraxio Universal Masculino (maiores 25 anos)

18901890 Goberno de CánovaGoberno de Cánova

18921892 Goberno de SagastaGoberno de Sagasta

18951895 Iníciase a guerra de CubaIníciase a guerra de Cuba

18971897 Asasinato de CánovasAsasinato de Cánovas

18981898 Desastre colonialDesastre colonial

18991899 Goberno conservador de SilvelaGoberno conservador de Silvela

OS PROTAGONISTAS OS PROTAGONISTAS

Antonio Cánovas del Castillo Praxedes Mateo Sagasta

La regente María Cristina y sus hijos

General Martínez Campos

No ano 1876 conseguiuse finalizar a terceira guerra carlista que se había estado librando no País Vasco, Navarra, Cataluña e o Maestrazgo. Esta guerra tivo un gran custo humano un financeiro e supuxo a abolición dos foros vascos e Navarros

A pacificación militar de España foi unha necesidade para poder implantar ou sistema monárquico

En 1878 asinouse a Paz de Zanjón que puxo fin á insurrección Cubana, concedendo a Cuba a súa Autonomía administrativa.

O SISTEMA CANOVISTA e O SISTEMA CANOVISTA e a Constitución de 1876a Constitución de 1876

As bases do sistema As bases do sistema canovistacanovista

1.1. Monarquía como forma de Monarquía como forma de Estado, fora de toda Estado, fora de toda discusión e por riba das leis discusión e por riba das leis e incluso da constitución e incluso da constitución

2.2. Constitución de 1876. Constitución de 1876. Marco constitucional Marco constitucional baseado no consenso. O baseado no consenso. O sistema debía ser válido sistema debía ser válido para os antigos moderados para os antigos moderados unionistas, progresistas e unionistas, progresistas e demócratasdemócratas

3.3. BipartidismoBipartidismo

4.4. Alonxamento dos militares Alonxamento dos militares da vida políticada vida política..

A MONARQUÍAA MONARQUÍAPara nosoutros endexamais, por ningún camiño, se pode chegar, por medio da legalidade á supresión da monarquía, a causa é que non hai legalidade sen a monarquía, a causa é que sen a monarquía pode haber feitos, pode haber forza, pode haber batallas, pero non hai nin pode haber legalidade.

E é que para tocar a Constitución do Estado, expresión destes conceptos anteriores, sempre se precisa nun ou noutro momento, aínda que sexa nun só momento decisivo, sempre se precisa a sanción real. ¿Quen fala, quen pode falar, quen pode sospeitar que sexa posible esa pretendida evolución legal? ¿Quen conta endexamais có suicidio entre as solucións naturais e legais referentes á vida humana? Nin as Cortes é posible que voten a súa supresión nin é posible que acorde a súa supresión o monarca e de aquí que as Cortes e o Rei, que están antes que a Constitución, xa que a Constitución se fai entre o Rei e as Cortes, están tamén sobre a Constitución; porque a Constitución non pode tocar nin ás Cortes nin ó Rei ( ... ).

Discurso de Antonio Cánovas no Congreso dos Deputados (1886)

Constitución de 1876Constitución de 1876 Soberanía compartidaSoberanía compartida Ampla declaración de dereitos e deberesAmpla declaración de dereitos e deberes Sistema bicameralSistema bicameral

• Cámara Alta. Está composta por tres tipos de Cámara Alta. Está composta por tres tipos de senadores: por dereito propio, por designación real e senadores: por dereito propio, por designación real e elixidos por os maiores contribuínteselixidos por os maiores contribuíntes

• Congreso. Os deputados serán elixidos por sufraxio Congreso. Os deputados serán elixidos por sufraxio directo, pero non se fixa o sistema de votación, polo directo, pero non se fixa o sistema de votación, polo que será o partido no poder o que decida, a través da que será o partido no poder o que decida, a través da lei electoral, se o sufraxio debe ser censatario ou lei electoral, se o sufraxio debe ser censatario ou universaluniversal..

O poder executivo exérceo a Coroa a través dos O poder executivo exérceo a Coroa a través dos ministros. O Rei elixe libremente ó Xefe do ministros. O Rei elixe libremente ó Xefe do Goberno.Goberno.

(...)(...)

Soberanía compartidaSoberanía compartida

(…) Constitución de 1876(…) Constitución de 1876

Reafirmase a unidade de códigos, ó Reafirmase a unidade de códigos, ó quedaren suprimidos os foros quedaren suprimidos os foros vascos.vascos.

Concellos e Deputacións quedan Concellos e Deputacións quedan baixo control gobernamental.baixo control gobernamental.

Cuestión relixiosa. Foi unha vez Cuestión relixiosa. Foi unha vez máis un tema polémico. Finalmente máis un tema polémico. Finalmente recoñécese a confesionalidade recoñécese a confesionalidade católicacatólica e a garantía do sostemento e a garantía do sostemento do culto e o clero. Se establecía do culto e o clero. Se establecía unha ambigua liberdade de unha ambigua liberdade de crenzas.crenzas.

En conxunto predomina o talante En conxunto predomina o talante conservador, anque se intenta conservador, anque se intenta establecer un sistema establecer un sistema suficientemente flexible como para suficientemente flexible como para permitir o acordo dos grupos permitir o acordo dos grupos políticospolíticos

(…)(…)

Art.3. Quedan igualmente obrigadas Art.3. Quedan igualmente obrigadas (…) as provincias de Bisacaia, (…) as provincias de Bisacaia, Guipúscoa e Álava a pagaren , na Guipúscoa e Álava a pagaren , na proporción que lles corresponda e proporción que lles corresponda e con destino ós gastos públicos, as con destino ós gastos públicos, as contribucións, as rendas e os contribucións, as rendas e os impostos ordinarios e impostos ordinarios e extraordinarios que se consignen extraordinarios que se consignen nos orzamentos xerais do Estado. nos orzamentos xerais do Estado. (…)(…)

Decreto de abolición dos Foros Vascos (21 de xullo Decreto de abolición dos Foros Vascos (21 de xullo de 1876)de 1876)

En resumen os aspectos esenciais da

CONSTITUCIÓN DE 1876CONSTITUCIÓN DE 1876 son

En resumen os aspectos esenciais da

CONSTITUCIÓN DE 1876CONSTITUCIÓN DE 1876 son

SoberaníaSoberanía compartidacompartida

Poder Lexislativo depositado nunhas Cortes Poder Lexislativo depositado nunhas Cortes bicameraisbicamerais

Afirmación da coroa como eixo do EstadoAfirmación da coroa como eixo do Estado

Catolicidade oficial do EstadoCatolicidade oficial do Estado,

Completa lista de dereitos e liberdadesCompleta lista de dereitos e liberdades,

O verdadeiro inventor e impulsor da Restauración foi Antonio Cánovas del Castillo. Puntilloso nas formas quixo crear un sistema democrático ao estilo inglés, aínda que o fondo importase menos. Turnó o goberno có partido liberal, progresista ou fusionista. Ao partido conservador e ao liberal coñecíaselles co nome de partidos dinásticos. Este bipartidismo, do mesmo xeito que o protagonismo civil, foron posibles grazas ao instrumento que engrasaba todo o sistema; o Caciquismo. Na caricatura vemos a Cánovas ensinando a “ler” (o sistema) ao líder do partido liberal, Sagasta.

BipartidismoBipartidismo

Partido Liberal-ConservadorPartido Liberal-Conservador OrixeOrixe: atopábase no grupo de : atopábase no grupo de

alfonsinos creado durante o Sexenio alfonsinos creado durante o Sexenio Democrático, integrando a moderados Democrático, integrando a moderados e unionistas, ós que se sumaron e unionistas, ós que se sumaron progresistas e católicos.progresistas e católicos.

Ideoloxía: Liberalismo conservador. O Ideoloxía: Liberalismo conservador. O seu programa baseábase na defensa da seu programa baseábase na defensa da orde social, da Monarquía, da orde social, da Monarquía, da propiedade, e da unidade da Patria. propiedade, e da unidade da Patria.

Base social: Grandes propietarios Base social: Grandes propietarios agrarios e alta burguesía industrial e agrarios e alta burguesía industrial e financeira.financeira.

Líder: Antonio Cánovas del CastilloLíder: Antonio Cánovas del Castillo

Antonio Cánovas del Castillo (Málaga,1828 - Mondragón (Guipúzcoa, 1897) Foi unha das figuras máis influentes da política española da segunda metade do século XIX e considerado por moitos como un dos políticos máis brillantes na historia de España. Compaxinou os estudos de dereito coa súa afección pola historia e en 1854 publicou a súa obra Historia da decadencia española. Ao mesmo tempo iniciaba a súa carreira política e uníase a Leopoldo O‘Donnell, artífice da revolución do 54 proclamada co "Manifesto de Manzanares", escrito polo propio Cánovas. Membro da Unión Liberal, en 1854 foi elixido Deputado por Málaga para as Constituíntes e, á caída de O’Donnell, Gobernador Civil de Cádiz

Foi ministro de Gobernación en 1864 e de Ultramar en 1865 durante o reinado de Isabel II antes de proclamarse a Primeira República Española. Tras a Revolución de 1868 e fin da monarquía borbónica encárgase de preparar a volta do que sería Afonso XII fillo de Isabel II. En 1874 tras o pronunciamiento en Sagunto do xeneral Martínez Campos e a proclamación de Afonso XII como rei, encárgase de idear o sistema da Restauración, sendo o redactor do manifesto de Sandhurst, en 1874. Propón un sistema bipartidista onde as fraudes electorais xornais, apoiados no caciquismo facían posible a alternancia no poder, como medio de disipar tensións. Así accedeu sete veces ao cargo de presidente do consello de ministros de Afonso XII.

Bipartidismo (2)Bipartidismo (2)

Partido liberal-FusionistaPartido liberal-Fusionista Orixe: Ten a súa orixe no partido Orixe: Ten a súa orixe no partido

constitucional formado durante o reinado constitucional formado durante o reinado de Amadeo I polos unionistas de esquerda e de Amadeo I polos unionistas de esquerda e os progresistas de Sagasta. A fusión de os progresistas de Sagasta. A fusión de todas as tendencias acordouse o 2 de maio todas as tendencias acordouse o 2 de maio de 1880. Máis tarde, uníronse algúns de 1880. Máis tarde, uníronse algúns republicanos.republicanos.

Ideoloxía: Moi semellante á dos Ideoloxía: Moi semellante á dos conservadores. Abandonou a defensa da conservadores. Abandonou a defensa da soberanía nacional e aceptou a dinastía soberanía nacional e aceptou a dinastía borbónica. Non renunciou á reivindicación borbónica. Non renunciou á reivindicación do sufraxio universaldo sufraxio universal

Base social: Sobre todo alto funcionariado e Base social: Sobre todo alto funcionariado e clases mediasclases medias

Líder: Práxedes Mateo Sagasta.Líder: Práxedes Mateo Sagasta.

Práxedes Mateo Sagasta Xunto co conservador Antonio Cánovas del Castillo, o liberal Práxedes Mateo Sagasta exerceu unha das maiores influencias políticas durante o último cuarto do século XIX español. Desde 1870 ata 1902, accedeu á xefatura do goberno en nove ocasións. Este retrato ao óleo, de 1877, atópase no Congreso dos Deputados (Madrid, España).

AS IDEAS CONSERVADORAS

AS IDEAS PROGRESISTAS

ALONXAMENTO DOS MILITARES ALONXAMENTO DOS MILITARES DA VIDA POLÍTICADA VIDA POLÍTICA

Estableceuse a supremacía Estableceuse a supremacía do poder civil sobre o do poder civil sobre o militarmilitar

Otorgóuselle ó exército Otorgóuselle ó exército autonomía e absoluta autonomía e absoluta liberdade na xestión dos liberdade na xestión dos seus asuntos internosseus asuntos internos

Potenciouse a Potenciouse a identificación do rei como identificación do rei como símbolo e cabeza visible do símbolo e cabeza visible do exércitoexército

En todo caso o exército foi En todo caso o exército foi utilizado como instrumento utilizado como instrumento de presión sobre a vida de presión sobre a vida civil. civil.

Ao mesmo tempo, preparou minuciosamente a aceptación da restauración borbónica no plano internacional. Esta tarefa centrouse en cinco focos: - O Papa, terreo abonado. Partidario de solucionar o preito dinástico, entre isabelinos e carlistas, dos Borbóns españois. - Francia, incómoda co réxime republicano español, ao que non recoñeceu. Ademais alí vivía exiliada Isabel II. - Austria e ao seu capital, Viena, foi enviado o mozo Afonso para estudar no colexio Theresianum e gañarse as simpatías do imperio austro-húngaro. - Inglaterra, onde posteriormente, seguirá os seus estudos na academia militar de Sandhurst. Prusia: o seu chanceler Bismarck era o árbitro da política europea.

Política internacional

PRÁCTICA POLÍTICA: o caciquismo e a PRÁCTICA POLÍTICA: o caciquismo e a manipulación electoral manipulación electoral

Caciquismo: Caciquismo: O cacique é a O cacique é a persoa que domina e persoa que domina e controla os principais controla os principais resortes de poder nun resortes de poder nun núcleo de poboación núcleo de poboación concreto. Os procedementos concreto. Os procedementos máis utilizados na práctica máis utilizados na práctica do caciquismo foron:do caciquismo foron:

Encadrado: O Ministerio de Encadrado: O Ministerio de Gobernación adxudicaba Gobernación adxudicaba escanos a partidarios ou escanos a partidarios ou adversarios en función dos adversarios en función dos acordos que se pactaban nla acordos que se pactaban nla cúspide dos partidos.cúspide dos partidos.

O caciquismo consolidouse en España durante a Restauración (1874-1923). Os caciques encargábanse de controlar os votos de todas as persoas con capacidade de voto da súa localidade, o cal era a base da alternancia política que a Restauración demandaba.

Os caciques son persoas con poder económico, que contan cun séquito (xentes que traballan para el) formado por grupos armados, capaces de intimidar aos seus conveciños que saben que se as cousas non transcorren segundo os desexos do cacique poden sufrir danos físicos.

O Caciquismo

O fenómeno era propio dunha sociedade maioritariamente rural, subdesarrollada e analfabeta, na que se daba unha forte dicotomía entre o campo e a cidade.

O fenómeno era propio dunha sociedade maioritariamente rural, subdesarrollada e analfabeta, na que se daba unha forte dicotomía entre o campo e a cidade.

Distinguiremos tres tipos de políticos: o cunero, o notable e o

cacique propiamente dito. O cunero ou encasillado era un político de procedencia urbana -xeralmente- que era presentado por un distrito co

que non tiña relación algunha -nin antes, nin logo da elección-. O notable era un personaxe que tiña moita influencia na provincia,

normalmente posuía o cargo de gobernador civil ou similares. O cacique era case sempre un político profesional, moi coñecido e denominado con apelativos ou motes populares. Nota esencial era a ausencia de motivación ideolóxica algunha e a conversión da política no reino do favor, a recomendación e o "enchufismo". O feito de que en Andalucía o caciquismo coñecese a súa máxima expresión hai que explicalo polo dominio do latifundio extremo que mantiña á maior parte da poboación no illamento, o analfabetismo, a miseria e o medo. En Galicia, polo contrario, o minifundismo e a estructura social campesiña, facilitan o labor dos caciques, grandes conseguidores de favores.

O caciquismo leva emparellado a existencia dun líder local que fai de intermediario entre a administración central e "a súa localidade". Á primeira recrútalle os votos solicitados; á segunda outórgalle os favores necesarios e sempre á facción que lle é fiel. O cacique sempre está asociado cunha concentración de poder na súa localidade e xeralmente cun abuso deste poder, chegando á adulteración dos resultados electorais se era necesario. Esta concentración e abuso de poder é o que fai que na actualidade sexa tan utilizado politicamente este termo.

O caciquismo leva emparellado a existencia dun líder local que fai de intermediario entre a administración central e "a súa localidade". Á primeira recrútalle os votos solicitados; á segunda outórgalle os favores necesarios e sempre á facción que lle é fiel. O cacique sempre está asociado cunha concentración de poder na súa localidade e xeralmente cun abuso deste poder, chegando á adulteración dos resultados electorais se era necesario. Esta concentración e abuso de poder é o que fai que na actualidade sexa tan utilizado politicamente este termo.

Romero Robledo, á dereita, con Romanones e García Berdoy

A poboación buscaba no cacique local, ou provincial, ao intermediario que lograse resolver as súas demandas, que se interesase polos problemas da que moitas veces era a súa localidade natal, e que lles protexese coa súa influencia na capital, ou en Madrid, dos requirimentos do Estado liberal en materia de quintas, impostos ou leis. A pirámide caciquil arrincaba desde os concellos, cuxos concelleiros e alcaldes eran o primeiro chanzo para as demandas cidadás e para os favores políticos. A continuación ían o cacique, o deputado provincial, o gobernador civil e o ministro da Gobernación, este último coa decisiva atribución de poder suspender á corporación municipal nas súas funcións en caso de grave incumprimento destas.

A política de Alcolea respondía perfectamente ao estado de inercia e de confianza do pobo. Era unha política de caciquismo, unha loita entre dous bandos contrarios, que se chamaban o dos Ratos e o dos Mouchos; os Ratos eran liberais e os Mouchos conservadores. Naquel momento dominaban os Mouchos. O Moucho principal era o Alcalde, un home delgado, vestido de negro, moi clerical, cacique de formas suaves, que, suavemente, ía levándose todo o que podía do municipio. O Cacique liberal do partido dos Ratos era Don Juan, un tipo bárbaro e despótico, corpulento e forzudo, cunhas mans de xigante; home que cando entraba a mandar trataba ao pobo en conquistador. Este gran rato non disimulaba como o moucho; quedaba con todo o que podía, sen tomarse o traballo de ocultar decorosamente os seus roubos. Alcolea afíxose aos Mouchos e os Ratos, e considerábaos necesarios. Aqueles bandidos eran os sostenes da sociedade; repartíanse o botín; tiñan uns para outros un tabú especial, como o dos polinesios (…)

A árbore da ciencia. Pío Baroja.

Pasa a escena no despacho do Ministro de Gobernación. O Ministro non está só; acompáñao un oficial da súa confianza. Este destino, en tempo de eleccións, ven ser outra das metamorfoses do comisionado de premas. Ten diante súa un grande estado en papel bristol, e de acordo co xefe, o oficial vai facendo diferentes signos na marxe e nos marxes de observacións. (...)

–¿Pois que, temos xa arranxados os trescentos corenta e nove distritos?

–Si, señor, témolos todos, aínda que eu desconfío do xefe político de (...)

–Non teña vostede coidado, son boa todos, e como saben o que lles vai nisto, xa verán de andar listos. Pero o caso é que eu non quero gañar todos os distritos; cómpre deixarmos algúns para a oposición, porque, se non hai claroscuro na Cámara, todo o levará o diaño e morreremos de plétora, que non sería a primeira vez ( ... ).

–¿Cantos deputados de oposición quere vostede que veñan ó Congreso?

–Doce ou catorce dos menos coñecidos e tres ou catro notabilidades desas, a elección das cales non se pode combater sen grandes infraccións de lei.

–Pois nese caso, no distrito de..., hai que deixar que triúnfe o candidato da oposición (...).

FLORES, A.: A sociedade de 1850.

O encadramentoO encadramento

En síntese, a mecánica do proceso era a seguinte: En síntese, a mecánica do proceso era a seguinte:

Cando os máximos dirixentes dos partidos chegaban ao acordo dun cambio de goberno, o rei encargaba a formación de goberno ao líder do partido contrario, disolvíanse as Cortes e convocábanse eleccións.

Cando os máximos dirixentes dos partidos chegaban ao acordo dun cambio de goberno, o rei encargaba a formación de goberno ao líder do partido contrario, disolvíanse as Cortes e convocábanse eleccións.

Entón, o ministro de Gobernación realizaba o encadrado, é dicir, decidía os deputados que debían ser elixidos por cada distrito (xeralmente, en proporción de 1/3 a favor do partido que debía gañar). O gobernador civil de cada provincia, posto de acordo cos caciques comarcais e municipais, manipulaba as eleccións, ben comprando os votos, facendo promesas ou recorrendo á coacción.

Entón, o ministro de Gobernación realizaba o encadrado, é dicir, decidía os deputados que debían ser elixidos por cada distrito (xeralmente, en proporción de 1/3 a favor do partido que debía gañar). O gobernador civil de cada provincia, posto de acordo cos caciques comarcais e municipais, manipulaba as eleccións, ben comprando os votos, facendo promesas ou recorrendo á coacción.

Sagasta preparando as eleccións e os encasillados co seu ministro da Gobernación e 'gran elector', Venancio González, que lle informa que xa pode varrer os 'coellos' conservadores.

Nesta España, loxicamente, a influencia dos caciques excedía o marco electoral e era palpable continuamente, especialmente no medio rural, onde as primeiras presións adoitaban ser suficientes para asegurar os resultados. O caciquismo era, en fin, unha forma de vinculación persoal e, podiamos dicir que case “feudal”. En resumo, un mundo infestado de favores e recomendacións, influencias e prebendas, que convertía ás eleccións nunha pura ficción. As provincias e os municipios non recibían bens de Madrid a non ser a través do cacique: votos e submisión a cambio de favores. Nas grandes cidades o control era máis difícil, sobre todo tras a implantación do sufraxio universal e nelas, vanse consolidando os partidos de oposición ao sistema: nacionalistas, republicanos e socialistas.

Fraude electoral masivaFraude electoral masiva Pucherazo: Era unha fraude electoral á Pucherazo: Era unha fraude electoral á

que se recorría no caso de que non que se recorría no caso de que non funcionase o acordo entre partidos. Se funcionase o acordo entre partidos. Se utilizaba a coacción, a fraude na utilizaba a coacción, a fraude na confección de listas electorais, confección de listas electorais, falseamento del número de votos falseamento del número de votos emitidos, colocación das urnas en emitidos, colocación das urnas en lugares inaccesibles, utilización de lugares inaccesibles, utilización de electores falecidos, etc.electores falecidos, etc.

Mesa electoral a finais do S. XIX

Se esas medidas non daban o resultado previsto recorríase á fraude electoral, é dicir a contabilizar votos falsos ou de persoas falecidas (lázaros).

Se esas medidas non daban o resultado previsto recorríase á fraude electoral, é dicir a contabilizar votos falsos ou de persoas falecidas (lázaros).

Xa que logo, simúlase unha contenda política pero, en realidade, trátase dunha farsa. Ao contrario de como correspondería a un sistema democrático, non son as eleccións quen deciden que partido ha de gobernar, senón os partidos quen deciden quen vai gañar as eleccións, fabricando unha maioría cómoda para o partido vencedor e unha minoría suficiente para o perdedor. O sistema do “encadramento” daba lugar á imposición de deputados “cuneros” (non residentes no distrito) que podo ou nada se preocupaban da realidade socioeconómica dos seus representados.

Xa que logo, simúlase unha contenda política pero, en realidade, trátase dunha farsa. Ao contrario de como correspondería a un sistema democrático, non son as eleccións quen deciden que partido ha de gobernar, senón os partidos quen deciden quen vai gañar as eleccións, fabricando unha maioría cómoda para o partido vencedor e unha minoría suficiente para o perdedor. O sistema do “encadramento” daba lugar á imposición de deputados “cuneros” (non residentes no distrito) que podo ou nada se preocupaban da realidade socioeconómica dos seus representados.

PROCESO DO FRAUDE ELECTORAL

1.-Prodúcese o cambio de goberno. Disólvense as Cortes e convócanse eleccións

2.- O Ministro de Gobernación procede ao “encadramento”

3.-Os gobernadores civís daban instrucións aos caciques locais

4.-Estes manipulan as eleccións

Comprando os votos, facendo promesas ou recorrendo á coacción.

Recurrindo ao pucheirazo

Aparecen os mortos, os métodos violentos, as forzas de orde pública, as forzas fácticas, etc... todos encabezados por Sagasta e pola orixe deste tipo de prácticas; o sufraxio universal. No fondo é unha crítica a como o carácter democrático que pode representar o sufraxio universal é burlado e ninguneado.

A Sagasta -con boas relacións persoais coa Rexente- hai que atribuírlle as xestións para que se lexislasen medidas tan importantes como o dereito á liberdade de expresión (1881), a lei de prensa (1883), a liberdade de reunión (1881) e a de asociación sindical (1887). A reforma máis notoria foi a introdución do sufraxio universal en 1890.

Sagasta como manipulador electoral. Caricatura da revista “La Flaca”. A caricatura non fai realmente xustiza ao papel que Sagasta e os seus partidarios desempeñaron na "modernización" do sistema canovista.

“O partido da Porra” (La Carcajada)

Cánovas e Sagasta intercambian os papeis de cociñeiro e comensal, mentres España é, sempre, a “ilustre fregona”

O turnismo, pois, estaba dirixido pola oligarquía formada polos dirixentes políticos de ambos os partidos, estreitamente relacionados cos terratenientes e a burguesía adiñeirada, a cuxo servizo atopar os caciques, que empregaban o seu gran poder económico nas comarcas ou pobos para dominar, politicamente, aos habitantes das súas respectivas zonas de influencia. Aínda que o caciquismo deuse en toda España, foi en Andalucía onde tivo maior arraigamento, e andaluz era Romero Robledo, ministro da gobernación con Cánovas que foi o gran amañador de eleccións.

O turnismo, pois, estaba dirixido pola oligarquía formada polos dirixentes políticos de ambos os partidos, estreitamente relacionados cos terratenientes e a burguesía adiñeirada, a cuxo servizo atopar os caciques, que empregaban o seu gran poder económico nas comarcas ou pobos para dominar, politicamente, aos habitantes das súas respectivas zonas de influencia. Aínda que o caciquismo deuse en toda España, foi en Andalucía onde tivo maior arraigamento, e andaluz era Romero Robledo, ministro da gobernación con Cánovas que foi o gran amañador de eleccións.

En conclusión, é preciso recoñecer que o sistema de “quenda pacífica dos partidos dinásticos” ideado por Antonio Cánovas del Castillo conseguiu a desexada estabilidade política e manter a ficción dun bo funcionamento do sistema parlamentario, pero o prezo foi o caciquismo, sistema mediante o cal, baixo a aparencia das institucións parlamentarias, a oligarquía dominante mantiña ao país suxeito e controlado.

La política de Alcolea respondía perfectamente al estado de inercia y de confianza del pueblo. Era una política de caciquismo, una lucha entre dos bandos contrarios, que se llamaban el de los Ratones y el de los Mochuelos; los Ratones eran liberales y los Mochuelos conservadores.En aquel momento dominaban los Mochuelos. El Mochuelo principal era el Alcalde, un hombre delgado, vestido de negro, muy clerical, cacique de formas suaves, que, suavemente, iba llevándose todo lo que podía del municipio.El Cacique liberal del partido de los Ratones era Don Juan, un tipo bárbaro y despótico, corpulento y forzudo, con unas manos de gigante; hombre que cuando entraba a mandar trataba al pueblo en conquistador. Este gran ratón no disimulaba como el mochuelo; se quedaba con todo lo que podía, sin tomarse el trabajo de ocultar decorosamente sus robos.Alcolea se había acostumbrado a los Mochuelos y los Ratones, y los consideraba necesarios. Aquellos bandidos eran los sostenes de la sociedad; se repartían el botín; tenían unos para otros un tabú especial, como el de los polinesios (…)

Localizaciónfigurada

ConceptoBásico:

Idea centralCaracterización e identificación

Destas ideoloxías

Descripción, Pódense sacar conclusións?

ContrasteCoincidencia

dos protagonistas

Sacamos conclusiones?

Xuício moral á sociedade

AborregamientoCorrupción

EVOLUCIÓN POLÍTICAEVOLUCIÓN POLÍTICA

A quenda dinástica A quenda dinástica funcionou con funcionou con regularidade ata o regularidade ata o 1898 e sobreviviu con 1898 e sobreviviu con moitas dificultades ata moitas dificultades ata 1923 1923

A morte prematura de A morte prematura de Alfonso XII (1885) Alfonso XII (1885) propiciou o Pacto do propiciou o Pacto do Pardo, que permitiu Pardo, que permitiu asegurar a continuidade asegurar a continuidade do Sistemado Sistema

Fora quedaban outros partidos como os carlistas ou os republicanos que conseguían un número de escanos moi escaso. Mediante a quenda de conservadores e liberais, referendado no

Pacto do PardoPacto do Pardo en 1885, conseguiuse que ningún dos dous grandes partidos se sentira excluído, renunciando ás tradicionais conspiracións.

Sen dúbida, esta foi unha das claves da estabilidade do sistema.

As forzas da oposición: Carlismo, As forzas da oposición: Carlismo, Republicanismo, Anarquismo, Socialismo e Republicanismo, Anarquismo, Socialismo e

NacionalismoNacionalismo

1. O Carlismo1. O Carlismo

Podemos diferenciar dos etapas :Podemos diferenciar dos etapas :• Ata 1890.Ata 1890. Moitos dos Moitos dos

efectivos carlistas efectivos carlistas permaneceron no exilio e permaneceron no exilio e practicaron unha política de practicaron unha política de retraemento. Produciuse a retraemento. Produciuse a escisión dos integristas, escisión dos integristas, partidarios de non participar partidarios de non participar na vida política e defensores na vida política e defensores da intransixencia católica.da intransixencia católica.

• A partir de 1890.A partir de 1890. Triunfaron Triunfaron os neocatólicos, partidarios de os neocatólicos, partidarios de adaptarse á nova situación e adaptarse á nova situación e participar no sistema. participar no sistema. Actuaron a través do partido Actuaron a través do partido Unión CatólicaUnión Católica

O liberalismo é pecado, xa sexa considerado na O liberalismo é pecado, xa sexa considerado na orde das doutrinas, xa na orde dos feitos. Na orde das doutrinas, xa na orde dos feitos. Na orde das doutrinas e pecado grave contra a fe, orde das doutrinas e pecado grave contra a fe, porque o conxunto das doutrinas súas e porque o conxunto das doutrinas súas e herexía, aínda que non o sexa se cadra herexía, aínda que non o sexa se cadra nalgunha que nutra das súas afirmacións ou nalgunha que nutra das súas afirmacións ou negacións ¡lladas. Na orde dos feitos é pecado negacións ¡lladas. Na orde dos feitos é pecado contra os diversos mandamentos da le¡ de contra os diversos mandamentos da le¡ de Deus e da súa igrexa, porque de todos é Deus e da súa igrexa, porque de todos é infracción. ( ... ) Procedamos por partes na infracción. ( ... ) Procedamos por partes na demostración. 0 liberalismo nega os dogmas demostración. 0 liberalismo nega os dogmas da fe cristiá canelo afirma ou supón a da fe cristiá canelo afirma ou supón a independencia absoluta da razón individual no independencia absoluta da razón individual no individuo, e da razón social ou criterio público, individuo, e da razón social ou criterio público, na sociedade. ( ... ) Nega a xurisdición na sociedade. ( ... ) Nega a xurisdición absoluta de Deus sobre os individuos ou as absoluta de Deus sobre os individuos ou as sociedades, e como consecuencia disto a sociedades, e como consecuencia disto a xurisdición delegada que sobre todos e cada xurisdición delegada que sobre todos e cada un dos fieis recibiu de Deus a cabeza visible da un dos fieis recibiu de Deus a cabeza visible da Igrexa.Igrexa.

Na orde dos feitos ( ... ) o liberalismo e todo Na orde dos feitos ( ... ) o liberalismo e todo inmoralidade, porque no seu proceso histórico inmoralidade, porque no seu proceso histórico cometen e sancionou como lícita a infracción cometen e sancionou como lícita a infracción de todos os mandamentos, desde o que manda de todos os mandamentos, desde o que manda o culto dun só Deus, ata o que prescribe o o culto dun só Deus, ata o que prescribe o pagamento de dereitos tempo¬rais á Igrexa pagamento de dereitos tempo¬rais á Igrexa ( ... ).( ... ).

Polos dous conceptos o liberalismo é pecado Polos dous conceptos o liberalismo é pecado moda¡. SARDÁ SALVANY, F.: 0 liberalismo é moda¡. SARDÁ SALVANY, F.: 0 liberalismo é pecado, 1887.pecado, 1887.

2. O Republicanismo2. O Republicanismo

Despois do fracaso da I República, o Despois do fracaso da I República, o republicanismo tardou moito en constituír unha republicanismo tardou moito en constituír unha alternativa de poder. Cada un dos líderes alternativa de poder. Cada un dos líderes republicanos do Sexenio acaudillou o seu propio republicanos do Sexenio acaudillou o seu propio partidopartidoPartido Federal, Pi y Margall

Partido Progresista, Ruiz ZorillaPartido Posibilista, CastelarPartido Centralista, Salmerón

En 1903 produciuse a unificación coa aparición da Unión Republicana. Máis tarde xurdiron outros movemientos como o lerrouximo e o blasquismo.

Entre 1883 y 1886 hubo algunos intentos de pronunciamiento militar de carácter republicano que fueron duramente reprimidos.

3. O Anarquismo3. O Anarquismo

Organizouse en 1881 a Organizouse en 1881 a través da Federación través da Federación de Traballadores da de Traballadores da Rexión Española. A Rexión Española. A estratexia política estratexia política centrouse en tres tipos centrouse en tres tipos de accións:de accións:• Acción violentaAcción violenta• Acción sindicalAcción sindical• Producción culturalProducción cultural

4. O Socialismo4. O Socialismo

En 1897 fundouse, en En 1897 fundouse, en Madrid, o Partido Madrid, o Partido Socialista Obreiro Español Socialista Obreiro Español (PSOE).(PSOE).En 1888 creouse, en En 1888 creouse, en Barcelona, o sindicato Barcelona, o sindicato socialista Unión Xeneral socialista Unión Xeneral de Traballadores (UXT). de Traballadores (UXT). Unha das súas primeiras Unha das súas primeiras iniciativas foi a iniciativas foi a celebración, a partir de celebración, a partir de 1890, da Festa do 1º de 1890, da Festa do 1º de Maio.Maio.

5. Os Rexionalismos e 5. Os Rexionalismos e NacionalismosNacionalismos

Un dos fenómenos máis Un dos fenómenos máis salientables da salientables da Restauración foi a Restauración foi a emerxencia de movementos emerxencia de movementos de carácter nacionalista e de carácter nacionalista e rexionalista en diversas rexionalista en diversas zonas de España, como zonas de España, como Cataluña, País Vasco, Cataluña, País Vasco, Galicia … A xestación Galicia … A xestación destes nacionalismos destes nacionalismos débese comprender como débese comprender como unha reacción fronte as unha reacción fronte as pretensións uniformadoras pretensións uniformadoras do sistema político e do sistema político e administrativo adoptado administrativo adoptado polo liberalismo e a súa polo liberalismo e a súa pretensión de impoñer pretensión de impoñer unha cultura oficial unha cultura oficial castelanizada, que ignoraba castelanizada, que ignoraba a existencia doutras linguas a existencia doutras linguas e culturase culturas

O CatalanismoO CatalanismoCara o ano 1830, dentro do Cara o ano 1830, dentro do

contexto cultural do contexto cultural do Romanticismo, xurdiu un Romanticismo, xurdiu un ámplo movemento cultural ámplo movemento cultural e literario coñecido como e literario coñecido como RenaixençaRenaixença

A finais do seculo XIX sufriu A finais do seculo XIX sufriu importantes importantes transformacións:transformacións:

Década de 1880. Década de 1880. Valentí Almirall Valentí Almirall promoveu a promoveu a presentación do presentación do “Memorial de Greuges”“Memorial de Greuges”

En 1891 creouse a Unió En 1891 creouse a Unió Catalanista, que deu a Catalanista, que deu a coñecer as Bases de coñecer as Bases de Manresa.Manresa.

En 1901 Apareceu a En 1901 Apareceu a Lliga Rexionalista, Lliga Rexionalista, cuxas principais figuras cuxas principais figuras foron Francesc Cambó e foron Francesc Cambó e Enric Prat de la RibaEnric Prat de la Riba

Francesc Cambó

O Nacionalismo O Nacionalismo VascoVasco

Sabino Arana funda Sabino Arana funda o PNV en 1894, o PNV en 1894, caracterizado por:caracterizado por:

Antiliberal e Antiliberal e tradicionalistatradicionalista

EtnicistaEtnicista UltracatólicoUltracatólico

“El bizkaino es inteligente y hábil para toda clase de trabajos; el español es corto de inteligencia y carece de maña para los trabajos más sencillos. Preguntádselo a cualquier contratista de obras y sabréis que un bizkaino hace en igual tiempo tanto como tres maketos juntos”.

O GaleguismoO Galeguismo

Nos anos oitenta Nos anos oitenta estivo apoiado estivo apoiado esencialmente polos esencialmente polos propietarios agrarios propietarios agrarios e os comerciantes. e os comerciantes. Dúas tendencias:Dúas tendencias:

Tradicionalista: Tradicionalista: Representada por Representada por Alfredo Brañas, con Alfredo Brañas, con planteamentos planteamentos antiliberais. antiliberais. Mitificaba a Mitificaba a sociedade sociedade tradicionaltradicional

Liberal-Liberal-democrática: democrática: Encabezada por Encabezada por Manuel Martínez Manuel Martínez Murguía.Murguía.

A CRISE DO SISTEMAA CRISE DO SISTEMA

1.1. A crise agraria:A crise agraria: Malas colleitas (1879-Malas colleitas (1879-

82): prezos altos82): prezos altos Importacións (Rusia, Importacións (Rusia,

EE.UU): descenso de EE.UU): descenso de prezosprezos

Inquedanza social, Inquedanza social, protestasprotestas

Demanada de medidas Demanada de medidas proteccionistasproteccionistas

Reducción de salarios: Reducción de salarios: axitación social, axitación social, movilización do movilización do campesiñadocampesiñado

Crise da vide: a filoxeraCrise da vide: a filoxera

A volta ó proteccionismoA volta ó proteccionismo A oligarquía presiona e A oligarquía presiona e

Cánovas impón medidas Cánovas impón medidas proteccionistasproteccionistas

Europa camiña na mesma Europa camiña na mesma direccióndirección

Suben os prezos, impulsados Suben os prezos, impulsados pola falta de competenciapola falta de competencia

Aumentan os custos de Aumentan os custos de producción e diminúe a producción e diminúe a renda dispoñiblerenda dispoñible

A crise do 1898

A finais do S.XIX, o sistema A finais do S.XIX, o sistema da Restauración viuse da Restauración viuse sacudido por unha forte sacudido por unha forte crise, provocada po- la crise, provocada po- la guerra colonial e a perda guerra colonial e a perda dos últimos restos do dos últimos restos do imperio ultramarino. imperio ultramarino. Paralelamente , España Paralelamente , España viuse envolta nunha crise viuse envolta nunha crise interna , froito do que os interna , froito do que os coetáneos denominaron o coetáneos denominaron o “Desastre” que, acabou “Desastre” que, acabou reorientando as liñas da reorientando as liñas da política española.política española.

Maduración do movemento independentista baixo o Maduración do movemento independentista baixo o liderado de Antonio Maceo e José Martíliderado de Antonio Maceo e José Martí

Pese ó disposto na paz de Zanjón en 1878, o goberno Pese ó disposto na paz de Zanjón en 1878, o goberno preferiu ir retrasando a concesión do réxime de preferiu ir retrasando a concesión do réxime de autogoberno e eludiu ol control real sobre os abusos que autogoberno e eludiu ol control real sobre os abusos que sufrían os traballadores indíxenas. Os gobernos sufrían os traballadores indíxenas. Os gobernos deixáronse presionar polos grupos con intereses coloniaisdeixáronse presionar polos grupos con intereses coloniais

Inma Rubio

CAUSAS

Respaldo estadounidense. O apoio foi continuo, có Respaldo estadounidense. O apoio foi continuo, có respaldo da opinión pública e das compañías azucareiras. respaldo da opinión pública e das compañías azucareiras. Primeiro foi un apoio diplomático, para converterse Primeiro foi un apoio diplomático, para converterse despois en material.despois en material.

A situación agravouse coa aprobación dunha lei A situación agravouse coa aprobación dunha lei arancelaria que prohibía ós cubanos o comercio libre con arancelaria que prohibía ós cubanos o comercio libre con EEUU.EEUU.

En 1894 houbo un intento por parte do goberno liberal de En 1894 houbo un intento por parte do goberno liberal de sacar adiante un proxecto de autonomía, pero chegaba sacar adiante un proxecto de autonomía, pero chegaba tarde.tarde.

CAUSAS

O 24 de febrero de 1895 iniciouse O 24 de febrero de 1895 iniciouse unha nova guerra en Cuba, có unha nova guerra en Cuba, có chamado “Berro de Baire”chamado “Berro de Baire”

O ESTOUPIDO DA GUERRA

1.1. Política de mediación: Inicialmente o goberno liberal Política de mediación: Inicialmente o goberno liberal intentou unha solución pactada, enviando a Martínez intentou unha solución pactada, enviando a Martínez Campos, pero este fracasouCampos, pero este fracasou

2.2. Guerra de desgaste: O novo goberno conservador enviou Guerra de desgaste: O novo goberno conservador enviou ó xeneral Weyler:ó xeneral Weyler:

Recuperou todo o territorio e enviou ós insurrectos ás Recuperou todo o territorio e enviou ós insurrectos ás montañas.montañas.

Dividiu o territorio por liñas fortificadas e concentrou á Dividiu o territorio por liñas fortificadas e concentrou á poboación civil en compartimentospoboación civil en compartimentos

Comezou así unha feroz guerra de desgaste que se Comezou así unha feroz guerra de desgaste que se prolongou ó longo de 1896 y 1897.prolongou ó longo de 1896 y 1897.

As baixas aumentaron, máis por enfermedades que As baixas aumentaron, máis por enfermedades que por mortes no fronte.por mortes no fronte.

O consenso liberal-conservador rompiuse. Cánovas foi O consenso liberal-conservador rompiuse. Cánovas foi asasinado en agosto de 1897asasinado en agosto de 1897..

ETAPAS

3.3. Novo proxecto de Novo proxecto de autonomía: Goberno autonomía: Goberno propio, cámara de propio, cámara de representantes e os representantes e os mesmos dereitos que mesmos dereitos que os peninsulares. O os peninsulares. O goberno liberal goberno liberal enviou ó xeneral enviou ó xeneral Blanco, que puxo en Blanco, que puxo en marcha o novo marcha o novo proxecto.proxecto.

4.4. Intervención de EEUU. Intervención de EEUU. O incidente que O incidente que propiciou a propiciou a intervención foi a intervención foi a explosión do explosión do acorazado Maineacorazado Maine

Sen se ocupar do pasado máis que para aprecia-lo momento actual e sacar partido dos gloriosos triunfos obtidos polas nosas armas, coida chegado o momento de realizar por completo as promesas feitas no último discurso da Coroa do ano 1896, dotando a entrámbalas Illas Antillas dunha personalidade administrativa e económica que, facendo expedita a intervención total do país nos seus negocios peculiares, manteña e fortifique os dereitos da soberanía, ó mesmo tempo que sancione de xeito definitivo a autonomía colonial.

( ... ) Proclama do goberno liberal

anunciando a súa intención de proceder a unha reforma en Cuba (1897

ETAPAS

EEUU levou a cabo unha EEUU levou a cabo unha investigación e atribuíu investigación e atribuíu toda a responsabilidade a toda a responsabilidade a España.España.

Washington propuxo Washington propuxo primeiro a compra da illa primeiro a compra da illa por 300 millóns de por 300 millóns de dólares e ante unha dólares e ante unha posible negativa lanzou posible negativa lanzou un ultimato que un ultimato que ameazaba coa guerra (20 ameazaba coa guerra (20 de abril) si en tres días de abril) si en tres días España non renunciaba á España non renunciaba á soberanía. A guerra era soberanía. A guerra era inevitable.inevitable.

O desenvolvemento das O desenvolvemento das operacións foi rápido e operacións foi rápido e contundente. A flota do contundente. A flota do almirante Cervera, tras almirante Cervera, tras permanecer sitiada en permanecer sitiada en Santiago, foi derrotada o Santiago, foi derrotada o 3 de Xullo e o día 17 3 de Xullo e o día 17 rendíase a cidaderendíase a cidade..

O Senado e a Cámara dos Estados Unidos reunidos no Congreso acordan:

Primeiro: Que o pobo de Cuba debe ser libre e independente.

Segundo: Que é deber dos Estados Unidos esixir, e polo presente escrito o seu goberno esixe, que o goberno español renuncie inmediatamente á súa autoridade e ó goberno de Cuba e que retire as súas forzas terrestres e navais da illa.

Terceiro: Que se lle autorice ó presidente dos Estados Unidos, que se lle encargue e se lle ordene que utilice tódalas forzas militares e navais dos Estados Unidos e chame ó servicio activo ás milicias dos diferentes Estados da Unión no número que considere oportuno para levar a efecto as medidas aquí dispostas. (...)

Ultimato enviado polo Congreso dos EUA a España (18 de abril de 1899)

ETAPAS

As consecuencias do 98As consecuencias do 98 Parecería traballo pueril, ante a magnitude aterradora da Parecería traballo pueril, ante a magnitude aterradora da

catástrofe, enumerar unha por unha as novidades que hai que catástrofe, enumerar unha por unha as novidades que hai que introducir na gobernación do Estado para cura-los males que a introducir na gobernación do Estado para cura-los males que a Patria padece e evitar que se repitan (…)Patria padece e evitar que se repitan (…)

Hai que eleva-la cultura do paísHai que eleva-la cultura do país convertendo a ensinanza de convertendo a ensinanza de bachareis e doutores en educación de homes formados para as loitas bachareis e doutores en educación de homes formados para as loitas da vida e de cidadáns útiles para a Patria. da vida e de cidadáns útiles para a Patria. Hai que organiza-los Hai que organiza-los TribunaisTribunais de modo que entre eles e a conciencias popular se de modo que entre eles e a conciencias popular se restableza aquela confianza que os desaforos da política lles restableza aquela confianza que os desaforos da política lles arrebatara. arrebatara. Hai que restaura-la FacendaHai que restaura-la Facenda fundándoa en prácticas de fundándoa en prácticas de sinceridade, traendo a tributar tódalas manifestacións de riqueza, sinceridade, traendo a tributar tódalas manifestacións de riqueza, facendo efectivo o principio de proporcionalidade nas cargas (…). E facendo efectivo o principio de proporcionalidade nas cargas (…). E hai, sobre todo, que purifica-la nosa Administraciónhai, sobre todo, que purifica-la nosa Administración, , e destruír sen e destruír sen compaixón e sen descanso ese afrontoso caciquismocompaixón e sen descanso ese afrontoso caciquismo (…). (…).

Necesidade imperiosa é que a vida económica do país se desenvolva Necesidade imperiosa é que a vida económica do país se desenvolva sen os atrancos dunha centralización que levanta entre nosoutros xa sen os atrancos dunha centralización que levanta entre nosoutros xa alarmantes protestas. Estará cego o que non vexa que case todas as alarmantes protestas. Estará cego o que non vexa que case todas as rexións de España, en particular as que avantaxan pola súa cultura, rexións de España, en particular as que avantaxan pola súa cultura, pola súa laboriosidade e pola súa riqueza, mirando quizais máis os pola súa laboriosidade e pola súa riqueza, mirando quizais máis os efectos que as causas, atribúen á índole mesma e á organización do efectos que as causas, atribúen á índole mesma e á organización do Poder Central os malos resultados da política seguida ate aquí (...). Poder Central os malos resultados da política seguida ate aquí (...). Baixo poderes vigorosos que manteñan a unidade política, refreando Baixo poderes vigorosos que manteñan a unidade política, refreando enerxicamente ata a máis breve tendencia a disgregacións criminais enerxicamente ata a máis breve tendencia a disgregacións criminais e imposibles, eu non vexo inconveniente , se non máis ben vantaxe, e imposibles, eu non vexo inconveniente , se non máis ben vantaxe, en chegar a unha en chegar a unha ampla descentralización administrativaampla descentralización administrativa (…) (…)

Manifesto do Xeneral Polavieja, 1 de setembro de 1898.

O RexeneracionismoO Rexeneracionismo

Moito se acordaba do que dicía Fermín Ibarra, dos descubrimentos fáciles (…) ¿Por qué non había experimentadores en España cando a experimentación

para dar froito non esixía máis que dedicarse a ela?Sen dúbida faltaban laboratorios, talleres para seguir o proceso evolutivo de

unha rama da ciencia; sobraba tamén un pouco de sol, un pouco de ignorancia e bastante de protección do Santo Padre, que, xeralmente, é útil

para a alma pero moi prexudicial para e ciencia e a industria (…)

El árbol de la ciencia. Pío Baroja.

Medios materiais Condicións

físicas

Ensino escaso e Sociedade condicionada

Pola Igrexa

Moitas veces a Hurtado lle parecía Alcolea unha cidade en estado de sitio. O sitiador era a moral, a moral católica. Alí non había nada que non estivera almacenado e recollido: as mulleres, nas súas casas; os cartos, nas carpetas; o viño, nas tinaxas” (…)

A causa: análise (contraria á racionalidade

e ó avance social)

As consecuencias: atraso,costumbrismo,

(…)

Conclusións a modo de Conclusións a modo de redacciónredacción

ContextoContexto: : A crise do 98 A crise do 98 cuestiona o fracaso colectivo da cuestiona o fracaso colectivo da Nación Española que pasa de Nación Española que pasa de ser o maior imperio da historia ser o maior imperio da historia a un país afundido na crise e de a un país afundido na crise e de terceira división no conxunto terceira división no conxunto dos Pobos influentes.dos Pobos influentes.

AnáliseAnálise:: Localización: Localización: xeográfica, temporal. xeográfica, temporal. Xerarquización das ideas Xerarquización das ideas (principais, secundarias), (principais, secundarias), caracterización dos caracterización dos personaxes (individuais, personaxes (individuais, colectivos, explicación dos colectivos, explicación dos principais conceptos, (…)principais conceptos, (…)

ComentarioComentario: elaborar un : elaborar un relato coherente que relato coherente que relacione os documentos, relacione os documentos, referíndose expresamente a referíndose expresamente a cada un deles. Claridade, cada un deles. Claridade, corrección sintáctica e corrección sintáctica e ortográfica, precisión léxica ortográfica, precisión léxica (…)(…)