reşat nuri güntekin - tanrı misafiri

7/31/2019 Reat Nuri Gntekin - Tanr Misafiri

1/57

Reat Nuri Gntekin _ Tanr Misafiriwww.kitapsevenler.comMerhabalarBuraya Yklediim e-kitaplar Aada Ad Geen Kanuna stinadenGrme zrller in HazrlanmtrEkran Okuyucu, Braille 'n Speak Sayesinde Bu Kitaplar Dinliyoruz

Amacm Yayn Evlerine Zarar Vermek DeildirBu e-kitaplar Normal Kitaplarn Yerini TutmayacandanKitaplar Beyenipte Engelli Olmayan Arkadalar Sadece Kitap Hakknda Fikir Sahibi OlduundaAada Ad Geen Yayn Evi, Sahaflar, Ktphane, ve Kitaplardan Temin EdebilirlerBu Kitaplarda Hi Bir Maddi karm Yoktur Byle Bir eyide DnmemBu e-kitaplar Kanunen Hi Bir ekilde Ticari Amal KullanlamazBilgi Paylatka oalrYaar MutluNot: 5846 Sayl Kanunun "altnc Blm-eitli Hkmler " blmnde yeralan "EK MADDE 11. -Ders kitaplar dahil, alenilemi veya yaymlanm yazl ilimve edebiyat eserlerinin engelliler iin retilmi bir nshas yoksa hibir ticar ama gdlmeksizin birengellinin kullanm iin kendisi veya ncbir kii tek nsha olarak ya da engellilere ynelik hizmet veren eitim kurumu, vakf veya dernek gibi

kurulular tarafndan ihtiya kadar kaset, CD, braillalfabesi ve benzeri 87matlarda oaltlmas veya dn verilmesi bu Kanunda ngrlen izinleralnmadan gerekletirilebilir."Bu nshalar hibir ekildesatlamaz, ticarete konu edilemez ve amac dnda kullanlamaz ve kullandrlamaz. Ayrca bunshalar zerinde hak sahipleri ile ilgili bilgilerin bulundurulmasve oaltm amacnn belirtilmesi zorunludur." maddesine istinaden web sitesinde deneme yaynnageilmitir.T.C.Kltr ve Turizm Bakanl Bilgi lem ve Otomasyon Dairesi Bakanl AnkaraBu kitaplar hazrlanrken verilen emeye harcanan zamana sayd duyarakLtfen Yukardaki ve Aadaki Aklamalar SilmeyinTarayan Yaar Mutluweb sitesiwww.yasarmutlu.com

[email protected] [email protected]@hotmail.com [email protected] Nuri Gntekin _ Tanr Misafiri

TANRI MSAFRNKILP KTABEV stanbul Ankara Caddesi, No. 951 Kk Hikyeler 1 ! 1 1Yazan : Reat Nuri Gntekin m ||jYeni Basl M il . '1 1 ^ i 'Kanuni Sahibi : Hdiye Gntekin !

STANBUL 6

Kesat Nuri Gntekin'inyeniden bastrlm olaneserleri :1 alkuu12 Dudaktan Kalbe3 Akam Gnei4 Acmak5 Damga6 Kzlck Dallar7 Eski Hastalk8 Miskinler Tekkesi9 Anadolu Notlar10 Yaprak Dkm

11 Ate Gecesi


2/57

12 Bir Kadn Dman13 Gkyz14 Deirmen15 Yeil Gece16 Olaan ler17 Giz'i El

{Harabelerin iei Boyunduruk Eski Ahbap19 Snm Yldzlar20 Tanr Misafiri21 Kan DvasTercmelerinden :1 Hazret-i Muhammed'in HayatNot Btn bu eserlerin basm, yajym, temsil haklariyle senarro-sunu yaptrp filme aldrma haklarReat Nuri Gntekin nirasla ait olduundan kendilerinin veya. umumi vekillerinin yazl msaadealnmadan gerek resm, gerek profesyonel ve amatr sahne teekkl tarafndan oynanamaz veradyofonize edilemez.M. S. -i.TAN MATBAASI, istanbul 1960Arka arkaya bastrlacak olan eserleri :

Leyl ile Mecnun Kavak Yelleri Son SmakTercmeleri :EvhamYabancHakikatKahramanlarAtl AdamBir Fakir DelikanlL Dam O Kamelya'Reat Nuri Gntekin Klliyata" nn yeni tablar hakkndaBirka SzEim Reat Nuri Gntekin'in yurdun her kesindenranlmakta olan btn eserlerini (REAT NUR GN-

-EKN KLLYATI) umumi ad altnda ayn kt'ada, aynimtoda harflerle ok temiz ve doru olarak bastrmaa te-;bbs etmi bulunuyorum.imdiye kadar muhtelif editrler tarafndan geliigzel astrlm bulunan nshalarda naslsamusahhihlerin gzle-yinden kam olup deta eserleri tanmmyacak bir hale getiren trl trlyanllarn artk bu yeni basklarda riil-miyeceini muhterem okuyucularmza tebiredebilirim. nk bu defa baslmakta bulunan gerek telif, gerek tercme btn klliyatn tabilerinin tanzimini Reat Nuri'-r'n yaz arkada, ok eski ve samim aile dostumuz, tannmharrirlerimizden MTHAT SADULLAH SANDER deruh-( etmitir. Btn bu eserlerin hersayfas, hatt her satn es-,. /e doru nshalariyle karlatrlarak tertip, tashih ve nokta-aa hatalardzeltilmekte ve imlsnn da Resm ml K--vuzu'na gre yeknesak olmas teminolunmaktadr.Birka yldan beri bu ii kendine deta kutsi bir vazife telkki ederek canla bala almakta olan

Mithat Sadullah'm bu jek kymetli yardmm urackta belirtmeyi bir bor bildim.Hadiye Gntekin-a .u. v-TANRI MSAFRMangal banda, akam kahvesini ierlerken sokak kaps ak sk alnmaa balad. Hac Ali Efendi,keyifli bir surette glmsedi: Bu, bizim kiracnn al... Para getirmi olacak. Dedi. Kaynanas dudaklarn bkt. Kiracnn,ayn yirmisinden evvel para getirdiini ryada grse, hayra yormazdi.Mzeyyen, cumbann kafesine abanm, kapy alam semee alyordu: I Efendi baba,galiba sarkl bir adam...Dedi. Hac Ali Efendi hayret etti: Sarkl adam kim acaba?.. Dilenci olmasm sakn?.. Haydi, Elif ablaya haber ver!t

Elif abla, evin asyd. Kula ar iittii iin, kapnn alndn daima yukardan haber vermeklzm gelirdi.


3/57

Kapda, uzun bir mnakaa oldu. Gelen, galiba ne istediini Elif ablaya anlatamyordu. Hac AliEfendi, terliklerini giyerek, merdiven bana kt:; Kim o Elif abla? Ne oluyor? Bir saattir kapda ene alyorsun.Diye seslendi. Elif: Softa gibi bir adam... Hac Hafz m diyor, ne diyor an-lyamyorum.Diye cevap verdi. Hac Efendi:

Sus barma... Allah mstahakkm versin. Herif iitecek...Diyerek aa indi...Gelen adam, yumuk yzl, a gzl, ince seyrek sakall, kuru paytak bir softa idi. Arkasnda sar birta, omuznnda bir heybe vard. Hayrola molla; kimi aryorsun?..Hoca, cevap vermedi. Sade mahcup bir tavrla Hac Ali Efendinin elini alp iki kere pt, banakoydu:L-i-o-na 3u.IV- Molla, sen kimsin? Ben, seni tanmadm... Hoca, mahcubane srtarak:. Evld- mneviniz, mahdumunuz makamnda Hafz 11-yas dileri...

Hac Ali Efendi, ban kayor, byle bir mnevi olu olduunu bir trl hatrlamyordu. Hoca,mahcubiyetinden parmaklarn srarak anlatmaa alyordu: Hani, Mulada, hac hafz Yunus diniz vard... Hani, geen yl, merhum olmutu!... Mulal hac hafz hatrlyorum... Mbarek bir adamd. Amma leli, hemen hemen, be alt sen*var... Belki de daha ziyade... Hani belki de yledir... Gemi gn, aklmda kalmaz ki... Hani dileri, yle takriben, dedim,binaenalzlik, efendim, benim, velinimetimdir.Hac Ali Efendi, kaln kalarn kaldrarak: Ben, bu kaziyeden bir ey anlamadm hafz! Hac hafz merhum olmu diye ben, niin seninbabaln oluyorum ? Hani, fakir onun mahdumu hafz llyasm da... Ali Efendinin ehresi, birdenbire ald; sevinle: H; u cihetten... Olum lyas, diye, merhum daima bahsederdi... lyas Efendi- sensin ha!..Memnun oldum. Ey gel bakalm, ieri gir hafz...

Hafz lyas, kapnn dnda lpnlarn kard, heybesini, emsiyesini kapnn arkasna brakt. Evsahibinin arkasndan,!-' korka korka yandaki misafir odasna girdi.Hac Ali Efendi, merdivenin alt bandan yksek sesle mangal, kahve, ttn emrederken, Hafzefendi de, ayna ve konsollara, duvarda asl yaz levhalariyle kart postallara, uurtma kdndantrtllar ve oymalarla sslenmi raflara, guguklu saatlere hayran hayran bakyor, bu ihtiam veziynetten korkmu gibi, kendini gizliyecek bir ke aryordu.Hac Alinin srarlarna ramen, sar dokuma rtl sedire kmaa cesaret edemedi. Kapnndibindeki bir ilteye diz st oturarak: Elbay minel' man,.. Hani, biz medresede okumu adamlarz.Dedi.Hac Ali Efendi, iki giro, evvel, belediye meclisinde, mderrisler aleyhinde sylenen gzleri hatrlad.Aleyhtarlar, azann en ileri gelenleri, en acar ve enebazlar olduklar iin, orada cevap bulupverememiti. Yumruunu pencereye doru uzatarak:

Teres herifler, dedeniz yanda adamlara kar, bacak bacak stne atp tmesini bilirsiniz. Geliride, gzlerinizle grn... Medresede okumu adamn terbiyesi bakalm hanginizde var?...Diye sylendi.* * *Hac Ali Efendi, Bursann eski ve byk bir ailesine mensuptu. ocukluunda, babasnn evi hkmetkona gibi ilerdi. Her Ramazan, eve sekiz, on cer hocas misafir olur, mutfakta, geceli gndzl,ifte kazanlar kaynard. Hac Ali Efendi, hac Hafz, o vakitten tanrd. Konakta, pek ehemmiyetli birmevkii vard. Her sene, Ramazandan evvel gelir, Kurban Bayramndan sonra memleketine dnerdi.Babas ldkten sonra, konak dalmt. Maamafih, gnler yine iyi gnlerdi. Az bir para ile sultan gibigeinilirdi. Onun iin, Hac Ali Efendi, bu eski baba dostuna, yine kapsn ak tutmutu.Haci Hafz, mbarek bir adamd. Kuvvetli bir nefesi vard. Hatt, Bursada, kerametine bile inananlaroktu. On sene evvel ktrm olduu iin, Muladan kamam, alt, yedi sene evvel de vefatetmiti. te, bu hafz lyas, onun hi dilinden, drmedii kymetli olu idi.


4/57

Gelenin, kim olduunu renen kaynvalde Kudsiye hanm da yeldirmesini giyip aaya inmiti.Hafz, kadn grnce, bsbtn utand... Yumuk yz renkten renge giriyor, sorulan, suallere,Tahiyyatta oturur gibi, elleri dizinde, gzleri nnde, ban oynatmadan: Hani sanki... Sz temsili... Ala kaderilistitaa... Min taraf illh!...Gibi kelimelerle dolu anlalmaz cevaplar veriyordu, Kudsiye hanm, damadnn kulana eilerek: Vallahi, bu haya, bizim imdiki kzlarda yok... 'Ben dorusu pardon dedim.

Diyordu...Kudsiye hannm istedii ey, Hac Hafzn, lmeden evvel, nefesini, oluna verip vermedii idi. Bunumerakla sordu:n,.n je-smbirme-ttiad; da salk-tmhaya Hani, ken-Ifendi-

lazrlk naz ol-kama yordu. sesiv-Hafz, baiyle tasdik etti: Hani, rahmetli hac peder, merhum olmazdan gn evvel mi, bir ay evvel mi ne? Hani, sankimerhum olaca, kendine malm oldu da... Fakiri, nne oturttu. Azmza, yalca kere tkrpnefesini verdi.., Gayri, onun yerine biz nefes ediveriyoruz.Kudsiye hanm: Memnun oldum, hafz efeadi olum... Sen, artk ne kadar zahmetse benim romatizmalarma danefes ediverirsin!..Dedi.Hac Ali Efendi, Hac Hafzn son senelerini nasl geirdiine, vefatna, ldkten sonra, stne kandilkandil inen nurlara dair epeyce tafsilt aldktan sonra sordu: Eyyy, imdi byle nereden nereye gidiyorsun Hafz?.. Mulada, pahallk ok artm, tstanbula,bir i aramaa

gidiyormu. Ancak, ka senedir velinimetini ziyaret edemedii iin, gayet mahcup imi. Onun iin,stanbula giderken, elini pp hayr duasn almak' istemi. Kerem ile keramet bir asldan imi.Binaenaleyh, velinimeti, bu vefaszl mazur grmeli imi.Hac Ali Efendi, bunlar biliyordu. Sade, Bursann, stanbul ile Mula arasnda bir yol uraolabilmesine akl erdiremi-yordu.Hafz Ilyas, yolda pek ok meakkat ekmi, velinimetinin, Setbandaki evini, orulu orulu tam saat aram... Hac Ali Efendi, oru szn iitince, yerinden frlad: Sahi mi sylyorsun Hafz, Ne orucu bu, byle?.. Diye sordu... Hani, sanki peder merhum vasiyet ettiydi de... Haftada, iki gn oru tutmazsan, hani onparmam boaznda olsun, dedi...Ertesi sabah, ezan vakti, ev halk, dik bir sesle uykudan uyand. Hafz lyas, bahedeki ardanaltnda, darda unutulmu bir kee parasnn stne oturmu, Kuran okuyordu.Kudsiye hanm, yatanda keyifli keyifli glmsiyerek:

__ 9 __ Ooooh!.. Mslman olduumu bugn anladm. nsan, kendini Kbede sanyor.Dedi.Fakat, hanm ninesiyle bir odada yatan Mzeyyenin can sklmt.... Bu tombalak, tembel kkhanm, uykuyu ok severdi. Dargn bir mahmurlukla, gzlerini uuturarak: yi hanm nine amma, uykumu darmadank etti. Hem de ne bed ses Yarabbim!.. Manda sesigibi...Diye sylenmee ba1 ad. Kudsiye hanm, danld: Sus, tvbe de, deli kz... Kurana yle denir mi?O sabah, sade evdekiler deil, komular da bu dik sesle uyanmlard. Komu evde, hava tebdilinegelmi, ihtiyar bir binba mtekaidi sesin nereden geldiini birdenbire kestireme-di!.. Pencereyisrerek: Kim bu dilenci sabah vakti... Boaznn horozu mu tt be herif!..

Diye bard...


5/57

O gn. Hafz, akama kadar ardan altndan kalkmad; oturdu, uzand, yatt, uyudu, yine kalkt, dizkt, bada kurdu. Fakat, namazlar mstesna olmak zere, hi ayaa kalkmad. Tulumba uzak biryerde olduu iin, ihtimal teyemmm de caiz grd.Hafz lyas, o gn, drt n yemek yedi. Adamcaz haya sahibi olduu iin, aktan aa yemekistemiyor: Hele, kimse olmasn. u bizim heybeyi alalm. Hani iinde bir kuru ekmek var!..

Yolunda imalarla maksadn anlatyordu.Hac Ali gibi, hanedandan bir adamn evinde, misafir, kendi ekmeini yiyecek deildi ya... Kudsiyehanm, Hafz Efendiye kendi eliyle tepsiler donatyordu. 3 ki gn, be gn, bir hafta geti. Hafzda hibir hazrlk almeti grnmyordu. stanbul adn, artkazna almaz olmu, baheye, tam mnasiyle postunu sermiti. Yine akama kadar, ardan altndauyuyor, namaz klyor, yemek yiyordu. Mahalle, sabah karanlnda, onun stma grmemi, elik sesiv-10 le uyanyordu. Hac li Efendi, buna kzyordu. Fakat, Kel-mullaha kar bir ey sylemee dilivarmyordu.Hafz, artk gndzleri de okumaa balamt. Kurandan ilhiye, ilhiden gazele geiyor. Nihayet:"Kara gzlerin, ldrr beni" arksna kadar varyordu. Onu susturmak iin, bir tek are vard:Evdekilerden birinin baheye kmas. O vakit, hemen utanr, ehresi kzarrd. Hasrn stnde

altlar, kirden ksele gibi sertlemi oraplar stne diz ker, a gzlerini nne indirirdi.imdi, artk ziyaretileri, misafirleri de eksik olmuyordu. Onu grmee gelen, klksz softalar vard.Daha fenas, Hac Hafzn keskin nefesine vris olduu da duyulmutu. Her gn, yakndan, uzaktanbirka hasta getirip nefes ettiriyorlard.Evdeki itibar da hayli eksilmiti. Yata, misafir odasn- dan, hamam aralna inmiti.Hac Ali Efendi, artk nadiren onu karsna alp konuuyordu. Krmamak, ac bir ey sylememekiin, yzne bakmaktan ekiniyordu. Fakat, her konutuu zaman, ta gediine koyuyor, maietdarlndan, dardan gelmek zere olan akrabalarndan bahsediyordu.Hafz, bu szleri dinlerken, mazlum mazlum boynunu bker ve ev sahibini, sylediine, syliyeceinepiman olmak raddelerine getirirdi. Hac Ali Efendi, her defasnda: Artk anlad. Yarn kp gider...Diye msterih oluyor, fakat, ertesi gn, Hafzda yine bir hazrlk grmeyince, yeni areler aramaabalyordu.

Bir gn, aralarnda, yle bir muhavere gemiti: Hac Ali: Hafz, seni deniz tutar, deil mi? Pazar gn stanbula Nilfer vapuru var... ok rahattr. tekivapurlarda seyahat berbattr, maazallah!.. Hani, her pazar gn gider ya o... Bu pazardan sonra kalafata ekeceklermi. Gazete yazd.,.. Elbet bir gn olur sanki... Kalafat biter, Cenab- Hakkn T^H'le.,.___ 11 ___JUL ,,,Ev sahibi, bir kelime sylemeden, hiddetle yukar kt. Merdiven banda duran kaynanas sitemle: Olum, Allahm garibini, ak ak kovuyorsun... Dedi. Brak valde... Sen de canm skma!... Senin gibi hanedandan bir adama yakr m? Kapma snm... Sana, baba demi!..

Valde, billahi acmyor deilim. yle boynunu bkerken ben de acyorum amma... Zaman ozaman deil... insan, kendi oluuna, ocuuna bakmaktan ciz.... Azck, siz de halden anlayncanm... Gnahtr bana... Aman olum... yle bir adamn boaz seni ykacak deil ya!.. Ne diyorsun valde!.. Bir softann yediini drt sr yemez, diye mehur bir darb mesel vardr.Hani: "Haftann "iki gnnde oru tut!" diye babasnn vasiyeti vard. Brak AFah-akma... Benignaha sokma... Adamn kendi olu olsa, tahamml etmez... Amma adamn z olu da, adama byle riayet etmez. Bak, sal sakall adam... Karnda, sigaraimekten ekiniyor. Ben ona, daha ziyade kzmaa baladm ya... Evin iinde, nerede ttn bulursa siler, sprr.Oturduu odann kapsndan, ocak borusu gibi duman tter... Sonra, ben odaya girince, sigarasnsaklar. Geen gn sigaray, yastn arkasna att.. Evimi yakacakt az kalsn. Vazgetim ben bylehrmet ve riayetten... Mutfakta kartrd herzeler.

Filhakika, bir zamandan beri, mutfa da hi bo brakmaa gelmiyordu. Hafz lyas, bulak suyutenceresine varncaya kadar el uzatyordu. Miaamafih, kabahat onda deildi.


6/57

Elif abla; gzn seveyim... u benim heybeyi getir. inde kuru ekmekiim var!..Teferruatiyle ima ettii eyi, a kadn anlamamazlktan g'eiyor, heybeyi nne itiveriyordu. Tanrmisafirine, byle muamele etmek yakk alr myd? 5 Hac Ali Efendi, b&hesiyle urama ok severdi. Fakal bunun iin cuma tatilinden baka gnyoktu. Bahenin bir ta

rafnda, baz, kendi eliyle nadide salatalar yetitirirdi.Bir cuma sabah, elinde szgeli kovasiyle oraya gidince, hayret ve dehetten donakald. Bahenin, oparasndan kasrga gemi gibiydi,... Hemen Elif ablaya seslendi. Parmaiyle, tahtaperdenin ykkbir yerini iaret ederek: Elif abla, buradan komunun srlar gemi; kr myd gzn?Diye barmaa balad? Efendi, o kadarck yerden srlar geer mi? Onan, misafir yemi olacak!,. Deme Allahakna... Mmkn deil... Aalara da sr kmad ya!..Hac Ali Efendi, ban kaldrd. Aa1 arda ham yemilerden bir tane kalmamt. Ev sahibi, Hafzadoru yrd. Fakat, o, frtnay hissedince, hemen namaza durmutu. Hac Ali Efendi, Allahnhuzuruna yz evirmi bir adama, sz syliye-mezdi. Fakat, hiddetini de yenemedii iin, avaz avazbard:

Kr mydn be kadn ? Baheye sr girer de senin haberin olmaz? Hele o sr ben biryakalaym. Alimallah sopa ile birer birer derini skeceim...O gn Hac Ali, saatlerce Hafzn etrafnda dnd. Fakat, babasnn, kim bilir hangi vasiyetini yerinegetiren, hafz Ilyas, selm vermeden, yzlerce rekt namaz kld.Hac Ali, artk evde duramad. Entarisinin stne krkn giyerek sokaa frlamak istedi. Fakat,lstikleri bir trl ayakkablarna gemiyordu. Ev sahibi, lstii eline alarak, iini muayene etti. Ucunakocaman bir kt paras tkanmt. Hayretle kd at. inde berbat bir yaz, ondan daha berbatbir iml ile, karnca duas gibi, anlalmaz bir eyler yazlyd...Hac Ali Efendi, gzln takarak onu okumaa alrken kadnlar: Mutlaka, by olmal!..Diye syleniyorlard, Kudsiye hanm, a> ar ban sal-hyarak: tevekkeli deil, damadm o kadar celalli oldu. tkide bir, Tanr misafirini komae" Akyor...Kt, by deil, Hafzn velinimetine bir arzas idi. Uzun* anlalmaz bir duadan sonra, tra ve

hamam paras istiyordu. Ev sahibi: Bu da bir cilve-i Sbhaniye!.. Hikmetinden sual olunmaz...Diye sylenerek, kaynvaldesine iki eyrek uzatt. Sonra, kapdan karken, kendi kendine mrldand: yle ya... Herife silsilemizi bellettikten sonra, hamam parasn neye esirgemeli?..__ g __Hafz, son zamanlarda, fena bir det daha karmt. Evin iinde, sessiz sessiz dolar, teyi, beriyikartrrd. Hatt Elif abla, bir gn onun kapnn deliinden Mzeyyeni gzetlediini grmt. Bu,hakikaten mide bulandracak bir eydi. Mzeyyen: Vallahi canma emniyetim kalmad. Yoksa bam alrkaarm.Diye barmaa balad. Kudsiye hanm: Ayol, onlar sf adamlardr. Senin, odada olduunu bilseydi, hi yle ey yapar myd a kzm?Koskoca sakall adam. Yanma ksan bile bir ey lzm gelmez... Tanr misafirini bana kovdurup da

bizi rezil mi edeceksin elleme ?Gibi szlerle onu teskin etti.Bu vakadan, gn sonra, bir akam ezan vakti, mahalle imamnn kars geldi. Hayriye hanm,tell ve hiddetli grnyordu : Ayol, bu hac Ali Efendi bunad m, akln m bozdu? Bu, ne hal?.. Yazk deil mi nur topu gibikza?..Diye barmaa balad. Kudsiye hanm: Hayrola.. Ne olmu ayol? Bizi de korkuttun! Hayriye Hanm: Ne olacak! Benim st kzm, o softaya vermee kalkm!. Mzeyyenimi?.. stme iyilik, salk!.. imdi, softa bizim efendi ile konumaa gelmi. Kapdan dinledim. Hac Efendi, kzn banaverecek... Evvelki gecekulamla dinledim. Allah rzas iin bana babalk et.. Hac Efendiyle konu, diye bizimkine

yalvaryor.Evin iinde, bir cenaze vaveylas koptu. Sahure hanm:


7/57

Gidi, gzne, izine durasca softa... Parmak kadar evldma gz koymu!..Diye haykryor. Kudsiye hanm: Durun ayol, anlyalm, bakalm. Asl, fasl var m?Diye syleniyordu. Mzeyyen, mosmor olmutu. Gzlerinden, yamur gibi yalar dkyor, imanvcudunu yerlerde yuvarlyarak, salarn yoluyordu: Eyvahlar olsun... Hizmetilie giderim de, bu evde durmam. Kibrime dokundu. Bir paralk oldum.

Yazk, benim tentenelerime, gergeflerime, uduma...Kudsiye hanm: Ayol, olacak ey rm"? Hem, bir kz bin kii ister... Diyecek oMu. Ana kz, iddetle byk hanmasaldrdlar: Senin, daha sesin mi kyor? Hep sen sebeboldun! Bir paralk ettin bizi...Diye haykrmaa baladlar.Vakann esas u idi. Bir akam, Kudsiye hanm ile damad arasnda Hafz lyas iin kavga olm,Hac Efendi: Mademki, bu softa bu kadar kymetli... Bari, kz da ve-"relim...Diye sylenmiti. Evin iinde kopartt frtnalara, Hac Ali Efendinin haykra haykra sarfettii istiskalszlerine karg tamamiyle sar olan Hafz, bunu nasl duymutu?...Hanmlar, Elif ablann getirdii nane suyu ile meraklarn teskin ettiler. Sonra, daha soukkanllkladndler. Hac Ali Efendiye, bu ii haber verdikleri takdirde, Tanr misafirini, ayakla sokaa

atacanda phe yoktu. Bir softann mnasebetsizlii yznden koca bir hanedann namusu, ikiparalk olurdu. Fakat, artk, onu evde alkoymak da caiz leildi. Bir yolunu bulup tereyandan kleker gibi, onu evden karmaa karar verdiler.__ 7 __mam, o gn, Hafzn aznn tadn vermiti. Fakat, misafir, bir trl evin kzndan midinikesmiyordu. Allann btngn ardan altnda tuhaf tuhaf gazeller, Arzu ile Kamber, Krolu ile Ayvaz masallarndanalnm beyitler okuyordu.Hatt bazan:"Ey elif kal, ela gzl dilberHacyalar sreyim gerdanna..."Yolunda iirler yazp okumaa kadar varyordu. Velinimet-zdesine, bir gn, bir klah leblebi ekeri,bir gn de yeil kapl bir Rerhad ve irin kitab hediye etmek istedi. Fakat hediyesi geri geldi. Bu red,

Hafz; mitsizlie drmedi. Kendi kendine: Zamane kzlar bunlar... Hani ziynete mteallik bir eyolmal...Diye dnd. ki gn sonra, yeil bir kurdel gndermiti: Fakat, Mzeyyen hanm, bunu da banaatt. O akam, komulardan biri, u havadisi verdi: * Dn, Huriye hanmn kznn cenazesinde, sizin misafir hafz da, air okuyordu. Definden sonra,tabuttaki btn kur-dellan o ald!...__ g __Bir akam, kadnlar, korka korka Hac Ali Efendiye bir haber verdiler: Bahede, hafzn bir misafirivarm. 6 gn, sokakta bulduu a ve hasta bir softay getirmi...Hac Ali Efendi, kzmad, barmad. Yalnz ellerini aarak, mazlumane gzlerini semaya kaldrarak: Ya Erhamerrahimn; sen galiba, Hazret-i Eyyb gibi, benim sabrm deniyorsun?..Dedi. Sonra Kudsiye hanm yanma ard:

Valde, ben, Hafza Istanbulda i buldum. Yarn kati cevap alacam. Bugne kadar diimizi sktk. gn daha sabredelim. Mensabere zafer... Bursaya, kendimizi rezil etmiyelim. Fakat, ben katiyenevime yabanc kabul edemem. Ver u mecidiyeyi ellerine.. Handa m kalrlar, artk hamamda m?..Keyifleri bilir.Be dakika sonra kap alp kapand. Ev sahibesi; "Ya-rabbi, kr" diye dua ederken, Elif geldi.Hafz lyasn, misafiri kardn, fakat kendisinin aada olduunu haber verdi.Hafz, paralar cebine koymu, sonra softaya: Haydi arkada; sen bann aresine bak!.. Ne yapalm, Velinimet istemiyor!..Diye onu sokaa karmt. Kudsiye hann, merdiven banda; Hafzla konuuyordu: Ayol, Hafz! Hasta adama ne yaptn? Hani, el adam iin, velinimetimi brakp gidemezdim ya!..Bari, paray vereydin... Efendimin, kendi fkaras varken, ele para vermek gnahtr. Cenab- Hak byle ie rza

gstermez...* * *


8/57

gn sonra, Hafz yola kyordu. Bursa mebusu, Hac Ali Efendinin srar zerine, ona stanbuldabir i bulmutu. Ev sahibi, saadetini gz ile grmek iin, onu Demirta istasyonuna kadar teyi etti.Tren ve vapur biletlerini eliyle ald. Heybesine, ekmekler, yemiler doldurdu...Hafz, bu iten memnun deildi. Fakat, tabi velinimetinin emrinden kamazd. Hac Ali Efendininstnden ar bir yk kalkmt. O gn bir enlik gn addederek iine gitmedi. Evinde, gndzuykusu uyudu.

Fakat, ev sahibinin ilesi, daha bitmemiti. Akam posta-siyle Mudanyadan dnen komudan,korkun bir haber ald. Komu, Hafz vapur iskelesinde grm. Bara bara, vapur biletinisatmaa alyormu.Hac Ali Efendi, evdekilere: ocuklar, haydi hazrlann... ekirgede, Aziz Efendi kaplcasna gidiyoruz... Hem de, o teresdnerse, midini kesip cehennem olur!..Dedi.Ertesi sabah, erkenden, Elife sk bir ders verdiler. Hafz gelirse, katiyen kapy amamasn, evsahiplerinin Karacabeye gittiklerini sylemesini tembih ettiler. Sonra, arabaya bohalarn ykliyerekekirgeye gittiler.__ 9 __Yats ezan okunmu, sokakta bekiler gezmee balamt. Hafz, saatten beri kapy alyor,anahtar deliine dudaklarn uydurarak: j.^ 1

Elif abla... Gzn seveyim... Tabannn altn yahya-ym... Taln bir kesinde yataym.Yarn sabah kar giderim...Diye yalvaryordu. Arapa kelimelerle kark dilenci dualar ediyordu. Kadncazn yz pekti. Fakatgnl yumuaka idi. Bahusus, onun da, kim bilir hangi memlekette, hangi kapnn dibinde srnenbir hafz olu vard. Onun iin, daha fazla dayanamad ve ertesi sabah, kp gideceine dair yeminettirdikten sonra, kapy at.Elif abla, talkta, idare kandilinin nnde, skk dikiyordu. Hafza kar, ev sahibesi rol oynamak,biraz da gururunu okamt. Hafz karsna oturttu. Ettii iyilie mukabil, ona yava sesle birkailhi okuttu. Baz, eski dertlerini dinletti.Elif abla ar ar bunlar sylerken, Hafz, a gzlerinin dik bir nazariyle ona bakyordu. Sonra,hibir sz sylemeden, birdenbire kadnn boazna atld. kisi de yuvarlandlar. Elif, neye uradnanlyamamt. Hafz, birdenbire ldrm, kendini boacak sand ve barmak istedi.Fakat, hayr... O, yonca tarlasna saldran a bir eek i-tih asiyle kadnn yanaklarn, yzn

kemiriyor, parmaklariy-le vcudunun etlerini kopanyordu. Fakat, Elif, gl, kuvvetli bir kadnd. O daHafz yakalamt. ri elleriyle, dere kysnda amar tokalar gibi, Hafzn yzne, tokatlar indiriyor,tral ban, akr akr ttryordu.Alt alta, st ste, bir zaman, yerlerde yuvarlandlar. Talktaki eya, birbirine girmi, lmbalar devrilipsnmt. Karanlkta, dakikadan dakikaya mcadelenin iddeti artyordu. Tokat seslerine: Hele gz dnesice... Barsaklarm deerim. Gibi tehditlere: Hele benim mahallebi gerdanlm, brek yzlm... Bir yol fakire merhamet!..Yolunda, kane niyazlar karyordu.Hafzda, clz bedeninden umulmyacak kadar bir kuvvet vard. Elif Abla ise, Hafzdan baka,yreine ezintiler veren, takatini kesen bir gizli dmanla urayordu. Nihayet buse: Tanr Misafiri - F 2sesleri, tokat seslerine galebe etti. Elif ablann kesik sesi karanlkta yava yava bsbtnkesiliverdi,,.

10 Vay efendim, ne tesadf!,. Sizi, Karacabeyde sanyordum. Hayr, drt gnden beri ekirgeye ekildik. yle bir eyyam bamz dinliyoruz... Neredenduydunuz Karacabeyde olduumuzu.,.. Bir i iin evvelki giin devlethaneye uramtm. Kapy bir hafz at... Ne!.. Kapy bir hafz m at? Benim evimin kapsn... Yanl olmasn!.. Allah! Allah:.. Ne mnasebet efendim? Devlethaneyi bilmez miyim ? Vay melun... Rezil!.. Aman efendim!.. Affedersiniz... Sizin iin sylemiyorum..Hac Ai Efendi, hiddetinden tkanarak odasna kotu. Mstehcen kfrler savurarak, eyay birbirinekartrarak giyinirken; kars, kaynanas onu teskin etmee, fikrinden dndrmee alyorlard.Fakat, buna imkn yoktu... Hac Efendiyi, o perian halde, yalnz gndermee cesaret edemediler.

Kudsiye hanm da, alelacele arafn giyerek peine takld.Setbana vardklar zaman, ortalk iyiden iyiye kararmt.


9/57

Valide, dorudan doruya kapy almyahm. Tahtaper-deden baheye girelim... Aman olum, elinden bir kaza kacak diye yreim titriyor. Ne kazas kacak? Softay defedeceim... Elifi de keza.. rensin, bana itaatsizdik etmeyi...Arka sokaktan dolaarak, baheye girdiler. Karanlk baheye yukar, odalardan birinin akpenceresinden parlak bir k dklyordu. Karanlk bir keye sinerek beklemee baladlar.ki dakika gememiti ki, Hafzn:

Hele gzn seveyim bal yanaklm. Bir zm erbeti yap da getir. lmlerinin canna ielim...Dediini iittiler. Az sonra, bahe kaps ald. Elif, birelinde idare lmbas, bir elinde bir tas ile mutfaa geti. Hafz, imdi: "zm, nar, zeytin, koku,srmak'' gibi kelimelerle kark bir gazele balamt. Bu, iyi bir frsatt..Hac Ali, -kaynanasna, seskartmamasn iaret ederek, Elifin, ak brakt kapdan gizlice ieri dald. Hafz, her beyitte birdonuyor, pencereden uzanarak, mutfaa sesleniyordu: Hele elma yanaklm!.. Sen neye ge kalyorsun? Yreimi gz gz etmek midir maksudun?Kurbann olaym!..Yolunda, kane niyazlarla Elife sesleniyor, o da mutfaktan: Patlama... Gz dnesi... Diye cevap veriyordu. Hafz: Yr aman...Diye yeni bir beyite balarken, sesinin makam ve ahengi birdenbire, deiti. "Yar aman"- feci bir"Anma Allah!" taki-betti. Kudsiye hanm, ardaktaki asmalarn birdenbire atrda-dn iitti.

Mteakiben, Hfzm arkasnda, Hac Alinin pembe elma krk ile, paavra bohas gibi yeredtn grd.Mahalle, sabaha kadar heyecan ve tel iinde yaad. Hafz, sedye ile karakola gtrrlerken,mahallede, pencerelerden, atlak kocakar seslerinin: lhi, ne gnlere kaldk!.. Tann misafirine bu i edilir mi? Hac deil o ac... Kr olasca papaz!..Gibi tekdirler, beddualar iitiliyordu. Hac Ali Efendi, Elifi de bohasyle beraber sokaa kardktansonra, kapsn kilitledi. ekirgeye dnd.Ertesi sabah, erkenden kadnlar eve dndler. Hac Ai Efendi, o sabah, yatandan kmamaktaiaadetmi, kadnlar srar ettike: Vallahi, imdi sizi de birer birer pencereden atarm. Diye tehdidetmiti.leye doru, sokakta bir kargaalk oldu. Byk, kocaman bir alayn ortasnda, bir sedyegetiriliyordu. nde, iri bykl bir polis ile mahalle imam vard. mam, Hac Ali Efendinin kapsn ald,byk hanm ard:

Kudsiye hanm hemire; akam, efendinin elinden birkaza kt. Hafzn aya krlm, banza kocaman bir mesele kacak... urada krk yldr kardegibi geindik. Komu demek karde demektir, i mahkemelere derse, maazallah fena... Konukomu, karakola gittik. Hac Efendiye efaat ettik... Hafz, dvadan vazgeiyor. Karakol da iinarkasn brakyor... Fakat, bu biare, krk aya ile ortada kald. Onu, tedavi etmek lzm... "Kpeildrene srtrler" fehvasnca, buna,. Hac Efendinin baktrmas lzm... Am kapy da, Hafz ierisokalm!...Kudsiye hanm, birok mnakaa etti. Fakat, baka trl yapmaa imkn yoktu. arnar kapyaarak Hafz eve aldlar. 12 Hac Ali Efendiden Sahure hanma mektup."Benim refika-i efikam,Hafz, tedavi edilmek zere, eve getirdiklerini haber aldm. Ben, yann, alessabah Bandrmaya

hareket ediyorum. Orada, ak bir belediye muhasebecilii vard. nallah kapanmam-sa, onutalebedeceim.Eve, avdet edememeklilmin esbabna gelince! evvel hanedanmn bunca yllk namn berbadettik.Ne yzle mahalleye geleyim? Saniyen; evimde, o haini grnce, yeniden kanm beynime kacak, birhalt daha kartracam. Yani, ya tamir edilmez bir yerini krarm da, hayatmn sonuna kadar, onubana srtp bes^tirler. Ya cann karrm; Allah ve kul nezdin-de merdut, melun olurum. hiret vednyada yerim kalmaz. Salisen; sylemee dilim varmyor. Allah, seni de, beni de, teneir tahtalarna yatrayd da, bu ibamza gelmiyeydi. Fakat, kazaya rzadan baka are yok... Ey benim otuz be sene'ik refika-iefikam... Allah da, kul da senden raz olsun. Bir gn fenaln grmedim. Fakat dn gece, ovakadan soma, azmdan hiddetle bir lf kt: Bu herif, bir daha evime girerse... art olsun...Demitim. Softa, evimize girdii dakikadan itibaren, sen. benim mutallkam saylrsn... naaFah,

arkamdan Bandrmaya geldiiniz zaman, tecdid-i nikh etmek lzm gelecek. Bunca yldan sonra, buiin bamza gelmesine benim kadar senin


10/57

de mteessir olacan tabidir. Fakat, ya, maazallah, azmdan, daha ar bir sz kasayd. Bilfarz;"Talk- selse" ile art olsun, demi olsaydm. Bu yatan sonra, bir de seni Jiulleciler eline mi teslimetmek lzm gelecekti? Eminim ki, benim evimi, barkm ykan o melun, bunu iittii zaman mteessirolmazd. O patlyasca a gzlerini yere dikip: Hani sanki beyhude para verip "Hlleci" aramayn... Velinimetime can kurban...Demeye kadar varrd. Gel gelelim, bana gnderecein e-jyaya, bizim yeil sandn st gznde....

YASEMNLt YUVAHarb zengini Hac Fzln Nizam'daki kk o gece yine dn: evi gibi kalabalkt. Akamyemeinden sonra misafirlerden bir ksm eeklerle tur yapmaa gitmilerdi. Bir ksm yukan sofadadansediyor, sekiz, on kiilik bir grup da kapnn yanndaki kk salonda poker oynuyordu. Baheninbir kesinde geni bir hasr kanapede srtst yatan piyanist Rasim, air nayet Sezann kktesokak kapsna giden yolda mtemadiyen dolatn, arasra salonun penceresinden uzun uzun ieribaktn gryordu.Gen adamn bu hali ona merak oldu. Ar ar yerinden kalkarak ona doru yrd: Hayrola nayet. Sende bu gece fevkalde bir hal var. Nbeti neferi gibi durmadan dolayorsun! Neye poker oynamyorsun ? Para nerede? Yukarki salonda kyamet gibi dansediyorlar... O da m para ile? Yorgunum.. Ayaklarm aryor.

Bana bak nayet.. Az yapma.. Senin bu gece bir domuzluun var... Yoksa bo yere av bekliyenrmcek gibi buraya yapp kalmazsn!Gen air, glmee balad: Sizden bir ey saklamak kabil deil stat... yi kefettiniz...Pencereden Azize Ziya Hanm tarassudediyorum. Kadncaz, pokerde mtemadiyen kaybediyor. defa kocasndan yirmi be lira ald. Adamcaz, nihayet isyan etti. Demin urada kendimigstermeden ho bir aile sahnesi dinledim. Ziya Bey "Son yirmi be liram da veriyorum, fakat onpara daha istersen billahi yok!" dedi. Peki ama bu iten senin ne istifaden var? Pek ok... ansm yardm ederse Azize Hanm son yirmi be liray kaybedecek; ben demkemmel bir vurgun vuracam, Ne gibi? Azize Hanm, kocasnn deminki yeminlerini unuttu, gitti. Birazdan tekrar para istiyecek; ZiyaBey bizzarure ver-miyecek... Azize Hanm da tabiatiyle isyan edecek... Burada misafirlikte sa

saa, ba baa kavga etmelerine imkn yok. Hatt Azize Hanm dp baylmay da siyasetinemuvafk gr-miyecek... nk pokerde kaybettii iin bayld sanrlar... Hsl, biare kadn, bir trlbu muameleyi hazmedemiyecek, straptan kvranmaa balyacak... Gzel amma bundan sana ne ? Azize Hanm kendini ldrme raddelerine gelecek... Halinin, ehresinin perianlngizlemek iin tenha bir yer aryacak... Ya yukar balkonTardan birine, ya bahenin karanlk birkesine, yahut sokaa kp tp tp deniz kenarna yollanacak. Tabi peine taklacam. Neolduunu soracam. Evvel "Bir ey yok, hafif bir migren" filn diye beni atlatmaa alacak.Deminden beri burada dolarken hazrladm monologu kalb bir ahenk ile okumaabalyacam: "Hanmefendi, diyeceim, bir ey yok diyorsunuz. Bunu bakalarna an1 atabilirsiniz,fakat benim gibi rakik bir sanatkra asla... Mehtabn ilh bir fsun ile aydnlatt ulvi simanzdabtn elem-i dernunuzu okuyorum". Bu, tabi aydnlkta konuursak. Karanlk bir ke olursa cmleu ekli alacak: "Karanlkta yznz grmyorum. Fakat sesinizin bir ihtizaznda ruhunuzun btn

macera-y elemini dinledim. nkr etmeyiniz hanmefendi. Siz yaral bir kusunuz. Ruhunuzu kimbilir hangi nazik noktasndan, hangi di, maddi ve galiz sebep iin yaralamlar." Burada bir kkantrakt var. Teessr sesimi kesecek, gzlerim yala dolacak. Azize Ziya Hanm, hafif hafif "Ah""Oh" sesleri karmaa balyacak. Maamafih, hl beni atlatmay dnecek... Ben, titriye titriyedevam edeceim: "Biz ezelde birbirlerini anlam ruhlarz... lm- ruhunuzu bana tevdi ediniz...Dudaklarnzdan kelime eklinde dklecek bu gz yalar kalbimdeki nadide sanat sedeflerininiinde iir incilerine inklbedecek... Sizin ye'-s-i dernunuz edebiyata belki bir aheser-i sanatkazandracak!" Bu budala eylerin kadn ruhu zerindeki tesiri malm. Azize Hanm "Hayr hayr,...olamaz!" demekle b~. auer bileklerini ellerimden ekmiyecek, bana elem-i rulnnu tevdi edecei denizkenarna, baheye, yahutbalkona, hsl, mnasip bir yere gideceiz... Neticeyi anlyorsunuz ya?Rasim, glyordu: Aferin sana be... Adam olmaa balyorsun. Ne yaparsnz stat... Bizim geinmemiz bu yzden...


11/57

nayet Seza, ayaklarnn ucuna basp ykselerek oyun salonunu seyrediyor, piyanist Rasim,byklariyle oynyarak, dnyordu. Elini gen adamn omuzuna koydu: inayet, dedi, hadi seninle"Dil" e doru gezmee gidelim. Eleniyorsunuz stat... Hayr ocuum... Plnn bana da bir pln ilham etti. Sana gayet l bir kombinezon teklifedeceim. Hem sana ya-ryacak, hem bana.

Gen adam, merakla onun yzne bakyordu. Rasim, devam etti: Bu Azize Hanm ii o kadar emin bir ey deil... Bu gece sofrada Hac Fzln yannda tknaz,uzunca boylu bir misafir vard. Dikkat ettin mi? Meyyet Beyden bahsetmiyor musunuz? Evet, Meyyet Bey. Benim en aziz ahbaplarmdandr. Alt yedi sene evvel mhimce bir adliyememurluiyle Aydna gitti. Fakat igzar, pratik bir adam olduu iin baz ticaret ileri yapt. ans dayardm etti. Epeyce zengin olarak imdi s-tanbula geldi. Karsna tabi dikkat ettin? Bilmem... Pek dikkat etmedim... Her halde mnsz bir ey olacak...Rasim, istihfaf ile dudaklarn bkt: Amma yaptn ha, Pakizeye manasz dersen, ben seninsanatkrln ka paraya alrm... Maamafih, sen daha toysun nayet... Maln iyisini ktsnden tefrikedemezsin... Etikete fazla kaplrsn... Ne derlerse desinler kadndan anlamak az ok bir yameselesidir. Pakize, imdiki zamanda nadir bulunur bir paradr. Bu gece burada grdmzkadmlar iiri, saffeti, esran, kuvveti kaybolmu ; kadnlk kokusu kam mahlklardr. Nerede onlar,

nerede Pakize?. Hsl, yavrum, bu kadncazn peine taklacaz. Ne yapmak iin?Piyanist elenmee balad: Hi... Sanki i olsun diye... Yava yava yryerek sokakkap&na'g^milerdi. Kasm, devam etti: Pakize TJin'rvn *-q],-Tr,P. vitv.,-.v iVnevvel Kocasiyle ahbabolman lzm. Onlar, biraz evvel "Dil" e gittiler... Biz de gideriz.. Seni oradatakdim ederim. Peki amma bu aceleye ne lzum var? Ben, bu gece tekiyle megul o'aym... Mesel yarn, yahutbr gn de...Piyanist, onun szn kesti: Hayr yavrum... Vakit geirmek olmaz.. Onlar, galiba yarn sabahgidecekler... Saniyen ilk grn byk tesiri vardr... Gnn mnsz bir saatinde, bir yerde takdimedilmek baka, byle mehtapta takdim edilmek baka... stat, biraz daha fazla izahat vermez misiniz? Hay hay... Bu Meyyet Bey benim pek aziz ahbabmdr.

Aziz ahbap iin ne gzel eyler dnyorsunuz? Ne yaparsn evlt!.. inde yaadmz kibar muhitin nizam byle... insann sevdiklerine,dostlarna oyun oynamas yabanclar aldatmasndan makbul addediliyor.. Her ne ise... Bu kan kocabirbirlerini pek severler, daha dorusu severlerdi. Fakat deil mi ki muhitimize dtler, bu temiz, sfmuhabbet mmkn deil devam edemez. Meyyet, eskiden ok -haar idi. Fakat imdi ar ba biri adam oldu. Halbuki kadn; ok sf, ok grgsz bir mahlk. Bu lem, onun gzlerini kamatryor.Bu szmona k, kibar hayata karmak onun iin byk bir emel. Evvelsi gn Nuruosmaniyedekievlerindeydim. Ben orada iken Hac Fzldan bir mektup geldi. Onlar birka gece Adaya aryordu.Meyyet, gelmek istemiyor, Pakize "mutlak gideceiz" diye srar ediyordu. deta kavga edeceklerdi.Nihayet ben aralarn buldum. Nasl olsa bu kadncazn etrafn alacaklar. Yuvarlyacaklar... Hiolmazsa yabancya gitmesin. Byle sf kadnlar batan karmak iten bile deildir. Gzn aarsanzafer yzde yz muhakkak. Gelecek ayn bu gecesinde Pakizenin hayli eskimi bir k olursun. imdi de ben size soraym stat. Sizin bu ite menfaatiniz? Bu kibar delleti, tabi ecr-i mnevisi

iin yapmyorsunuz? Oras aikr. Eu ite benim de istifadem var olum... Bu pln bana demin seni dinlerken saniholdu. Senin Azize Ziya Hanma kar hazrladn manevrann biraz baka trls... Bu Pakize,dorusu pek houma gidiyor; fakat ben elliye yakn bir adamm. Aksi gibi gzel filn da deilim.Hsl, byle toy bir kadnn nazar- dikkatini celbetmem iin pek az ansvar; halbuki siz bir zaman birbirinizi severseniz i deiir. Bir iki aylk uzun bir zamandan sonra sentabi ondan bkmaa, yan izmee balarsn. Halbuki o, ilk maceras olduu iin, kolay kolay sendengeemez. Alayp szlamaa, derdini dkecek candan dost aramaa balar. Byle bir derdikocasna, yahut ah-sna syiyecek deil ya. Ben, ona srda olurum. Evvel uzun uzun sendenbahsederim, arasra piyanoda hazin hazin eyler alarm. Velhsl, bu ak buhranndan, dertarkadalnn verdii samimiyetten istifade ederek ben de inallah... Alarsu ya senin Azize Ziyayakurduun tuzan ayn... Haydi inayet... kimiz iin de karlacak frsat deil... imdi seninle "Dil" edoru gideriz. On'ar uzaktan grnce birbirimizden ayrlrz. Ben, onlarn yanma giderim, gzel bir

manzara gstermek bahanesiyle onlar.... Hani Dil'in tesinde bir kk koy vardr... te orayagetiririm. Koyun yanndaki minimini tepeye geldiimiz zaman kayalarn arasnda bir heyula grrz.


12/57

Talarn zerine yar uzanm, salarn hafif rzgra datm, Marma-rann serv-i smnlerine kardnen bir glge. O glge kimin? Aptallk etme... air tnayet Sezann... Bu gzel manzarann Pakizede tatl bir heyecanuyandraca muhakkak. Ben. evvel hayret ederim: "Kim o acaba?... Ona benziyor amma... yleya t kendisi... air nayet Seza... Byle gzel yerlerin zevkini zaten ondan baka kim alabilir? Ne

ulvi ocuktur... Maddiyattan mtecerrit bir ruh gibidir. Byle glgelerin iinde ilham alyor olmal. Ah,ne derin kalbi vardr. Eminim ki ruhunun iinde bir ilh beste dinliyor!" yolunda basmakalp samalarsylerim. Erkek, tabi dudak bker, omuz silker. Fakat tekinde mutlaka seni grmek hevsei uyanr.Yava yava yanma geliriz. Seni ulvi ve ziyadar ryandan uyandrrz. Hani senin baz iir okurkenkaim re perdesinden ar bir sesin, suzinak makamna yakn bir aieng-i tekellmn vardr. te osesle lzm gelen mavallar okumaa balarsn. Ben de bu esnada kocasn lkrdya tutarm. Haydibakalm imdi istikamet Dil... Mar mar!..__ 2 __ Zevciniz hallardan ne derin bir vukuf ile bahsediyor, hanmefendi.Z( Aydnda drt be sene hal ticaretiyle megul oldu efendim.Ben de hallar severim. Fakat inan eliyle dokunan hallar deil... Allann hallarn, tabiatnhallarn... Hendeseye, tok renklere, keskin izgilere kar ruhumda doutan bir nefret var...

Pakize, gzlerini sf bir hayretle airin yzne evirmiti: Alahn hahlar m? Bu, ne demek efendim?nayet Seza, gen kadnda biraz alka ve dikkat uyandrmaa baladn hissediyordu. Kolunungeni bir hareketiyle Marmaradaki serv-i smnleri gsterdi, sesine tatl bir ahenk vermee alarak: Allahm hallar ite bunlar hanmefendi, dedi, denizin u koyu lcivert zemini stne mehtabn altnpullarla iledii naklar hangi halda, hangi insan eserinde grebiliriz? Ben, bu gzellikleri marzanebir teheyyle, anlatlmaz bir yrek ezasiyle seyrederim.nayet Seza, bunlar sylerken yzn denize doru evirmiti. (Yandan grnnn kadnlarzerinde daha iyi bir tesiri oluyordu. Sonra Pakize gibi sosyete hayatna yeni giren toykadncazlarn yabanc bir erkekle gz gze gelmekten rktklerini biliyordu. Nihayet, denizehitabeder gibi sz sylemekte daha baka bir airanelik vard. nsan yzne bakarken sylenmesi himnasebet almyacak baz eyler denize kar pek ho debilirdi.)Sesinin perdesini derece derece indirerek devam ediyordu.

Evet, bu gzellikler yree anlatlmaz bir eza, mebbe-den kaybolan, mahvolan gzelliklerinstrabn veriyor... Ayn grnmez parmaklarla dokuduu bu hah saniyeden saniyeye deiiyor...Bir grdmz nak bir daha grmemize imkn yok... Ve bu, bylece asrlarca devam edecek...Ihtiyarlyan gnelerin bsbtn kadidolan aylara verecek revnak bulamya-ca, kremizin hayatsz,cansz bir ceset olaca zamanlara kadar bu, byle devam edecek...Gz uciyle Pakizeye bakt. Gen kadn; glmyor, bu ucuz edebiyat hayret ve hrmetle dinliyordu.nayet Seza, bundan cesaret ald; sesini rzgra alan bir yelken gibi yava yava iirerek devametti: Gecelerce kendimi deniz kenarlarnda unuttuum vki-28-dir. Sert, yosunlu kayalar stnde kemiklerim szlar ve bu strap ruhumdaki mellne zevki arttrr...Arkalarndaki kk tepede piyanist Rasim ile sigara ien Meyyet seslendi: Pakize, artk gitmiyelim mi?

Gen kadn, ban evirerek cevap verdi: Biraz daha. Bu gece mehtap pek gzel...inayet Seza, hafife glmsedi: Sizde de bir air ruhu seziyorum hanmefendi...Pakize, glmee balad: Ben mi?.. Ben, iiri pek severim amma imdiye kadar hemen hi iirkitab okumadm. iir, kitapta deil, tabiatta ve tabiat gren ruhtadr hanmefendi... Zevciniz beyefendi phesizyarnki ticaret ilerini de dnerek erkenden eve dnmek istediler. Halbuki siz, mehtab tercih ettiniz.Bu noktadan zevciniz beyefendi ile aranzda kk bir miza ve hassasiyet fark var. Biz, birbirimizi pek iyi anlarz efendim.nayet Seza, fazla acele gittiini anlad: "phesiz, o, muhakkak" dedi. Sonra devam etti: Maamafih ben, karanlk gecelerin denizini daha ziyade severim. Gkyznden serv-i smnleryerine pul pul yldzlar dklr. Benliim, mvera-y leyalin esrarengiz klan gibi sularda parapara dalr. Kalbim tabiatn kalbiyle beraber arpmaa balar. Sanrm ki mevcudiyetim zerrezerre denizin iine yaylyor, yahut deniz btn esrar, btn derinliiyle, yosunlarnn vahi kokusiyle

ruhuma doluyor.Pakize, gzlerinde sf bir ocuk hayretiyle sordu:


13/57

Siz airsiniz deil mi beyefendi?nayet; halim bir tevazu ile ban nne edi: yle diyorlar, istikbalin en byk airi olduumusylerler, ben kendi kendime sadece "Bir gzellik lgn hasta" diyorum... Hasta m? Allah esirgesin efendim.nayet Seza; hafife dudaklarn srd. Sonra "Msaade eder misiniz size denize dair birka msraokuyaym. Dedi. Ve balad:

"Ey deniz, ey muhit-i hissiyat" "inliyor ite bir ikeste hayat"Kumlu sahillerinde.....inayet Seza, bazan comak, sesir viu-p^t-nrV icfivAW?;--

29 Fakat biraz tede oturan erkeklerin iitmelerinden, mnasebetsiz bir aka ile tesiri krmalarndankorkuyordu.iir bittii zaman Pakize: Bu iir sizin mi efendim, diye sordu.nayet " Hseyin Siret" in diyecekti. Fakat kendini tuttu. Gen kadna baka bir sual ile cevap verdi: Siz "Man sahilleri" ni bilmiyor musunuz? Hayr efendim. Ben istanbul ile Aydndan baka yere gitmedim.Zemin gayet msaitti. Bu "tatl cahil" kadna her hangi bir kurt masaln falso tehlikesi olmadan,terennm edebilecekti.

nayet Seza, bileini yanndaki kayaya dayad, ban yorgun bir vaziyette omuzuna brakt. Sesinepiyanist Rasimin suzinak makamna benzettii ahengi vererek syledi: sme, ahsa, ne lzum varhanmefendi... Bu iir, imdi henz yirmi drt yanda bulunan bir gencin on sene evvel yazd birmanzume... Onun sahibi isminin bilinmesini bile istemez.. O, denizin bir eze1! perestikridr.Sahillerde kayalarn sert yosunlu yast zerinde sabahlara kadar snen gzelliklerin ezasn ekmiruh gibi bir adamdr. O isterdi ki iiri bir feryat olsun... Sert rzgrlar gibi denizleri tahrik etsin...Heyhat! Bunlar bir nefes bile deil... Onun iin bu adam, ismini hi kimseye sylemek istemez.Pakize; bu kadar gzel eyler yazd, idrak edilemiyecek kadar ince szler syledii halde isminisaklyan ulvi ocua heyecanl bir hrmetle bakyordu: Sizinle tantmza pek memnun oldum, dedi. nayet Seza, mukaddenenin iyi gittiindenemindi. Artksert, kati admlarla maksada yryebilirdi: Bu serv-i smnleri ben mehul hayal iklimlerine giden yollara benzetirim, hanmefendi... Zengin

muhayyilem bana bu yollarda, tamamiyle bir ruhta sevgililerin kol kola yrdklerini gsterir... Tabivcudu olmyan sevgililerden bahsediyorum... Onlar, mevcut olmyan vcutlarnn mevcutolmyan balarn birbirine dayyorlar, mevcut olmyan. ellerinin mevcut olmyan hararetini duyarak ohayal iklimlerine doru yryorlar.Gen air derin bir gs geirdi. Bandan bu ar hlyalarn ykn atar gibi salarm sallyarakglmsedi: Maamafih, buniar ho hlyalar hanmefendi... Hayattamuzr eyler,. Keke bir memur, bir tccar olsaydm byle bed-baht olmazdm. Zaten insannbedbahtl fazla hassas, fazla air ruhlu olmasndan ileri gelir. Kadnlar iin de yle deil mi? Meselince ruhlu bir kadn dnnz ki kocas alelade bir i adam... Akl, fikri parada, o necabetsiz, sefil,kirli madende... Geceleri zevcesine sevda kasideleri terennm edeceine yatana girip horul horuluyuyor. Maddi ilerle uraan adamlarn uykular da galiz olur. Yznn izgileri der, yanaklarier, arasra az, Iburnu tuhaf hareketlerle titrer... Byle galiz adamlar ryalarmda bile paralariyle

urarlar... Ya Rabbim, byle bir adamn hassas, air ruhlu zevcesi ne yapar? Nasl bu faciayatahamml eder?.. Ne dayanlmaz ruh yalnzl!.. Bazlar yine mesuttur. O saatlerde kendisinidnen, ak pencereden ayn yldzlara bakan bir birader ruhu olduunu bilir. Ruhlar kinatlarnesrar- ezel ile dolu derinlikerinde,,.. Haydi Pakize, gidiyoruz.Meyyet Rey le Rasim ayaa kalkmlard, inayet Seza, dilerinin arasndan "Allah beln versinteres. Tam dakikasn buldun!" diye sylendi Onlar, kan koca nde, piyanist ile air arkada, yoladtler,Meyyet, birdenbire uykusundan uyand. Pakize, iddetlekolunu sarsyordu. Rica ederim horlama... Sinirlerime dokunuyor... Meyyet, bir trl uykusunu aamyarak aknaknbakmyordu: Ne oluyoruz? Ne var... Horlamaym m'.. Ben mi horluyorum... Sen hasta msn

Pakize?


14/57

Gen kadn, asabiyetle cevap verdi: Syledim ya... Mtemadiyen horlaman, sinirlerime dokundu...Uykumu kard.Meyyet, yava yava kendine geliyordu: Ben imdiye kadar horlamyor muydum ? Horlamak bugnk marifetin deil amma... O halde? Ne bileyim?.. gte bu gece sinirlerime dokunuverdi... Hem sen uyurken dikkat ettim..

Mtemadiyen dudaklarn,burnunu, kas1 ar oynatyorsun...Meyyet, bir kahkaha, kopard: Kmm, sende bu gecefevkalde bir hal var. Uyurken burnumu, dudaklarm m oynatyorum? Beni amma gln vaziyetesokuyorsun ha!..Maamafih, herkes uyurken az ok yledir kzm... Uyankken szlerimiz, kyafetlerimiz gibiyzmzn izgilerini de az ok ekip eviririz; fakat uykuda iken bu kontrola imkn yok... htimal,uykuda senin o gzelim yzn bile yledir... Onu sen affedersin... Ben de senin gibi gndz aksama. Meyyet, yatakta dorulmutu:kadar kaba saba para i1 eriyle urasam. belki yle olur amma... Ay, gndzleri para ileriyle uraan adamlarn yz gece byle mi olur? yle ya... Ryasnda ne grrse onun aksi yzne kar. Pakize, sen ldrdn m, yoksa gece vakti benimle elenmek mi istiyorsun ?

Gen kadm, pencereden uzaklarda batan aya bakt. Mazlum bir tavrla: Anlamyacaksm ki, dedi, peki, kabahat benim... Affet.,. Rahat rahat uyu... Bu da yeni kt. Anlalan gece yatarken yzmze, bir maske, horlamyalm diye azmza birtka takacaz... Ne kaba szler ya Rabbim... Haydi Meyyet, yat, uyu diyorum... Farzet ki bu gece biraz sinirlerimrahatsz...Pakize, yataktan inmi, ak omuzlarna bir atk almt. Meyyet sordu: Nereye? Hi., uykum kat da pencereden mehtabn halsn seyredeceim.Piyanist Rasim ler nasl gidiyor delikanl?' air nayet Seza Himmet-i linizle mkemmel stat.Pakize Hanmn iyiden iyiye bam dndrmee baladm. Pazar gecesi ona Tepebamda konserderastgeldim. Birdenbire ardm. Amma tuhaf anlatyorsun ha... Bu tesadf beraber hazrladk. Hatt sana bir de beleten locatedarik ettim.

Malm, Ona oynadm rol anlatyorum. Beni grnce o da memnun oldu. Konser berbatt. Helebir 'hanende vard kiark sylerken insan sahnede adam boazlyorlar zannediyor, tyleri rperiyordu. Kocas tahammledemedi, dar kat. Bundan istifade ederek hemen locaya daldm. Ek bir iskandil neticesindeanladm ki Pakize Hanm konserden holanyor... Binaenaleyh bize de beenmek dt. Yalnzinsanda deil, kularda bile musiki hissi ile ak hislerinin ne kadar birbirine bal olduklarna dairmuhtasar, mfit bir konferansk... alg alnrken koridorlarda sigara imee giden hissiz ve akszadamlar hakknda birka ine. Onlarla beraber yaamak mecburiyetinde bulunan biare krk kalbleriin birka mphem tahassr... Hsl, konsere ettiimiz masraf boa gitmedi. Masraf dedim deaklma geldi stat. Bu takip, beni ifls ettirecek. Kbnserlere, aylara pek yle bedava gidilmiyor.Elbise lzm, potin lzm, araba paras lzm. Bilmem ki ne yapacam? Bu cihete pek aklm ermez. Her halde benden bir ey bekleme! Yok, onun iin sylemiyorum... Belki bir are dnrz diye...

Dn Nedime Hanmn aynda bulutunuz mu? Evet, fakat ben, pek abuk kamak mecburiyetinde kaldm. Fena etmisin..Mukaddes Hanmefendi oradayd, Pakizenin yannda bir sululuk etmesinden korktum Mukaddes Hanmla hl dargn msn? Tabi. Dorusu para iin bu zevzek kocakarnn kahr ekilmez. Ben senin gibi dnmyorum, Pakizeyi takibetmek iin para; para bulmak iin MukaddesHanmn yzne glmek lzm. Kocakarnn yalandan enesini okamakla Pakizeyi temin etmioluyorsun. Sen, benim dediimden ama; bir yolunu bulup kocakar ile bar! O, zaten barsn diye gzmn iine bakyor... Hsl, iler iyi gidiyor stat. Kocasiyleahbabolmak iin ok altm. Fakat herif, ok souk muamele ediyor. Serbest serbest evlerine giripkabilsen... Yok, yok, o fikirden vazge! Herif, bildiimiz enayilerden deildir; tehlikeyi hissederse i fenadr...

33 Birka gn daha byle devam ettikten sonra alacam. Ne dersiniz stat?


15/57

Aman, ihtiyatl hareket et. Pakize gibi kadnlarda namus hissi ok kklemitir. Dorudan doruyahcum edersen hemen mdafaaya geerler. Onlarda midyedeki hayatn koruma sevk-i tabisinebenzer bir his vardr. Tehlikeyi hissettiler mi hemen kaplarn kaparlar. u halde ne yapmal? Evvel, iyiden iyiye sersem, sarho etmen, uyuturmak. Saniyen bir yo'unu bulup efkat vemerhametlerini tahrik etmeli. Bu pazartesi Nemika Rait Hanmn ayna gel; Pakizeyi de davet

ettirdim. Nemika Harnm, misafirleriyle beraber poker masasna oturdu mu gece yarma kadarkalkmaz. Sen, Pakize ile bir kede ba baa kalrsn. Ben, piyanoda size tempo tutarm. Sz, nazikve airane mecralara girdike bana gizli bir iaret verirsin, size gzel gzel romanslar alarm. iir vemusiki byk eydir azizim. Odun gibi kaba, saba, galiz nice herifler bilirim ki sahte airaneliklerinisade, sf insanlara kar yem gibi kullanrlar."Birlikte terk-i cismedelim mevte bir gecemest-i garam iken;Kursun baar ruhumuz stnde gizlice bir fcrbe-i semen!"nayet Seza, balkonun yanndaki ke penceresinde yarm saatten beri Pakizeye iir okuyordu. Genkadn, bu sesteki ahenge tamamiyle kendini vermiti. Gittike artan bir hafif sarholuk iinde onudinliyordu.Rasim, gz uciyle bu komedyay takibetmi; piyanoda kane heyecanl havalar almt.iir artk bitmiti. Gen air, ban yorgun bir tavrla pencerenin kenarna dayyor, dalgn bir nazarla

gurubun son kzltlarn seyrediyordu. Piyanist Rasim; hafif, mahzun bir Romen havasna balad.nr sahnesinden sonra bahyacak tatl dertleme sahnesine bundan mnasip bir musiki refakatedemezdi. \ Tanr Misafiri - F. 3\I

34 Pakize, onu rahatsz etmekten korkar gibi yava bir sesle: "Teekkr ederim nayet Bey, dedi, negzel iir... Bahusus siz ne gzel okuyorsunuz!"Gen air, yorgun bir tebessmle: Ne iirde, ne de okuyuta hibir gzellik yok.. Yalnz ihtimalbiraz ruh, biraz: ha-kiki teessr var.. Siz, ok ince bir kadnsnz... Ruh aclarm ne gzelhissediyorsunuz! Siz galiba ok strap ektiniz nayet Bey.

Yam henz yirmi drt. Fakat ruhum yle ihtiyar ki... Salarm simsiyah... Yani kumral demekistiyorum... Amma bir de ruhumun salarn grseniz... Bembeyaz, Hanmefendi... Sonbaharyuvalarndan mell ve iniltisiz dklen gvercin tyleri gibi bembeyaz... Ben de duyduklarmsyliyebilsem yle bir iir yazacaktm ki, btn dnyay bir tek ruh. gibi alatacaktm.. Fakat heyhat...Bir ressamdan u muhteem gurubun parlak renklerini tasvir etmesini isteyiniz, eline boya olarakmesel... Mesel biraz mangal kl veriniz. O ressam, ne vaziyette kalrsa ben de o vaziyetteyim.Ye'sim, ruhuma smyor. Baz byle feryadediyorum. Galiz, maddi insanlar arasnda sizin gibihassas bir ruha tesadf edersem biraz mteselli oluyorum. Teekkr ederim nayet Bey.. Size bir ey daha soracam... Bu airler, hep kendi balarndangeen eyleri mi yazarlar? Pek samim olanlar yledir. Kendi hayatlarnn daha dorusu ruhlarnn macerasn terennmederler.Pakize, hafife kzararak sordu: Peki, mesel biraz evvel okuduunuz iirin... O yaseminli iirin de

bir hakikati var mdr?nayet, dudaklarnda esrarl ve ac bir tebessmle uzaklara bakt, ar ar cevap verdi: Belkihanmefendi... Yazan biliyorum... smini sylemeye ne lzum var? Henz yirmi drt yanda, fakatruhu ihtiyarlam bir biare hayalperest.. Masum macera-yi kalbini imdiye kadar kimse duymad...Fakat bu hikyeyi sizin bilmenizde beis yok... Hatt kendisi iin bir gizli teselli bile var... Belkiacyacaksnz. Belki bir damla gz ya dkeceksiniz. Ah, o sizin berrak derelerde am nilferlerebenziyen gzlerinizden decek merhamet damlas... Biare, onu ruhunun btn itiyakiyle iecek..Size hikyeyi syliyeyim: O, yemez, imez, yalnz nr ve ahenk ile yaar bir tabiat hissini veren birgenti. Ruhunun inzivaya meyli vard. nsan iinden kaar, aylarca ehre inmezdi. Boaziinin tenhabir kesinde yalnz yaar, sularn ahenginden, mehtaplarn safasndan ba-hi1""Bir gn bu tf- bihaberin kalb-i safna Bir nokta-i syah-i elem dt bateten""Nokta-i Siyah- elemi" anlyorsunuz deil mi? Bir ift | hulyal siyah gz... Daha dorusu siyah da

deil... Berrak de-]'"' relerde am nilferler renginde bir gz... Bu gencin Venedik gondollareklinde yaplm bir sandal vard. Akamlar guruptan sonra onunla Boaziinde gezerdi. Bir


16/57

akam, bir airane yalda asrlk narlarn altnda narin bir kadn glgesi grd. Yznnizgilerini, gzlerinin rengini bilmeden "Oh, ite ezelde ruhuma mev'ut hsn-i muhayyel!" dedi.Her gn, sulara akam karanl inerken sandal, daha dorusu gondoliyle oradan geiyordu. Bu ikiruhun birbirini sevmesi mukadderdi. Bir zaman sonra, sevimee baladlar. Fakat, ne esr birsevda... Bir gn bile elleri birbirine dokunmad. Kadn, hastayd. Galiba gsnden muztaripti. Yalbir zevci vard ki, mfik bir baba hkmndeydi. Bazan o Venedik gondoluna benziyen sandala

binerek, Gksu deresinde gezmee gidiyorlard. Ah, onlar, ne ruhani akamlard. Sandalclarn hazinromanslar..Pakize, hayretle sordu: Romanslar m efendim? Evet romanslar... nk sandalclarn di gazeller, trkler okumalarn menetmiti. Bu ruhaniakamlarn kaba, vahi seslerle rencide olmasn istemezdi. Byle ulvi aka romanslar yarard.Baz geceler sabahlara kadar denizde kalrlar, kar sahillerde balklarn funda ateleri snerkenyalya dnerlerdi. Hanmn kocas buna bir ey demez miydi?nayet, hemen cevap verdi: Zevcin haberi yoktu. Onun gibi ulvi ruhlu kadnlar byle ince kalbsergzetlerinden zevlerine bahsederler mi? Bu roman, bir mevsim srd. Nihayet sonbahar geldi.Rzgr, yapraksz dallarn iinde h zr etmee, mebbet iftirak mersiyeleri okumaa balad.Bir gn, Gksuda son bir veda tenezzh yaptlar. O gn, gondolda yalnzdlar. kisi de sktediyorlard. kisi de birbirlerinin ne istediklerini sylemeden allyorlard.

Pakize, kzarr gibi oldu. nayet Seza, hemen izah etti: Onlar lmek istiyorlard. Birbirini seven buiki ruh, ebet lemine beraber gitmek istiyorlard. Gen kadn, gzlerinde mheyyi bir sevinle:"lelim!" dedi. Titriyen dudaklar Gksunun kirli sularn bir limonata lezzetiyle imee hazrlanyordu,Pakize, byk bir heyecan ve dehet iindeydi: Ah, ne korkun ey...nayet Seza, hikyenin en canl yerine gelmiti. Ellerini, sesini titretmee alarak devam etti: kisi de saadetten alamaa balamlard. Gondoln iinde bir yelken ipi bularak vcutlarnsardlar. Fakat tam kendilerini suya atacaklar srada gen kadnn ba nn omuzlarna dt.Fart- saadetten baylmt! O vakit ne yapacam ardm. Onu kendine hkim olmad birdakikada lme srklemee hakkm yoktu.nayet Seza, bu szleri gya dikkatsizlik ve heyecan ile azndan karmt. Hemen tashih etti: "Yanio gen airin hakk yoktu." demek istiyorum.Pakize, sf bir teessrle: nayet Bey, dedi, biz vakann kahramann zaten anlamtm. Bendensaklamaynz.

nayet, meyusane ban nne edi: Bunu kefettiiniz ok fena oldu. nk artk size ruhumubtn samimiyetiylegsteremiyeceim.Gen kadn, ondan rendii bir tbir ile cevap verdi: Ben sizin elem-i ruhunuzun bir hemiresideil miyim? Rica ederim devam ediniz.nayet Seza, kardan iaretle havadis soran piyanist Ra-sime "Pupa yalken gidiyoruz" mnasnagelen bir gizli iaretle cevap verdi. Sonra ar ar ban sallyarak devam etti: yle olsun PakizeHanm.. Bu ince macera-yi ruhu mademki bu kadar kuvvetle anlyorsunuz. Sevgilim ayld zamankendini kollarmda buldu. Gzlerini, o sf, berrak derelere am nilferlere benziyen gzlerini yavayava semaya kaldrd: "lmmz mukadder deilmi. Ne yapalm yayacaz!" dedi. Bu vakadanbir hafta sonra birbirimizden ayrlyorduk. Ah, o veda gn... O gn son defa olarak "Yaseminli Yuva"ya gitmitik. Yaseminli Yuva m?

Evet, arasra bulutuumuz airane bir yere "Yaseminli Yuva" ismini vermitik. Bir otomobil biziyirmi, otuz dakikada o airane iyan- hayale gtrrd, orada taze sevdalar ierdik. Daima siyahelbiseler giyen solgun ve ruhani eh-reli b'r ihtiyar kadm bize sessiz sadasz hizmet ederdi.Biraz evvel size okuduum:"Kursun bahar ruhumuz stnde gizlice" "Bir trbe-i semen!"iirini orada nazmetmitim. O veda gnnde saatlerce kar karya aladk. Yadigr olsun diyesalarndan bir para istedim, vermedi: "Bu ilh ak maddlikten kurtaralm, dedi, ola-bilir ki hasret bir gn sizi perian eder, salarma dudaklarnz dokundurursunuz!" Gryorsunuz yaPakize Hanm... Dnyada bunun kadar ulvi ve gayr maddi bir ak tasavvur edilemez... O gitti.Krlanglarn, turnalarn katar katar scak memleketlere gittii mevsimde o da derdine are aramakiin bir cenup iklimine gitti. spanya sahillerinden birinde bir akam st guruba kar scak limonkokularnn iinde gzlerini yumduunu iittim. O gnden sonra tesellisi?, kaldm. Elem-i ruhumubyle serseriyane gezdiriyordum.

nayet Seza, kollarn yorgun bir tavrla ufuklara doru uzatt. Bir, iki kere ksrerek sesini piyanonunahengine akor-detti:


17/57

Ufukta gneler sner, ortalk mahzun karanlklara bu-lanr, sularda, yapraklarda, renklerisolmu son aydnlklar can ekiir. Onun lm de benim ruhumda ayn tesiri yapt. imde her eysnk; her ey lgn Pakize Hanmefendi. Ba-zan o Yaseminli Yuvaya gidiyordum. Onun dizlerinindibinde huya ve istirak saatleri geirdiim odada gnlerce kapanp kalyordum. Bazan yle derinhayal hislerin malbu oluyordum ki, gzlerimi kapyor, omn ayak seslerini iitir gibi oluyor,salarmn onun nefeseriyle rperdiini duyuyordum. Bu Yaseminli Yuvada tek bama ne gnler

geirdim. Ne guruplarn kann, ne karanlk gecelerin zehrini itim.Pakize, bu kurt masaln derin bir alka ve merhametle dinliyordu. Hafife gs geirdi: "Yazk, dedi,maamafih daha ok gensiniz.. Unutursunuz."nayet Seza, istedii tesiri uyandrdndan emindi. imdi, yava yava bir evirme hareketibalyordu: Evet, midetmeli... Nitekim bu strabn ebed olmya-cana dair baz almetler de var... haftadan beri kalbime tatl bir skn kmee balad. sterseniz size bu hikyeyi de anlataym:Bir mehtap gecesi bir dost meclisi sofrasnda yemek yiyordum. Bir aralk gzlerini kar tarafta oturanhanmlardan birine iliti. Gayriihtiyari titremee baladm. Sima, o sima; gzler, o gzler; bak, obak... Kalbim o kadar arpyordu ki, gsm paralamasndan, yahut durmasndan korktum, ikielimi stne bastrdm. Biraz sonra sesini de iittim. Gayriihtiyari gzlerimden yalar geldi. nk sesde onun sesi idi. Ona bu kadar benziyen kadn kimdi efendim? Pakize, bu suali sorar sormaz piman olmutu.

Gen air,ban iki tarafa sallad, gzlerini, dudaklarn kst: Onun kim olduunu hibir zaman bilmiyeceksiniz Pakize Hanmefendi.Pakize, bir ey sylemedi, hafife kzararak ban nneedi.nayet, devam ediyordu: Koa koa, alya alya oradan katm, engin bir deniz kenarna geldim.O kadn, biraz sonra oraya geldi.lm sevgilinin maveralardan hitabeden sesini orada da iittim, berrak sularda am nilferlerebenziyen gzlerini orada da grdm.Pakize, ayaa kalkmt, pek mteheyyi grnyordu:__ Msaade ederseniz biraz ev sahibinin yanma gideyim.Ayp olmasn, dedi.nayet Seza, mazlumane boynunu bkt: "Nasl arzu ederseniz!' diye cevap verdi. -

Biraz sonra piyanist Rasimle yalnz kald vakit konumaa baladlar: Ne haber? Havadisler mkemmel stat. ler gayet tkrnda gidiyor. Kadncazn ban dndrmeebaladm hissediyorum. Aklma birdenbire "Rafael" roman geldi. Onu kendi sergzetim gibianlatmaa baladm. Beni hayat knlm bir k sanyor ve acyor. Bu, ok iyi azizim. Bu tarzda kadnlar cephe hcumiy-le yuvarlamak gayrikabildir. Mdafaahatlar gayet kuvvetlidir. Evvel alka ve merhametlerini uyandrmal, sonra gafil bir dakikalarmavlamaa almal. Ak, sonra kendiliinden gelir. 6 Bugn akama kadar mtemadiyen kotum. Kamm dehetli ackt. Marikaya syle.. Hemenyemei hazrlasn... Kuzum Pakize... Marika bir d turp salatas yapsn... Hatt daha iyisi bu salata ile sen megul ol... Aydnda iken sen ne gzel yapardn.

-- Neye cevap vermiyorsun?Pencerenin kenarna ban dayyarak karanlk soka seyreden Pakize, cevap vermiyordu. Meyyet,hayretle ona yaklat: Bir eyin mi var? Hasta msn? Pena bir haber filnm aldn? 39 Allah Allah.. Dilini mi yuttun be kzm... Yoksa lkrd sylemee tvbe mi ettin bakaym...Meyyet, onu omuzlarndan tutmak, bam evirmek istedi. Gen kadn, si bir hareketle silkindi.Yzn saklamaa alarak odadan kamak istedi.Meyyet, onun gzlerinde, iki iri ya damlas farketmi-ti. Bileklerinden yakalad:-- Ne oluyoruz?.. Neye alyorsun?. Niin benden kamak istiyorsun? dedi.Pakize, hiddet ve asabiyetle: Brak beni... Rica ederim. "Beni brak... Fena olacam!" diyordu.Kendini kurtaramayacan anlaynca alamaa balad.


18/57

Meyyet, bunun geici bir sinir buhran olduunu anlamt. Fazla zerine dmedi. Sofaya karakMarikaya yemek iin emirler verdi; bakkaln hesap puslasn tetkik etti, ahadet parmanda kmbir eytan trnan lmbann yannda ihtimam ile kesti.Gen kadn, yz st kanapeye kapanm, gzleri bileklerinin stnde, , be dakika hekrd. Sonrayava yava skn buldu. imdi syle bakaym Pakize.. Hi yoktan neye aladn?

O, kocasnn yzne bakmadan cevap verdi: Kendime... Kendi talihsizliime... Bo geen zavall mrme...Meyyet, korku ile kark bir hayretle ellerini dizine vurdu: Ne dedin? Ne syledin? Bo geen zavall mrne mi? Bunu senin azndan m iitiyorumPakize... Aman Allah.. Evime edebiyat girdi... Sen beni muhafaza et...Bu szleri Meyyed'in grltl bir kahkahas takibetti. Pakize, ac, muztarip bir bakla: Meyyet,rica ederim, byle kaba kaba glme... Kalbimin son rabtalarm kryorsun... Son rabtalar m... Al br dert daha... Maamafih, mesele grndnden daha cidd... Seninle iyianlamak lzm... Ne var, ne oluyoruz? Hibir ey grmyor musun? Hibir ey hissetmiyor musun ? Ne gibi? O halde anlamyacaksn... Nafile...Pakize, derin bir gs geirerek sustu, ellerini diz kapa zerinde kilitledi. Kzarm gzleriyle

dalgn dalgn uzaklara bakt. Vakaa senin halinde bir tuhaflk var... Onu farketmemekI 40 mmkn deil... Fakat byle bo geen zavall mrlerden, krlan son rabtalardan bahse ne sebepvar, anlyamyorum... Zannederim hibir eyin eksik deil... Seni elimden geldii kadar mesudetmeealyorum.Pakize, hafif hafif ayan sallyordu. Ac bir glmseme ile devam etti: Saadet, yalnz paradan, vcut rahatndan ibaret olsa anlarm... Fakat bir kadn mesudetmek iinbu, kfi deildir. Kadnn bir de ruhu olduunu unutuyorsun. Daha dorusu bunu hi anlamadn. Seninle evleneli yedi sene oldu.. Bunu imdi mi farket-tin? Evvelce byle sylemiyordun...Aydndaki hayatmz dn... Beni ldrasya seviyordun. "Sen olmasan ben yaya-mam!" diyeyeminler ediyordun... O vakitten beri biraz ihtiyarladm, sama , be ak dt ama, sana olan

muamelemi hi deitirmedim... yle deil mi? O vakit ocuktum Meyyet... Sf, grgsz bir ocuk... Dnyay, hayat daha yeni yeni anlamaabalyorum.Meyyet,, dilerinin arasndan mrldand: Mbarek stanbul... Ahlk bozmakta mislin, menendinyok... Devam et Pakize... Btn ikyetlerini syle. imdi ok eyler anladm... Bir kadn mesudetmek iin onu servete garketmek kfi deil; onunruhunu anlamal. Biz acaba birbirimizi anlamadk m dersin? Maalesef yle Meyyet... Sen ok maddi adamsn... Hibir akam batan gnein karsndadaldn m? Hibir gece yldzlarn arasndaki hudutsuz mesafelerde hayal bir seyran yaptn m?Hibir gece serv-i smnlerin denize nakettii esr hallar ruhunda mphem bir strap ile seyrettinmi?- Pakize, bu deniz hallarna tkrttreceksin beni... Bu rezaletler nereden kt canm?

Gen kadn, derin derin gs geirdi, mazlumane bir ikyetle: Hakkn var, dedi, anlamyorsun...Anlamyacak-sn... Bu, bir ruh, bir yaradl meselesi... Artk konumaa lzum kalmad... Haydiyemee gidelim.Meyyet, onu rkttne piman olmutu. Bilkis onu syletmek, bann ban bulmak lzmd.Sf bir tavr almaa alarak: Maamafih bilirsin ki ben de yle pek kaba ruhlu bir adam deilim, dedi, hele izdivacmzn ilksenelerinde seninle ne airane gnler geirdiimizi hatrlarsn... Ben, senin hibir gn bir iir okuduunu hatrlamyorum. Dorusunu istersen senin hayatn gibiakn da daima maddi oldu. Benimle evlenmeden m-' -^ . v. >, >.-......>rgetiini biliyorum. Tabi birok kadnlar tandn... Bunlardan hangisini vcudundan ziyade ruhu iinsevdin? Hangisinin kesilmi bir tutam sana dudak dokundurma cinayet addettin?.. Hangisiyle -parmaklarn en kk bir temasndan ekinerek - gecelerce gondollarda gezdin? Hangisiyle birderede intihar etmek saadeti duydun? Hangi lm sevgili iin "Yase-minli bir yuva" nn penelerinde

gecelerce aladn?


19/57

Yaseminli yuva m... Hangi yaseminli yuva?.. Pakize, cevap vermeden devam etti: Sensebepsiz strap ektiini hatrlar msn Meyyet? Byle ey olur mu? Grdn m anlamyorsun bile... Istrabn en ulvi, en yksek ksm sebepsiz ruh elemleridir. Gyabu dnyaya gelmeden evvel baka bir dnyada yaamz, orada ruhumuz hicran oklariyle delinmi...imdi o hayat hatrlamyoruz... Ruhumuzda duyduumuz gizli szlar bu ilk yaralarn acsdr...

Sebepsiz ruh elemleri ite bunlardr.Gen kadn, gzlerinde, sesinde ac bir hasretle devam ediyordu: Evet Meyyet... Sana ruhumubtn akliyle gsteriyorum. Bir kadn iin mreffeh hayat kfi deil... Ona iir de lzm... Kocaskalbinin btn hareketlerini takibedebii-meli... Mesel stanbulda bu kadar airane sayfiye yerlerivarken, beni Nuruosraaniyede oturmaa mecbur ediyorsun... Devam et Pakize.... Ruhumu kafesteki Kular gibi hapsediyorsun... Maamafih, ben, yine bir gzellik kefediyorum...Karki duvarn tepesindeki yosunlarda son bir akam ziyas buluyorum... O zi-yanm yava yavaeridiini seyrederken sen geliyorsun... Yorgunluktan, yemekten bahsediyorsun... Yosunlar zerindekin gzelliine mukabil sen turp salatalarndan bahsediyorsun... ite ruhumun mehul strab... Neyalan syliyeyim, mesut deilim Meyyet...Pakize, si bir hareketle kanapeden kalkt, arkasna bakmadan dar kt.Meyyet, bir sigara yakarak dnmee balad:

Paluzenin asabiyetini stanbul havasnn gizli tesirlerine atfediyordum... Fakat sebep bundanibaret deil... Her halde dorudan doruya bu ii bir kurcalyan var... Kim olabilir acaba?... Yatantmz muhterem hanmefendilerden biri ki kadncazm asabiletirerek bana azizlik etmekistiyor... Ya Pa-kizeyi yuvarlamaa azmetmi bir apkn... Vaktinde gzm a-tm iyi oldu... Acabanereye kadar ilerledi? Her halde daha... olmadk. nk Pakizenin bana muamelesi baka trlolacakt. Bilkis, beni fazla bir muhabbetle aldatmaa alacakt.imdi ii, gc brakp bu mesele ile uramal. Hay Allah cezasn versin!_ 7 _ Bonjur Koko... Ne iyi ettin de erken geldin. Meyyet, yar akn, yar mstehzi bir tebessmlekarsna bakt, Pakizede mark bir nee, tuhaf bir oynaklk vard: abuk hazrlan Koko... Gnlerimizden birini boyvaca-z. Ne yapacaz ,dedin?

Ah, ya Rabbi... Sana hep tccar lisaniyle sylemek lzm... "Gnlerden birini boyamak" neolduunu bilmiyorsun... Bu hassas bir airin buluudur, hayat, hazin, mell, yeknesak, bahususrenksiz bir eydir... Gnlerimiz hep birbirine benzer... Bu renksiz gnlerden birini gzel, heyecanl birvaka ile canlandrmak onu boyamak gibidir. Gemi gnler htralarmzn ufuklarna doruuzaklatka onlar birer birer gzden kaybedeceiz, mazimizden yalnz boyal gnleri tefriketmek kabilolacak...Pakize, Meryem tasviri nnde dua eden Hristiyan kzlar gibi parmaklarn gs zerinde kilitliyor,boynunu bkyor, gzleri pencereden grnen bir sema parasnda kaybolup gidiyordu.Meyyet: "Vah, benim bama gelenler!,. Allah encammz hayr etsin!" diye dnd. Sonra ykseksesle: Pekl... Bu gnmz hangi boya ile boyyacamz syler misin? Gzel bir program dndm.. Buradan bir otomobil alacaz, doru Bebee... Orada biraz algdinliyeceiz... Guruba doru bir sandal ile Gksuya... Bu akam, bir hafif mehtap da var... Yksek

aalardan sulara dm dantelli glgeler iinde Gksu deresine eski maceralarn soracaz... Ya... Maallah,. ok l... Devam et Pakize, Gksu necevap verecek? Gksu bize asrlardan beri renkli sular stnde gemi ak masallarm tekrar edecek... Bilmemdikkat ettin mi?.. Gksu deresinin hafif hafif kard sesler, muztarip insan seslerine benzer.. ylezannedilir ki, bu hassas dere; sevdal dudaklarndan dklen btn gizli gnl maceralarm, btnkorkak itiraflar, btn "Mell-i dern" hikyelerini, hatt btn ah-lan ve gz yalarn muhafazaetmitir. nsan, mehtapl gecelerde onun dantelli glgeleri iinde gezerken yle sanr ki, snmaklarn enkazndan, gz yai"n7i^? "^ v~ vp.h^m-.rlan 43 teekkl etmi bir alyan zerinde akp gidiyor. te bugnk gezinti ile hayatmzn renksiz vemnsz akp giden zavall gnlerinden birini bylece boyam olacaz. Haydi mon koko... Ya Rabbi!Nasl oluyor da bu kadar gzel bir fikir karsnda sevinmiyorsun, el rpmyorsun?..


20/57

Vallahi Pakize... Hani arasra benim de baz eylere pek sevindiim vaki olur. Fakat ellerimizirparak, sudan km rdekler gibi tek ayam kaldrp kanad sallyarak sevindiimihatrlamyorum... Maamafih otuz beini gemi bir adam iin byle cilveler esasen tuhaf der. Ah, mon koko... yisin, gzelsi, fakat biraz iirin eksik... Szn bal ile kestim Pakize... Bu "mon koko" tbiri de nereden kt?--/__ Onu da m bilmiyorsun?... Zavall Meyyetiim, sen, hakikaten zamanndan ok geri

kalmsn... O, bir janti, minyon tbirdir ki sevdal kk kadnlar ok sevdikleri kk kocacklarnaverirler. Gryorum ki sen, buna lyk deilsin!Meyyet, artk kendini tutamyarak glyordu: Oras yle Pakize... Ben hakikaten geri kaldm."Tende canm. Gonca dehanm" gibi eski tbMeri byle "mon koko, ma nono" yolundaki tbirleretercih ediyorum. Gel cicim, u alafranga a-iranelik sevdasn bakalarna brakalm... Biz, yine eskisigibi sade, drst, vefakr iki kar - koca kalalm... Niin anlamyorsun Meyyet?.. Bir kadnn, sade para ile, refah ile mesudediemiyeceini nedenanlamyorsun? Onun bir oyuncak olmadn, onun iire, aka muhta bir ruhu olduunu nedenbilmiyorsun?Pakize, masann yannda ayakta duruyor, bir facia aktrisi gibi ban, gsn yukar kaldrara.k,gittike artan bir atele, sylyordu: Genliimi, hayatm, kalbimi sana vakfettim. Bunlarn kymetini bir trl bilmek istemedin. Sanadaima sadk kaldm.

Peki ama, zannederim ben de seni aldatmadm. Keski aldatsaydm... Hi olmazsa sende de biraz ruh olduunu gsterirdi. Bir kadn kalbinivelevki muvakkaten alacak bir caziben olduunu ispat ederdi. Bir zamanlar, kocalarn aldatankadnlar ayplardm, haklar varm... Siz, her eye mstahaksmz... Meer bu, meru bir mdafaaimi...Pakize, hem alyor, hem kesik kesik sylemee devam ediyor: Ben de insann, benim de kalbim var. sterim ki benim de mesel Gksuda sevdaya benzerI 44 lerimden biri biraz renk, biraz boya ile canlansn... Heyhat, anlamadn... Anlamayacaksn.Meyyet, onun bkrklariyle sarslan omuzlarn kollar arasna alyor, salarn okyarak teselliyealyordu: Pakize, sen, drst ve sade bir kadnsn... Etrafndaki mnasebetsizlere uyma... Bu yavan,

zevzek airaneliklerin altnda ne irkin hakikatler gizlendiini bilemezsin. "Renksiz gnleri boyamak"tan garaz senin gzn boyamak, beni yaldzlamak... Aman, ayan sk bas Pakizeciim...Pakize; slak gzlerinde istihfaf kr bir merhametle kocasna bakt: "Syledim ya; anlamamzaimkn yok. Biz, iki yldz, kadar birbirimize uzaz!" dedi; iddetle kapy kapyarak dar kt.Meyyet, elleri cebinde dolayor, dnyordu: Bu lemin yabancs deiliz. Biz de zamannda zamparalk ettik.. Fakat bu kadar kepazecesinedeil... Karm kolay malbetmek iin evvel onun ahlkn bozmaa alyor. Bu, hemen hemenfenn br zamparalk. Hastam karantina altna almak, o nayet Seza maskarasnn plnna kuvvetlemukabele etmek kolay... Fakat karm, stanbuldaki binlerce emsali gibi bir hayal hastasdr. nayetSezann ahsn deil, mnsz bir roman ryasn seviyor. Onu nayet Sezann ahsndan ayrmaklabu hastalk gemiyecek, hatt belki artacak bile... Ben, esasl, kat bir tedavi istiyorum... Bu hayalhastalnn hibir izi, eseri kalmamal. Her halde nayet Sezay bugnlerde gzden kaybetmemeli.,.Piyanist Rasirn, nayet Sezann kulana eildi: Tahminim doru kt, geldiler, hazr ol. Ben,

Meyyed'i bir vesile ile karsndan ayrr, paann nadide kitaplarn gstermee gtrrm. Sen deartk ona gre hareket edersin. Daha ziyade beklemee vaktimiz yok. Bugn "Tevekklt alllah!"deyip kat hcumu yapmalsn.O akam, nayet Seza, iyice sarhotu, fazla olarak pokerden de biraz para kazanmt; en bircretle: Greceksin stat, bir hamlede son manialar kracam, dedi. Evet arna, bu kadar nee fazla... Bu geceki roln her zamandan ziyade mahzun ve hulyapervergrnmeni icabetti-riyor. Merak etmeyin stat... Mc^r-v-'" ^ fM"^1^" tnV- 45 'nayet Seza, koridordan geerken bir aynann nnde durdu. Boyunbam gevetti, parmaklariylesalarna biraz intizamszlk verdi.Be dakika sonra salonun deniz tarafndaki balkonda Pakize ile yalnz kalyordu. Uzun bir skttansonra konumaa baladlar:

Hayatn garip tecellileri vardr Pakize Hanmefendi... Mesel bu geceden sonra birbirimizden uzakdsek acaba beni aklnza getirir misiniz?


21/57

Zannederim efendim... Epeyce zamandan beri sizinle arkada olduk. Bana ruhunuza ait srlarbile sylemekten e-Mnmediniz. Fakat bu sz neden icabetti? Kim bilir... Belki artk birbirimizi grmeyiz de... Sahi mi sylyorsunuz.;. Bir yere mi gideceksiniz? Bunu da bir sr olarak size ifa ediyorum. Evet, Pakize Hanm. ki gne kadar uzun bir seferekyorum.

Ne vakit dneceksiniz? Her halde birok seneler sonra... Tamamiyle ifa bulduk-tiniz.Gen air, mell bir glmseme ile: Hasta msnz nayet Bey! Evet... Hem pek ok. Neyiniz var?.. Arkadanza hi bundan bahsetmemitiniz. Gen air, mel bir glmseme ile: Benim hastalm maddi deil... Kalbinin yarah olduunu pek iyi biliyorsunuz. Yine mi o eski vaka... Ne vefa, ya Rabbim!... * Dorusunu isterseniz buna vefa demekte teredddedi-yorum... nk... nk... Niin sustunuz? Belki hounuza gitmiyecek bir ey syliyecektim de, onun iin. Hani benden hibir srrnz saklamyacaktmz? Hakknz var. Darlsanz da bunu sylemee mecburum. Hem mademki birbirimizi grmek yok...

Niin saklamal?.. Zannettiiniz gibi akm nksetmedi. Beni bugn gurbet yollarna dren sebep o,deildir. Bkis o zavall eski ak bsbtn snd, gryorsunuz ki ben ok fena, ok kalbsiz birmahlkum. Byle sylemeyiniz nayet. htimal, bu ak snmedi, bir istihaleye urad. Ben, stanbuldan vurulmu ahular gibi kanm szasza kayorum... Skt ediyorsunuz. "Kimden" diye sormuyorsunuz... 46 Anladnz deil mi? Sizden kayorum... Senden kayorum Pakize... Vurulmu ahular gibi... Kanmsza sza...nayet Seza, bir eliyle kalbinin halecanlarn bastryor, tekiyle dmemek iin balkonun demirinitutuyordu. Ses, deta alyordu: Artk bu sesi iitmek yok... Bu berrak sularda am nilferlere benziyen gzleri grmek yok...

mrm bu yeni hicrann matemine vakfedeceim... Bir gn belki benim uzaklarda garibanelmm iiteceksiniz. Dnyaya bu byk hicran syliyecek bir eser brakarak lrsem yine bahtiyarolacam. inayet Bey, bu hareketiniz ok fena... Ben, kocal bir kadnm...Gen adam, birdenbire isyan etti: Rica ederim Pakize Hanm... Ben sizi seviyorsam bundan sizene?.. Hem ne hakla bu ulvi ak bakalarnn sefil, baya aklarna kyas ediyorsunuz?.. yidnnz... Size sevimemizi mi teklif ettim? "Mahrum, mteiassir dudaklarm bir kere gzlerinizedokundurmama msaade ediniz!" mi, dedim? "Ateler iinde yanan prhayal bam dizlerinizekoyaym, size gnlmn elemlerini, emellerini anlataym!" diye mi yalvardm? Sizin ne eriilmez birmahlk olduunuzu bilmiyor muyum ki bana byle sylyorsunuz?Pakize, arm kalmt. Hayretle kark bir merhamet ve rikkat duyuyor, nasl cevap vereceinibilemiyordu. Ban nne gerek: "Hakknz var!" dedi.nayet, yava yava skn bularak devam etti:

Bu son emeli de gnlme gmdkten sonra ne derin bir strap ile stanbuldan kacamtahayyl edemezsiniz. Ah, o ayrlk gecesi... Vapurun gvertesinden karanlk sular seyrederkenonlar, bana yava yava "zavall nayet... Kendini bizim kollarmza tevdi et... Greceksin biz seninasl teselli edeceiz!" diyecekler... Parmaklktan dalgalara doru sarkacam ve...Pakize, bu korkun manzaray grmemek ister gibi ellerini yzne kapad: "Susunuz rica ederim, ah,ne fena!" dedi. Beni ne kadar yanl anladnz Pakize Hanm... Kendimi ldrrsem sizi ebed bir hicranavakfedeceim malm... Sizi zecek kadar kalbsiz miyim ben? Hem ben strabmdan memnunum...Benim ifam onun ac zehrindedir. Sizin iin arpan bir kalbi ihtiyarmla durdurmak cinayetiniirtikbeder miyim ? nayet Bey... Sizin ok baka ^"1-1- ''- ^ - ~\a-,,k,-,-.-. Ne lzum var Pakize Hanm... Tekrar ediyorum. Sizden hibir istediim yok... Teekkr ederim nayet Bey... Ben de sizi unutmya-am...

Gen kadm, yava yava kapya doru yryordu, nayet, onun bu son sz zerine kp gitmesindenkorktu:


22/57

Pakize Hanm, dedi, son bir ltuf... Bir kere daha ismimi syleyiniz... Bir kere daha nayetdeyiniz... Gzlerimi ka-pyacam, kendimi bir an Yaseminli Yuvada tahayyl edeceim. Ah, buhlya... Pakize Hanm, bana emniyetiniz var deil mi? Bunu birok defalar syledim efendim. O halde bana, akmn ulviyetine emniyet ediniz... Be dakika Yasemini Yuvaya geliniz... O

erevenin iinde sizi bir kere greyim... Bu, yle bir sadet olacak ki, tasavvur edemezsiniz... lerdegzlerimin iinde bu hayal ile glmsiye glmsi-ye leceim. Bunu reddetmezsiniz deil mi?__ 9 __"Byk air,Mektubunuzu tekrar tekrar okudum. Birok satrlarn gz yalarmla slattm. Sizin insandan bakabir mahlk olduunuza inanacam geliyor. O gzel szleri nereden buldunuz? Beni daimaseveceinizi, "dolaacanz uzak ufuklarda daima ayalimle yayacamz, bir gn bir gurbetkesinde lrseniz dudaklarnzdan kacak son kelimenin ismim olacam yazyorsunuz.Ben, namuslu bir kadnm nayet Bey. imdiye kadar kocamdan baka hibir erkein bana byleeyler sylemesine msaade etmedim. Fakat aknzn "maddi arzular, sfli ihtiraslardan ri bir airak" olduuna artk inanyorum. Mektubunuzda diyorsunuz ki: "Size kar duyduum hayal ak, busefil dnyann hibir ihtirasiyle kabil-i kyas deildir. nk ben sizi sevmiyorum. Sizin hayalinizde birlm biarenin hayalini seviyorum. Bu iki derece hayal olan akn maddiyeti yoktur ki mesuliyet ve

gnah olsun. Binaenaleyh, benden ekinmenize M sebep yoktur." Doru sylyorsunuz nayet Bey,byle ulvi bir ak bir kadm drmez; bilkis ykseltir. Onun iin bu mektubu size yazarken hibirvicdan azab duymuyorum. Daha aada u satrlar var: "Dnya denilen bu menfa-yi elemde Leyf-y hayalini ariyan bir ruh-i avareyim. Sizde bu byk hlyadan bir nefha buldum. Htranz birterane-i tesliyetgibi ruhumun derinliklerinde inliyecek." Ben, aile hayatmda bedbaht bir kadnm nayet Bey. Zevcimbyle ince eyleri hibir zaman anlamad ve anlamyacak. Hele u szlerinizi ne kadar doru buldum:"Siz de bu hayatnzdan memnun deilsiniz Pakize Hanm. Belki bunun farknda deilsiniz. Fakatkulanz kalbinizin derinliklerine veriniz, ruhunuzu dinleyiniz. Mahrum ve hsranald hayatnzn -k rzgrlarnn metruk atolar derununda yapt gibi hain iniltilerle - szladn, ikyet ettiiniduyacaksnz." Evet nayet Bey. Kulam kalbimin derinliklerine verdim; bahsettiiniz o gizliikyetleri iittim. Bugne kadar hi farknda olmuyordum; kendimi M-eyyetle mesut ve bahtiyarsanyordum; her sene muntazaman birka kilo artyordum. Fakat imdi anladm ki, ban cidden ok

bedbaht bir kadnm, sylediiniz gibi "akmz baka aklara benzemiyecek, tamamiyle lekesizkalacak olduktan sonra niin, sevimiyelim ?" "Mademki artk birbirimizi mebbeden kaybedeceiz.Mademki ancak gecenin muayyen saatlerinde bulunduumuz kelerden oban yldzna bakmaksuretiyle nazarlarmz ancak fezalarn derinliinde karlatracaz; mademki benim iin bir birader-iruh olacaksnz" o halde sevimekten niin ihtiraz edelim?..Son bir defa grmek iin istediiniz mlakat redde kudret bulamyorum. Bykderedeki "YaseminliYuva", o "nice hatrata yuva olan lne-i hlyaya" bu cumartesi gn drtte geleceim. O dediiniz ulvikadn beni kapda beklesin. Siz bana o ilh odada, "aknzn bir kble-i yeis ve elemi olan yaseminlipencerenin nnde intizar edersiniz. lm sevgilinizin oturduu yerde bir saat oturacam.Birbirimize bir kelime sy-lemiyeceia. Hatt bu akn ulviyetini bozmamak iin gzlerimizlebakmyacaz. "Akam glgeleri oday doldururken duvarlarda snen son gne aydnlklar iindeben de silinip gideceim" ve bu htra, beni btn hayatmda mesudedecek. Bu kadar airane birroman ak benim gibi bir kadn nasl alatmaz nayet Bey?

Hayal sevdiiniz Pakize"Vaziyetin fec ve nzik olmasna ramen Meyyet, glmekten kendini alamad, mektubu masannstne atarak birka kere "Allah belm versin, Allah belm versin!" dedi.Odann iinde birka kere dolatktan sonra masann gznden bir zarf kard; yrtk zarf karsnaald. Pakizenin yazsn taklide alarak nayet Sezann adresini yazmaa balad.Bu ile urarken kendi kendine dnyordu: "Ah, Pakize... Vaktinde gzm al maralyd, sen o"Yaseminli Yuvaya" bir dmeliydin! Hayal sevday grecektin. Abdhamit, edebiyat yasak ettiizaman ne kadar barp arm, adamcazn ne kadar gnahna girmitik. Adamcaz, meer neha-km Padiahm! Edepsizlik etmek iin edebiyat kadar iyi vasta olamyacam o zamankefetmi!.." -Adres bitmiti. Zarf kapad. Kapnn dnda bekliyen Ma-rikaya vererek yavaa: "Hemenpostaya gtr kzm, dedi. Hem taahhtl ver. Ne olur, ne olmaz mektup kazaya filn urar."10

Pakize, daha giyinmemiti. akn, asabi tavrlarla odann iinde dolayor, eyay birbirinekartryor, mtemadiyen sigara iiyordu.


23/57

Bu cumartesi gn onun hayatnda en ehemmiyetli bir tarihti. lk defa kocasndan gizli sokaakacak, ilk defa tenha bir yerde yabanc bir erkekle ba baa kalacakt, iinde strap ile kark birsevin ve merak vard. leye doru Marikanm sofada birisiyle konutuunu iitti. Kim olduunuanlamak iin kapy at. Meyyetle yz yze geldi.Gen kadn, bir byk kabahat yaparken yakalanm gibi birdenbire sarard. Sigaras yere dt:Kocas soruyordu: Ne oldun, neye ardn?

Pakize, kekeliyerek cevap verdi: Hi... Seni beklemiyordum da...Bu saatte hi gelmezdin. Bugn yle canm istedi. Sen sigaraya m baladn?Meyyed'm sesinde hafif bir istihza vard. Hayr... Masann stnde bir misafir sigaras buldum da... l... stersen benimkilerden de vereyim... Biraz serttir ama... Hayr... Teekkr ederim.Aralarnda kk bir skt hkm srd. Meyyet, belli etmeden odadaki karkl seyrediyordu: Sokaa gidecektin galiba? Evet, arya kacaktm... Sonra terzi bugn prova iin ard... Arkadalarmdan birine deunyacaktm. Hasta diye iittim de... ,Tanr Misafiri - F. 4 Aman ne ykl program... Demek biraz ge gelseydim seni bulamyacaktm. Belki.

Bu ileri baka bir gne brakrsn... Seninle uzun bir gezinti yapalm... Olmaz m?Gen kadn, hayret ve phe ile kocasnn yzne bakt. Meyyet, sf bir eda ile szlerine devamediyordu: Hava ok gzel... Bir bahar gn gibi... Bu gzel gn yazhanede mnsz, tatsz ticaret ileriyleldrmee acdm... "Pakizemi gezmee gtreyim... Bas baa birka tatl saat geirelim...Aydndaki o gzel senelerimizin htralarm uyandralm!" dedim. Tabi bunu sen de istersin. Evet... Ama... Sz verdim... . Terziye mi? Adam sen de... Bugn olamaz Meyyet... Yarna brakalm... Yarn belki hava gzel olmaz... Belki bir fevkalde i kar... Hem bilir misin Pakize, ben bir eyipek kuvvetle istediim vakit vehham bir adam olurum. Sannm ki onu saatinde ele geiremezsembirok manialar kacak... Akla gelmiyen felketler olacak. Ne tuhaf... Sen bugn bir air gibi sylyorsun.

mrnn baz saatlerinde herkes az ok airdir. Bence gr, akn ifadesidir. Dikkat etmez misin?Sevda mevsimi gelince gller kzarr, kular bin trl ahenkler, teranelerle minimini gsleriniyrtarlar.Pakize, gittike artan bir hayret ve dikkatle kocasna bakyordu. Meyyet, ciddiyetini bozmamaaalarak sahte bir rikkatle devam etti:Bir zamandan beri o giirsiz ticaret ileri kalbimi uutur-mutu; kendimi snm bir adamsanyordum. Byk sevda tahassslerine kabiliyetim kalmamt. Yanlmm. Bir vaka, hiehemmiyetsiz bir vaka beni buhranlar iinde brakt. Bugnk gezintimiz bir tedavi yerine geecek.Pakizenin hayreti gittike artyordu: Ne var... Ne oluyorsun? diye sordu. Sana sylemek belki doru olmaz. Fakat sen, arbal bir kadnsn. Sonra birbirini seven kar -koca iin sr yoktur,Pakize, biraz kzararak: Tabi, dedi. Sana her eyi aka sylemeliydim. Biliyorsun ki evlendiimiz zaman otuz yandaydm. O

vakte kadar uslu durmamtm. Bamdan tabi baz maceralar gemiti. Elbette.'ama bana niin bunlardan bahsediyorsun? imdi anlarsn: Bu vakalar ehemmiyetsiz eylerdi. Yalnz bir tanesi bende devaml izlerbrakmt. Nemika, zarif in- 51 ce bir gen kzd. Birbirimizi beeniyorduk... Ahlkn "biraz hafif grmeme ramen onunlaevlenmek istiyordum. deta sevmisin. Ne saklyayun onun gibi bir ey... Araya birok manialar girdi. Birbirimizden ayrldk. O, birmhendisle evlendi. Ben, seni aldm. Seninle evlendikten sonra Nemikay yava yava unuttum. Demek Aydmda o kadar sevitiimiz zamanlar sen hl onu seviyordun? Unuttum diyorum cicim... Hem sen byle titizlik edersen hikyeme nasl devam ederim?' Syle, syle.

Bu sabah yazhaneye gidiyordum. Kprde br kadn sesi "Meyyet Bey'' dedi. Bam evirdim:Nemika deil mi? Hem de eski Nemika... Bym, otuzuna yakn'bir gen kadn olmu... Fakat


24/57

tavrlar, gzler, hl ocuk!... phesiz, beni unutmutu. Fakat ne kadar olsa biraz mteessir oldu. kieski arkada gibi konutuk. Ayrlacamz zaman benimle tekrar grmek istediim syledi. Bugnleden sonra ilideki evine ard. Ne l... Ne l... Sen de tabi sz verdin. Sorma Pakize... Bo bulundum; "gelirim" dedim. Yazhaneye gittikten sonra ie balamak istedim.mkn yok. Zihnime bir durgunluk kt. Btn bu eski htralar hafzamda canlanyor, gnlme

garip bir heyecan geliyordu. Pakize, ben bu mlakata gitmek istemiyorum.Gen kadn, muztarip bir dikkatle kocasna bakyordu, teessrn, infialini sahte bir lkaydi ilegizlemee alarak omzunu silkti: Ben, senin yerinde olsam hi teredddetmem. Dorusu karlr frsat deil! Byle syleme Pakize... Siz mkemmel birbirinizi seviyorsunuz. Allah mbarek etsin. Fakat niin bana bunlarsylyorsun? Ben, onu deil, seni seviyorum Pakize... Bundan eminim... Bu kadar htralarmz, bir aradageirilmi bu kadar gzel gnlerimiz var... Bunlar, kolay kolay ayak altna alnamaz deil mi? Fakatinsan, insandr. Bazan zaf saatleri olur... Bilmeden, istemeden tamir edilemyecek bir felketeurar... Senin stne Nemikay sevmeme imkn yok... Fakat ne olurr ne olmaz insan ihtiyat .eldenbrakmamal... Bugn bamda bir macera rzgr esiyor... Rica ederim bu -mlakata mni olPakize... Seninle akama kadar bir kan - kocadan ziyade iki

52 na bir yere giderdim. Yine oraya gidelim. Greceksin ne kadar eleneceiz. Bugn bambaka biradam olacam. Bunu senden hemen hemen bir insaniyet olarak rica ediyorum. Kabul ediyorsundeil mi?Pakize, renkten renge giriyor, mendilini dileriyle paralyordu. Fakat "hayr" demedi.11 Otomobil, sk bir aaln iinden geiyordu. Meyyet, bastoniyle cama vurarak ofre seslendi: Burada biraz duralm, dedi. Pakize, hayretle etrafna bakyordu: Niin burada durduk?Meyyet, sabahtan beri oynad role almaa balam-t: Gzellie hrmet insanlar iin birvazife deil midir? dedi, bak tabiat, u aa altlarn ne gzel sslemi... Birbirini seven ruhlar iindeta bir visal sahnesi hazrlam... Bakmadan, grmeden geersek tabiatin ruhu incinmez mi?Haydi cicim.. Ver elini elime.. Seninle sevdal kumrular gibi u imenlerin stnde dolaalm...Kol kola aalarn arasnda ilerlemee baladlar.

Evden ktklar zaman Pakize neesiz ve asabiydi. Mtemadiyen somurtuyor, kocasnn suallerine"evet" "hayr" "bilmem" gibi tek kelimelerle cevap veriyordu. Meyyet, bunun farknda deil gibigrnyor; glyor, sylyor, trl apknlk ediyordu. yle ki bu canl nee, ok gemeden karsnada sirayet etmi bulunuyordu.Otomobil, tenha bir caddeden geerken Meyyet, karsn gsne doru ekmi, salarndan pmekistemiti. Pakize: "Ne yapyorsun?.. Grecekler, rezil olacaz!" diye kendini kurtarmaa alrken o,bir mektep ocuu kaytszliyle: Ne kar?.. Bugn biz, iki k ve mauka gibi gezecek deil miyiz? demiti.Denize kar byk bir narn altnda durdular. Meyyet, birka kr iei kopararak karsna verdi: te bir dakika ki mrmde ebed olmasn isterdim, dedi. Sen, bugn ne kadar deitin Meyyet... deta air oldun... Evvelce de syledim ya.. Seven insanlarn hepsi airdir... Hem bana niin "Meyyet" diyorsun?Pakize glmee balad: Baka ismin de var m?

Meyyet benim resm ismim... Herkes bana "Meyyet" diyor... Benim iin her insandan bac1*ao^n h


25/57

Bu sabah tesadf ettiin hanm deil mi? Kim bilir?Meyyet, narn gvdesinde ak ile kazlm bir tarih farketmiti. Belli etmeden yaklaarak okudu:27 Mays 327. Sonra devam etti: Yine byle gzel bir gnd. Onunla buraya gelmitik. Yarm saat kadar burada oturduk. Hatt birkk ak ile aaca tarih bile atmtm: 27 Mays 327... Ararsam bulurum... Ha, ite urada...

Pakize, asabi bir glle: - Ne gzel, dedi, desene bugn gsterdiin iltifatlar bana deil, onunhtrasna... Bunun iin mi buraya geldik?Meyyet, ar bir tavrla: Bu ince hlet-i ruhiyeyi anlamak lzm, dedi, bu ht

reşat nuri güntekin - tanrı misafiri

Documents