ÖĞrenme alani: canlilar ve hayat te 5: vÜcudumuzda s ...€¦ · destek ve hareket sistemi...

FEN ve TEKNOLOJİ İLKÖĞRETİM 6

110

ÖĞRENME ALANI: CANLILAR VE HAYAT ÜNİTE 5: VÜCUDUMUZDA SİSTEMLER KAZANIM: 1. Destek ve hareket sistemi ÖRNEK SORULAR VE ÇÖZÜMLERİ 1. Aşağıdakilerden hangisi kemiklerin görevlerinden biri değildir?

A) Kaslara tutunma yüzeyi oluşturmak B) Kan sıvısını üretmek C) Akciğer, kalp gibi organları korumak D) Vücudun dik durmasını sağlamak

Çözüm: Kemik vücudun en sert dokusudur. Bu nedenle iskeleti oluşturulur ve dik durmayı sağlar. İçinde taşındığı ilik sayesinde kan hücrelerini üretir. Fakat kan sıvısını üretmez. Göğüs kafesini oluşturarak kalbi ve akciğerleri korur. Kaslara bağlanma yeri oluşturur. Cevap B’dir. 2.

Bir uzun kemiğin yapısı yukarıda verildiği gibidir. Buna göre numaralı yapılar ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) I. uzun kemiklerin birbirine eklendiği noktadır B) II. enine büyümeyi sağlayan kısımdır C) Kan hücrelerinin üretim yeridir D) I. kemiğin en sert kısmıdır.

Çözüm: I; eklem kıkırdağı (kemikleri bağlar) II; periost (kemik zarı, enine kalınlaşmayı sağlar) III; Kemik iliğidir (kan hücreleri burada yapılır) I, kıkırdak olduğundan kemiğe göre daha esnektir. Cevap D şıkkıdır. 3. Gövde iskeleti ile ilgili, aşağıda verilen bilgilerden hangisi doğru değildir?

A) Gövde iskeletinde 12 çift kaburga kemiği bulunur. B) Gövde iskeletinde 1 tane göğüs kemiği bulunur. C) Gövde iskeletinde 33 tane omur kemiği bulunur. D) Omur kemikleri, birbirlerine oynamaz eklemlerle bağlanmıştır.

Çözüm: Omurlar arasındaki eklemler yarı oynar eklem olup, omurlar hareketlidir. Bu nedenle D seçeneğinde verilen bilgi doğru değildir. Gövde iskeletinin bir bölümü olan göğüs kafesinde 12 çift kaburga ve 1 tane göğüs ke-miği bulunduğu için A ve B seçeneklerinde verilen bilgiler doğrudur. Gövde iskeletine dahil olan omurga ise 33 omurdan oluştuğu için C seçeneğinde verilen bilgi de doğrudur.

I

II

III

FEN ve TEKNOLOJİ İLKÖĞRETİM 6 111

4. Eklemlerle ilgili, aşağıda verilen bilgilerden hangisi doğrudur?

A) Kol kemikleri arasında oynamaz eklemler bulunur. B) Bilek kemikleri arasında oynar eklemler bulunur. C) Omurlar arasında tam oynar eklemler bulunur. D) Kafatası kemikleri arasında yarı oynar eklemler bulunur.

Çözüm: Kol kemikleri arasında oynar, omurlar arasında yarı oynar, kafatası kemikleri arasında ise oynamaz eklemler bulunur. Bilek kemikleri arasındaki eklemler oynar eklem olduğu için doğru yanıt, B seçeneğidir. 5. İskeleti hareket ettiren kaslar ile ilgili:

I. İsteğimizle çalışırlar. II. Çabuk yorulurlar. III. Çok çekirdekli hücrelerden oluşurlar. yukarıda verilen bilgilerden hangileri doğrudur?

A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I - II ve III

Çözüm: İskeletimizi hareket ettiren kaslar çizgili kaslardır. Çizgili kaslar çok çekirdekli hücrelerden oluşan, isteğe bağ-lı çalışan, kuvvetle kasılıp çabuk yorulan kaslardır. Bu nedenle doğru yanıt, D seçeneğidir. 6. I. Baldır kemiği

II. Göğüs kemiği III. Omur kemiği IV. Kafatası kemiği Yukarıdaki kemiklerden hangileri yassı kemiktir?

A) I ve II B) II ve III C) II ve IV D) I - II ve IV

Çözüm : Bacak iskeletinde bulunan baldır kemiği uzun, gövde iskeletinde bulunan omur kemiği düzensiz şekilli kısa, göğüs kemiği ve kafatası kemiği ise yassı kemiklerdir. Doğru yanıt, C seçeneğidir.

İLKÖĞRETİM 6 FEN ve TEKNOLOJİ 112

7.

Çizgili bir kasın kasılmasını gösteren grafik

ile ilgili, aşağıda verilen bilgilerden hangisi

doğru değildir?

A) I. ve II. zaman aralığı, kasın kasılmaya başlaması için geçen gizli evredir. B) Kas, II. ve III. zaman aralıklarında kasılmaktadır. C) Kas, III. ve IV. zaman aralıklarında gevşemektedir. D) Kas, III. ve IV. zaman aralığında dinlenmektedir.

Çözüm: Grafikte kasılması özetlenen kas, III. ve IV. zaman aralığında dinlenme halinde değil, gevşeme halindedir. Bu nedenle D seçeneğinde verilen bilgi doğru değildir. Kasa uyarı I. anda verilmiştir. I. ve II. zaman aralıkları kasın kasılmaya başlaması için geçen gizli evredir. Kas, II ile III. zaman aralıklarında kasılmakta, III. ve IV. zaman aralıklarında ise gevşemektedir. Kas IV. za-mandan sonra dinlenmeye geçmiştir. 8. Aşağıda verilen kemiklerden hangisi, gövde iskeletinde bulunmaz?

A) Göğüs kemiği B) Omur kemikleri C) Uyluk kemiği D) Kaburga kemikleri

Çözüm: Uyluk kemiği, bacak iskeletinde bulunan, vücudumuzun en uzun kemiğidir. Cevap, C seçeneğidir. Diğer seçeneklerde verilen kemikler, gövde iskeletinde bulunur. 9. İskeletimizde bulunan uzun kemikler ile ilgili:

I. Uç kısımları süngerimsi kemik dokudan oluşur. II. Gövde kısımlarında sıkı kemik doku bu-lunur. III. Uç kısımlarında kırmızı ilik, ortada yer alan ilik kanalında ise sarı ilik bulunur.

yukarıda verilen bilgilerden hangileri doğrudur?

A) I ve II B) II ve III C) I ve III D) I - II ve III

Çözüm: Soruda verilen tüm bilgiler, uzun kemikler ile ilgili doğru bilgiler olduğundan yanıt, D seçeneğidir.

I II III IV

Uyarı

Zaman

Kasılmanın boyu (şiddeti)


10. Büyüme döneminde kemik gelişiminde:

I. hormonlar II. dengeli beslenme III. genler

hangileri etkili olur?


Çözüm: Büyüme döneminde kemiklerin gelişiminde ve boyun uzamasında genlerin, dengeli beslenmenin ve hormonların etkisi olduğundan doğru yanıt, D seçeneğidir. 11. Kaslar kasılırken hücrelerde:

I. kullanılan oksijen miktarı II. oluşan karbon dioksit miktarı III. ısı miktarı

hangileri artar? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I - II ve III

Çözüm: Kas hücreleri kasılırken daha fazla enerjiye ihtiyaç duyduklarından daha fazla solunum yapar. Solunum sırasında oksijen kullanılıp karbon dioksit oluştuğu ve bir miktar ısı açığa çıktığı için doğru yanıt, D seçeneğidir. 12. I. Kafatası kemikleri arası eklemler II. Önkol – pazu kemiği eklemleri III. Omurlar arası eklemler

Yukarıda verilen eklemlerin hareket yeteneklerini azdan çoğa sıralarsak aşağıdakilerden hangisi doğru olur?

A) I – II – III B) II – I – III C) I – III – II D) III – I – II

Çözüm: Kafatası kemiklerini bağlayan eklemler oynamaz eklemdir. Ön kol ve dirsek kemiklerini bağlayan eklemler oynar, omurgadaki omurları birbirine bağlayan eklemler yarı oynardır. Yanıt, C’dir.


114

1. I. Vücudun mineral deposu olarak görev yapma

II. Desteklik ve hareketi sağlama III. Kalp, beyin gibi hayatsal organları koru-

ma

Yukarıdakilerden hangileri, insanda kemik, kas ve eklemlerden oluşan destek ve hareket sisteminin görevidir?

A) I ve II B) II ve III C) I ve III D) I - II ve III

2. I. Kaburgalar

II. Omurlar III. Göğüs kemiği

Yukarıdakilerden hangileri, gövde iskele-tinin kemikleridir? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I - II ve III

3. Aşağıdakilerden hangisinde, kemikler

etkili değildir?

A) Vücudun mineral ihtiyacının karşılanma-sında

B) Vücudun kan hücresi ihtiyacının karşı-lanmasında

C) Vücudun vitamin ihtiyacının karşılanma-sında

D) Vücudun hayatsal organlarının korunma-sında

4. Kemiğin enine kalınlaşmasını ve onarı-

mını aşağıdakilerden hangisi sağlar? A) Periost (kemik zarı) B) Kaburga kemiği C) Bilek kemiği D) Kaval kemiği

5. Aşağıda verilen kemiklerden hangisi kısa kemiktir?

A) Göğüs kemiği B) Kaburga kemiği C) Bilek kemiği D) Kaval kemiği

6. Kasların kasılması ile ilgili:

I. Düz kaslar uzun süre yorulmadan çalışır. II. Çizgili kaslar çabuk yorulur. III. İskeletimizin hareket ettirilmesinde çizgili

kaslar etkilidir.

yukarıda verilen bilgilerden hangileri doğrudur?

A) I ve II B) I ve III

C) II ve III D) I - II ve III 7. Aşağıda verilen kemiklerden hangisi,

üyeler iskeletinde bulunmaz?

A) Uyluk B) Kaval

C) Pazu D) Omur 8. İskeletimizde bulunan eklemler ile ilgili,

aşağıda verilen bilgilerden hangisi doğru değildir?

A) Kafatası kemikleri arasındaki eklemler,

oynamaz eklemdir. B) Omurlar, tam oynar eklemlerle birbirleri-

ne bağlanmıştır. C) Bilek kemikleri tam oynar eklemlerle bir-

birlerine bağlanmıştır. D) Bacak kemikleri arasındaki eklemler, oy-

nar eklemlerdir.

O

K

U

L İ

S

T İ

K


9. İnsan iskeletinde bulunan omur kemikle-rinin sayısı nedir?

A) 12 B) 13 C) 33 D) 34

10. Göğüs kafesi ile ilgili:

I. Göğüs kafesinde bir tane göğüs kemiği bulunur.

II. Göğüs kafesinde 12 çift kaburga kemiği bulunur.

III. Göğüs kafesindeki bütün kaburga kemik-leri birbirlerine oynamaz eklemlerle bağ-lanmıştır.

yukarıda verilenlerden hangileri doğru-dur? A) I ve II B) II ve III C) I ve III D) I - II ve III

11.

Çizgili bir kasın kasılmasını özetleyen yu-karıdaki grafikte, hangi zaman aralıkla-rında kas gevşemektedir?

A) I - II B) II - III C) III - IV D) IV - V

12. Aşağıda verilenlerden hangisi, kol ve ba-cakların hareket ettirilmesinde etkili de-ğildir?

A) Kemikler B) Düz kaslar C) Çizgili kaslar D) Eklemler

13. Üyeler iskeletinin hareket ettirilmesinde:

I. düz kaslar II. çizgili kaslar III. eklemler

hangileri etkili olur?


14. Gövde iskeleti ile ilgili, aşağıda verilen

bilgilerden hangisi doğrudur?

A) Kaburgalar oynamaz eklemlerle birbirle-rine sımsıkı bağlanmıştır.

B) Gövde iskeletinin bir bölümü olan göğüs kafesinde, bir tane göğüs kemiği bulu-nur.

C) Omurgayı oluşturan omurlar, birbirlerine tam oynar eklemlerle bağlanmıştır.

D) Kol ve bacak kemikleri, gövde iskeletin-de bulunur.

15. Aşağıdaki organlardan hangisinin çalış-

masında kaslar etkili olmaz?

A) Beyin B) Mide C) Bağırsak D) Kalp

I II III IV V Uyarı

Zaman

Kasılmanın boyu (şiddeti)

O

K

U

L İ

S

T İ

K


116

ÖĞRENME ALANI: CANLILAR VE HAYAT ÜNİTE 5: VÜCUDUMUZDA SİSTEMLER KAZANIM: 2. Dolaşım sistemi ÖRNEK SORULAR VE ÇÖZÜMLERİ 1. İnsanda dolaşım sistemini oluşturan kalp, kan sıvısı ve damarlar ile ilgili olarak, I. Kalp dört odacıklıdır ve sol tarafı temiz kan taşır. II. Kan, plazma ve kan hücrelerinden oluşur. III. Damarlar atar damar, kılcal damar ve toplar damar olmak üzere üç çeşittir. verilen bilgilerden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III Çözüm: İnsan kalbi dört odalıdır. 2’si karıncık ikisi kulakçıktır. Ve sol tarafı temiz sağ tarafı kirli kan bulundurur. Kan sıvı kısım (plazma), katı kısım kan hücreleri olmak üzere iki bölüme ayrılabilir. Damarlar ise görev ve yapılarına göre atar, toplar ve kılcal damar olmak üzere 3 çeşittir. 2. Yanda verilen insan kalbine ait numaralı bölümlerden hangileri temiz

kan taşır?

A) 1 ve 2 B) 1 ve 3 C) 3 ve 4 D) 2 ve 4 Çözüm: 1; sağ kulakçık 2; sol kulakçık 3; sağ karıncık 4; sol karıncıktır. Kalbin sol tarafı temiz, sağ tarafı kirli kan taşıdığından doğru cevap 2 ve 4 tür. 3. Damarlar ile ilgili aşağıda verilenlerden hangisi doğrudur?

A) Bütün damarların dışında düz kas dokusu bulunur. B) Bütün damarların yapısında tek sıralı yassı epitel bulunur. C) Kanın akış hızının en fazla olduğu damarlar kılcal damarlardır. D) Bütün damarlarda besin ve gaz alış verişi yapılır.

Çözüm: Atar ve toplardamarların tek sıralı yassı epitel dokularının dışında kas ve bağ doku bulunur. Duvarları kalın olan atar ve toplardamarlarda besin ve gaz alış verişi yapılamaz. Besin ve gaz alış verişi sadece kılcal damarlarda gerçekleştirilir. Kanın akış hızının en fazla olduğu damarlar atardamarlar iken kan en yavaş kılcal damarlarda akar. A, C, D seçeneklerinde verilen bilgiler yanlış, B seçe-neğinde verilen bilgi ise doğrudur.

1 2

4 3


4. Kalbin yapısı ve çalışması ile ilgili, aşağıda verilen bilgilerden hangisi doğru değildir?

A) Aorttan ayrılarak kalbin kas dokusuna giren kalbi besleyen damarlara, kroner damarlar denir. B) Kalbin kulakçıklarında kirli, karıncıklarında temiz kan bulunur. C) Kalbin karıncıklarından atardamarlar çıkar. D) Kalbin sol kulakçığına akciğer toplardamarı açılır.

Çözüm: Kalbin sol tarafında temiz (oksijeni fazla), sağ tarafında kirli (karbondioksiti fazla) kan bulunur. Sol kulakçık ve karıncıkta temiz, sağ kulakçık ve karıncıkta kirli kan bulunduğundan B seçeneğindeki bilgi doğru değildir. Diğer seçeneklerdeki bilgiler ise doğrudur. 5. Kan grupları ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi doğru değildir?

A) 0 kan gruplu bir kişi sadece 0 kan grubundan kan alabilir. B) A kan gruplu bir kişi sadece A kan grubundan kan alabilir. C) AB kan gruplu bir kişi bütün kan grubundan kan alabilir. D) B kan gruplu bir kişi 0 ve B kan gruplarından kan alabilir.

Çözüm : 0 genel verici kan grubudur. 0 kan gruplu bir kişi bütün kan gruplarına kan verebildiği halde sadece 0 kan grubundan kan alabilir. AB genel alıcı kan grubu olduğu için bütün kan gruplarından kan alabilir. A ve B kan grupları ise kendi kan gruplarından ve AB’den kan alabilir. Bu nedenle B seçeneğinde verilen bilgi doğru değildir. 6. Kalbin yapısı ve çalışması ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi doğru değildir?

A) Kalbin kulakçıkları kasıldığında karıncıkları gevşemiş durumdadır. B) Kalbin sol tarafında temiz, sağ tarafında kirli kan bulunur. C) Organlara temiz kanı taşıyan aort atardamarı kalbin sağ karıncığından çıkar. D) Vücuttan topladığı kirli kanı kalbe getiren ana toplardamarı sağ kulakçığa açılır.

Çözüm: Aort atardamarı kalbin sol karıncığından çıkan, vücuda temiz kanı taşıyan ana atardamardır. C seçeneğinde verilen bilgi doğru değildir. Kalbin sol kulakçık ve sol karıncığında oksijen oranı fazla olan temiz kan bulunurken, sağ kulakçık ve sağ karıncığında karbon dioksit oranı fazla kirli kan bulunur. Kalbin kulakçıkları kasıldığı anda karıncıkları, karın-cıkları kasıldığı anda ise kulakçıkları gevşemiş durumdadır. Vücuttan toplanan kirli kan, ana toplardamar ile kalbin sağ kulakçığına getirilir. 7. Kanın yapısı ve görevleriyle ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Sıvı kısmı besin ve hormon taşınmasında görev alır. B) Oksijen ve CO2 taşıyan hücreleri akyuvar olarak adlandırılır. C) Kanın pıhtılaşmasında görevli hücreleri kan pulcuklarıdır. D) Alyuvar kana renk veren hemoglobini taşır.


Çözüm: Kan vücuda besin, hormon ve O2 taşınmasında görevlidir. O2 ve CO2 taşıyan kırmızı renkli hücreleri alyuvar. Savunmada görevli hücreleri akyuvar, pıhtılaşmada görevli hücreleri kan pulcuklarıdır 8. Dört farklı kan grubu arasındaki kan alışverişi yukarıdaki

gibidir. Şemaya bakılarak harflerden hangilerinin temsil ettiği kan grubu kesin olarak belirlenemez?

A) X B) Z C) Y ve T D) Y ve Z Çözüm: Tüm gruplardan kan alabilen AB, tüm gruplara kan verebilen 0’dır. Bu nedenle X; AB Z: 0’dır. Fakat Y ve T’nin hangisinin A hangisinin B grubunu temsil ettiği kesin olarak belirlenemez. 9. Kan, büyük dolaşımı sırasında aşağıda verilen damarların hangisinden geçmez?

A) Akciğer toplardamarı B) Aort atardamarı C) Böbrek atardamarı D) Kalp toplardamarı

Çözüm: Kan, akciğer atardamarından büyük dolaşımı sırasında değil, küçük dolaşımı sırasında geçer. Bu nedenle yanıt, A seçeneğidir. Küçük dolaşım, kalpten çıkan kirli (karbon dioksiti fazla) kanın, akciğerlerde temizlendikten (karbon dioksit bırakıp, oksijen aldıktan) sonra kalbe dönmesidir. Büyük dolaşım ile kalpten pompalanan temiz kanın (oksijeni fazla) bütün vücudu dolaştıktan sonra kalbe dönmesidir. 10. I. Doku hücrelerine besin ve oksijen taşımak

II. Metabolizma artıklarını boşaltım sistemi organlarına taşımak III. Hormonları ilgili organ ve dokulara taşımak IV. Sindirim enzimlerini sindirim sistemi organlarına taşımak Yukarıdakilerden hangileri, dolaşım sisteminin görevlerindendir? A) I ve II B) III ve IV C) I - II ve IV D) I - II ve III

Çözüm: Sindirim enzimleri sindirim organlarına kanla taşınmadığından IV. madde dolaşım sisteminin görevi değildir. Sindirim enzimleri bir kanalla sindirim sistemi organlarına bırakılır. Metabolizma artıklarının boşaltım sistemi organlarına, hormonların ilgili doku ve organlara, besin ve oksijenin doku hücrelerine taşıması kanla sağlanır.

Y

Z X

T


11. Yanda verilen dolaşım şemasında numaralı

damarlardan hangileri küçük, hangileri büyük dolaşıma aittir?

Küçük Dolaşım Büyük Dolaşım

A) 1, 2 3, 4, 5, 6, 7, 8 B) 1, 2, 3 4, 5, 6, 7, 8 C) 1, 2, 3, 4, 5 6, 7, 8 D) 6, 7, 8 1, 2, 3, 4, 5

Çözüm: Küçük kan dolaşımın amacı kanı CO2 temizleyip O2 ile doldurmaktır. Bunun için kan kalbinin sağ karıncığından çıkartılır, akciğere götürülür, temizlenir ve kalbin sol kulakçığına getirilir. Büyük dolaşımın amacı ise temiz kanı tüm doku ve organlara taşımaktır. Bu nedenle kalbin sol karıncığında başlar vücudu dolaşır ve sağ kulakçığa getirilir. 1 – 2 damarları damarları küçük, 3, 4, 5, 6, 7, 8 damarları büyük büyük dolaşıma aittir. 12. Atar damar kılcal damar ve toplar damarlar ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Çapı en küçük olanlar kılcal damarlardır. B) Organa kan götüren damarlar atar damarlardır. C) Madde alış verişinin yapıldığı damarlar toplar damarlardır. D) Genelde CO2 içeriği yüksek damarlar toplar damarlardır.

Çözüm: Madde alışverişi ince olduğu için yalnız kılcal damarlar ile yapılır. Atar damarlar organa kan getirir. İstisna damarlar hariç temizdir. Toplar damarlar organdan kan götürür. Yine istisnalar hariç kirli (CO2’li) kan taşır.

Kollar ve baş

Akciğer

Karaciğer

bağırsaklar

4 6

1

5

7

3

2

8

Organ (Karaciğer)

toplar

kılcal

atar


120

1. İçindeki oksijen miktarının hızla arttığı kan, aşağıda verilen damarların hangisinden geçmektedir?

A) Doku kılcalları B) Akciğer kılcalları C) Akciğer atardamarı D) Akciğer toplardamarı

2.

Kanın akış hızının farklı olduğu I., II. ve III. damarlar aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? I II III

A) Atardamar Kılcal damar Toplardamar B) Atardamar Toplardamar Kılcal damar C) Toplardamar Kılcal damar Atardamar D) Kılcal damar Atardamar Toplardamar

3. Aşağıdakilerden hangisi, kanın küçük

dolaşımını açıklar?

A) Kanın böbreklere giderek süzüldükten sonra kalbe geri dönmesidir.

B) Kanın akciğerlere giderek temizlendikten sonra (karbon dioksit bırakıp oksijen al-dıktan sonra) kalbe dönmesidir.

C) Kanın bütün vücudu dolaşıp kalbe geri dönmesidir.

D) Kanın kalpten sindirim sistemi organları-na kadar gidip geri dönmesidir.

4. Damar ile ilgili:

I. Organlardan kalbe kan getiren damarlar, toplardamarlardır.

II. Kalpten organlara kan götüren damarlar, atardamarlardır.

III. Besin ve gaz alış verişinin yapıldığı da-marlar, kılcal damarlardır.

yukarıda verilen bilgilerden hangileri doğrudur? A) I ve II B) II ve III

C) I ve III D) I - II ve III 5. Ahmet, ablası Canan’a kan verebiliyor an-

cak ondan kan alamıyordur. Canan ailedeki bütün bireylerden kan alabiliyorken ailenin en küçük çocuğu Hüseyin bütün bireylere kan verebiliyordur.

O halde Ahmet, Canan ve Hüseyin’in kan grupları aşağıdakilerden hangisi olabilir? Ahmet Canan Hüseyin

A) AB AB O B) O AB AB C) A AB O D) O O AB

6. B kan gruplu bir kişi:

I. A kan gruplu kişiden II. O kan gruplu kişiden III. B kan gruplu kişiden IV. AB kan gruplu kişiden

hangilerinden kan alabilir? A) II ve III B) I ve IV C) I - II ve III D) II - III ve IV

Damarlar

Kan akış hızı

I II III O

K

U

L İ

S

T İ

K


7.

Yukarıda insan kalbi ile, kalbe giren ve çıkan damarlar gösterilmiştir. Numaralarla gösterilen kısımların hangilerinde oksijence zengin kan bulunur?

A) I ve III B) II - III ve IV

C) I - II ve V D) VI - III ve IV 8. Aşağıdakilerden hangisi, küçük kan

dolaşımıyla ilgili bir organımızdır?

A) Akciğer B) Karaciğer

C) Böbrek D) Mide 9. I. Kırmızı kemik iliğinde sentezlenir.

II. Kanın pıhtılaşmasında etkili olurlar. III. Kan sıvısında bulunmaz. Kan pulcukları için, yukarıdaki ifadeler-den hangileri yanlıştır?

A) Yalnız II B) Yalnız III

C) I ve II D) II ve III

10. Kan hücreleri ile ilgili aşağıda verilen bil-gilerden hangisi doğru değildir?

A) Akyuvarlar vücuda giren mikroorganiz-

malarla savaşır. B) Alyuvarların yapısında kana kırmızı ren-

gini veren hemoglobin bulunur. C) Kan pulcukları kanın pıhtılaşmasını sağ-

lar. D) Kanda miktar olarak en fazla akyuvar

hücresi bulunur. 11. Alyuvar hücreleri ile ilgili, aşağıdakiler-

den hangisi doğrudur?

A) Bölünerek çoğalırlar. B) Vücuda giren mikroplarla savaşırlar. C) Kanın pıhtılaşmasını sağlarlar. D) Oksijenin doku hücrelerine taşınmasını

sağlarlar. 12. Aşağıdakilerden hangisi dolaşım siste-

mine dahil bir yapı değildir?

A) Böbrek B) Kalp C) Lenf damarları D) Kan damarları

I

II III IV

VI V

Sol kulakçık

Sağ kulakçık

Sağ karıncık Sol karıncık

O

K

U

L İ

S

T İ

K


13. Kalbin kulakçıkları kasıldığında içlerindeki kan karıncıklara dolar. Kalbin karıncıkları kasıldığında ise içlerindeki kan tekrar kulak-çıklara değil de atardamarlara dolar.

Kalbin karıncıkları kasıldığında içlerinde-ki kanın kulakçıklara dolmasını aşağıda-kilerden hangisi engeller?

A) Kulakçıkların gevşemiş olması B) Toplardamarlardaki kanın kulakçıklara

dolması C) Kalbin kulakçıkları ve karıncıkları arasın-

da kapakçıkların bulunması D) Karıncıklardan çıkan atardamarların

başında kanın geri çıkışını engelleyen kapakçıkların bulunması

14. Küçük kan dolaşımında kanın izlediği yol

aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

A) Sol kulakçık – Akciğer – Sağ karıncık B) Sağ kulakçık – Akciğer – Sol karıncık C) Sağ karıncık – Akciğer – Sol kulakçık D) Sol karıncık – Akciğer – sağ karıncık

15. Kan belli damarlardan geçerken oksijen

oranı yukarıdaki gibi değişiklik gösterir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) I, büyük dolaşıma ait bir atardamardır. B) II, madde alışverişinin yapıldığı kılcal

damardır C) III, küçük dolaşıma ait bir toplar

damardır D) Çapı en küçük olan II nolu damardır

Kanın oksijen oranı

I II III

Damarlar

O

K

U

L İ

S

T İ

K


123

ÖĞRENME ALANI: CANLILAR VE HAYAT ÜNİTE 5: VÜCUDUMUZDA SİSTEMLER KAZANIM: 2. Dolaşım sistemi ÖRNEK SORULAR VE ÇÖZÜMLERİ 1. Aşağıda verilenlerden hangisi lenf sisteminin görevi değildir?

A) Vücut savunması için lenf düğümlerinde akyuvar üretmek B) Dokular arasındaki fazla sıvıyı toplayıp kana kazandırmak C) Bağırsaklardan emilen yağ asitlerini taşımak D) Doku ve organlara besin ve oksijen taşımak

Çözüm: Lenf kan dolaşım sisteminin haricinde beyaz kan taşıyan (alyuvarsız) yalnız toplar damardan oluşan bir sistemdir. Bu sistem fazla doku sıvısını toplar, akyuvar üretir, bağırsaklardaki bazı besinleri taşır. Fakat içinde alyuvar olmadığından oksijen taşımaz. Besin ve oksijeni doku ve organlara taşıyan sistem kan sistemidir. 2. Lenf sistemi ile ilgili, I. Lenf düğümleri akyuvar üretir. II. Bademcik ve dalak lenf düğümlerinden oluşan yapılardır. III. Lenf sistemi atar, toplar ve kılcal damarlardan oluşur. Bilgilerden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I, II ve III Çözüm: Lenf sistemi yalnız toplardamar ve onların kılcallarından oluşan bir sistemdir. Atar damar bulundurmaz. Cevap B’dir 3. I. Bakteriler II. virüsler III. Mantarlar Yukarıda verilen mikroorganizmalardan hangileri hastalık yapan türler bulundurur?

A) Yalnız I B) Yanlız II C) II ve III D) I, II ve III Çözüm: Bakteriler ve virüsler gözle görülemeyen mikroskobik canlılardır. Virüslerin tamamı, bakterilerinse bazı türleri hastalık yapar. Mantarların ise bazı türleri gözle görülemezken şapkalı mantarlar gibi olanlar gözle görülebilir. Ama sonuçta onlarında hastalık yapan türleri vardır. Cevap D 4. I. Anjiyo

II. By – pass III. Kemoterapi Yukarıda verilen tedavi yöntemlerinden hangileri kalp sağlığını korumaya yönelik teknolojik gelişimlerin ürünüdür?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III


Çözüm: Anjiyo ve by – pass kalp, kemoterapi kanser hastalarına uygulanan tedavi yöntemidir. Bu nedenle cevap C’dir. 5. Aşağıda verilenlerden hangisi vücudun mikropların girişine müsaade etmeyen doğal

engellerinden biri değildir?

A) Deri B) Mukus C) Mide asidi D) Serum

Çözüm: Deri mikrop girişini ilk engelleyen katmandır. Mukus solunum yollarında mikropları tutan salgıdır. Mide asidi besinler yoluyla vücuda giren mikropları öldürür. Fakat serum vücudun doğal engeli değil, vücuda mikrop girdikten sınra kişi hastalandığında uygulanan antikor içeren maddedir. Cevap D 6. Aşağıdakilerden hangisi bakterilerin sebep olduğu hastalıklardan biri değildir?

A) Tifo B) Dizanteri C) Verem D) Kızamık Çözüm: Tifo ve dizanteri bağırsakta, verem akciğerde bakterilerin sebep olduğu hastalıklardır. Fakat kızamık bir deri hastalığıdır ve sebebi virüslerdir. Cevap D 7. Aşağıdakilerden hangisi virüs ve bakterilerin ortak özelliğidir?

A) Hücresel yapıda olma B) Hastalık yapabilme C) Hücre dışına kristal gibi davranma D) Yalnız hücre içinde çoğalabilme

Çözüm: Virüsler gerçek hücreler değildir. Canlılık faaliyetleri yok denecek kadar azdır. Hücre dışında kristal gibi davranırlar ve yalnız hücre içinde canlı gibidirler. Fakat bakteriler gerçek hücrelerdir. Bunun yanında virüslerin tüm çeşitleri bakterilerin ise bazı türleri hastalık yapar. 8. Aşağıdakilerden hangisi aşı ve serum arasındaki farklılıklardan biri değildir?

A) Bağışıklık sağlama B) Sağlıklı kişiye uygulama C) Antikor içerme D) Mikrop içerme

Çözüm: Aşı ölü ya da yarı ölü mikrop içerir. Sağlıklı kişiyi mikrop ile tanıştırır ve uzun süreli bağışıklık sağlar. Serum hasta kişiye uygulanır. İçinde antikor bulundurur ve kısa süreli bağışıklık sağlar. Dolayısıyla süreleri farklıda olsa aşı ve serumun ortak özelliği bağışıklılık sağlamalıdır. Cevap A


125

1. I. Bademcik II. Dalak III. Mide Yukarıda verilen yapılardan hangileri

bağışıklık sisteminin bir parçası olup akyuvar üretir ve vücut savunmasında rol oynar?

A) Yalnız I B) Yalnız II

C) I ve II D) I, II ve III 2. Aşağıda verilenlerden hangisi kalp ve

damar sağlığını korumak için kişilerin alması gereken önlemlerden biri değildir?

A) Katı yağların tüketimini azaltmak B) Altı ayda bir check – up yaptırmak C) Her yaşta uzun ve yorucu sporlar

yapmak D) Kolestrol oranı düşük gıdalar tüketmek

3. I. Kan pulcuğu II. Alyuvar III. Akyuvar Yukarıda verilen kan hücrelerinden

hangileri vücuda mikrop girdiğinde sayıca artarak onlara karşı antikor üretir?


C) Yalnız III D) I ve III

4. Aşağıda verilen canlı gruplarından

hangisinde yer alan tüm üyeler hücre içi parazittir ve canlılarda hastalık yapar?

A) Virüsler B) Mantarlar

C) Bakteriler D) Amipler

5. I. Gözyaşı II. Tükürük III. Mukus Yukarıda verilen salgılardan hangileri

vücudun mikroplar tarafından istilasının engellenmesi için ürettiği doğal salgılardır?


C) I ve III D) I, II ve III

6. Aşağıda verilen hastalıklardan hangisi

bakterilerin sebep olduğu hastalıklardandır?

A) Su çiçeği B) AİDS

C) Hepatit B D) Difteri 7. Aşağıda verilen maddelerden hangisi

mikroplara karşı vücudun kendisi tarafından üretilir?

A) Toksin B) Antikor

C) Aşı D) Antibiyotik

8. Antibiyotikler ile ilgili aşağıdaki

bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Tüm hastalıkların tedavisinde kullanılırlar

B) Mutlaka zamanında alınmaları gerekir C) Uygun dozda alınmazlar ve vücuda

zarar verirler. D) Doktor kontrolünde ve reçete ile

alınmalıdırlar.

O

K

U

L İ

S

T İ

K


9. Aşı içerisinde, I. Antikor II. Antibiyotik III. Zayıflatılmış mikrop Maddelerinden hangileri yer alır?


C) Yalnız III D) I ve III

10. Aşağıdakilerden hangisi sonradan

bağışıklık kazandırmaz?

A) Aşı olmak B) Serum almak C) Hastalığı geçirmek D) Anne kanından çocuğa antikor geçmesi

11. I. Antibiyotik II. Antitoksin III. Toksin Yukarıda verilenlerden hangileri

bağışıklık sisteminin mikroplar için ürettiği maddelerden değildir?


C) Yalnız III D) I ve III 12. Aşağıda verilenlerden hangisi

insanlarda, parazit mantarların meydana getirdiği hastalıklardan biridir? A) Kuduz B) Grip

C) Kellik D) Kabakulak

13. I. Uzun süreli bağışıklık sağlama II. Hasta kişiye uygulanma III. Antikor taşıma IV. Zayıflatılmış mikrop taşıma Yukarıda verilenlerden hangileri aşı,

hangileri seruma aittir? Aşı Serum

A) I, II III, IV B) I, III II, IV C) III, IV I, II D) I, IV II, III

14. Aşağıda verilenlerden hangisi bağışıklık

sisteminin güçlendirilmesi için yapılacak doğru bir faaliyet değildir?

A) Dengeli beslenmek B) Küçük yaşta bademcikleri aldırmak C) Anne sütünü gerektiği kadar almak D) Çocuk yaşta aşıları tam ve zamanında

yaptırmak 15. İlaç kullanımı ile ilgili aşağıdakilerden

hangisi yanlış bir davranıştır?

A) İlacı doktorun önerisi ile satın almak B) Yaş için uygun ve belirtilen dozlarda

tüketmek C) Aynı hastalık belirtilerini gösteren

yakınlarımıza aynı ilaçları önermek D) İlacı mutlaka belirtilen zaman

aralıklarında içmek

O

K

U

L İ

S

T İ

K


127

ÖĞRENME ALANI: CANLILAR VE HAYAT ÜNİTE 5: VÜCUDUMUZDA SİSTEMLER KAZANIM: 3. Solunum sistemi ÖRNEK SORULAR VE ÇÖZÜMLERİ 1. Aşağıda verilenlerden hangisi soluk alıp verme ile doğrudan ilgili değildir?

A) Omurilik soğanı B) Akciğer C) Diyafram D) Karaciğer

Çözüm: Soluk alıp vermemiz omurilik soğanı tarafından kontrol edilir. Soluk alıp verme sırasında gaz değişimi akciğerlerde gerçekleşir. Diyafram ise soluk alıp vermede etkili olan bir kastır. Karaciğerin soluk alıp verme ile doğrudan bir ilgisi bulunmadığından yanıt, D seçeneğidir. 2. Soluk alma sırasında aşağıdakilerden hangisi gerçekleşmez?

A) Diyafram kasılarak düzleşir. B) Göğüs hacmi daralır. C) Kaburgalar arası kaslar kasılır. D) Oksijeni bol hava akciğer alveollerine dolar.

Çözüm: Soluk alma sırasında diyafram ve kaburgalar arası kaslar kasılır. Böylece göğüs boşluğu hacmi artar. Bu nedenle B seçeneğinde verilen bilgi doğru değildir. Soluk alma sırasında oksijeni bol hava akciğer alveollerine dolar. 3. Soluk verme sırasında: I. Diyafram gevşer. II. Kaburgalar arası kaslar kasılır. III. Göğüs hacmi azalır. IV. Karbon dioksiti bol hava alveollere dolar.

Yukarıdakilerden hangileri gerçekleşir?

A) I ve III B) II ve IV C) I-II ve IV D) II-III ve IV Çözüm: Soluk verme sırasında diyafram kası ve kaburgalar arası kaslar gevşeyerek göğüs hacmini azaltır, karbon dioksiti bol hava ise dışarı verilir. Bu nedenle yanıt A seçeneğidir.


4. Soluk alıp verme ile ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi doğru değildir?

A) Deniz seviyesinden yükseklere doğru çıkıldıkça soluk alıp verme yavaşlar. B) Deniz seviyesinden yüksek yerlerde yaşayan insanların kanındaki alyuvar hücresi oranı fazladır. C) Kandaki karbon dioksit miktarının artışı omurilik soğanını uyararak soluk alıp vermeyi hızlandırır. D) Kanın asitliğinin artması omurilik soğanını uyarır.

Çözüm: Kandaki karbon dioksit miktarının artışı kanın asitliğini arttırarak omurilik soğanını uyarır ve soluk alıp verme hızlanır. Deniz seviyesinden yükseklere doğru çıkıldıkça havadaki oksijen miktarı azaldığından soluk alıp verme hızlanır. Bu nedenle A seçeneğinde verilen bilgi doğru değildir. Deniz seviyesinden yükseklerde yaşayan kişilerin alyuvar hücresi oranları fazladır. 5. Akciğerler ile ilgili:

I. Sadece memelilerin akciğerlerinde alveol denilen hava keseleri bulunur. II. Soluk alma sırasında, kan kılcallarındaki karbon dioksit alveol boşluğuna geçer. III. Soluk alma sırasında, alveol boşluğundaki oksijen kan kılcallarına geçer.

Yukarıda verilen bilgilerden hangileri doğrudur? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I-II ve III

Çözüm: Alveol denilen hava keseleri, sadece memelilerin akciğerlerinde bulunur. Soluk alma sırasında karbon dioksit kan kılcallarından alveol boşluğuna, oksijen ise alveol boşluğundan kan kılcallarına geçer. Bu nedenle soruda verilen I., II. ve III. bilgilerin tümü doğru olup yanıt, D seçeneğidir. 6. I. Alveol

II. Bronş III. Bronşçuk IV. Soluk borusu

Soluk alma sırasında oksijeni bol hava solunum sistemine ait yukarıda verilen yapılardan hangi sıra ile geçer?

A) I-II-III-IV B) IV-II-III-I C) IV-III-II-I D) IV-I-II-III

Çözüm: Soluk alma sırasında oksijeni bol hava sırası ile soluk borusu, bronş, bronşçuk ve alveollerden geçer. Yanıt, B seçeneğidir.


7. Hayvanlar aleminde deri, trake, solungaç ve akciğer solunumu gibi çeşitli solunum sistemleri görülür. I. solunum yüzeyinin geniş olması II. solunum yüzeyinin ince olması III. solunum yüzeyinin nemli olması Yukarıdakilerden hangileri, bütün solunum organlarının ortak özelliğidir?

A) I – II B) II – III C) I – III D) I – II – III

Çözüm: Bütün solunum organları, gaz değişiminin hızlı gerçekleşebilmesi için ince, nemli ve geniş yüzeylidir. Bu nedenle yanıt, D seçeneğidir. 8.

Yukarıdaki şekil, akciğerlerin yapı birimi olan bir alveol ve alveolü saran bir kılcal damarı temsil etmektedir.

Buna göre I ve II yerine aşağıdakilerden hangisi yazılabilir? I II

A) CO2 O2 B) O2 CO2 C) Üre H2O D) H2O Üre

Çözüm: Alveol kılcalı içindeki kandan alveol boşluğuna geçen karbon dioksit (I), alveol boşluğundan kan kılcalına geçen (II) ise oksijen olduğu için yanıt, A seçeneğidir.

I II

Alveol

Alveol kılcalı


130

1. Soluk alıp verme ile ilgili, aşağıdaki açıklamalardan hangisi yanlıştır?

A) Soluk alma sırasında göğüs boşluğunun

hacmi artar. B) Alveollerle, kılcallar arasında gaz

alışverişi gerçekleşir. C) Soluk verme sırasında diyafram kasılır. D) Akciğerin hareketleri, diyafram ve

kaburga kaslarına bağlıdır. 2. İnsanın akciğerine ait:

I. alveol II. bronşçuk III. bronş

gibi bölgelerden hangilerindeki hava ile kılcal damarlar arasında gaz alışverişi olur? A) Yalnız I B) Yalnız II

C) I ve III D) I, II ve III 3. Aşağıdakilerden hangisi, insan

vücudunun oksijen gereksiniminin karşılanmasında rol oynayan bir uyum (adaptasyon) değildir?

A) Akciğerlerde alveolların bulunması B) Akciğerlerde gaz değişim yüzeyinin çok

geniş olması C) Hemoglobinin pigmentinin solunum

gazlarının taşımasında etkili olması D) Akyuvar sayısının gereksinime göre

değişebilmesi

4. Soluk alıp-vermede aşağıdakilerden hangisi etkili değildir?

A) Kaburgalar arası kaslar B) Beyincik C) Omurilik soğanı D) Diyafram

5. Kanın oksijen oranının en yüksek değerde olduğu damar, aşağıdakilerden hangisidir?

A) Alveol kılcalları B) Akciğer atardamarı C) Alt ana toplardamarı D) Doku kılcalları

6. Aşağıdakilerden hangisi, solunum

sisteminin yapı ve işlevleri ile ilgili doğru bir açıklama değildir?

A) Soluk borusu ve bronşlar, titrek tüylü

epitel ile kaplıdır. B) Solunum merkezi omurilik soğanıdır. C) Soluk alırken diyafram gevşeyerek

kubbeleşir. D) Solunumu denetleyen temel madde

karbon dioksittir. 7. Alınan havadaki O2 nin azalmasına

karşılık, insanın solunum sisteminde nasıl bir değişme gözlenir?

A) Akciğerlerin çalışması yavaşlar. B) Kanda taşınan O2 miktarı artar. C) Akciğerde temizlenen kan oranı artar. D) Soluk alıp verme hızlanır.

8. Bir insanın akciğerinin hacmi, grafikteki gibi

değişiyor. Bu bireyde bu sırada, aşağıdakilerden

hangisi meydana gelmez?

A) Göğüs kaslarının gevşemesi B) Dışarıya karbon dioksit verilmesi C) İç basıncın düşmesi D) Alveollerin içinin CO2 ile dolması.

Akciğer hacmi

zaman

O

K

U

L İ

S

T İ

K


9. İnsanda diyafram kası kasıldığında aşağıdakilerden hangisi gerçekleşmektedir?

A) Karın boşluğu hacminin artması B) Solunum gazlarının içeri alınması C) Göğüs boşluğu hacminin azalması D) Kaburgalar arası kasların gevşemesi

10. İnsanda, damarlardaki solunum gazlarının

miktarındaki değişmeler grafikte gösterilmiştir.

Bu değişmelerle ilgili; I. X, CO2 miktarını gösteriyorsa, I akciğer

kılcalı olabilir. II. Y, O2 miktarını gösteriyorsa, II akciğer

kılcalı olabilir. III. Y, CO2 miktarını gösteriyorsa, I böbrek

kılcalları olabilir. Yargılarından hangileri doğrudur?

A) I ve II B) II ve III

C) I ve III D) I, II ve III

Solunum gazı miktarı

Damarlar

X

Y

I II

O

K

U

L İ

S

T İ

K


1. I. Hayatsal organların dış etkilere karşı korunması

II. Hareketin sağlanması III. Kan hücrelerinin üretimi İnsanlarda kemikler, eklemler ve kaslardan oluşan hareket sistemi yukarıdakilerden hangilerinde etkilidir? A) I ve II B) I ve III

C) II ve III D) I - II ve III 2. Gövde iskeleti ile ilgili, aşağıda verilen

bilgilerden hangisi doğrudur?

A) Kaburgalar oynamaz eklemlerle birbirle-rine sımsıkı bağlanmıştır.

B) Gövde iskeletinin bir bölümü olan göğüs kafesinde, bir tane göğüs kemiği bulu-nur.

C) Omurgayı oluşturan omurlar, birbirlerine tam oynar eklemlerle bağlanmıştır.

D) Kol ve bacak kemikleri, gövde iskeletin-de bulunur.

3. Aşağıda verilen kemiklerden hangisi,

üyeler iskeletinde bulunmaz?

A) Uyluk B) Pazu

C) Kaburga D) Kaval 4. Aşağıda verilen kemiklerden hangisi,

yassı kemik değildir?

A) Kafatası kemiği B) Göğüs kemiği C) Ön kol kemiği D) Leğen kemiği (kalça kemikleri)

5. Aşağıdakilerden hangisinde, iskeletimiz-

deki kemikler görev almaz?

A) Bazı organlarımızın dış etkilere karşı korunmasında

B) Nefes alıp vermede C) Kandaki kalsiyum miktarının ayarlanma-

sında D) Vücudun hareket ettirilmesinde

6. Kan hücrelerinin üretiminin gerçekleştiği kemik kısmı, aşağıdakilerden hangisidir?

A) Periost (kemik zarı) B) Kırmızı ilik C) Sıkı kemik doku D) Kemik uçlarındaki kıkırdak doku

7.

Kalbin yapısını özetleyen yukarıdaki şe-kil ve I, II, III, IV numaralı damarlar ile ilgili, aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) II. akciğer atardamarıdır. B) I. aort atardamarıdır. C) III. ana toplardamardır. D) IV. kapı toplardamarıdır.

8. Kılcal damarlar ile ilgili aşağıda verilen

bilgilerden hangisi doğru değildir?

A) Sadece tek sıralı yassı epitel doku (en-dotel)’dan oluşurlar.

B) Besin ve gaz alış verişinin yapıldığı da-marlardır.

C) Kanın akış hızının en yavaş olduğu da-marlardır.

D) En geniş damarlardır. 9. Kalbin karıncıkları kasıldığı anda:

I. Sağ ve sol kulakçık II. Aort atardamarı III. Akciğer atardamarı yukarıdakilerden hangileri kanla dolar?

A) I ve II B) I ve III

C) II ve III D) I - II ve III

Sol kulakçık

Sol karıncık

Sağ karıncık

Sağ kulakçık

I II III

IV

O

K

U

L İ

S

T İ

K


10. Solunum organlarında gaz alışveriş yüzeyinin: I. geniş olması II. nemli olması III. kılcal kan damarlarına sahip olması gibi özelliklerden hangileri tüm solunum organlarında ortaktır? A) Yalnız II B) Yalnız III

C) I ve II D) I-II ve III 11. Nefes alınması sırasında alveollerde

oluşan yoğunluk farkı alveoller ile kan arasında gaz değişimi yapılmasını sağlar.

Buna göre nefes alma sırasında

alveollerdeki gazların yoğunluğu aşağıdakilerden hangisi gibi olmalıdır?

CO2 yoğunluğu O2 yoğunluğu

A) Düşük Yüksek B) Düşük Düşük C) Yüksek Yüksek D) Yüksek Düşük

12. Yukarıda insana ait bir akciğer alveolü ve

kılcal damarı verilmiştir. I ve II’nin oklar yönünde geçişi sırasında gerçekleşen olay aşağıdakilerden hangisidir?

A) Aktif taşıma B) Osmoz

C) Difüzyon D) Endositoz

13. I. Kumaşın kesilmesi II. Kumaşın elbise haline getirilip dikilmesi III. Kumaşın yanması Yukarıdaki değişimlerden hangileri

fiziksel değişimdir?

A) Yalnız I B) Yalnız III

C) I ve II D) II ve III

14. 100 cm3 hacme sahip katı, sıvı ve gaz

ısıtılıyor ve hacim artışları aşağıdaki tabloda veriliyor.

T(oC) Katı

hacmi Sıvı hacmi

Gaz hacmi

40 100 100 100 70 105 120 200

Bu verilere göre aşağıdakilerden hangisi

yanlıştır?

A) Katı genleşir B) Sıvılar sıkıştırılabilir C) En çok genleşme gazlarda oluşur D) Örnek verilen sıvının sıcaklığı 300C

artınca hacmi 20 cm3 artar 15. A ve B şehirleri arası uzaklık 800 km’dir. A

şehrinden saat 13.30’da harekete başlayan bir araç B şehrine 21.30’da vardığına göre aracın ortalama hızı kaç km/sa’dir?

A) 50 B) 80

C) 100 D) 120

I

II

Kılcal damar

Alveol

O

K

U

L İ

S

T İ

K


1. İnsanda büyük kan dolaşımıyla ilgili olarak:

I. sol karıncıkta başlar, sağ kulakçıkta sona erer.

II. sol karıncıktaki temiz kan, aorta pompalanır. II. sağ karıncıkta başlar, sol kulakçıkta sona erer. Hangisi ya da hangileri doğrudur? A) Yalnız II B) I ve II

C) II ve III D) I ve III 2. Aşağıda verilen yapılardan hangisi, uzun

kemiklerin enine kalınlaşmasını ve kırılan kısımlarının onarımını sağlar?

A) Periost (kemik zarı) B) Osteosit

C) Osein D) Sarı ilik 3. Akciğerlerimizde alveoller olmasaydı,

aşağıdakilerden hangisi beklenirdi? A) Birim zamanda daha az kan temizlenirdi. B) Birim zamanda daha çok kan temizlenirdi. C) Birim zamanda solunum sayısı azalırdı. D) Canlının O2 ihtiyacı azalırdı. 4. Sağlıklı bir insanda nefes alış verişini

hızlandıran en önemli uyarıcı faktör, aşağıdakilerden hangisidir? A) Hemeglobin miktarı B) Kandaki karbon dioksit fazlası C) Kandaki oksijen oranı D) Kandaki akyuvar sayısı 5. Aşağıdaki eklem yerlerinden hangisinde

yarı oynar eklem vardır? A) Omurlar arasında B) Kafatası kemikleri arasında C) Kol kemikleri arasında D) Bacak kemikleri arasında

6. Aşağıdakilerden hangisi, kanın görevle-rinden değildir?

A) Gerekli mineralleri depolamak B) Hormonları ilgili organlara iletmek C) Sindirilmiş besinleri dokulara taşımak D) Vücut ısısının düzenlenmesinde etkili olmak 7. Aşağıda eklem çeşitleri ve örnekleri

verilmiştir. Verilenlerden hangisi doğrudur? 8. Küçük kan dolaşımında kan: I. alveol kılcalları II. akciğer atardamarı III.akciğer toplardamarı Yukarıdaki damarlardan hangi sıra ile

geçer? A) I – II – III B) I – III – II

C) II – III – I D) II – I – III 9. I. Akciğer kılcalları II. Doku kılcalları III. Akciğer toplardamarı IV. Aort İnsan vücudundaki kan, içindeki oksije-

nin en fazla değişiklik gösterdiği zaman-da, yukarıdaki damarlardan hangisinden geçmekte olabilir?

A) Yalnız I B) I ve II

C) II ve III D) III ve IV

Oynamaz ek. A) Kol B) Kalça C) Kafatası D) Kalça

Oynar ek. Kafatası Dirsek Omuz Bacak

Yarı oynar ek. Dirsek Omurga Omurga Kafatası

O

K

U

L İ

S

T İ

K


10. I. İstemli olarak hareket eder. II. İç organların çalışmasında etkili olur. III.Omurilik soğanının kontrolünde çalışır. IV.Hareketleri hızlıdır, fakat sürekli değildir. Yukarıdaki ifadelerden hangileri çizgili,

hangileri düz kaslara aittir? Düz Kaslar Çizgili Kaslar A) I – II III – IV B) II – III I – IV C) I – IV II – III D) II – IV I – III 11. I. Soluk borusu II. Gırtlak III.Alveol IV.Bronşçuk V. Bronş Burundan alınan havanın kana gelinceye

kadar izlediği yol, aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

A) I – III – II – V – IV B) II – I – V – IV – III C) II – I – IV – V – III D) II – IV – V – I – III

12. Aşağıda verilenlerden hangisi, nefes alma sırasında ilk önce gerçekleşir?

A) Diyafram kasının kubbeleşmesi B) Göğüs boşluğu hacminin artması C) Akciğer iç basıncının artması D) Diyafram kasının düzleşmesi

13. X: Titreşim ve öteleme hareketi yapar sıkıştırılabilir.

Y: Sadece titreşim hareketi yapar. Z: Akışkandır. Bir maddenin halleri X, Y ve Z olarak

adlandırılıyor. X, Y ve Z hallerinin özellikleri yukarıda verilmiştir.

Buna göre en doğru sınıflandırma aşağıdakilerden hangisidir?

X Y Z A) Katı Sıvı Gaz B) Sıvı Katı Gaz C) Sıvı Gaz Katı D) Gaz Katı Sıvı

14. Molekülle ilgili aşağıdaki ifadelerden

hangisi yanlıştır?

A) Molekülde birden fazla atom vardır. B) Farklı atomlardan oluşmuşsa bileşik

molekülüdür. C) Aynı atomlardan oluşmuşsa element

molekülüdür. D) Bütün maddeler moleküllerden oluşur.

15. Sürtünmelerin önemsiz olduğu bir ortamda

K cismine etki eden kuvvetler şekildeki gibidir. Buna göre K cismine etki eden dengeleyici kuvvet hangi yönde kaç Newton’dur?

A) F2 ile aynı yönde 3N B) F2 ile zıt yönde 3N C) F1 ile aynı yönlü 6N D) F3 ile zıt yönde 6N

F2 = 3N

F1 = 6NF3 = 6NK

O

K

U

L İ

S

T İ

K


1.

Yukarıdaki şekil ile ilgili, aşağıda verilen bilgilerden hangisi doğrudur?

A) II, kemiğin onarımını sağlar. B) I, kırmızı iliktir. C) Şekildeki kemik kısa kemiktir. D) III, kemiğin enine kalınlaşmasını sağla-

yan periost (kemik zarı)’dur.

2. Göğüs kafesi ile ilgili:

I. 12 kaburgadan oluşur II. Bir göğüs kemiği taşır. III. Kalp ve akciğerleri korur.

yukarıda verilen bilgilerden hangileri

doğrudur?

A) I ve II B) II ve III

C) I ve III D) I - II ve III 3. I. Uzun kemiklerin ucunda bulunan kıkır-

dak, kemiklerin boyca uzamasını sağlar. II. Kemiğin enine kalınlaşmasını kemik zarı

sağlar. III. Kemik doku hücreleri bölünme yetenek-

lerini kaybetmiştir. yukarıda verilen bilgilerden hangileri doğrudur? A) I ve II B) II ve III

C) I ve III D) I - II ve III 4. Kan, aşağıdaki damarların hangisinden

geçerken içindeki karbon dioksit oranı hızla azalır?

A) Akciğer toplardamarı B) Akciğer atardamarı C) Doku kılcalları D) Akciğer kılcalları

5. Aşağıdakilerden hangisi, atardamarlar ile toplardamarların ortak özelliklerinden biri değildir?

A) İç yüzeylerini tek sıralı yassı epitel doku-

nun (endotel) örtmesi B) Kanın akışını engelleyen kapakçıkların

bulunması C) Kanın hareketini sağlayan düz kasların

damarı sarması D) Damar dışında bir bağ dokunun bulun-

ması

6. I. Lenf bezleri, akyuvarları üretir.

II. Lenf damarları, göğüs kanalına açılır. III. Lenf sıvısı atardamarlarla toplanır. Yukarıda lenf sistemiyle ilgili verilen bil-gilerden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II

C) II ve III D) I - II ve III 7. Aşağıdakilerden hangisi, soluk alıp

vermeyi hızlandırmaz? A) Deniz seviyesinden yükseklere doğru çıkmak B) Spor yapmak C) Kandaki oksijen oranının artması D) Kandaki karbon dioksit oranının artması 8. Aşağıdakilerden hangisi destek ve

hareket sisteminin görevlerinden biri değildir?

A) Mineral depolamak B) Kan hücresi üretmek C) Azotlu artıkları depolamak D) Hayatsal organları korumak

I II

III

O

K

U

L İ

S

T İ

K


9. I. Akciğer II. Sağ karıncık III. Sol kulakçık IV. Aort Kan küçük dolaşımı esnasında yukarıda

verilen yapılardan hangilerinden geçmez?

A) I B) II C) III D) IV

10. a- Atar damar x. Çapı en küçük

b- Toplar damar y. Organa kan götürür

c- Kılcal damar z. Organdan kan getirir

t. Madde alış verişi yapar

Yukarıdaki damarlar ve özellikleri ile ilgili bilgiler eşleştirildiğinde aşağıdakilerden hangisi yanlış olur? A) a - t B) b - z

C) a - y D) c - x

11. Vücutlarına aynı anda mikrobu alan I ve II

nolu kişilerin ürettikleri antikor miktarı yukarıdaki gibidir. Buna göre kişiler ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) I nolu kişi bu mikropla daha önce

karşılaşmıştır. B) II nolu kişi bu mikroba karşı bağışıklıdır. C) I nolu kişi II’ye göre daha hızlı antikor

üretmiştir D) II nolu kişi hastalığı I nolu kişiye göre

daha geç atlatır.

12. Aşağıdaki hastalıklardan hangisi bir solunum sistemi hastalığıdır?

A) Dizanteri B) Tüberküloz

C) Su çiçeği D) Tetanoz

13. I. Demirin paslanması II. Suyun donması Yukarıdaki olaylarla ilgili aşağıdakiler-

den hangisi yanlıştır?

A) Her ikisinde de görünüm değişir B) I. de yeni madde oluşur C) II hal değişimidir D) II de yeni madde oluşmuştur

14. I. Un ve suyun karıştıracak hamur yapılması

II. Hamurun pişirilerek kek yapılması III. Kekin dilimlenmesi

Yukarıdaki olayları fiziksel ve kimyasal

olarak sınıflandırırsak aşağıdakilerden hangisi doğru olur?

FİZİKSEL KİMYASAL

A) I II ve III B) I ve II III C) I ve III II D) II ve III I

15. “Elektrik enerjisini ileten maddelere iletken

madde denir.” Aşağıdakilerden hangisi iletken bir

maddedir?

A) Seramik B) Tahta

C) Plastik D) Gümüş

Kandaki antikor oranı

Zaman

I

II

O

K

U

L İ

S

T İ

K

ÖĞrenme alani: canlilar ve hayat te 5: vÜcudumuzda s ...€¦ · destek ve hareket sistemi...

Documents