renesansa -...

Renesansa

Rafael, Atinska kola

Renesansa (fr. renaissance ponovno raanje)

Period od 1350. do 16. veka

Interesovanje za klasinu antiku i procvat umetnosti,

Pojam renesansa je u uzajamnom odnosu sa pojmom humanizam. Humanizam se odnosio na nauno-duhovni sadraj ovog razdoblja, a renesansa na celokupnu kulturu tog vremena.

Posle humanizma, koji je oiveo antiku knjievnost, poetkom 15. veka dolazi do obnove te tradicije i u likovnoj umetnosti.

Renesansa zanimanjem za prirodu kod oveka ponovo oivljava antiku, u kojoj je u sreditu panje takoe bio ovek.

Renesansa se najintenzivnije razvijala u Italiji, a zatim i u Nemakoj i Holandiji.

1

Renesansa

Individualizam - ovek postaje svestrana i razvijena linost,

Humanizam,

Renesansa se okree ka antici,

Nauna osnova umetnosti- mnogi umetnici su se bavili anatomijom, optikom, tehnologijom, koje su upotrebljavali u svom stvaralatvu, tipini primer je perspektiva u slikarstvu i odlivanje kipova u bronzi,

Realizam- iako su renesansni umetnici proklamovali vraanje ka prirodi njihov realizam se ticao upotrebljenih tema i javljuju se npr. novela ili komedija,

Individualnost- nastaju autobiografije i autoportreti slikara i slikari potpisuju svoja dela,

Kolekcionarstvo

Mecenstvo

2

Renesansa

U arhitekturi su nastale najvee

promene i ona postaje jedna od

umetnosti. Renesansni umetnici

su se inspirisali delima iz

antike umetnosti, njihovom

srazmernou, jednostavnou,

pravilnom proporcijom i

lepotom.

Izbor klasinog (antikog)

repertoara arhitektonskog

elementa, delova i celina.

Upotrebljavali su se stubovi,

kolonade, svodovi, kupole a

stepenite je postalo poseban

elemenat u arhitekturi.

Pored kamena se upotrebljavala

i opeka i mermer.

Nastaju novi tipovi objekata kao

gradske palate i gradske i

prigradske vile. 3

Renesansa

Nastanak i prilike

Nastanak renesanse se stavlja u prostor severne Italije za kraj XIII veka. Od XII veka je u mnogim gradovima severne Italije rastao prosperitet izazvan prekomorskom trgovinom.

Najvei trgovaki centri bili su enova,

Venecija i Firenca. Pod uticajem ratova

meu nemakim carevima i Papstvom,

u Italiji nije tokom srednjeg veka

postojala centralna drava koja bi

oduzimala politiki i privredni prioritet

gradovima.

Ovi uslovi, privredni prosperitet i

relativna politika sloboda, uticali su na

postanak novog tipa renesansnog

oveka. Uporedo egzistencija kulturnih

centara i centara moi se manifestuje i u

podsticajima u umetnosti u kojoj su se

vladari i moni ljudi mogli prezentirati.

4

RANA RENESANSA

(QUATTROCENTO)

Filipo Bruneleski Firenca, 1377-1446. Italijanski arhitekta, vajar i inenjer, jedan od pionira nove arhitekture rane renesanse u Italiji.

On je otkrio principe naune perspektive.

Svoje kolovanje poinje kao zlatarski egrt. Prvo je radio kao zlatar i vajar, onda je uestvovao na konkursu za vrata firentinske krstionice i opredeljuje se za arhitekturu.

Nije imao graevinsko ili arhitektonsko obrazovanje. U Rimu je prouavao antiku arhitekturu.

5

RANA RENESANSA (QUATTROCENTO)

Filipo Bruneleski

Kupola katedrale Santa Marija del Fjore

1420 -34.

Raspisan konkurs na kojem je pobedio Filipo Bruneleski. Projekat je predviao izgradnju osmougaone kupole.. Kupola je graena sa spoljne ka unutranjoj strani od opeke koje su stavljane u vidu riblje kosti. Prilikom graenja nisu upotrebnjavane skele. Ova kupola je trea u okviru raspona kupole42 m. u svetu, manja od kupole svetog Petra u Rimu (za 60 cm) i od Panteona.

6


Filipo Bruneleski


1420 -36.

Kupola je teka 37.000 tona i izgraena je od

4.000.000 opeka. On je

radio nekoliko modela i

slika tokom konstrukcije i

morao je pronailaziti

posebne maine za ove radove.

Prilikom izgradnje kupole konstruisao je veliki drveni kran kojim je dizao

materijal za izgradnju. Tu

je upotrebio i pojaanja

kamena zategama od gvozdenih lanaca.

7


Filipo Bruneleski


1420 -36.

8


Filipo Bruneleski

Bolnica za siroad 1419.

Bruneleski se postepeno opredeljivao za arhitekturu. Godine 1419. radio je na firentinskoj bolnici za siroad (Ospedale degli Innocenti) koja se smatra manifestom renesansne arhitekture.

Bruneleskiju je kao inspiracija posluila romanska toskanska arhitektura.

Njegov cilj je bio da stvori novi arhitektonski pravac upotrebom elemenata antike arhitekture i dostizanjem novog shvatanja harmonije i lepote.

9


Filipo Bruneleski

San Lorenco

ovani de Medii je 1419.

ponudio da finansira novu

crkvu koja bi zamenio

romansku crkvu iz 11. veka.

Filipo Bruneleski je izabran da

je projektuje, ali je zgrada, sa

promenama, zavrena tek

nakon njegove smrti.

Crkva je deo veeg

manastirskog kompleksa koji

sadri i druge vane

arhitektonske i umetnike

radove: Staru sakristiju

Bruneleskija, uz unutranju

dekoraciju i skulpturu Donatela;

Laurentijansku biblioteku

Mikelanela; Novu sakristija na

osnovu Mikelanelovih nacrta;

i kapele Medii Matea Nigetija.

10


Filipo Bruneleski

San Lorenco

11


Filipo Bruneleski

San Lorenco

12


Filipo Bruneleski

Stara sakristija, Crkva San Lorenco

1420-1428.

ovani Medii je poverio Bruneleskiju gradnju Stare sakristije, pogrebne kapele porodice Medii, u crkvi San Lorenco. Bruneleski je tu stvorio od 1420 -28. godine majstorsko delo rane renesanse.

Kupola podsea na vizantijski tip kupole.

Pincip dekoracije pietra serena.

13


Filipo Bruneleski

Santo Spirito, Firenca

Projekat 1428.

Izgradnja 1446-1481

Pincip dekoracije

pietra serena.

Drvena tavanica.

14


Filipo Bruneleski

Santo Spirito, Firenca

Projekat 1428.

Izgradnja 1446-1481

15


Filipo Bruneleski

Kapela Paci u crkvi

Santa Kroe u Firenci

Poslednje delo

Bruneleskija je kapela

Paci u crkvi Santa Kroe

u Firenci. Ni jedno

proelje od

Bruneleskijevih dela nije

sauvalo svoj prvobitni

izgled. Novija istraivanja

pokazuju da to nije bilo ni

sa sluajem kapele Paci

koja je zapoeta 1430.

godina, a Bruneleski je

umro 1446. godine i nije

mogao projektovati

proelje u njegovom dananjem obliku.

16


Filipo Bruneleski

Kapela Paci u crkvi

Santa Kroe u Firenci

17


Filipo Bruneleski

Kapela Paci u crkvi Santa Kroe u Firenci

18


Filipo Bruneleski

Kapela Paci u crkvi Santa

Kroe u Firenci

19


Leon Batista Alberti

enova, 18.02.1404 Rim, 20.04.1472.

Italijanski slikar, pesnik,

lingvist, filozof, kriptograf,

muziar i arhitekta. Njegov

ivot je opisao oro Vazari u

svojoj knjizi ivoti poznatih

slikara, vajara i arhitekti.

Umetnost kvatroenta je u

velikoj meri saeta kroz njegov

rad i delo. Formirao se na

severu Italije, nakon to je

njegova porodica bila proterana

iz Firence. Alberti je imao

direktno iskustvo sa

slikarstvom i vajarstvom i

takoe je bio vrlo matovit

arhitekta. Njegovu arhitekturu

karakterie rigorozna

dispozicija klasinih elemenata

koja prua racionalnu osnovu

za nove naine koncepcije

prostora i izgradnje

20



Santa Marija de la Novela

Firenca, 1458.

Meu najistaknutijim

primerima Albertijeve

arhitekture nalazi se

fasada gotske

bazilike Santa Marija

Novela u Firenci,

dovrena 1458. godine,

gde je Alberti razvio jedan

ploni fasadni sistem koji

e imati veliki uticaj na kasniju arhitekturu.

Volute.

21



Crkva sv. Andrije

Mantova, 1472.

Proelje crkve San Andrea je uspena kombinacija rimskog slavoluka i antikog hrama. On ovde prvi put koristi kolosalni red.

Projektom se ustoliila osnova latinskog krsta sa jednim brodom i bonim kapelama, i raskonim bavastim svodom, koji je kasnije bio prihvaen za mnoge crkve.

Poeo ju je graditi u godini svoje smrti 1472. godine, a dovrena je zavretkom kupole po Albertijevim nacrtima tek u 18. veku.

22



Palazzo Rucellai

Firenza, 1446-51.

Novi tip objekta gradska palata.

U oblikovanju fasade simetrine trospratne palate Rucellai (1446.-1451.) primenio je sistem antikih redova (dorski na prizemlju, jonski na prvom i korintski na drugom spratu).

Dok su u antici istaknuti pilastri, ovdje su oni sasvim ploni i djeluju linearno, poput urezanog crtea na fasadi.

23


Palazzo Medicci

Mikeloci

Palazzo Medici Riccardi

Michelozzo di Bartolomeo za Cosimo de' Medici, 1444. and 1484. 24


Palazzo Medici Riccardi

Michelozzo di Bartolomeo za Cosimo de' Medici, 1444. and 1484.

25


Palazzo Piti

Palaco Piti ili Palata Piti (ital. Palazzo Pitti) je velika renesansna palata u Firenci. Projektovao ju je Filipo Bruneleski ili, verovatnije, njegov uenik Luka Faneli za ambicioznog firentinskog bankara Luku Pitija. Palata se nalazi na junoj obali reke Arno, blizu Ponte Vekija.

26


Palazzo Strozi

1489.

Benedetto da Maiano,

za Filippo Strozzi the

Elder

27

VISOKA RENESANSA (CINQUECENTO)

Donato Bramante

Tempieto, Rim, 1502.

Poetkom 6. veka centar

italijanske umetnosti je

postao Rim, gde su

ambiciozne pape Lav

X i Julije II slavili grad

slavei sebe.

U Rimu deluje Donato

Bramante (1444-1514)

koji gradi Tempieto (mali

hram) objekat je mali

(visina 9m), kruni sa

esnaest stupova, dva

sprata sa kupolom,

lanternom i apsolutno je

simetrian. Po skladu i

simetriji nazivaju ga

"Partenonom novoga

veka.

28

Renesansa

Donato Bramante

Crkva Svetog Petra

Prvobitna osnova crkve

Svetog Petra u Rimu.

29

Renesansa

Mikelanelo Buonaroti

Nova sakristija

30

Renesansa


Nova sakristija

31

Renesansa


Biblioteka San Lorenco

32

Renesansa


Campidoglio

33

Renesansa


Campidoglio

34

Renesansa


Campidoglio

35

Renesansa

Crkva Svetog Petra, Rim

Bernardo Rossellini,

1452-53.

Donato Bramante

1505.

Rafael, 1514-1520.

Fra Giovanni

Gioconda

Giuliano da Sangallo

Antonio da Sangallo

mlai do 1546.

Mikelanelo 1547-64.

Giacomo Della

Porta 1573.

Carlo Maderno 1603-

29.

Gian Lorenzo Bernini

1629-67.

36

Renesansa

Donato Bramante

Prvobitna osnova crkve

Svetog Petra u Rimu

1505.

Papa Julije I je radove povjerio Bramanteu.

Ostalo je svega nekoliko

njegovih nacrta za ovu

graevinu, meu kojima i

poznati "piano

pergamena" u kojem je

predloio savren

centralni plan s grkim

krstom, sa hemisfernom

kupolom postavljenom u

sreditu kompleksa i jo

etiri manja grka krsta postavljena simetrino oko velike sredinje kupole.

37

Renesansa


Crkva Sv. Petra, Rim

1547-64.

38

Renesansa



39

Renesansa

Karlo Maderno


1603-1629.

40

Renesansa

Karlo Maderno


1603-1629.

41

Renesansa

Gian Lorenzo Bernini


1629-67.

42

Renesansa

Andrea Paladio (1508-1580.)

Italijanski pozno-renesansni arhitekta i scenograf. Karijeru je poeo sa 13 godina kao kamenorezac. Uskoro je postao uenik u radionici majstora Bartolomea Kavace. Andrea Paladio je bio najznaajniji arhitekta Mletake republike na ijoj teritoriji je projektovao mnogobrojne vile, crkve i palate, a najvie u i oko Vience. Godine 1570. objavio je traktat etiri knjige o arhitekturi (I quattro libri dell'architettura). Pravac paladijanizam. Paladijev stil je naroito bio popularan u Engleskoj i SAD. 43

Renesansa

Andrea Paladio

Venica u Vienci, 1548.

44

Renesansa

Andrea Paladio

Venica u Vienci, 1548.

45

Renesansa

Andrea Paladio

San oro Maore, 1566.

Venecija

Crkvu je komponovao kao

dva rimska hrama, jedan u

drugom, razliitih veliina i

visina. Unutra je

komponovao otvoreni ekran

na istonom kraju te prema

oltaru zakrivljene transept ei

visoku kupolu kako bi

stvorio utisak to vee

prostranosti.

46

Renesansa

Andrea Paladio

San oro Maore, 1566.

Venecija

47

Renesansa

Andrea Paladio

Vila Porto-Bregance,

Vienca

Oko 1570.

48

Renesansa

Andrea Paladio

Teatro Olimpiko, 1580.

Vienca

49

Renesansa

Andrea Paladio


Vienca

50

Renesansa

Andrea Paladio


Vienca

51

Renesansa

Andrea Paladio


Vienca

52

Renesansa

Andrea Paladio


Vienca

53

Renesansa

Andrea Paladio


Vienca

54

Renesansa

Andrea Paladio


Vienca

55

Renesansa

Andrea Paladio

Vila Barbaro, Vienca

1560.

56

Renesansa

Andrea Paladio

Vila Rotonda,

(Villa Almerico Capra)

Vienca

1566.

57

Renesansa

Andrea Paladio

Vila Rotonda

58

Renesansa

Andrea Paladio

Vila Rotonda, Vienca

1566.

59

Renesansa

Andrea Paladio

Vila Rotonda

60

Renesansa

Andrea Paladio


1566.

61

Renesansa

Andrea Paladio


1566.

62

Renesansa

Andrea Paladio

Vila Rotonda

63

Renesansa

Andrea Paladio

"etiri knjige o arhitekturi

Napisao je "etiri knjige o

arhitekturi" kojima je znatno

uticao na razvoj evropske

arhitekture, osobito u

Engleskoj gdje se u 17. i 18.

veku arhitektura po

njegovim naelima smatrala

samostalnim pravcem

paladijanizam, koji je bio

jedna od

pretea neoklasicizma u

umetnosti.

64

renesansa -...

Documents