İTÜMEZUNLARIDERNEĞİMENTORLUKPROGRAMI Mentorlukkavramı,kişiselvemeslekîkonularda“gelişimsağlayıcı”biranlamtaşımaktadır. Buelkitabı, başarılı bir mentorluk ilişkisinin başlatılması ve sürdürülmesi için gerekli adımlarda sizerehberlikedecektir.Genellikle mentor'ların ve mentee'lerin bir araya geldikleri zaman yaptıkları çalışmalarda“Mucizeleringerçekleştiği”gibibirdüşüncevardır.Mentorlukyeteneğininaslındaiçselbiryetenekolduğu düşünülür, fakat birçok durumda mentorluk diye adlandırılan çalışmaların mentorlukolmadığıdabirgerçektir.Geniş anlamdamentor, bir danışman, yol gösterici ve rolmodelidir. İTÜMezunları Derneği’ninyürüttüğüprogramgibi resmîmentorlukprogramlarında,üstdüzeyveyadahadeneyimlibir kişi(mentor),dahagençveyadahaazdeneyimlibirkişi(mentee)ileeşleşir.Mentor'lar;mentee'lerinokulda başarılı olmalarına, kişisel gelişim sağlamalarına, iş hayatına hazırlanmalarına yardımcıolabilir. Tipik olarakmentor; rehberlik sağlar, okul hayatından iş hayatına geçişi kolaylaştırır, rolmodeli olarak hizmet eder, farklı konularla ilgili danışmanlık yapar. Dünyaya, ilişkilere veyamentee'ninilgilendiğiherhangibirkonuyailişkinfarklıbakışaçılarısunar.Mentorluk ilişkisi, mentor ve mentee'nin, öğrendiği ve deneyim kazandığı bir ortam oluşturur.Başarılımentorlukilişkilericinsiyet,yaş,etnikköken,din,ırk,eğitimdüzeyivealandisiplinlerindenbağımsızdır.

ÖĞRENCİ(MENTEE)KILAVUZU

AMAÇ

TANIM

Başarılıbirmentorlukilişkisi,herikitarafiçindetehditediciveyargılayıcıolmayanbirsüreçtir.

İTÜMEZUNLARIDERNEĞİMENTORLUKPROGRAMIMentorlukheryaşta,okullarveişyerleridedâhilolmaküzerefarklıortamlardagerçekleştirilebilir.Mentor'lar kendi mentee'lerinden daha yaşlı, aynı yaşta, hatta daha genç olabilir. Tek birmentee'nin,hayatının farklı alanlarını farklı şekillerdeyönlendirenbirden fazlamentor'uolabilir.Mentorlukilişkitiplerininensıkgörülenlerişunlardır:• Akran Mentorluğu: Mentee ve mentor'un bir kuruluşta aynı yaş veya eşit statüye sahip

olması durumunda gerçekleşir. Sık görülen akran mentorluğu programları içinde;abla/ağabeymentorluğu,öğrencidenöğrenciyementorlukvefakültelerarasımentorlukgibitürlerbulunmaktadır.

• GrupMentorluğu:Birmentor'unbirdenfazlamentee’siolduğundavehepsiyleaynıandabir

araya geldiğinde yapılan mentorluktur. Grup mentorluğunda; her mentee paylaştıklarıdeneyimekatkıdabulunurvebudurumhermenteeiçinakranmentorluğunadafırsatsağlar.İTÜMDMentorluk Programı’nda;mentee’lerin hedeflerinin ortak olduğu durumlarda grupmentorluğuönerilmektedir.

• Mesleki/Akademik Mentorluk: Genellikle kariyer ve meslekî gelişim alanında yardıma

ihtiyacı olan birmentee ile akademik alanda veya iş ortamında çalışan deneyim sahibi birmentorarasındagerçekleşenmentorluktur.

Birmentor ile birlikte çalışmak istemenizin farklı nedenleri olabilir. Bir öğrenci olarak, kişisel vekariyer gelişiminizi sağlayabilmek için; alanınızda size rol model olabilecek biriyle birlikteçalışmanız gerekir. Mentorlukta belirlenen spesifik hedeflerinizin yanında, kendinizi geliştirmekiçinaşağıdakilerideekleyebilirsiniz1:• Olumlurolmodelleritanımakveonlarlailetişimegeçmek• Okul-İşHayatıgeçişinikolaylaştıracakrehberlik• Profesyoneltopluluklaraerişim(networking)• Kişiselvesosyalgelişim• Kâriyerrehberliği• İşfikri/Girişimcilik• Yurtdışıeğitim/Kariyer• Dahagenişbirbakışaçısıkazanmak

MENTORLUKİLİŞKİTİPLERİ

Mentorlukilişkisinde,hedefinizinneolduğunudüşünün.

HEDEFLER

İTÜMEZUNLARIDERNEĞİMENTORLUKPROGRAMI*İTÜMD olarak; toplumsal sorunlara duyarlı bir nesil yetiştirilmesine katkıda bulunmak adına,mentorunuzla belirleyeceğiniz hedeflerden birinin topluma fayda sağlayacak bir STK projesiolmasınıönermekteyiz. *Ayrıca; hedef belirleme ile ilgili formlara, uygulamanın “Kaynaklar/Formlar” bölümündenulaşabilirsiniz.Mentorluğun problemleri tedavi etmeyeceğini, iş bulabilmeniz için sihirli kapılar açmayacağınıunutmayın.Mentorlukçalışmasındakihedeflerinizingerçekçiolmasınadikkatedin.Gerçekmentorlukikiyönlübirilişkidir.Hemsizin,hemdementor'unuzunbuçalışmalarsonundakazanımlarınızolacaktır.Kazanabileceğinizbazıfaydalarşunlardır2:

BirMentorlaÇalışmanınFaydaları MentorlukYapmanınFaydaları

• Bireysel tanınma, cesaretlendirme ve destekgörme

• Profesyonellerle iletişimde iken dahaözgüvenliolabilme

• Yeni hedeflere ulaşmak ve alternatiflerikeşfetmekiçinmotivasyonkazanma

• Üniversiteyeveİşdünyasınadairgerçekçibirbakışaçısıkazanma

• İş hayatını ve diğer sorumluluklarını nasıldengeleyebileceğini ve önceliklerini nasılbelirleyebileceğiniöğrenme

• İş hayatıyla ilgili yapılması ve yapılmamasıgerekenlerhakkındabilgiedinme

• İletişimağınızıgeliştirmeyiöğrenme

• Bir öğrencinin akademik ve meslekihedeflerine ulaşmasına yardımcı olmamemnuniyeti

• Genişletilmiş bir profesyonel ağ vemeslektaşlaredinme

• Toplumahizmetaçısındantakdirgörme• Artan benlik saygısı, kendine güven ve

meslekiyeterliliğindoğrulanması

Süreceolanilginizimentor’unuzagöstermeyiunutmayın.

FAYDALARI

Bir mentor, yeni insanlarla tanışmanıza, kariyer kararları vermenize, teknik bilginiziarttırmanıza, kişisel gelişim sağlamanıza ve kariyer ile ilgili politikaları öğrenmenizeyardımcıolur.

İTÜMEZUNLARIDERNEĞİMENTORLUKPROGRAMIMentorluk alırken, hedeflerinizi açıklığa kavuşturmanın yanında, sizin ve mentor'unuzun buprogramdakisorumluluklarınızıbilmenizgerekir.Buikiyönlübirilişkiolduğuiçin,herbirinizkendieylemlerinizden sorumlusunuz, aksi halde iki taraf da fayda sağlayamaz. Herhangi bir ilişkidesorumlu olmak, aşağıda belirtildiği gibi kabul edilmiş ortak nezaket kurallarına bağlı kalmayıgerektirir:• Düşünceliolmak• Telefonlara,mesajlara,e-postalarazamanındadönmek• Yapılanhergörüşmedebirsonrakigörüşmeninzamanınıayarlamak• Planlanantoplantılarakatılımveyaiptalileilgiliöncedenhabervermek• Adres,e-postaveyatelefonnumarasınındeğiştiğinibildirmek• Düzenliolarakbirbirleriyleiletişimkurmak• Üzerindemutabıkkalınansorumluluklarıtaşımak• İlerlemekaydedilmezseilişkiyibitirmek.Siz ve mentor'unuz, rehberlik sırasında karşılanması gereken belirli sorumluluklara kararverebilirsiniz. Örneğin, mentor'unuz size belirli bir konu hakkında bilgi verecek bir kitabı veyamakaleyi okuyup üzerinde düşünmenizi önerebilir. Bu öneriyi kabul ediyor fakat; yerinegetirmiyorsanız, mentor'unuz sizin ilgisiz olduğunuzu düşünebilir. Mentor'unuzla konuşarakanlaşmayavardığınızbugörevleriyerinegetirmektensorumluolduğunuzubilmelisiniz.Bazen, mentee ve mentor'lardan yeterince görüşemediklerini duyabiliyoruz. Bu durumda,mentee'ler,mentor'larının çokmeşgul veya ilgisiz olduklarını düşünebilirler. Böyle bir durumda,mentor'unuzun bu programın bir parçası olmaya gönüllü olduğunu unutmayın. Bu noktada;mentor'unuzla yaptığınız görüşmelerin tekrar düzene girmesine yardımcı olacak bir telefonaçabilir,e-postayollayabilirveyaişyerineuğrayarakmentor'unuzuziyaretedebilirsiniz.

MENTORveMENTEE’LERİNSORUMLULUKLARI

Mentorlukilişkisindesorumluluksahibiolmak,saygıvegüveninşaeder.

İTÜMEZUNLARIDERNEĞİMENTORLUKPROGRAMIBaşarılıbirmentorlukiçinenönemlinokta,sizinvementor'unuzunbuçalışmadakibeklentilerininnet olarak belirlenmesidir. En başta, birlikte temel kuralları belirlemek, sonradan oluşacak olasıçatışmalarıdaönleyecektir.Mentorlukilişkisineaitbeklentilerinizibelirlediktensonra,mentorlukkontratı yapmak için mentor'unuzla görüşün. Bunu yapmak, bu çalışmadaki beklentilerinizkonusundaeminolmanızısağlayacaktır.Mentor'unuzla ilk görüşmenizden önce, bu çalışmadan neler beklediğinizi düşünün. Bunu kendibaşınıza yapmak, mentor'unuzdan etkilenmeden kendi ihtiyaçlarınızı özgürce düşünmenizisağlayacaktır.Mentor'larınvementee'lerinnelerbeklediğinedairbazıörneklerşunlardır:

Mentor'larınMentee'lerdenBeklentileriMentee'lerin‘’genellikle’’mentor'lardan

Beklentileri

• Kendibeklentilerininfarkındaolması• Ekipçalışmasınabağlıkalması• Güvenilirolması• Sorumluluksahibiolması• Samimivedürüstolması• İstekliolmasıvebunuhissettirmesi• İnsiyatifalmasıveproaktifolması

• Rehberliketmesiveyönlendirmesi• Kaynakönermesi• İşyerlerinitanıtması• İşortamıhakkındatavsiyedebulunması• Problemçözücüolması• Kendi alanında gerçek deneyime sahip

olması

Sizinvementor'unuzunbeklentileri,yukarıdakiörneklerdenfarklıolabilir.Kendinizibuörneklerlesınırlamayın,beklentilerinizikendiihtiyaçlarınızagöretanımlayın.İlişkinizgeliştikçevebüyüdükçe,beklentileriniz değişecektir. Beklentilerinizin farkında olmaya çalışın ve bunları mentor'unuzailettiğinizdeneminolun.

BEKLENTİLERİNBELİRLENMESİ

KENDİBEKLENTİLERİNİZİNTANIMLANMASI

Men'teeler, mentorlarının iyi bir dinleyici olmalarını, samimi geri bildirimler vermeleri-ni ve istekli olmalarını beklerler.

Mentee’ler,mentorlarınıniyibirdinleyiciolmalarını,samimigeribildirimlervermeleriniveistekliolmalarınıbeklerler.

İTÜMEZUNLARIDERNEĞİMENTORLUKPROGRAMIMentor'unuzla yapacağınız ilk görüşmelerde, beklentilerinizi, uyacağınız kuralları konuşmanız veüzerinde çalışılacak hedefleri belirlemeniz gerekir. İlk görüşmelerinizde konuşabileceğinizkonulardanbazılarışunlardır3:• Mentorlukilişkisindekirollerinizitanımlayın.• Çalışmanızdapaylaşmayıdüşündüğünüzbilgi,beceri,kaynakvb.konuşun.• Öğrenmeyiistediğinizsomutbecerilerilisteleyin.• Kazanmayıistediğinizbilgilerdenbahsedin.• Varsa,çalışmanızıetkileyebilecekdurumlarınızdanbahsedin.• Gizlilikleilgilisorunlarınasılelealmakistediğinizikonuşun.• Tercihettiğiniziletişimyollarıüzerindekonuşun:telefon,e-postaveyayüzyüze.• Görüşmesüresinekararverinvegörüşmetarihvesaatleriniöncedenplânlayın.• Gelemeyeceğiniz veya geç kalacağınız durumlarda, birbirinizi bilgilendirmek için bir yöntem

üzerindeanlaşın.• E-postaadresivetelefonnumaralarıgibiiletişimbilgilerinizipaylaşın• Hangizamanlardavehangikanaldaniletişimkuracağınızkonusundaanlaşın.Mentor'unuzla bu tür konuların konuşulması size fazlamesafeli ve görev odaklı gelebilir. Fakatbeklentilerinizi, umutlarınızı ve isteklerinizimentor'unuzla paylaşmak, dürüst ve açık bir iletişimmodeli oluşturur. Bunun sonucunda ortak beklentilerinizi fark etmeye başladıkça daha rahathissetmeyebaşlayacaksınız.Mentorlukçalışmasındakibeklentilerioluşturmakiçinyapılmasıgereken;birkontrathazırlamakveüzerindemüzâkereetmektir4.Mentorlukilişkisininbaşarısı,büyükölçüdebukontratınaçıklığıvegerçekçiliğiilebelirlenecektir.Bukontratıntemelbileşenlerişunlarıiçerir:• Mentor'unrolü:Kontrat’ıntemelinioluşturabilmekiçin,önceliklementor'unrolünübelirleyin.• Mentee'ninhedefleri:Beceriveeylemleribeklentivehedeflerebağlayın.• Gizlilikparametreleri:Hassaskonularınasılelealacağınızıkonuşun.

Neden mentorluk ilişkisinde olmak istiyorsun? Bunu mentorunuzla tartışın.

MENTORLUK ANLAŞMALARI

MENTORLUK İLİŞKİLERİNİZİ NASIL BAŞLATACAKSINIZ?

MENTORLUKİLİŞKİLERİNİZİNASILBAŞLATACAKSINIZ?

Nedenmentorlukilişkisindeolmakistiyorsun?Bunumentor’unuzlakonuşun.

MENTORLUKANLAŞMALARI

İTÜMEZUNLARIDERNEĞİMENTORLUKPROGRAMI• İlişkinin süresi: Eğitimdönemi sonunadenk gelecek şekilde (Haziran ayında ) gerçekçi bir

bitiş tarihi ayarlayın.Mentorluk ilişkisinin belirli bir süre ile sınırlandırılması; hedefleriniz ileilgiliaksiyonlarıhızlıbirşekildealmanızkonusundateşvikedicidir.

• Gerekçesizsonlandırma:Birmentor'unveyamentee'nin,hiçbirsorusorulmadan ilişkiyisonaerdirebileceğibiryöntemüzerindeuzlaşın.

• Sıklık ve görüşme türleri: Görüşme zamanlarını ve türlerini hangi iletişim kanallarıylayapacağınızüzerindefikirbirliğinevarın.

İLKİLETİŞİMMentor'unuzla ilk bağlantınız resmî bir program tarafından düzenlendiğinden, endişeli vetereddütlühissedebilirsiniz,budoğaldır.Mentor'unuzuaramadanveyaonae-postagöndermedenönce, neler konuşmak istediğiniz konusunda düşünün. Mentor'unuz, sizinle görüşmek ve sizitanımakisteyecektir.Mentor'unuzun,profesyonelgelişiminizkonusundasizeyardımcıolmakiçingönüllüolduğunuunutmayın.Bir telefon görüşmesi ya da bir e-posta yoluyla, ne zaman ve nerede buluşacağınızı ve neyapacağınızı belirleyin. Görüşme ile ilgili ilk adımın sizden gelmesi; ne kadar istekli olduğunuzugöstermeniz ve proaktif bir yaklaşım sergilemeniz açısından önemlidir. İlk görüşme sırasındabeklentilerivehedeflerikonuşmanınakıllıcaolduğunuunutmayın.Bugörüşme;birbirinizitanımaamaçlı olması nedeniyle resmî yapıda olmamalıdır. Özgeçmişiniz, deneyimleriniz vehedeflerinizdenbahsedin.Ayrıca, ikincibirgörüşmeyiplânlamakveyaenazındaniletişimhâlindeolacağınızzamanlarhakkındakonuşmakiyibirfikirdir.MENTORLUKİLİŞKİSİNİNGELİŞTİRİLMESİÇalışmalarınızın başlangıcında, muhtemelen heyecanlı ve enerjik hissedeceksiniz. Zamanilerledikçe;çalışmalarınız ilgisizlik,ertelemeveyayoğunprogramlarnedeniyleaksayabilir. Sizvementor'unuz,yaptığınızhergörüşmedebirsonrakigörüşmeyiözenleplânlamalısınız.Ertelemeler

MENTORLUKLA İLGİLİ KURALLAR

Mentorunuzla bir anlaşma yapmak, ilk toplantınız için harika bir deneyimdir.

Etkili bir mentorluk, mentorunuzun sizi tanımaya başlamasıyla başlar.

Mentorunuzlabiranlaşmayapmak,ilktoplantınıziçindeğerlibiradımdır.*Kontratileilgilibirşablona,uygulamanınKaynaklar/Formlarbölümündenulaşabilirsiniz.

Etkilibirmentorluk,mentor’unuzunsizitanımasıylabaşlar.

MENTORLUKLAİLGİLİKURALLAR

İTÜMEZUNLARIDERNEĞİMENTORLUKPROGRAMIçoğalırsa,suçlulukhissetmeyin;mentor'unuzabirmesajveyabire-postagönderin.Görüşmelerinertelenmesinedeniyleçalışmalarınızınbozulmasınaizinvermekdoğrudeğildir.Mentorluk ilişkisine devam edemeyecek kadar meşgulseniz, mentor'unuzla iletişime geçin veilişkiyi sorumlu bir şekilde bitirin. Çalışmanız sonlandığı takdirde, lütfen mentorluk programıyetkilileriileiletişimegeçin.Çalışmalardailerledikçe,beklentilerinizivehedeflerinizigözdengeçirin.Düzenliolarakbirbirinizlegörüşmekiçinfırsatoluşturmayıalışkanlıkhalinegetirin.KONUŞMAKONULARIMentor'unuz bu çalışmadan en iyi şekilde yararlanabilmeniz için; sizinle ilgili şeyler öğrenmeyeistekli olacaktır. İlk başta kendinizden bahsetmek size zor gelebilir ancak; mentorluğun kariyerpotansiyelinizigeliştirmenizeyardımetmekleilgiliolduğunuunutmayın.SiziTanıması:Mentor'unuzunsizidahaiyitanıyabilmesinisağlamakiçinkonuşabileceğinizkonularşunlardır:• Akademik.Ençoksevdiğinderslerhangileridir,neden?İlginienazçekenderslerhangileridir,

sebepleri nelerdir? Öğrenim gördüğün alandaki gelişimini nasıl görüyorsun? Ne türaraştırmalardabulunuyorsun?

• Faaliyetler.Sosyalhizmet,kulüpler,dernekgibihangiaktivitelerdebulunuyorsun?• Özgeçmiş.Ailenleyaşantınnasıldı?Aileyaşantınöğrenimgördüğünalanınasıletkiledi?• Kariyer hedefleri. Okuldan sonra nasıl bir hayat istediğini düşündün mü? Büyük bir şirket,

küçük bir şirket, danışmanlık firması, araştırma laboratuvarı, kamusal veya akademik alandaçalışmakistermisiniz?

Mentoru’nuzuTanımak:Mentor'unuzun hayatı ve kariyeri ile ilgili paylaşabileceği birçok deneyimi olduğu için,konuşulabileceği konuların listesi epey uzun olacaktır. Mentor'unuza aşağıdaki sorularıyöneltebilirsiniz:• Neişyapıyor?• İşyeriveçalışmaortamınasıldır?• Kendihayatıylailgiligeleceğininasılgörüyor?• İşegirişvehazırlığıileilgilifikirlerinelerdir?• Kariyeriileilgilinelerhissetmektedir?

İTÜMEZUNLARIDERNEĞİMENTORLUKPROGRAMIİşOrtamıKonuları:Kariyer plânlarınız vementor'unuzun iş hayatı hakkındaki konulara ek olarak,mentor'unuzun işortamındakarşılaştığısorunlarıkonuşmakisteyebilirsiniz.Bukonuiçinbazıönerilerşunlardır5:• İşortamınızdaveyaakademikortamdakarşılaştığınızolumluveolumsuzdeneyimlernelerdir?• Ayrımcılıklakarşılaştıysanız,bununasılaştınız?• Profesyonel veya akademik hayattaki temel “politik” gerçeklikler veya çatışmalar hakkında

bulgularınızvarmı?• Hiçokulubırakmayıdüşündünüzmüvedüşündüysenizfikrinizideğiştirenneoldu?• Özelhayat,ailehayatıvekariyer/eğitimhayatınızarasındakidengeyinasılsağladınız?MENTORLUKFAALİYETLERİFikir, bilgi ve tavsiye alışverişleri çeşitli ortamlarda gerçekleştirilebilir. Bunlardan bazılarıdiğerlerindendaharahatvedahaazresmîyerlerdeolur.Sizinvementor'unuzungörüşmesıklığınabağlı olarak, deneyimleri paylaşma ve konuşma fırsatı veren çeşitli etkinliklere katılmakisteyebilirsiniz.Sizin ve mentor'uzun birlikte eyleme geçireceğiniz faaliyet türleri iletişiminizin doğasına bağlıolduğu gibi ortak hedefleriniz, amaçlarınız ve sınırlarınıza da bağlı olacaktır. Tipik mentorlukfaaliyetlerişunlarıiçerir:• Telefongörüşmeleri• E-postailetişimleri• İşyeriveyalaboratuvarturları• Kahvaltı,öğleyemeği,akşamyemeğiveyakahvesohbetleri• Kampüsetkinlikleri• Profesyoneliçeriklitoplantılar• Seminerler• Sosyalvesportiffaaliyetler

Birçokmentorluk çalışması cinsiyet, ırk, cinsel yönelim,milliyet, sosyoekonomikgrupveyaşgibibenzer özelliklere sahip kişilerden oluşur. Mentor ve mentee'ler farklı özelliklere sahipolduklarında, bazı zorluklarla karşılaşabilirler. Bilinçli ve bilinçsiz önyargılar mentorluk ilişkilerinietkileyebilir.Mentor'larvementee'ler,diğersebeplerinyanısıraailegeçmişi, işdeneyimi,dinveengellilikgibiözelliklerdedefarklılıkgösterebilirler.

ÇEŞİTLİ MENTORLUK İLİŞKİLERİ

ÇEŞİTLİMENTORLUKİLİŞKİLERİ

İTÜMEZUNLARIDERNEĞİMENTORLUKPROGRAMIFARKLIKİMLİKGRUPLARIMENTORLUĞUCinsiyet, cinsel yönelim, ırk veya başka kategorilerde birbirinden farklılık gösteren bireylerarasındaki etkileşimler kültürler arası iletişimi oluşturur6. Birçok bilimsel çalışma farklı iletişimşekillerinin, kimlik nedenli olduğunu ortaya koymuştur. Bu farklılıklar genellikle sözel olmayanişaretlerlebağlantılıdır.Dikkatedilmesigerekenbazısözsüzipuçlarışunlarıiçerir:• Düşüncelerinizi gözden geçirmek amacıyla sessiz olsanız bile bu durum; söyleyecek hiçbir

şeyiniz olmadığı şeklinde algılanabilir. Bir soruya cevap vermekte tereddüt ettiğinizde, sessizkalmayın.“Bunudüşünmekiçinbirazzamanaihtiyacımvar”gibibiryorumileiletişimidevamettirin.

• Sıkıcı veya bencil görünmemek için konuşma tarzınızı gözlemleyerek, kendinizle ilgili birfarkındalık yaratabilirsiniz. Karşınızdakinin söyleyeceklerini duyma isteğinizi paylaşın,sonrasındayorumlarınacevapverin.Görüşmelerdekatılımcıolmayaçabagösterin.

• Mentor'unuzla birlikte bulunduğunuz ortam rahatlıkla konuşmanızı engelliyor ise, bunumentor'unuzailetin.

• Bedendilinizedikkatedin.Konuşmayakatılmakonusundatereddütyaşadığınızıgösterenbazıhareketlerdebulunuyorsanız;mentor'unuzbunuherzamanfarketmeyebilir.Butereddütünüzümentor'unuzlapaylaştığınıztakdirde;bupaylaşım,mentor'unuzunsizidahaiyigözlemlemesineolanaksağlarvebenzerbirdurumtekraryaşandığındabukonudasizehatırlatmayapabilir.

Farklı geçmişlere, kültürlere ve yaşam deneyimlerine sahip insanlarla etkileşimler keyifli veheyecan verici olabilir. Bu tür mentorluk ilişkilerinde hemmentor'lar hem de mentee'ler, arkaplânlarındaki farklılıkların yanı sıra benzerliklerin de farkında olmalıdır. Hem sizin hem dementor'unuzun,ilişkinizhakkındadikkatealmasıgerekenbazıkonularşunlardır:• Bazıönyargılardabulunuyorolabilirmisiniz?• Aldığınızeğitimdekifarklılarveyaşadığınızmeslekideneyimlernelerdir?• Sizegöreideâlrolmodelnasılolmalıdır?• Kültürel,dinîveailevîgelenekleriniznelerdir?

Mentorlar bazen farklılıklara aşırı duyarlıdır ve sonuç olarak olumsuz geribildirim vermekte isteksiz olabilirler. Mentorunuza, geri bildirimi dört gözle beklediğinizi be-lirtmek önemlidir.

Mentorlarbazenfarklılıklarakarşıaşırıduyarlıdırvebununsonucundaolumsuzgeribildi-rimvermekonusundaisteksizolabilirler.Mentor’unuza,geribildirimidörtgözlebeklediği-nizibelirtmekönemlidir.

İTÜMEZUNLARIDERNEĞİMENTORLUKPROGRAMI

Mentorlukilişkisindeensıkkarşılaşılansorunlardanbazılarışunlardır7:• Aşırızamanveenerjitaahhütleri:Plânladığınız görüşmelere katılmayı engelleyebilecek bazı sebeplerinizin olduğunu siz de farkedebilirsiniz,mentor'unuzdafarkedebilir.Böylebirnoktada;yanlışanlaşılmalarıönleyebilmeninen iyi yolu, bu durumu karşı tarafa açıkça ve dürüstçe ifade etmek olacaktır. Mentor'unuzlayapacağınız çalışmalardan maksimum verim alabilmek için; görüşmelere zaman ayırmak sondereceönemlidir. Mentor'unuzlaplânladığınızrandevularıkaçırmakise;profesyonelbirdavranışolmayacaktır.

• Mentorveyamentee'ninyanlışeşleşmesi:Siz veyamentor'unuzuyumluolmadığınızı farkedebilirsiniz.Budurumunçeşitli sebepleri vardır,bunlardanbazılarışunlardır:• Aynıteknikalanlailgiliolmamak,• Taraflardanbirininbeklenilennitelikleresahipolmaması,• Taraflardanbirininmentorlukilişkisineilgisizolduğunuveyabağlıolmadığınıhissetmesi.

Bu farklılıklar, ilişkiyi sonlandırmayı zorunlu kılmaz. Siz ve mentor'unuz, ihtiyaçlarınızınkarşılanabileceği yollar hakkında konuşmalısınız. Bu farklılıkların iyi olabileceğini ve mentorlukdeneyiminizi zenginleştirebileceğini unutmayın. Mentorluk ilişkisini, sadece kâriyer boyutundadeğerlendirmekkısıtlayıcıolabilir.

• Mentorveyamentee'leriçingerçekçiolmayanbeklentiler:İkitaraftanbirininmentorlukilişkisineyönelikbeklentilerikarşılanmadığıtakdirde;taraflarbununolumsuzluğunu hissedecektir. Çalışma ilişkisine ait beklentileri, hedefleri, birlikte geçirilecekzamanlarıveyapılacakfaaliyetleriaçıkbirşekildekonuşmakbusorunlarıhafifletecektir.

• Mentee'ninbaşarısızolacağıbeklentisi:Eğermentor'unuzunsizinyeteneklerinizeinanmadığınıdüşünüyorsanız,mentor'unuzdansizinasılalgıladığınıtekrardeğerlendirmesiniistemelisiniz.Mentor'unuzunsizedâirendişelerivarsa;bunlarsizce geçerli mi, yoksa bu endişeler olumsuz varsayımlar veya ön yargılardan mı ibaret? Eğermentor'unuz sizinle ilgili bakış açısını değiştiremezse, ikiniz de mentorluk ilişkisini derhâlbitirmelisiniz.

POTANSİYEL ZORLUKLAR ve FAYDALI İPUÇLARI

POTANSİYELZORLUKLARveFAYDALIİPUÇLARI

İTÜMEZUNLARIDERNEĞİMENTORLUKPROGRAMI

• Mentee'ninkendiniyetersizhissetmesi:Eğermentor'unuzlabirlikte çalışabilecekveyamentor'unuzla iletişimkurabilecekkadarkendiniziyeterlihissetmiyorsanız,bunumentor’unuzlaaçıkçapaylaşın.Mentor'unuzunbuekipçalışmasınınbirparçasıolduğunuvebaşarılıbirkâriyeryolunuçizmenizeyardımcıolmakistediğiniunutmayın.Mentee'ler zaman zaman mentor'larıyla çözülmesi zor olan sorunlarla karşılaşabilirler, busorunlardanbazılarışunlardır8:• Birinin, diğerine haksız manipülasyonu: Mentor'lar ve mentee'ler, çalışma süreci içerisinde

birbirlerinimanipüleetmepotansiyeli taşıyabilir.Çünkü;herbiri kendisine saygıduyulmasınıister.Ayrıca;her ikitarafındakendidüşündüğüyolun,endoğruseçenekolduğunainanması;bukonudakibaşkabirnedendir.

• Aşırı kıskançlık: Mentee'ler ve mentor'lar birbirlerini ve başarılarını kıskandıklarını farkedebilirler.

• Duygusalilişkivecinsellik:Mentor'lukilişkisiprofesyonelolarakyürütülmesigerekenbirilişkiolupduygusalboyutataşınmamalıdır.

• Aşırıbağımlılık:Mentor'unuzaaşırıderecedebağımlıhâlegeldiğinizifarkedebilirsiniz.• Tâciz:Menteeveyamentor'lardanbirinindiğerinesözlü,fizikselveyacinseltâcizdebulunması

kabuledilemez.(Eğer mentor'unuzun bu davranışlardan herhangi birini size yaşattığını düşünüyorsanız;Mentorluk Program Koordinatörü ile irtibata geçin ve mentorluk ilişkisini sonlandırın.Mentorluk çalışmasından memnun olsanız bile, tâcizin size büyük zarar verebileceğiniunutmayın.)

İstanbul Teknik Üniversitesi Mezunlar Derneği'nde mentorluk ilişkinizden aldığınız desteğitamamlayabilecek birçok kaynak bulunmaktadır. Iphone ve Android işletim sistemlerinidestekleyen uygulamaları edinebilirsiniz. Daha fazla bilgi almak isterseniz, dernek yöneticileriyleiletişimegeçebilirsiniz.

Mentorluk çalışmasından faydalanabilmek için mentor ile derin bir dostluk kurmak şart değildir. Birçok durumda, ilişkiniz profesyonel olacaktır.

YARDIM ALABİLECEĞİNİZ KAYNAKLAR

Mentorlukçalışmasındanfaydalanabilmekiçinmentorilederinbirdostlukkurmakşartde-ğildir.Birçokdurumda,ilişkinizprofesyonelolacaktır.

YARDIMALABİLECEĞİNİZKAYNAKLAR

İTÜMEZUNLARIDERNEĞİMENTORLUKPROGRAMIMentorluk Program Koordinatörü, size yardımcı olabilecek başka bir kaynaktır. Bu kişinin sizeyardımcıolabileceğigenelkonularşunlardır:• MentorlukSistemiileilgiligenelbilgialmak• Mentor'unuzlailetişimegeçmenizeyardımcıolmak.• Mentorlukilişkisinisonlandırmak.• MentorlukProgramıileilgiligörüşleripaylaşmakMentorunuzla birlikte gerçekleştirdiğiniz çalışmalar esnasında yaşadığınız bazı şeyler nedeniylerahatsızlık hissediyorsanız, yanlış giden bir şeyler olmalı. Bu konuyu en azından bir başkasıylakonuşmanızönemtaşır.Güvendiğinizbirarkadaşınızdanalabileceğinizbiryorum, ihtiyacınızolanşey olabilir. Bazı durumlarda rahatsızlıklarınızı çözmek için daha yüksek mercîlerle iletişimkurmanız gerekebilir. Böyle durumlarda kaynaklarınızı kullanın veya Mentorluk ProgramKoordinatörüilehemeniletişimegeçin.Buinsanlarsizeyardımetmekiçinvar.*Uygulamanın Destek bölümünden ya da mentorluk@itumd.org.tr adresi üzerinden MentorlukProgramKoordinatörüileiletişimegeçebilirsiniz.Mentor'unuz, birlikte yaptığınız çalışmaların hayatınızda bir fark yaratıp yaratmadığınısorgulayabilir.Ancak;mentorlukilişkinizinolumluetkilerinifarketmenizbirazzamanalacaktır.Bunedenlementor'unuzun,birlikteyaptığınızbuçalışmalarınkariyerinizveyahayatınızüzerindebiretkisi olmadığını hissetmemesi için; zaman zaman mentor'unuzla birlikte çalışmalarınızı veprogramınızıdeğerlendirmenizyararlıolacaktır.Hedeflerinizi periyodik olarak inceleyin. Bunu yapmak; ilk görüşmelerde kararlaştırdığınızbeklentilerin, hedeflerinizi karşılayıp karşılayamadığını anlamanıza yardımcı olur. İkiniz de,çalışmalarınızı devam ettirebilmek için yeni beklentiler ve hedeflerin konulması gerektiğini farkedebilirsiniz.Zamanlakendinizdeşunlarıfarkedebilirsiniz9;• Mentor'unuzlayaptığınızçalışmalaragittikçedahafazlailgiduymak• Kendinizimentor'unuzadaharahataçabilmek• Dahaiyiodaklanmakvedahafazlasorusormak• Okuldadahamutluhissetmek• Akademikperformansınızıgeliştirmek• Dahahevesliolmak• İşortağıgibihissetmek• Göztemasınıarttırabilmekvedahagüleryüzlüolmak

MENTORLAR ve MENTEELERLE PERİYODİK DEĞERLENDİRME

MENTORLARveMENTEE’LERLEPERİYODİKDEĞERLENDİRME

İTÜMEZUNLARIDERNEĞİMENTORLUKPROGRAMIKendiçabalarınınfarkyarattığınıbilmesimentor'unuzumemnunedecektir.Bunedenle;hayatınızıetkileyenolumludeneyimlerinizimümkünolduğuncamentor'unuzlapaylaşın.YılsonundaİTÜMezunlarıDerneğiMentorlukProgramıyöneticileriresmîbirdeğerlendirmeyapar.Bu değerlendirmede size, programla ilgili fikirlerinizin yanı sıra mentee-mentor eşleşmenizhakkındakidüşüncelerinizvebirsonrakidönemdeaynımentorileçalışmakisteyipistemediğinizdesorulacaktır.Bu el kitabı, etkili mentorluk çalışmasının esasları hakkında mentee'yi bilgilendirmek amacıylatasarlanmıştır. Kapsadığı konular arasında; mentorluğun hedefleri, mentee ve mentorunsorumlulukları, beklentilerin nasıl oluşturulacağı, etkili bir mentorluk ilişkisinin kurulması vesürdürülmesi içindikkatedilmesigerekenesaslar,çeşitlimentorluk ilişkileriveçalışma ilişkisindegerçekleşebilecekolasıolumsuzdurumlarveüstesindengelmeyollarıvardır.Mentorlukilişkileribirçokinsaniçinfarklıihtiyaçlarahizmeteder.Bazılarıkısa,bazılarıömürboyusürer. Mentorluk ilişkisinin kalitesini; birlikte çalıştığınız süreye göre değil, etkileşimlerinizsonucundakigelişiminizegöredeğerlendirin.

ÖZET

Mentorluk ilişkileri geliştikçe yeni süreçlere doğru ilerler. Esnek ve yeniliklere açık olun.

Mentorlukilişkilerigeliştikçeyenisüreçleredoğruilerler.Esnekveyeniliklereaçıkolun.

ÖZET

İTÜMEZUNLARIDERNEĞİMENTORLUKPROGRAMI1Brainard,S.andAiles-Sengers,L.(1994).Mentoringfemaleengineeringstudents:Amodelpro-gramattheUniversityofWashington.JournalofWomenandMinoritiesinScienceandEngineer-ing1,2,123-35.2ibid.3WashingtonStateDepartmentofPersonnel,Aguidetoplanningandconductinganagency'smentoringprogram.Olympia,WA:14.4Murray,M.withOwen,M.A.(1991).Beyondthemythsandmagicofmentoring.SanFrancisco:JosseyBassPublishers.5Maestas-Flores,M.andChavez,M.(1987).PUENTEproject:Thementor'sguide.SanJose,CA:EvergreenValleyCollege.6Simons,G.(1993).Theultimateculturaldifferenceandhowtobridgeit.CareersandtheEngineer,32-33.7Phillips-Jones,L.(1982).Mentorsandproteges:Howtoestablish,strengthenandgetthemostfromamentor/protegerelationship.NewYork:ArborHouse.8Bozarjian,B.andothers.(1993).Workplaceeducationmentoringpilotproject.Finalreport.Bos-ton,MA:MassachusettsStateDept.ofEducation.9Weinberger,S.Ed.(1992).Thementorhandbook:Aguideforadultvolunteers,sponsoringcom-paniesororganizationsandschoolsinvolvedinaone-to-onementor/studentsupportprogram.Norfolk,CT:EducationalResourcesNetwork,Inc.

KAYNAKLAR