Fizyoterapi Rehabilitasyon’da Kanıta

Dayalı Uygulamalar

Doç. Dr. Bülent ELBASAN

Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi

Fizyoterapi Rehabilitasyon Bölümü

FİZYOTERAPİ REHABİLİTASYON

Amaç: Duruş, hareket ve tonusun düzenlenmesi

Nörogelişimsel Tedavi Yöntemleri

Teknolojik Destekli Tedaviler

Ortotik Destekler ve Ekipmanlar

Tamamlayıcı Tıp uygulamaları

NÖROGELİŞİMSEL TEDAVİ-Bobath

Fizyoterapistlerin en sık kullandığı yöntem.

Çocuğun aktif ve fonksiyon içerisinde hareketleri yapması sağlanır.

Kas tonusunun düzenlenmesi.

Günlük yaşama uyarlanabilir.

Çocuğa verilen yardım ile normal duruş ve hareket becerisi kazandırarak, çevreye adapte olmasını sağlamak ve daha kaliteli bir fonksiyonel beceri açığa çıkarılması amaçlanır.

Fizyoterapi erken yaşta başlamalı!

Merkezi sinir sisteminin en çok

değişmeye elverişli olduğu

dönem, yaşamın ilk 5 yılıdır.

NEDEN?

FTR, yenidoğan dönemde başlar;

Yaşa, Tanıya, Çocuğun klinik durumuna, Etkilenim şiddetine ve Katılım düzeyine göre değişiklik

gösterir.

FTR, gerekli olduğu sürece devam eder.

FTR uygulamalarının sıklığı ve yoğunluğu, çocuğun veailesinin ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde düzenlenir.

Hedefler, ailenin ve çocukların önceliklerine görebelirlenmelidir.

Öğrenme, ancak ve ancakgünlük yaşamdaki etkinliklerinçocuğun doğal çevresinde veisteklilik sağlanarak oyuniçinde tekrar edilmesi ilegerçekleşir.

Fizyoterapinin genel hedefi,etkinliklerde günlük beceriyi vekatılımı geliştirmektir.

Son Yıllarda Kullanılan Güncel Yaklaşımlar

Kısmi Ağırlıklı Yürüme Bandı (Treadmill) Eğitimi

Yürüme bandı eğitimi; adımalmayı ve hareket etmeyikolaylaştırmak, normal fizyolojiyeyakın yürüyüş paternine ulaşmakiçin kullanılan aktif, tekrarlayıcı vehedefe özel bir yaklaşımdır.

Hippoterapi

At hareketlerinin tedavide kullanıldığı bir rehabilitasyonyaklaşımıdır.

Gövde kuvvetini ve kontrolünü arttırmak, postüral kuvveti ve dayanıklılığı geliştirmek, ağırlık aktarma ve motor planlamayı geliştirmek için araçtır.

Atın hareketleri; vestibüler (denge), dokunma ve görmeduyularına girdi sağlar.

Ağırlık geçişleri sırasında hasta gövdesini dengeli durumdatutmak için ince ayarlamalar yapar.

Kısıtlayıcı-Zorunlu Hareket Tedavisi

Etkilenmeyen ekstremitenin kısıtlanması ve etkilenen ekstremitenin gün içinde kullanılmaya zorlanması prensibine dayanır.

Etkilenmemiş elin kısıtlanması, etkilenmiş ekstremitenintekrarlı aktivitesine yönelik çalışmalar ve kazanımların günlük yaşam aktivitelerine transferini içeren 3 ana komponentten oluşur.

KZHT’nin klasik protokolü, ardışık 2 hafta

süresince uyanık olunan saatlerin %90’ında

etkilenmemiş üst ekstremitenin kısıtlanması ve

günde en az 3 saat etkilenmiş üst ekstremitenin

yoğun egzersiz programı ile çalıştırılmasını

içermektedir.

Sanal Gerçeklik

• Sanal gerçeklik tedavisi; katılımcılarınagerçekmiş hissi veren, bilgisayarlartarafından yaratılan dinamik birortamla karşılıklı iletişim olanağıtanıyan rehabilitasyon yöntemidir.

Sanal Gerçeklik

• Sanal rehabilitasyonun tüm

formlarında gözlenen en önemli

avantajı interaktivite ve hasta

motivasyonudur.

• Geleneksel tedavilere göre; sanalrehabilitasyonun, performansadair geri bildirim ve motivasyonsağlamasının avantajlı olduğubildirilmiştir.

Video Bazlı Oyunlar

Sanal gerçeklik uygulamalarından biri olan video bazlı oyun tedavi yaklaşımlarında, hasta bilgisayara karşı verilen görevi yaparken, fizyoterapist oyun sırasında verdiği işitsel ya da görsel mesajlarla hastaları egzersize motive eder.

Nintendo ® Wii

Video Bazlı Oyunlar

Microsoft Xbox Kinect

Wii’den farklı olarak herhangi bir kumanda veya platformgerektirmeden hareket sensörleri tarafından tanınmayısağlayan; fizyoterapistlerce aerobik kapasite, fitness,denge, üst ve alt ekstremite güçlendirme amaçlı kullanılanbir oyun sistemidir.

Hedefe Yönelik Fonksiyonel Terapi ve Aktivite Odaklı Terapi

Aile odaklı yaklaşım olup hem

çocuğun hem de ailenin ihtiyaçlarını

birleştirir.

Bu terapilerin temel amacı;

fonksiyonel performansı

desteklemek ve günlük yaşam

aktivitelerindeki bağımsızlığı

aşamalı olarak artırmaktır.

Hedeflerin seçimi, çocuğun

kendisini dahil edecek biçimde aile

ve rehabilitasyon ekibinin işbirliği ile

belirlenmelidir.

Robot Yardımlı Rehabilitasyon

Robotik rehabilitasyon; motor öğrenme

prensiplerine dayanan yoğun, tekrar ve görev

odaklı motor faaliyetlerin çalışıldığı, hastanın

çaba ve dikkatini gerektiren bir fizyoterapi

uygulamasıdır.

Robot yardımlı rehabilitasyon; çocuklarda

sıklıkla alt ekstremite robotları yardımı ile

yapılır.

Sanal gerçeklik uygulamaları ile entegre

kullanılabilir.

Suit Terapi

Elastik bant sistemi sayesinde birbirine bağlantılı;

başlık, yelek, diz yastıkları ve ayakkabı

bileşenlerini içeren yumuşak, proprioseptif ve

dinamik bir ortezdir.

Çocuğun ilerleme ve gelişimini hızlandırmak için

yoğun egzersiz programımızla kombine ettiğimiz

güvenilir ve etkili bir araç.

Günde 3-4 saat, haftada 5 gün, 3-4 hafta

Bimanuel Yoğunlaştırılmış Üst Ekstremite Eğitimi

Aktivite temelli yaklaşımlardan biridir.

Hemiparetikler tek taraflı etkilenimleri olsa bile çoğunluklabimanuel koordinasyonda zorluk yaşarlar.

Refleksoloji Refleksoloji, vücudun herhangi bir bölgesinde ve organlarda spesifik

etkiler oluşturmak için ayak, el ve kulakta bulunan refleks bölgelere

basınç uygulama tekniğidir.

Bu refleks bölgeler bir sensör olarak görev alır ve vücudun farklı

bölümlerini temsil eder. Bu sensörler; homeostazisi sürdürmek,

rahatlama hissi sağlamak, enerji ve kan dolaşımını artırmak için

refleksoloji teknikleriyle uyarılırlar.

Son yıllarda; yüz ve

kulak refleksoloji

uygulamaları da

gündeme gelmiştir.

YOGA

Yoga, 5000 yıllık tarihi olan ve kendine özgü öğretileri olan Hindistan kökenli bir metottur.

“Yoga” kelimesi Sanskrit dilinde “bütünleşme” anlamına gelir ve vücut, akıl ve ruhun bağlantısını anlatır.

Nefes tekniklerini, egzersizi ve meditasyonu içerir.

YOGA

Esneklik artar,

Kısalan kaslarda ve fasyada uzama meydana gelir,

Kuvvet artışı meydana gelir.

Bu sayede kötü postür düzelir ve postür kaynaklı ağrılar azalır.

FES

FES; elektrik stimülasyonunun, fonksiyon ve aktivitesırasında eş zamanlı kullanımını içeren bir uygulamadır.

Alt ve üst ekstremite fonksiyonelliğini arttırdığı, yürümehızını olumlu etkilediği görülmüştür.

Gövde kaslarına uygulanan FES sonucunda ise çocuklarınoturma dengelerinin ve oturma postürlerinin geliştiğigözlenmiştir.

Ortezler ve Yardımcı Ekipmanlar

Fonksiyonel kapasiteyi arttırmak,

Mobiliteye yardımcı olmak,

Enerji tüketimini azaltmak,

Postürü korumak ve düzeltmek,

Eklem limitasyonu ve kontraktürgelişimini engellemek,

Tekerlekli sandalyeye bir alternatif oluşturmak,

Normal biyomekanik düzgünlüğü korumak için ortezler kullanılır.

Yürüme Yardımcıları

Denge artışı, enerji tüketimini ve ekleme binen yüküazaltma, yürüyüş kalitesini artırma ve postüraldüzgünlüğü sağlama yürüme yardımcılarının olasıyararlarıdır, fakat bu yardımcılar genellikle dengeproblemleri için reçete edilir.

Teşekkürler