Versie 10-2-2020 1

Regionaal Opleidingsplan

Cardiologie

OORZON Limburg

Versie 10-2-2020 2

Samenstelling regionale opleidingscommissie Cardiologie OORZON Limburg

MUMC+: Mevr. Drs. T. Dinh, beoogd opleider

Dr. S. Bekkers, beoogd plaatsvervangend opleider

Mevr. N. Hofman, opleidingscoördinator

Zuyderland Medisch Centrum: Dr. T. Lenderink, opleider

Dr. B. Kietselaer, plaatsvervangend opleider

Mevr. C. Heijnen-Theunissen, opleidingscoördinator

VieCuri Medisch Centrum: Dr. B. Rahel, opleider

Dr. L. Eurlings, plaatsvervangend opleider

Mevr. N. Jacobs , opleidingscoördinator

Versie 10-2-2020 3

Inhoud

1. Inleiding regionale opleiding cardiologie OORZON Limburg Pag. 4 1.1 Introductie

1.2 Opleidingsvisie cardiologie

1.3 De cardioloog

1.4 Regionaal opleiden

1.5 Instroom

1.6 De opleiding cardiologie in het kort

1.7 Versnelling van de opleiding

2. Opleidingsinstellingen en opleiders in de OORZON Limburg Pag. 8 2.1. Opleidingslocaties

2.2 Taken en verantwoordelijkheden van de opleiders

2.3 Regionale opleidingscommissie

3. Regionale structuur van de opleiding Pag. 11 3.1 Opbouw van de opleiding

3.2 Vooropleiding Interne geneeskunde

3.3 Basiscurriculum cardiologie

3.4 Profileringsjaar en verdiepingsgebieden

3.5 Opleidingssetting; waar wat te leren?

3.6 Opleiden in algemene competenties en niet-klinische kerntaken

3.7 Diensten

4. Individualisering Pag. 16

5. Supervisie, toetsing en bekwaamverklaring Pag. 17 5.1 Supervisie

5.2 Bekwaamverklaringen / EPA’s

5.3 Toetsingsmomenten

5.4 Toetsinstrumenten

5.5 Beoordeling door de opleidingsgroep

5.6 Bemiddeling en geschilprocedure

5.7 Geïntensiveerd begeleidingstraject

6. Stages Pag. 24

7. Onderwijs Pag. 25 7.1 Landelijk onderwijs

7.2 Regionaal onderwijs

7.3 Lokaal onderwijs

7.4 Onderwijs aan medische studenten en coassistenten

7.5 Wetenschap

8. Toetsing van de opleiding Pag. 28 8.1 Beoordeling van de opleidingsgroep

8.2 Veiligheid van de opleiding

8.3 Evaluatie en actualisering landelijk opleidingsplan cardiologie

8.4 Samenwerken aan kwaliteit

9. Bijlagen Pag. 30 9.1 Opleidingsgroep MUMC+

9.2 Opleidingsgroep Zuyderland MC

9.3 Opleidingsgroep Viecuri MC

9.4 Opleidingsgroep congenitale stage RadboudMC

9.5 Vastgestelde competenties

9.6 Interne Geneeskunde: leerdoelen

9.7 Inhoud stages

9.8 Medisch inhoudelijke thema’s

9.9 Profileringsstages MUMC+

9.10 Profileringsstage Zuyderland MC

9.11 Profileringsstage VieCuri MC

9.12 Onderwijsmomenten

9.13 Entrustable Professional Activities (EPA)

9.14 Lijst met gebruikte afkortingen

Versie 10-2-2020 4

1. Inleiding regionale opleiding cardiologie OORZON Limburg

1.1 Introductie Het regionaal opleidingsteam cardiologie Opleidings- en Onderwijs Regio Zuid-Oost Nederland (OORZON) Limburg heet u van harte welkom in de regionale opleiding cardiologie OORZON Limburg. We hopen dat u zich snel thuis voelt en dat u een boeiende en leerzame periode ingaat. Tevens hopen we dat u een waardevolle bijdrage kunt leveren aan verbetering van de zorg, verdieping van de kennis en ons door uw enthousiasme kunt blijven stimuleren er steeds iets beters van te maken. Dit regionaal opleidingsplan is bedoeld om u een indruk te geven van de structuur van de opleiding cardiologie in OORZON Limburg.

1.2 Opleidingsvisie cardiologie De opleiding tot cardioloog is gericht op het aanleren van de benodigde vaardigheden om het vak cardiologie uit te kunnen oefenen. De vaardigheden worden samengevat volgens het CANMeds model (figuur). Samenvattend functioneert de cardioloog als medische deskundige, communicator, wetenschapper, organisator, netwerker, manager. Het is een professional die effectief kan samenwerken met collega’s en handelt op een maatschappelijke verantwoorde wijze. De gemoderniseerde opleiding is erop gericht om deze competenties te verwerven en zodoende de AIOS beter in staat te stellen om te voldoen aan de verwachtingen van patiënt, collega’s en maatschappij. Hierbij wordt er specifiek aandacht besteed aan het individuele leer- en opleidingsplan van de AIOS. Tijdens de opleiding wordt een actieve houding van de AIOS en opleidingsgroep verwacht om kwalitatief de best mogelijke opleiding samen tot stand te brengen. Hierbij wordt uitgegaan van een competentiegericht leermodel waarbij de klinische praktijk de primaire leeromgeving is. Om de leerdoelen te behalen zijn de AIOS en de opleiders bekend met de einddoelen. De AIOS vraagt actief om feedback en de opleidingsgroep biedt deze actief aan. De vooruitgang (en eventuele aspecten die extra aandacht vereisen) van de AIOS wordt bijgehouden in een individueel portfolio. Hiermee wordt voor zowel de AIOS als de opleidingsgroep een overzicht van het niveau van de benodigde competenties bijgehouden. Door dit inzicht kan de opleiding worden geïndividualiseerd en kunnen individuele leertrajecten worden opgesteld, uiteraard met als uitgangspunt de eindtermen zoals beschreven in het landelijk opleidingsplan. Het is belangrijk om vast te stellen dat de AIOS en de opleidingsgroep gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor de opleiding en de continue modernisatie en optimalisatie ervan.

Figuur. CANMeds model

Versie 10-2-2020 5

1.3 De cardioloog De primaire taak van een cardioloog is de behandeling van patiënten met hartaandoeningen en de behandeling van risicofactoren die kunnen leiden tot hartaandoeningen of gerelateerde vasculaire aandoeningen. Hiervoor is goede medische kennis vereist, die gedurende het werkzame leven dient te worden bijgehouden. Naast medische kennis zijn de relationele vaardigheden minstens zo belangrijk voor het optimaal uitoefenen van het vak. Het contact met patiënten en hun naasten is een essentieel onderdeel van de dagelijkse werkzaamheden van een cardioloog. Ook werkt de cardioloog nauw samen met andere zorgprofessionals waarmee in meer of mindere mate samenwerkingsverbanden moeten worden aangegaan. Een voorbeeld hiervan is het opzetten van zorgtrajecten in samenwerking met de huisartsen om de chronische zorg voor bij voorbeeld hartfalen of post-infarct patiënten te optimaliseren en te waarborgen; of het opzetten van programma’s gericht op primaire preventie van cardiovasculair lijden. Naast deze zeer duidelijk zorg-gerelateerde taken is de cardioloog ook een onderdeel van een vakgroep, meestal ook een medisch specialistisch bedrijf en het ziekenhuis als geheel. Managementtaken, conflictmanagement door tegenstrijdige belangen, reorganisaties, administratie van zorgtaken, onderwijs, onderhandelingen met verzekeraars en collega’s van andere vakgroepen zijn aan de orde van de dag en afhankelijk van de ambities van een cardioloog in meer of mindere mate onderdeel van het takenpakket.

1.4 Regionaal opleiden in OORZON Limburg De regionale opleiding cardiologie OORZON Limburg staat bekend om zijn familiale sfeer en zijn opleidingsgerichte houding. De AIOS staat in onze regio voorop waarbij individualisering hoog in het vaandel staat en mogelijkheden tot differentiatie in een bepaald verdiepingsprofiel in ruime mate wordt aangeboden. De AIOS kan zich tijdens de opleiding ontwikkelen tot een “cardioloog van de toekomst’’: een inhoudelijk en medisch-technisch sterke, en sociaal vaardige cardioloog met aandacht voor toepassen van doelmatige en gepaste zorg in de veranderende samenleving. Het is van groot belang om regionaal op te leiden in de regionale opleiding cardiologie OORZON Limburg zodat AIOS - door het grootste adherentiegebied van Nederland (geschat op een populatie van 1 miljoen) - een gevarieerd aanbod krijgen van patiëntpopulaties, ziektebeelden en differentiatiemogelijkheden, wet- en regelgeving. De cardiologische zorg in Limburg is regionaal ingericht wat betekent dat er gekozen is voor clustering van specifieke ziektebeelden en behandelingen in de verschillende centra. Verderop in dit document vindt u meer informatie. De kernwaardes van de regionale opleiding cardiologie OORZON Limburg zijn dat de AIOS centraal staat en hun eigen opleiding kan invullen, en dat compententie-gericht opleiden voorop staat. We geven daarnaast de AIOS ruimte om ook niet-medische competenties te ontwikkelen bv in een Plus-traject. Dit alles in een familiale sfeer met laagdrempelig benaderbare opleidingsgroepen en omrand door cursorisch regionaal onderwijs vóór en dóór de AIOS. Door de regelmatige overlegmomenten en afstemming tussen de opleiders van de regionale opleiding cardiologie partnercentra (Maastricht, Venlo/Venray en Sittard-Geleen/Heerlen) worden alle aspecten van de opleiding tot cardioloog geborgd en verder verbeterd door gebruikmaking van de PDCA cyclus van de regionale opleiding. We verwachten van de AIOS dat zij persoonlijk leiderschap omtrent de opleiding tonen door een pro-actieve houding.

1.5 Instroom Werving voor de opleiding vindt plaats in het MUMC+ waarbij de kandidaten vanuit een positie als arts niet in opleiding tot specialist (ANIOS) worden geselecteerd, al dan niet met een voorafgaand promotietraject. Het strekt tot de aanbeveling dat kandidaten voorafgaand aan het ANIOS positie in MUMC+ reeds een ANIOS positie in één van de partnercentra heeft bekleed.

Versie 10-2-2020 6

1.6 De opleiding cardiologie in het kort In de huidige opleidingsstructuur staat het denken en formuleren van leerdoelen in termen van competenties centraal. De inhoud van de cardiologie is onderverdeeld in 7 themagroepen, die verder zijn onderverdeeld in 27 themakaarten. De themakaarten definiëren de vereiste kennis en taken (aangeduid als kritische beroepssituaties) die de AIOS verricht binnen een specifiek thema. De huidige opleiding tot cardioloog is bedoeld om artsen op te leiden tot een goed algemeen cardioloog. Elke AIOS doorloopt de eerste 5 jaar hetzelfde programma, bestaande uit de vooropleiding interne geneeskunde (2 jaar) en het basiscurriculum cardiologie (3 jaar). De onderdelen of stages van het basiscurriculum worden in de primaire opleidingskliniek en gedeeltelijk extern gevolgd. De opleiding bestaat uit een aantal vaste onderdelen die naar gelang de competenties en leerdoelen van de AIOS korter (versnelling van de opleiding) of langer zullen duren. Het laatste (6e) jaar van de opleiding is een verdiepingsperiode en zal worden gebruikt om de basale kennis en vaardigheden uit te breiden en extra aandacht te besteden aan hiaten in de basiscompetenties uit de eerste 5 jaar. Er wordt in het 6e opleidingsjaar zelfstandiger gewerkt dan in de eerste 5 basisjaren. Uiteindelijk is de AIOS, als opstap naar de toekomstige positie als zelfstandig werkend cardioloog, in staat om ANIOS, jongerejaars AIOS en allied professionals te superviseren. Tijdens de opleiding kan de AIOS samen met de regionale opleidingscommissie er voor kiezen om accenten te leggen waarmee hij/zij zich kan profileren in een deelgebied van de cardiologie of op een organisatorisch gebied zoals bijvoorbeeld gezondheidsmanagement. Deze profileringsgebieden werden eerder aandachtsgebieden genoemd en waren een specialistisch onderdeel van de laatste fase van de opleiding. Een verdiepingsstage in een van deze profileringsgebieden vindt plaats in het laatste jaar in één of twee onderwerpen naar keuze, gedurende 6 maanden of 50% van de tijd. Binnen de cardiologie zijn er een aantal medisch-inhoudelijke profileringsgebieden, te weten:

invasieve cardiologie elektrofysiologie niet-invasieve beeldvorming congenitale cardiologie intensive cardiac care

Hiernaast zijn ook andere niet-medisch inhoudelijke profileringsgebieden mogelijk zoals onderwijs, management, bestuurlijke vorming etc. Het huidig streven dat men tot algemeen cardioloog wordt opgeleid heeft als gevolg dat deze profilering in de praktijk minder aandacht krijgt dan men tot op heden gewend was. Daardoor zullen er in de toekomst minder superspecialisten worden opgeleid. Cardiologie is het medisch specialisme dat gericht is op de preventie, de diagnostiek en de behandeling van hart- en vaatziekten. Een aantal ontwikkelingen zal er toe leiden dat de zorg in de toekomst verandert. De bevolking groeit en vergrijst, en de (technische) mogelijkheden in de medisch-specialistische zorg nemen toe. Dit leidt tot een veranderend aanbod van patiënten met meer chronische aandoeningen en meer multimorbiditeit. Een goede samenwerking tussen de verschillende specialismen is essentieel om deze groeiende groep patiënten te kunnen (blijven) behandelen. Ook is de moderne patiënt beter geïnformeerd en kritischer, en zal zij meer betrokken willen worden bij haar diagnostiek en behandeling. In het rapport “Cardioloog van de toekomst” (https://www.nvvc.nl/PDF/Over%20de%20NVVC/2016_Rapport_cardioloog-van-de-toekomst.pdf) wordt stilgestaan bij bovengenoemde, toekomstige veranderingen. In dit rapport wordt de behoefte geschetst aan grofweg drie typen cardiologen: 1) de algemeen cardioloog met eventueel een

Versie 10-2-2020 7

aandachtsgebied, 2) de subspecialist en 3) de cardioloog met een niet-medisch aandachtsgebied, zoals een cardioloog met management of bestuurlijke taken. Het uitgangspunt is en blijft dat iedereen opgeleid wordt tot algemeen cardioloog zoals ook beschreven in het landelijk opleidingsplan cardiologie (https://www.nvvc.nl/Opleiding/opleiding-tot-cardioloog).

1.7 Versnelling van de opleiding Na afronding van de opleiding tot basisarts en het verkrijgen van een BIG-registratie kan gestart worden met de vervolgopleiding tot cardioloog. In de praktijk zal een groot deel van de AIOS tevoren een (promotie-)onderzoek hebben gedaan en/of klinische ervaring hebben opgedaan als ANIOS. De opleiding duurt maximaal 6 jaar en bestaat uit een vooropleiding interne geneeskunde (maximaal 2 jaar) en de specifieke cardiologische opleiding (maximaal 4 jaar, waarvan minstens 1 jaar buiten het primaire opleidingsziekenhuis zal worden gevolgd, het externe jaar). De komende jaren zal de opleidingsduur per AIOS op basis van behaalde competenties worden geïndividualiseerd met het streven dat 80% van de AIOS de vervolgopleiding gemiddeld 5 maanden sneller doorloopt anno 2025. Voor een deel kan dit bewerkstelligd worden door het streven naar versnelling van de vooropleiding interne geneeskunde met 3 maanden.

Versie 10-2-2020 8

2. Opleidingslocaties en leden opleidingsgroep OORZON Limburg

2.1 Introductie opleidingslocaties

In de regionale opleiding cardiologie OORZON Limburg is bewust gekozen voor verdeling van de opleiding in de partnercentra; de opleiding volgt namelijk de aanwezige expertise en het patiëntenaanbod op de specifieke subspecialiteiten.

Het Maastricht UMC+ (MUMC+) is een samenwerkingsverband tussen het Academisch Ziekenhuis Maastricht (azM, voortgekomen uit het stadsziekenhuis van Maastricht) en de Universiteit Maastricht (UM). Het academische deel van de opleiding wordt verzorgd door het Maastricht UMC+. Wetenschappelijk onderzoek binnen het MUMC+ sterk is ontwikkeld in de verschillende onderzoekscentra (o.a. CARIM en CAPHRI) en deelname aan onderzoek wordt gestimuleerd. Het MUMC heeft naast de regionale academische functie ook een lokale stadsfunctie. Het MUMC+ heeft een opleidingsbevoegdheid voor 3 jaren inclusief het verdiepingsjaar. Dit maakt dat de AIOS tijdens de opleiding wordt blootgesteld aan een breed palet van cardiologische zorg. De academische stages op de afdelingen en poli zorgen voor adequate verdieping. In Nederland maakt het MUMC+ zich sterk voor echelon-overstijgende samenwerkingsverbanden en preventieve geneeskunde. Het MUMC+ leidt AIOS op die medisch inhoudelijk, maatschappelijk uitstekende en bij de patiënt passende zorg kunnen verlenen in het huidige en toekomstige werkveld. Het MUMC+ heeft een heldere structuur van kwaliteitszorg op het gebied van medische vervolgopleidingen met een uitgebreid onderwijskundig expertise centrum. Hierbij garandeert het MUMC+ een kwalitatief hoogwaardig en veilig leer-werkklimaat op ziekenhuis- en afdelingsniveau. Binnen het MUMC+ is het Hart- en Vaatcentrum opgericht, waartoe de afdeling cardiologie behoort. Het Hart- en Vaatcentrum behoort tot de top van Europese centra. De speerpunten in zowel zorg als research zijn ritmestoornissen en hartfalen. Er worden fellowships aangeboden in invasieve cardiologie, elektrofysiologie en (electrical management of) hartfalen.

Het Zuyderland Medisch Centrum is een Samenwerkend Topklinisch opleidings Ziekenhuis (STZ), ontstaan door fusie van de ziekenhuizen in Heerlen, Brunssum, Kerkrade en Sittard. Zuyderland MC is een van de grootste perifere opleidingsziekenhuizen van Nederland. Onderwijs en opleiding staan hoog in het vaandel en het Zuyderland MC heeft in maart 2018 als één van de eerste vier ziekenhuizen een Registratie Commissie Geneeskundig Specialisten (RGS) instellingscertificaat behaald. Sindsdien vinden de externe opleidingsvisitaties in afgeslankte vorm plaats. Er zijn in 2018 twaalf STZ topklinische functies erkend binnen Zuyderland MC en opgenomen in het STZ Topklinisch Zorgregister. Bureau Wetenschappelijk Onderzoek (BWO) verzorgt de ondersteuning voor alle onderzoekers binnen Zuyderland MC. Zuyderland MC heeft een opleidingsbevoegdheid voor 1 jaar in het basiscurriculum (B-jaar), 6 maanden verdiepingsstage invasieve cardiologie en 6 maanden verdiepingsstage cardiale devices. Speerpunten van de afdeling cardiologie zijn interventiecardiologie en beeldvorming. Er wordt een fellowship aangeboden in cardiale beeldvorming.

Het VieCuri Medisch Centrum voor Noord Limburg is in 2000 ontstaan na fusie van de ziekenhuizen in Venray en Venlo. Als Samenwerkend Topklinisch opleidings Ziekenhuis (STZ) levert VieCuri hooggespecialiseerd zorg met een bovenregionale functie. De hoofdlocatie is gesitueerd in Venlo, waar de spoedeisende zorg, de intensive care en de belangrijkste verpleegafdelingen geconcentreerd zijn. Venray fungeert als electief centrum voor dagverpleging en kort verblijf. Als opleidingsziekenhuis wil VieCuri een goed opleidingsklimaat en goede opleidingsfaciliteiten realiseren als bijdrage aan een kwalitatief goede regionale opleiding én

Versie 10-2-2020 9

medische zorg. VieCuri ziet het dan ook als een belangrijke taak om onderwijs, scholing, medisch wetenschappelijk onderzoek en opleidingsbevoegdheden te stimuleren en uit te breiden. Alle opleidingsactiviteiten zijn organisatorisch samengevoegd in het Leerhuis. Onderdeel van het Leerhuis is het Wetenschapsbureau, dat ondersteuning biedt bij het opzetten en uitvoeren van (wetenschappelijk) onderzoek. Viecuri MC heeft een opleidingsbevoegdheid voor 1 jaar in het basiscurriculum (B-jaar) en 6 maanden verdiepingsstage invasieve cardiologie. Speerpunten van de afdeling cardiologie zijn invasieve cardiologie en beeldvorming. Er wordt een fellowship aangeboden in cardiale beeldvorming en invasieve cardiologie.

In het Zuyderland MC en Viecuri MC wordt 1 jaar van het basiscurriculum van de opleiding cardiologie (het zgn. B-jaar) gevolgd omdat deskundigheid in beeldvorming, invasieve cardiologie (coronairangiografie/PCI) en pacemakerimplantaties) in ruime mate aanwezig is, en waarover hands-on onderwijs en opleiding gegeven wordt. AIOS zijn de afgelopen jaren hierdoor in staat geweest om gedurende hun stagetijd meer dan 300 coronairangiografieën en 50 pacemakerimplantaties te verrichten naast uitgebreide exposure aan tranthoracale en –oesophagele echocardiografie. Indien AIOS hun B-jaar in Zuyderland MC volgen zal dat in de vorm van een detachement vanuit MUMC+ zijn, de AIOS in Viecuri verkrijgen een lokaal arbeidscontract. In het MUMC+ wordt tijd vrijgemaakt voor de overige 3 jaar bestaande uit de volgende stages : verpleegafdeling, acuut blok inclusief Eerste Hart Hulp, consulten, hartbewaking, beeldvorming, cardiothoracale chirurgie en elektrofysiologie. De congenitale stage wordt aangeboden nauwe samenwerking met RadboudMC alwaar de AIOS 0,4 FTE van deze stage zal volgen gedurende 3 maanden.

MUMC+ A opleiding (3 jaar bij 1 FTE)

Opleidingsteam: Drs. T. Dinh (beoogd opleider), Dr. S. Bekkers (beoogd plaatsvervangend

opleider), Mevr. Nadine Hofman (opleidingscoördinator)

Secretariaat opleiding cardiologie tel: 043-3877093

P. Debyelaan 25, Postbus 5800, 6202 AZ Maastricht

Secretariaat.opleiding.cardiologie@mumc.nl

Zuyderland Medisch Centrum B opleiding (1 jaar bij 1 FTE)

Opleidingsteam: Dr. T. Lenderink (opleider), Dr. B. Kietselaer (beoogd plaatsvervangend opleider), Mevr. Carin Heijnen - Theunissen(opleidingscoördinator) Secretariaat opleiding cardiologie tel: 088-4597402

Locatie Heerlen Locatie Sittard/Geleen H. Dunantstraat 5 Dr. H. van der Hoffplein 1 Postbus 4446 Postbus 5500 6401 CX Heerlen 6130 MB Sittard

car.theunissen@zuyderland.nl

VieCuri Medisch Centrum B opleiding (1 jaar bij 1 FTE)

Opleidingsteam: Dr. B. Rahel (opleider), Dr. J. Meeder (plaatsvervangend opleider),

Mevr. Nelly Jacobs (opleidingscoördinator)

Secretariaat opleiding cardiologie tel: 077-3205297 Locatie Venlo Tegelseweg 210

Versie 10-2-2020 10

Postbus 1926 5900 BX Venlo

njacobs@viecuri.nl

RadboudUMC GUCH stage (3 maanden, 0,4 FTE)

Opleidingsteam: Prof. dr. A. van Dijk (opleider), Dr. R. Nijveldt (plaatsvervangend opleider),

Mevr. Tanja van den Heuvel (opleidingscoördinator)

Secretariaat opleiding cardiologie tel: 024 - 3616550 Geert Groteplein Zuid 10 6525 GA Nijmegen Tanja.vandenHeuvel@radboudumc.nl

2.2 Taken en verantwoordelijkheden opleiders De opleiding wordt verzorgd door de gehele staf binnen MUMC+(bijlage 1) inclusief de

opleidingscommissie kerngroep/stagemoduleleiders, Zuyderland MC (bijlage 2) en VieCuri MC (bijlage 3) en door de congenitale staf in het RadboudUMC (bijlage 4).

De eindverantwoording voor de organisatie van de gehele regionale opleiding cardiologie OORZON Limburg ligt bij de (plaatsvervangend) opleider van het MUMC+. De eindverantwoording voor de organisatie tijdens het perifere jaar ligt bij de (plaatsvervangend) opleiders van Zuyderland MC en VieCuri MC, respectievelijk.

Organisatie van stages: (plaatsvervangend) opleiders MUMC+, Zuyderland MC en VieCuri MC i.c.m. stagemoduleleiders MUMC+

Begeleiding en toetsing: de gehele opleidersstaf, aangestuurd door de (plaatsvervangend) opleiders MUMC+, Zuyderland MC en Viecuri MC

Organisatie onderwijs: (plaatsvervangend) opleider MUMC+

Portfolio: (plaatsvervangend) opleider in elk specifiek centrum i.c.m. de stagemoduleleiders.

Overdracht bekwaamheden en kwaliteitseisen: (plaatsvervangend) opleider MUMC+, Zuyderland MC en Viecuri MC

Ontwikkelen profileringsstages; (plaatsvervangend) opleider MUMC+ en (plaatsvervangend) opleider Zuyderland MC voor de interventiecardiologie

Begeleiden van de kwaliteitscyclus: (plaatsvervangend) opleiders MUMC+, Zuyderland MC en VieCuri MC i.c.m. stagemoduleleiders MUMC+

2.3 Regionale opleidingscommissie (Plaatsvervangend) opleiders MUMC+, Zuyderland MC en VieCuri MC

Vertegenwoordiger AIOS MUMC+

Vertegenwoordiger AIOS Zuyderland MC

Vertegenwoordiger AIOS VieCuri MC

De regionale opleidingscommissie vergadert elke drie maanden voorafgaand aan de regionale refereeravond, samen met de AIOS vertegenwoordigers van MUMC+ en de AIOS die op dat moment de B-opleiding volgen. Aan de hand van een regionale-PDCA cyclus wordt de regionale opleiding geëvalueerd. Tevens worden de PDCA cycli van de partnercentra doorgenomen waarmee de stages op de verschillende locaties inhoudelijk worden besproken. Nadien wordt, in afwezigheid van de AIOS, het functioneren van AIOS inclusief besproken inclusief de Entrustable Professional Activities (EPA) niveaus. De overdracht van behaalde EPA’s is tevens een vast agendapunt.

Versie 10-2-2020 11

3. Regionale structuur van de opleiding

3.1 Opbouw van de opleiding De nominale duur van de opleiding tot cardioloog is zes jaar. Op basis van individueel functioneren is versnelling en verlenging mogelijk. Versnelling kan worden toegekend bij aanvang van de opleiding op basis van eerder behaalde competenties tijdens bijvoorbeeld een ANIOS schap. Het maximum is 12 maanden. Versnelling kan op verschillende onderdelen van de opleiding worden toegekend (vooropleiding interne geneeskunde, B-jaar, algemeen gedeelte, profileringsstage). De opleiding is voltooid zodra de AIOS voldoet aan de vastgestelde competenties, zie bijlage 5. De opleiding bestaat uit: • een opleiding interne geneeskunde van 2 jaar in het MUMC+, Zuyderland MC locatie Heerlen óf het VieCuri MC locatie Venlo. • een opleiding cardiologie van 4 jaar waarvan 1 jaar gevolgd in VieCuri MC locatie Venlo óf in Zuyderland MC. De overige 3 jaren worden gevolgd in MUMC+ (m.u.v. een congenitale stage waarbij gedurende 3 maanden 2 dagen per week in het RadboudUMC worden gevolgd) waarvan het laatste jaar een profileringsjaar betreft. Indien dit profileringsjaar een verdiepingsstage ‘invasieve cardiologie’ bevat kan deze stage gedurende 6 maanden ook worden gevolgd in Zuyderland MC locatie Heerlen of het VieCuri MC locatie Venlo. Zie figuur 1 voor de opbouw van de opleiding zoals ook vastgelegd in het landelijk opleidingsplan.

3.2 Vooropleiding Interne geneeskunde Duur en setting De opleiding start met interne geneeskunde (de interne vooropleiding), deze wordt ingeroosterd voor 21 maanden. Wanneer blijkt dat de gestelde competenties niet gehaald worden, kan in overleg met de opleider cardiologie het deel interne geneeskunde met 3 maanden verlengd worden. Daarna zal de AIOS doorstromen naar het deel cardiologie. In de OORZON Limburg kan de opleiding interne geneeskunde worden gevolgd in een van onderstaande centra:

Versie 10-2-2020 12

MUMC+, opleider Prof. dr. Richard Koopmans (043-3874362), richard.koopmans@mumc.nl

VieCuri MC, opleider Dr. M. Hermans (077-3205555), marchermans@viecuri.nl

Zuyderland MC, opleider Dr. J. Buijs (045-5766584), j.buijs@zuyderland.nl Inhoud Tijdens het deel interne geneeskunde worden de volgende verplichte stages gevolgd: • algemene interne geneeskunde: verpleegafdeling en acute geneeskunde (9-12 maanden) inclusief diabetes zorg en vasculaire geneeskunde • intensive care geneeskunde (4 maanden); • longziekten (4 maanden); • nefrologie (4 maanden). De inhoud van de stages staat beschreven in bijlage 6. De AIOS cardiologie volgt alle onderwijsmomenten en cursussen, zoals die verplicht worden aangeboden voor de AIOS interne geneeskunde in de eerste 24 maanden van de opleiding.

3.3 Basiscurriculum cardiologie Duur en setting De duur van het cardiologie basiscurriculum bedraagt 36 maanden (bij een voltijdse opleiding) waarvan 12 maanden in Zuyderland MC of VieCuri MC locatie Venlo worden gevolgd en 24 maanden in het MUMC+. De congenitale stage wordt in MUMC+ (0,6 FTE) en RadboudUMC (0,4 FTE) gevolgd. M.u.v. de hartcatheterisatiestage duren de stages 3 maanden. Inhoud Tijdens de vervolgopleiding cardiologie worden de volgende stages gevolgd: Stage Duur MUMC+ Zuyderland MC VieCuri MC

Verpleegafdeling 1 3 maanden X X

Niet invasieve beeldvorming 1 3 maanden X X

Hartkatheterisatie* 6 maanden X X

Verpleegafdeling 2 3 maanden X

Niet invasieve beeldvorming 2 3 maanden X

Eerste Hart Hulp 3 maanden X

Consulten 3 maanden X

Cardio-thoracale chirurgie 3 maanden X

Congenitale cardiologie (i.c.m. RadboudMC) 3 maanden X

Hartbewaking 3 maanden X

Elektrofysiologie en devices ** 3 maanden X

Lijnstage poli (100-150 dagdelen) 36 maanden X X X Tabel 1. Overzicht indeling stages * inclusief pacemakerimplantaties ** inclusief de begeleiding en controle van patiënten na pacemakerimplantatie, ICD implantatie en ablatie De stage inhoud is in bijlage 7 opgenomen, inclusief leerdoelen, thema’s, bekwaamheidsniveaus EPA’s, en stageroosters. Volgorde van stages is variabel waarbij de stages cardio-thoracale chirurgie, GUCH, elektrofysiologie en devices en Hartbewaking bij voorkeur in jaar 5 plaatsvinden. De inhoud van de stages wordt bepaald door de 27 medisch inhoudelijke thema’s. Daarnaast worden de vorderingen en het zelfstandigheidsniveau van de AIOS vastgelegd met behulp van EPA’s en een verrichtingenlijst. Hieronder volgt nadere uitleg. In figuur 2 staat de samenhang tussen de thema’s, EPA’s en verrichtingen samengevat. 1. Thema’s (bijlage 8):

Versie 10-2-2020 13

De thema’s vormen een blauwdruk van voor de cardiologie specifieke onderwerpen en kunnen als leidraad worden gebruikt. Deze thema’s omvatten het expertise domein van de cardioloog. Aan deze thema’s zijn belangrijke cardiologische ziektebeelden gekoppeld. De thema’s staan uitgebreid beschreven in het Landelijke opleidingsplan Cardiologie 2018 (link) en in bijlage 8. 2. EPA’s: Een EPA is een beroep specifieke situatie en betreft een activiteit die toevertrouwd wordt aan de AIOS. Een EPA kent verschillende bekwaamheidsniveaus zoals verder uitgelegd in hoofdstuk 5 van dit document. De opleiding heeft 5 EPA’s die afgetekend dienen te worden, te weten: consultvoering, polikliniek, diensten, verpleegafdeling en Eerste Hart Hulp / CCU. 3. Verrichtingenlijst: De opleiding heeft verplichte en facultatieve verrichtingen die worden afgetekend: Verplicht: ergometrie, Advanced Life Support, cardioversie (medicamenteus/elektrisch), echocardiogram transthoracaal (incl. focus echocardiogram), echocardiogram transoesophageaal, inbrengen centraal veneuze lijn (inclusief PICC lijn), rechter hartkatheterisatie inclusief cardio-output meting, linker hartkatheterisatie, basis programmering pacemaker/ICD. Facultatief: inbrengen tijdelijke pacemakerlead, inbrengen permanente pacemaker en pericardpunctie.

3.4 Profileringsjaar en verdiepings mogelijkheden Duur en setting De nominale duur van de profileringsperiode is 12 maanden waarvan 6 maanden een verdiepingsstage behelsd en wordt gevolgd MUMC+, met uitzondering van de verdiepingsstage ‘invasieve cardiologie’ welke gedurende 6 maanden gevolgd kan worden in Zuyderland MC locatie Heerlen of VieCuri MC locatie Venlo. Inhoud Na afronding van het basiscurriculum (eind jaar 5) start de AIOS met de verdiepingsperiode. Het profileringsjaar wordt voor 50% van de tijd gebruikt om de basale kennis en vaardigheden uit te breiden en extra aandacht te besteden aan de competenties uit het basiscurriculum waarin de AIOS nog tekortschiet. In het MUMC is gekozen voor een 3-maandse supervisie stage op de verpleegafdeling cardiologie en voor diensten die over de gehele verdiepingsperiode wordt verdeeld (totaal 3 maanden). Er wordt in de verdiepingsperiode zelfstandiger gewerkt. Uiteindelijk heeft de AIOS ook een superviserende rol over de ANIOS, jongerejaars AIOS en allied-professionals als opstap

Versie 10-2-2020 14

naar de toekomstige positie als zelfstandig werkend cardioloog. EPA niveau 5 betreffende de EPA’s ‘diensten’ en ‘verpleegafdeling cardiologie’ kan tijdens deze 6 maanden worden behaald. Daarnaast vindt gedurende 6 maanden verdere verdieping plaats tijdens de verdiepingsstage in één of twee specifieke profileringsgebieden naar keuze, zoals: invasieve cardiologie (hartkatheterisatie), electrofysiologie, pacemakers en ICDs, hartfalen (evt. assist devices, harttransplantatie), non-invasieve beeldvorming (o.a. cardiale MRI, cardiale CT, nucleaire cardiologie), congenitale cardiologie, intensive cardiac care, sportcardiologie, cardiogenetica, ouderencardiologie, gender sensitieve cardiologie, klinisch leiderschap. Deze lijst is niet limitatief. De keuze van het profileringsprofiel vindt plaats in overleg met de A-opleider, na overleg met de A-opleidingsgroep. In overleg met de A-opleider kunnen eventueel andere onderwerpen gekozen worden. Indien een (nieuw) aandachtsgebied structureel aangeboden wordt, dient eerst een stagebeschrijving met leerdoelen ter goedkeuring aan de Plenaire Visitatiecommissie (PVC) cardiologie overlegd te worden. Een verdiepingsstage kan ook in een andere erkende opleidingskliniek plaatsvinden, in overleg met de opleider en afhankelijk van beschikbaarheid van deze stage. In het individueel opleidingsplan (IOP) beschrijft de AIOS welke verdiepingsstages hij/zij volgt en wat hij/zij daarin gaat doen c.q. heeft gedaan. Op basis hiervan kan de AIOS hogere bekwaamheidsniveaus bereiken dan de basis vereisten. Na voltooiing van de verdiepingsperiode wordt de AIOS door de RGS geregistreerd als (algemeen) cardioloog. De aangeboden verdiepingsstages die binnen MUMC+, Zuyderland MC en VieCuri MC worden aangeboden zijn samengevat in bijlage 9 en 10 en 11.

3.5 Opleidingssetting; waar wat te leren? Leren op de werkplek wordt vanuit de huidige visie op de opleiding gezien als de meest belangrijke manier voor de AIOS om zich te ontwikkelen tot cardioloog. Het opleiden wordt hierbij voor een groot deel gewaarborgd door de dagelijkse feedback die een AIOS krijgt van verschillende professionals in de directe werkomgeving. Onderwijsmomenten die bij het leren op de werkplek een grote rol spelen zijn onder andere de overdracht, grote visite en patiëntbesprekingen, radiologie- en pathologie besprekingen, subspecialistische multidisciplinaire besprekingen, refereeravonden, zelfstudie en cursorisch onderwijs. De onderwijsmomenten in de regionale opleiding cardiologie OORZON Limburg zijn te vinden in bijlage 11. Ten aanzien van zelfstudie wordt van de AIOS verwacht dat zij kennis hebben van de richtlijnen, literatuur bestuderen en e-learning modules doorlopen ter voorbereiding op de dagelijkse beroepsactiviteiten en de kennistoets. De opleidingsgroep en AIOS zijn vrij om naast bovengenoemde activiteiten ook andere onderwijsmomenten in te passen. Diensten en volgen van onderwijs Naast het leren op de werkplek vormen werken en leren/studeren buiten kantooruren een integraal onderdeel van de opleiding en de latere beroepspraktijk van de cardioloog. De keerzijde van het doen van avond-, nacht- en weekenddiensten* bestaat uit het missen van patiëntgebonden en niet-patiëntgebonden opleidingsmomenten tijdens kantooruren. Daartegenover staat dat er in de diensten een hoge mate van blootstelling aan opleidingsmomenten kan zijn die zich overdag minder frequent voordoen en waarbij er nauw moet worden samengewerkt met de supervisor. Ook kunnen diensten extra eisen stellen aan de competenties van de AIOS vanwege de beperkte aanwezigheid van zorgprofessionals tijdens diensttijden. * De AIOS verricht avond-, nacht- en weekenddiensten, conform lokale afspraken en rekening houdend met de relevante wettelijke bepalingen. De diensten worden ingevuld voor minimaal 15% en maximaal 25% van de totale arbeidstijd.

Versie 10-2-2020 15

3.6 Opleiden in algemene competenties en niet-klinische kerntaken De cardioloog van de toekomst is een medisch specialist die meer competenties moet bezitten dan de competentie medisch handelen. Daarnaast is er in het zorglandschap niet alleen behoefte aan uitsluitend klinisch opererende cardiologen, maar ook aan cardiologen die zich focussen op andere domeinen zoals wetenschap, onderwijs, patiëntveiligheid, medisch leiderschap, doelmatigheid, ouderenzorg en patiëntparticipatie. Uit evaluatie van de medische vervolgopleidingen blijkt dat deze generieke vaardigheden onvoldoende aan bod komen in de huidige opleidingsstructuur. Dit heeft geleid tot het CanBetter project binnen de KNMG (https://www.medischevervolgopleidingen.nl/sites/default/files/VanCanMEDSnaarCanBetter_2015.pdf) dat als doel heeft meer praktische invulling te geven aan de inbedding van deze vaardigheden binnen de opleiding tot cardioloog. Er is hierbij een gelaagdheid aangebracht in de verschillende niveaus. Het basisniveau (laag 1) moet worden behaald door elke AIOS en is opgenomen in de EPA’s. Naast verwerking in de diverse EPA’s leert de AIOS ook middels specifieke scholing over maatschappelijke thema’s. Dit zal met name in het landelijke en lokale onderwijs (onder andere discipline-overstijgend onderwijs) plaatsvinden. Binnen het programma van het landelijk cursorisch onderwijs wordt een aantal dagdelen specifiek aan actuele thema’s besteed, waaronder de verplichte Cardiovasculair onderwijs instituut (CVOI) cursus geriatrische cardiologie. Verdere verdieping in de verschillende domeinen is mogelijk (laag 2), meestal te behalen in een regionale setting. Voor geselecteerde AIOS is het uitwerken van een domein in de vorm van een profiel mogelijk (laag 3), meestal te behalen op landelijk niveau dan wel uitmondend in een dissertatie. Naast de al genoemde domeinen/vaardigheden kunnen ook andere thema’s op regionaal/lokaal niveau worden toegevoegd. In de regionale opleiding cardiologie OORZON Limburg wordt ook gelegenheid gegeven aan talentvolle AIOS om deel te nemen aan een Plustraject. Dit initiatief komt vanuit de Raad van Bestuur MUMC+ waarbij het MUMC+ vanuit haar strategie voor de toekomst meer verbinding maken tussen beleid, praktijk, onderzoek en opleiding. Daartoe worden diverse thema’s en maatschappelijk relevante vraagstukken zoals doelmatigheid van zorg, duurzame inzetbaarheid van werknemers en positieve gezondheid voortdurend geagendeerd. De inzet van deze maatschappelijke thema’s in de zorg eisen belangrijke vaardigheden en discipline overstijgende competenties van de toekomstige professional. Hierbij kan gedacht worden aan medisch handelen, kennis en wetenschap, management, organisatie, samenwerken, communicatie, professionaliteit en maatschappelijk handelen. De geselecteerde AIOS kan deelnemen aan één van de onderwijsmodulen die worden aangeboden door de Faculty of Health, Medicine and Life Sciences van Maastricht University te weten Healthcare Policy, Innovation and Management (HPIM); Work, Health and Career (WHC) , en Health Education and Promotion (HEP). Daarnaast volgen alle AIOS een stralingscursus en leggen het daarbij behorende examen af tot stralingsdeskundige niveau 4 voor medisch specialisten. Tevens wordt verwacht dat AIOS deelnemen aan discipline overstijgend onderwijs (DOO) wat door o.a. de OORZON wordt verzorgd (https://www.oorzon.nl/).

3.7 Diensten Tijdens de gehele opleiding (ook het profileringsjaar) werken AIOS minimaal 15% en maximaal 25% van de tijd in de dienst. De diensten worden verricht op de locatie waar op dat moment de opleiding wordt gevolgd, en worden tijdens de verdiepingsstage evenredig verdeeld over de locaties.

Versie 10-2-2020 16

4. Individualisering Het individuele portfolio wordt vastgelegd in VREST en bestaat uit dagelijkse verslagleggingen van observaties en beoordelingen van supervisoren, stafleden en andere zorgmedewerkers waar de AIOS direct mee in contact komt. Hieronder wordt verstaan: korte praktijk beoordelingen (KPB’s), multisource 360º feedback, zelfreflecties, individueel opleidingsplan (IOP), registratie van verrichtingen (Objective Structured Assessment of Technical Skills , OSATS) en het niveau van bekwaamheden (EPA). Daarnaast worden stage-beoordelingen vastgelegd alsmede jaargesprekken.

Het IOP wordt jaarlijks opgesteld na de vooropleiding interne geneeskunde. De doelstellingen van de individuele AIOS worden in het IOP vastgelegd en geëvalueerd. Er wordt een plan van aanpak beschreven waarbij er vervolgafspraken worden gemaakt over differentiatiemogelijkheden inclusief niet-medische competenties en research. Het IOP wordt met de opleider en plaatsvervangend opleider besproken op jaarbasis en indien gewenst vaker.

Een AIOS die de opleiding nominaal doorloopt zal 6 jaar nodig hebben om de verschillende EPA’s voldoende te ontwikkelen. Een (groot) deel van de AIOS zal op basis van (eerder) bereikte competenties de opleiding sneller kunnen doorlopen. Het streven is om het deel interne geneeskunde gemiddeld 3 maanden sneller af te sluiten en verdere versnelling (indien mogelijk) binnen het deel cardiologie te bewerkstelligen. Dit wordt per individuele AIOS afgewogen en afgestemd. Indien de ontwikkeling van de AIOS stagneert, behoort verlenging van de opleiding middels een geïntensiveerd begeleidingstraject tot de mogelijkheden.

Versie 10-2-2020 17

5. Supervisie, toetsing en bekwaamverklaring

De opleiding tot cardioloog moet hooggekwalificeerde artsen opleveren. Om de voortgang van de AIOS te monitoren en administratief bij te houden wordt gebruikt gemaakt van een elektronisch portfolio. Met het elektronische portfolio worden de verschillende beoordelingsinstrumenten inzichtelijk gemaakt. Zo kan worden bijgehouden of de AIOS op specifieke deelgebieden voldoende ontwikkeling heeft doorgemaakt. Voor de beoordeling van de AIOS wordt gebruikt gemaakt van het CANMeds model (zie Figuur op pagina 1). Binnen dit model worden zeven competenties onderscheiden: 1. Medisch handelen 2. Communicatie 3. Samenwerking 4. Kennis en wetenschap 5. Maatschappelijke handelen 6. Organisatie 7. Professionaliteit Voor de inhoudelijke beschrijving en eindtermen van de competenties verwijzen wij naar het landelijk opleidingsplan (https://www.nvvc.nl/Opleiding/NVVC_Opleidingsplan_01-07-2018.pdf).

5.1 Supervisie De opleider staat niet alleen in het opleiden van de AIOS tot gekwalificeerd cardiologen. Leden van de opleidingsgroep, collega AIOS, verpleegkundigen en zelfs patiënten maken deel uit van het team dat meewerkt aan de opleiding van AIOS. Het voornaamste verschil tussen de opleidingsgroep en de opleider is dat het team zich beperkt tot het overdragen, begeleiden en coachen in de benodigde competenties, terwijl de opleider tevens verantwoordelijk is voor de organisatie van de opleiding en aansturing van het opleidingsproces. Dit proces begint bij de eerste werkdag en eindigt na de eindbeoordeling, die de basis vormt voor inschrijving in het specialistenregister. In de eerste jaren dient er veel begeleiding aan de AIOS gegeven te worden, naar het einde van de opleiding toe zal deze begeleiding minder intensief zijn en krijgt de opleider een andere rol. De opleider zal de AIOS meer gaan coachen/ondersteunen bij het maken van keuzes. De taak om te faciliteren blijft gedurende de hele opleiding bestaan. De gesprekken tussen opleider en AIOS zijn als volgt ingedeeld: introductiegesprek bij aanvang opleiding en bij wisseling van centrum, voortgangsgesprek halfjaarlijks (in Zuyderland MC en VieCuri MC is dit 3-maandelijks), reflectiegesprek jaarlijks en jaarlijks gesprek individueel opleidingsplan, eindbeoordeling. De inhoud van de gesprekken wordt geput uit de plenaire opleidingsveraderingen die elk kwartaal plaatsvindt.

5.2 Bekwaamverklaringen / EPA’s Handreiking voor opleiders om bekwaamheid in te schatten met EPA´s

Een EPA is een beroepsspecifieke situatie. Entrustable Professional Activity betekent vrij vertaald “vertrouw ik deze AIOS de activiteit toe?” In welke mate heeft een AIOS nog supervisie nodig, of kan de AIOS de activiteit zelfstandig en op eindniveau van de opleiding uitvoeren? Hiervoor zijn bekwaamheidsniveaus beschreven. Zie tabel hieronder.

Versie 10-2-2020 18

Bekwaamheidsniveau Specificatie

1. De AIOS heeft kennis van Het is de AIOS niet toegestaan zelfstandig verrichtingen uit te voeren of onderzoeken te verslaan.

2. De AIOS handelt onder strenge supervisie

Alle onderzoeken die de AIOS doet worden gesuperviseerd en bij verrichtingen is de supervisor fysiek aanwezig (proactieve supervisie).

3. De AIOS handelt onder beperkte supervisie

De AIOS kan onderzoeken/verrichtingen zelfstandig doen. De supervisie is laagdrempelig maar vindt in principe nog steeds plaats.

4. De AIOS handelt zelfstandig De AIOS doet onderzoeken/verrichtingen zelfstandig.

5. De AIOS geeft zelf supervisie De AIOS geeft zelf supervisie en fungeert als docent. Tabel 2. Specificatie bekwaamheidsniveaus

Een jongerejaars AIOS kan toch zonder directe aanwezigheid van de supervisor dienst of polikliniek doen. Elke cardioloog begrijpt dat een AIOS met beperkte kennis en vaardigheden verantwoord zijn werk zelfstandig kan doen, als die AIOS maar nauwgezet en oprecht is, en bovenal inzicht heeft in zijn eigen beperkingen. Goede supervisie is hierbij onmisbaar. In het begin is het geven van strikte supervisie nodig, maar in de loop van de opleiding zal een AIOS naar meer zelfstandigheid groeien (hoger bekwaamheidsniveau). Voor de beroepskritieke activiteiten beschrijven we EPA’s. De opleidingsgroep beoordeelt op vaste momenten hoe het bekwaamheidsniveau zich ontwikkelt. Het bereikte bekwaamheidsniveau bepaalt wat een AIOS zelf mag doen. Ook voor de verrichtingen hanteren we bovenstaande bekwaamheidsniveaus. In onderstaande tabel is een handreiking voor de praktijk opgenomen om in te schatten of een AIOS zelfstandig zonder supervisie kan werken.

Niveau Toelichting 1. Competentie en klinisch redeneren

Dit verwijst naar kennis, vaardigheden en specifieke competenties die nodig zijn om een EPA uit te voeren.

2. Nauwgezetheid en geloofwaardigheid

Nauwgezetheid en geloofwaardigheid reflecteren een grondigheid en consistentie in activiteiten. Anders gezegd: een AIOS doet wat hij zegt dat hij zal doen en laat een grondigheid zien die voorspelbaar is in verschillende gevallen.

3. Oprechtheid Oprechtheid impliceert dat AIOS desgevraagd eerlijk vertelt wat hij heeft gezien, wat hij heeft gedaan en waarom. Dit is inclusief toegeven wat hij niet heeft gedaan en had moeten doen.

4. Inzicht in eigen beperkingen en geneigd zijn hulp te vragen

Cruciaal is inzicht in de eigen beperkingen en weten wanneer procedures te stoppen en tijdig hulp in te roepen. Weten is de cognitieve component maar dit spoort niet altijd met de bereidheid tot het inroepen van hulp. Een goede balans tussen proactief gedrag en hulp inroepen wanneer nodig, is erg belangrijk.

Tabel 3. Mogelijke toetsinstrumenten voor bekwaamheidsverklaringen

Een essentieel onderdeel van het opleidingssysteem is de stapsgewijze ontwikkeling van meer zelfstandigheid in de zorg voor patiënten. In het verloop van de opleiding worden daarom, bij gebleken ontwikkeling, steeds meer professionele activiteiten aan de AIOS toevertrouwd. Deze groei van de AIOS is terug te vinden in het behalen van bekwaamheidsverklaringen behorende bij de beschreven EPA’s en verrichtingen. Het uiteindelijke doel van het systeem van EPA’s is derhalve om te komen tot de genoemde bekwaamheidsverklaringen (= bewijs van competent zijn), die door de opleidingsgroep worden afgegeven en die de AIOS in de gelegenheid stellen de verschillende activiteiten verder zelfstandig uit te voeren. De AIOS ontvangt continu feedback op de ontwikkeling van de competenties vanuit de (professionele) omgeving. Dit kan direct door observatie en toetsing op de werkvloer, maar ook door

Versie 10-2-2020 19

middel van de voortgangs- en jaargesprekken waarbij een uitspraak wordt gedaan over de groei van de AIOS. De AIOS krijgt niet alleen feedback op vakinhoudelijke kennis en medisch handelen, maar ook op de verschillende vaardigheden en het (professioneel) gedrag. Door middel van deze permanente feedback en toetsing kan het proces van competentieverwerving worden gevolgd en, waar nodig, bijgestuurd. Het op adequate wijze bijhouden van het (elektronisch) portfolio speelt hierbij een belangrijke rol. Hierdoor kunnen problemen bijtijds worden gesignaleerd. Dit proces wordt niet alleen gestuurd door de opleider, maar ook door de andere leden van het opleidingsteam, collega AIOS, verpleegkundigen, poli-assistenten en andere specialisten. Zelfreflectie van de AIOS op (niet) behaalde leerdoelen en ervaringen in de praktijk vormt hierbij een wezenlijk onderdeel en dient als basis voor het stellen van nieuwe leerdoelen. Zo wordt de AIOS tijdens de opleiding verder geschoold in de voor de medisch specialist noodzakelijke vaardigheid van een leven lang leren. In dit continue proces van feedback en toetsen hebben zowel de opleider als de AIOS de regiefunctie. Gedurende de opleiding zal in iedere stage een aantal EPA’s centraal staan. Per periode van 3 maanden worden door de AIOS en de opleider/stagebegeleider een of meerdere EPA’s en/of verrichtingen benoemd waarop de toetsing van de AIOS vooral gericht zal zijn. De AIOS maakt dit ook kenbaar bij de op dat moment relevante moduleleiders. Een overzicht voor welke EPA’s tijdens welke deel van de opleiding getoetst zouden kunnen worden is in onderstaande tabel gemaakt, met daarbij de geschatte periode die nodig is vanaf de start van de stage om niveau 4 (supervisie op afstand) te bereiken. In onderling overleg kan hier uiteraard van afgeweken worden. Van belang is dat tijdens de opleiding alle EPA’s aan bod komen (een uitgebreide uitwerking is te vinden in bijlage 13. Tevens is in deze bijlage een tabel opgenomen waarin uitgewerkt is welke (belangrijkste) competenties per EPA aan bod komen). Zoals eerder vermeld zal het wel of niet toekennen van een bekwaamverklaring altijd gebaseerd moeten zijn op consensus binnen de opleidingsgroep welke tijdens de 4 jaarlijkse plenaire opleidingsvergaderingen plaatsvindt.

EPA Geschatte fase niveau 3

Geschatte fase niveau 4*

(Mogelijke) vormen van toetsing

CCU/EHH Na CCU/EHH stage Voor verdiepingsjaar KPB’s, 360º feedback

Consultvoering Einde stage Voor verdiepingsjaar KPB’s, directe observatie, 360º feedback

Polikliniek cardiologie

Einde jaar 5 Einde jaar 6 KPB’s, directe observatie,

patiëntbesprekingen

Diensten Einde jaar 5 Einde jaar 6 KPB’s

Verpleegafdeling cardiologie

Na verpleegafdelingsstage

Einde supervisie verpleegafdelingsstage

KPB’s, patiëntbesprekingen

Tabel 4. Tijdspad gedurende opleiding voor niveauinschatting per EPA *Het betreft hier een zeer globale inschatting van de fase waarin een bepaald niveau kan worden behaald. Dit is onder andere afhankelijk van de structuur van de desbetreffende stage, en dient derhalve met flexibiliteit te worden gehanteerd.

Voor de beoordeling van de AIOS zullen de volgende instrumenten worden ingezet: KPB, briefbeoordeling, OSATS, CAT (Critical Appraisal of a Topic), en optioneel 360° feedback. Het individueel ontwikkelingsplan (IOP) en het E-portfolio VREST worden gebruikt om zicht te krijgen op de groei en ontwikkeling van de AIOS met betrekking tot de EPA’s, de competenties, generieke vaardigheden, en de vaardigheid in het kader van ingrepen. Hierbij dient de sterkte/zwakte analyse en de reflectie daarop deel uit te maken van de beoordeling.

5.3 Toetsingsmomenten De meeste toetsingsmomenten zijn direct gerelateerd aan de dagelijkse werkzaamheden. Hierbij kan worden gedacht aan o.a. geobserveerd (poli-)klinisch patiëntencontact, deelname aan de grote visite, overdracht of interpretatie van aanvullend onderzoek. Daarnaast zijn er toetsingsmomenten

Versie 10-2-2020 20

die los staan van de directe klinische werkzaamheden. Bijvoorbeeld het beoordelen van een persoonlijk opleidingsplan, superviseren van studenten, het krijgen en geven van 360 graden feedback en een regionaal, landelijk of Europees examen. Per competentie kunnen verschillende toetsinstrumenten gebruikt worden.

Conform het kaderbesluit van het College Geneeskundig Specialismen (CGS) zal de voortgang van de AIOS in het eerste opleidingsjaar vier keer formatief worden beoordeeld, en in de volgende opleidingsjaren twee keer per jaar tijdens een formeel voortgangsgesprek met de opleider, waarvan het besprokene geaccordeerd en vastgelegd wordt in het portfolio. Daarnaast is een jaarlijkse formele geschiktheidsbeoordeling, zoals eveneens vastgelegd in het kaderbesluit, verplicht. Alle stages worden begonnen met een introductiegesprek, kennen halverwege een evaluatiemoment en worden afgesloten met een eindgesprek door de stagesupervisor. De voortgang van de AIOS wordt bepaald aan de hand van de informatie die verzameld wordt door regelmatige toetsing van de competenties met behulp van KPB’s, CAT, vaardigheidstoetsing, optioneel 360° feedback, het oordeel van de opleidingsgroep en door de reflectie op het eigen functioneren. Per beoordelingsmoment worden niet meer dan 2-3 competenties getoetst. Het initiatief tot toetsing kan zowel van de AIOS als van de supervisor komen. Zichtbaar maken van de competentieontwikkeling van de AIOS Tijdens de verschillende voortgangsgesprekken dient aan de hand van de inhoud van het portfolio en het oordeel van de opleidingsgroep beoordeeld te worden in hoeverre de AIOS de vereiste bekwaamheidsniveaus op het gebied van de EPA’s en de verschillende verrichtingen heeft bereikt.

5.4 Toetsinstrumenten 5.4.1 Korte Praktijk Beoordeling (KPB) Tijdens de Korte Praktijk Beoordeling (KPB) krijgt de AIOS feedback op basis van een korte observatie van een activiteit of handeling, waarop deze feedback wordt gedocumenteerd in het portfolio. De KPB richt zich op de competenties van de AIOS. Dit toetsinstrument kan eenvoudig worden toegepast als onderdeel van de dagelijkse routine en is geschikt voor beoordeling van de AIOS tijdens alle opleidingsjaren. Het inzetten van meerdere KPB’s in de tijd en in verschillende situaties geeft inzicht in het handelen van de AIOS. De KPB kan geregeld worden afgenomen op de afdeling, de polikliniek, tijdens patiëntenbesprekingen, tijdens de dienst, op de EHH, tijdens de overdracht, over het dossier of een brief, tijdens scholings- en refereerbijeenkomsten etc. Er wordt vooraf met AIOS en betreffende supervisor afgesproken waarover een KPB wordt gegeven en na de handeling wordt de tijd genomen om deze gezamenlijk in te vullen. 5.4.2 Critical Appraisal of a Topic (CAT) Een CAT is een (beknopte) presentatie waarin een samenvatting wordt gegeven van een antwoord op een scherp omschreven klinische vraag op basis van literatuuronderzoek volgens een vaste procedure. Onder het begrip CAT vallen ook Evidence Based Medicine-, richtlijn- en protocolbesprekingen. Een CAT geeft inzicht of een AIOS in staat is om een klinische vraag in korte tijd adequaat uit te werken en goed te presenteren. Een CAT kan tijdens een ochtendbespreking worden gegeven. 5.4.3 Objective Structured Clinical Evaluation (OSCE)

Dit toetsmoment wordt toegepast om te beoordelen of kennis op een specifiek onderwerp op niveau is. Dit kan worden getoetst tijdens een overdracht moment, het bespreken van een consult of bij de grote visite. 5.4.4 360° beoordeling De 360° beoordeling is een belangrijke bron van informatie over het functioneren van de AIOS. De informatie wordt verkregen door het bevragen van personen waar de AIOS in de beroepsuitoefening

Versie 10-2-2020 21

mee te maken heeft. Dit kunnen zijn: artsen, verpleegkundigen, poli-assistenten, longfunctielaboranten en patiënten. De 360° beoordeling gebeurt aan de hand van een gestructureerde vragenlijst, die ook door de AIOS zelf wordt ingevuld. De 360° feedback is facultatief en wordt uitgezet de AIOS zelf. Het advies is deze bij voorkeur voorafgaand aan een voortgangs- of jaargesprek af te nemen tezamen met een zelfreflectie. Het feedbackformulier wordt opgenomen in het portfolio. De verwachting is dat AIOS gedurende hun opleiding minimaal éénmaal een 360° feedback beoordeling uitzet. 5.4.5 Objective Structured Assessment of Technical (OSATS) De vaardigheidstoetsen (OSATS) waarmee de bekwaamheid in technische vaardigheden wordt beoordeeld, worden afgenomen totdat de AIOS het gewenste bekwaamheidsniveau bereikt heeft, zie tabel 5. Voor die ingrepen waar de AIOS bekwaamheidsniveau 4 of hoger heeft bereikt, kan de AIOS op aangeven van de supervisor door de opleider bekwaam worden verklaard om deze verrichting zelfstandig zonder supervisie uit te voeren. Deze verklaring zal aan het portfolio van de AIOS worden toegevoegd. De AIOS is verantwoordelijk voor het actueel houden van deze bekwaamheidsverklaringen.

Vaardigheid Bekwaamheidsniveau

Ergometrie 5

Advanced Life Support 5

Cardioversie (medicamenteus/elektrisch) 5

Echocardiogram transthoracaal en handheld 5

Echocardiogram transoesophageaal 4

Inbrengen centraal veneuze lijn, inclusief PICC lijn 4

Rechter hartkatheterisatie, inclusief cardiac output meting 3

Linker hartkatheterisatie 4

Inbrengen tijdelijke pacemakerlead* (facultatief) (3)

Basisprogrammering pacemaker/ICD 4

Inbrengen permanente pacemaker* (facultatief) (4)

Pericardpunctie (facultatief) (4) Tabel 5. Te bereiken bekwaamheidsniveau per vaardigheid. *Wordt (tevens) geoefend in het skillslab.

5.4.6 Kennistoets In het vijfde opleidingsjaar vindt een verplichte Europese kennistoets plaats. Deze kennistoets is (vooralsnog) formatief van karakter en zal een leidraad zijn voor het aanvullen van nog ontbrekende kennis bij de AIOS in het laatste opleidingsjaar. De verantwoordelijkheid hiervoor ligt bij de AIOS en de opleider. 5.4.7 Referaat Een referaat is een mondelinge voordracht over een specifiek onderwerp of artikel welke gepubliceerd is in een erkend wetenschappelijk tijdschrift. 5.4.8 Reflectie Feedback op een kritische gebeurtenis of een incident kan gegeven worden via het invullen van een reflectie. Indien zich een complicatie voordoet waarbij de AIOS betrokken was, een klacht van een patiënt, een gebeurtenis die de AIOS als een belangrijk leermoment heeft ervaren of een gebeurtenis waarvan de AIOS ‘wakker ligt’ is het belangrijk dat de AIOS en/of de supervisor een gesprek initieert om dit te bespreken. Hierbij kunnen vragen worden gesteld als: “wat gebeurde er?” “wat waren je gedachten erbij?” “wat deed je?” Wat voelde je bij de gebeurtenis?” Wat heb je ervan geleerd?” “Hoe zou je de situatie de volgende keer benaderen?”. Het is onvermijdelijk dat er zich tijdens de opleiding incidenten voordoen waarbij een AIOS betrokken is en het is belangrijk om dit te erkennen en te benoemen om te kunnen leren van de incidenten, ook op persoonlijk vlak. 5.4.9 Individueel Opleidingsplan (IOP) Gedurende de gehele opleiding houdt de AIOS de individuele ontwikkeling en ontwikkeldoelen per

Versie 10-2-2020 22

onderdeel bij in een IOP. In dit IOP beschrijft de AIOS de persoonlijke ontwikkelpunten die gaandeweg de opleiding, bijvoorbeeld na evaluatie van een stage, naar voren komen. In het IOP is opgenomen hoe er aan de doelen gewerkt wordt, op welk niveau er gefunctioneerd wordt (verwijzing naar bewijsmaterialen), en in welk tijdsbestek en met welke ondersteuning de leerdoelen bereikt moeten worden. In het IOP wordt expliciet aandacht besteed aan de zelfreflectie op het functioneren in de afgelopen periode. Bespreking van het IOP is een vast onderdeel van voortgangs- en jaargesprekken en bepaalt mede de inhoud van het vervolg van de opleiding, waarbij er ook aandacht moet zijn voor het persoonlijk profiel dat de AIOS voor zichzelf ziet na het afronden van de opleiding. 5.4.10 Portfolio Het, in de opleiding tot cardioloog gebruikte, digitale portfolio is vereist. Het portfolio is een van de belangrijkste hulpmiddelen voor de opleider om de vordering in de ontwikkeling van de AIOS te volgen en te beoordelen. In OORZON wordt VREST als E-portfolio gebruikt. De AIOS houdt zelf zijn/ haar ontwikkeling bij in het portfolio. Op basis van het portfolio kan de AIOS aantonen dat de leerdoelen voor competentiedomeinen, EPA’s en de verschillende verrichtingen zijn bereikt, en wordt besproken welke zaken eventueel meer aandacht moeten krijgen in de komende periode. Het IOP is opgenomen in het portfolio, evenals de verslagen van voortgangsgesprekken en de verslaglegging van het functioneren tijdens eventuele uitwisseling in een andere kliniek. Tevens wordt op basis van het portfolio gekeken of er sprake is van geschiktheid voor de beroepsuitoefening, of er mogelijkheden zijn voor verkorting van de opleiding en welk profiel er voor de AIOS lijkt te ontstaan. Het portfolio vormt derhalve de basis voor de voortgangsgesprekken en jaargesprekken met de opleider. 5.4.11 Voortgangsgesprekken en geschiktheidsbeoordeling Gedurende de opleiding zijn er op gezette tijden gesprekken met de AIOS, zoals eerder aangestipt in het hoofdstuk “Wanneer wordt beoordeeld?”. Het laatste gesprek in elk opleidingsjaar is altijd ook een geschiktheidsbeoordeling. De voortgangsgesprekken en geschiktheidsbeoordelingen worden met de AIOS gevoerd door de opleider en/of plaatsvervangend opleider. Bij wisseling van opleidingscentrum zullen de behaalde EPA niveaus worden overgenomen middels een schriftelijke overdracht via het E-portfolio die, indien nodig, mondeling wordt toegelicht tijdens een regionale opleidingsvergadering.

5.5 Beoordeling door de opleidingsgroep Met een beoordeling van de opleidingsgroep wordt de ervaring met de AIOS door diverse betrokken leden van het opleidingsteam ingebracht om de competentieontwikkeling en de groei in bekwaamheid van een AIOS in gezamenlijkheid zo goed mogelijk vast te stellen. Verschillende leden van de opleidingsgroep maken de AIOS bij uiteenlopende activiteiten en in verschillende rollen mee. De inbreng van deze observaties op de werkvloer vanuit diverse gezichtspunten geeft de beoordeling een rijker inhoudelijk spectrum. De beoordeling van de AIOS door een afvaardiging van de opleidingsgroep vindt minimaal twee keer per jaar plaats. Tijdens deze bespreking dienen de volgende zaken aan bod te komen: 1. stadium van EPA-ontwikkeling en besluit over toekenning ervan; 2. stadium in de ontwikkeling van de verrichtingen en besluit ten aanzien van de toekenning van autorisatie hiervan; 3. voldoende ervaring binnen de verschillende thema’s; 4. competentie-specifieke groei en ontwikkeling met eventuele knelpunten. Bij de opleiding cardiologie vindt het proces van bekwaam verklaren als volgt plaats: 1. opleiders, stagehouders en supervisoren zijn geïnformeerd over de achtergronden van en stappen in het bekwaam verklaren; 2. de AIOS verzamelt zelf in het portfolio bewijsmateriaal conform EPA-beschrijvingen in het opleidingsplan; 3. de AIOS en opleider stellen gezamenlijk vast of er voldoende positief bewijs is

Versie 10-2-2020 23

verzameld voor een beoordeling van bekwaamheidsniveau 4 of 5. 4. de opleider zorgt voor integrale beoordeling door de opleidingsgroep tijdens een Oordeel Opleidingsgroep (OOG) bespreking die aansluitend aan de plenaire opleidingsvergadering plaatsvindt of in de vakgroepvergadering, waarin gezamenlijk een onderbouwd besluit wordt genomen. Bepaald wordt of de AIOS inderdaad het gewenste niveau heeft bereikt en welke stappen nog moeten worden genomen om het niveau te bereiken; 5. de opleider koppelt de uitkomst van het besluit terug aan de AIOS. Samen wordt het vervolgtraject bepaald. Afspraken worden vastgelegd in het IOP; 6. de AIOS vervolgt het traject.

5.6 Bemiddeling en geschilprocedure Indien een AIOS het niet eens is met een besluit van de opleider over de opleiding dient hij/zij dit schriftelijk te melden bij de Centrale Opleiding Commissie (COC) van het opleidingscentrum waar hij/zij op dat moment in opleiding is. De essentie in geval van geschillen is dat men eerst (intern) probeert te bemiddelen. Het bemiddelen en in beroep gaan in geval van geschillen is bij elke COC c.q. elk opleidingscentrum intern geregeld en niet op specialismeniveau.

5.7 Geïntensiveerd begeleidingstraject Wanneer stagnatie in de groei van de AIOS tijdig wordt gesignaleerd en besproken met de AIOS is het vaak mogelijk om de AIOS met extra ondersteuning en hulp weer op de goede lijn te krijgen. Indien de extra ondersteuning niet leidt tot het gewenste resultaat, en de opleider twijfelt over de geschiktheid van de AIOS om de opleiding voort te zetten, kan de (plaatsvervangend) opleider besluiten om een geïntensiveerd begeleidingstraject te starten. Dit wordt gemeld bij de RGS volgens de daarvoor geldende procedure die in bijlage 5 als stroomschema is opgenomen. Voor een geïntensiveerd begeleidingstraject is goede documentatie vereist. In het algemeen, maar zeker bij twijfel over het (on)voldoende functioneren van de AIOS, is het essentieel dat mondelinge en schriftelijke feedback (bijvoorbeeld in de vorm van KPB’s en stage beoordelingen) goed overeenkomen.

Versie 10-2-2020 24

6. Stages

De stagebeschrijvingen hebben als doel in algemene termen te beschrijven wat de stage inhoudt en welke eindtermen er behaald kunnen worden. Hieronder treft U een verdeling van de stages over de opleidingsinstellingen van de OORZON Limburg aan. In de bijlage 7 treft U de stagebeschrijvingen aan die uit de lokale opleidingsplannen zijn overgenomen, zij bevatten de praktische invulling per kliniek. Stage Duur MUMC+ Zuyderland MC VieCuri MC

Verpleegafdeling 1 3 maanden X X

Niet invasieve beeldvorming 1 3 maanden X X

Hartkatheterisatie 6 maanden X X

Verpleegafdeling 2 3 maanden X

Niet invasieve beeldvorming 2 3 maanden X

Eerste Hart Hulp 3 maanden X

Consulten 3 maanden X

Cardio-thoracale chirurgie 3 maanden X

Congenitale cardiologie (i.c.m. RadboudMC) 3 maanden X

Hartbewaking 3 maanden X

Elektrofysiologie en devices ** 3 maanden X

Lijnstage poli (100-150 dagdelen) 36 maanden X X X Tabel 1. Overzicht indeling stages * inclusief pacemakerimplantaties ** inclusief de begeleiding en controle van patiënten na pacemakerimplantatie, ICD implantatie en ablatie

In het profileringsjaar is het mogelijk om gedurende 6 maanden een profileringsstage te

volgen. De profileringsstages in het MUMC+, Zuyderland MC en het Viecuri MC worden in

weergegeven in de lokale opleidingsplannen, bijlagen 9.8, 9.9 en 9.10 respectievelijk.

Versie 10-2-2020 25

7. Onderwijs Cursorisch onderwijs vindt plaats zowel landelijk, regionaal binnen het opleidingscluster, als lokaal in het eigen opleidingsziekenhuis en is ondersteunend aan het leren in de dagelijkse praktijk. Voor het cursorisch onderwijs is totaal een minimale onderwijslast van een dag per maand verplicht (96 uur per jaar). Dit wordt verdeeld over het landelijk-, regionaal en lokaal cursorisch onderwijs.

7.1 Landelijk onderwijs Binnen de cardiologie is het Cardiovasculair Onderwijs Instituut (CVOI) verantwoordelijk voor de logistiek en kwaliteit van het landelijk onderwijs. Deelname aan het landelijk cursorisch onderwijs is verplicht voor de AIOS. Noodzakelijk is dat het leren in de praktijk op de werkplek en cursorisch onderwijs goed op elkaar aansluiten. Om te beoordelen of onderwerpen voor cursorisch onderwijs landelijk aangeboden moeten worden, worden de volgende criteria gehanteerd: • schaarste aan voor het onderwerp benodigde docenten of middelen (bijv. congenitale cardiologie, nieuwe(re) beeldvormingstechnieken, cardiogenetica); • dient de discussie over lokale behandelingsmethoden of diagnostische trajecten te bevorderen. Hiertoe worden (inter)nationaal erkende experts gevraagd een bijdrage te leveren. Aan het landelijk cursorisch onderwijs worden drie dagen per jaar besteed.

Het huidige landelijk onderwijsprogramma is op de website van de NVVC (www.nvvc.nl) en het CVOI(www.cvoi.nl) te vinden. In toenemende mate zal simulatie-onderwijs (skills lab) ingezet worden voor het aanleren en oefenen van technische vaardigheden. In het profileringsjaar kan gekozen worden om landelijk cursorisch onderwijs te volgen of bepaalde symposia of congressen verplicht te stellen (bijvoorbeeld om het Europees Examen voor de elektrofysiologie of echocardiografie te doen). De AIOS worden in het MUMC zowel qua tijd, als in financieel opzicht hierin gefaciliteerd. Ook dient de AIOS tijdens de opleiding een artikel te schrijven, of een poster of voordracht te presenteren op het wetenschappelijke congres van de NVVC of een (inter)nationaal congres.

Jaar Cursus

Jaar 1 of 2 Dagcursus lichamelijk onderzoek en anamnese

Jaar 2 Cursus stralingsbescherming “4A/M volledig”

Jaar 2 Advanced Cardiac Life Support (Europese certificering)

Jaar 3 5-daagse Basiscursus Echocardiografie AMC

Jaar 3 Cursus geriatrische cardiologie (CVOI)

Jaar 3 BOC cursus (4x)

Jaar 4 Dagcursus TEE (vaardigheidstraining)

Jaar 4 Cursussen te volgen uit het CVOI-curriculum (3x)

Jaar 4 of 5 Eén keer deelname aan de reeks Avonden Cardiovasculaire Beeldvorming

Jaar 5 Cursussen te volgen uit het CVOI-curriculum (3x)

Jaar 5 ESC examen

Jaar 6 Cursussen te volgen uit het CVOI-curriculum (3x)

Jaar 6 Tour d’horizon (CVOI)

Tabel. Verplichte cursussen 2020

7.2 Regionaal onderwijs ROC dagen

Binnen de regionale opleiding cardiologie OORZON Limburg vindt regionaal onderwijs cardiologie (ROC) plaats. Dit onderwijs is “onderdeel”- overstijgend en wordt ingevuld als 4

Versie 10-2-2020 26

terugkomdagen per jaar, de zogenaamde ROC dagen. De verantwoordelijkheid voor de organisatie en financiering van de ROC dagen ligt bij de (plaatsvervangend) opleider MUMC+. Genodigden zijn AIOS, ANIOS en semi-artsen cardiologie, alsmede co-assistenten en onderzoeksassistenten. Per ROC-dagdeel wordt één hoofdstuk uit het ESC Textbook of Cardiovascular Medicine (meest recente versie) besproken door 2 AIOS en 1 staflid (moderator). Bij het onderwijs is gekozen voor een interactieve casus- georiënteerde benadering met toetsvragen. De relevante ESC guidelines worden tevens doorgenomen. Alle opleiders uit de OORZON Limburg kunnen hiervoor ingedeeld worden, en opleiders van belendende specialismen ook. Deelname is verplicht voor alle AIOS, ook diegene die op dat moment de voorlopleiding AIG volgen. Per cyclus van 4 jaar komen alle relevante thema’s in het regionaal cursorisch onderwijs ter sprake.

Regionale refereeravonden 4 keer per jaar wordt een regionale refereeravond gehouden in een centrale plek in de regio, waarbij niet alleen AIOS maar de alle opleidingsgroepen inclusief allied professionals uit de gehele regio worden uitgenodigd. Afhankelijk van het onderwerp worden tevens belendende specialismen uitgenodigd. De verantwoordelijkheid voor de organisatie en financiering van refereeravonden ligt bij de (plaatsvervangend) opleider MUMC+. Op één avond zijn er voordrachten/CAT van 2 AIOS, gevolgd door een voordracht van een gerenommeerde spreker met specifieke kennis over het onderwerp. Het moderatorschap is als volgt verdeeld: tweemaal per jaar door MUMC+, eenmaal per jaar door Zuyderland MC en eenmaal per jaar door VieCuri MC. Geschikte onderwerpen worden door de moderatoren voorgelegd aan de (plaatsvervangend) opleider MUMC+ voor toetsing om doublures te voorkomen. De AIOS worden verplicht deel te nemen. Elke AIOS komt gedurende de opleiding minimaal 2 keer aan bod om tijdens deze regionale refereeravonden te spreken. Inschrijven en bekijken van programma’s van komende en recente regionale refereeravonden kan via de website https://refereeravondcardiologiezuid.nl/. De avonden zijn geaccrediteerd met 2 nascholingspunten.

ROC avonden Deze worden 4 keer per jaar georganiseerd, waarbij de AIOS zijn uitgenodigd. Indien er voldoende plaats is zijn ANIOS, semi-artsen, onderzoeksassisten en allied professionals ook welkom. Hiervoor is nadrukkelijk gekozen om een informele sfeer te behouden. Locatie en onderwerp zijn wisselend, waarbij nadruk wordt gelegd op niet-medisch inhoudelijke onderwerpen. De avonden zijn losser van vorm waarbij naast presentaties van uitgenodigde sprekers ook workshops kunnen worden bijgewoond. Actieve participatie wordt nagestreefd. Ook deze avonden zijn verplichtend van karakter. De verantwoordelijkheid van de organisatie ligt bij de AIOS, de financiële verantwoordelijkheid ligt bij de (plaatsvervangend) opleider MUMC+.

TEDx-cursus en TEDx-masterclass Jaarlijks organiseert de (plaatsvervangend) opleider MUMC een één-daagse cursus presenteren in de stijl van TEDx. Gedurende de dag worden hooguit 10 deelnemers getraind om een pitch te kunnen geven van circa 5-10 minuten. Basisvaardigheden presenteren komen ruim aan bod qua theorie maar vooral de praktische uitvoering hiervan. Aan het eind van de dag worden alle pitches gehouden voor de deelnemers en overige genodigden zoals familieleden en andere geïnteresseerden. De doelgroep zijn de AIOS, maar indien plekken niet ingevuld zijn worden ook andere geïnteresseerden gevraagd deel te nemen. Eén jaar later kunnen de AIOS die de basiscursus hebben gevolgd, tevens de masterclass TEDx bijwonen.

Versie 10-2-2020 27

Discipline overstijgende cursussen worden aangeboden in de diverse partnerziekenhuizen vanuit de OORZON en het aanbod wisselt. Deze cursussen zijn binnen de OORZON verplicht. Voor het actuele DOO aanbod wordt verwezen naar: www.OORZON.nl.

Intervisie van AIOS Sinds 2018 organiseren de AIOS zelf intervisiebijeenkomsten onder moderatorschap van een externe coach/psycholoog, waarbij belangrijke vraagstukken plenair worden besproken zoals draagkracht en draaglast van de AIOS. Alle AIOS uit de regio worden gevraagd deel te nemen, ook diegenen die zich in de voorlopleiding AIG bevinden. Deze middagen worden 3x per jaar georganiseerd.

Basiscursus Pacemakers/ICD Limburg Deze vindt tweejaarlijks plaats op 6 avonden in het voorjaar in MUMC. Alle geïnteresseerden zijn welkom, ook de verpleegkundigen en hartfunctielaboranten. Basale pacing principes en pacing modaliteiten komen aan bod, alsmede troubleshooting.

Regionaal onderwijs Uren jaarlijks

ROC dagen (4x) 28

Refereeravonden (4x) 15

ROC avonden (4x) 12

TEDx basiscursus 8

DOO onderwijs 8

Intervisie AIOS 13

Basiscursus pacemakers/ICDs 6

Totaal jaarlijkse regionaal onderwijs 90

Tabel 6. Overzicht regionaal onderwijs cardiologie

7.3 Lokaal onderwijs Lokaal wordt in ieder opleidingsziekenhuis minimaal vier uur per week onderwijs gegeven, waaronder een uur cursorisch onderwijs in specifiek cardiologische onderwerpen door een lid van de vakgroep. Deze vier uur onderwijs is inclusief de patiëntbesprekingen. De actuele overzichten van het lokale onderwijs treft u aan in bijlage 10.11.

7.3 Onderwijs aan medische studenten en coassistenten AIOS worden niet structureel ingeroosterd voor onderwijs aan medisch studenten en coassistenten

tenzij het een onderdeel is van hun individueel opleidingsplan.

7.4 Wetenschap Tijdens de opleiding is er mogelijkheid om research te doen. Per individuele AIOS zal dit worden

besproken en vastgelegd in het individueel opleidingsplan.

Versie 10-2-2020 28

8. Toetsing van de opleiding

8.1 Beoordeling van de opleidingsgroep

Uitgangspunt is dat gestreefd wordt naar optimale kwaliteit van zorg en opleiden in OORZON

Limburg. Opleidingen werken – samen met de lokale en regionale Centrale Opleidings Commissie

(COC) – aan continue kwaliteitsverbetering in de opleiding. Daarbij wordt gebruik gemaakt van een

systeem van periodieke interne kwaliteitsbeoordeling dat leidt tot daadwerkelijke verbeteracties.

Er zijn meerdere meetinstrumenten die de Centrale Opleidings Commissie (COC) van de verschillende opleidingsinstellingen kunnen inzetten om de kwaliteit van de opleiding te kunnen beoordelen. De Kwaliteitscyclus Plan, Do, check, Act (PDCA) is hierin de centrale spil. Dit is een krachtige, continu verbetermethode om het werk, de prestaties en de organisatie te verbeteren en op een hoger plan te brengen. Nieuwe mogelijkheden ter verdere individualisatie van het opleidingstraject, regionalisatie met de daarbij behorende externe stages en het organiseren van bijvoorbeeld beleidsmiddagen voor assistenten zijn enkele voorbeelden van het huidige dynamische opleidingsklimaat. Daarnaast worden tweejaarlijks een opleidingsmonitor enquête (de D-RECT) gehouden onder de AIOS. Door middels van een groot aantal vragen wordt een beeld geschetst van de opleiding en de ervaring van de artsen. De opleidingsmonitor heeft een belangrijke signalerende functie om trends te kunnen ontdekken en kan aanleiding zijn om met elkaar in gesprek te gaan om eventuele verbeterpunten te bespreken en te onderzoeken hoe dit verbeterd kan worden.

Tevens wordt tweejaarlijks een MCTQ of EFFECT (Evaluation and Feedback For Effective Clinical Teaching) bestaat uit een gevalideerde vragenlijst die inzetbaar is om de kwaliteit en effectiviteit van de begeleiding/supervisie van supervisoren tijdens de opleiding te meten. Het geeft de mogelijkheid om een dialoog te voeren over eventuele verbeterpunten binnen de opleiding.

8.2 Veiligheid van de opleiding

binnen deze context geldt dat informatie verzameld dient te worden over: 1. Organisatie & ontwikkeling Interne kwaliteitszorg richt zich op het monitoren en verbeteren van de kwaliteit van de opleiding. 2. Opleidingsklimaat Wil een AIOS zich kunnen ontwikkelen, dan moet hij of zij kunnen werken in een omgeving met een cultuur die daarvoor voldoende ruimte en veiligheid biedt. 3. Competentieontwikkeling De kern van opleiden bestaat uit competentieontwikkeling van de AIOS, daarbij zijn taken te onderscheiden op het gebied van inhoud, structuur en proces. 4. Professionalisering Van belang is dat scholing en ontwikkeling van alle betrokkenen wordt gestimuleerd. Deze domeinen zijn in het rapport Scherpbier 2.0 uitgebreid beschreven (https://www.knmg.nl/opleiding-herregistratie-carriere/cgs/themas-projecten/scherpbier-2.0.htm). Kwaliteit in opleiding stelt eisen aan de kwaliteiten en competenties van opleiders en leden van de opleidingsgroep. Alle betrokkenen hebben minimaal ééns per 5 jaar een docentprofessionaliserings training gevolgd (b.v. een Teach-the-Teacher) en hebben een aantoonbare actieve attitude in

Versie 10-2-2020 29

continue professionalisering. Dit komt tot uiting in deelname aan relevante trainingen, commissies en congressen of symposia. Daarnaast worden punten die voortvloeien uit de D-RECT in een PDCA cyclus geplaatst om periodiek te bespreken in de plenaire opleidingsvergaderingen. De AIOS zitten zelf deze vergaderingen voor. Tevens worden de resultaten van de MCTQ/EFFECT met de individuele leden van de opleidingsgroep teruggekoppeld m.b.v. gesprekken met de (plaatsvervangend) opleider. Tijdens de regionale opleidingsvergadering worden de 3 speerpunten van de PDCA cycli van de partnercentra besproken en er worden tips uitgewisseld om kruisbestuiving te verkrijgen. Dit kan basis van aandachtspunten zijn binnen betreffende kliniek; input kan zijn interne en of externe visitatie, jaargesprekken, D-rect, MCTQ etc. Bij de volgende vergaderingen houden de leden elkaar vervolgens op de hoogte van de voortgang en van de acties die ter verbetering zijn ingezet.

8.3 Evaluatie en actualisering regionaal opleidingsplan cardiologie De opleiding Cardiologie OORZON Limburg hecht waarde aan structurele evaluatie en bijstelling van het opleidingsplan. De uitgangspunten en teksten in dit opleidingsplan zijn op een dusdanig niveau opgesteld dat wijzigingen in de beroepspraktijk niet direct van invloed zijn op de inhoud van de opleiding. Procedure actualisering van het Regionaal Opleidingsplan Cardiologie: • commentaar, suggesties worden geïnventariseerd via secretariaat.cardiologie@mumc.nl • de opleider MUMC evalueert het commentaar, bespreekt dit met regionale opleiders en AIOS vertegenwoordigers in de regionale opleidingsvergadering; • eventuele wijzigingen worden besproken op de plenaire opleidingsvergaderingen in de diverse locaties; • wijzigingen online doorgevoerd op de website van OORZON.

Versie 10-2-2020 30

9. Bijlagen

Bijlage 9.1 Opleidersgroep MUMC+

Naam FTE Profiel Prof. Dr. H.J.G.M. Crijns 1,0 - Electrofysiologie

- Poliklinische zorg - Research - Afdelingshoofd Cardiologie - Voorzitter Management Team Cardiologie

Dr. R.M.A. ter Bekke 0,8 - Cardiogenetica - Electrofysiologie - Poliklinische zorg - Research

Dr. S.C.A.M. Bekkers 1,0 - Cardiale beeldvorming (CMR, echocardiografie) - Poliklinische zorg - Research - Plaatsvervangend Hoofd Cardiologie - Lid Management Cardiologie - Medisch manager VeB3 - Stagebegeleider module verpleegafdeling B3 - Stagebegeleider module beeldvorming (CMR)

Drs. M. Bijvoet 1,0 - Algemeen Cardioloog - Cardiale beeldvorming (echocardiografie) - Klinische zorg - Poliklinische zorg - Onderwijscoördinator UM

Drs. B.G.E. Broers 0,2 - Cardiale devices - Poliklinische zorg

Prof. Dr. H.P. Brunner-La Rocca 1,0 - Hartfalen - Poliklinische zorg - Klinische zorg - Research - Divisieleider Structurele Hartziekten - Lid Management Team Cardiologie

Dr. S.M. Chaldoupi 1,0 -Electrofysiologie -Poliklinische zorg -Research

Drs. T.S.R. Delnoij 0,4 - Cardioloog-intensivist - Klinische zorg

Drs. N.H.T. Dinh 0,8 - Electrofysiologie en cardiale devices - Klinische zorg - Poliklinische zorg - Hoofd syncope poli - Beoogd opleider

Drs. R.G.H. Driessen 0,4 - Cardioloog-intensivist - Klinische zorg

Dr. V.M.P. van Empel 0,9 - Hartfalen i.h.b. pulmonale hypertensie en HEFPEF - Poliklinische zorg - Research

Drs. L. Eurlings 0,1 - Cardiale devices

Drs. Z. Geyik 0,4 - Cardioloog-intensivist

Versie 10-2-2020 31

- Klinische zorg - Medisch manager VeC3 - Stagebegeleider module CCU/EHH

Prof. Dr. S.R.B. Heymans 1,0 - Inflammatoire cardiomyopathie - Poliklinische zorg - Research

Prof. Dr. A.W.J. van ’t Hof 0,55 - Interventiecardiologie - Research - Medisch Manager regionale interventie-cardiologie

Drs. M. Ilhan 1,0 - Interventiecardiologie - Poliklinische zorg

Dr. C. Knackstedt 1,0 - Hartfalen - Cardiale beeldvorming (CT, echocardiografie) - Klinische zorg - Poliklinische zorg - Stagebegeleider consulten

Drs. D. van Kraaij 0,2 - Cardiale devices - Poliklinische zorg

Drs. P. Kuijpers 0,45 - Algemene cardiologie -Poliklinische zorg

Drs. N. Lencer 0,9 - Hartfalen en revalidatie - Poliklinische zorg - Medisch manager polikliniek - Stagebegeleider module polikliniek

Dr. D. Linz 1,0 - Electrofysiologie - Poliklinische zorg - Research

Dr. J. Luermans 1,0 - Electrofysiologie en cardiale devices - Poliklinische zorg - Research - Stagebegeleider module elektrofysiologie en cardiale devices - Begeleider fellow(s) electrofysiologie en cardiale devices

Dr. R.J. Manusama 0,4 - Electrofysiologie - Poliklinische zorg

Dr. S. Rasoul 0,2 - Interventiecardiologie - Poliklinische zorg

Dr. S.M. Schalla 0,9 - Cardiale beeldvorming (CMR, echocardiografie) - Poliklinische zorg

Dr. J.W.E.M. Sels 0,4 - Cardioloog-intensivist - Klinische zorg - Stagebegeleider module cardiothoracale chirurgie

Drs. B. Streukens 1,0 - Cardiale beeldvorming (CT, echocardiografie) - Poliklinische zorg - Hoofd echokamer - Stagebegeleider module beeldvorming (echocardiografie)

Drs. R.A.L.J. Theunissen 1,0 - Interventiecardioloog - Poliklinische zorg - Lid Management Team Cardiologie

Dr. C.C.M.L.M. Timmermans 0,8 - Algemene cardiologie - Klinische zorg - Poliklinische zorg

Dr. D. den Uijl

1,0 - Electrofysiologie - Poliklinische zorg - Onderwijs

Drs. J. Vainer 1,0 - Interventiecardiologie

Versie 10-2-2020 32

- Poliklinische zorg

Drs. L.F. Veenstra

1,0 - Interventiecardiologie - Poliklinische zorg

Prof. Dr. K. Vernooy 1,0 - Electrofysiologie en cardiale devices - Poliklinische zorg - Research - Divisieleider Ritmegroep - Lid Management Team Cardiologie

Prof. Dr. P.G.A. Volders 1,0 - Cardiogenetica - Poliklinische zorg - Research

Totaal aantal FTE 26,8

Verdeling verantwoordelijkheden t.a.v. opleidingstaken MUMC+

1. Module Consulten (3 maanden)

Module coördinator: Dr. C. Knackstedt

2. Module Non-invasieve Cardiale Beeldvorming (3 maanden)

Module coördinatoren: - Echocardiografie: Drs. B. Streukens - Cardiale MRI: Dr. S. Bekkers - Cardiale CT: Drs. B. Streukens

3. Module Verpleegafdeling (3 maanden)

Module coördinator: Dr. S. Bekkers

4. Module Hartbewaking (CCU ) (3 maanden)

Module coördinator: Drs. Z. Geyik

5. Module Acuut blok / Eerste Hart Hulp (EHH) (3 maanden)

Module coördinator: Drs. Z. Geyik

6. Module Cardiothoracale Chirurgie (3 maanden)

Modulecoördinator: Dr. JW. Sels

7. Module Elektrofysiologie en cardiale devices (3 maanden)

Module coördinator: Dr. J. Luermans 8. Module Lijnstage Polikliniek (36 maanden) Module coördinator: Drs. N. Lencer

Versie 10-2-2020 33

Bijlage 9.2 Opleidersgroep Zuyderland MC

Naam FTE Lokatie Profiel Dr. A.J.J. Aerts 1 Heerlen

Sittard/Geleen Brunssum

Syncope Ritme

Drs. J.M. Ansink 1 Heerlen PlusPunt (ELPC)

Congenitale cardiologie Cardiogenetica Hartrevalidatie Hartfalen

Drs. C.L.B. van der Bolt

1 Heerlen Brunssum

Hartfalen Vrouw(en) cardiologie polikliniek Sport en cardiologie

Drs. M.R. van den Brink 0.6 Heerlen PlusPunt (ELPC)

1 ½ lijns zorg

Drs. G.E. Broers

1 Sittard/Geleen Heerlen Maastricht

Pacemakers en ICDs Management

Drs. M.E.R.M. van Daele

1 Sittard/Geleen Heerlen PlusPunt (ELPC)

Hartfalen Pacemakers Management

Dr. N.M.S.K.J. Ernst 1 Heerlen Brunssum

EHH/AOA Echocardiografie Stagebegeleider polikliniek

Dr. B.C.G. Gho

1 Heerlen Maastricht

Interventie cardiologie Research

Drs. R. van den Hazelkamp

1

Sittard/Geleen Heerlen PlusPunt (ELPC)

Beeldvorming (CMR, echocardiografie, cardiale CT) Kliniek Hartfalen Stagebegeleider: verpleegkundig specialist

Prof. Dr. A.W.J. van ‘t Hof

0,5 Heerlen Maastricht

Interventie cardiologie Research ACS

Drs. C.R. Hoorntje

1 Sittard/Geleen Heerlen PlusPunt (ELPC)

Pacemakers Kliniek

Hartrevalidatie

Stagebegeleider: physician assistent

Drs. M. Huurman - de Heer 1 Heerlen Sittard/Geleen

Beeldvorming: echocardiografie Management Stagebegeleider: beeldvorming (Echocardiografie)

Drs. M. Ilhan 0,4 Maastricht Heerlen

Interventie cardiologie

Dr. B.L.J.H. Kietselaer

1 Sittard/Geleen Heerlen Maastricht

Beoogd plaatsvervangend opleider Beeldvorming: cardiale CT en echocardiografie Research Stagebegeleider: beeldvorming (cardiale CT)

Dr. D.J.W. van Kraaij

0,75 Sittard/Geleen Heerlen Maastricht

Pacemakers en ICDs

Dr. R. Krijne

0,75 Sittard/Geleen Heerlen

Pacemakers

Dr. T. Lenderink

1 Heerlen Sittard/Geleen Brunssum

Opleider Beeldvorming (CMR) Stagebegeleider: CMR Stagebegeleider: kliniek Research Management

Dr. R.J. Manusama 1 Heerlen Sittard/Geleen Maastricht

Elektrofysioloog

Drs. G.M.G. Paulussen 1 Heerlen Sittard/Geleen

Pacemakers Stagebegeleider: Pacemakers Hartrevalidatie

Dr. S. Rasoul 1 Heerlen Maastricht

Interventie cardiologie Research Stagebegeleider: Hartcatheterisatie

Drs. O.L. Reuchlin 1 Heerlen Kliniek (CCU)

Versie 10-2-2020 34

Sittard/Geleen Brunssum

Beeldvorming: cardiale CT

Drs. A.W. Ruiters

1 Heerlen Sittard/Geleen Maastricht

Interventie cardiologie

Dr. M. Stein

1 Heerlen Maastricht

Interventie cardiologie

Drs. L.F. Veenstra

0,5 Maastricht Heerlen

Interventie cardiologie

Drs. G.J. de Weerd

1 Sittard/Geleen Heerlen PlusPunt (ELPC)

Hartfalen ICMT

Drs. P.J.C. Winkler

0,5 Heerlen Maastricht

Cardioloog Fellow interventie cardiologie

Drs. D.V.J. Zaar

1 Heerlen Sittard/Geleen Maastricht

Cardioloog Fellow beeldvorming

Verdeling verantwoordelijkheden t.a.v. opleidingstaken Zuyderland MC

1. Module Hartcatheterisatie / pacemakerimplantatie (6 maanden)

Module coördinatoren: - Hartcatherisatie: Dr. S. Rasoul - Pacemakerimplantatie en follow-up: Drs. G. Paulussen

2. Module Non-invasieve Cardiale Beeldvorming (3 maanden)

Module coördinatoren: - Echocardiografie: Dr. M. Huurman-de Heer - Cardiale MRI: Dr. T. Lenderink - Cardiale CT: Dr. B.L.J. H Kietselaer - Nucleaire geneeskunde: Dr. A. Korsten (nucleair geneeskundige)

3. Module Lijnstage Polikliniek (12 maanden)

Module coördinator: Dr. N. Ernst

4. Module Verpleegafdeling / Hartbewaking (CCU) / Eerste Hart Hulp (EHH) (3 maanden)

Module coördinator: Dr. T. Lenderink

5.Profileringsstage interventie cardiologie (6 maanden)

Modulecoördinator: Prof. Dr. A. van ‘t Hof

Versie 10-2-2020 35

Bijlage 9.3 Opleidersgroep VieCuri MC

Naam Profiel

S. Aydin Interventie cardiologie Voorzitter sinds medio 2016

F.L.J. Eerens

Interventie cardiologie CCU

Dr. L.W.M. Eurlings Opleiding Hartfalen Cardiale devices Polikliniek

Dr. W.F. Heesen

Congenitale cardiologie Echocardiografie E-health Medisch leider

R. Hazeleger Cardiale devices Hartfalen Revalidatie

Dr. J.G. Meeder Beeldvorming (CMR, CTA, nucleaire geneeskunde) Wetenschap Financiën 2020-2021 voorzitter NVVC

Dr. B.M. Rahel Opleiding Interventie cardiologie Beeldvorming (CMR, CTA) Wetenschap

W.S. Remkes Interventie cardiologie

Dr. G. Tjeerdsma Echocardiografie Verpleegafdeling

R. P. Th. Troquay Research Financiën

Versie 10-2-2020 36

Verdeling verantwoordelijkheden t.a.v. opleidingstaken VieCuri MC

1. Module Hartcatheterisatie / pacemakerimplantatie (6 maanden)

Module coördinatoren: - Hartcatheterisatie; Drs. S. Aydin, Dr. J.G. Meeder - Pacemakerimplantatie en follow-up: Drs. R. Hazeleger, Dr. L.W.M. Eurlings

2. Module Non-invasieve Cardiale Beeldvorming (3 maanden)

Module coördinatoren: - Echocardiografie: Dr. G. Tjeerdsma, Dr. W.F. Heesen - Nucleaire Cardiologie: Dr. J.G. Meeder, Dr. I. al Younis (nucleair geneeskundige) - Cardiale MRI: Dr. B.M. Rahel, Dr. J.G. Meeder, Dr. G. Hoffland (radioloog) - Cardiale CT: Dr. J.G. Meeder, Dr. B.M. Rahel, Dr. G. Hoffland (radioloog)

3. Lijnstage Polikliniek (12 maanden)

Module coördinator: Dr. L.W.M. Eurlings

4. Module Verpleegafdeling / Hartbewaking (CCU) / Eerste Hart Hulp (EHH) (3 maanden)

Module coördinator: Dr. B. Rahel, Dr. J.G. Meeder

Versie 10-2-2020 37

Bijlage 9.4 Opleidersgroep congenitale stage RadboudMC

Opleidingsteam

Opleider: Prof. dr. A. van Dijk, congenitaal cardioloog

Plaatsvervangend opleider: Prof. dr. R. Nijveldt, beeldvormend cardioloog

Opleidingsgroepleden: Dr. T. Duijnhouwer, congenitaal cardioloog

Dr. R. van Kimmenade, congenitaal cardioloog

Dr. E. Leusveld, fellow congenitale cardiologie

Opleidingscoördinator: Mevr. Tanja van den Heuvel

Secretariaat opleiding cardiologie tel: 024 - 3616550 Geert Groteplein Zuid 10 6525 GA Nijmegen Tanja.vandenHeuvel@radboudumc.nl

Versie 10-2-2020 38

Bijlage 9.5 Vastgestelde competenties

Competentieprofiel van de cardioloog.

De zeven algemene competenties zijn vertaald in voor de cardiologie specifieke competenties. De voor de cardiologie specifieke competenties zijn geent op de meer algemene versie die verwoord is in het Kaderbesluit van de CGS.

Medisch Handelen 1. Voor de meest frequente ziekteprocessen en klinische problemen in de cardiologie geeft de cardioloog blijk van voldoende kennis en vaardigheid om: • een volledige - en nauwkeurige anamnese af te nemen; • een lichamelijk onderzoek te verrichten; • gebruikelijke cardiologische onderzoeksmethoden te kunnen toepassen, (laten) uitvoeren en interpreteren, waaronder het rust- en inspanningselektrocardiogram, continue 24-uurs registratie van het hartritme, de thoraxfoto, het echocardiogram, het cardiovasculair MRI onderzoek, het cardiovasculaire CT onderzoek, cardiologisch nucleair onderzoek, hartkatheterisatie en klinisch elektrofysiologisch onderzoek van het hart; • een differentiaal diagnose op te stellen; • een behandelplan op te stellen en uit te (laten) voeren, en; • een plan voor primaire/secundaire preventie op te stellen en uit te (laten) voeren. 2. Hierbij houdt hij/zij rekening met factoren als de leeftijd en het geslacht van de patiënt en diens co-morbiditeit, evenals met de risico’s, kosten en baten van diagnostische- en therapeutische strategieën.

3. De cardioloog past hierbij het diagnostische, therapeutische en preventieve arsenaal van het vakgebied toe, waar mogelijk evidence based en conform vigerende richtlijnen.

Versie 10-2-2020 39

4. De cardioloog vindt snel de vereiste informatie en past deze adequaat toe. 5. De cardioloog levert effectieve en ethisch verantwoorde patiëntenzorg. 6. Waar mogelijk en verantwoord stelt de cardioloog zich bij het formuleren van het behandelplan op de hoogte van de verwachtingen en voorkeuren van de patiënt en houdt daarmee voldoende rekening. Communicatie De cardioloog: 1. bouwt effectieve behandelrelaties met patiënten en desgewenst met hun naasten op; • bouwt een goede verstandhouding met de patiënt en zijn naasten op; • creëert daarbij een sfeer die gekenmerkt wordt door begrip, vertrouwen en empathie; • vormt zich een beeld van de levensomstandigheden van de patiënt, voor zover van belang voor de behandeling en van de wensen en verwachtingen van de patiënt. 2. luistert goed naar de patiënt en verkrijgt doelmatig relevante patiëntinformatie; 3. bespreekt medische informatie goed met patiënten en desgewenst met familie of andere relaties. Informeert de patiënt op een voor de patiënt begrijpelijke, empathische en respectvolle wijze over de diagnose, behandeling en prognose; 4. doet adequaat mondeling en schriftelijk verslag over een patiëntencasus; • presenteert tijdens overdrachten en besprekingen op heldere en beknopte wijze het klinische probleem en licht het diagnostisch – en therapeutisch beleid toe; • zorgt voor adequate verslaglegging en statusvoering, alsmede relevante en tijdige medische correspondentie. 5. onderhoudt adequaat contact met medebehandelaars, consulenten en andere betrokkenen bij het zorgproces; • stelt zich beschikbaar en toegankelijk op voor alle betrokkenen bij het zorgproces; • draagt duidelijk en tijdig aan de juiste persoon en in de juiste vorm de relevante patiëntengegevens over, bij overdracht van verantwoordelijkheden van zorg; • communiceert op heldere wijze (zowel mondeling als schriftelijk) met de betrokken verpleegkundige(n) en overige betrokkenen bij het zorgproces. Samenwerking De cardioloog: 1. overlegt doelmatig met collegae en andere zorgverleners. Ontwikkelt een diagnostisch en therapeutisch beleid in samenwerking met collegae en andere zorgverleners; 2. verwijst adequaat naar andere zorgverleners. Toont inzicht in de grenzen van de eigen deskundigheid en is bekend met de mogelijkheden van andere (medische) zorgdisciplines; 3. neemt adequaat de zorg over, indien gevraagd door collegae. Is goed benaderbaar voor collegae en communiceert helder, zowel mondeling als schriftelijk; 4. levert effectief intercollegiaal consult. Verricht een goed onderbouwde klinische evaluatie en doet

Versie 10-2-2020 40

een goede aanbeveling, zowel mondeling als schriftelijk n.a.v. een intercollegiaal consult aangevraagd door een collega of andere zorgverlener; 5. draagt bij aan effectieve interdisciplinaire samenwerking en ketenzorg; • heeft inzicht in de zorgketen van individuele patiënten; • communiceert effectief met andere zorgverleners; • kent de voor zijn vakgebied relevante activiteiten in ziekenhuizen, praktijken en andere instellingen; • onderkent het vakgebied van teamleden; • respecteert de mening en rol van individuele teamleden; • draagt bij aan eventuele conflictoplossing en aan de taak van het team t.a.v. de behandeling van de patiënt middels de eigen deskundigheid. Kennis en wetenschap De cardioloog: 1. beschouwt en past medische informatie kritisch toe; • stelt aan de hand van een klinisch probleem de juiste klinische vraag; • zoekt doelmatig naar relevante literatuur en beschouwt deze kritisch volgens de normen van evidence based medicine; • blijft op de hoogte van en werkt volgens de in de beroepsgroep geaccepteerde richtlijnen voor cardiovasculaire aandoeningen; 2. draagt bij aan de verbreding en ontwikkeling van de wetenschappelijke vakkennis. Levert een bijdrage aan gemeenschappelijke onderzoeksprojecten, kwaliteitsborging en aan projecten m.b.t. de ontwikkeling van richtlijnen; 3. ontwikkelt en onderhoudt een persoonlijk bij- en nascholingsplan; • stelt persoonlijke leerdoelen vast, kiest geschikte leermethoden, en evalueert de eigen leerresultaten om te komen tot een optimale praktijkvoering. • neemt deel aan intercollegiale toetsing en intervisie en is zich bewust van de noodzaak van een leven lang leren; 4. bevordert de deskundigheid van studenten, AIOS, collegae, andere betrokkenen bij de gezondheidszorg en die van patiënten. Is bereid onderwijs en opbouwende feedback te geven aan studenten, A(N)IOS, collegae, overige betrokkenen bij de gezondheidszorg en patiënten. Maatschappelijk handelen De cardioloog: 1. kent en herkent de determinanten van hart- en vaatziekten; • kent en herkent psychosociale, economische- en biologische factoren die de gezondheid en het dagelijkse leven van patiënten beïnvloeden; • verwerkt informatie over bepalende gezondheidsfactoren in de zorg voor individuele patiënten (door informatieverstrekking aan de patiënt en vergroten van het begrip voor het beleid) en voor de gemeenschap; 2. bevordert de gezondheid van patiënten en de gemeenschap als geheel; • zet medische deskundigheid in, in situaties die buiten de directe individuele patiëntenzorg liggen: afleggen van verklaringen als medisch deskundige, het geven van presentaties intra- en

Versie 10-2-2020 41

extramuraal; • draagt in voorkomende gevallen bij aan beleid dat de volksgezondheid gunstig beïnvloedt; 3. handelt volgens de relevante wettelijke bepalingen. Kent de relevante wettelijke regelgeving en werkt in overeenstemming met de eigen juridische positie, en met de juridische positie van patiënten bij de omgang met patiënten, en bij de informatieverstrekking aan en/of over de patiënt. Het betreft hier de WGBO, de WBG en de gedragsregels van de KNMG; 4. treedt adequaat op bij incidenten in de zorg; • herkent incidenten in de patiëntenzorg en onderkent eigen fouten en die van anderen; • maakt fouten bespreekbaar en hanteerbaar zodat een adequaat beleid gevoerd kan worden gericht op preventie in de toekomst en het belang van de patiënt; • meldt incidenten; • gaat adequaat om met klachten over de patiëntenzorg. Organisatie De cardioloog: 1. organiseert het werk naar een balans in patiëntenzorg en persoonlijke ontwikkeling; • stelt doelen en prioriteiten; • delegeert effectief, past effectief timemanagement toe en komt zo tot een evenwichtige levensstijl; 2. werkt effectief en doelmatig binnen een gezondheidszorgorganisatie; • werkt doelmatig in teams met collegae; • is in staat om een praktijk te leiden; • functioneert binnen een breder managementsysteem; • organiseert passende zorg en werkt daarvoor effectief samen binnen het netwerk van de eerste lijn, secundair en tertiair cardiologisch centrum; 3. besteedt de beschikbare middelen voor de patiëntenzorg verantwoord; • stelt het belang van de patiënt altijd centraal; • maakt grondige afwegingen ten aanzien van toewijzing van middelen op basis van het nut voor de individuele patiënt en de bevolking; 4. gebruikt informatietechnologie voor optimale patiëntenzorg en voor bij- en nascholing; • past de principes van medische informatica toe voor het leveren van optimale patiëntenzorg en onderhoudt de eigen deskundigheid hierin; • is in staat om gebruik te maken van patiëntgerelateerde databases; • maakt gebruik van elektronische informatie. Professionaliteit De cardioloog: 1. levert hoogstaande patiëntenzorg op integere, oprechte en betrokken wijze; • stelt het belang van de patiënt centraal en is empathisch; • houdt rekening met de diversiteit in etnische en culturele achtergronden die invloed hebben op de patiëntenzorg; 2. vertoont adequaat persoonlijk en interpersoonlijk professioneel gedrag; • neemt verantwoordelijkheid voor persoonlijke handelingen; • behoudt de juiste balans tussen persoonlijke en professionele rollen;

Versie 10-2-2020 42

3. kent de grenzen van de eigen competentie, handelt daar binnen en staat open voor kritiek. Bepaalt op adequate wijze waar zijn eigen deskundigheid ophoudt of te beperkt is en wanneer andere hulpverleners moeten worden ingeschakeld bij de diagnose of behandeling; 4. oefent de geneeskunde uit naar de gebruikelijke ethische normen van het beroep; • heeft inzicht in- en houdt zich aan de ethische- en medische gedragsregel; • herkent ethische dilemma’s en roept waar nodig hulp in om ze op te lossen; • herkent onprofessioneel gedrag elders in de klinische praktijk en reageert daarop, rekeninghoudend met de plaatselijke- en landelijke regelgeving.

Versie 10-2-2020 43

Bijlage 9.6 Interne geneeskunde: leerdoelen

Algemene Interne Geneeskunde (verplicht) (Gemiddelde) duur: 9 tot 12 maanden Leerdoel: het voorkomen, herkennen en behandelen van ziekten van inwendige organen en orgaansystemen, geïsoleerd en in hun samenhang, bij adolescenten en volwassenen staat centraal. De AIOS leert in deze periode patiënten op een integrale en holistische wijze te benaderen. De nadruk in deze periode ligt op de algemene, acute en consultatieve interne geneeskunde. Stages die hierbij passen zijn spoedeisende hulp, consultenstage, afdelingsstage en eventueel polikliniek. Het doel is hierbij de kennis van de algemene interne geneeskunde eigen te maken met achterwege laten van specialistische deelgebieden. Speciale aandacht is er voor diabetes en vasculaire geneeskunde inclusief cardiovasculair risicomanagement. Intensive Care (verplicht) (Gemiddelde) duur: 4 maanden Leerdoel: het leren omgaan met, en het behandelen van patiënten met ernstige (acute) ziektebeelden waarbij (non)invasieve beademing en/of hemodynamische ondersteuning noodzakelijk is. De ICU moet voldoen aan de eisen die door de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care-artsen zijn gesteld. Ziektebeelden/problemen: • Diagnostiek en behandeling van shock, zuurbase- en elektrolytstoornissen, gaswisselingsstoornissen, stollingsproblemen, acute nierinsufficiëntie, infectieuze complicaties etc. Onderzoeks- en behandelingsmethoden: • Indicaties, methoden, controle en begeleiding beademing, inclusief niet-invasieve beademing (CPAP, BPAP). • Indicaties en uitvoering van parenterale voeding, sondevoeding, hemodynamische bewaking, hemodialyse en hemofiltratie. Te leren technieken: • Reanimatie, intuberen, inbrengen jugulariskatheter, femoraliskatheter, subclaviakatheter, arterielijn en bij voorkeur ook andere typen lijnen (zoals Swan-Ganz katheter, PICC-lijn). Longziekten (verplicht) (Gemiddelde) duur: 4 maanden Leerdoel: het verkrijgen van kennis betreffende pathofysiologie, diagnostiek en therapie van longziekten. Het betreft hier chronisch obstructief longlijden (COPD), astma, pneumonie, aspiratiepneumonie, interstitiële longafwijkingen, sarcoidose, ziekte van Wegener, ziekten van de pleura, pneumothorax, longembolie, en pulmonale hypertensie. Onderzoeks- en behandelingsmethoden: • Indicaties voor bronchoscopie, thoraxdrainage en thoracoscopie. • Indicaties voor longchirurgie. Kennis van indicaties en interpretatie van CT(A)-thorax en MRI. • Technieken en beoordeling van longfunctie onderzoek (met naast spirometrie ook nadrukkelijk aandacht voor de interpretatie van een cardiopulmonale inspanningstest met VO2-meting). Te leren technieken: • Indicaties en uitvoering pleurapunctie. • Indicaties en uitvoering (facultatief) van thoraxdrainage.

Versie 10-2-2020 44

Nefrologie (verplicht) (Gemiddelde) duur: 4 maanden Leerdoel: verkrijgen van kennis betreffende de huidige inzichten in de pathofysiologie, diagnostiek en therapie van nierziekten. De cardioloog dient te beschikken over kennis van afwijkingen van het ‘milieu interieur’ (stoornissen in waterhuishouding, stoornissen in het zuur-base evenwicht en elektrolytstoornissen). Er dient speciale aandacht te zijn voor de interacties van cardiale (met name hartfalen-) medicatie met nierfunctiestoornissen en elektrolytstoornissen Ziektebeelden: • Differentiële diagnostiek en behandeling van diverse nieraandoeningen en electrolytverstoringen, waaronder: acute en chronische nierinsufficiëntie, glomerulo nefritis, interstitiële nefritis, nefrotisch syndroom, acute tubulus necrose, zuur-base stoornissen en elektrolyt stoornissen. Onderzoeks- en behandelingsmethoden: • Indicaties (acute) nierfunctie vervangende behandeling (hemodialyse, peritoneaal dialyse). • Indicaties en methoden van chronische nierfunctie vervangende behandeling (hemodialyse, CAPD, niertransplantatie).

Versie 10-2-2020 45

Bijlage 9.7 Medisch inhoudelijke thema’s

Versie 10-2-2020 46

Versie 10-2-2020 47

Versie 10-2-2020 48

Bijlage 9.8 Lokaal opleidingsplan MUMC+

Bijlage 9.9 Lokaal opleidingsplan Zuyderland MC

Bijlage 9.10 Lokaal opleidingsplan VieCuri MC

Versie 10-2-2020 49

Bijlage 9.11 Onderwijsmomenten

MUMC+

Bespreking Tijdstip Onderwerpen Spreker/organisator Uren jaarlijks

Ochtendbesprekingen (4x)

Maandag t/m donderdag 8.00-8.45 uur

Roulerend schema*

Opleidersgroep, ANIOS, AIOS, semi-artsen

120

Grand Rounds Vrijdag 8.00-9.00 uur

Key note lecture Invited spreker 50

Ochtendoverdracht Maandag t/m donderdag 8.45-9.00 uur

Patiëntcasuïstiek ANIOS/ AIOS 90

Middagoverdracht Maandag t/m vrijdag 17.00-17.15

Patiëntcasuïstiek ANIOS/AIOS 50

MDO’s Verschillende tijdstippen

Roulerend schema**

Opleidersgroep 750

Totaal 1050 uur * maandag expert meeting, dinsdag beeldvorming, woensdag Journal Club/ complicatiebespreking/protocollen/PA,donderdag

patientbesprekingen.

** maandag ritmebespreking, dinsdag hartfalen bespreking, dinsdag gynaecologie/cardiologie, donderdag mitralisklep, vrijdag

groot hartteam, vrijdag endocarditisbespreking, alle dagen hartteam.

Zuyderland MC

Bespreking Tijdstip Onderwerpen Spreker/organisator Uren jaarlijks

Ochtendoverdracht Maandag t/m donderdag 8.00-8.45 uur

Patiëntcasuïstiek ANIOS, AIOS, 120

Dinsdag onderwijs Dinsdag 12.30-13.15 uur

Roulerend schema*

AIOS, ANIOS 30

Woensdag onderwijs Woensdag 12.30-13.15 uur

Roulerend schema*

Opleidersgroep 30

GUCH onderwijs Donderdag 12.30-13.30 uur

Patiëntcasuïstiek Opleidersgroep i.s.m. Erasmus/Radboud

40

Grand Rounds MUMC Vrijdag 8.00-9.00 uur

Key note lecture Invited spreker 50

Groot Hartteam MUMC

Vrijdag 12.30-13.30 uur

Patiëntcasuïstiek Opleidersgroep CAR/CTC MUMC en Zuyderland

40

Totaal 318 uur * Casuistiek, literatuur, CAT

Versie 10-2-2020 50

VieCuri MC

Bespreking Tijdstip Onderwerpen Spreker/organisator Uren jaarlijks

Ochtendoverdracht Maandag t/m vrijdag 8.15-8.45 uur

Patiëntcasuïstiek ANIOS, AIOS, 130

Middagoverdracht* Maandag t/m vrijdag 17.00-17.30

Patiëntcasuïstiek ANIOS/AIOS 130

Ritmebespreking Dinsdag 12.30-13.30 uur

Patiëntcasuïstiek AIOS, opleidersgroep 30

Maandag onderwijs Maandag 13.00-14.00 uur

Roulerend schema*

Roulerend schema* 50

Groot Hartteam MUMC en ECG onderwijs

Vrijdag 13.00-14.00 uur

Patiëntcasuïstiek ECGs

Opleidersgroep CAR/CTC MUMC en Viecurie

50

Totaal 390 uur * inclusief bespreking klinische catheterisaties

* Capita selecta en klinische onderwerpen en beeldvorming. Diverse contributies van AIOS, opleidersgroep, gastsprekers

andere specialisme en industrie.

Versie 10-2-2020 51

Bijlage 9.12 Entrustable Professional Activities (EPA)

Versie 10-2-2020 52

Versie 10-2-2020 53

Versie 10-2-2020 54

Versie 10-2-2020 55

Versie 10-2-2020 56

Versie 10-2-2020 57

Versie 10-2-2020 58

Bijlage 9.13 Lijst met gebruikte afkortingen

AIOS Arts(en) in opleiding tot specialist ANIOS Arts(en) niet in opleiding tot specialist BIG Beroepen in de individuele gezondheidszorg BPAP Bilevel positive airway pressure CANMeds Canadian Medical Education Directives for Specialists CAPD Continue ambulante peritoneaal dialyse CAPRHI Care and Public Health Research Institute CARIM Cardiovasculair research institute Maastricht CAT Critical appraisal of a topic CCU Coronary care unit CGS College Geneeskundige Specialismen COC Centrale opleidingscommissie COPD Chronisch obstructief longlijden CPAP Continuous positive airway pressure CT Computer Tomografie CVOI CardioVasculair Onderwijs Instituut ECG Elektrocardiogram EFFECT Evaluation and Feedback For Effective Clinical Teaching EHH Eerste hart hulp ESC European Society of Cardiology EPA Entrustable professional activities IC Intensive Care ICD Implanteerbare cardioverter defibrillator IOP Individueel ontwikkelingsplan KBA Knowledge based assessment KNMG Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst KPB Korte praktijk beoordeling KVA Kennis, vaardigheden, attitude MCQ Multiple choice questions MCTQ Maastricht Clinical Teaching Questionaire MDO Multidisciplinair overleg MRI Magnetic resonance imaging MSF Multi source feedback MUMC Maastricht University Medical Centre NVVC Nederlandse Vereniging voor Cardiologie OOG Oordeel Opleidingsgroep OORZON Onderwijs- en opleidings regio Zuid-Oost Nederland OSATS Objective structured assessment of technical skills PDCA Plan Do Check Act PICC Peripherally inserted central catheter POP Persoonlijk opleidingsplan PVC Plenaire visitatie commissie RadboudMC Radboud Universitair Medisch Centrum RGS Registratiecommissie geneeskundig specialisten ROC Regionale opleiding cardiologie SEH Spoedeisende hulp STZ Samenwerkend Topklinisch opleidings Ziekenhuis TED(x) Technologie, Entertainment, Design(x) TEE Transoesophagale echocardiografie Viecuri MC Viecuri Medisch Centrum WGBO Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst WBP Wet Bescherming Persoonsgegevens Zuyderland MC Zuyderland Medisch Centrum