Dzień dobry Państwu. Temat mojego referatu brzmi: „Przyczyny powstania i sposoby panowania nad agresją u dzieci”. Związku z ograniczonym czasem pokrótce chciałabym zaprezentować wyżej wymieniony problem .

Na początku zacznę od zdefiniowania słowa agresja. Agresja to wrogie, zwykle gwałtowne działanie fizyczne lub słowne; jedno z następstw frustracji lub wyuczone zachowanie służące uzyskaniu określonych korzyści.

Do przyczyn powstania agresji będą należeć:

Złe kontakty w rodzinie. Nieporozumienia między członkami rodziny, nadmierna tolerancja rodziców na agresywne zachowania czy przejawy agresywnych zachowań rodziców do innych osób wpływają na dziecko negatywnie. Dzieci przeżywają stałe frustracje, lęk, niepokój, ich samoocena sukcesywnie maleje co prowadzi do wystąpienia zachowań agresywnych u najmłodszych.

Przyczyną agresywnych zachowań są również błędy wychowawcze nauczycieli. Widoczna na slajdzie klasyfikacja błędów została opracowana przez psychologa Antoninę Gurycką. Błędy te prowadzą do wystąpienia braków w zakresie nawiązywania dojrzałych kontaktów z wychowankami, odpowiedniej interwencji pedagogicznej, co z kolei zaburza stosunki interpersonalne w klasie czy szkole. Prowadzi to w konsekwencji do poczucia bezradności i zniechęcenia z jednej strony u nauczyciela, a z drugiej niezadowolenia uczniów przybierającego formę buntu wobec szkoły i nauczycieli.

Na kolejnym slajdzie widoczny jest diagram przedstawiający najbardziej nieakceptowane przez uczniów zachowania nauczycieli. Zauważyć tu można jak wielki wpływ negatywnego odbioru na zachowania nauczycieli przez dzieci ma „agresja werbalna”. Jest to ponad 24%, nieadekwatna ocena 16,6%,agresja fizyczna 12%, niesprawiedliwe traktowanie ponad 11%. To daje do zrozumienia, nad czym tak naprawdę nauczyciele powinni pracować.

Natomiast błędy jakie najczęściej popełniają w swej pracy pedagogicznej nauczyciele przedstawia kolejny slajd. Otóż badani nauczyciele przejawiają w tym zakresie następujące błędy. Jest to rygoryzm 37 %, hamowanie aktywności 21%, obojętność i eksponowanie siebie 16%, idealizacja 14%.

Następną przyczyną pojawienia się agresji to wystąpienie buntu młodzieńczego. Jak okazuje się w tym okresie nastolatki mają potrzebę przynależności do grupy, szukają kontaktu z grupami rówieśniczymi, by zająć się czymś ekscytującym, również próbują zdobyć szansę pozyskania pieniędzy czy też innych dóbr. Często w takich grupach podstawową formą życia społecznego stanowi agresja i przemoc, która zakorzenia się w członkach takich grup.

Przyczyną o dużym stopniu zagrożenia są reklamy jakie na co dzień dzieci oglądają w telewizji, czy widzą w kolorowych gazetach. Reklamy podobają się dzieciom, trafiają w ich gusty jako krótkie filmiki

zwykle o barwnych obrazkach, często powtarzane. Badania pokazały wyraźnie, że dzieci nie traktują reklam jako propozycję zakupu, lecz jako krótki film fabularny. Choć cel nadawcy filmu jest zachętą do zakupu to jeżeli film zawiera agresję- agresja ta oddziałowywuje na dziecko niezależnie od zamierzeń nadawcy.

Widzą tu Państwo reklamę emitowaną kiedyś w telewizji. Pięcioletni Adaś po obejrzeniu opowiada o reklamie tak: „Chłopiec był grzeczny, bo siedział sobie i pił soczek, chciałbym być tym chłopcem. Pan powiedział, że najlepszy jest kisielek i kompocik, chłopiec przygniótł go tym Frugo i powiedział: Frugo bez żadnych ograniczeń! Soczek jest lepszy od buraków. Pije, pije i nie przestaje pić. Jak widać, dziecko nie traktuje tego filmu reklamowego jako zachęty do zakupu, ale jako rodzaj krótkiego opowiadania. Bohater tej reklamy przejawia zachowania agresywne, ale oglądające je dziecko, ponieważ reklama mu się podobała uważa że był to „grzeczny chłopiec”.

Sprawa podobnie wygląda z mediami, które przekazują negatywne wzorce. Zwykle rodzice nie kontrolują tego co dzieci oglądają. Największą oglądalnością cieszą się filmy z gatunku „seks i przemoc”. Telewizję przytłaczają kreskówki walki dobra ze złem, w którym bohaterowie walczą posługując się przy tym brutalnym językiem. Zaś w grach komputerowych dzieci najczęściej „bawią się w zabijanie”. Młody człowiek przyjmuje do wiadomości, że świat opiera się na gwałcie i przemocy. Nie uczy się, że za złe zachowanie trzeba przeprosić, lecz że każdy problem można rozwiązać za pomocą pięści. Media oswajają najmłodszych z okrucieństwem i obniżają w nich poczucie wartości moralnej.

W tej części chciałabym już przejść do sposobów przeciwdziałania agresji:

Niezmiernie ważny jest kontakt rodziców z dzieckiem, dlatego należy uświadomić rodzicom jak bardzo obydwoje ważni są dla swojego podopiecznego. Mądra miłość rodzicielska, akceptacja i poszanowanie praw dziecka w znacznym stopniu niweluje pojawiające się negatywnych form zachowań. Pragnienie bycia najlepszym rodzicem często przysłania odpowiednie zachowania

rodziców. Uważam, że szkoły i instytucje powinny bardziej wspierać i pomagać rodzicom w wychowywaniu. Pożądana byłaby tu organizacja obowiązkowych spotkań dla przyszłych rodziców.

Kolejnym sposobem przeciwdziałania agresji jest praca z dziećmi w szkołach w formie gier i zabaw, zajęć integracyjnych. Takie zajęcia miałyby służyć rozwojowi dziecka, kształtowaniu jego umiejętności w porozumiewaniu się, rozwiązywaniu problemów i podejmowaniu słusznych decyzji. Zabawy i gry powinny uczyć dostrzegać agresywne uczucia i wyrażać je, rozpoznawać przyczyny wściekłości, opanowywać i przezwyciężać złość oraz nauczać pokojowo rozwiązywać konflikty.

Zapobiegać agresji można również poprzez kontrolę dziecka z mediami. Najlepiej postępować tak, by forma zakazu była rzadko stosowana. Licznej zaś rodzice powinni sami proponować dzieciom gry komputerowe, programy odpowiednie dla nich i ich wieku. Powinni pomóc przenieść się dzieciom w krainę cudownych obrazów ze świata przyrody, krainy baśni, kultury, sztuki i nauki. Zachęcić ich do czytania książek.

Jako ostatni pomysł radzenia sobie z agresją chciałabym zaproponować, by więcej powstawało programów, kampanii przeciwko agresji i przemocy, które będą kierowane zarówno do dzieci jak i dorosłych. Na tym slajdzie widzimy plakat rozwieszany po szkołach zainicjowany przez jedną z takich kampanii, która w przejrzysty sposób pokazuje dzieciom jak można wyeliminować agresję w społeczności szkolnej.

Przygotowała: Joanna SzklarzZespół Kolegiów Nauczycielskich w Tarnobrzegu