1  

REDD+ Academy − သငကား ရးဂျာနယ

၁၁။ ဆကစပပတသကသများပး ပါငးပါဝငြခငးနဒါနး

မာတကာ

REDD+ Academy − သငကား ရးဂျာနယ ............................................................ 1

၁၁။ ဆကစပပတသကသများပး ပါငးပါဝငြခငးနဒါနး ............................................... 1

ဆကစပပါဝငသများနင တငပင ဆး နးြခငး၊ပး ပါငးပါဝငြခငး ................................. 3

နဒါနး .................................................................................................................. 3

ဆကစပပတသကသများ ဆသညမာ မညသြဖစပါသလ။ ဆကစပပတသကသများ

ဆသညမာ ဘာြဖစပါသလ။ .................................................................................... 3

REDD+ တငဆကစပပတသကသများ၏ပး ပါငးပါဝငမအတက အ ြခခများက

ဘာ တလ? .......................................................................................................... 6

ဆကစပပတသကသများပး ပါငးပါဝငြခငး နင REDD+ တည ထာငြခငးအဆင ....... 18

ဆကစပပတသကသများ ပး ပါငးပါဝငြခငးအတက အသးဝင သာ လကနကများ ....... 21

ကာငးစာက တငအသ ပး၍ သ ဘာထားဆနဒရယြခငး ........................................... 32

2  

Key Messages

• REDD + လပငနးစဉများ ဆာငရကရာတင ပါဝငပတသကသများသည သစ တာ

များအ ပ ခငခငမာမာ စနစမ ၊ စတပါဝငစားမ ၊ (သမဟတ) ရပငခငတရ သာ

တစသးပဂဂလြဖစ စ (သမဟတ) စသညအစအဖလကြဖစ စ ပါဝင ဆာငရက

သာ၊ REDD+လပငနးစဉများအ ပ ကာငးကျ း သာလညး ကာငး၊ ဆးကျ း

သာလညး ကာငး အကျ းသက ရာကမ ရနငမညြဖစသည။

• ဆကစပပတသတသများ ပး ပါငးပါဝငမ၏ အ ရးပါမသည ကမဘာကလသမဂဂ

ရာသဥတဆငရာကနဗငးရငး (UNFCC) ၏ အမျ းမျ း သာ ဆးြဖတချကများတင

ဖာြပပါရ ပးြဖစသည။

• ဆကစပပတသတသများပး ပါငးပါဝငမသည လြခမစနစအြဖစ အသအမတြပ ပး

ြဖစသည။ သ သာ နငငတစနငင၏ ပငလငးြမငသာမရ ပး ထ ရာက သာ

လြခမစနစ ဖ ဖ းတးတကရန အတတက ပး ပါငးပါဝင သာ လပငနးစဉများ

အတက အ ြခအ နများက ဖနတး ပးြခငးမတဆင အ ြခခအတြမစချရမည

ြဖစသည။

• ဆကစပပတသတသများပး ပါငးပါဝငမ လပငနးများ ဆာငရကရာတင အသးဝင

သာအချကအလကများ များစာရပါသည။

• လတလပစာက တငအ ကာငးကား သ ဘာတညမရယြခငး (FPIC) သည

ထ ရာက သာ ဆကစပပတသတသများပး ပါငးပါဝငမနင တဆညနငးမများ၏

အဓကအချကြဖစသည။

3  

ဆကစပပါဝငသများနင တငပင ဆး နးြခငး၊ပး ပါငးပါဝငြခငး

နဒါနး

ဤသငခနးစာသည REDD + လပငနးစဉများတင ဆကစပပါဝငသများ၏ ပး ပါငး

ပါဝငပတသကမ၏အ ရးပါပနင ဆကစပပါဝငသများ၏ပး ပါငးပါဝငပတသကမ အခနး

က က ြမငတငရန တင လျာကအချကများက ဖာြပပါသည။

ဤသငခနးစာတင အာကပါအချကများက ရငးလငးတငြပချကများပါ တငြပသည။

REDD+ နင ဆကစပ န သာ ဆကစပပါဝငသများ၏ အဓပပါယဖငဆချကမာ

အဘယနညး။

REDD+ တင ဆကစပပါဝငသများ၏ ပး ပါငးပါဝင ဆာငရကမအတက အ ြခခ

အ ကာငးအရာများမာ မညသညတြဖစပါသလ။

REDD+ လပရားမလပငနးများတင ဆကစပပါဝငသများသည မညကသ ပး ပါငး

ပါဝငပတသကကသနညး။

REDD+ အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကရာတင လတလပစာ ကတငအ ကာငး

ကား သ ဘာတညချကရယြခငး၏ အဓပပါယဖငဆချကမာ အဘယနညး။

REDD+ နင ဆငရာလပငနးများတင နစနာမ၊ မ ကျနပမများက ြပနလည

ြဖ လ ာသည လပငနးစဉများမာ မညသညတြဖစပါသလ။

ဆကစပပတသကသများ ဆသညမာ မညသြဖစပါသလ။ ဆကစပပတသကသများ

ဆသညမာ ဘာြဖစပါသလ။

REDD+ အခနးက တင ဆကစပပတသကသများဆသညမာ − သစ တာများအ ပ

ခငခငမာမာ စနစမ ၊ စတပါဝငစားမ (သမဟတ) ရပငခငတရ သာ တစဉးချငးစ သာ

လညး ကာငး၊ အပစလက သာလညး ကာငး သစ တာများအ ပ အကျးသက ရာကမ

ရနင သာ၊ REDD+ လပငနးစဉများ ဆာငရကသများြဖစသည။

ဆကစပပတသကသများမာ နငငတစခနငတစခ ြပာငးလမရနင သာ ကာင ြပညစစာ

ဖာြပမထားနင သာလညး အာကတင ဖာြပထား သာစာရငးများသည ဆကစပပတ

သကသများ အစနမနာများ ြဖစသည။

4  

• သကဆငရာအစးရဌာနအဖ အစညးများ

- REDD+ ရလဒများ အာငြမင အာင ကာငအထည ဖာ ဆာငရကနငရန ယကည

ချကရသ၊ အစးရဌာနများတင အချကအချာကျ သာ အဖအစညး ြဖစသည။ ညလာခ

၏လမးညနချကများက လကနာ ဆာငရကရန သချာသ

- REDD+ တင နညးပညာသာမက မဝါဒနငဆကစပ န သာ အချကများလညး

ပါဝငရန လအပသည။ နငငအဆင (သ) ြပညနယနင တငးအဆငများ က စမ

stakeholder များ၏ စဉဆကမြပတ သာ REDD+ လပရား ဆာငရကမများသည

လအပသည။ အြခား သာဝနကးအဖ များ ဉပမာ ဘ ာ ရး၊ စမကနး၊ စကပျ း ရး၊

ြမအရငးအြမစများ (သ) သစ တာ က တ၏ ပး ပါငးပါဝငမ၊ ပတဝနးကျင

ထနးသမး ရးနင သစ တာ ရးရာဝနကးဌာနမ ဝနထမးများ၊ အမျ းသားစမကနးနင

စးပား ရး ဖ ဖ းတးတက ရးဝနးကးဌာန၊ လယယာစကပျ း ရးနင ဆည ြမာငး

ဝနကးဌာန၊

• ပဂဂလက လပငနးများ

- စကပျ း ရး၊ သစလပငနး၊ သတတ တး ဖာ ရ:၊ အ ြခခအ ဆာကအအနင

သစ တာကာဗန အစရသညက များ၊ ယငးက များအနက ြမအသးချမ နင

ြမအသးချမ ြပာငးလြခငး ြဖစစဉအ ပ အကျ းသက ရာကမ အများ ဆး

ြဖစ စနငသည က

• မ ြပလမ ရးအသငးအဖ များ

- ကလသမဂဂ၏ အဓပပါယဖငဆချကအရ မ ြပလမ ရးအသငးအဖ များသည

အကျ းအြမတ မျာကးြခငး၊ လမးမးချပကငလြခငးကငး သာ၊ အစးရ

မဟတ သာ အဖအစညးြဖစသည။ မ ြပလမ ရးအသငးအဖ များသည

မျာမနးချက၊ ယကညချကများက အတတက ဖာဆ သာ ြပညသလထက

စညးရးသည။ REDD+ လပငနးများသည နငငတစနငငနင ြပညသများ ပငဆငမ

ြဖစရမည။ မ ြပလမ ရးအသငးအဖ များသည အစးရမဝါဒနင လပငနးစဉများက

အကျ းတပး ပါငးပါဝင ပး တရားဝင ြဖစ စရန ထာကခချက ပးသ၊ REDD+

လပငနးစဉများတင အကျ းတ ပး ပါငး သများ၊ ဆကစပပတသကသများ၊

ြပညသလထနင ပဂဂလက အဖအစညး စာငကည လလာ သာ အဖအစညး။

5  

• ဒသခတငးရငးသားများ (အမျ းသမး၊ အမျ းသား၊ လငယများ)

- ဒသခတငးရငးသားများနင ပတသက၍ ကလသမဂဂသည အဓပပါယဖငဆချက

ထတထားြခငး၊ ဒသခတငးရငးသားများအြဖစ သတမတရန စချန စညနးများ

စာရငးြပလပထားြခငး မရ ပ။ ဒသခတငးရငးသားများ အြဖစသတမတရန

အ ြခခအ ကာငးတရားမာ ၎ငးတ၏ကယပင သတမတချကြဖစသည။ ဒသခ

တငးရငးသားများတင ဘးစဉ ဘာငဆက နထငလာ သာနယ ြမများ၊ ၎ငးတပင

လယ ြမများနင သယဇာတများရ ကာငး သမငးအ ထာကအထားများ ရကသည။

REDD+ သည သစ တာများသည ဒသခတငးရငးသားများအတက က မျ းစမ

တနဖးရ ကာငးနင သစ တာများ၏အခနးက က သတြပမ စရန အကျ းသက

ရာကမရ စရမည။

• သစ တာကမခ သာြပညသအစအဖ များ

- လတလပစာ ကတငအ ကာငးကား သ ဘာတညချကရယြခငး (FPIC) အ ပ

UN-REED အစအစဉ၏ လမးညနချကများအရ အဓပပါယဖငဆထားသညမာ

ဒသခတငးရငးသားများအြဖစ သတမတရန စချန စညနးများနင ကကညမမရ၊

သစ တာများ အ ပ တညမ၍ စးပါး ရး ဆာငရကသညြဖစ စ၊ စးပား ရး နင

မသကဆငဘ သစ တာများ၏ ဂဟစနစအ ပ မ အကျ းသက ရာကမ (ဥပမာ−

သန ရငး သာ ရ) က အသးချသများက သစ တာကမခ သာ ြပညသအစအဖ များ

ဟ သတမတသည။

• ပငဆငမနညးပါးသ

- FAO ၏အဓပပါယ ဖငဆချကအရ ပငဆငမနညးပါးသညဆသညမာ သစ တာများ

က ပငဆငသ၊ စမအပချပသ၊ အသးြပသ (သ) အရငးအြမစအချ က ထာကပသ

များ အားလးက ခ သည။

နာကဆး ဖာြပခ သာအပစ (၄) ခနင တစသးပဂဂလများသည REDD+ မ အများဆး

ရရရန (သ) ဆးရးရန အလားအလာရသများြဖစကသည။

Reflection Point

မမတငးြပညအ ြခအ နအရ Stakeholder အြဖစ ထညသငးစဉးစားနငမည သစ တာ

များနင ပတသကသည အြခားအပစများ စဉးစားမပါ သးသလား?

6  

REDD+ တင ဆကစပပတသကသများ၏ ပး ပါငးပါဝငမအတက အ ြခခများက

ဘာ တလ?

ကလသမဂဂ ရာသဥတ ြပာငးလမဆငရာ ကနးဗငးရငးက ဆကစပပတသကသများ၏

ပး ပါငးပါဝငမအ ကာငး ဘာ တ ြပာသလ ?

ဆကစပပတသကသများ ပး ပါငးပါဝငမ၏ အ ရးပါပက ကလသမဂဂရာသဥတ

ြပာငးလမဆငရာ ကနးဗငးရငး (UNFCCC) ၏ ဆးြဖတချကများ ြဖစသည

ကပင ဟဂင တင ချမတခ သာ (4/CP.15 (2009) ဆးြဖတချက၊ Cancun တင

ချမတခ သာ 1/CP.16 (2010 ) ဆးြဖတချက၊ Durban တင ချမတခ သာ 12/CP.17

(2011) ဆးြဖတချကနင ဝါ စာတငချမတခ သာ 15/CP.19(2013) ဆးြဖတချကများ

အတငး စနစစာ ဖာြပခ ပး ြဖစသည။ အထးသြဖင 1/CP.16 ဆးြဖတချက၏ အပဒ71 က

ကနကနသ ဘာတညချက (Cancum Agreement) ဟ သကပး REDD+ တည ထာင

မညနငငများတင ဆာငရကရမညအချကများနင ရလဒအ ြခြပ င ပး ြခမစနစ (သ)

ရလဒအ ြခြပ င ကး ထာကပမစနစြဖင စာငကညအကြဖတရန မာကားခပါသည။

REDD+ တည ထာငမညနငငများတင ဆာငရကရမညအချကများမာ

• နငငအဆငမဟာဗျဟာ နင လပငနးအ ကာငထည ဆာငရကမ မ ဘာင

(သငခနးစာ ၄ တင ဆး နးပါမည)

• နငငအဆင သစ တာကာဗနထတလပမ ရညညနးပမာဏအဆင (သငခနးစာ ၆

တင ဆး နးပါမည)

• REDD+ ၏ ဆာငရကချက ၅ မျ းြဖစ သာ စာငကညအကြဖတြခငးနင အစရင

ခြခငးအတက ခငမာ ပးပငလငးြမငသာ သာ နငငအဆင သစ တာ စာငကည

လလာသညစနစ ( သငရး (၅) တင ဆး နးပါမည)

• လြခစတချရ သာ သတငး ပးစနစ (သငရး ၇ တင ဆး နးပါမည)

7  

Figure 11. 1 REDD + တည ထာငရနအတက ကတငကငဆငြခငးလပငနးများပစ

Source: UN REDD Programme

နငငအဆင မဟာဗျဟာ လပငနးအ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကမမ ဘာင

(National Strategy of Action plan)

ကလသမဂဂရာသဉတ ြပာငးလမဆငရာ ကနဗငးရငး၏ Cancun 1/CP.16 ဆးြဖတချက

တင ဖ ဖ းဆနငငများအဖသ အာကပါအတငး လမးညနမာကားထားပါသည။

နငငအဆငမဟာဗျဟာများနင လပငနးအ ကာငထည ဖာ ဆာငရကမ မ ဘာငများ

ရးဆြပဌာနးြခငး၊ ဖ ဖးတးတက အာငြပလပရာတင သစ တာအတနးအစား ကျဆငး

ြခငး နင သစ တာြပနးတးြခငးကြဖစ စ သာ တနးအားများ (ဖနတး သာ အ ကာငး

တရားများ)၊ ြမယာပငဆငမဆငရာအချကများ၊ သစ တာလမးမးမဆငရာ အချကများ၊

ကျား၊မ ဆငရာ စဉးစားစရာအချကများနင လြခမစနစများက ထညသငး ဖာြပရန၊

သကဆငရာဆကစပပါဝငသများ ၊ ဌာ နတငးရငးသားများနင ဒသခအစအဖ များမ

နငငအဆငမဟာဗျဟာနင လပငနးအ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကမ မ ဘာင

ချမတြခငး 

နငငအဆင သစ တာ စာင ကည လလာသည စနစ ချမတြခငး 

လြခစတချရ သာ သတငး ပးစနစ ဖာ ဆာငြခငး 

နငငအဆင သစ တာကာဗန

ထတလပမ နင ရညညနး ပမာဏ သတမတြခငး 

8  

ြပညြပညဝဝနင ထ ရာကမရ သာ ပး ပါငးပါဝငြခငးြဖစ စရန ဤဆးြဖတချက၏

နာကဆကတ(၁) ၊ စာပဒ၂ တင ဖာြပထားပါသည။

စတချလြခမ စနစများ

ကလသမဂဂရာသဉတ ြပာငးလြခငးဆငရာ ကနဗငးရငး၏ 1/CP.16 Cancun

ဆးြဖတချက နာကဆကတ (၁) တင အာကပါအတငး ဖာြပထားပါသည။

• လြခမစနစ (ခ) သည ပငလငးြမငသာ ပး အကျ းသက ရာကမ ရ သာ နငင၏

သစ တာအပချပမ ဖ စညးပ၏အ ရးပါပက သတြပရမည။ ဤ နရာတင တရား

ဉပ ဒနင အချပြခာအာဏာက ထညသငးစဉးစားရမည။

• လြခမစနစ (ဂ) သည ဒသခတငးရငးသားများ နင ဒသခအစအဖ ဝငများ၏

အခငအ ရးနင အသဉာဏက လးစားမထားရန ြပဌာနးထားပါသည။ ဤ နရာတင

သကဆငရာ နငငတကာတာဝနရသများ၊ နငင တာ၏အ ြခအ နနင ဉပ ဒများက

ထညသငးစဉးစားရမည။ ကလသမဂဂအ ထ ထညလာခမ ဒသခတငးရငးသားများ

၏ အခငအ ရးနငပတသကသည ကလသမဂဂ ကညာစာတမးက ချမတခ ပးြဖစသည။

• လြခမစနစ (ဃ) သည Cancun ဆးြဖတချက၏ စာပဒ ၇၀ နင ၇၂ များတင

ဖာြပထား သာ သကဆငရာဆကစပပါဝငသများ၊ ဌာ နတငးရငးသားများ နင

ဒသခအစအဖ များမ ြပညြပညဝဝနင ထ ရာကမ ရ သာ ပး ပါငးပါဝငြခငး ြဖစ စ

ရန ဟ သာအချကက အဓကထားပါသည။

• လြခမစနစ (င) သည သဘာဝ တာများနင ဇဝမျ းစမျ းကများ ထနးသမး ရး

ဆာငရကချကများ တသမတတညးြဖစ စရန ြပဌာနးသတမတပါသည။ ဤဆးြဖတ

ချက၏ စာပဒ ၇၀ တင ဖာြပထား သာ ဆာငရကချကများသည သဘာဝ တာများ

ြပာငးလြခငးအတက အသးမြပ သာလညး သဘာဝ တာများကာကယြခငးနင

ထနးသမးြခငးလပငနးများ၊ ဂဟစနစနင လက လျည ထ သာလပငနးများ နင

အြခား သာ လမ ရးနင သဘာဝပတဝနးကျငက အကျ းြဖစထနး စ သာလပငနးများ

ဆာငရကရာတင အခငအ ရး ပးရန ဖာြပထားပါသည။

9  

တနးအားများတင ပဂဂလကက များနင အြခားဆကစပပတသကသများ ပး ပါငး

ပါဝငြခငး

ကလသမဂဂရာသဥတဆငရာ ကနဗငးရငး၏ဆးြဖတချက 15/CP. 19 - Warsaw

တကတနးအား ပး သာ ပါတများ၊ အဖအစညးများနင ပဂဂလကက များသည သစ တာ

ြပနးတးြခငးနင သစ တာအတနးအစားကျဆငးြခငးက ြဖစ စ သာ တနးအားများ လာ

ချရန ဆာငရကရန တကတနးအား ပး သာ အားလး သာပါတများ၊ နးနယဆကစပ

န သာ အဖအစညးများ၊ ပဂဂလကက များနင အြခား ဆကစပပတသကသများအား

၎ငးတ၏ သစ တာြပနးတးြခငးနင သစ တာအတနးအစား ကျဆငးြခငးက ြဖစ စ သာ

တနးအားများ လာချရန ဆာငရက န သာလပငနးများ ဆကလက ဆာငရကရန၊ ရရ

လာ သာ ရလဒများအား မ ဝရန တက ကလသမဂဂရာသဥတဆငရာ ကနဗငးရငး

(UNFCCC) ၏ ဝကဘဆကစာမျကနာတင လညး ဖာြပထားပါသည။

လြခမသတငး ပးစနစ

ကလသမဂဂရာသဥတဆငရာ ကနဗငးရငး၏ဆးြဖတချက 12/CP. 17 - Durban

လြခမသတငး ပးစနစအရ ရးဆထား သာ ဤသတငး ပးစနစ အကျဉးချပတင

နငင တာအ ြခအ နက ထညသငးစဉးစားသင ကာငး ဖာြပထားပါသည။ နငင တာ၏

တရားဥပ ဒြပဌာနးြခငး၊ ဆကစပပတသက သာ နငငတကာ တာဝနသစတနင သ ဘာ

တညချကများ၊ ကျား/မ ခြခားြခငးဆငရာ အ လးထားရမည အချကများက ထညသငး

စဉးစားရနလညး ဖာြပထားပါသည။ ၎ငးအြပင

(၁) နာကဆကတ (၁) ဆးြဖတချက 1/CP. 16 တင ဖာြပပါရ သာ လမးညနချကများ

အား တသားတညးြဖစ စရမည။

(၂) နးနယဆကစပ န သာ ဆကစပပတသကသများအား အချနမနတစခအတငး

ခတနငအည မမးမြခငးြဖင ရရလာ သာသတငးများက ပငလငးြမငသာမရ စရန

ထာကပ ပးရမည။

(၃) အချန ကျာလနသားြခငးများအတက ပမ ကာငးမန အာင ြပြပငမများအတက

ခငြပရန ပငလငးြမငသာ ပး လက လျာည ထြဖစရမည။

(၄) လြခမစနစအားလးက မညကသ ဆာငရကမညဟသည သတငးအချကအလက

များက ပပး ပးရမည။

10  

(၅) နငင တာအဆငတင တငးြပညကချမတထားချကများအတငး တည ထာင

ဆာငရကရမည။

(၆) ရ ပး သာ စနစအ ပ လက လျာည ထြဖစ အာင တည ဆာကပါ။

စာင ကည လလာြခငးနင အစရငခြခငး

ဆးြဖတချက 4/CP. 15 – Copenhagen

ဒသခတငးရငးသားလမျ းစများနင ြပညသအစအဖ များ၏ ြပညဝ ပး ထ ရာက သာ

ဆး နးတငပင၍ ပး ပါငးပါဝင ဆာငရကြခငးနင ၎ငးတ၏ အသဉာဏများနငအည

စာငကည လလာြခငးနင အစရငခြခငး တအတက လအပချကများက သတြပရန

ဤဆးြဖတချက၏ အစတင ချမတထားပါသည။

သမတရနအချက

သင၏နငငတင အထကပါအချကများရပါသလား။ ခငမာ တာငတငး သာ ဆကစပ

ပတသကသများ ပး ပါငးပါဝင ဆာငရကြခငးအ ပ အ ြခခ သာ အထကပါအချကများ

သည အတငးအတာမညမပါဝငသနညး။

၁၁.၂။ ဆကစပပတသကသများတငပင ဆး နးြခငးနင ပး ပါငးပါဝင စြခငးက သည

REDD+ တင အဘယ ကာင အ ရးပါသနညး။

ကမဘာကလသမဂဂ ရာသဉတဆငရာ ကနဗငးရငး၏ အ ထ ထ ဆး နးဆးြဖတချကများ

တင REDD+ သည ရပ ထး ကာငး၊ ရ ထာငမျ းစနင တ ကရ ကာငး၊ သစ တာ

က အြပင အြခားက မျ းစနင ဖာြပထားပါသည။

ရးရငးစာ ဖာြပရပါလင REDD+ ၏သဘာဝသညလမ ရးနင ပတဝနးကျငဆငရာ

စန စားမများ၏ ဆန ကျငဘကများြဖစ သာ အာကပါတက ပမဆးရား စသည။

• သဘာဝ တာများက စကခငးများအြဖစသ ြပာငးလြခငး။

• ညမမမရ သာ အကျ းအြမတ ခ ဝမ က ဦးတညြခငး။

11  

• ြမယာ စျးကစားြခငး၊ ြမယာလယြခငး၊ ြမယာဆငရာအြငငးပားမများ ြဖစ စ

ြခငး။

• နငငတကာ င ကးရနပ ငများက သမးဆညးနငသည အ ရးကးအချကများက

ပပး ပးြခငး။

• မလရ ပး သာ မညမမကပမဆးရား စြခငး ( ဥပမာ ကျား/ မ ဆငရာ)

ဒသခတငးရငးသား လမျ းစများနင သစ တာကမခသည ဒသခအစအဖ များ

အထးသြဖင

• ဆးြဖတချကချမတြခငးမ ဖယထတြခငး။

• ဒသရးရာထးတမးစဉလာအရ အပချပ သာ ြမယာများမ ဖယထတြခငးနင

မရးဖလာြဖစ သာ သစ တာအ ြခခအသက မးဝမး ကာငး အလပအကငများနင

ဓ လထးတမးစဉလာများအား လကပါ ဆာငရကြခငးမ ကာကယြခငး။

ထ ကာင REDD+ ဖာ ဆာငနငရနနင အမျ းသားဖ ဖ းတးတက ရး ရညမနးချက

များက ဖာ ဆာငနင စ သာ ဆကစပပတသကသအမျ းမျ းနင အချနမ ရးတင မတည

သာ အ ကာငးအရာများနင တဆ ဆး နးရန လအပပါသည။ ဤသ ဆာငရကြခငး

သည အာကပါအခငအလမးများက ဦးတည စနငပါသည။

• သစ တာစမအပချပြခငး၊ အစးရ၏စမခန ခမ နငဉပ ဒ၊ စညးကမးအတငး

လကနာ စြခငးတက တးတက စပါသည။

• စစမန၍ ညမ သာ တငပင ဆး နးြခငးနငဆးြဖတချကချမတြခငးများ အတက

ဖနတး ပးနငြခငး။

• မရးဖလာအသက မးဝမး ကာငးလပငနးများက ပမအားြဖည ပးြခငးြဖင ဒသခ

တငးရငးသားလမျ းစများ (အမျ းသမး၊ အမျ းသား၊ လငယအပါအဝင) နင

သစ တာမခသည အစအဖ များအတက အရငးအြမစများ ထတလပ ပးြခငးြဖင

အစားအစာလ လာကမ (စားနပရကခာဖလမ ) တးြမင စြခငး။

• ပဂဂလကက များတင ဆာငရကရမညပစများ ပ ဖာ ပးြခငးနင ြပညသနင

ပဂဂလက ပး ပါငး ဆာငရကြခငးက ဖာထတ ပးြခငးြဖင REDD+ ၏

အကျ းရလဒများရရရန ြဖန ဝ ပးနငသည။

• ဌာ နတငးရငးသားများနင ဌာ နတငးရငးသားများမဟတ သာ သစ တာက

မခသညအစအဖ များမ သဘာဝအရငးအြမစများက စမအပချပသည အသပညာ

ဗဟသတများက ပါငးစပ ပးြခငး။

12  

အချပအားြဖငဆ သာ REDD+တင ြပညဝ၍ ထ ရာကမရ ပး ညမ သာ ဆကစပ

ပတသကသများ၏ညနငးပါဝငမသည အာကပါတက တးတက စပါသည။

• ဆကစပပတသကမ၊ REDD+ ၏ ကတငြပငဆငြခငး လပငနးများနင

တည ထာငြခငးလပငနးများ တရားဝငြဖစ စမများ တးတက စြခငး။

• ပငဆငမ၊ REDD+ မဟာဗျဟာများ ရးဆြခငးအတက လကခနငရန

အခငအ ရးများ တးြမငလာြခငး။

• တာဝနယမ၊ တာဝနခမ သစ တာဆငရာ စမအပချပမ တးြမငလာ စြခငး။

• ဆကဆ ရး အြပသ ဘာ ဆာင သာ ရာငရနအချကများ၊ အြငငးပားမ များက

စမအပချပြခငး၊ ဆကဆ ရးအသစ တည ထာငြခငး။

• ဆနးသစ ြပာငးလြခငး ဆနးသစ သာနညးလမးများက တနးအား ပးြခငး။

တ: တာစဉးစားရနအချက

- ဆးြဖတချကများချမတြခငးလပငနးစဉတင ဌာနတငးရငးသားများ ပါဝငြခငးသည

ပမ ကာငးမန သာ ဆးြဖတချကများက ြဖစ စသညဟ သငထငပါသလား။

- နငငအဆင မဟာဗျဟာနင လပငနးအ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကမအတက ဌာန

တငးရငးသားများ၏ လအပချကနင အခငအ ရးများ ထညသငးစဉးစားရန အ ရး ကး

သညဟ အဘယ ကာင သငထငပါသလ။

ဆကစပပတသကသများ တငပင ဆး နးြခငးနင နငင တာအဆငမဟာဗျဟာ (သ )

အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကြခငး မ ဘာင

ကမဘာကလသမဂဂ၏ ရာသဉတဆငရာ ကနဗငးရငးတင နငငများသည မဟာဗျဟာ

နင အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကြခငးမ ဘာငက ဖ ဖ းတးတက စရန ဖနလအမ

ဓာတ ငများက ထတလတမ မညသ လ ာချမညနညး။ (သ) သစ တာကာဗန မညမ

ြဖစ စသနညး။ မညမထနးသမးနငသနညး။ (သ) စဉဆကမြပတ စမခန ခနငသနညး -

စသညအချကများ လအပပါသည။

ဤသ ဆာငရကရာတင အာငြမငမ ရရနင စရန နငင တာအဆင မဝါဒများ

ြပနလညဖ စညးြခငး၊ သစ တာများြပနးတးြခငးနင သစ တာအတနးအစား လျာကျြခငး

တတင အဓကတနးအားများက ြဖစ စ သာ အ ကာငးအရာများသည မရမြဖစလအပ

13  

ပါသည။ ြပညဝ ပး ထ ရာကသည ပး ပါငးပါဝငမ မျ းြဖစရမည။ ဒသအတငး

ဆာငရကမများက ထာကပ ပးရမည။ ြပညသလထနင ပဂဂလက ဆာငရကသများနင

မဝါဒနင စမချကများ၏ အဆကအစပရမ က သချာ အာင လပ ဆာငရမည။

ထ ကာင ဆကစပပတသကသများတငအဓက အချကများက ဘာ တလ?

နငငအဆင မဟာဗျဟာတစခ (သမဟတ) အ ကာငအထည ဖာမညမ ဘာငသည

ဆကစပပတသကသများ၏ ြပညစ ပး ထ ရာကမရသည၊ ညမ သာ ပး ပါငးပါဝငမြဖင

ဆာငရကမမဟတပါက မဖ ဖ းမတးတကနငပါ။ ဥပမာ-

• REDD+ လပငနး ဆာငရကမများအတက နငငပငသည အနညးဆးြဖစ သာ

ကာင ကားဝငစကဖကြခငးက ထနးထားနငရမည။

• သစ တာများြပနးတးြခငးက ြဖစ စ သာတနးအားများက မနကနတကျစာ

ခြခား ဖာထတရန ပျကကကြခငး၊

• နစနာဆးရးမများအတက စန စားမများတးလာြခငး၊ အဆကမြပတ တည ထာင

ြခငးများ၏ သက ရာကမ

• ဌာ နတငးရငးသားများနင သစ တာအ ြခခ အဖ အစညးများ၏ လယ ြမများ၊

နယ ြမများ၊ သဘာဝသယဇာတ အရငးအြမစများနင လပ ဆာငချကများဆငရာ

အခငအ ရးများအ ပ ဆန ကျငအကျ းသက ရာကမများ၊

• မရးဖလာ စမခန ခအပချပမနင အသပညာဆငရာ အ လအကျငများမ အကျ း

အြမတ ဆးရးြခငး။

• ပဂဂလကက များ၏အြပအမများနင ြပာငးလမအတက အဟန အတားများ၊

ဖနလအမဓာတ င များက ထတလတမ လာချရန အကျ းရ သာ ကန သတချက

များက နားလညမမရြခငး။

ဆကစပပတသကသများ တဆညနငးပါဝငြခငးနင REDD+ လြခမ စနစ

ဤ ဖာြပချကပါြဖစနင ြခများက စတမာမတ ပး၊ နငင၏ REDD+ လပငနးစဉများ

တည ထာငရာတင စန စားမများ လာနညး စရန နင အကျ းအြမတများ စရန ရညရယ

၍ REDD+ လြခမစနစကလမးမး သာ Cancun သ ဘာတညချကများက ပ ဖာ

ရးဆခပါသည။ ဆကစပပတသကသများ တဆညနငးပါဝငြခငးသည လြခမစနစ

အ ြခခအတြမစြဖစသည။ လြခမစနစ (ဃ) တင သကဆငရာဆကစပပါဝငသများ၊

ဌာ နတငးရငးသားများ နင ဒသခအစအဖ များမ အထးသြဖင အသဉာဏဆငရာ မပင

14  

ခငတင ြပညြပညဝဝနင ထ ရာကမရ သာ ပး ပါငးပါဝငြခငးက ဖာြပ ပး လြခမစနစ

(ခ) နင (ဂ) တငလညး ဖာြပထားသည။ ပ၍ အ ရးကးသညမာ ဆကစပပတသကသ

များ တဆညနငးပါဝငြခငးသည ပး ပါငးပါဝင ဆာငရကသည လပငနးစဉများအတက

အ ြခအ နဖနတး ပးြခငးြဖင နငငတစနငင၏ ဖ ဖ းတးတကရန တာဝနခ သာ၊

ပငလငး၍ ထ ရာကမ ရ သာ လြခမစနစသ ဦးတညချကက ခငမာ စမညြဖစသည။

Box ၁၁.၃ သည လြခမစနစ (၇) ခက အကျဉးချး တငြပထားပါသည။ နငင

၏လြခမစနစသ ချဉးကပရနအတက REDD ၏ လြခစတရချမနင UN-REDD ၏

သ ဘာထားအ ပ မတည သာ ဖ စညးပဆငရာ သတငးအချကအလကများက (၇)

သငခနးစာတင ဖာြပထား သာ လြခစတရချမစနစ ခါငးစဉတင ဖာြပထားပါသည။

၁၁.၃ သငခနးစာ( ၇ ) မစတချလြခမ စနစ ဖ စညးပက ြပနလညသးသပတငြပြခငး။

UN-REDD မအဆြပတငသငး သာ ဤ ဖ စညးပသည ကမဘာကလသမဂဂ ရာသဥတဆင

ရာ ဆးြဖတချကများအ ပ မတည၍ ဖ စညးထား ပးနငငများအ နြဖင ဤ သ ဘာတည

ချကများက မညသတန ြပနရနဆးြဖတရာတင အကအည ထာကပ ပးရန ရညရယပါ

သည။

ဤ ဖ စညးပသည ပထမဦးစာ REDD+ လြခမစနစက တည ထာငမညနငငတစခသည

ဘယလတညမ ရရမလ ဆတသတမတချကများက ကညချမတ ပးသည။ UN- REDD

အစအစဉ၏အြဖစတင တငးြပညများအတက ၎ငး တ၏ရညရယသင သာရလဒများက

ပမနားလညနင စရန ကညနငသည။ ၎ငး ၏အစတအပငး (၂) ခအြဖစ စဉးစားနငသည။

REDD+ မလမ ရးနင သဘာဝပတဝနးကျငဆငရာ စနစားမ များ လျာကျ စ ပး

အကျ း ကျးဇးများ ပမ ကာငးမနြဖစထနးလာ စသည။

(၁) သကဆငရာမဝါဒ၊ ဥပ ဒနငစညးမျဉးများ (PRLS) သတမတြခငးြဖင လြခမစနစ

က အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကြခငး။ ဤ မဝါဒ၊ ဥပ ဒနင စညးမျဉးများသည

လြခမစနစ၏ မာတကာများြဖစကသည။ တစနညးဆရပါလင REDD+

လပရားမ များ အ ကာငအထည ဖာရာတင လကနာ ဆာငရကရန လအပချကများ

ြဖစသည။

(၂) လြခမသတငး ပးစနစ(SIS) ဤ နရာတင လြခမသတငး ပးစနစ ဆသညမာ

REDD+ လပရားမ များ အ ကာငအထည ဖာရာတင REDD+ လြခမစနစများ

15  

က မညသ အ ကာငအထည ဖာ ဆာင ရကသည သတငးအချကလကများ စစညး

ြခငးနင ထာကပြခငးဟ အဓပပါယသတမတ ပါသည။

အထက ဖာြပပါ အဓကအချက (၂) ချက နင ၎ငးတက ထာကပ ပးြခငးတသည လြခမ

စနစက ထ ရာကသညချဉးကပနညးများ ရးဆအ ကာငထည ဖာရာတင လအပ သာ

အမျ းမျ း သာ သမရးကျနင သမရးကျမဟတ သာ အဖအစညးများ၊ လပငနးစဉများနင

ဆာငရကရနနညးလမးများြဖစသည။ အဖအစညးများသည REDD+ လြခမစနစများ

က ချဉးကပနညးများ၏ သငတင၍ ထ ရာက သာ ဒဇငးများက သချာ အာငလပြခငး၊

မဝါဒများ၊ ဥပ ဒများနင စညးမျဉးများအ ကာငအထည ဖာြခငးနင လြခမသတငး ပး

စနစ လပငနးစဉများ ဆာငရကြခငးတတင အဓက အခနးက မ ပါဝငသည။

လပငနးစဉနင လပ ဆာငချကများသည သမရးကျြဖစ သာ မဝါဒ၊ ဥပ ဒနင စညးမျဉး

များတငမပါဝင သာ ရ ထာင (က ) များ ဥပမာ- ဆး နးတငြခငးလပငနးစဉများ၊

မဟာဗျဟာများအားအကြဖတြခငးနင သတငးြဖန ချြခငး နင ဆကသယြခငး အစရသည

တ ပါဝငသည။ အချကအလကစစညးြခငးနင ရလဒများအား ဆနးစစ လလာြခငးသည

လြခမစနစက ဆာငရကရာတင ပါဝငရမည ြဖစသည။ ( ဥပမာ- သဘာဝ တာများက

အဓပပါယသတမတြခငးနင ြမပဆြခငး )

လြခမစနစများက ဆာငရကရာတင နငင တာအဆငချဉးကပနညးများ၏ ြဖစနင ြခ

ရ သာ အြခား သာဥပမာမာ နငင တာအဆငနစနာချက/ မ ကျနပချကများက

လာကလချက ပးသညနညးစဉ ြဖစသည။ ဖ စညးပ၏ ဒတယအပငးသည ဖ ဖ းဆ

နငငများတင လြခမစနစ ဆာငရကရန၊ အဓကစဉးစားဆငြခငရန အချကများနင

အဆငများက သတမတရနကညသည။

16  

Figure 11.4 သတ ပးစာ - လြခမစနစ (၇) ချက

Source: UNFCCC 1/CP. 16 Appendix (Cancun)

Cancun လြခမစနစ (၇) ချကက သချာ စရန အဓကအ ရးကးသည ကနဦးအဆင

တစခမာ မမတငးြပညအ ြခ နတင ၎ငးအချကများကရငးလငးစာ သတမတရနြဖစသည။

အကယ၍ နငငတစခသည လြခမစနစများက တည ထာင ပး ြဖစခပါလျင အဓပပါယ

သတမတချကများအတက ကည ပးနင သာ လြခမစနစတစခတငးက အဓက အစတ

အပငးများ၊ အခနးက များ (သ) ဆကစပနးနယ သာကစစရပများ အြဖစသ ထပမခရန

လအပပါသည။

အာကတင ဖာြပထားသည အ ရးကးသည အချကများသည ဆကစပပတသတသများ

တဆညနငးပါဝင ဆာငရကြခငးနင အထးသြဖင ဆကစပ နသည။

(က) မဝါဒ ပါငးစညးမ

(နငင တာအဆင နင

နငငတကာအဆင) (ခ) ပငလငးြမင သာ ပး ထ ရာက သာ သစ တာ

အပချပမ ဖ စညးပ  

(ဆ) ဖနလအမ ဓာတ င ထတ

လတမ လာချ ရး လပငနးစဉများ

(ဂ) ဒသခ ြပညသအစအဖ ဝင များ၏ အသဉာဏ နင အခငအ ရးများ အား လးစားမရရန

(စ) စန စားမ များက ြဖ လာ

ပးြခငးဆငရာ လပငနးများ ဆာငရကြခငး

ကနကန လြခမစနစ (COP. 16,

2010)

(ဃ) ဆကစပ ပါဝငသများ၏ ြပညဝ၍ထ ရာက

သာ ပး ပါငးပါဝငမ

(င) သဘာဝ တာများနင ဇဝမျ းစ

မျ းကများက ထနးသမးြခငး

17  

လြခမစနစ (ခ) သည ရငးလငး၍ထ ရာက သာ နငင တာ၏ သစ တာအပချပမ

ဖ စညးပ၏ အ ရးပါပ က ဖာြပထားသည။ ဤတင နးနယ သာစပဆကပတသကသများ

တဆညနငး ပါဝင ဆာငရကြခငးကစစများ ပါဝငသည။ ၎ငးတမာ -

• ဆကစပပတသကသအကား မတစာသတငးရယြခငးနင ပငလငးြမငသာြခငး။

• အမျ းသမး၊ အမျးသားနင လငယများအတက တရားမတမနင ထ ရာက သာ

ကစားချကများ ဆာငရကြခငးနင တရားဥပ ဒစးမး ရး။

• တ ြပနချက၊ သတမထားမြခငး၊ တာဝနခမများအတက စနစများ၊

လြခမစနစ (ဂ) သည ဒသခအစအဖ များ၏ ဗဟသတများနင အသဉာဏဆငရာ မပငခင

များက လးစားမရရန၊ ဆကစပ သာနငငတကာ တာဝနသစတများက ထညသငး

စဉးစားရန သတမတြပဌာနးထားသည။ ဤက တင နးနယ သာ သကဆငရာ

ဆကစပပတသကသများ၏ ပး ပါငး တဆမကစစများတင အာကပါအချကများ ပါဝင

သည။

• အသဉာဏဆငရာမပငခငနင ဒသခအစအဖ များအား အဓပပါယသတမတြခငး၊

• ယဉ ကျးမဆငရာအ မအနစများနင အသပညာ၊ ဗဟသတများက လးစားြခငး၊

• ြမအသးချမများ အပချပမနယ ြမများနင သယဇာတအရငးအြမစများ ဆငရာ

အခငအ ရးများ၊ ကယပငဆးြဖတြခငး၊ လျာ ကး ပးြခငး၊ အကျ းအြမတခ ဝ

ပးြခငး၊ လတလပစာက တငအသ ပး ဆနဒသ ဘာထား ရယြခငး (FPIC ကပ၍

အ သးစတ ဖာြပပါမည။)

လြခမစနစ (ဃ) တင သကဆငရာ ဆကစပပတသကသများ၏ ြပညစ၍ အကျ းရ သာ

ပး ပါငး ဆာငရကမ၊ အထးသြဖင REDD+ လပငနးစဉများ ဆာငရကရာ၌ အသဉာဏ

ဆငရာ မပငခငနင ဒသခြပညသ အစအဖ များဆငရာများတင အဓကထား၍ ဆး နး

ထားပါသည။ ဤအ ကာငးအရာနငပတသက၍ နးနယ သာ သကဆငရာ ဆကစပ

ပတသကသများ၏ ပး ပါငးပါဝင တဆမ အချကများတင အာကပါအချကများ ပါဝင

သည။

• ကယစားလယအဖအစညးများတရားဝငြဖစ စြခငးနင တာဝနယမ ရ စြခငး။

• ဆး နးတငပငြခငး၊ ပး ပါငးပါဝငြခငးနင အများသ ဘာတဆးြဖတြခငးများ

အတက ပး ပါငးပါဝင ဆာငရကြခငးဆငရာ နညးလမးများ၊

• နစနာမ၊ မ ကျနပမများက တငကားသညစနစများနင မတမရြခငးက အကြဖတ

ဆာငရကရန။

18  

Reflection Point (အဓကမတသားရနအချကများ)

ဆကစပပတသကသများနင ဆး နးတငပငြခငး၊ ပး ပါငး ဆာငရကြခငး ကာငးမန စ

ရန၊ လြခမစနစနင လြခမသတငး ပးစနစတ၏ အ ရးက: သာအခနးက မာ

မညသညတြဖစပါသလ။

ဆကစပပတသကသများပး ပါငးပါဝငြခငး နင REDD+ တည ထာငြခငးအဆင

သငခနးစာ (၂) တင REDD+ နင ကလသမဂဂ ရာသဥတ ြပာငးလြခငးဆငရာ

ကနးဗငးရငး (UNFCCC) တက နားလည စြခငး ပး ကလသမဂဂ ရာသဥတ ြပာငးလ

ြခငးဆငရာ ကနဗငးရငး၏ ကနကနဆးြဖတချက 1/CP.16 တင “ပါတအဖအစညးများမ

ဆာငရကခ သာ လပ ဆာငမများသည (…….) အဆငတင ပးစး အာင ဆာငရက

သငသညဟ ထာကခ ပးထားသည။ သတ ပးစာအြဖစ ဆာငရကရမည အဆငများက

ပ ၁၁.၅ တင ဖာြပထားသည။

ပ ၁၁.၅ REDD + လပငနးစဉ အဆငများ

အဆင ( ၁ ) - ကတငြပငဆငြခငးအဆင

အဆင ( ၂ ) - အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကြခငး

အဆင ( ၃ ) - ရလဒအ ြခြပလပငနးများ ဆာငရကြခငး။

Source: UN REDD Programme

REDD + အ ကာငအထည ဖာရနအတက သကဆငရာ ဆကစပပတသကသများနင နငငအဆင မဟာဗျဟာ များ (သ)

လပငနးစဉများ ပ ဖာြခငး၊ စမး ဆာငရညြမငတငြခငး၊

အဆင(၁)တင အဆြပထား သာ နငငအဆင မဟာဗျဟာ များ၊ မဝါဒနငမ ဘာငများက အ ကာငအထည ဖာ ဆငရက ြခငး၊ ဤအဆငတငရလဒအ ြခြပြပသြခငးများ၊ စမး ဆာငရည ြမငတငြခငး၊နညးပညာဖ ဖ းတးတက စြခငးတ လအပပါသည။

ရလဒအ ြခြပ REDD + လပငနးများက နငငအဆငတင

တည ထာငြခငး၊ ရလဒများသည တငးတာြခငး၊ အစရငခြခငး နင

အတညြပြခငးများ အြပညအဝ ဆာငရက ပးြဖစရမည။ 

19  

ဆကစပသများပါဝင ဆာငရကြခငးသည REDD+ ၏ အဆင (၃) ဆငလးအား

အာငြမင စရန အ ြခခအကျဆး အချကြဖစပါသည။ REDD+ အ ကာငအထည ဖာ

ဆာငရကြခငးအဆငတင၊ နငင တာအဆငနင ဒသအဆင (၂) မျ းလးတင ကတင

ြပငဆငြခငးအဆငတင ဆကစပသများပး ပါငးပါဝငြခငး စဉဆကမြပတ စရန အတက

ထာကပ သာအ ြခအ နများ ဖနတး ပးရန ဆကစပသများ ပါဝင ဆာငရကြခငးသည

အ ရးကးပါသည။

REDD+ အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကသည အဆင (၃)ဆငလးတင ဆကစပ

သများနင ဆး နးတငပငြခငးသည အာကပါအချကများက ဦးတညပါသည။

• လပငနး ဆာငရကမသဘာဝအရ အခငအ ရးများက စာငကညအကြဖတြခငး

• သတငးအချကအလကြဖန ြဖးြခငးများက စာငကညအကြဖတြခငး။

• ကယစားြပ သာအဖအစညးများက တရားဥပ ဒနင လျာည စြခငး။

• ပး ပါငးပါဝငြခငးနင ပး ပါငးပါဝငရန စမးရညတက စာငကညအကြဖတြခငး

• ဆးြဖတချကများ ချမတြခငးအတက နညးစနစများတရားမတမ ရြခငး နင

• မ ကျနပချကများက တငကားနငသညစနစများက အကြဖတြခငး။

ဒသခတငးရငးသားများနင ြပညသအစအဖ များ၏ သးြခားတညရ န သာ အခငအ ရး

များနင ပတသက၍ အာကပါအတငး ဖာြပထားပါသည။

• လယ ြမများ၊ နယ ြမပငဆငမနင သယဇာတအရငးအြမစများ

• ကယပငဆးြဖတခင

• လျာ ကး ပး လျာြခငး

• အကျ းအြမတခ ဝြခငး

• ပး ပါငးပါဝင ဆာငရကြခငး

• လတလပစာက တငအ ကာငးကား သ ဘာတညချကရရြခငး

အာကပါအချကများသည အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကရန အလားအလာရ သာ

အ ြခအ နမျ းတက ဖနတး ပးရာအချကများြဖစသည။

• REDD+ ကးကပမ ကာတ (သ) ၎ငးနငညမ သာ အဖအစညး၏ ကယစားြပ

ြခငး မ တဆင

• က စမဆကစပပတသကသ အစအဖများကားတငလညး ကာငး၊ ၎ငး အဖ

အစညးအချငးချငးတငလညး ကာငး ညနငးတငပင ဆး နးြခငးနင ကယစားြပ

20  

ြခငး အတက မလရ ပးြဖစ သာ (သ) မရးဖလာထးတမးစဉလာများက အငအား

ခငမာ အာငြဖညတငးြခငး

• သစ တာကမခ န သာ ဒသခအစအဖ များနင မ ြပအဖစညးများသည

အသဉာဏဆငရာမပငခငများတင မမကယပငဆးြဖတချကချမတနငရန အတက

စမး ဆာငရညြမငတငြခငး။

• သရပြပလပငနးများက တည ထာငရနနင စာငကညအကြဖတရန အမျ းသမး၊

အမျ းသားနင လငယအပါအဝင ဒသခတငးရငးသားလမျ းစများနင ြပညသအစ

အဖ များ၏ စမး ဆာငရညြမငတငြခငး

• ဒသခတငးရငးသားလမျ းစများနင မ ြပအဖအစညးများက ၎ငးတ၏ ကယပင

လပငနးစဉများ ပစချမတနငရနနင စမအပချပနငရန ရပ ငချထား ပးရမည။

• REDD+ ထ ထာင ရးအတက အဆြပတငြပထား သာ မဝါဒနငလပငနးစဉများ

က သဘာဝပတဝနးကျငနင လမ ရးဆငရာ အကြဖတမမဟာဗျဟာ က

ဖာ ဆာငရမည။

• အစးရဌာနများ၊ ဒသခတငးရငးသားလမျ းစများနင ဒသခတငးရငးသား မဟတ

သာ သစ တာမခသည အစအဖအစညးများအကား- ြမအသးချမနင နယနမတ

သတမတြခငးများက ဆာငရက ပးရမည။

၁၁.၆ ညနငး ဆး နးြခငး၊ ပး ပါငးပါဝငြခငးနင ဆကစပသများ၏ ညနငးပါဝင

ဆာငရကမ တ၏ ကြပားြခားနားချကက ဘာ တလ

ဆကစပပါဝငပတသကသများနင ဆ နးတငပငြခငး၊ ပး ပါငးပါဝငြခငးသည ပး ပါငး

ပါဝငြခငးအဆင ဆးြဖတချကများချမတြခငး၊ ပငဆငမနင လပငနးအ ကာငထည

ဖာြခငးများအဆငြမင စရန ဆာငရကသညလပငနးစဉနင နညးလမးများြဖစသည။

ညနငး ဆး နးြခငးနင ပး ပါငးပါဝငြခငးသည နရာချငးဖလယ၍ ရနင သာ နရာများ

တင အသးြပ လရသည။ သတငးအချကအလကနင အြမငများဖလယြခငးဟ အဓပပါယ

ဖာ ဆာငသညလပငနးစဉနင နညးလမးများြဖစသည။ သတငးအချကအလက ဝမ ြခငး

ထက ပး ပါငးပါဝငမ သည အဆငြမငပါသည။ ြပညဝ၍ အကျ းရ သာ ပး ပါငး

ပါဝငမ သည အခငအလမးများကတးြခငးနင သယဝကပါဝင ပး တကရက ဆးြဖတချက

များ ပါဝငသည။

21  

ဆကစပပတသကသများ ပး ပါငးပါဝငြခငးအတက အသးဝင သာ လကနကများ

ဆကစပပတသကသများ ပး ပါငးပါဝငြခငးက ဆာငရကရာတင အသးဝင သာ

လကနကအများအြပားရပါသည။ဤအခနးတင ၎ငးအချကများက ကညြမငနငသည။

ဆကစပပတသကသများအား ြမပဆမတတမးတငြခငးနင စမးစစြခငး

ဆကစပပတသကသများအား ြမပဆ မတတမးတငြခငးနင စမးစစြခငးသည အသး

ဝင သာ လကနကတစခြဖစ ပး မညသက REDD+ ဆကစပ န၍ တငပင ဆး နးသင

သညဟ သတမတရာတငအသးြပနငသည။

၎ငးသညများ သာအားြဖင စတဝငစားမ နင လမးမးမ ဟသည အပငး (၂) ခအား

စဉးစားပါသည။ မမဆနဒရ သာ အကျ းရလဒအ ပ မတည၍ ဆကစပပတသကသများ

အား ြမပခမတတမးတငြခငးနင စမးစစြခငးတက ကျယကျယြပန ြပန (သ) အကျဉးချး

၍ လအပသလ ဖာ ဆာငနငပါသည။ အဆငအားလးရ ဆကစပပတသကသများအား

သတမတရကတင သးနငပါသည။

ြမပဆမတတမးတငြခငးနင စမးစစြခငးတမ တရချကများက အာကပါအတငးအသး

ြပနငပါသည။

• တဆ ဆး နးရနလအပသည အဓက အစးရဝနကးဌာနများက သတမတရန

• အြခားဆကစပပတသကမ များနင ကယစားလယအဖအစညးများ သတမတရန

အချကများ ဖာ ဆာငရနအတက ဖ ဖ းတးတကသည အစအမများ

• ဒသခြပညသတ၏ရပငခငများ ခငမာ တာငတငးလာ စရန နညးလမးများ

ခန မနးြခငး

• အကြပ ဆး နးြခငးနင ပး ပါငးပါဝငြခငးစမချကများ ပ ထကလာ စြခငး

ကျား/မဆငရာဆနးစစသးသပြခငး

ကျား/မဆငရာ ဆနးစစသးသပြခငးက (ဆကစပပါဝငပတသကသများ အပစလက

ဆနးစစသးသပြခငး သမဟတ လမစးပား ရး လလာမ တစတတပငးအြဖစ သမဟတ

သးြခားဆနးစစ သးသပမအြဖစ ဆာငရကထားရ သာ) အမျ းမျ း သာ REDD+

လပငနးစဉများတင ဆကစပပတသကသများ ပါဝင ဆာငရက နသည နငငအဆင

မဝါဒနညးဥပ ဒများ၊ မဟာဗျဟာများ သတမတသည လပငနးစဉကာလအတငး စနစ

22  

ကျကျ လပ ဆာငသားမညြဖစပါသည။ ၎ငးကသ ခန မနးချကသည ဆကစပ

ပတသကသများ (အမျ းသမး၊ အမျ းသားနင လငယများ အပါအဝင) အပစတစစချငးစ၏

လမစးပား ရးနင မဝါဒပငးဆငရာ အ ြခအ နများအတငးမ ရပငခင၊ အခငအလမး၊

လအပချကနင တစဦးချငးစ၏ အခနးက များကလညး လလာ ဆနးစစမည

ြဖစပါသည။

အဓပပာယအတမအနကနင ရ ထာင ပ မတည၍ အမျးသားနင အမျ းသမးကား အခင

အာဏာရရမနင သယဇာတအရငးအြမစများ ထနးချပနငမတင ကျား/မဆငရာ ကြပားမ

များ၊ တတကျကျရ သာ မညသညနညးဗျဟာ သမဟတ ကားဝငစတဖတမများ

သက ရာက နသည ဧရယာများရ အမျ းသားနင အမျ းသမးများ လက တရငဆင

နရသာ စးပား ရး၊ လမ ရးနင မဝါဒပငးဆငရာ မညမ ြခငး? ကာြခားချက များကလညး

သတမတရာတင ကည ပးနငမညြဖစပါသည။

၁၁.၇ REDD+ အ ပ ကျား/မဆငရာ တ ြပနမ

မညသည ဆကစပပတသကသ အဖအချငးချငး စစပညနငး ဆာငရကရာတင ကျား/မ

ဆငရာ တ ြပနမသည လနစာအ ရးပါသည။ အမျ းသားနင အမျ းသမးများ၏

အဓကအခနးက ၊ ရပငခငနင တာဝနဝတတ ရားများ၊ သစ တာနင ပတသကသည

အသပညာဗဟသတများသည ၎ငးတ၏ အ တအကများက ကြပားြခားနားစာ

ပ ဖာသားမညြဖစပါသည။ အကြပ ဆး နးြခငးနင ဆးြဖတချက ချမတြခငး အ ြခအ န

(ဥပမာအားြဖင စာတတ ြမာကမနနးနမကျြခငး၊ တဆစညး ဝးြခငး၊ လတလပစာ

ြပာဆနငြခငးစမးရည) များတင တနးတညမ ပး ပါငးပါဝငနငရနအတက လမ

စးပား ရး၊ မဝါဒပငးနင ယဉ ကျးမအဟန အတားများသည အမျ းသမးများ၊ လငယများ

နင အြခား သာ အစနး ရာကအဖများ၏ စမး ဆာငရညက ကန သတနငသည။ ထ ကာင

REDD+၏ လပငနးစဉတငးတင အမျ းမျ း သာ ဆကစပပတသကသအဖ များမ

အမျ းသား၊ အမျ းသမးနင လငယများ ညတညမ ညနငး ဆာငရကမ၊ တကကစာ

ပး ပါငးပါဝင ဆာငရကနင စရသာမက ၎ငးတ ကျယကျယြပန ြပန ရာကရနင စ ရး

အတက ဆကစပပတသကသ အချငးချငး စစပညနငး ဆာငရကရာတင တတကျကျနင

ရငးရငးလငးလငး ဆာငရကချကများ ြဖစ စရနလအပပါသည။ တကတကကကနင

ရရညတညတသည စစပညနငးမမတစဆင ရ ဆက၍နငငအဆင REDD+

23  

လပငနးစဉများ၊ စမကနးများတင ပါဝငသည စမး ဆာငရညြမငတငြခငး၊ အသပညာ

ဖလယြခငးနင ညနငး ဆး နးြခငး တပါဝငသည စညစညး ဝးနင အကြပ

သးသပြခငးများက တက ရာကနငရနအတက မတသည အခငအ ရးများ လအပပါသည။

REDD+ အ ပ ကျား/မဆငရာ တ ြပနမ၏ UN-REDD လမးညန ကာကနတချကမ

ထထ ရာက ရာကနင အရညအ သးမ REDD နညးဗျဟာများက အ ကာငထည ဖာ

နင ရးအတက ကျား/မဆငရာ တ ြပနမြဖစသည ဆကစပပတသကသများ တနးတညမ

ပါဝငြခငးနင REDD+ လပငနးစဉများ ဆာငရကနငြခငးတသည လနစာမ အ ရးပါ

လ သာ အချကအလကများပငြဖစသည။ ကျယကျယြပန ြပန ြပာရမညဆလင ရရည

ဖ ဖ းတးတကမကရရရန အထးသြဖင REDD+ လပငနးစဉများအပါအဝင လပ ဆာင

ချကများ၏ အဆငတငးတင အမျးသား နင အမျ းသမး၏ ဦးစား ပးမ၊ လပငနး

အ တအကနင အြမငများကအဓပပာယကျကျ ဖမးယရရြခငးသည အာငြမငရနအတက

အဓကအ ထာကအကြပ အချကြဖစ ကာငး ခြခားသတမတ ဖာြပထား လသည။

CBNA (စမး ဆာငရညြမငတငြခငးအတက လအပချကများ ဆနးစစြခငး)

- CBNA သည တစခချငး REDD+ လပငနးစဉများတင ပါဝင ဆာငရကမ

အဓကကျ သာ ဆကစပပတသကသများ ပါဝင ဆာငရကနငြခငးနင ဌာနအဖအစညး

များ၏ ကမးကျငမ၊ အသပညာနင စမးရည များက ဖာထတမသာ ရညရယချက

- CBNA အား ဆကစပပတသကသများ ရးချယသတမတြခငးနင ခြခားြခငးနင ကျားမ

စစစြခငးတမ ဆကစပသအဖ များအား အငအားကးငယခြခားရရချကများ အ ပ

တည ဆာကရန

- CBNA မ ရလဒများသည မညသညသတငးအချကအလကများ၊ မညသညအချန၊

မညမ လအပချကများ ရးချယြခငးအတက ကာငးမန သာ ဆကသယ ဆာငရက

ချကြဖစသည။

24  

Box 11.8 ပး ပါငးပါဝင ဆာငရကမည ဆကစပပတသကသများ၏ အရညအ သး/

လပကငနငရညများ အကြဖတနငရန စဉးစားရမညအချကများ

- REDD ၏ အဆငတငးတင မညသညဗဟသတ အသအြမင ကမးကျငမနင

စမး ဆာငရည လအပချက များ၊ အမျ းအစားများ လအပသလ

- ကြပား သာ ဆကစပပတသကသများအဖတငးတင မညသညဗဟသတ အသအြမင

ကမးကျငမနင စမးရညများ ရသလ (ဥပမာ၊ တငးရငးသားများ၏ သဘာဝ အရငး

အြမစများက စမအပချပရနအတက ရးရာအသ ရသလ၊ REDD+ အစအစဉတင

မညသည နရာနငမညမ ပါငးစပနငမလ)

- ကြပား သာ ဆကစပပတသကသများအဖ များအတက အသအြမငနင ကမးကျငမနင

စမး ဆာငရည တည ထာငြခငးအတက သင လျာ သာ နညးလမးနငအကျ းရမည

နညးလမးများ

ဆကသယြခငးနင ညနငး ဆာငရကြခငး

ဆကသယ ရးနငညနငး ဆာငရကြခငး၏ ကြပားြခားနားမက သချာနားလညရန

အတက အ ရးကးသည။ ပ 11.9 တင ၎ငးလပ ဆာငချက(၂)မျ း၏ စစပညနငးရန

ြဖစနင ြခများက ဖာြပထားပါသည။

25  

ပ 11.9 ပး ပါငးပါဝငမအဆငငါးမျ း

ပး ပါငးပါဝငမ

အဆငြမင တဆရန/ အမျးအစား ရငးလငးချက ( ဖာြပချက)

- လပပငခင အာဏာ လ ြပာငး ြခငး

လ သာ ဆးြဖတချကချမတြခငး၊

အရငးအြမစ၊ လပ ဆာငချကများ

က ထနးချပ လ ြပာငးြခငး

- ပး ပါငးဆးြဖတချကချြခငး ဆးြဖတချကတစခ၏ ပါ သာ

အရာများက ပး ပါငးပါဝင

ဆာငရကြခငးြဖင ထနးချပြခငး

- အတတကပးတ ဆာငရက

ြခငး

ဆးြဖတချက ချမတြခငးအတက

လပပငခငနင ထနးချပသမရလ

ပး ပါငး ဆာငရကြခငး

- ညနငး ဆာငရကြခငး သတငးအချကအလကများနင

အြမငများ ဖလယြခငးက နစဦး

နစဖက ဆာငရကြခငး

နမ - သတငးအချကအလက ြဖန ဝြခငး

သတငးအချကအလကများအား

နညးလမး တစခတညြဖင ြဖန ဝ

ြခငး

သတြပရန အ ရး ကး သာအချကမာ နားလညသ ဘာ ပါကမတြမငရနနင

သတငးအချကအလကြဖန ဝြခငးသည ညနငး ပါငးစပြခငးမဟတပါ၊ သ သာ ၎ငးသည

ဆကသယ ဆာငရကြခငး တစစတတစပငးြဖစပါသည။ ထ ကာင ဆကသယ

ဆာငရကြခငးသည REDD+ ညနငး ဆာငရကြခငး အဆငတင အ ရးကး သာ

အချကြဖစပါသည။

ဆကသယ ဆာငရကြခငး မဟာဗျဟာရငးလငးရာတင ဆာငရကသင သာ အချကများ

မာ -

- ထက ပ လာမည ထြဖစရပများ ဖာထတြခငး/ ရးချယ

- ကြပား သာ ရညရယထားရမများနင ချဉးကပမညနညးလမး ဖာထတြခငး/ ရးချယ

26  

- ကြပား သာရညရယထားသများ အဓက ပးချင သာအချကနင လက လျာည ထ

ရ စရန ရးချယြခငး

- ဆာငရကမညနညးလမး၊ စာရကစာတမးများ၊ ရပသများနင ရပပကားချပများ

လက လျာည ထ ရ စရန ဆာငရကြခငး

၁၁.၁၀ ဆကသယမ ဖ ဖးတးတက စရနအတက စဉးစားစရာအချ

- ကြပား သာ ဆကစပပတသကမအဖ မာ တငးရငးသားများနင သစ တာက မခ နသ

တစဦးြခငးစ၏ အသပညာရမအဆငမညမရသည

- REDD နငပတသက၍ ြပညသလထများ၏ အသနင နားလညနငမ ဝမး ရးနင

ပတသက သာ သတငးအချကများ

- ၎ငးသတငး အချကအလက စစညးထားမထက လျာမနင ရ နာကသင လျာ

မနကန သာြပအမ များပါဝငြခငး

- လကရသတငးအချကအလကများသည ဆကစပပါတသကသများအတက အ ထာက

အပ ရရပါသည။

ြပနလညသးသပ ရမညအချကများ

သင၏အဖအစညးတင ဆကသယ ဆာငရကမ မဟာဗျဟာ ချမတ

တည ဆာက ပး ပ၊ မညသသည မဟာဗျဟာအတက အဓကကျသည။

27  

၁၁.၁၁ ညနငး ပါငးစပြခငး၊ ပး ပါငးပါဝငြခငးနင သ ဘာတညမ အ ြခခ

သ ဘာတရားများ

ညနငး ပါငးစပြခငး၊ ပး ပါငးပါဝငြခငးနင သ ဘာတညမအ ြခခ သ ဘာတရား

များသည အကျ းရ သာ ဆကစပပါတသကသအဖ စစစမတင ညနငး ပါငးစပမ၊ ပး ပါငး

ပါဝငမနင သ ဘာတည ချကများလအပပါသည။ ၎ငးအချကတစခစသည အ ရးကး သာ

အ ြခခသ ဘာတရားများြဖစသည။

ညနငး ပါငးစပြခငးနင ပး ပါငးပါဝငြခငးအစအစဉ ရးဆြခငး

ညနငး ပါငးစပြခငးနင ပး ပါငးပါဝငြခငး အစအစဉ ရးဆြခငးအား ဆကစပ

အဖအစညး ဖာထတြခငးနင စစစြခငး ၊ ကျားမခြခားြခငးနင စမး ဆာငရည

ြမငတငြခငးတမ ရရ သာရလဒများက ပး ပါငး၍ အာကပါအချကများ ပါဝင အာင

ရးဆရပါမည။

- စစပညနငးမအတက မျာမနးရလဒနင ရညရယချကများက စစစြခငး

- ဆကစပအဖအမျ းမျ းအတက ခြခားြခငး၊ တာဝနသတမတြခငး

- ပါငးစပညနငးရနအတက ချဉးကပမညနညးလမးနင လပ ဆာငမများ သတမတ

ရန

ပး ပါငးပါဝငမ

ပး ပါငးပါဝငမသည ဆကစပသအဖအားလးကယစားြပရနနင ၎ငးတ၏ ထငြမင

ယဆချက၊ အကညဏများက လတလပစာ ြဖဆခငြပရပါမည။ ပါငးစပညနငးမ

အစအစဉတင နငငအဆင၊ ြပညနယတငး ဒသကးအဆငနင မ နယ ကျးရားအဆငမ

ဆကစပပါတသကသများ ပါဝငသငသည။ ဆကစပပါတသကသ အဖ ခအားလးက

အသအမတြပရမည။ တငးရငးသား လမျ းစမာ (သစ တာအ ပ မခ နသများ၊

အားနညး သာ အဖ များ (ဥပမာ၊ အမျ းသမး၊ လငယ၊ ဆငးရသားနငလနညးစ

တငးရငးသားများ)၏ ြပာဆမများ လကနာ (အ လးထား) ဆာငရကရမည။ ညနငး

ပါငးစပမက UNREDD အစအစဉမ ချမတထား သာ FPIC အရ လပ ဆာငရမည။

28  

နစဦးနစဖကနားလညမ

နစဦးနစဖကနားလညမသည ကြပား သာ ဆကစပပါတသကသများသည အြခား

အဖ များ၏ စတဝငစားမများ၊ ထငြမငယဆချကများနင လအပချကများက နား ထာင

လစတ ရရမည။ ၎ငးတသည အြခားအဖ၏ ထငြမငယဆချကများက လကခရန

မလအပပါ။ သ သာ ကြပား သာအြမငများက သရထားရနနင စာရငးြပစထားရမည။

တာဝနခ ဝြခငး

တာဝနခ ဝြခငးသည ရရညတညတ သာ ဆးြဖတချကများရရရနနင ဖ ဖ းမနင

သချာမ ရ စရန အဓကအချကြဖစပါသည။ ၎ငးသည အတတက ပး ပါငးပါဝငြခငး၊

နစဦးနစဖက နားလညမ ရြခငး၊ ဆနဒရမက ဦးစား ပးြခငးနင ြပသနာများ ြဖရငး

ရနအတက တစခတညး သာ အစားထးမြဖစသည။ သ ဘာတညချကများသည အလးစ

နားလည ပးမ အ ပ တင အ ြခခသည။

ြခင ြဖရငးြခငး

ြခင ြဖရငးြခငးသည မတည သာ စတဝငစားမ၊ ထငြမငယဆချကနင မတည

သာ ဆကစပပါတသကသများ လအပချကများက ညနငး ပါငးစပမ ရလဒြဖစပါသည။

ထ ြဖရငးချကများသည ဆကစပပါတသကသအဖတစခြခငးစ၏ ဆနဒအရ တာဝန

ခ ဝြခငး နင လပ ဆာငရမညလပငနးများ သချာစာ ချမတထားြခငးအ ပ အ ြခခ

သည။ ြဖရငးချကများသည စမချက ရးဆြခငး၊ ကျားမတနးတ အခငအ ရးချမတြခငး

အစအစဉများသည ရရညတညတရန ချတဆကလျကရသည။

29  

ပ 11.12 ညနငး ဆာငရကြခငး နင ပး ပါငးပါဝငမ အဆငများ

ပါငးစပညနငးရနအတက အ ရးကး သာ အချကအလကများထတနတြခငး

ပထမအဆငတင လအပ သာအချကအလကများရရရန အဓက အချကအလကများ

က ကျယကျယ ြပန ြပန ချမတထားရနနင RPP အစတအပငးများ (သ) UN REDD

အစအစဉ၏ အစတအပငးများနင ဆကစပမရရန လအပပါသည။

ဆကစပပါတသကသများက စစစြခငး

ပါငးစပညနငးမ ရးဆသသည ဆကစပပါတသကသများက ရးချယရာတင

သစ တာ လပငနး များတင ဆကစပသ(သ) စတဝငစားသများက စစစ ရးချယရမည။

သမသာ REDD လပ ဆာင ချကများတင အကျ းရမညြဖစသည။ ဆကစပပါတသကသ

ဖာထတြခငးနင ကျားမ စစစခြခားြခငး အထကပါ အချကများအတက အ ရးပါ သာ

tools များဖစပါသည။ ဆကစပ ပါတသကသအဖမးက ရးချယြခငးတင အြမငရငးရန

တက အလနအ ရး ကးပါသည။ သမသာ စတဝငစား သာအဖ များ အားလးပါဝငလာ ပး

လအပ သာ ရလဒများ

ခြခားြခငး

ဆကစပပတသကသ

များအား

အစစဉချမတနငရန

ခြခားြခငး

လပ ဆာငနငရန

အတက

စစပညနငမ၏

ပသနာများ

ဖ ထတြခငး

စစပညနငမ၏

အတက စမး ဆာငရည

တည ဆာကြခငး 

ဆာငရကမည

နညးလမးများ

ရးချယြခငး 

စစပညနငမ၏

အတက

အဓပပါယသတမတြခငး 

စစပညနငမ၏

တည ဆာကြခငး 

ရရလာ သာရလဒများ

စစစ၍ ြဖန ဝြခငး 

30  

ဆကစပပါတသကသအားလးမ ညမ သာ အခငအ ရးရရလာမည။ သစ တာအ ပ

မခ သာ ကျးလကအဖများ၊ အမျ းသမးများနင အ ြခခလတနးစားအဖအား ထညသငး

စဉးစားရန လအပပါသည။ ဆကစပပါတသက အဖအစညး၏ ကယစားလယများက

စစစြခငးနင ထသတ၏ လပပငခငများကလညး လလာထားရမည။

ဆး နးညနငး ပါငးစပြခငးမ ထက ပ လာမည ကစစရပများအတက စဉးစားြခငး၊

ကာငးမန သာ ပါငးစပညနငးြခငးနင လပ ဆာငချကအစအစဉသည ရငလငး

သာ ဥပ ဒ၊ တကျ သာရညရယချကများရမသာ စဉးစားဆးြဖတထား သာ အချကများ

ထက ပ လာမညြဖစသည။ ၎ငးအချက များသည REDD+ လပ ဆာငချကများအတက

အသးဝင မညြဖစသည။

စစပညနငမ၏ အတက အဓပပါယသတမတြခငး

အထးသြဖင မညသည ညနငး ဆာငရကမမဆ အ သးစတစမ ဆာငရကထား သာ

လပ ဆာငမများ ြဖစသငသည။ ဆကစပပတသကသများ အားလးသည ညနငး

ဆာငရကမများက မညသ စမခန ခရမည၊ ရလဒများက မညသအသးချရမည စသည

အြပင ကြပား သာ ဆကစပပတသကသများ အခငအ ရးများနင တာဝနဝတတ ရာများ

အားလးက သထားသငသည။ ဤအဓပပါယသတမတြခငးများက ဆကစပပတသက

သများအားလး နားလည လကခထားသငသည။

ညနငးတငပငြခငးနငနညးစနစများ ရးချယြခငး

ညနငး ပါငးစပမပမအကျ းရ စရန နရာ၊ ရညရယချက၊ လအပ သာ င ကး

ထာကပမနင လသားအရငးအြမစနင ကမးကျင သာ ပါငးစပညနငးသများ ပါဝင

ရမည။ ဆကစပပါတသကသများက သရရန ဆာငရကြခငးနညးစနစတင အာက ြခမ

အထက ပး ပါငး ပါဝငမက ခငြပအသးချနငြခငးနင သတငးအချကအလကများ

အားလးရရရနနင မနကနစာ ရရရန အလပရ ဆး နးပများ၊ သတငးအချက အလက

ကာကယြခငးများ၊ အဓကကျ သာသများနင ဆး နးြခငးြဖင အတညြပချကရယရမည

ပါငးစပညနငး အစညးအ ဝးအတက ရးချယထား သာ နညးစနစများနင အချနများ

အားလးသည ဆကစပပါတသကသများ၏ ရးရာဓ လထးစများက လးစားလကနာ

ရမည။

31  

ပါငးစပညနငးမတင ဆကစပပတသကသများမာ စမး ဆာငရညြပညဝရနနင ထ ရာက

မ ရရနအတက သချာ အာင ဆာငရကြခငး

ပါငးစပညနငးမတင အချ ဆကစပပါတသကသများသည ကစစရပများက နားလညရနနင

လ လာက သာ အရညအချငးများ ပငဆငရနအတက စမး ဆာငရည ြမငတငြခငးနင

သငတနးများ ပချရန လအပသည။

ညနငး ပါငးစပမစမခန ခြခငး

ပါငးစပညနငးမက ဆကစပပါတသကသများ၏ သ ဘာတညချကနင ဆး နး

ချကများမ သ ဘာတညချကနင ဆး နးချကများမ သ ဘာတညမနင သဖချကများက

ပါငးစပ ညနငးရန ကျငးပသငသည။ ပါငးစပညနငးမ ရးဆသသည ဆကစပ

ပါတသကသများအတငး အငအားမရန၊ ကျား/မ ညမရနအချကက နားလညရနနင

ပါငးစပညနငး နစဉ ထက ပ လာမည ကစစရပများက ြပနလည ြဖရငးနငရန

ြပငဆငထားရမည။

အကြဖတစစ ဆးြခငးနင ြဖန ဝြခငးရလဒ

ပါငးစပညနငးြခငးရလဒအားလး၏ တရချကများက စစစြခငး၊ အစရငခြခငး

နင ဆး နးြခငးများက စစစ၍ ဆကစပပါတသကသ ကယစားလယများနင ြပနလည

စစစ လပ ဆာငသငသည။ ဆးြဖတချကချမတြခငးအဆငတင ြပနလညတ ြပန လာ သာ

သတငးအချကအလကများသည အ ရး ကးပါသည။ ပါငးစပညနငးမအဆး၊ ညနငး

ပါငးစပြခငး အဆငမ ရရလာ သာ ြပနလညထတနတချကများက REDD+ အစအစဉ

များတင ထညသငး ပါငးစပရမည။

32  

ပ ၁၁.၁၄ ပး ပါငးပါဝင ဆာငရကြခငး(သမဟတ) ဆး နးညနငးြခငးလပငနးစဉ

ကာငးစာကတငအသ ပး၍ သ ဘာထားဆနဒရယြခငး

ဆကစပပတသကသများ ပး ပါငးပါဝငြခငးနင ညနငးတငပငြခငး လပငနးများ

ထ ရာကမ ရ စရန အ ရး ကး သာချကသည ကာငးစာက တငအသ ပး၍ သ ဘာ

ထား ဆနဒရယြခငး (FPIC) ြဖစသည။ FPIC သည ဒသခတငးရငးသား လမျးစများ၏

လအပသညအတငး ပး ြမာက စ သာ အခငအ ရးများ ဥပမာ- ပငဆငမ၊ ပး ပါငး

ပါဝငြခငး၊ ခြခားသြမငနငမမရြခငး၊ ကယပငဆးြဖတနငြခငး၊ ဓ လထးစ၊ အစားအစာ၊

ကျနးမာ ရးနင လတလပခင ဖအား ပး၍ နရာသစသ ရ ြပာငး စြခငး စသညတနင

ပတသကသည အခငအ ရးများက ထာကပ ပးနင သာ စနနးတစခ ြဖစသည။

စးပား ရး၊ လမ ရးနင ဓ လထးစများဆငရာ အခငအ ရးများ ကာမတသည နငငများ

သည မညသညလပငနးများတငမဆ ဒသခတငးရငးသားတ၏ ကာငးစာ ကတင

အသ ပး၍ သ ဘာထားဆနဒရယြခငးက လးစားရန လအပ ကာငး ဖာြပထားခသည။

ပး ပါငးပါဝငြခငး၏ရညရယချက

   

အကဉာဏများ စစညးြခငး

စမး ဆာငရည ြမငတငြခငး

ဆးြဖတချက ချြခငး

ပး ပါငးပါဝငြခငး အမျးအစားများ

ဆကစပပတသကသ များ အား သတငး ပးြခငး

ဆကစပပတသကသများ

ဆး နးညနငးြခင

အ သးစတအချကအလကများအ ပ သ ဘာတညမရယ

ဆကစပပတသကသများ

ပး ပါငးပါဝငးြခငး

ဆကစပပတ သကသများ

အား သတငး ပးြခငး

ဆကစပပတသကသများ အား

သတငး ပးြခငး

ဆကစပပတသကသများ အား

သတငး ပးြခငး

ဆကစပပတသကသများ အား

သတငး ပးြခငး

နးကား အာငလ ဆာြခငး

အဆြပမဝါဒနင မဟာဗျဟာများ အတက တ ြပနချက

မဟာဗျဟာများ တးတက ကာငးမနြခငး

အကဉာဏများ စစညးြခငး

အကဉာဏများ စစညးြခငး

အသးြပ သာ ကရယာများနင ဆာငရကချကများ

မာမနးရလဒ

33  

FPIC သည သစ တာြပနးတးြခငးနင သစ တာအတနးအစားကျဆငးြခငးမ ကာဗန

ထတလပမ လျာချြခငး (REDD+) လပငနးများတင လညး ကာငး (သ) ဒသခ

တငးရငးသားများ၏ ြမယာများ၊ ပငနကများနင လပကငစား သာကရာ အသက မး

ဝမး ကျာငးလပငနးများ အ ပ အကျ းသက ရာကမရနငမည မဝါဒများ ရးဆငရာ

တငလညး ဆာငရကရမညလပငနးစဉတစခြဖစသည။ အများသ ဘာတ ဆးြဖတချက

ပးြခငး က ထာကခပါသည (သ) မ ထာကခပါ ဟ ဆးြဖတ ပးနငသည အ ြခအ နက

ဆလပါသည။ အဆပါ ဆးြဖတချကသည ပါဝငပတသကသည ဒသခြပညသများအကား

ဆး နးဆးြဖတချကများမ ရလဒများအ ပ အ ြခခသည စ ပါငးဆးြဖတချကြဖစသည။

အများသ ဘာတဆးြဖတချကချရာတင

• တငးရငးသားလမျ းစာများသည ၎ငးတ၏ ဆးြဖတချကများက အြခား သာ အဖ

အစညးများ၏ အကပကငမ၊ ခမး ြခာကမနင က းကငချယလယမများမ

ကငးလတစာ ချမတနငရမည။

• လပငနးတစခမစတငမ (သမဟတ) မညသည ခငြပမန တစစတစရာမချမ

တငးရငးသားလမျ းစများအကား သ ဘာတညမ ရာ ဖရန၊ ဆးြဖတ ဆာငရကရန

လ လာက သာ အချနကာလတစခယ၍ ကတငစဉးစား ဆးြဖတနင ရမည။

• ဆာငရကမညလပငနးစဉများက သ ဘာတခငြပချက ပးနငရနအတက လပငနး

စဉနင စပလျဉး သာ အ ကာငးအရာများ အချကအလကများက တငးရငးသား

လမျ းစ များက ြပညစစာ နားလညသ ဘာ ပါက ပး ြဖစရမည။

FPIC က ဘယအခါမ လအပသလ

လအပ သာ ဆး နးညနငးတငပငြခငး လပငနးစဉများ၏ အဓကလကခဏာသည

တငြပသည အ ကာငးအရာနင အခငအ ရးများအ ပ အကျးသက ရာကမ အတငး

အတာပမာဏအ ပ အ ြခခ၍ ြပာငးလနငသည။ ဤ နရာတင ပး ပါငး ဆာငရကြခငး

နင ဆး နးညနငးတငပငြခငး လအပ သာ ကစစရပတငး (သမဟတ) မညသည

ဆကစပပတသကသများထမြဖစ စ သ ဘာထားရယရန လအပသည ကစစရပတငးတင

FPIC က လကနာသငသည။

ကလသမဂဂ၏ ဒသခဌာ နတငးရငးသားလမျ းစများ၏ အခငအ ရး ကညာစာတမး

(UNDRIP) တင နငငအသးသးသည ဒသခတငးရငးသားများ၏ အခငအ ရးက

အသအမတြပရန ကျာ ထာက နာကခြပထားပါသည။ ကလသမဂဂ၏ REDD+ အစ

34  

အစဉ (UNU-REDD) တင တငးရငးသားလမျ းစများနင ပတသကသည အများ

သ ဘာတဆးြဖတချကြပြခငးကစစရပများတင REDD+ ဆာငရက န သာ နငငများ

သည ဆး နး/တငပင/ညနငး ပး ပး ပါငး ဆာငရကရန တငးရငးသား လမျ းစများနင

ပတသကသည ကစစရပများတင ၎ငးတ၏ လတလပစာ ကတငအသ ပး သ ဘာထား

တညမများ ရရရနလအပပါသည။

• ၎ငးတ၏ ကယပင ြမများမ တငးရငးသားလမျ းစများအား ြပနလည နရာချထား

ြခငး ကစစ

• ယဉ ကျးမ ဓ လထးစ၊ ဘာသာ ရး၊ ကးကယမဆငရာ အသဉာဏပညာ ဆငရာ

ပင ဆငခငများ ရယြခငးကစစ

• ပျကစးဆးရးမများ၊ အလပအကငများ၊ နငင တာဘ ာအြဖစ သမးယြခငးနင

၎ငးတ ပငဆငသည လယ ြမများ၊ နယ ြမများနင သယဇာတများ ချမတြခငး

• ဥပ ဒများက အတညြပြခငးနင ပးစး အာင ဆာငရကြခငး၊ အပချပမဆငရာ

တငးတာမများ

• ဒသခြပညသလထ၏ ဘးစဉ ဘာငဆက နလာ သာနယနမတများ၊ လပကင

စား သာက န သာ လယ ြမများနင သယဇာတများက အကျ းသက ရာကမ

တစစတစရာြဖစ စ သာ မညသညစမကနးများမဆ (ဖ ဖ း ရးလပငနးများ

ဆာငရကြခငး၊ သတတ တး ဖာြခငး၊ ရအရငးအြမစနင အြခားသယဇာတများ

အသးချြခငး (သ) ထတယြခငး)

သကဆငရာ ကလသမဂဂ၏ စာငကည လလာ သာ အဖ အစညးများြဖစ သာ

မ ြပနင နငင ရးဆငရာအခငအ ရးများနင ပတသကသည အြပညြပညဆငရာ ပဋဉာဉ

စာချပ (ICCRR-1976)၊ စးပား ရး၊ လမ ရးနင ယဉ ကျးမဆငရာ အြပညြပညဆငရာ

ပဋဉာဉစာချပ (ICESCR-1966)၊ လမျ းအချငးချငး ပစအမျ းမျ းြဖင ခြခားဆကဆမ

ပ ပျာက စ ရး ညလာခ (CERD-1965) များတင တငးရငးသားလမျ းစများက ၎ငးတ

၏ လတလပစာ အများသ ဘာတဆးြဖတချက ချြခငးများနင ပတသက၍ အခငအမာရပ

တည ပးရမညြဖစ ကာငး ဖာြပထားသည။

35  

ဇယား ၁၁.၁၅ FPIC လအပမည လပငနးစဉများအတက အ သးစတစာရငး

စဉ သ ဘာတ/မတ

၁ အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကမညလပငနးသည ဒသခ

ဌာ နတငးရငးသားများသည ၎ငးတပငလယ ြမများမ ဖယ ပး

ြခငး၊ ြပနလည နရာချထားြခငးများ ပါဝင သာ လပငနး များ

ပါဝငပါသလား။

၂ ဆာငရကမည (သ) အ ကာငအထည ဖာမညလပငနးသည

ဒသခဌာ နတငးရငးသားများနင သစ တာအ ြခြပ နထင

သည အစအဖ များသည ၎ငးတပငဆင သာ ယဉ ကျးမများ၊

အသဉာဏဆငရာ ပငဆငမများ၊ ဘာသာ ရးဆငရာ ပငဆငမ

များ ပျကဆးြခငး၊ ဖယ ပးရြခငးများ ပါဝငမလား။

၃။ အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကမညလပငနးသည ဒသခ

တငးရငးသားများနင သစ တာမခသည အစအဖများ၏

အခငအ ရးများ လယ ြမ၊ နယနမတနင အြခား သာ သဘာဝ

အရငးအြမစများက ထခကနငမည ဆးကျ းသက ရာကမများ

ပါဝငသလား

၄ ဆာငရကမညလပငနးများတင သတထ တး ဖာြခငးနင ဆ (သ)

သဘာဝဓါတ ငထတယြခငးဆငရာ လပငနးများ ပါဝငသလား

၅ ဆာငရကမည လပငနးစဉများသည ဒသခတငးရငးသားများ

ပငဆငသည လယ ြမ၊ နယနမတများမ သစထတယြခငးများ

ပါဝငသလား

၆ ဆာငရကမည လပငနးစဉများသည ဒသခတငးရငးသားများ

နင သစ တာမခသည အစအဖ များ၏ လယ ြမ၊ နယနမတ

အတငး စကပျ း ရး စကမလပငနးအတက စကခငးများ ဖ ဖး

ရး လပငနးများ ဆာငရကရန ပါဝင

၇ အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကမညလပငနးသည ဒသခ

ဌာ နတငးရငးသားများ၏ ဘးစဉ ဘာငဆက နထင

လာ သာ၊ လပကငစား သာကလာ သာ ြမများ နင သယဇာတ

အရငးအြမစများဆငရာ အခငအ ရးများက ထခက စနင သာ

36  

ဆးြဖတချက တစတရာ ပါဝငသလား

၈ ဒသခဌာ န တငးရငးသားများနင ြပညသအစအဖ များ၏ မရး

ဖလားဗဟသတများ၊ ဆနးသစတထငမများနင အ လအထများ

က စာငကညဆနးစစ သာ လပငနးများပါဝငသလား

၉ ဒသခဌာ နတငးရငးသားများနင သစ တာအမြပ နထငသ

ြပညသအစအဖ များအ နြဖင ဓ လထးစအရ အသးြပ န သာ

မရးဖလာပငဆငမြဖစ သာ ြမ ပ တင ယဉ ကျးမဆငရာ

သယဇာတအရငးအြမစများက စးပား ရးအရ အသးြပမည

လပ ငနးစဉများ ပါဝငပါသလား

၁၀ ဒသခတငးရငးသားများ ပငဆင သာ လယ ြမ၊ နယနမတနင

သဘာဝအရငးအြမစများမ ြဖစထနးလာ သာ အကျးအြမတ

များ ြဖစပါက အကျ းအြမတခ ဝမ သ ဘာတညချငဆငရာ

ဆးြဖတ ချကများ ပါဝငသလား။

၁၁ ဒသခတငးရငးသားများနင သစ တာမခ န သာ ြပညသအစ

အဖ များသည ၎ငးတ၏ လယ ြမများ (သ) ယဉ ကျးမများနင

ဆကစကမများအ ပ ဆးကျ းသက ရာကမများ ပါဝငသလား

Source: UN-REDD Programme Guideline on FPIC (pg. 26-27)

အချနကာြမငမနင င ကးကနကျမကထ ရာက စမည လပ ဆာငချကများြဖင

ြပဿနာရပများက ြဖရငး ဖာထတြခငး။

လပငနးစဉများ ကာငးမနစာလညပတ န သာ GRMs သည ဖ ဖ းတးတကမမတငခင

အလားအလာရ သာ ြပဿနာရပများက င ကးြမငမားစာကနကျမနင အချနကာြမငမက

မြဖစ ပ စဘ ကည ြဖရငး ပးနငမည ြဖစပါသည။

နညးစနစကျကျ ြပဿနာအ ကာငးရပများက ဖာထတသတမတြခငး။

GRMမ ရရလာ သာသတငးအချကအလကများသည ြပဿနာအ ကာငးရငးများက

ထငရား စြခငး၊ ြဖရငး ဆာငရကရနလအပ သာ စမး ဆာငြမငတငြခငး လပငနးများ

နငဆကစပသည နညးစနစကျကျ ြပဿနာအ ကာငးရပများကလညး ကည ဖာထတ

ပးသားမညြဖစပါသည။

37  

REDD+ ရလဒများက တးြမငြခငး။

ြပဿနာအ ကာငးရပများကအချနနင တစ ြပးည ြဖရငး ဆာငရကသားမမ တစဆင

GRMs သည REDD+ ရညရယချကများကသတမတအချနအလက ြပညမ အာင ကည

ထာကပ ပးသားမညြဖစပါသည။

REDD+ နငငများ၏ တာဝနယ ဆာငရကနငမစမးရည တးြမငြခငး။

ထ ရာက သာ GRMs သည REDD+အပချပမနင ထးြခား သာလပငနးစဉများအတက

အြပသ ဘာ ဆာင သာ သက ရာကမြဖစသညအြပင ဆကစပပတသကသများ၏

တာဝနယ ဆာငရကနငမကလညး တးြမင ပးနငမည ြဖစပါသည။

ြပဿနာအ ကာငးရပများက ြဖရငးြခငးလပငနးစဉဆသညမာ ဘာလနင ၎ငး၏

ရညမနးချကများက ဘာ တလ။

အဓပပာယသတမတချက။

ြပဿနာအ ကာငးရပများက ြဖရငးြခငးလပငနးစဉဆသညမာ အြပငမ ဆကစပ

ပတသကသများ၏ လပငနးစဉ၊ ဆာငရကချက၊ မဝါဒများမ သက ရာကမများက

လကခရရ ပး ြဖရငး ဆာငရက ပးနငရနအတက နငငအဆင အစးရအဖအစညးများမ

တည ထာငထားရ သာ သယဇာတနင အဖအစညးအလက လညပတ သာစနစတစခပင

ြဖစသည။ ဆကစပပတသကသများ၏ လပ ဆာငချကများသည ၎ငးနညးစနစအတငးပင

ကယတယ ြဖရငးကပး လပငနးစဉများက “ြပဿနာအ ကာငးရပများ”၊ “နစနာချက

များ”၊ “ြပနလညသးသပမများ” သမဟတ အြခားအြခား သာတည သာ အဓပပာယ

သတမတချကများြဖငပင လပ ဆာငကသည။

GRMs သည ြပဿနာရပများ ြဖရငးြခင၊ ညနငး ဆာငရကြခငး၊ အချကအလကများ

ပး ပါငးရာ ဖြခငးနင ဆး နးြခငးမတဆင ကစစရပများကလယကစာ၊ထ ရာကစာ၊

အရညအချငးြပညဝစာနင ဟနချကညညပး ပါငး ဆာငရက၍ ြဖရငးရန ရညရယပါ

သည။ ယဘယျအားြဖင ၎ငးတသည ဆကစပပတသကသများ စစပညနငး

ဆာငရကြခငးမျ း မဟတဘ ဆကစပပတသကသများ၏ ပထမဦးဆး တ ြပနချက

တစမျးပငြဖစသည။ GRMs သည ြပဿနာအ ကာငးရပများက စမအပချပနငရန

အတက ဥပ ဒပငးဆငရာလမး ကာငးပစအြဖစ အစားထး ပးရန မဟတဘ ထာကပ

ပးရန ရညရယပါသည။ (ဥပမာ - တရားစရငမစနစ၊ အဖအစညးအလက စာရငးစစ

38  

ယနတရားစသညြဖင) ဆကစပပတသကသများသည ဥပ ဒ ကာငးအရ နညးလမးများ

အပါအဝင အြခား သာနညးလမးပစများကလညးအသးြပရန ရးချယက လရသည။

နငငအဆင GRMs သည ဥပ ဒမဝါဒပငးဆငရာက ြပနလညြပြပငအစားထးြခငး

မဟတ ကာငးက အ လးထားရန အ ရးကး ပသည။ GRM တညရြခငးသည အြခား

မညသည နငငအဆင သမဟတ ဒသအဆင စညစညး ဝးတင ြပညသလထ၏ အခငနင

စတပါဝငစားမမ ကာကယမညမဟတပါ ချ။ ြပညသလထဘကမလညး တရားရး၊

စမအပချပမလပငနး အဆငဆင သမဟတ အြခား သာတစရားဝင ြဖရငးြခငး

ယနတရားမတစဆင ြဖရငးြခငးမတငမ GRMs က အသးြပရန မလအပ ချ။

ရညရယချက။

GRMsသည ဆကစပပတသကသများ အက စ စပညနငး ဆာငရကြခငးမျ း မဟတ

သာလညး အချ သာဆကစပပတသကသများ ပ တင စမကနးတစခသမဟတ လပငနး

အစအစဉ၏ အလားအလာရ သာသက ရာကမများ ကျ ရာကလာြခငးကစစနင ပတသက

သည အ ြခအ နများအတက ပငမအရငးအြမစအြဖစ တညရ နြခငး ြဖစသည။

အားလး သာ ြပဿနာအ ကာငးရပ (အြပစအနာအဆာ)များက GRMမတစဆင

ကငတယမ ြဖရငးသင ချ။ ဥပမာအားြဖင စ ပါငးကငတယ ြပဿနာ ြဖရငးြခငးအတက

GRMs ထက အဖအစညးအလက တာဝနယနားလညမြဖစစဉ သမဟတ စမအပချပမ

ပငးမ လလာ ဖာထတြခငးက ကယစားြပသည မဝါဒသမဟတ ရပငခင၏ ဖာထတမ

သမဟတ ြပငဆင ဆာငရကြခငး၏ ြပဿနာအ ကာငးရပများြဖစသည။

REDD+ နငငများသည ၎ငးတ၏ လပငနးအစအစဉနင ပတသကဆကစပ နသများနင

သစ တာအ ပ မခအားထား နသည ဒသခြပညသလထအ ပ ကျ ရာကနင သာ

အလားအလာရသည အနတရာယများက သးသပခန မနးသညက အ ြခခသည GRMs

အ ြခတညခငမာလာ စရန ရည မ ာသည။ GRMs ၏ရညရယချကသည ဆကစပ

ပတသကသများအတက ထ ရာကြမနဆနသည အရငးအြမစတစခြဖစရန ရညရယထား

ရ ပးကတညးက ၎ငးတနင အနးကပ အကြပ ဆး နး သာအခါတင GRM က ပ ဖာ

အ ကာငအထည ဖာရန လအပပါသည။

REDD+ လပငနးများက အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကြခငးတင တကရကပါဝင

ပတသက န သာ နငငတကာပး ပါငးသများသည GRM က ပ ဖာြခငးနင အ ကာင

အထည ဖာြခငးတငလညး နးကပစာပါဝငကမည ြဖစပါသည။

39  

အချ သာကစစရပများတင လအပပါက GRM၏ မကမ ဘာငအတငးမ သမဟတ/နင

၎ငးတ၏ မပငယနတရားမ တကရကမြဖစ စ၊ နငငတကာပး ပါငးသများမ ထာကပ သာ

လပငနးရပများမ ြဖစ ပ လာ သာ ြပဿနာအ ကာငးရပများက ြဖရငးြခငးတင

တကရက ပး ပါငးပါဝငြခငးသည သင လျာနင ပသည။

ပနပါတ (၁၁.၁၆) GRIEVANCE RESOLUTION MECHANISM

တစခတငပါဝင သာ အဆငများ

၁။ နစနာမ/ မ ကျနပချကများတငတနးြခငးက လကခရရ ပး စာရငးသငးြခငး

- E-mail, စာ, Fax, တယလဖနး

- အစညးအ ဝးြပလပြခငး

- ကယတငလက တကျကျ လလာြခငး

- အြခားနညးလမး

၂။ လကခြပနကားသည၊ အကြဖတသည၊ သတမတ ပးသည

- နစနာမ/ မ ကျနပချကတငတနးြခငးက မညသလကခရရ ကာငးက အသအမတ

ြပြခငး၊ သင လျာမ ရမရ အကြဖတြခငးနင တ ြပနမတစခခ ပးနငရန အဖ အစညးမ

တာဝနခ ဝချ ပးြခငး

၃။ တ ြပနမ ပးြခငး

- အဖအစညးမ တကရကတ ြပနမ

- ပါဝငပတသကသများမ အကြဖတြခငးနင စစပညနငးြခငး

- မတည သာ နညးလမးများကအကးအကားြပလပြခငး

- အရညအချငးမြပညဝမများက ဆးြဖတြခငး

၄။ တ ြပနမကလကခြခငးရမရ

- တ ြပနမကလကခသည

40  

(က) လကခသညတ ြပနမကအ ကာငအထည ဖာြခငး

(ခ) နစနာမ/ မ ကျနပချကတငတနးြခငးက အာငြမငစာ ြဖရငး ပး အပးသတြခငး

(ဂ) နစနာမ/ မ ကျနပချကတငတနးြခငးက ြဖရငးမမလပြခငး

- တ ြပနမက လကမခြခငး

၆။ ြပနလညသးသပြခငး

- နစနာသညဝနထမးများသည ချဉးကပသညနညးလမးက ြပနလညသးသပြခငး၊

နစနာမက အပးသတ စြခငး

၇။ နစနာမကအပးသတြခငး

အဆငတစခြခငးစအတက အ သးစတရငးလငးချကများက UNDP တင သနငပါသည။

တ ြပနမရ ထာင

သင၏တငးြပညတင နစနာမများ/ တငတနးချကများအတက ြဖရငး ပးသည

နညးစနစများ ရပါသလား။ ရခလျင ၎ငးသညမညသလပ ဆာငပါသနညး။ မရခပါက

ဘာ ကာငမရရပါသနညး။

ပဂဂလကက နင စစပညနငးြခငး

ပဂဂလကက နင စစပညနငးြခငးသည မတည သာ နညးလမးအမျ းမျ းနင

လပ ဆာငနငပါသည။ ၎ငးနညးလမးများသည အစးရမမဝါဒများက ရးချယ

လကခြခငးနင REDD+ ၏ရလာဒများက ရရနငရနအတက ပဂဂလကအဖအစညးများ၏

ပး ပါငးပါဝင ဆာငရကနငစမးက ခြခား ဖာထတနငသည ပဂဂလကက ၏ လပငနးစဉ

များကပါ သက ရာကမရပါသည။ ပဂဂလကက နင ပး ပါငး လပ ဆာငရာတင

ထညသငး စဉးစားရနလအပသည လက တကျ သာ အချကအလကအချ ရ နပါသည။

“နားလညမကာဟချက” တစခသည ပဂဂလကက နငြပညသတအကား

တည သာကစစရပများတင တညရနငပါသည။ အဆပါ “နားလညမကာဟချက”က

ပဂဂလက က နငြပညသတ ကား ညနငးစညး ဝးမြပလပ၍ ြဖရငးနင ပး ၎ငးမတဆင

REDD+ အစအစဉများ၊ မဟာဗျဟာများ၏ တးတကမက အသ ပးနငပါသည။

အဓကကျ သာ စးပား ရးက များရ များစာ သာ ပဂဂလက လပငနးရငများသည

41  

REDD+ ၏ လပထးလပနညးများနင ၎ငးတ၏လပငနး ဆာငရကမ ပစများတင

REDD+၏ ကာငအထည ဖာ ဆာငရက ပးသည အလားအလာတနင ပတသက၍

နားလညမ နညးပါး န သးသည။

ပဂဂလကအခနးက တင ပါဝင ဆာငရက နသအချငးချငး စစပညနငး ဆာင

ရကြခငးအားြဖင ထအခနးက တင အဓကအ လးထား ဆာငရကရမည အချက များက

နားလညသ ဘာ ပါက အာင ကည ပးနငမညြဖစ ပး ထအခနးက ပမရငသနရပတည

နင ရးအတက REDD+ ဆငရာလပငနးစဉများမ ကည ဆာငရက နမများကပါ

ခြခားသြမငနငပါလမမည။

ပဂဂလကအခနးက မ REDD+ လပငနးစဉ၏ ရညရယချကများက အ ကာငးဆး

အ ထာကအကြပ ပးနငမည ြဖစပါသည။ ဥပမာအားြဖင

REDD+ ၏ ရညရယချကရရရန ကနသယ ရးဆငရာ မဝါဒများက တးြမင ပးြခငး၊

သစ တာြပနးတးြခငး (သမဟတ) သစ တာအတနးစား ကျဆငးြခငးအတက ဆာငရက

နသည လပငနးစဉများအတက သတမတထားသည င ကးလျာထားချကများက

လာချြခငး၊

ဒသခြပညသလထနင အဖအစညးကားသက ရာက နသည ကျား/မဆငရာ တနးတ

အခငအ ရး ရရနငရန ဖာ ဆာင န သာ REDD+ ဆငရာလပငနးစဉက

အဆးအြဖတ ပးမည အကြပသးသပချကများ၊ ပး ပါငးပါဝင ဆာငရကမများနင

သ ဘာတညမများ ဆငရာ စညးမျဉးစညးကမးများ၏ အရညအ သးနင အဆငအတနးက

သရနားလညရန အ ရးကးပါသည။

နးကားတကကမတးြမငြခငးနင သတငးအချကအလကများ မ ဝြခငးသည အကြပ

သးသပ ပးြခငးမဟတ သာလညး ဆကသယ ဆာငရကြခငး၏ တစစတတစ ဒသတင

ပါဝင ကာငးက သရထားရန အ ရး ကးပါသည။ သ သာ ထ ရာကသည REDD+

ဆငရာ လပငနးစဉတစရပရရရန ဆကသယ ဆာငရကြခငးသည အဓကအချကအချာ

ကျပါသည။

အကြပသးသပြခငးနင ပး ပါငးပါဝငလပ ဆာငမက ဆာငရကနငရနအတက REDD+

ဆငရာလပငနးစဉ၌ ပါဝင နသည ဆကစပပတသကသအချငးချငး စစပညနငး

ဆာငရကြခငးက အ ကာငအထည ဖာနငရန FCPF နငUN-REDD ပး ပါငး ဆာင

42  

ရက နသညအစစဉ၏ လမးညနချကများတင အာက ဖာြပပါ အချကများက အကြပ

ထားပါသည။

အာက ဖာြပပါအချကများမာ

လလားသညရလဒများကသတမတြခငး

စစပညနငးမက ဆာငရကြခငး

ရလဒများကသးသပြခငးနင ြဖန ဝြခငး

စစပညနငးြခငးဆငရာအမျ းအမညများကသတမတြခငး

နညးလမးများက ရးချယြခငး

စစပညနငးမည စမး ဆာငရညက သချာ စြခငး