www.jamawarnews.com № 777 :هەفتەنامەیەکی سیاسییە حزبی سۆسیالیست دیموکراتی کوردستان دەریدەکات № سێشەممة № 3/به فرانبار/2713 کوردی № 2013/12/24 زایینی № ساڵی 32 № 8 الپەڕە № ژماره

کــــــــــورد لـــــــــە جـــــنــــێــــف 2دا ل6

№

کـــوردســتــان... عــیــراقــێــکــى جــیـــاواز بـــۆ هــــەمـــووان ل5

№

پێشکەوتنى مەهەپە لە تورکیاپرسی کورد بەرەو قوڵبونەوە دەبات ل4

№

کۆمسیۆن لیستى هاوپه یمانى نیشتیمانى کوردستانى په سه ندکرد

تایبەت بە ~

تایبەت بە ~

تایبەت بە ~

تایبەت بە ~

دووشه ممه دوێنێ سه رله به یانی 2013/12/23 به سه رپه رشتی به ڕێز )

ت���ارق ج���ەوه���ەر، ڕاوێ���ژک���ارى پەرلەمانى سەرۆکى ڕاگەیاندنى کوردستان بە ~ راگەیاند تا ئێستا هیچ بڕیارێک نەدراوە کەى دانیشتنى دووەمى خولى چوارەمى پەرلەمانى کوردستان ئەنجام دەدرێ کەى نەدراوە بڕیاریش هەروەها و دەستەى سەرۆکایەتى پەرلەمانیش الیەنە لەبەرئەوەی هەڵدەبژێرێ، نێوان لە ئێستا تا سیاسییەکان بەردەوامن گفتوگۆکان لە خۆیاندا ڕێکەوتن لە جۆرێک نەگەشتونەتە و حکومەت لە بەشداریکردن بۆ

بەڕێوەبەرى عەلى، نەجمەدین بە سلێمانى پ���ەروەردەى گشتى ~ ڕاگەیاند 330 کەسمان 330 ئەو هاتووە بۆ گرێبەست بە پلەیە دابەشمان کردووە بەسەر 13 گ��ەورەو گوێرەى بە پ���ەروەردەدا 80%ئەو لە پەروەردەکان بچوکى مامۆستایە بۆ گرێبەستانە پلەى بڕوانامەکانیان زۆرب��ەش��ی��ان و بتوانرێ ئ��ەوەى بۆ بەکالۆریۆسە ک��ێ��ش��ەک��ان��ى ک��ەم��ى م��ام��ۆس��ت��ا

ک��ۆم��س��ی��ۆن��ى ب����ااڵى س��ه رب��ه خ��ۆى هه ڵبژاردنه کان داواکارى لیستى هاوپه یمانى نیشتیمانى کوردستانى بۆ به شداریی کردن نوێنه رانى ئه نجوومه نى هه ڵبژاردنى له

عێراق په سه ند کرد.ل��ه و ب��اره ی��ه وه ه��ه ڤ��اڵ ره ف��ع��ه ت ئامارو مه کته بى به رپرسى محه مه د سۆسیالیست ح��زب��ى ه��ه ڵ��ب��ژاردن��ى دیموکراتى کوردستان به ~ هه رسێ ئ���ه وه ى دواى راگ��ه ی��ان��د:

ئەنجومەنی ئەندامی محەمەد الن��ە تایبەتی دیدارێکی لە عێراق نوێنەرانی کە دەکات ئەوە بۆ ئاماژە ~حکومەتی عێراق لە بواری ئابوری و ئەمنی و خزمەتگوزاری شکستی هێناوە سەبارەت هەرێمیش نەوتی دەرەوەی ناردنە بە ناوبراو وتی پێشتر ڕێککەوتنێک هەبووە کوردستان هەرێمی حکومەتى نێوان لە و حکومەتى ناوەند سەبارەت بەوەی کە چەند نەوت بڕواتە دەرەوە و ئەوەی ئێستا

دەیکەن بەس فشارەئەنجومەنی ئەندامی محەمەد النە نوێنەرانی عێراق بە ~ راگەیاند تا ئێستا پرۆژە یاسایی بودجەی ساڵى ئەنجومەنی ن��او نەگەشتۆتە 2014لە بوو پێویست و عێراق نوێنەرانی 10/15دا ئەو پرۆژە یاسایە بگاتە دەست پرۆژە ئەوەی بۆ نوێنەران ئەنجومەنى یاساکە خوێندنەوەی بۆ بکرێت و پاشان پەسەند بکرێت . سەبارەت بە دەنگۆی لەسەر غداد بە و هەولێر رێککەوتنی پرسی نەوت ئەو ئەندامەی ئەنجومەنی ئەوە مەسەلەکە رایگەیاند نوێنەران نییە کە بڵێیت گەشتونەتە ڕێککەوتن دەزانن هەموو وەکو خۆتان ، چونکە کاتێک حکومەتى ناوەند فشار ئەخاتە سەر هەرێم وەکو پاریش ئاگادار بوون چەندین لیژنە پێکهێنرا لە نێوان هەرێم و بەغدادا بۆ ئەوەی ڕێککبکەون لەسەر فشارانە ئەو ئەمساڵیش وە بودجە زۆرتر دەبن بە دڵنیایەوە چونکە ئێستا الیەنەکان هەموو و هەڵبژاردنە پێش دەستکەوتوو زۆرت���ری ئەیانەوێت

و شیوعى و )سۆسیالیست الیه نى له سه ر رێککه وتین زه حمه تکێشان( ب��ه ش��دارى لیستێک ب��ه ک��ه ئ���ه وه ى نوێنه ران ئه نجوومه نى هه ڵبژاردنى ب��ک��ه ی��ن و ب���ۆ ئ���ه و م��ه ب��ه س��ت��ه ش داواکاریمان ئاراسته ى کۆمسیۆن کرد،

کۆمسیۆن داواکه ى قبوڵ کردین.لیسته که شه وه ، ن��اوی ل��ه ب��اره ى ناوى لیسته که مان رایگه یاند: ناوبراو نیشتیمانى هاوپه یمانى )لیستى

کوردستانى(یه .

وق��س��ەی خ��ۆی��ان ل��ە ی��اس��اک��ەدا جێ بکەنەوە . سەبارەت بە پەیوەندیەکانی پەرلەمانتارە ئ��ەو ن��اوەن��د و هەرێم جار کە بزانین ئ��ەوە »دەبێت وت��ی: جارە ئاڵۆزی و گرژی ڕووئ��ەدات لە و پەیوەندیانەدا و ناکرێت ئەوە بشارینەوە کێشەی ئ��ەو بەهۆی ئێستاش ب��ەاڵم ناردنە دەرەوەی نەوتەوە لەوانەیە هەنێک ئێستا تا و چونکە ڕوویدابێت ئاڵۆزی ئێمە بەشێکین لە عێراق پێویستە ئەوە بزانین کە هەموو کارەکانمان ئەبێت لە ژێر چەتری دەستووردا بێت، بەاڵم هەمو لە پێباشترە دانووستانمان ئێمە کات شەرێکی خوێناوی کە بە زەرەری هەموو الیەک کۆتایی دێت . ئێستاش هەوڵی جدیمان داوە بۆ چارەسەر کردنی ئەو کێشانە بەاڵم دەبێت بە جۆرێک بین کە نەبێتە هۆی لە دەستدانی مافە ڕەواکانی میللەتەکەمان و لە هیچ مافێکی خۆمان

خۆش نابین«.

کارگێڕی مه حمود( عه بدواڵی حاجی وئاماده بوونی سیاسی مه کته بی

پۆستەکانیشى دابەشکردنى دواتر لێبکەوێتەوە.

تا خستەڕوو ئ��ەوەى ن��اوب��راو لە ڕێکەوتن و س��ازان لە جۆرێک نەیەتە سیاسیەکان الیەنە نێوان پ��ێ��ش��ەوە زەح��م��ەت��ە پ��ەرل��ەم��ان

کۆبێتەوە.ت�����ارق ج����ەوه����ەر وت����ی لە چوارەم خولى یەکەمى دانیشتنى پێشنیارى ل��ە ف��راک��س��ی��ۆن��ەک��ان خۆیاندا داوایان کردبوو پێویستیان دەستەى هەڵبژاردنى بۆ کاتە بە سەرۆکایەتى تا دەگەنە جۆرێک لە

ڕێککەوتن.سەرۆکى ڕاگەیاندنى ڕاوێژکارى

چارەسەر پەروەردەکان لەسنورى ئەو دامەزراندنى فرمانى و بکرێ مامۆستایانە بە گرێبه ست هاتۆتەوە

لە وەزارەتى پەروەردەوە.وت��ی��ش��ى ئ���ەو گ��رێ��ب��ه س��ت��ان��ه زۆربەیان پسپۆڕییەکانى ) فیزیا و لە هه روه ها و ) ک��وردى و کیمیا

پسپۆڕیەکانى ترى تێدایە.پەروەردەى گشتى بەرێوەبەرى ئەمرەکانمان وتیشى سلێمانى دەرک������ردوون و س���اڵ ب��ە س��اڵ دەکرێتەوە تازە بۆ فەرمانەکانیان

بە پێى پێویستى.

پەرلەمانى کوردستان هێما بۆ ئەوە دراوەتە زۆرەى ماوە ئەو دەکات مانگێک لە سیاسییەکان الیەنە بگەنە بتوانن ئ��ەوان تا زی��ات��رە ئ��ەوەى بۆ ڕێکەوتن لە جۆرێک ب��ەو ش��ێ��وەی��ە پەکى پ��ەرل��ەم��ان حکومەتێکى هەروەها و نەکەوێ هەرێمى لە بێ دەستبەکار نوێش

کوردستان.پەیامەکانى ڕوون��ی��ش��ک��ردەوە پەرلەمان بەردەم نایەنە هاواڵتیان بەکار دەست لیژنەکان چونکە ،دەستەى پەرلەمانیش و نەبوون بۆ گ��وێ ت��ا نییە س��ەرۆک��ای��ەت��ى

خەڵک بگرێ .

مه کته بی له ئه ندامانی ژم��اره ی��ه ک مه کته به کان به رپرسی و سیاسی به رپرسی له گه ڵ ک��ۆب��وون��ه وه ی��ه ک سۆسیالیست حزبی مه ڵبه نده کانی

دیموکراتی کوردستان ئه نجام درا. به چه ند کۆبونه وه که سه ره تای پاکی گیانی بۆ وه س��ت��ان ساتێک

شه هیدان ده ستی پێکرد .پ���اش���ان ع����ه ب����دواڵی ح��اج��ی ئه مرۆی بارودۆخی باسی مه حمود تیشکی و کرد عێراقی کوردستان و خسته سه ر هه نگاوه کانی پێکهێنانی ح��ک��وم��ه ت، ل��ه ت��ه وه ره ی��ه ک��ی ت��ردا داهاتووی له هه ڵبژاردنه کانی باس ع��ێ��راق و ن��وێ��ن��ه ران��ی ئه نجومه نی پارێزگاکانی هه رێمی کوردستان کراو چۆنیه تی خۆ ئاماده کردن و به رنامه و پالنی داهاتوو گفتوگۆی له سه ر کراو هه ر له و ته وه ره یه دا باسی به رنامه ی

نیشتمانی ه��اوپ��ه ی��م��ان��ی لیستی الی��ه ن که هه رسێ ک��را ک��وردس��ت��ان دیموکراتی سۆسیالیستی )حزبی کوردستان و حزبی شیوعی کوردستان و حزبی زه حمه تکێشانی کوردستان( بۆ به شداری له هه ڵبژاردنی ئه نجومه نی

نوێنه رانی عێراق پێک هێنراوه .له ته وه ره یه کی تری کۆبونه وه که دا لیژنه ی ل��ه س��ه ردان��ه ک��ان��ی ب���اس ب��ه دواداچ��وون��ی و هه ڵسه نگاندن هه ڵبژاردنه کان کراو تیشکخرایه سه ر به رنامه ی نوێی کارکردن له داهاتوودا بۆ سه رله نوێ داڕشتنه وه و گۆڕانکاری ئ��ۆرگ��ان و س��ه رج��ه م هه یکه لی ل��ه مه کته ب ل��ه ح���زب ده زگ��اک��ان��ی پله کانی ده گ��ات��ه ت��ا سیاسیه وه گه شه کردن و زیاتر له پێناو خواره وه سۆسیالیست حزبی پێشخستنی

دیموکراتی کوردستان .

به ڕێز عه بدواڵى حاجى مه حمود له گه ڵ به رپرسى مه ڵبه نده کان کۆبوویه وه

ڕاوێژکارى ڕاگەیاندنى سەرۆکى پەرلەمانى کوردستان:هیچ وادەیەک دیارى نەکراوە بۆ دانیشتنى دووەمى خولى چوارەمى پەرلەمان

بەڕێوەبەرى گشتى پەروەردەى سلێمانى:330مامۆستا بە شێوەى گرێبەست دادەمەزرێن

ئەندامێکی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق:خەڵکانێک لە عێراق

خۆراکی زبڵدانەکان دەخۆن

ل3تایبەت بە ~

کۆمەڵەی سەرۆکی محمود گوڵزار دیدارێکی لە کوردستان کرێنشینانی ئ���ام���اژە ~ ت��ای��ب��ەت��ی وەستانی ئ���ەوان ک��ە دەک���ات ب��ەوە باش کارێکی بە زەوی دابەشکردنی کرێی زۆری ب��ە س��ەب��ارەت دەزان���ن خانوو ناوبراو وتی پرۆژە مان هەیە بۆ کرێدا و لە بکرێت ئەوەی گۆڕانکاری ئەو پرۆژەیەمان داوەتە پەرلەمان و لە لەسەر گفتوگۆی داهاتودا پەرلەمانی یاسای بەناوی ) هەمواری دەکرێت

بەکرێدانی خانوبەرە ( .کۆمەڵەی مەحمودسەرۆکی گوڵزار بە ل��ە ک��وردس��ت��ان کرێنشینانی

~ راگەیاند:کە ئامارەی و داتا ئەو پێی بە لە کرێنشینان رێ��ژەی المانە ئێمە ئەوە 90ه��ەزاردای��ە بۆ 85 نێوان هەرێمی ل��ە کرێنشینانە ڕێ���ژەی کوردستان بە پێی داتا و ئامارەکانی

ئێمە .بەدڵنیایەوە ڕێژەی کرێنشینی بەرەو زیادبوون دەڕوات . سەبارەت چارەسەری بۆ حکومەت پالنی بە »بێگومان وتی ناوبراو کرێنشینی حکومەتی هەرێم یاسای هەیە بۆ ئەو ئەو بۆ بودجە سااڵنە و مەسەلەیە بودجەیە بەو کە دادەنرێت یاسایە خەڵکانی بۆ نیشتەجێبوون یەکەی و دەکرێت دروس��ت دەرام��ەت کەم بە دەدرێ��ت درێژخایەن قیستی بە ئەو کە هیوادارین وە و هاواڵتیان یاسایە بە گوڕ و تەوژمێکی زیاترەوە جێبەجێ بکرێت و بودجەی زیاتر بۆ ئەوەی بۆ دابنرێت مەسەلەیە ئەو بکەین کێشەیە ئەو بنەبڕی بتوانین کەم کێشەیە ئ��ەو بتوانین یاخود کرێنشین خەڵکانی و بکەینەوە سەبارەت . ببێتەوە کەم ژمارەیان زەوى دابەشکردنی وەستانی بە کرێنشینانی کۆمەڵەی س��ەرۆک��ی »بێگومان رایگەیاند: کوردستان داب��ەش زەوی ک��ە باشە کارێکی

چەند ئەوە چونکە بوەستێت کردن هیچ و دەکرێت دابەش زەوی ساڵە کاریگەریەکی لەسەر مەسەلەی کرێ ئێمە و نەکردووە دروست نشینی ئێستا بەباش دەزانین کە ئەوە زۆر

و وەستاندووە کردنی دابەش زەوی کردوویەتی بە دابەش کردنی یەکەی نیشتەجێبوون ئەوە کاریگەری دەبێت

لەسەر کەمبوونەوەی کرێنشین«.

سەرۆکی کۆمەڵەی کرێنشینانی کوردستان :هەمواری یاسای کرێی خانوبەرەمان داوەتە پەرلەمان

ل3

www.jamawarnews.com 2 | ساڵی 32 | ژماره 777 | 2013/12/24 | سێشەممەهەواڵ و ڕاپۆرت

به ڕێز محه مه دى حاجى مه حمود پێشوازیی کرد له ژماره یه ک که سایه تى

به ڕێز محه مه دى حاجى مه حمود : پێویسته هه ر تاکێک مانگانه 50 دۆالرى داهاتى نه وتى پێ بدرێت

وه زیری دارایی هه رێم: بودجه ی 2014مان ئاماده یه و چاوه ڕێی حکومه ت و په رله مانین

چوارشه ممه ی داهاتوو هه ولێر و به غدا له سه ر هه نارده کردنی نه وتی کوردستان گفتوگۆ ده که ن

وەزیری تەندروستی: توانیمانە ڕێژەی فرۆشتنی دەرمان لەبازاری ڕەش کەم بکەینەوە

وادەی تۆمارکردنی قەوارە سیاسییەکان بۆ هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی پارێزگاکان راگەیەنرا

شاره زوور، پڕۆژه کانی ساڵی ئاینده ی راگه یاند

رۆژی هەینی بەرواری 20 /2013/12 مه حمود، حاجى محه مه دى به ڕێز فاتیح ه��ه ڤ��ااڵن ئ��ام��اده ب��وون��ى ب��ه سیاسى مه کته بى ئه ندامى ره ئ��ووف ئه نجوومه نى ئه ندامى تۆفیق عه تا و له ک��رد پێشوازیی سه رکردایه تى، عه باس ئاغاى میراوده لى و ژماره یه ک جیاوازه کانى ناوچه ترى که سایه تى

کوردستان.له دیدارێکدا به ڕێز محه مه دى حاجى به خێرهاتن، په یامى دواى مه حمود ب��اس��ى ل��ه دۆخ���ى ن��اوچ��ه ک��ه ک��ردو گۆڕانکارییه کانى ناوچه که ى بۆ هێنانه دى خه ون و مافه مێژوویه کانى کورد خواست هیواى ناوبردو بایه خ پڕ به بۆ بکه ن کار پێکه وه الیه ک هه موو

به ڕێز محه مه دى حاجى مه حمود پێیوایه ده بێت له هه رێمى کوردستان ب��گ��ۆڕدرێ��ت، ئ��ی��دارى سیسته مى راشیده گه یه نێت ناردنه ده ره وه ى نه وت ده وڵه تى دروستبوونى هۆى ده بێته ده زانێت به پێویستیشى سه ربه خۆ، راسته وخۆ نه وت داهاتى له به شێک مانگانه تاکێک هه ر و بدرێته خه ڵک

50 دۆالرى پێ بدرێت.رووداوه کانى له گه ڵ به رنامه ی له حاجى محه مه دى به ڕێز نه وا، رادیۆ پێویستمان ئێمه رایگه یاند: مه حمود هه یه ئیدارى سیستمى گۆڕینى به ده شلێت: کوردستان، هه رێمى له ده یگۆڕێت شتێک چه ند سیسته م ئێمه که ده س��ت��ووره یه که میان که که یاسایانه ى ئه و هه روه ها نیمانه ، ئێمه جیاده کرێته وه ، ده ستوور له ئێستا بۆیه نییه ، یاسایانه شمان ئه و حکومه تى هه رێم له زۆربه ى کاته کاندا ده گه ڕێته وه بۆ یاسا کۆنه کانى عێراق، کوردستان هه رێمى من ب��ه ڕاى بۆیه

پێویستى به سیسته مه «.مه حمود حاجى محه مه دى به ڕێز کۆبوونه وه مان له »ئێمه راشیگه یاند: له پێناو ب��ارزان��ى، نێچیرڤان له گه ڵ حکومه تى کوردستان ئه مرۆى دۆخى پێشنیار نیشتیمانیمان یه کڕیزى پێویستى حکومه ته ش ئه و ک��ردووه ، له وانه یه ک هه یه ، خاڵێک چه ند به پرسى نه وته ، ئایا ئێمه چۆن ئه توانین پێش واڵته که مان ن��ه وت داهاتى به ده بێت پێمانوایه ئێمه وه بخه ین؟ سه ربه خۆیی ئابوورى به ده ست بهێنین بۆیه ده وڵ����ه ت، ببینه ئ���ه وه ى ب��ۆ

س��ەرب��ەخ��ۆی ب���ااڵی کۆمیسیۆنی قەوارە ئەو بانگهێشتی هەڵبژاردنەکان لە دەیانەوێت کە دەک��ات سیاسییانە پارێزگاکانی ئەنجو ومەنی هەڵبژاردنی بۆ بکەن بەشداری کوردستان هەرێمی ئەوەی ناوەکانیان تۆمار بکەن. سەربەست کۆمیسیۆنی سەرۆکی ئامێدی، مستەفا هەڵبژاردنەکانی س��ەرب��ەخ��ۆی ب��ااڵی وادەی ئ��ەم��ڕۆ رای��گ��ەی��ان��د ع��ێ��راق، تۆمارکردنی ناوی لیست و قەوارەکانیان تا 2013/12/24 لە کە راگەیاندووە، سەربەست دەب��ێ��ت. 2013/12/27ئەو شێوەیەک »بەهیچ وت��ی ئامێدی ئەوەش درێژناکرێتەوە، دانراوە وادەیەی بۆ ئەوەیە ئەگەر کەسێک ئێستا بەنیاز پێدرابێت.« رێگای بکاتەوە نوێی بێت پەسندکردنی و »تۆمارکردن گوتیشی: تا 2013/12/24 لە هاوپەیمانییەکان پێشکەشکردنی هەروەها ،2013/12/28

تا 2013/12/24 لە پاڵێوراوان لیستی 2014/1/2( دەبێت. سەرۆکی کۆمیسیۆنی عێراق هەڵبژاردنەکانی س��ەرب��ەخ��ۆی رایگەیاند: »ئێمە کاتی خۆی کە قەوارە کاندیدەکانیان لیستی سیاسییەکان 30 سەدا لە زیاتر نەکردبوو پێشکەش ئێستاش جێبەجێکردبوو، بەرنامەکەمان ماوەیەدا لەو و تێپەڕیوە 30 سەدا لە تەواوی دەکەین«. سەرۆکی کۆمیسیۆنی ب���ااڵی س��ەرب��ەخ��ۆی ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەک��ان لە داوای��ان��ک��ردووە کە جەختیکردەوە، حکومەتی هەرێمی کوردستان لەبری 30-4-2014 کە کاتی هەڵبژاردنی پەرلەمانی ئەنجوومەنی هەڵبژاردنی بڕیارە عێراقە و لەو کوردستانیش هەرێمی پارێزگاکانی وادەیە بەڕێوەبچێ، هەڵبژاردنەکە بخرێتە حکومەت و پێشتر 30-8-2013،ب�����ەاڵم داوایەیان ئەو سیاسییەکانیش الیەنە

رەتکردەوە.

پێی عێراق تەندروستی وەزی��ری وای���ە ک��ە دەرچ���وون���ی دەرم����ان لە نا بەشێوەیەکی نەخۆشخانەکان ئەوەی لەدوای بۆتەوە کەم فەرمیی حکومەتی عێراق توانیوتی حکومەتێکی ئەلکترۆنی دابنێت بۆ کەم کردنەوەی

گەندەڵی لەناو دامودەزگاکاندا.

هه رێم حکومه تی دارای���ی وه زی���ری و ئاماده یه بودجه ی 2014یان رایگه یاند، مه به سته ئه و بۆ تایبه تیش لیژنه یه کی پێکهێنانی ته نها چاوه ڕێی و پێکهێنراوه سه رۆکایه تی هه ڵبژاردنی و حکومه ت په رله مان ده که ن تا قسه ی له سه ر بکرێت. 2013/12/23 دووش��ه م��م��ه دوێ��ن��ێ

وه زیری نه وتی عێراق ئاشکرای کرد، بڕیاره چوارشه ممه ی داواهاتوو حکوومه تی فیدرال و حکوومه تی هه رێمی کوردستان ورده کارییه کانی ب��اره ی له گفتوگۆ بۆ هه ناردنه ده ره وه ی نه وت له رێگه ی هێڵه

تازه که ی کوردستان کۆده بنه وه . عه بدولکه ریم عێراق، نه وتی وه زیری ده ستپێکردنی سه روبه ندی له لعێبی کۆبوونه وه ی 91 بۆ ئه نجوومه نی وه زیرانی نه وت هه نارده کردنی عه بییه کانی واڵته

دارایی حکومه تی وه زیری تاڵه بانی، بایز هه رێمی کوردستان، له میانه ی کردنه وه ی بانکی زانکۆ له قه زای کۆیه ، که بانکێکی خوێندکارانی و مامۆستایان به تایبه ته په سه ندکردنی دواکه تنی له باره ی زانکۆ، رایگه یاند، 2014ه وه ساڵی ب��ودج��ه ی چاوه ڕێی ته نها و ئاماده یه بودجه یان

)ئۆپه یک( له ده وحه به ئاژانسی هه واڵی ئه ڵمانیایی وتووه : چوارشه ممه ی داهاتوو له گه ڵ حکوومه تی هه رێمی کوردستان له سه ر هه ناردنه ده ره وه ی نه وتی کوردستان له رێگه ی ئه و هێڵته تازه و سه ربه خۆیه ی

نێوان هه رێم و تورکیا گفتوگۆ ده که ن.ب��ه شوێنی ئ��ام��اژه ی ه��ه رچ��ه ن��ده کۆبوونه وه که ی نێوان حکوومه تی ناوه ند به اڵم ن��ه ک��ردوه ، هه رێم حکوومه تی و هیوا خوازه بگه نه چاره سه رییه ک که له

دانیشتنه کانی و حکومه ت پێکهێنانی په رله مان ده که ن. بایز تاڵه بانی ئه وه شی خسته ڕوو، که کار به و سیستمه نوێیه ی موچه ی عێراق ده که ن و هه ر موچه یه ک له به غداد کاری پێ بکرێت له هه رێمیش به

هه مان شێوه کاری پێده کرێت.ساڵی کۆتایی حساباتی وتیشی:

به رژه وه ندی گشتیدا بێت.دوا له ب��ه وه ی ئاماژه یداوه لعێبی تورکیا وزه ی وه زی��ری س��ه ردان��ه ک��ه ی پرسی س��ه ر له گفتوگۆی به غدا، بۆ هه نارده کردنی نه وتی ده رهاتووی هه رێم هێڵێکی رێگه ی له ک��راوه ده ره وه بۆ ئه و به پێی تورکیا ب��ه ره و سه ربه ست حکوومه تی ن��ێ��وان ل��ه رێککه وتنه ی تورکیا و حکوومه تی هه رێم له م دواییه فیدرالی حکوومه تی ئه مه ش مۆرکراوه ،

2013یان ئاماده کردوه و ره وانه ی ئه نجومه نی په سه ندکردنی. بۆ ک��ردوه وه زیرانیان 500 و هه زار سێ ئه مساڵ راشیگه یاند: که سیان دامه زراندوه و ئێستاش چاوه ڕێی ئه نجومه نی وه زیران ده که ن بۆ ئه وه ی ئه و که سانه ی زیاتر له سێ ساڵه به گرێبه ست

کارده که ن، بکرێن به هه میشه یی.

عێراقی توڕه کردوه .ه��ه روه ه��ا ل��ه ه��ه ف��ت��ه ی راب����ردوو، یاریده ده ری سه رۆک وه زیرانی عێراق بۆ له شه هرستانی حسێن وزه ، کاروباری رایگه یاندبوو ژاپۆن پایته ختی تۆکیۆی له نییه الری به غدا حکوومه تی که سه ر هه ناردنه ده ره وه ی نه وتی هه رێمی کوردستان بۆ ده ره وه له رێگه ی تورکیا، له هه نارده کردنه که مه رجه ی به و به اڵم

ژێر چاوێری حکوومه تی عێراقی بێت.

هه لومه رجه ى ل��ه و وه رگ��رت��ن س��وود هاتۆته ئاراوه .

ه����ه ر ل����ه و دی��������داره دا ب��ه ڕێ��ز له باسى مه حمود حاجى محه مه دى ده ستکه وته کانى گه لى کورد کردو رۆڵى کوردستانى دیاره کانى که سایه تییه و ده ستکه وتانه ئه و به دیهێنانى له به پێشمه رگه هێزى یارمه تیدانى گرنگ وه سفکرد و جه ختى کرده وه که ده بێت تاک به تاکى کوردستان خه بات بکات بۆ پارێزگارى له و ده ستکه وتانه و

پاراستنى یه کڕیزى نێو ماڵى کورد.هه روه ها به ڕێزیان باسى له مێژووى دیموکراتى سۆسیالیست ح��زب��ى کوردستان کردو باسى له و قوربانى و گیانبه خشیه کرد که هه ڤاڵه کانى ئه و

ده بێت هه موومان پشتگیرى له ناردنه له رووى ده ره وه ى نه وت بکه ین، تاکو

ئابووریه وه سه ربه خۆ ببین«.ئاشکراکردنى ل��ه ب��اره ى ن��اوب��راو »من وتى: غ��ازه وه و نه وت داهاتى له گه ڵ ئه وه م که نه وت بچێته ده ره وه ، به اڵم پێویسته حکومه ت داهاته که شى بۆ خه ڵک ئاشکرا بکات و بۆى روون بکاته وه که له چیدا خه رجى کردووه ، به په یوه ندى که شتانه ى ئه و به اڵم مه سه له ى نه ته وه ییه وه هه یه پێویست راگه یاندنه کان له بکرێن باس ناکات و ده کرێت له په رله مان بۆ نوێنه رانى وه ک ده شڵێت روونبکرێته وه ، خه ڵک عێراق نه وتى خۆماڵیکردنى چ��ۆن به گ���ۆڕى، عێراقى ه��ه م��وو ژی��ان��ى هه مان شێوه ناردنه ده ره وه ى نه وتى هاواڵتیانى هه موو ژیانى هه رێمیش

کوردستان ده گۆڕێت«.له سه ر راى حزبى سۆسیالیستیش داهاتى نه وت و چۆنیه تى خه رجکردنى له گه ڵ »ئێمه ده ڵێت: ده خ��ات��ه روو تاکێک هه ر نه وت پاره ى له ئه وه ین که بدرێت پێ دۆالرى 50 مانگانه 300 ده کاته که سى 6 خێزانێکى بۆ دۆالر، ئه وه ش ره نگه هه موو تاکه کان

وەزی��ری ئەمین حەمەد مەجید پێشتر ڕاگەیاند: عێراق تەندروستی وەزارەتی تەندروستی کێشەکانی یەک یەکجار وگەندەڵیەکی بوو زۆر جار وکارمەندان ودکتۆر بوو تێدا زۆری لەنەخۆشخانەکان دەرمان دەیانتوانی ڕەش لەبازاری وبیفرۆشن دەربکەن بەشێوەیەکی توانیمانە ئێستا بەاڵم بکەین کێشەیە ئەو کۆنترۆڵی باش تەندروستی وەزارەت��ی بەتەنها نەک ب��ەڵ��ک��و وەزارەت���ەک���ان���ی دی��ک��ەش توانیوانەوە کۆنترۆڵی گەندەڵی بکەن

لەناو دامودەزگاکانیدا .ئەلکترۆنی حکومەتی وتیشی: وەزارەت����ی کێشەکانی س��ەرج��ەم ئامێری ب��ەدان��ان��ی ک��رد چ��ارەس��ەر وفەرمانبەران کۆگاکاندا لەناو نوێ کۆنترۆڵی وەزارەتەوە لەناو دەتوانن

مه ڵبه ندی له کۆلێژێکی کردنه وه ی راگه یاند دا 2014 ساڵی له قه زاکه وتیشی: »هه موو هه وڵێک ده خه ینه گه ڕ بچنه پڕۆژه کان شێوه تابه باشترین

ش����اره زوور ق����ه زای قایمقامی ب��ۆ ساڵی ق��ه زاک��ه ی پ��ڕۆژه ک��ان��ی داهاتوو راگه یاند، که داوای 14 ملیار بۆ کردوه ، دیناریان ملیۆن 506 و ئه وه ی چه ند پڕۆژه یه کی گرنگی پێ شدا 2013 ساڵی له بده ن، ئه نجام دینار ملیار 18 له زیاتر بڕی به بواری خراوه ته قه زاکه بۆ پ��ڕۆژه

جێبه جێکردنه وه .که رۆژنامه وانیدا کۆنگره یه کی له له 2013/12/23 دووشه ممه دوێنێ و رۆشنبیری به ڕێوه به رایه تی هۆڵی سۆران سازیدا، ش��اره زوور هونه ری ش��اره زوور ق��ه زای قایمقامی عه لی، راگه یاند و 2014 ساڵی پڕۆژه کانی ملیار 14 داوای به وه کرد: ئاماژه ی بۆ ک��ردوه دیناریان ملیۆن 506 و ئه وه ی چه ندین پڕۆژه ی پێ جێبه جێ

بکه ن.رۆژنامه نووسییه دا کۆنگره له و م���ژده ی ش������اره زووری قایمقامی

ئه مرۆى ئازادى به دیهێنانى له حزبه ک��ردوه و پێشکه شیان کوردستاندا تا سۆسیالیست حزبى راشیگه یاند: ئامانجه به دیهێنانى وێستگه ى دوا خه باتکردن له کورد گه لى بااڵکانى بۆ ده ک��ات کار و ده بێت ب���ه رده وام جه ماوه رى خواسته کانى هێنانه دى

کوردستان.میوان شاندى خۆشیانه وه الى حاجى محه مه دى به ڕێز سوپاسى پێشوازییه ئه و بۆ کرد مه حمودیان گه رمه و رۆڵى به ڕێز محه مه دى حاجى قۆناغه کانى گشت له مه حمودیان کوردستان گه لى رزگ��ارى خه باتى به رز نرخاندو هیواى له ش ساغیان بۆ

خواست.

ده بێته ب��ه اڵم ن��ه ک��ات، ده وڵ��ه م��ه ن��د ده بێت بۆیه ه��ه ژارى. نه مانى هۆى تاکه کانى گشت بگاته داهاته که ى دروستکردنى کوردستان، خه ڵکى جاده و سه دو نه خۆشخانه و سه رجه م ئه رکى ت��ر خ��زم��ه ت��گ��وزاری��ی��ه ک��ان��ى له و به شێک ده بێت به اڵم حکومه ته ،

داهاته راسته وخۆ بدرێته خه ڵک«.ل���ه ب���اره ى داب��ه زی��ن��ى ه��ه رس��ێ و شیوعى و )سۆسیالیست حزبى بۆ لیست یه ک به زه حمه تکێشان( نوێنه رانى ئه نجوومه نى هه ڵبژاردنى ب��ه ڕێ��ز م��ح��ه م��ه دى حاجى ع��ێ��راق، مه حمود رایگه یاند: »پێشتر هه وڵماندا بێت بازنه یی یه ک هه ڵبژاردنه که که نه کرا، ئه وه به اڵم بازنه یی فره نه ک هێزه ه��ه م��وو نه شتوانرا ه��ه روه ه��ا داب��ڕاوه ک��ان ناوچه له کوردییه کان بۆیه بکه ن، به شدارى لیستێک به که بڕیارماندا الیه نه سێ ئه و ئێمه پێکه وه بین تاکو ده نگه کان په رته وازه له و هه ڵبژاردنه و له و ئه گه ر و نه بێت ئه وه بووین، سه رکه وتوو ماوه یه دا الیه نه سێ ئه و داهاتوودا له ره نگه ب��ه رده وام سیاسى هاوپه یمانێتیه کى

پێک بهێنین«.

ئەو کۆگایانە بکەن بەبێ ئەوەی هیچ بکات دەر تێدا دەرم��ان��ی کەسێک جار ی��ەک پێشکەوتویەکی ئەویش

باشە.بڵێم دەتوانم ڕوونیشیکردەوە: توانیمانە بەشێوەیەکی یەک جار زۆر تەندروستی لەناو وەزارەتی گەندەڵی بکەینەوە ک��ەم ودام��ودەزگ��اک��ان��ی ماوە هەر گەندەڵی ئێستا تا بەاڵم کەمتر رۆژ ب���ەدوای رۆژ وئ���ەوەش کۆنفراسەکاندا لەڕێگای و دەبێتەوە وفەرمانبەران هاواڵتیان هۆشیاری گەندەڵی کردنەوەی کەم بە دەکەین بەهاوکاری دەکەین لەهاواڵتیان وداوا کردنمان بۆ کەم کردنەوەی گەندەڵی

لەعێراقدا.وەزارەت��ەک��ان��ی باسە: شایەنی

عێراق گەندەڵیەکی زۆری تێدایە.

بواری جێبه جێکردنه وه «.2013دا له ساڵی روونیشیکرده وه : به بڕی 18 ملیار و 745 ملیۆن و 852

هه زار دینار پرۆژه جێبه جێکراوه .

www.jamawarnews.com3 | 32 سێشەممە | 2013/12/24 | ژماره 777 | ساڵی

دیدار

ئەندامێکی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق:

خەڵکانێک لە عێراق خۆراکی زبڵدانەکان دەخۆن

سەرۆکی کۆمەڵەی کرێنشینانی کوردستان :

هەمواری یاسای کرێی خانوبەرەمان داوەتە پەرلەمان

دیمانە: ~

دیمانە: ~

پرۆژه یاسای دادگای فیدڕاڵی و نه وت و غاز و یاسای حزبه کان و ژێرخانی ئابووریی ده که ونه

خولی داهاتووی په رله مان

№

№

ئەنجومەنی ئەندامی محەمەد النە ن��وێ��ن��ەران��ی ع��ێ��راق ل��ە دی��دارێ��ک��ی تایبەتی ~ ئاماژە بۆ ئەوە دەکات کە حکومەتی عێراق لە بواری خزمەتگوزاری و ئەمنی و ئابوری شکستی هێناوە سەبارەت بە ناردنە ناوبراو هەرێمیش نەوتی دەرەوەی لە هەبووە ڕێککەوتنێک پێشتر وتی کوردستان هەرێمی حکومەتى نێوان و حکومەتى ناوەند سەبارەت بەوەی و دەرەوە بڕواتە ن��ەوت چەند کە ئەوەی ئێستا دەیکەن بەس فشارە.

*ئایا مەسەلەی بودجە لە عێراقدا بە کوێ گەیشتووە؟

یاسایی پ����رۆژە ئێستا ت��ا -نەگەشتۆتە 2014 ساڵى بودجەی و عێراق نوێنەرانی ئەنجومەنی ناو پێویست بوو لە 10/15دا ئەو پرۆژە ئەنجومەنى دەس��ت بگاتە یاسایە یاساکە پرۆژە ئەوەی بۆ نوێنەران پاشان و بکرێت بۆ خوێندنەوەی

پەسەند بکرێت .*دەوترێت ڕێککەوتنێک لە نێوان سەبارەت هەیە هەرێمدا و بەغداد بە ناردنە دەرەوەی نەوتی هەرێم ؟ هەرێم نەوتی دەرەوەی ناردنە ئایا و یاسایی وە لە الیەن هەرێم خۆیە

دەستوریە ؟- مەسەلەکە ئەوە نییە کە بڵێیت چونکە ، ڕێککەوتن گەشتونەتە کاتێک هەموو دەزانن خۆتان وەکو ئەخاتە فشار ن��اوەن��د حکومەتى ئاگادار پاریش وەک��و هەرێم سەر لە پێکهێنرا لیژنە چەندین ب��وون

گ��وڵ��زار م��ح��م��ود س��ەرۆک��ی کۆمەڵەی کرێنشینانی کوردستان ئاماژە – تایبەتی دیدارێکی لە بەوە دەکات کە ئەوان وەستانی کارێکی بە زەوی دابەشکردنی زۆری بە دەزانن سەبارەت باش پرۆژە وتی ناوبراو خانوو کرێی گۆڕانکاری ئەوەی بۆ هەیە مان بکرێت لە کرێدا و ئەو پرۆژەیەمان داوەتە پەرلەمان و لە پەرلەمانی داه���ات���ودا گ��ف��ت��وگ��ۆی ل��ەس��ەر هەمواری ( بەناوی دەکرێت یاسای بەکرێدانی خانوبەرە ( .

دات��او ئ��ەو ب��ە پێی *ئ��ای��ا لەبەردەستاندایە کە ئامارەی هەرێمی لە کرێنشینی ڕێ��ژەی ئایا و ؟ چەندە کوردستاندا زۆر ب��ەرەو کرێنشینی ڕێ��ژەی ب��ەرەو ی��اخ��ود دەروات ب��وون

کەمبوون ؟- بە پێی ئەو داتا و ئامارەی کە ئێمە المانە رێژەی کرێنشینان 90ه��ەزاردای��ە بۆ 85 نێوان لە لە کرێنشینانە ڕێ���ژەی ئ��ەوە هەرێمی کوردستان بە پێی داتا

کردندا قسەى خۆمان هەبێت بۆ ئەوەی بزانین بە کێ دەدرێت و

کێ لێی سوودمەند ئەبێت .بۆ یەکە کردنی *دروس���ت و پزیشکان و م��ام��ۆس��ت��ای��ان نیگەرانی زانکۆ مامۆستایانی نرخی ئەوەی لەبەر لێکەوتەوە ئەو یەکانە بەرزە و مانگانەکەشی زۆرە ئایا ئێوە کارتان کردووە بۆ و زۆرە نرخە ئەو بڵێن ئەوەی

پێویستە کەم بکرێتەوە ؟هەر ئیختیاریەو یەکانە ئەو -دەتوانێت بیەوێت مامۆستایەک بەشدار بێت و هەر مامۆستایەکیش نەوییست دەتوانێت بەشدار نەبێت و تەنها ئەوەیە هەر مامۆستایەک ت��وان��ای ئ����ەوەی ه��ەب��ێ��ت ئ��ەو بدات نرخە ئەو و بدا پێشەکیە بکڕێت یەکانە ئ��ەو دەت��وان��ێ��ت دەتوانێت ئەوە نەیتوانی ئەگەر لە یەکەکانی خکومەت وەریبگرێت کە بۆ خەڵکانی کەم دەرامەت و

هەژار دروست دەکرێن .چییە پرۆژەتان ئێوە *ئایا

؟و داواکاریشتان چییە ؟ئ��ێ��م��ەدروس��ت پ����رۆژەى -کە ب��وو یەکانە ئ��ەو ک��ردن��ی ئێستا ئەوەتا لە بواری جێبەجێ کردندان و پرۆژەی ترمان هەیە بۆ ئەوەی گۆڕانکاری بکرێت لە کرێدا و ئەو پرۆژەیەمان داوەتە پەرلەمانی ل��ە و پ��ەرل��ەم��ان لەسەر گفتوگۆی داه��ات��ودا )هەمواری بەناوی دەکرێت خانوبەرە( بەکرێدانی یاسای ئێمە ک��ە ک��رێ��ی��ه ش ئ��ەو وە دیاریمان کردووە بریتیە لە 5% کە تێچووەی ئەو یاخود %6ی

خانووەکە تێی چووە.

.بەدڵنیایەوە ئێمە ئامارەکانی و زیادبوون بەرەو کرێنشینی ڕێژەی

دەڕوات .هیچ ه��ەرێ��م حکومەتی *ئ��ای��ا کردنی چارەسەر بۆ هەیە پالنێکی کەم یاخود نەهێشتن و کێشە ئەم لە کرێنشینان رێ��ژەی ک��ردن��ەوەی

هەرێمی کوردستاندا ؟- بێگومان حکومەتی هەرێم یاسای سااڵنە و مەسەلەیە ئەو بۆ هەیە بودجە بۆ ئەو یاسایە دادەنرێت کە نیشتەجێبوون یەکەی بودجەیە بەو دروست دەرامەت کەم خەڵکانی بۆ درێژخایەن قیستی بە و دەکرێت دەدرێت بە هاواڵتیان و وە هیوادارین کە ئەو یاسایە بە گوڕ و تەوژمێکی زیاترەوە جێبەجێ بکرێت و بودجەی زیاتر بۆ ئەو مەسەلەیە دابنرێت بۆ ئەوەی بتوانین بنەبڕی ئەو کێشەیە کێشەیە ئەو بتوانین یاخود بکەین کەم بکەینەوە و خەڵکانی کرێنشین

ژمارەیان کەم ببێتەوە .بۆ هەیە داواکاریتان ئێوە *ئایا بتوانن کێشەى ئەوەی بۆ حکومەت بۆ بکەنەوە ک��ەم نشتەجێبوون خانووبەرە پێشینەی بڵێن نمونە کێشەیە ئەو ئەوەی بۆ ڕانەگیرێت

زیاد نەکات ؟

بکەنەوە لە شارو شاررۆچکەکان ؟زۆرب���ەی ل��ە ئێمە بێگومان -نوێنەرایەتمان شاروشارۆچکەکان هەیە وداتاو ئامارەکانمان پێدەڵێن بۆ نمونە ئێستا بێجگە لەوەی کە تەنها چوارنوێنەرایەتیمان سلێمانی ناو لە شەهیدیش هەڵه بجەی ل��ە ه��ەی��ە دات��او ک��ە هەیە نوێنەرایەتیمان ئامارەکانی ئەو ناوچانەمان پێدەڵێت و هەروەها لە دهۆکیش نوێنەراتیمان دەروبەری ئامارەکانی داتاو هەیەکە دهۆکمان پێدەڵێت ، وە حکومەتیش لە هەمو شارو شارۆچکەکان یەکەی نەک دەکات دروست نیشتەجێبوون

تەنها لە ناو پارێزگاکان .*ئایا داواتان کردووە لە لیژنەی بااڵی وەبەرهێنان نوێنەراتان هەبێت بۆ ئەوەی لە مەسەلەی دانای نرخی وەربگیرێت ئێوە بۆچوونی یەکەکان و بڵێن ئەونرخە باشە بۆ هاواڵتیان؟ ، ن��ەک��ردووە داوام���ان نەخێر -بەاڵم سەبارەت بە نرخ ئەو نرخەی

ئەو فەرمی بە ئێمە نەخێر -داوایەمان نەکردووە و بەاڵم لە زۆر میدیا و ڕاگەیاندنەوە داوای ئەوەمان بەردەوام پێشینانە ئەو کە کردووە پێشینانە ئەو بەدڵنیایشەوە و بن بۆ تەنها ئێستا دەب��ن ب���ەردەوام پاشان و وەستاوە کاتی ماوەیەکی

بەردەوام دەبێت .وەستاندنی م��ەس��ەل��ەی *ئ��ای��ا نیشتەجێبوون زەوی کردنی دابەش لەسەر دەب��ێ��ت کاریگەریەکی چ مەسەلەی کرێنشینی ئایا پێتان وایە کرێ زیادبوونی هۆی دەبێتە ئەمە

نشین ؟-بێگومان کارێکی باشە کە زەوی چونکە بوەستێت ک��ردن داب���ەش داب��ەش زەوی ساڵە چەند ئ��ەوە دەکرێت و هیچ کاریگەریەکی لەسەر دروس��ت نشینی ک��رێ مەسەلەی نەکردووە و ئێمە ئەوە زۆر بەباش داب��ەش زەوی ئێستا کە دەزان��ی��ن کردنی وەستاندووە و کردوویەتی بە دابەش کردنی یەکەی نیشتەجێبوون لەسەر دەب��ێ��ت ک��اری��گ��ەری ئ��ەوە

کەمبوونەوەی کرێنشین .لە داوە ه���ەوڵ���ت���ان *ئ���ای���ا ئامارتان داتاو سلێمانیش درەوەی نوێنەرایەتی و بێت لەبەردەستدا

گونجاوە زۆر دایناوە حکومەت کە ئەوە تێچوونیشی بە سەبارەت و نییە هاواڵتیانەوە بە پەیوەندی دابینی خۆی حکومەت هەمووی و کە نەبێت ئ���ەوە تەنها دەک���ات 25 م��اوەی بە ئەبێت هاواڵتیەکە .ئەوە بگێڕێتەوە تێچووە ئەو ساڵ ئەو باسی گشتی شێوەیەکی بە بۆ حکومەت کە دەک��ەم پ��رۆژان��ە دروس��ت��ی ک��ەم��دەرام��ەت خەڵکی ناکەم یەکانە دەکات من باسی ئەو دروستی خۆیان وەبەرهێنان کە خۆیان دار پارە خەڵکی و دەکەن

دەیکڕن .لەسەر زانیاریەکتان چی *ئایا یەکەکانی کەنەکەوە هەیە ئایا کەی دابەش دەکرێت و نوێنەرتان دەبێت؟-بێگومان ئێمە بە فەرمی داوامان لە هەبێت نوێنەرمان کە ک��ردووە لیژنەی بااڵی دابەش کردندا و ناوی پارێزگای بۆ ناردووە نوێنەرەکەمان سلێمانی بۆ ئەوەی لە کاتی دابەش

ئەوەی بۆ بەغدادا و هەرێم نێوان وە ب��ودج��ە ل��ەس��ەر ڕێککبکەون ئەمساڵیش ئەو فشارانە زۆرتر دەبن پێش ئێستا چونکە دڵنیایەوە بە الیەنەکان ه��ەم��وو و ه��ەڵ��ب��ژاردن��ە دەستکەوتوو زۆرت��ری ئەیانەوێت جێ یاساکەدا لە خۆیان وقسەی ناردنە مەسەلەی وە ، بکەنەوە شتێکی هەرێمیش نەوتی دەرەوەی نەوت ڕاستە و یاساییشە و ئاسایی عیراقەو خەڵکی هەموو بەرهەمی عێراقە لەو بەشێکە کوردستانیش لە هەبووە ڕێککەوتنێک پێشتر و کوردستان هەرێمی حکومەتى نێوان و حکومەتى ناوەند سەبارەت بەوەی و دەرەوە بڕواتە ن��ەوت چەند کە ئەوەی ئێستا دەیکەن بەس فشارە .*دەوترێت بودجەى 2014 دەبێتە لەبەر سیاسی موزایەداتی قوربانی ئەوەی لە هەڵبژاردن نزیک دەبێتەوە

ئۆپەراسیۆنە ئ��ەو کە هەوڵبدەن دیکەی ناوچەیەکی بۆ بگوازرێتەوە

عێراق ؟جار چەندین ئێمە بەدڵنیایەوە -داوامان کردووە کە ئەو ئۆپەراسییۆنە چونکە الببرێت و هەڵبوەشێتەوە ئەو ب��ۆ کێشە ه��ۆی ب��ۆت��ە تەنها جار چەندین و تر هیچی ناوچانەو ک��ردووە ڕۆژنامەوانیمان کۆنگرەی داوامان و پەرلەماندا هۆڵەکانی لە ک����ردووە ک��ە ئ���ەو ئ��ۆپ��ەراس��ی��ۆن��ە

هەڵبوەشێتەوە .نێوان پ��ەوەی��ن��دی *دەوت��رێ��ت ناردنە ب��ەه��ۆی ب��ەغ��داد و ه��ەرێ��م ئایا بووە ئاڵۆز نەوتەوە دەرەوەی ئاڵۆز بەو هەست بەغداد لە ئێوە بوونە دەکەن ؟. ئایا هەڵسەنگاندنی

ئێوە بۆ ئەو پەیوەندیە چۆنە ؟پەیوەندیەکانی بە سەبارەت -ئەوە دەبێت بەغداد و هەرێم نێوان و ئ��اڵ��ۆزی ج��ارە ج��ار ک��ە بزانین پەیوەندیانەدا و لە ڕووئەدات گرژی بەاڵم بشارینەوە ئ��ەوە ناکرێت و ناردنە ئێستاش بەهۆی ئەو کێشەی هەنێک لەوانەیە نەوتەوە دەرەوەی

پێ دەستی موزایەداتانە ئەم ئایا کردووە ؟

- بەدڵنیاییەوە ئەوە ڕاستە ئێستا هەڵبژاردنەکان لە ئ��ەوەی لەبەر ن��زی��ک دەب��ی��ن��ەوە ه��ەم��وو الی��ەن��ە دەکەن زیاتر فشارەکان عێراقیەکان کورتیەکانی کەمو شاردنەوەی بۆ خۆیان کە نەیانتوانییوە نە لە الیەنی وە ئابوورى الیەنی لە نە و ئەمنی ن��ە ل��ە الی��ەن��ی خ��زم��ەت��گ��وزاری��ەوە دابین هاواڵتیان پێداویستەکانی بکەن و دەیانەوێت بە فشار خستنە کەموکورتیانەی ئ��ەو هەرێم س��ەر

خۆیان بشارنەوە .دەیەوێت دیجلە *ئۆپەراسیۆنی بکاتەوە دووزخرماتوو لە بنکەیەک لێ ڕێگری پێشمەرگەش هێزی و دەکات ئایا ئێوە هەوڵتان نەداوە کە هەڵبوەشێتێتەوە ئۆپەراسیۆنە ئەو یاخود الببرێت س��ەرک��ردەک��ەی و

ئاڵۆزی ڕوویدابێت و چونکە تا ئێستا پێویستە عێراق لە بەشێکین ئێمە کارەکانمان هەموو کە بزانین ئەوە ئەبێت لە ژێر چەتری دەستووردا بێت، بەاڵم هەمو کات ئێمە دانووستانمان کە خوێناوی شەرێکی لە پێباشترە بە زەرەری هەموو الیەک کۆتایی دێت بۆ داوە جدیمان هەوڵی ئێستاش .بەاڵم کێشانە ئەو کردنی چارەسەر نەبێتە کە بین جۆرێک بە دەبێت ڕەواکانی مافە دەستدانی لە هۆی مافێکی هیچ لە و میللەتەکەمان

خۆمان خۆش نابین .کە یاسا پرۆژە گرنگترین *ئایا لەم خولەی پەرلەماندا پەسەندناکرێن پەرلەمان ئایندەی خولی دەچنە و

کامانەن ؟پ��رۆژە هەندێک بەدڵنیایەوە -خولەی لەم کە هەن گرنگ یاسای پ��ەرل��ەم��ان��دا پ��ەس��ەن��د ن��اک��رێ��ن و پەرلەمانە داهاتووی دەکەونەخولی لەوانە پرۆژە یاسایی دادگای فیدڕاڵی کە چەندین جار هاتە ناو ئەنجومەنى نوێنەران وبەاڵم لەبەر ئەوەی زۆرینە وەکو هێشتا یاساکە پێنەدا دەنگی

خۆی ماوە کە بەدڵنیایەوە دەکەوێتە خولی داهاتووی پەرلەمان و هەروەها پرۆژە و غاز و نەوت یاسای پرۆژە یاسایی پ��رۆژە و حزبەکان یاسای پرۆژە لەو ئەوانە ئابووری ژێرخانی خولی دەکەونە کە گرنگانەن یاسا

داهاتووی پەرلەمان .لە مالیکی حکومەتەکەی *ئایا لە هێناوە شکستی بوارێکدا چی

چوار ساڵی ڕابردوودا ؟- ب��ەدڵ��دن��ی��ای��ەوە ل��ە زۆرب���ەی هێناوە شکستی الی��ەن��ەک��ان��ەوە لەناو خەڵکێک کە دەبینین ڕۆژانە هەڵدەگرنەوە خواردن زبڵدانەکاندا ڕوووی لە ئەمە بیحۆن ئ��ەوەی بۆ ئابووری خەڵکەوە هەروەها لە ڕووی ئەمنی و ئاسایشەوە شکستی هێناوە بەرۆکی تەقینەوە ڕۆژێ��ک هەموو خەڵکی و دەگرێت عێراق خەڵکانی لە هەروەها وە دەب��ن پێوە سڤیل دەبینین خزمەتگوزاریشەوە ڕووی خراپەوە بارودۆخی زۆر عێراق کە نییە تیادا خزمەتگوزاریەکی هیچ و کە زۆرەش بودجە ئ��ەو س��ەرەڕای

هەیەتی .

به پێی ئاماره کانی ئێمه له هه رێمی کوردستان 85 بۆ 90 هه زار

کرێنشین هه یه

№

№

www.jamawarnews.com 4 | ساڵی 32 | ژماره 777 | 2013/12/24 | سێشەممەڕاپۆرت

پرۆژە بەندى و لەسەر سااڵنە ی��اس��اى ب���وودج���ەدا ژم��ارەی��ەک ل��ە پ��ەرل��ەم��ان��ت��اران��ى ع��ێ��راق لە هەڕەشەى شۆڤێنیەکان عەرەبە ب��وودج��ەى بەشە ک��ەم��ک��ردن��ەوەى ه��ەرێ��م��ى ک���وردس���ت���ان دەک���ەن سەنتەرى سەرۆکى ل��ەوب��ارەی��ەوە ئ���ەوە دەک���ات » ب��ۆ هێما ه���ودا بۆ سیاسییە وروژاندنێکى تەنها عێراقى حکومەتى بوترێ ئ��ەوى ئەوەى بۆ و بوودجەیە پارێزەرى بودجە بە پێى ماف بدرێ بە کورد عەرەبى کومەڵێ ڕازیکردنى بۆ و

شۆڤێنییە«.ئەنجومەنى پێشووى ئەندامێکى ئەوە بۆ هێما عێراق نوێنەرانى نەوتى ن��اردن��ەدەرەوەى دەک��ات » هەرێم لەگەڵ دەستووردا دێتەوە وە هەرێمى کوردستان ئامادەیە لەگەڵ بەغدادا دابنیشێ بۆ چارەسەرکردنى

کێشەکە«.

ئێستا مالیکى کۆمەڵێک کارت دژ بە هەرێم دەجوڵێنێت

سەرۆکى بازیانى، محەمەد د. س��ەن��ت��ەرى ه���ودا ب��ە ~ یەک حکومەتە سروشتى ڕاگەیاند هەر ع��ێ��راق یەکەکانى دوای ل��ە ئێستاشەوە حکومەتى بە واب��ووە ئەو بوودجەیەى بە کورد دەدرێ وا پێشبینى دەکەن خێرێکەو بە کورد بێرێکە خێرو ئەمە نازانن دەدرێت هى هەموانە گەر کورد بەشێک بێت

لە عێراق مافى خۆیەتى.ملمالنێ بۆ ناوەند حکومەتی بوودجەى دەیانەوێ کە دەکات وا بۆ بکەنەوەهەروەها ک��ەم هەرێم لەسەر هەڵبژاردنیانە بانگەشەى ب��ەوە پێویستیان ئ��ەوە بنەماى هەبێ کە ڕێکەوتن بکەن بۆ ئەوەی ئەوەى بۆ بنوێنێ نەرمی کوردیش جارێکى دیکە واتا بۆ جاری سێیەم ئێستا بێت حکوم لەسەر مالیکی بە دژ ک��ارت کۆمەڵێک مالیکى

هەرێم دەجوڵێنێ.چ��ارەس��ەرى وتیشى ن��اوب��راو ببێت گەرکورد دەکرێ بەوە ئەوە واڵتى بێرى و خێر دەوڵ���ەت بە خ��ۆت دەرک��ەی��ت، ئ��ەگ��ەرئ��ەوەش بکەیت ت��ەن��ازول نابێت نەکرێت، داواى دەبێت خۆت مافانەى لەو بکەیت بەبەردەوامی، ئەو لە 17%ى

د. فایەق گوڵپى، شارەزا لە دیدارێکى لە تورکیا کاروبارى ئاماژە ~ تایبەتى دەستوورى « دەکات ئەوە بۆ نەداوە ڕێگەى تائێستا تورکیا حزب بەناوى نەتەوەوە دروست ن��ەت��ەوەى ل��ە بێجگە ببێت تورک، ئەگەر پارتى دیموکراتى دروس��ت تورکیا کوردستانى گ��وڕان��ک��ارێ��ک دەب��ێ��ت ببێت بکرێ تورکیا دەس��ت��وورى لە بە پێنادرێت ڕێگەى نا ئەگەر یان بکات قسە کوردەوە ناوى پاشگرى کوردى بە ناوەکەیەوە

هەبێت«ناوبراو هێما بۆ ئەوە دەکات هەندێک دەستهێنانى ب��ە «هەر لە نەتەوەى دەسکەوتى دەبێتە کوردستان پارچەیەکى گەلى تێکۆشانى بۆ پاڵپشت

کورد لە پارچەکانى تر«.دامەزراندى پارتى دیموکراتى

دەرەوە دەچێتە کاتدا هەمان لە و ک���ورد ئ���ااڵى خ��ۆى ه��ەی��ە بە ئەو هەیە سەربەخۆیمان شێوازێک سەربەخۆییە چەند لە نێودەوڵەتیدا پێویستى ئەوە پێدەکرێ متمانەى بە کۆمەڵێ ئیشى تر هەیە بیکەین.بەشێک لە پەرلەمانتارانى عێراق

لەسەر ئەو بنەمایە چونەتە پەرلەمان کە دژایەتى کورد بکەن

سیاسى چاودێرى کەریم، عەلى باسکردنى ڕاگەیاند بە ~ هەرێم ب��وودج��ەى کەمکردنەوەى هەیە ب��ەوەوە پەیوەندى بەشێکى کە وەک کارتێکى فشار لە ملمالنێی سیاسیەکەى بەغداد و هەرێم بەکارى بهێنن، واتە بە شێوازى جۆراو جۆر وابکەن هەرێمى کوردستان الواز ببێ ئەو سەرچاوە ئابووریە سەرەکییەی لە کە بودجەکەیەتی هەیەتى کە بەغدادەوە دێت ئەوەش وەک کارتى

بەنامەى لەسەر بێت ئەگەر بەاڵم بەرژەوەندى نەکات کار نەتەوەى پێش بخەنە حزبایەتى تەسکى بەرژەوەندى نەتەوەى بەدڵنیاییەوە زیانى حزبیە ف��رە دی���اردەى ئ��ەو

دەبێ.*پێشتر وشەى کوردى قەدەغە بە پارتێک ئێستا تورکیا لە بوو دەبێ دروست کوردستانەوە ناوى واڵتە ئەو دەس��ت��وورى ئەمە ئایا

ڕێگەى پێدەدات؟تائێستا تورکیا دەس��ت��وورى ڕێ��گ��ەى ن����ەداوە ح���زب ب��ەن��اوى بێجگە ببێت دروس��ت ن��ەت��ەوەوە پارتى ئەگەر تورک، نەتەوەى لە تورکیا کوردستانى دیموکراتى دروست ببێت دەبێت گوڕانکارێک لە نا ئەگەر بکرێ تورکیا دەستوورى ڕێگەى پێنادرێت بە ناوى کوردەوە قسە بکات یان پاشگرى کوردى بە

ناوەکەیەوە هەبێت*س��ەردن��ەک��ەى ئ��ۆردۆغ��ان بۆ لەسەر ه��ەی��ە ک��اری��گ��ەرى ئ��ام��اد

کەمکردنەوەى دەنگى کورد ؟

کە دەدرێ بە کورد ئەوە پرسێکی کە ئەوەنیە ه��ەر نێودەوڵەتیشە حکومەتى و مالیکى ن��ێ��وان ل��ە کەمکردنەوەى بۆیە بێت هەرێمدا وەک کۆتایدا لە هەرێم بوودجەى یارێکى سیاسییە تەنها وروژاندنێکى سیاسییە بۆ ئەوى بوترێ حکومەتى بۆ و بوودجەیە پارێزەرى عێراقى بدرێ ماف پێى بە بودجە ئەوەى کومەڵێ ڕازیکردنى بۆ ک��ورد بە

عەرەبى شۆڤێنییە.د. محەمەد هێما بۆ ئەوە دەکات » کورد لەکۆنەوە خەون بە دروست سەربەخۆییەوە و دەوڵ��ەت بونى دەبینێت زروفى سیاسى و ئابوورى و کۆمەاڵیەتى هۆکار بووە بۆ ئەوەی ئێستا بەاڵم ، نەگەین خەونە بەو هەروەها هەیە باشمان ئابووریەکى ئێستا هەیە باشمان پەیوەندیەکى نەوتیش دەرهێنانی دەستکراوەبە

کاریگەرى تورکیا لە کوردستان دەنگى بونى بەهێز لەسەر دەبێ

کورد لەو واڵتە؟ئ��ەگ��ەر ح��زب��ى ک���وردى ل��ە لە بەرنامەیەکى تورکیا کوردستانى بەرنامەیە ل��ەو هەبێ ن��ەت��ەوەى النەدات ئەو کاتە بوونى دیاردەى زیان ئاساییە شتێکى حزبى فرە ب��ە پ��رس��ی ک���ورد ن��اگ��ەی��ەن��ێ��ت،

بهێنن، بەکارى لەبەرامبەرى فشار دەمارگیریەوە لە ئەوە بەشێکیشى پەرلەمانتارانى لە بەشێک دێ��ت، چونەتە بنەمایە ئەو لەسەر عێراق بکەن کورد دژایەتى کە پەرلەمان هێرشیان هێناوە ب��ەوە دەنگیان جۆرێکە ئەمە کورد سەر کردۆتە کەسى کۆمەڵک و دەمارگیرى لە ش��ۆڤ��ێ��ن��ى ب��ەرام��ب��ەر ب��ە ک��ورد داواک��ارى کە ئەوەیە بەشێکیشى هەرێمى کە وابێ ترى ناوچەکانى دەنێرێتە نەوت ئێستا کوردستان هەندێک لە کراوە وێنا وا دەرەوە ڕاگەیاندندا و وە هەندێک کەسایەتى حزبى هەندێک ئ��ەوەوەن پشت لە دەکەن ئ��ەوە لەسەر کار سیاسى و ستەم لە جۆرێک وەک ئەمە پارێزگاکانى لە ن��ادادپ��ەروەرى لە چونکە بکەن، وێنا عێراق دیکەی دەنێرێتە ن���ەوت ه��ەرێ��م دەڵ��ێ��ن

سەردانى ک��راوە ئێستا ئ��ەوەى سەرۆک وەزیرانى تورکیا و سەرۆکى ئاماد ب��ۆ ک��وردس��ت��ان ه��ەرێ��م��ى هونەرمەندێکى چەند بردنى وە ئامادەکارى حۆیان کوردلەگەڵ بوو یان هەنگاوى یەکەمى نافەرمى بوو بۆ هەوڵ دان بۆ هاوپەیمانیەک لە نێوان ئەردۆغان و هەندێ الیەنی کورد لەوانەیە هەنگاوى یەکەم ئەو ئەم دروستکردنى بۆ نرابێ کاتە

حزبە کوردییە نوێیە.چەند تا تورکیا ئۆپۆزسیۆنى پرسى چارەسەرکردنى بۆ هاوکارە

کورد لە تورکیا؟جۆرە دوو تورکیا ئۆپۆزسیۆنى جۆرێکیان پارتى نەژاد پەرستەکەى زۆر ئۆپۆزسیۆنێکى مەهەپەیە باشترە لەو زۆر دەسەاڵت خراپە هەندێک جەهەپەیە دووەم��ی��ان هەیە پ��ۆزەت��ی��ف��ى ه��ەڵ��وێ��س��ت��ى بەرامبەر بە کورد و هەندێک پرۆژەى لەبەرئەوەى ب��ەاڵم هەیە، خ��ۆى ئەو ناتوانێ نییە دەس��ەاڵت��دا لە پرۆژانەى بخاتە بوارى کردارییەوە،

بەغدادش میزانیەلە و دەرەوە دەبات ئەمانە هەموو وایان کردووە لە جۆرێک بوودجە جارێک هەموو

شەڕى تێدا بێت.کردنى چ��ارەس��ەر ب��ۆ ن��اوب��راو ئ��ەوەى ب��وودج��ە کێشمى کێشمە گرنگە زۆر شت سێ ڕوو خستە سیاسیەکان هێزە تەوافوقى یەکەم سیاسى تەوافوقى تا گرنگە زۆر بوودجەیە ئ��ەو لەپشتى و هەبێ کوردستان هەرێمى عێراق، لە بێ موزوعەکە ئیتر پێبدرێ 17%ى لە ئەوەیە دووەم بەشى ، دەڕوات بەپێى و ب��ک��رێ س���ەرژم���ێ���رى دی��ارى ک��ورد پشکى سەرژمێرى ئەوەیە سێهەم بەشى و بکرێ بابەتەکە بە یاسا یەکالى بکرێتەوە واتە لە دەستوورى عێراقى و یان بە بنەمایەکى شێوەکان لە شێوەیەک

یاساى بۆ بدۆزنەوە.

ئۆپۆزسیۆنێکى مەهەپە لەبەرئەوە کورد بە ئیعتراف و توندە زۆر مامەڵە دەزان��ێ تاوانی بە ناکات ل��ەگ��ەڵ ک��ورد دەک��رێ ب��ە زمانى نراوە دان و دەکرێ قسە کوردى کوردستان کرێکارانى پارتى بە جۆرە ئ��ەو پێشکەوتنى بۆیە ،کێشەکان تورکیا لە ئۆپۆزسیۆنە بەاڵم دەب��ات، قوڵبونەوە ب��ەرەو هەڵوێستى جەهەپەیە ه��ەرچ��ى

شۆڤێنى نییە.*ه��ەن��گ��اوەک��ان��ى ت��ورک��ی��ا بۆ چارەسەرى پرسى کورد هەنگاونانە بۆ ئەوروپا یان دەیەوێ کۆتاى بە کێشەى کورد بهێنێ لە واڵتەکەیدا؟ئ��ەردۆغ��ان ن��اچ��ار ک���راوە ئەو هەنگاوانە بنێ، ئەردۆغان بۆ خۆى نەهاتووە بڵێ میللەتێک هەیە مافى هەوڵ ئێمە دەبێت پێشێلکراوە بگەرێنینەوە بۆ مافەکانى بدەین گەلى تێکۆشانەى و خەبات ئەو کورد کردوێتى لە هەموو ئاستەکاندا خەباتى شاخ و خەباتى جەماوەرى و خ��ەب��ات��ى زی��ن��دان��ى ل��ەم��اوەى

باشترین چارەسەر بۆ کێشەکان لە عێراقدا تەوافوقە لە نێوان هێزە

سیاسیەکانئەندامى عوسمان، ڕەئ���وف د. نوێنەرانی ئەنجومەنى پێشووی ع��ێ��راق ب��ە ~ ڕاگ��ەی��ان��د هۆکارەکەى بەالى ئەوانەوە کە لەسەر کە دەک��ەن پێشبینى وا نین ح��ەق هەناردەکردنى لەگەڵ هەڵسوکەوتى دەرەوەى لە هەڵسوکەوتێکە نەوتدا دەس���ت���وورە، ب���ەاڵم ل��ە ڕاس��ت��ی��دا لەگەڵ هەرێم نەوتى ناردنەدەرەوەى هەرێمى وە دێ��ت��ەوە دەس���ت���ووردا بەغدا لەگەڵ ئامادەیە کوردستان دابنیشێت بۆ چارەسەرکردنى کێشەکە، لە حاڵەتێکدا هەموو لە ئەوان بەاڵم ڕاگەیاندنەکاندا لێدوانى ئاگرین دەدەن کوردستان هەرێمى ب��ە ب��ەرام��ب��ەر چاویان هەڵنایە بەو پێشکەوتنەى کە بۆیە هەیە، کوردستاندا هەرێمى لە ئەوان بەو شێوەیە هەڕەشە دەکەن کە هەرێمى بەشى 2014دا بوودجەى لە قەرەبووى بەوە و ببڕن کوردستان بکەنەوە کە هەرێمى کوردستان نەوت نەوتە ئ��ەو ل��ەپ��ارەى و دەف��رۆش��ێ

بوودجە دابین بکرێ بۆ هەرێم.لەسەر کە فشارانە ئەو وتیشى دەشێت دەک��رێ��ن دروس���ت ه��ەرێ��م دەستى دەرەکى و ناوەکى لە پشتەوە وایە ڕاستر من بەبڕواى ب��ەاڵم بێ، حکومەتى هەرێمى کوردستان مامەڵە بە شێوەیەکى نەرمتر لەگەڵ حکومەتى گەورەتر کێشەکە تا بکات بەغداد تورکیانەکات لە وا ئەوەى بۆ نەبێ هیچ ئیتر کە وانەکات و برواتەوە هەرێمى لە بێت ن��ەی��ەوێ الیەنێک نەوت لە هێنان بەرهەم کوردستان هەموو لە کورد ئەوە لەبەر بکات، بباتەوە پەنا پێویستە حاڵەکەتێکدا

بەر دەستوور.ئ���ەوەى ع��وس��م��ان ڕەئ����وف د. دەقێکى یاسا عێراقدا لە خستەڕوو ئ��ارەزووى بە دەیکشێنن الستیکیە لێدەکەن واى ب��وێ چۆنیان خۆیان هەمیشە پ��ەرل��ەم��ان��ەوە بەنیسبەت تەوافوق داواى کوردستانى لیستى دەتوانین تەوافوق بە دەکات، چونکە بەاڵم بهێنین، بەدەست خۆمان مافى دەکەن پرسەکان جار هەندێک ئەوان بە زۆرینەو کەمینە کە کرا بە زۆرینەو کەمینە ئەو کاتە مافى کورد دەخورێت.بۆ چ��ارەس��ەر باشترین وتیشى لە تەوافوقە عێراقدا لە کێشەکان

نێوان هێزە سیاسیەکان.

ڕاب���ردوودا 30س��اڵ��ى نزیکەى خەباتانە ئ��ەو ئ��ەن��ج��ام��دراوە کە کردبوو ئەردۆغان لە وایان ئەم وەاڵمێکى و بێت ئەگەر نەداتەوە خەڵک داخوازیانەى ئەو چارەسەرکردنى هەوڵى وەک تورکیا ن��ەدات کێشانە ڕاب��ردووى سەردەمى عێراقى

لێدێت.لە ک���ورد *پێشکەوتنى کاریگەرى کوردستان ڕۆژئاواى باکورى لەسەر دەبێ ئیجابى

کوردستان؟لە کورد گەلى سەرکەوتنى کوردستان پارچەیەکى ه��ەر هەندێک دەس��ت��ه��ێ��ن��ان��ى ب��ە هەر لە نەتەوەى دەسکەوتى دەبێتە کوردستان پارچەیەکى گەلى تێکۆشانى بۆ پاڵپشت ک���ورد ل��ە پ��ارچ��ەک��ان��ى ت��ر، سەرکەوتنە ئ��ەم ل��ەب��ەرئ��ەوە ل��ە ڕۆژئ������اواى ک��وردس��ت��ان دەبێ باشى زۆر کاریگەرێکى

لەسەر باکورى کوردستان.

ئا: عومەر غواڵمى

»لە عێراقدا یاسا دەقێکى الستیکیە دەیکشێنن بە ئارەزووى خۆیان«

شارەزایەکى کاروبارى تورکیا:پێشکەوتنى مەهەپە لە تورکیاپرسی کورد بەرەو قوڵبونەوە دەبات

ئا: ~

د. فایەق گوڵپى

www.jamawarnews.com5 | 32 سێشەممە | 2013/12/24 | ژماره 777 | ساڵی

کورد لە میدیاکانەوە

لە دواى ڕووخانى رژێمى سەدامەوە کە زیاتر لە ماوەی )10( ساڵی بەسەردا تێپەڕیوە، عیراق بەشێوەیەکی بنچینەیی دوای بەاڵم هاتووە، بەسەردا گۆڕانى عیراق، نوێى دەس��ت��وری داڕشتنى بەرفراوانتری ڕەهەندێکی گۆڕانە ئەم )ئاسایش( مەسەلەی و بەخۆوەگرت وەک یەکەمین ئاستەنگ ، خۆی بەسەر دەوڵەتى نوێى عیراقدا سەپاند، هێزەکانى ئەمریکا و هاوپەیمانانیش یەکێک بوون لەو کە تەقینەوەکان زیانمەندانى لە واڵتەدا ڕوویان دەدا، بەاڵم باکورى عیراق کە خاوەنى حکومەتێکى خۆبەڕێوەبەرە ئاسایش و ئارام بارودۆخێکى توانیان لە ئەمریکاش هێزەکانى و خۆیان بۆ ناوچەکەیاندا دابین بکەن، بۆیە دەشێ بڵێین کە )کوردستان( عیراقێکى جیاواز

بوو بۆ هەمووان. و ت��ی��رۆری��زم دۆس��ی��ی��ەى ئێستا مەسەلە ل��ەڕی��زی ب��ەگ��ژداچ��وون��ەوەی یەکەمینەکانی عیراقدا، تا ئەو ساتەی ئەم بەگژداچونەوەی بە پێویستمان ب��ارودۆخ��ی ئ���ەوا هەبێت، کێشەیە هیچ و دەمێنێتەوە خۆی وەک عیراق چونکە نابینێ، بەخۆیەوە گەشەیەک تیرۆر پرۆسەى گەشەکردنى لەو واڵتەدا

پەکخستووە. سەرۆکی بوشى ج��ۆرج ه���ەروەک پێشووى ئەمریکا لە سەرەتاى جەنگى ع��ی��راق��ەوە وت��ی: ب��ەگ��ژداچ��وون��ەوەی سەربازی مەیدانە سەرجەم تیرۆریزم ئێمە دەگرێتەوە، ناسەربازییەکان و بۆ خ��ۆم��ان توانستەکانی ه��ەم��وو مەسەلەیە ئ��ەو ڕووب��ەڕووب��وون��ەوەی ئاستەنگی بەمپێیە دەکەین. تەرخان سەرەکی ئێمە ئەمەیە و جەنگی ئێمە دژ

ڕەوشى بە سەبارەت لەراپۆرتێکدا ک��ورد کاریگەرییەکانى ع��ی��راق و واڵتە، ئەم ئایندەى دەوڵەتى لەسەر herald tribune( رۆژنامەى ل��ەژێ��رن��اوى )newspaper)کوردەکان بەدواى پرۆسەیەکى نوێدا

دەگەڕێن(دا راپۆرتێکی باڵوکردەوە.لەبارەى دۆخى هەرێمى کوردستانەوە هەموو ئەمریکادا لە نوسیویەتى: هاواڵتیانى ئەیالەتێک، خۆیان بە ناوى ئەیالەتەکەوە دەناسێنن وەک هاواڵتى بەاڵم نیویۆرکى، یاخود ڤێرجینیایى عیراق پێکهاتەیەکى سیاسى دیاریکراو و مەرجەعیەتێکى یاسایى نییە، تەنها تائەندازەیەک عیراقدا کوردستانى لە

لە ک��وردەک��ان سیاسەتمەدارە ت��ەواوەت��ى بەشێوەیەکى س��وری��ا، کارەکانیان ئەجێنداى بە دەستیان ک����ردووە ل��ەپ��ێ��ن��او دام��ەزران��دن��ى سوریادا، لە سەربەخۆ هەرێمێکى ئەو دواچ��ارەن��ووس��ى ئەمە چونکە شەڕى لە ب��وون قوتار بۆ واڵتەیە و ک��ورد نێوان ناوخۆى خوێناوی عەرەب و لەسەروو هەمووشیانەوە لە

چنگ بەشار ئەسەد. جەنگى ک���وردەک���ان رۆژان�����ە ک���ۆاڵن ب��ە ک���ۆاڵن ل��ەگ��ەڵ هێزە ئەو دەک��ەن، ئەسەد ئەمنییەکانى تیایدا زۆرینەن ناوچانەى کوردەکان دەسەاڵتێکى خ��ۆی��ان��ە، خ��اک��ى و خۆبەڕێوەبەریان دامەزراندووە بۆ ڕایى کردنی کارەکانی خۆیان، بەاڵم هێشتا سەربازییانەى پەالمارى مەترسى وەک ئ��ەس��ەد، ب��ەش��ار هێزەکانى

کابوسێک هەڕەشەیان لێ دەکات.گیروگرفت کۆمەڵێک ئ��ەم��ڕۆ گرتووە، سوریای گەالنى یەخەى ب��ەش��ێ��وەی��ەک��ى ئ��اش��ک��را زۆرب���ەى دەسەاڵتدارانی سیاسی کورد و حیزبە ئەو هاتوونەتەسەر سیاسییەکانیان بڕوایەى کە ڕێگایەکیان لەبەردەمدا لە جیابوونەوە لە نەماوەتەوە جگە ناوچەیەکى دامەزراندنى و سوریا ئەم ت��ا ه��ەرچ��ەن��دە ئۆتۆنۆمی. لەو سوریا گەالنى دوایی، ماوەیەى نەخشەى دابەشکردنى بڕوایەدابوون )1920( س��اڵ��ى ل��ە ک��ە ع��ی��راق مۆدیلێکى رەنگە پێکهێنراوە، ەوە ئەم بەاڵم ئ��ەوان، بۆ بێت باشیش پ��رۆژەی��ە ئ��اژاوەگ��ێ��ڕى زی��ات��رى لێ الیەنێکى هیچ چونکە دەکەوێتەوە، پرۆژەى لەم پشتوانى نێودەوڵەتى داب��ەش��ک��ردن��ەى س��وری��ا ن��اک��ات، لەهەمانکاتدا بێدەنگیشن بەرامبەر بە کارە توندوتیژییەکانى بەشار ئەسەد،

بەتیرۆریزم بەهەمان شێواز تا قۆناغی سەرکەوتن لە عیرقدا بەردەوام دەبێت.

تەنانەت و سیاسى پسپۆڕانى کە ب��ڕوای��ەداب��وون ل��ەو پنتاگۆنیش ئەرکی سەرشانمانە دژ بە تیرۆریستان بجەنگێین و تەنها پشت بەگەمارۆدانیان ڕێگاچارەمان هەربۆیەشە نەبەستین، وێرانکردنی لە جگە نییە لەبەردەمدا ناوەندە نهێنییەکانیان و ئەو هێزانەش کە یارمەتیان دەدەن، واتا تەنها پشت بە

بوونە هێزەکانمان زۆرى ژمارەیەکى قوربانی، گۆڕانى سیاسەت لە ئەمریکا دیموکراتخوازەکانیش، هاتنى و فاکتەرى سەرەکى پاشەکشەى ئەمریکا پاشەکشەکەشدا لە واڵت��ەدا، لەو بوو ب��وون ک��وردەک��ان زیانمەند الی��ەن��ى گۆڕەپانەکەدا لە دۆستێکیان چونکە

دوورکەوتەوە. کورد هەوڵەکانى رۆژێ��ک هەموو دەبێتەوە چڕتر ئاستەنگانە بەو دژ

گرفتەکانى یەکالکردنەوەى بۆ بکەن کورد و بەغداد، بەاڵم هێشتا ئاسۆى چارەسەرى گیروگرفتەکانیان نابینرێ، سەردەستەیى بەرەو عەرەب چونکە

دەڕواتەوە. دڵسۆزانى لەگەڵ رۆژان��ە ئێستا ئەمریکا و هاوپەیمانەکانی لە عیراق سەرقاڵی ک��وردەک��ان، بەتایبەت گفتوگۆى بەردەوامین تا لەم ڕێگەیەوە بتوانین کۆمەڵێ بەرژەوەندى سیاسى پەیوەندییەکانى پتەوکردنى لەنێو

هەردووال بهێننەدی. ئێستا چارەنوسی ئەمریکا لە عیراق لەسەر ئەم مەسەلەیەیە کە کۆتایى بە مەسەلەى تیرۆر بهێنێ و سیستەمێکى دیموکراسیش بۆ چارەسەری سەرجەم کێشە ناوخۆییەکان بخاتەئەستۆی ئەو سیستەمە، بەومەرجەى عیراقییەکان میللەتانى بکەن، دۆخەکە چاودێرى ئەمریکا لە ئ��ەوە چاوەڕێی عیراق چارەسەر بۆ کێشەکانیان دەک��ەن بکات. ئەمریکاش حەز دەکات درێژە هاریکاریی بۆ سیاسەتەکانى بە بەغداد بدات، بەاڵم چاودێران هەمیشە ئ��ەوە دەدەن��ە واشنتۆن ه��ۆش��دارى بۆ عیراق لەگەڵ دۆستایەتى نابێ واتا بێ، واڵتانیتر بە زیانگەیاندن کە بێت بەجۆرێ دیبلۆماسییەتمان بدەین، ئەنجام خۆمان ئەرکەکانى گۆڕەپانێکیترى ببێتە عیراق نەک واڵتانیتر، لەگەڵ واشنتۆن ملمالنێى بەتایبەت کە لە عیراقدا تەنها هەرێمى سەرۆک ئۆبامای ئارامە، کوردستان بە ب���ڕوای ک���ارەدا ل��ەم کۆماریش هاریکاریی و بەشداری واڵتانیتر هەیە

بۆ بنیاتنانەوەى عیراق.نوسینی: جۆزیف نایسەرچاوە: سایتی رۆژنامەى )واشنتۆن تایمز(

جڵەوکردنیان نەبەستین. ئەم سیاسەتە دیموکراتخوازەکان سەرکەوتنى لەگەڵ ه��ات، ب��ەس��ەردا بنچینەیى گ��ۆڕان��ى هێزەکانى پاشەکشێى دواى بەتایبەت ناوچەى لە جگە عیراق، لە ئەمریکا ئارامى و ئاسایش ک��ە کوردستان دۆستى تاکە و ب��وو سەقامگیر تیا ئەمریکا یەکگرتووەکانى ویالیەتە ناوەڕاست و باشورى عیراق بوون، لە تیرۆریستییەوە تەقینەوەى بەهۆى

لە ئەمریکا پاشەکشەى دواى کە عیراق هاتۆتە ئاراوە، بۆ دۆزینەوەی ڕێگاچارەیەکى پێکەوەژیانى نەتەوەو پێویستە عیراقدا، لە مەزهەبەکان ئ��ەم��ری��ک��ا ه��ەم��وو ه��ەوڵ��ی خ��ۆی بایەخى زیاتر عیراقیش بخاتەگەڕ، لەسەر ن��ێ��ودەوڵ��ەت��ی ه��اری��ک��اری��ی مەسەلەکانى خۆى دەزانێ. هەرچەندە کە کوردەکاندا بە بەڵێنى واشنتۆن تەرخان خۆیان تواناکانى هەموو

دەبینرێت و خەسڵەتانە ج��ۆرە ئ��ەم زۆربەى خەڵکى ئەو ناوچەیە خوازیارى حکومەتێکى خۆبەڕێوەبەرن، بەجۆرێک کە پێدەچێ کابینەى نوێی حکومەتى ڕۆڵى ئۆپۆزسیۆنیش الیەنى هەرێم، کە گەشبینن چاودێران بگێڕێت تێدا حکومەتە نوێیەکە بە بەشدارى هەموو بەڕێوەبچێ، سیاسییەکان الی��ەن��ە خواستەکانى لەسەر دوودڵیشن بەاڵم ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن ک��ە ئ��ای��ا ب��ەش��دارى تەنها ی��اخ��ود دەک���ەن راستەقینە بەشدارییەکە و سادەیە پرۆسەیەکى

هەر تەنها بۆ ناوە.لەو ڕاپۆرتەی گۆڤارەکەدا سەبارەت و دەس��ت��ور داڕشتنى بەکێشەکانى دانیشتوانى لەالیەن پەسەندکردنى هەرێمى کوردستانەوە نوسیویەتی: لە

هەوڵیان زۆرینەن، شیعە کە عیراقدا کاریگەر ڕۆڵ��ى ئیسالم ئایینی دا بگێڕێت دەس���ت���وردا داڕش��ت��ن��ى ل��ە هێنایەدی، ئامانجەشیان ئ��ەم و کە عیراق باکورى کوردەکانى بەاڵم پەسەندکردنى خ��وازی��ارى عەلمانین دەس���ت���ورێ���ک���ن ک���ە خ��ەس��ڵ��ەت��ە نەک لەخۆگرتبێت، دیموکراسییەکانى ئایینى دەسەاڵتێکى بەرەو ناوچەکە دۆسییەی ه��ەردوو ئێستاش ببات. و سەربەخۆ حکومەتێکى پێکهێنانی پەسەندکردنى دەستور، دوو مەسەلەى گرنگى گۆڕەپانى سیاسى کوردستانن مامەڵەى وردەک����ارى ب��ە دەب��ێ ک��ە لەگەڵدا بکەن، چونکە ئەوروپییەکان و دۆستەکانیان بە چاویلکەیەکى گرنگەوە

دەنۆڕنە ئایندەى ئەو پرۆسانە.

بنەما سەرەتاییەکانى مافى کە هەموو مرۆڤى پێشێل کردووە.

ئ��ەن��ج��ام��ەک��ان دەری��ان��خ��س��ت کە لە ئەسەد دەس��ەاڵت��ى درێژەکێشانى سوریا، دەبێتەهۆى کوشتارى زیاتر نەک تەنها ئاژاوەگێڕى، هەرچەندە ماوەیەکى سوریا واقیع ئ��ەرزى لەسەر زۆریشە

ڕووبەڕووى دابەشکردن بووتەوە.چ��ەن��د الی��ەن��ێ��ک ل��ەو ب��ڕوای��ەدان پ���رۆژەى ڕووخ��ان��دن��ى رژێ��م��ی سوریا هاتنەئاراى ماناى بە عیراق، هەروەک ئازادییە لەو واڵتەدا. ئەو کوردانەى کە زۆریان ژمارەیەکى سوریان، خەڵکى لە بوون، عێراق کوردستانى ئ��اوارەى دەژین، خراپدا مرۆیى هەلومەرجێکى چەندین ساڵە کوردەکان داواى ناوچەى سەربەخۆی خۆیان دەکەن، هەروەکچۆن ماوەى عیراق کوردستانى کوردەکانى سەربەخۆی هەرێمێکى ساڵە )22(هەیەو بەخۆیان تایبەت حکومڕانى بەرگری لە هەرێمەکەى خۆیان کردووە.

واڵت��ان��ەى ل���ەو یەکێکە س��وری��ا لەگەڵ لەمێژینەى قوڵى ناکۆکییەکى هەموو دراوسێکانى خۆیدا هەیە، ئەمەش چانسێکى گونجاوە کە واڵتانى دراوسێ تا کارتى کورد وەک گوشارێک بۆ سەر

دەوڵەتى سوریا بەکاربهێنن. لەوەدایە لەسوریا کورد نەهامەتى

دانیشتوانى )9%(ى نزیکەى کە سوریا پێکدەهێنن، لە هەموو جۆرە مافێکى هاواڵتێتى بێبەشن ناتوانن بە زمانى خۆیان بخوێنن، کلتورەکەیان بەرەو بەهۆى سیاسەتى دەوڵەتەوە لەناوچوون دەچێت. هەرچەندە چەند حیزبێکى ئۆپۆزسیۆنى کوردى هەن جیابوونەوەن بە دژ بەتوندى کە ئەم ئ��ەوەش��دا لەگەڵ س��وری��ا، لە لەسەر جەخت هەمیشە سەرکردانە

مافەکانى کۆمەڵگاکەیان دەکەنەوە.دەوڵەتى سوریا ئەگەر گۆڕانێکى واڵتەکەیدا لە سیاسیانە بنەڕەتى شەپۆلى ل��ەک��ات��ى ئ���ەوا ن��ەک��ات سیاسەتى ئەمریکا بۆ گۆڕینى ڕژێمى نییە دوور زۆر سوریادا، لە حوکم بێنەسەر شەقامەکان و کوردەکانیش مافە لەپێناو دەوڵەتەکە و بە دژ بۆ خەبات خۆیاندا سەرەتاییەکانى ڕزگاربوونی واڵتەکە بکەن، بەتایبەت ناوچەکەیان هەمیشە بەهۆى نەبوونى حاڵەتى ل��ە ئ��اس��ای��ش��ەوە م���اف و سەرەتای ئەمەش نائاساییدایە، خەباتى ش����ۆڕش و ت��ەق��ی��ن��ەوەى

چەکداریشە لەناو کوردانى سوریا.

هێنرى واتسۆنسەرچاوە: رۆژنامەى )دەیلى تەلەگراف(

وه رگێڕانی: ~

وه رگێڕانی: ~

وه رگێڕانی: ~

دەسەاڵتی خۆبەڕێوەبەر لە کوردستانى سوریاحکومەتى کوردەکان دوادەکەوێت

کـــوردســتــان... عــیــراقــێــکــى جــیـــاواز بـــۆ هــــەمـــووان

www.jamawarnews.com 6 | ساڵی 32 | ژماره 777 | 2013/12/24 | سێشەممە

نەتەوە و ڕووس��ی��ا و ئەمریکا جنێف لە کۆبوونەوە یەکگرتوەکان ڕاب���ردوودا ڕۆژى چەند م��اوەى لە 22ى لە کە ک��ردەوە جەختیان وە جنێف2 کۆنگرەى دووەمدا کانونى باڵوکراوەیەکى بەپێى دەبەسرێت ئەو ، ڕووسیا دەرەوەى وەزارەت��ى بە دەب��ێ��ت تایبەت کۆنگرەیەش چارەسەر کردنى کێشەى ناوخۆى لە

سوریا .زۆرب��ەى هاتووە تێدا ئەوەشى ڕایەى ئەو گەیشتونەتە دەوڵەتان دیبلۆماسى چ��ارەس��ەرى لە جگە نییە چ��ارەس��ەرى سوریا کێشەى پاڵپشتى بە پێویستى .ئ���ەوەش ئەم هەیە. بەگشتى سوریا گەلى کۆنگرەیەش لەسەر بنەماى کۆنگرەی 30ى ک��ەل��ە دەب��ێ��ت ی��ەک جنێف حوزەیرانى ساڵى 2012 گرێدراوە وە بۆ ڕاگرتنى خوێن ڕشتنە لە سوریا .

ڕوسیا پشتگیری ئەسەد دەکاتئ��ەح��م��ەد ڕەم�����ەزان ئ��ەن��دام��ی ئیتالفى ل��ە س��ی��اس��ى دەس��ت��ەى لە ڕەخنە ئۆپۆزسیۆن نیشتمانى دەڵێت دەگرێت جنێف1 کۆنگرەى مردووى بە جنێف1 ڕێکەتنامەى «لە دایک بوو بەهۆى پابەند نەبونى ڕژێمى سوریا پێیەوە وە گرنگى دانى دەسەاڵتەکەى مانەوەی بە ڕوسیا

بەشارئەسەد.دەکات ئەسەد پشتگیری ڕوسیا خۆرئاواییش دەوڵ��ەت��ی ژم��ارەی��ە پشتگیری ئۆپۆزسیۆن دەکەن لەگەڵ سعودییە و ئیمارات وقەتەر و تورکیا ، هەروەها واڵتی ئێران کە واڵتێکی بەتایبەت و ناوچەکە لە کاریگەرە لە سوریا و بە پشتیوانی رژێمەکەی ئەسەد ناسراوە هەروەها بەریتانیا و فەرەنسا بە ڕوونى رایانگەیاندووە کە

دژى ڕژێمى سوریان.بەشار ئەسەد داواکارى پێشکەش

لە ئێستادا ژمارەیەک لە دەرچوانى لە هەندێ بێکارن پەیمانگا و زانکۆ چاوەڕوانى لە کوردستان هاواڵتیانى بۆ گشتیدا، کەرتى لە دامەزراندندان هەنگاوى حکومەت مەبەستەش ئەم ئەوەى بۆ ڕاب��ردوودا لە سااڵنى ناوە ژم��ارەی��ەک ل��ە ه��اواڵت��ى ل��ە کەرتى سااڵنە ب��ەاڵم دابمەزرێنێ، گشتى بۆ کەمکراوەتەوە دامەزراندن ڕێژەى نمونە پێشتر حکومەت 25هەزار پلەى دواتریش و ڕاگەیاندووە دامەزراندنى 17ه����ەزار و ل��ە س��اڵ��ى ڕاب����ردوودا 15هەزار پلەى دامەزراندنى ڕاگەیاند و کەس 6000 تەنها هەزارە پانزە لەو دەرچوانى زۆرب��ەی��ان کە دام���ەزراوە بوودجەى لە پەیمانگاکانن و زانکۆ حکومەت کە نییە دی��ار 2014ەش��دا چەند پلەى دامەزراندن ڕادەگەیەنێت، گشتیدا کەرتى لە هەموان ناشکرێ حکومەت چونکە داب��م��ەزرێ��ن��رێ��ن، هەموو موچەى کە نییە تواناى ئەو هاواڵتیان دابین بکات، بۆیە پێویستە بدۆزێتەوە هاواڵتیانى بۆ کار هەلى گرنگى تایبەتەوە، کەرتى ڕێگەى لە تایبەت و ک��ەرت��ى ب��ە ب��درێ زی��ات��ر حکومەت هاوکارى کۆمپانیاکان بکات و بۆ ئەوەى فراوان بن و باج لەسەر لەو تا کەمبکاتەوە سەرمایەدارەکان لە سەرمایەکەیان بتوانن ڕێگەیەوە واڵتدا بخەنە گەڕ تا زۆرترین هاواڵتى سودمەند بێ و دەرفەتى کار زیاتر بێ

لە کەرتى تایبەتدا.کە وەزارەتەکانە هەموو ئەرکى کار چ��ۆن ک��ە ب��دەن ه��ان گەنجان تەنها و ک��اردا ب��ازاڕى لە بدۆزنەوە لە کە نەبەستن حکومەت بە پشت

کەرتى گشتیدا دابمەزرێن.لە هەرێمى کوردستان ئێستادا لە

ده کاته کاریگه ری بۆماوه یی س��ه ر ب��ااڵت، وات��ا ب��ه رزی یاخود له گه ڵ په یوه ندیداره بااڵت نزمی دایک و باوک و باپیر و داپیره ت ، به اڵم ئه وه ش بزانه که خودی خۆت هه یه گه وره ت زۆر کاریگه رییه کی خۆت، ب��ااڵی دیاریکردنی له سه ر به و مانایه ی ئه گه ر دایک و باوکت ده توانیت تۆ بێت، ن��زم بااڵیان رێگایانه ی ئ��ه م ئه نجامدانی به خۆت و بگۆریت ئه مه خ���واره وه

بااڵت به رزبێتهه رزه کارو و منداڵ 1-خه وتن: گه نج پێویسته رۆژانه زیاتر له )8( له ماوه ی چونکه بخه ون، کاتژمێر گه شه کردنی ه��ۆرم��ۆن��ی خ���ه ودا درووستده بێت، )HGH( م��رۆڤ گه شه ده کات، ئێسک هۆیه وه به م له به دووربگریت خۆت پێویسته چوکلێت و چا و کاکاو و ق��اوه )caffeine( ک��اف��ی��ن چ��ون��ک��ه لێده گرن رێ��گ��ه ت و تێدایه ی��ان

که خه وێکی درێژ بکه یت.بخۆ خواردنانه ئه و 2-خواردن: و پرۆتین ب��ه ده وڵ��ه م��ه ن��دن ک��ه dڤیتامین و کالسیۆم و کانزاکان و H، چونکه ئه م خواردنانه ده بنه ماسولکه کان گه شه کردنی ه��ۆی ئه و نموونه ی به هێزبوونیان و و شیر )هێلکه و خ��واردن��ان��ه ش و ماسی به رهه مه کان ی و گۆشت سه وزه (یه ، و پاقله و قارچک و ژه مه که دا سێ نێوان له هه روه ها

خواردنی سووک بخۆ.باله و وه رزش:ب���اس���ک���ه -3کاریگه رترین وه رزشن بۆ دریژکردنی زۆر مه له کردن هه روه ها ئێسک، ب��ه س���وده و ک��اری��گ��ه ری ده ک��ات��ه

لەسەر هەیە زۆر هەڵئاوسانێکى کە جۆرێک بە گشتیەکان دامودەزگا ژمارەیەک لە فەرمانبەران بونیان هەیە پێویستیشە ، نەبن پێویست ڕەنگە بکرێتە گشتى کەرتى لە دامەزراندن وەزارەت��ێ��ک ه��ەر وات���ا پێویستى هەبوو دام���ەزران���دن ب��ە پێویستى

دامەزراندنى بۆ ئەنجام بدرێت.وەزارتێک هەر مەرج بکرێتە نەک داواى پشکى خۆى بکات لە کاتێکیشدا

پێویستى بە کادر نەبێ.10ملیۆن کە سوید وەک واڵتێکى دانیشتوانى هەیە 10هەزار فەرمانبەرى هەیە، بەاڵم لەو واڵتەدا کەرتى تایبەت هاواڵتیان ب��ەرزدای��ەو ئاستێکى لە

و ک��ان ماسولکه که هه موو س��ه ر راکردنی ده کات، فراوان شانه کان خێراش یارمه تی گه شه کردن ده دات به خێرایی کاتێک م��رۆڤ چونکه پێشدەکه وێت قاچه کانی راده کات گه شه کردن هۆرمۆنی جه سته ش و یۆگا هه روه ها ، دێنێت به رهه م بربره کانی درێژبوونی یارمه تی منداڵی ته مه نی له ده دات، پشت و گه نجیدا به رزکردنه وه ی قورسایی

زیان به بااڵت ده گه یه نێت.پێویسته 4-ئ���اوخ���واردن���ه وه : پ��ه رداخ ش��ه ش له زیاتر رۆژان���ه جه سته ئه وه ی بۆ بخورێته وه ئاو له گه ڵ بپارێزین وشکبوونه وه له ده گۆرێت رێ��ژه ی��ه ئ��ه م ئ��ه وه ش��دا کێشی که سه که و ته مه نی پێی به که سه که ، کاتێک جه سته رێژه یه کی به هۆیه وه وه رده گ��رێ��ت ئ��او زۆر سوودی ته واو له خواردن و وه رزش

ده بینێت.مرۆڤ جه سته ی 5-ده رزیلێدان: هۆرمۆنی سرووستی به شێوه یه کی گ��ه ش��ه ک��ردن درووس����ت ده ک���ات، هۆکار هه ندێک ئه وه شدا له گه ڵ توانای س��ه ر ده که نه کاریگه ری رێژه ی به رهه مهێنانی له جه سته ت پێویستی هۆرمۆنه که دا، بۆیه ئه گه ر نابێت، به رز پێویست وه ک بااڵت باسی پزیشکدا گه ڵ له پێویسته له رێگه ی که بکه یت، ده رزیلێدان ده توانرێت ج��ۆره ده رزی��ی��ه ک��ه وه

بااڵت به رزبکرێت.6-ن����ه ش����ت����ه رگ����ه ری: ئ���ه م قاچه کاندا ل��ه نه شته رگه رییه ئه نجامده درێت و ته مه نت هه رچه ند )7-5( ده توانیت ئاساییه و بێت سانتیمه تر بااڵت به رز بکه یت، به اڵم و به ئازاره زۆر نه شته رگه رییه کی

پاره یه کی زۆری تێده چێت.

تایبەتەوە کەرتى ڕێگەى لە دەتوانن خۆیان ژیانى دەستبکەوێ کاریان

مسۆگەر بکەن.هەرێمى حکومەتى گرنگە بۆیە و بیمە و ئیمتیاز ک��وردس��ت��ان خانەنشینکردنى ئەو کەسانەى کە لە کەرتى تایبەت کار دەکەن وەک کەرتى گشتى لێبکات ئەمە دەبێتە هەنگاوێک کەسانەى ئەو ژیانى باشترکردنى بۆ و دەکەن کار تایبەت کەرتى لە کە الوان بە پیشەیى ڕاهێنانى هەورەها تا کار خاوەن ببنە بتوانن تا بکات لەو ڕێگەوە گەنجانى ئەم واڵتە پشت بەخۆیان ببەستن ژیانى خۆیان دابین بکەن لە ڕێگەى کەرتى تایبەتەوە.

بیرو ڕا

2دا جـــــنــــێــــف لـــــــــە کــــــــــورد

KaiwanAzad@yahoo.com

لێکدانەوە بۆ ڕووداوەکانی ساڵ

الم وایە بەهەڵەدا نەچووین ئەگەر بڵێین، زۆربەی دەوڵەت و نەتەوە و گەالنی جیهان و بەتایبەت دەوڵەتانی زلهێز و دیار، لە کۆتایی هەر ساڵێکدا ڕووداوەک��ان��ی بە پێداچوونەوەیان ڕاب��ردوودا ساڵی دەرەوەی و ناوخۆ پێداچوونەوە وەک ئەوەش کردووه . ئەرکانەی و چ��االک��ی و ک��ار ب��ەو ساڵدا ڕۆژی )365( م���اوەی ل��ە ئەنجامدراون. دیارە کاتێک هەر تاک و خێزان و کۆمەڵگایەک لە سنووری قەوارەیەکی سیاسی و دەوڵەت هەر سەربەخۆدا، نمیچە یان سەربەخۆ پێداچوونەوەی بە کار و چاالکییەکانی ساڵی ڕابردوویدا نەکردبێت، ئەستەمە توانیبێتی ساڵی دواتر بە شێوەیەکی بە کەم النی یان زانستی، و باش سەرکەوتوو کۆمەاڵیەتی شێوەیەکی هەر لەسەر هەربۆیە تێپەڕاندبێت. تاک و خێزان و کۆمەڵگا و دەوڵەت و حکومەتێک پێویستە زۆر بە جدی ژیانی بە پ��ێ��داچ��وون��ەوەی سااڵنە ئاسایی خۆی و ماوەی حکومڕانی و باشتریش ئەمەو کردبێت. کارەکانی ب���ووە ئ��ەگ��ەرق��س��ە و ب��ۆچ��وون و نەتەوە و گەل لەسەر پێشنیاریشی هەبووبێت، دەوروب��ەر دەوڵەتانی و نەوەک کەم النی کارە بەو چونکە بە بەڵکو خ��ۆی، بە خزمەت ه��ەر

دەوروبەریشی گەیاندووە.لێرەوە لێکدانەوە بۆ ڕووداوەکانی ساڵێکی ئەزموونی و ک��ار و س��اڵ تەمەن الی هەمووان و پێداچوونەوە ڕاب��ردووم��ان، ساڵی کارەکانی بە ب��ووە. ژی��ان گرنگەکانی ئەرکە لە تاک هەر بووە باشتریش زۆر دیارە ڕۆژان��ە کۆمەڵگایەک و خ��ێ��زان و پێداچوونەوەی بە خۆی و کارەکانی و هەفتانە کەم النی یان کردبێت، دابێت، ئەنجام کارەی ئەو مانگانە ئاسایی نەکردبێت، ئەوەی کە بەاڵم ، بکات ک��ارە ئەو سااڵنەش ب��ووە، کار الوازترین ئ��ەوەش وایە الم کە و خێزان و تاک هەر بووە هەوڵ و دیارە دابێت ئەنجامی کۆمەڵگایەک نەکرابن، پێداچوونەوەش ئەو ئەگەر بێ ئەوپەڕی ئیتر وایە المان ئەوا کۆمەڵگا و ژیان بەرامبەر منەتیمان و مرۆڤایەتی کردووە!تا ئەوەی وەک م��رۆڤ��ی ژی��ر و دڵ��س��ۆز ب��ە خ��اک و مرۆڤایەتی و هاونەتەوە و نیشتمان

مامەڵەمان نەکردووە.ل��ەپ��ەراوێ��زی ئ��ەو ت��ۆم��اران��ەی گرنگی بۆخستنەڕووی و س��ەرەوە و کار و ئەزموون بە پێداچوونەوە ڕووداوەکانی ساڵێکی تەمەن و ژیان، لەسەر هەر تاکێک پێویست بووە، زۆر بە جدی ئەو هەڵە و کەمووکووڕیانەی کردبێت، دی��اری تەمەنی ساڵێکی یان ئەنجامیداوە س��اڵ��ەدا ل��ەو کە تا بۆتەوە، ڕووب���ەڕووی و دووچ��ار ئەنجامی دی ساڵێکی بۆ کەم النی نەداتەوە یان هەرهیچ نەبێت کەمیان و دەسکەوت ئەو ئەمەو بکاتەوە. دەرکەوتبێت، بۆ سەرەوەرییانەشی کە لە ماوەی ئەو ساڵەدا ئەنجامیداوە. خۆیەتی جێگای ل��ێ��رەوەش ه��ەر لەساتە و کورد ئێمەى ئەمساڵ بۆ وەختی بەڕێکردنی ساڵی )2013ز(دا پیرەوە چوونی بەرەو بەمەبەستی و پێداچوونەوەمان )2014ز( ساڵی ئەمەو کردبێت. )2013ز( ساڵی بە و هەڵە ئەو پێداچوونەوانەمان لەو کەمتەرخەمیانەمان و کەموکوڕی دیاریکردبێت، کە هۆکاری شکستێکی س���اڵ و ب���ەرزب���وون���ەوەی دەن��گ��ی ئەمەو بووە. دەوروبەرمان ناڕەزایی دەسکەوت ئەو کارەماندا لەو هەر ساڵێکدا ماوەی لە سەروەریانەی و جوان و گەورە بە هاتووە، بەرهەم سووک وەک و کردبێت پێناسەمان بێت. ن��ەڕوان��ی لێمان منەت بێ و ئەوەش لە بەها ڕەوشتییە گەورەکانی مێژووی و جیهان لە ب��ووە م��رۆڤ

مرۆڤایەتیدا.

لێکدانەوەکانی مێژوو

د. کەیوان ئازاد

ن���ەک���ردووە ب��ۆ ڕووس��ی��ا ت���اوەک نەک پۆستەکەیدا لە بیپارێزێت ئەسەد هیچ کەسێکى تر لە دیمەش

ئەوەى نەکردوە«.هێرشنەکردنە سەر سوریا لە ماوەى ڕابردوودا هەر لەسەر داواکارى

ڕووسیا بووە هۆاڵند فرانسۆ ت��رەوە لەالیەکى سەرۆکى فەرەنسا داواى لە کاسرین ئاشتۆن ڕیکخەرى دەرەوەى یەکێتى کردنى پشتگیرى بۆ کرد ئەوروپا بکەن بەشدارى تاوەک ئۆپۆزسیۆن

لە کۆنگرەى جنێف 2 .قۆناغى ن��او ڕۆشتنە وتیشى مەرجەکەى سوریا لە گواستنەوە بێ دەسەاڵت لە ئەسەدە ڕۆیشتنى ئەوەش سەرکەوتو نابێت وە دەسەاڵت لە ئەسەدەوە بۆ ئۆپۆزسیۆن نەک لە

ئەسەد بۆ ئەسەد .

کاریگەرى کۆنگرەیە لەو کردنیان تێبنى هەرچەندە ، دەبێت خۆى ه��ەی��ە ل��ەس��ەر ئ��ی��دارەى ن��اوخ��ۆى

کوردستان لە سوریا. ناوبراو وتیشی لێکتێگەیشتنەکان پ��ردى ک���ردن���ەوەى ل��ەوان��ە زۆرن بەشدارى لە نێوانیان پەیوەندى ئازادکردنى و کۆنگرەکەدا کردنى ترەوە لەالیەکى زیندانەسیاسیەکان، ک��ردوە داواى ن��اوچ��ەى ئ��ی��دارەى وەک کۆنگرەکەدا لە بێت بەشدار

بەشداربوویەکى تر . ئەنجومەنى نێوان جیاوازییەکانى گەلى ئەنجومەنى کوردى نیشتمانى کۆتاى ئاستى گەیشتۆتە ڕۆژئ��اوا یەکێتى پارتى ڕاگەیاندنى پ��اش ساڵح سەرۆکایەتى بە دیموکرات موسلیم کە بەشێویەکى تاک الیەنە کوردستانى لە ناوچەى ئ��ی��دارەى

هەرچى ئەمەریکاشە ڕوون نیە دەکات کێ لە پشتگیرى ئێستا تا ڕەنگە لە جنێف 2 ئەمەریکا جەخت لە ئۆپۆزسیۆن بکاتەوە تاوەک لەگەڵ ڕووسیا ڕێکبکەون وە سەرکردایەتى

کۆنگرەکە بسپێرێت بە ڕووسیا .ئەم نییە ڕوون ئێستا تا بەاڵم لەبەرامبەر ئەمەریکا هەڵوێستەى چ��ی��دای��ە ، ه��ێ��رش��ن��ەک��ردن��ە س��ەر هەر ڕاب��ردوودا ماوەى لە سوریاش

لەسەر داواکارى ڕووسیا بوو . کوردانى سوریا بەشدار دەبن لە

کۆنگرەى جنێف2نیشتمانى ئیتالفى س��ەرۆک��ى جریا ئەحمەد ئۆپۆزسیۆن سورى لە هەولێر ڕایگەیاند کوردانى سوریا بەشدار دەبن لە کۆنگرەى جنێف2 .گرنگ بەشێکى سوریا لە کورد و ن��ەت��ەوەى دووەم���ن وەب��ەش��دارى

ڕۆژئاوا ڕاگەیاند . پچڕانى ه���ۆى ب���ووە ئ����ەوەش پەیوەندیەکانیان بە تایبەت لە نێوان ناوچەکانى و کوردستان هەرێمى ڕۆژى ت��اوەک کوردستان ڕۆژئ��اواى هەولێر لە ڕاب���ردوو چ��وارش��ەم��ەى لێک ب��ەم��ەب��ەس��ت��ى ک��ۆب��وون��ەوە

تێگەیشتن.کوردستان هەرێمی س��ەرۆک��ى پرسى لەسەر بارزانیش مەسعود کورد بەشدارى و جنێف2 کۆنگرە وە گرنگە مافێکى « ڕاییگەیاند ق��ۆس��ت��ن��ەوەى ک��ارێ��ک��ى ب��اش��ە بۆ بارێکى نەقۆستنەوەى سەرکەوتن خراپ بەسەر کۆنگرەدا دەهێنێت«.

بارزانى کە ڕاگەیەنراوە ئەوەش داوای کردووە نوسینگەیەکى هاوکارى و سەرپەرشتیکردنى کاروبارى سوریا لە هەرێم بکرێتەوە ، لە ماوەى دوو هەفتەدا چاوپێکەوتنەکان بەشێوەى لە ئ��ەوە « بەڕێوەدەچن ڕیکخراو ک��وردس��ت��ان ه��ەرێ��م��ى کاتێکدایە نزیکەى 200 هەزار پەنابەرى سورى گرتووە خۆ لە ع��ەرەب و کورد لە دابەشکراون بەسەر خێوەتگەکاندا لە

سەرجەم پارێزگاکان«.ئ���ەخ���زەر ئ��ی��ب��راه��ی��م��ى ن���اوى بەشداربووانى ڕاگەیاند کە بریتین لە یەکگرتوەکان نەتەوە ئەمینداری (هەمیشەیەکەی واڵت���ە پینج ،ئەمینداری ، ئاسایش ئەنجومەنی ع��ەرەب واڵتانی کۆمکاری گشتی ، ئەوروپا یەکێتی بااڵی .نوێنەری ئەمینداری گشتی ڕێکخراوی هاوکاری ئەو نوێنەری هەروەها ، ئیسالمی واڵتانە جەزائیر ، بەرازیل ، کەنەدا ئەڵمانیا ، میسر ، دانیمارک ،،هندستان ، ئەندەنوسیا ، عێراق ، ئیتالیا ، یابان ، ئەردەن ،کوەیت ، لوبنان ، مەغریب ، نەرویج ، عەمان ، قەتەر ، سعودییە ، باشوری ئەفریقا ، سویسرا ، سوید ، ئیسپانیا ،

تورکیا ، ئیمارات (

ئا: ڕێبین محەمەد

و: نه وشیروان فه ره جشاخەوان غەریب

ده ته وێت بااڵت به رز بێتئیمتیازەکانى حکومەت بدرێ بە کەرتى تایبەت

www.jamawarnews.com7 | 32 سێشەممە | 2013/12/24 | ژماره 777 | ساڵی

وەرزش

یانەى بەرامبەر دۆڕاندنى دواى ئینتەرمیالن لە دێربى گەورەى خولى دەبێتەوە نزیک ئیتاڵیا یانەکانى بۆ دابەزین مەترسیدارى ناوچەى لە ئیتاڵیا. ناوخۆى دووى پلە خولى

میستایا ل��ەی��اری��گ��اى م��ەدری��د ری���ال ی��ان��ەى یانەى بەرامبەر زەحمەتى و گرینگ سەرکەوتنێکى ڤااڵنسیا بەدەستهێنا و بەسەرکەوتن کۆتایى بە ساڵى ئەم یارییەکانى مەدرید ریال یانەى هێنا. )2013(مانگەى جیاواز بوو لەگەڵ یارییەکانى مانگى رابردوو و لە زۆربەى یارییەکان دووچارى ئاستەنگ دەبوویەوە یانەکانى. بەرامبەر بوو یەکسان یارى لەدوو لەوانە دوو خاڵیان خسته رۆژنامه کان و چاتیفا. ئۆساسۆنا روو کە پێویستە کارلۆ ئەنچیلۆتى لە ساڵى نوێ کارى

لەسەر بکات.یەکەم : الوازى وەستاندنى تیپى رکابەر لە لێدانە بەرز و راستەوخۆیەکان و دواى لەدەستدانى )2( خاڵ لەرێگاى گۆڵ دوو بەهۆى ئۆساسۆنا یانەى بەرامبەر بەهەمان لەوەى بوو نزیک هه روه ها و سەر لێدانى شێوە ئەم دوو خاڵە لەدەست بدات ، لە ئێستادا خاڵى

الوازى بەرگرى ریال مەدرید تەنها لێدانى سەرە.نیشاندانى و یەکتر لە یاریزانان دوورى : دووەم ئاستێکى خراپ لەیارییەکان و سستى لە هێرش بردن، بۆ بو مانگ باشترین رابردوو مانگى دەزانن هەموان بەدیار دەکەوتن نایاب ئاستێکى بە ریال مەدرید کە گۆڵیان )4( یەک لەدواى یەک یارییەکى لەچەند و تۆماردەکرد، بەاڵم لە ئێستادا یانەکە لەڕووى هێرش

بردنەوە سستى پێوە دیارە.

پێشەنگى رۆدریگێز پێدرۆ ئیسپانى بەرشەلۆنەى یانەى ئەسەتێرەى گۆڵکەرانەى یانەى کەتەلۆنى گرتووە، پێش هاوڕێیانى لیۆنێل میسى و نەیمار ئیسپانیدا و لەخولى 10 گۆڵ ژمارەى گۆڵەکانى کردە پێدرۆ داسیلڤا کەوت. ژمارەى گۆلەکانى خۆى زۆر کرد،کاتێک یانەى بەرشەلونە بووە مێوانى یانەى 5-2 ئەنجامى بە یاریەکەى پێرێز ئالفۆنسۆ کۆلیسێوم یاریگاى لە خیتافى فابریگاس یاریزان تریش گۆڵیەکانى کرد، تۆمار هاتریکى پێدرۆ ، بردەوە

تۆمارى کردن کە گۆڵى دووەم لەرێى لێدانى سزا بوو .

وواڵتى ه��ەردوو رۆژنامەوانییەکانى راپۆرتە بۆ خۆشیان ه��ەواڵ��ى ئیسپانیا و ئینگلتەرا بەرشلۆنە و م��ەدری��د ری��ال یانەى ه��ان��دەران��ى ب���اڵوک���ردەوە س��ەب��ارەت ب��ە ل��وی��س س��وارێ��زى کە لیڤەرپوول یانەى هێرشبەرى و ئۆروگوایى وێراى درێژکردنەوەى بۆندەکەى, بەاڵم لەتوانایدا هەیە یارى بۆیەکێک لەم دوو یانەیە ئەنجام بدات. رۆژنامەى دەیلى ستارى ئینگلیزى هەواڵێکى نوێى باڵوکردەوە و ئاشکراى کرد سوارێز بەیەک مەرج بۆندەکەى لەگەڵ یانەى لیڤەرپوول بۆ ماوەى )5( ساڵ درێژکردەوە ئەویش لەکاتى گەیشتنى بۆندێک

بەرشلۆنە و مەدرید ریال لەیانەکانى لەیەکێک ئەوا رێگەى پێ بدەن ریزى یانەکەى جێبهێڵێت.کە کردووە ئاشکرا ئەوەشى رۆژنامەکە ئەمەو ریزەکانى ناتوانێت تا )5( ساڵى دیکە سوارێز یانەى لیڤەرپوول بەجێبهێڵێت, تەنها ئەگەر هات پێشکەش بۆندى بەرشلۆنە یان مەدرید ریال و دەستبەردارى دەبێت یانەکە ئەوکات بکەن. سوارێز بێت.ئەم هەواڵە بۆ ئەو دوو یانەیە گرینگى لەگواستنەوەى رەنگە و هەیە خۆى تایبەتى هاوینەى داهاتوو کێبرکێى نێوان ریال مەدرید و

بەرشلۆنە لەسەر سوارێز دەستپێبکات.

مۆرینۆ گەڕایەوە بۆ یانە خۆشەویستەکەى

ئاماژەى مۆرینیۆ خۆزێ ئینگلیزى چێڵسى یانەى راهێنەرى رۆژنامەوانى کۆنگرەیەکى لە کرد بابەتێک بەچەند لەئەرکى ڕۆیشتنى ک��ردب��وو،ل��ەوان��ەش باسى دا دا. ئیسپانى مەدریدى ریاڵ یانەى راهێنەرایەتى مۆرینیۆ ئەوەى چرپاند بۆ راگەیاندن کاران کەوا

خۆیى خاوەنى بڕیارى یەکەم و ئەرکێکى لەهەر بووە کۆتاى راهێنەرایەتى لەهەر یانەیەکدا، لەو یانانەش یانەى شاهانە, داوە بڕیارى خۆیى کەوا

دەست ب����ەردارى

پ���ۆس���ت���ەک���ەى تر یانەیەکى ب��ەرو و ببێت یانەى لەوانەش بنێت هەنگاو .ناوبراو ئینگلیزى چێڵسى ئێستادا ل��ە دەرم��اڵ��ەک��ەى جونەهى ملیۆن 8 دەگاتە ئیستەرڵینى کە کەمترە لەو لە مۆرینیۆ کەوا دەرماڵەى یانەى شاهنەى وەر ئەگرت ئارەزووى مۆرینیۆ ،بەالم یانەى بگرێتەوە دەک��رد بلوز چونکە زۆر الى ئەو

خۆشەویسترە.

لەمیانى یاریەکى خولى ئینگلیزى یانەى روب�����ەرووى تۆتنهام ی��ان��ەى تۆتنهام بویەوە.یانەى س��اوپامبتۆن بە بهێنێت بەدەست سەرکەوتن توانى یەک بە بەرامبەر گۆڵ سێ ئەنجامى

یانەى میالن کۆى خاڵەکانى بریتیە لە )19( خاڵ دواى )17( یارى و ئەمەش لە و یانەکەیە ئەنجامى خراپترین ئیتاڵیا ناوچە مەترسیدارەکانى خولى خاڵەکانى جیاوازى دەبێتەوە. نزیک

دواى بردنەوە یەکەم بووە ئەمە گۆڵ دورخستنەوەى راهێنەرى یانەکە ڤێالس بواش.لەم یاریەدا ئ�ەدیبایۆر توانى دوو گۆڵ بۆ یانەکەى تۆمار بکات.ئ�ەدیبایۆر پەیامى ک��رد تۆمارى گۆڵەى دوو بەو

یانەى میالن و ساسولو کە هەرەشەى دابەزینى لێدەکرێت و لە پلەى )18( دێت تەنها )5( خاڵە و بەمەش میالن لە پێشوازى دابەزینەوە بەهەرەشەى

ساڵى )2014( دەکات.

کە ک��رد ب��واش ڤێالس ئ��اڕاس��ت��ەى ی�ارى خراپەکانى ئەنجامە ه��ۆکارى دوور ب��وو.پێش ئ��ەدیبایۆر نەکردنى خستنەوەى ڤێالس بواش ئەدیبایۆر وەک یاریزانى یەدەگ مامەڵەى لەگەڵ دەکرا.

ئەی سى میالن لەبەردەم هەڕەشەى دابەزیندایە بۆ خولى دووەمى کاڵچۆ

ریاڵ بە بردنەوە پێشوازى لە ساڵى تازە دەکات

لویس سوارێز به ره و پێدرۆ بووە پێشەنگریاڵ مەدرید و بەرشلۆنە

بـــردنـــەوەى ئـــەدیــبــایـــۆر دەســــتــــەبــــەرکـــرد یــــانـــەکــــەى بــــۆ

№ خاوەنی ئیمتیاز

عەبدوڵـاڵ حاجی مەحمود

№ هونه ریی

توانا عومه ر

№ سەرنووسەر

پشدەر بابەکر

№ جێگری سەرنووسەر

عومەر غواڵمی

RebaziAzadi@Gmail.com www.JamawarNews.com 0748 010 8289

ناونیشان: هەرێمی کوردستان سلێمانی - گردی ریعایه - گەڕەکی 115 - کۆاڵنی 7 - دەرگای 6یەکەم ژمارەی ئەم ڕۆژنامەیە لە )1981/5/25( بە ناوی )رێگای ئازادی(یەوە دەرچووە

»نرخ: 500 دینار«

دیموکراسیەت و هەڵبژاردن لە

عێراقدا

دەسەاڵتی دەساڵە لە زیاتر بەعس لە عێراقدا کۆتای هاتووە ، ئەمەش دوای ئەوەى سەرکێشی حکومەتەکەی مەترسیەکانی و بوو ئاشکرا هەمووان بۆ صدام عێراق لە ئایە صدامیزم بەاڵم ،ئەوانەى ئایە ؟ هاتووە کۆتای دیموکراسی و ئاشتی بە بروایان گرتەوە به عسیان جێگای هەیە ئێستا دەزان��ی��ن ه��ەم��ووم��ان ؟ عێراقدا دەس��ەاڵت��ی پێگەی لە بە ب��ڕوای��ان ه��ەن خەڵکانێک هەیە ناوەند بەهێزی دەسەاڵتی ئەو ناوەندەی بۆ هەمووان مایەی دیارە بوو نارەحەتی و ناخۆشی بەهێزی لە حەزیان خەڵکانێک حکومەتێکی ناوەندی بێت مەیلی لە بەتایبەت دەکەن دیکتاتۆری فرە و مەزهەب فرە کە عێراقدا نەتەوەیە ، مێژووش بۆ هەمووانی و نەتەوە ئەو کە سەلماندووە دەسەاڵتی جیاوازانە مەزهەبە ئ��ەوەی ، نیە قبوڵ یەکتریان ملمالنێی گ��ەورەى باجی ئەمرۆ گ��ەالن��ی دەدات س��ی��اس��ی��ەک��ان بێبەشن ب��ەت��ەواوى کە عێراقن لە ژیانێکی ئارام و پر ئاسایشی کەرامەت پارێزراو ، هەتا دێت بااڵ سەربازییەکان دامەزراوە دەستی زیاتر دەبێت ئەمەش ئاماژەیەکی م��ەت��رس��ی��دارە ب��ۆ ئ��ەوان��ەى لە مێژووی تازەى عێراق شارەزان ، توانیویانە هەڵبژاردنانە ئەو ئایە بیرکردنەوە و ناخی تاکی عێراقی دەستاودەستکردنی چەمکی بۆ ؟ بەرن باشی ب��ەرەو دەس��ەاڵت دەتوانن هەڵبژاردنانە ئەو ئایە دی��م��وک��راس��ی��ەت ل��ە ع��ێ��راق��دا قوڵبکەنەوە ؟ ئایە لە عێراقدا یاسا هاواڵتیەکانی هەموو ؟ سەروەرە وەک ی��اس��ادا ل��ەب��ەردەم واڵت پرسیارانە ئەو واڵم��ی ؟ یەکن دیموکراتی بەئاستی پەیوەندی هەموو لە بەاڵم هەیە عێراقەوە ئەمانە گرنگتر ئایە هەڵبژاردن لە بەدڵنیایەوە ؟ زیادەیە عێراقدا هەڵبژاردن بەبێ چونکە نەخەیر و ئێستا نێوان جیاوازی ئیدی بۆیە دەبێتەوە کەم زۆر رابردوو ب��ەردەوام هەڵبژاردن پێویستە دەزگ��ای دەشبێت ب��ەاڵم بێت هەبێت بوونیان گەورە چاودێری بن ناوخۆی دەزگایانە ئەو جا رێکخراوەکانی واتا دەرەکی یان کۆمەڵگەی مەدەنی کارابکرێن بۆ و پێشێلکاریەکان ئاستی ئەوەی بەکارهێنانی دەزگاکانی حکومەت بۆ خزمەتی لیستێک یان حزبێک بەکارهێنانی هەروەها ، بزانین لە تەزویر رێژەى و توندوتیژی ، بزانین ع��ێ��راق پارێزگاکانی بەواتایەکی تر هەڵبژاردن بەتەنها دیموکراسی پ��ێ��وەری نابێتە فرەی هەڵبژاردنە ئ��ەو ئەگەر ئ��ازادی و دەرف��ەت یەکسانی و لەسەر چاودێری و هەڵبژاردن نەبێت ، هیوایەک هەیە بۆئەوەی لەدوای هەڵبژاردنە یەکەم ئەم ئەمریکا س��وپ��ای ک��ش��ان��ەوەى بێت ئارامی و ئاشتی فاکتەری کە پێچەوانە ئەنجامێکی نەک ،لەسەر کاریگەریەکەی رەنگە ژی��ان��ی خ��ەڵ��ک چ��ەن��دی��ن س��اڵ

بەردەوام بێت .

ئاکار حسێن

مەحوی شاعیری جوانی و خۆشه ویستی و تصوف

مه یس حه مدان: ئه خالقم تاجی سه رمه

قەڵغانێک بۆ پاراستنی زەوی لە زریانەکانی رۆژ

چین ده گاته سه رمانگ

1500 جار دەستگیرکراوە

مه یس حه مدان یه کێکه له و هونه رمه نده ئوردنیانه ی له دراما

و به رنامه کۆمیدییه کانیدا هه میشه ره خنه له سیاسه تمه داران ده گرێت و به رنامه کانی مایه ی ره زامه ندی و

ده ستخۆشی بینه ران بووه ، به اڵم له واقعدا به هیچ شێوه یه ک باسی ئەو

بابەتە ناکات و خۆی لێیان بە دوور دەخات .

له به ر ئه وه ی هه میشه خۆی له باس کردنی

سیاسه ت به دوور ده زانێت، له میانی

به رنامه یه کی کەناڵی )الغد(ی لوبنانی

پێشکه شکاری به رنامه که به

ئه نقه ست ژماره یه ک

ژیاننامەی مەحویموحەممەد مەال ن��اوی )مەحوی( کوڕی مەال عوسمانی باڵخییە لە نەوەی ڕەش( )شێخ ن���اودار زان���ای و پیر مەال ناوی باوکی، وەکو باپیریشی ه ، عوسمان بووە، وەکو شێخ مارفی نۆدی لەگەڵ دروست کردنی سلێمانیدا هاتۆتە لە دێیەکە یش )باڵخ( نوێوە، شاری لە شاری سلێمانی، ناوچەی )ماوەت( ئەمین )موحەممەد کورد، مێژونوسی لە ساڵی )1836- دەڵێ بەگ( زەکی ب���ووە، دای���ک ل��ە دا ی.ز( 1837سەججادییش( )عەالئەددین مامۆستا و ب��ووە، دایک لە دا 1830 لە دەڵێ )کاکەی فەالحیش( دەڵێ لە )1831-باوکی بووە، دایک لە دا 1832 ی.ز( خەلیفەی شێخ عوسمان سیراجه ددینی بووە س��ااڵن ح��ەوت ب��ووە, تەوێڵەی الی ماوەیەک و خوێندن بەر خراوەتە خوێندن ب��ۆ خوێندوییەتی، ب��اوک��ی مەال الی و ساباڵغیش و سنە چۆتە عەبدواڵی پیرەباب خوێندویەتی، پاشان مەال الی و سلێمانی بۆ گ��ەڕاوەت��ەوە ناودارەکانی ئەو ناوچەیە خوێندویەتی، ئەوجا چوە بۆ بەغداد و بوە بە فەقێ زانای بە ناوبانگی کورد مفتی زەهاوی و ئیجازەی مەالیەتی الی ئەو وەرگرتووە، دیسان مامۆستا عەالئەددین سەججادی دەڵێ پاش ئیجازە وەرگرتنی لە 1859 ی.ز دا بووە بە مەالی مزگەوتی ئیمامی ئەعزەم لە بەغداد، بەاڵم لە 1862 دا بەغدای بەجێ هێشتووە و گەڕاوەتەوە بۆ سلێمانی و بوە بە ئەندامی دادگا . لە 1868 دا بە هۆی مردنی باوکییەوە دەستی لە کاری میری کێشاوەتەوە و بۆەتەوە بە مەال و دەستی کردەوە بە

پرسیاری سیاسی ئاراسته کرد ده رباره ی ئوردن و لوبنان و سوریا، ده رباره ی لوبنان و ئایا پشتگیری له

8 یان 14ی ئادار ده کات، مه یس وتی: من میوانم بۆیه وه اڵمی ئه م پرسیاره

ناده مه وه ، له وه اڵمی پرسیارێک ده رباره ی ئه وه ی ئه گه ر کلیلی زیندانی

به ده ست بێت کام له سه رۆکه زیندانیکراوه کانی میسر ئازاد ده کات وتی:

دادگای میسر دادپه ر وه ره و منیش که سێک نیم بتوانم هیچ که سێک ئازاد بکه م یان ده ستگیری بکه م.

ده رباره ی ئه و رۆژنامه نووسه ی وتبووی مه یس

زۆر جار گاڵته به سیرین عه بدولنور ده کات وتی:

سیرین ئه ستێره یه کی دیاره و منیش رێگا به خۆم ناده م باسی هیچ که سێک بکەم، چونکه

من له ژینه گه یه ک په روه رده کراوم که ئه خالق و به های مرۆڤایه تی به

من گه یاندووه ، په روه رده یه کی وا که ئه خالقی خۆم

به تاجی سه رم ده زانم، بۆیه رێگا

به خۆم ناده م باسی که س بکه م،

چونکه ئه گه ر باسی که سێک بکه م به هه رشێوه یه ک بێت ئه وا ئه ویش به هه مان شێوه

ره نگه زۆر توندتریش

وه اڵمی من بداته وه

حەسەنی فەقێیان,مەال بە وانه وتنەوە مەال و قزڵجی عەلیی م��ەال ک���وڕی سەعید مەال و مەزناوەیی مەحمودی ئەفەندیی نایب ئۆغڵیی کەرکوک و مەال عەزیزی موفتی سلێمانی لە ناوبانگترین ڕێچکەی ب��ە ه��ەر ب���وون، فەقێکانی باوکیا تەریقەی گرتوەتەبەر و بووە بە خەلیفەی شێخ بەهائه ددینی کوڕی شێخ شێخ مامۆستا تەوێڵە.وەکو عوسمانی موحەمەدی خاڵیش لە )مفتی زەهاوی( یەکەیدا نوسیویەتی، مەحوی لە ساڵی 1291ی.ک )1874-1875ی.ز(دا لەگەڵ نەفی سلێمانییەوە لە مەالیەک چەند تری هیچی ناوبراو بەغداد، بۆ کراون لە بارەی ئەم نەفی کردنە و هۆیەکەی مەحوییەوە گ��ەڕان��ەوەی چۆنیەتی و نەنوسیوە. سلێمانی، بۆ پاش لەوەو قسەی بەپێی 1883دا لە مەحوی، و بۆ حەج مامۆستا سەججادی چووە ڕێگەی و ئەستەموڵ بۆ چوە لەوێوە ئەستەم لە ک���وردەوە پیاوماقواڵنی عەبدولحەمید سوڵتان بە چاوی بووڵ ڕێزێکی سوڵتان کەوتوە، عوسمانی داوە ف��ەرم��ان��ی و لێگرتووە زۆری خانەقایەکیان لە سلێمانی بۆ کردۆتەوە مەحوی( )خ��ان��ەق��ای ب��ە ئێستا ک��ە بەناوی مەعاشێکیشی بەناوبانگە، خزمەتکردنی هەژارانەوە بۆ بڕیوەتەوە، دواتر گەڕاوەتەوە بۆ سلێمانی، تا مردنی لە سەرەتای )تشرینی یەکەمی 1906(

دا.خانەقای مەحوی

لە ح��ەج، بۆ چ��ووە ساڵی 1883 کە ئەستەنبوڵ بۆ چووە هاتنەوەیدا ئەو کاتە پایتەختی دەوڵەتی عوسمانی بوو، لە ڕێگەی پیاوە کوردەکانەوە لە

نەتەوەی بە ک��ردن ش��ان��ازی ل��ەوان��ە هەندێک لە کوردییەوە زمانی و کورد هەڵوێستی هەروەها شیعرەکانیدا، لە و ستەمکار بەرامبەر شاعیر توندی زۆرداران لە شیعرەکانیدا ڕەنگ ئەداتەوە بازرگانی ئەوانەی بەگژداچوونی لەگەڵ بەسەر ئایینەوە ئەکەن، زۆرترین بەشی و جوانی چوارچێوەی لە شیعرەکانی دەسوڕێتەوە عەشق و خۆشەویستی لە هەیە شیعری چەندیین ه��ەروەه��ا بواری ڕاستی پەرستی و فەلسەفەدا و لە ستایشی ئایینی و تەسەووفدا. مەحوى وەکو شاعیرانى سەردەمى و پێشووتر

میشیگن زان��ک��ۆی ش���ارەزای���ان���ی سیستمێکی نوێی بەرگرییان دروست کرد بۆ پاراستنی زەوی لە هەڵچوون و زریانە

گەورەکانی خۆر. ئ��ەوەی وەک نوێیەکە سیستمە ک��ردووە، ئاشکرایان دروستکەرەکانی

هێنری ئێرڵ ی تەمەن )64( ساڵ تا ئێستا 1500 جار لەالیەن پۆلیسەوە دەستگیرکراوە. هێنری تەمەن 64 ساڵ، تائێستا ئەو ئەمریکایە، )کێنتاکی(ی ناوچەی دانیشتووی )1500( جار لەالیەن پۆلیسەوە دەستبەسەر کراوەو خراوەتە تورکی، نێتی مای پێگەی هەواڵێکی بەگوێرەی زیندانەوە. ئێرڵ بۆ یەکەمجار لەساڵی )1970(دا کاتێک لەالیەن پۆلیسەوە دەستگیرکرا تەمەنی )20( سااڵن بوو، تاوانەکەشی ئەوەبوو تائێستا کاتەوە لەو هەڵگرتبوو، چەکی مۆڵەت بەبێ کە )1500( جار دەستگیر کراوەو زۆرترین تاوانیشی بێزارکردنی هاواڵتیانە لەکاتی مەستبوونیدا و پشوودانیەتی لەناو زەوی و

خانووی خەڵکیدا بەبێ وەرگرتنی مۆڵەت.بەند تێدا هێنری کە گرتووخانەیەی ئەو پاسەوانانی دەبینن و خۆیاندا لەبەردەمی تاوانبارە ئەو زوو زوو کراوە،

سه ر ده نێرێته خۆی رۆبۆتی یه که م چین واڵتی واڵتی چین روسیا، ئه مریکاو دوای له مانگ، رووی رۆبۆت ده یه وێت که ده بێت جیهان واڵتی سێهه م

له سه ر رووی مانگ دابه زێنێت.چین واڵت��ی رای��گ��ه ی��ان��دووه : CNN م��اڵ��پ��ه ڕه دابه زاندنی رۆبۆتێکی له سه ر رووی مانگ باڵوکرده وه له تایه ی شه ش که )Jade Rabbit( ناوی به ژێردایه و چوار کامێرای پێشکه وتووی پێوه یه و چه ند توانای هه ڵکه ندن و ئامێریکی میکانیکی پێوه یه که له مه تر 30 له هه یه )سامپڵ(ی نموونه وه رگرتنی

ژێر خاکه وه .خۆر وزه ی ب��ه رۆب��ۆت��ه ک��ه راش��ی��گ��ه ی��ان��دووه : توێژینه وه و گه ڕان هه یه توانایدا له و کارده کات نزیکه ی ماوه ی له ئه نجامبدات مانگ رووی له سه ر سێ مانگدا، کێشی ئه و رۆبۆته ته نیا 140 کیلۆگرامه و سه ر چاودێری هه یه توانای پێوه یه ته لیسکۆبێکی ئاسانی به له زه وییه وه رووی ئه ستێره ی تر بکات و

مامه ڵه ی پێبکرێت.

گرتووخانەکە بەماڵی هێنری ناودەبەن، هێنری شەش هەزار ڕۆژی تەمەنی لەگرتووخانەدا بەسەر بردووە، هەر لەناو گرتووخانەشدا ساڵیادی ڕۆژی لەدایکبوونی بۆ کرایەوە، کاتێک تەمەنی بوو بە

)64( ساڵ.

ئەستەنبوڵ بە دیداری سوڵتان عەبدول سوڵتان و ئەگات، دووەم حەمیدی دڵ بە مەحوی تەسەوفی و عیلم زۆر ئەدات بڕیار لەبەرئەمەش هەر ئەبێت، خانەقایەکی بۆ بکرێتەوە لە سلێمانی، و ن��اس��را. مەحوی خانەقای بە کە مەحوی لە دوای گەڕانەوەی بۆ سلێمانی و لە خانەقاکەی بەردەوام دەبێت لە وانە ووتنەوە زانست و ڕابەریکردنی خەڵک لە

تەسەووفدا.کاتەکانی خانەقاکەیدا لە مەحوی بۆ سێ بەش دابەش دەکات، بەشێکی بۆ وانەووتنەوە و بەشێکی بۆ دانیشتن لەگەڵ خەڵک و ئامۆژگاری کردنیان و بە شێکی تری بۆ نوێژ و یادی خوا و

بیرکردنەوە.کەسایەتی مەحوی

سوور و بااڵبەرز پیاوێکی مەحوی رێشێکی ب��ووە، چ��اوگ��ەورە و وسپی هێمنی و نەرمی بە و هەبووە درێژی ق��س��ەی ک����ردووە، م��ێ��زەری سپی و ک���ەواو س��ەڵ��ت��ەی ل���ەب���ەرک���ردووە، و خولیای ژیانییەوە سەرەتای لە هەر و هەست گەرمی و بووە گۆشەگیری ئاوەاڵ بۆ شیعری دەرگ��ای سۆزەکانی خێزانەی و ژینگە ئەو هەروەها کرد، مەحوی تیا پەروەردە بووە کردوویەتی هەروەها ت��ەس��ەووف، شاعیرێکی بە تەواوکردنی و وەردەکاربوو شاعیرێکی هەندێک لە قەسیدەکانی لە مانگێکەوە

تا ساڵێکی خایاندووە.ناوەڕۆک و ڕووخساری هۆنراوەکانی

و مانا لەسەر مەحوی شیعرەکانی بیرکردنەوەیەکی تەواو قوڵ ئەوەستێت لەسەر ه��ۆن��راوەک��ان��ی بەگشتی و ئ��ەدوێ��ت، ج��ی��اواز ت���ەوەری چەندین

ع��ەرەب��ى ع����ەرووزى کێشى ل��ەخ��ۆى قافییە یەکێتى هەروەها بەکارهێناوە، بەواتایەک کە سەرانسەرى پاراستووە، هۆنراوەکە لەسەر یەک قافیەیە. بەهۆى ئەوەى زمانى کوردى لەو سەردەمەدا هێز و تینى ئێستاى نەبووە، مەحوى وشەى بەکارهێناوە، زۆر عەرەبى و فارسى زۆرى وردەکارى و وشەکارى هەروەها دەربڕینى وشە بەدواى و بەکارهێناوە

گراندا گەڕاوە.لەگەڵ مەحووی کاتدا هەمان لە و فارسی زمانی بە ک��وردی��دا زمانی

عەرەبی چەندین هۆنراوەی نووسیوە.

دەتوانێ مانگە دەستکردەکان و سیستمە کارەباییەکانی نزیک لە زەوی و تۆڕەکانی کارەبا و پەیوەندییەکان لە شەپۆلەکانی لەوانەیە کە بپارێزێت خ��ۆر پالزمای ببێتە هۆی بێبەشکردنی زەوی لە هەموو

رووناکییەکی بەرهەم هاتوو لە کارەبا.

کە ل���ەوەی بریتییە سیستمەکە شەپۆلە گەیشتنی لە بەر خولەک 20دەدات هۆشداری گەرمایی بەهیزەکانی خۆ تەواوی ئامادەسازی وەرگرتنی بۆ سیستمەکانی کوژاندنەوەی و پاراستن

بەرهەمهێنانی کارەبا.