www.jamawarnews.com № 735 :هەفتەنامەیەکی سیاسییە حزبی سۆسیالیست دیموکراتی کوردستان دەریدەکات № سێشەممة № 17/بەفرانبار /2712 کوردی № 2013/02/05 زایینی № ساڵی 32 № 8 الپەڕە № ژماره

پێدەچێت مۆرینۆ بگەڕێتەوە بۆ چێڵسی ل7

№

که سی شۆڕشگێڕ ل6

№

ئاواتەکانى کورد لە عیراق نایەنەدی ل5

№

به ڕێز محه مه دى حاجى مه حمود پێشوازیکرد له باڵیۆزى کۆمارى ئیسالمى ئێران له عێراق

به یاننامه ى بزووتنه وه ى خوێندکارانى کوردستان له باره ى سوتانى به شی ناوخۆیی )فیرده وس( له سلێمانى

سەرۆکى لیژنەى جێبەجێکردنى مادەى 140 لە کەرکوک:

بوودجەى مادەى 140پێشتر 172 ملیار بوو ئەو بڕەش کەم بوو بەشی نەدەکرد، بۆیە داوامان کرد ئەو بڕە زیاد بکرێت

سەرۆکى کۆمەڵەى کوردستانێکى سەوز:

ئەمساڵ ڕێژەى سەوزاى لە هەرێمى کوردستان دەگاتە لە %11

بەڕیوەبەرى کەشناسى سلێمانى:

486 ملم باران باریووە ئەم ڕێژەى باران بارینە لە ساڵى ڕابردوو زیاترە

له 2013/2/4 دوێنێ پێشنیوه ڕۆى ش��ارى ل��ه خ��ۆى تایبه تى ب��اره گ��اى حاجى م��ح��ه م��ه دى ب��ه ڕێ��ز سلێمانى ژماره یه ک ئاماده بوونى به مه حمود حزبى سیاسى مه کته بى ئه ندامانى له کوردستان دیموکراتى سۆسیالیست دانایى به ڕێز حسن له کرد پێشوازیی فه ڕ باڵیۆزى کۆمارى ئیسالمى ئێران له

عێراق و وه فدێکى یاوه رى.له ره وشى سیاسى له دیدارێکدا باس ئه مڕۆى عێراق و ناوچه که کراو تیشک ناوچه که و دۆخ��ه ى ئ��ه و س��ه ر خرایه گۆرانکارى ئ��ه و گرتۆته وه ، عێراقى که لێوه کرا باسیان رووداوان����ه ش و ل��ه م��اوه ى راب����ردوو رووی���ان���داوه و تا هه نووکه به رده وامیان هه یه ، کاریگه رى له سه ر ن��اوچ��ه ک��ه ش رووداوه ک���ان���ى

پرۆسه ى سیاسى عێراق شیکرایه وه .ه��ه ر ل��ه و دی���داره دا ب��اس له کێشه و الیه نه هێزو ن��ێ��وان ناکۆکییه کانى به پێویست کراو عێراق سیاسییه کانى

کێشه و چاره سه رى گفتوگۆ به زان��را خۆشیه وه الى بکرێت، ناکۆکییه کان باڵیۆزى ئێران له عێراق جه ختى له سه ر پشتیوانى و هاوکارى کۆمارى ئیسالمى ئێران کرده وه له یامه رتیدانى عێراق له به تایبه ت کێشه کاندا، چاره سه رکردنى

کوردستان هه رێمى نێوان کێشه کانى هێورکردنه وه ى ئامانجى به به غداد و پرۆسه ى سیاسى عێراق و ته ئکید له سه ر هه مه الیه نه هاوکارى و هه ماهه نگى کرایه وه له پێناو عێراقێکى یه کگرتوویى

دیموکراسى فیدراڵدا.

بزووتنه وه ى رێکخراوى وه ک ئێمه نیگه رانى کوردستان خوێندکارانى به و به به رامبه ر ده رده ب��ڕی��ن خۆمان ک��اره س��ات��ه ج��ه رگ��ب��ڕه ى ک��ه به هۆى له فیرده وس ناوخۆیى به شه سوتانى به هۆیه وه که رووی��دا سلێمانى شارى له ده ست گیانیان خوێندکار ژماره یه ک

داو ژماره یه کى تریش برینداربوون.خۆمان سه ره خۆشى پرسه و لێره وه و خوێندکاران سه رجه م ئاراسته ى و به گشتى کوردستان مامۆستایانى شه هیده کانى خوێندکاره که سوکارى هیواى و ده ک��ه ی��ن ک��اره س��ات��ه ئ��ه و خوێندکاره بۆ چاکبوونه وه ش زوو

برینداره کان ده خوازین.سه لماندنى تر جارێکى رووداوه ئه م که که مته رخه مى له هه ندێک له به شه

هه یه و خوێندکاراندا ناوخۆییه کانى هه رێمى حکومه تى به ئه رکى لێره وه وه زاره ت���ى به تایبه ت و ک��وردس��ت��ان کوردستانى هه رێمى بااڵى خوێندنى تایبه ت لیژنه یه کى به زوویى ده زانین، به لێکۆڵینه وه له رووداوه که پێکبهێنێت بوون که مته رخه م الیه نانه ى ئ��ه و و

یاسایی لێپرسینه وه ى رووب����ه رووى بکاته وه .

و حکومه ت له داواکاریشین هه روه ها که خێرایى به په یوه ندیداره کان الیه نه چاکسازى ئه نجامدانى ب��ه هه ستن که موکوڕى ئ��ه و چ��اره س��ه رک��ردن��ى و به گشتى خوێندکاران که وکێشانه ى و خوێندکارانى به شه ناوخۆییه کان به له ک��ردن رێگریی بۆ هه یانه تایبه ت دڵته زێنى رووداوى دووباره بوونه وه ى

له م شێوه یه .له سه ره خۆشیمان پرسه و دووب���اره بنه ماڵه ى ئه و خوێندکاره کۆچکردووانه

مه کته بى سکرتارییه تى بزووتنه وه ى خوێندکارانى کوردستان

2013/3/4

س��ەرۆک��ى س��دی��ق، ڕەش ک��اک��ە 140 م��ادەى جێبەجێکردنى لیژنەى تایبەتى دیدرێکى لە کەرکوک لە دەکات ئەوە بۆ ئاماژە ~قۆناغەکانى جێبەجێکردنى بۆ «زیاتر ئێمە ئێستا تا 140 م��اددەى لە 36000 چەکى قەرەبوومان داوەتە خەڵکى ئاوارە هەروەها نزیکەى 11000 عەرەبی داوەت��ە قەرەبوومان چەکى ماویشن ک��ە ئ��ەوان��ەى وە ه���اوردە کەس 8000 ل��ە زی��ات��ر ک��وردەک��ان

چاوەڕوانن ئەمساڵ چەک وەرگرن«.ناوبراو هێما بۆ ئەوە دەکات »ئێستا ماددەى دژایەتى کە هەن کەس زۆر 140 ئەکەن و نایانەوێت ئەو ماددەیە

جێبەجێ بکرێت«.لیژنەى سەرۆکى سدیق، ڕەش کاکە لە 140 م����ادەى جێبەجێکردنى ڕاگەیاند ~ ب��ە ک��ەرک��وک ئالیەتى 140ک��ۆم��ەڵ��ێ��ک م����اددەى

ئێستا تا کە هەیە خ��ۆى تایبەتى کە ئ��ەوەى وەکو نەکراون جێبەجێ ئێستا تا شمال سنوورى بڕیارەکانى بە فەرمى بۆ کەرکوک نەهاتووە کارى لە هەڵوەشاوەتەوە ڕاستە پێبکرێت بڕیارەکانى وە وەزی��ران ئەنجومەنى مەجلیسی قیادەى سەورە تاکو ئێستا خوێندنەوەى نوێنەراندا لەئەنجومەنى

بۆ نەکراوە وە هەروەها ئەو ناوچانەى ک��ە ل��ە ک��ەرک��وک داب��ڕێ��ن��راون لە کراوە، بۆ خوێندنەوەى پەرلەماندا لەسەر دەنگى ئێستا تاوەکو بەاڵم نەدراوە وە هەروها ئامار و سەرژمێرى کە ئەمانە کۆمەڵێک ئالیەتن پێویستە ماددەى ئەوەى بۆ بکرێن جێبەجێ

140 جێبەجێ بکرێت .تەقینەوەکانى ل��ەب��ارەى ن��اوب��راو ئێستا ڕوو خستە ئ��ەوەى کەرکوک ماددەى دژایەتى کە هەن کەس زۆر 140 ئەکەن و نایانەوێت ئەو ماددەیە جێبەجێ بکرێت ئینجا هەرکەسەو بە ئەوانەشی ئەکا دژایەتى ڕێگەیەک کەرکوک ناخۆشە پێیان زۆر ک��ە کوردستان هەرێمى سەر بگەڕێتەوە پشێوییەکە دەدەن ئ��ەوە ه��ەوڵ��ى بنێنەوە ش��ارەک��ەدا ل��ەن��او گ���ەورە نەتەوەکان نێوان ملمالنێی بیکەنە لە ئیدارە و بشێوێنن بارودۆخەکە و ماددەى و دوابکەێت کارەکانى خۆى

140 جێبەجێ نەکرێت . ل3

سەرۆکى زەردەش��ت��ى، ئ����ارارات لە س��ەوز کوردستانێکى کۆمەڵەى دیدارێکى تایبەتى ~ ئاماژە بۆ ئەوە دەکات » لە سلێمانیدا ڕێژەى زۆر ئەمە %8 بۆ %7 لە س��ەوزاى سەوزاى ڕێژەى هەولێریش لە کەمە کەمە زۆر ئەمە ئاستدایە هەمان لە ڕێژى لەگەڵ بکەین ب��ەراوردى گەر

دانیشتوان«.ناوبراو هێما بۆ ئەوە دەکات »ئەمساڵ هەرێمى ل��ە ن��ەم��ام ملیۆن پێنچ

کوردستان دەنێژرێت«.ئارارات زەردەشتى، سەرۆکى کۆمەڵەى ~ بە سەوز کوردستانێکى ملیۆن پێنچ ڕابردوو ساڵى ڕاگەیاند لە کوردستان هەرێمى لە نێژرا نمان ملیۆن پێنچ ئەماڵیش ڕواوە، 85%ى

بارانە ئەم ب��ەاڵم دەچێنرێت، نمان کەمێک چاالکییەکەى دواخستووە.

دەرەوەى لە داران��ەى ئەو لەبارەى ناوبراو دەهێنرێت هەرێمى کوردستان ووتى: ئەو دارانەى کە دێت هەندێکى بەاڵم گونجاوە، دێ��ت، ئێرانەوە لە ئێمە دارێکمان هەیە کە پێدەگوترێت ئاو بە زی��ان بەڕاستى )کالیتۆز( تر دارەک��ان��ى بە زی��ان دەگەیەنێت دارێک هیچ نایەڵێت و دەگەیەنێت بخواتەوە، ئاو خۆى دەوروب��ەرى لە هەموو دەهێنرێت کە داران��ەى ئەو کۆمەڵەى وەک ک��راوە بۆ حسابى ئەو دەمانەوێت سەوز کوردستانێکى و گۆیژ وەک خۆڕسکن کە داران��ەى چەندین ت��رش دارى م���ازوو ب���ەڕوو لە دارى تر هاوشێوەى لەوە بڕوێنین

شاخەکاندا. ئەوەشى خستە ڕوو ئەمساڵ بەتەماین

ڕێژەى سەوزاى لە هەرێمى کوردستان هەڵمەتى کۆتاى لە %11 لە بگاتە ئەو مەرجێک ب��ە ناشتندا ن��ەم��ام داهاتوودا سااڵنى لە بڕوێن نەمامانە

زیاتر دەبێت. ل4

ب��ەڕێ��وەب��ەرى ح���ەس���ەن، دارا ~ بە سلێمانى کەشناسى 2/7 دەک��رێ��ت پێشبینى ڕاگەیاند شەپۆلێکى باران بارین لە ناوچەکانى

سلێمانى و دەوروبەرى.بەڕێوەبەرى کەشناسى دارا حەسەن، ڕێژەى زیادکردنى لەبارەى سلێمانى ئەوە خستە ڕوو »لەچاو بارین باران پاردا ڕێژەى باران بارین زیادى کردووە بە جۆرێک پار ساڵ لەم کاتەدا 275 ساڵدا لەم بەاڵم باریبوو، باران ملم

486 ملم باران باریووە«.کە بومەلەرزەى ئەو لەبارەى ناوبراو ڕۆژ یەکشەممە لە سلێمانى ڕوودا وتی پلە 3.5 پلەى بە بومەلەرزەیە ئەو بوو دوو چرکەى خایاندو هیچ زیانێکى

گیانى و ماددى بەدواوە نەبوو .لەبارەى پلە مەترسیدارى بومەلەرزەوە دەکات ئەوە بۆ هێما حەسەن دارا سفرەوە لە پەلەیە 9 »بومەلەرزە دەست پێدەکات تاوەکو 9 هەتاوەکو 3.5 خەڵک هەستى پێناکەن و پاشان مەترسیدار سەر ب��ەرەو 5 پلەى لە

دەبێت کە شوکر تا ئێستا ئەو پلەیە لە هەرێمى کوردستان تۆمار نەکراوە«.

ئ��ەن��دام��ى ن��ەج��ی��ی��ب، نەجیبە لە عێراق، نوێنەرانى ئەنجومەنى ~ تایبەتى دی��دارێ��ک��ى »ئەمڕۆ دەک��ات ئ��ەوە بۆ ئ��ام��اژە ک��ۆب��وون��ەوە ل��ە ن��ێ��وان ئ��ەن��دام پ��ەرل��ەم��ان��ەک��ان��ى ه��اوپ��ەی��م��ان��ى هاوپەیمانى کوردستانى و سەرۆکى لیستى س��ەرۆک��ى و نیشتمانى بە س��ەب��ارەت دەک��رێ��ت عێراقییە پرسی کرێی کۆمپانیاکانى نەوت«.

دەک��ات » ئ��ەوە بۆ هێما ن��اوب��راو 250000 ڕۆژێکدا لە هەرێم دەبێت

بەرمیل ڕەوانەى دەرەوە بکات.ن��ەج��ی��ب��ە ن��ەج��ی��ی��ب، ئ��ەن��دام��ى بە عێراق نوێنەرانى ئەنجومەنى ئەمڕۆ بڕیارە ڕاگەیاند ~دەنگ عێراق نوێنەرانى ئەنجومەنى بدات بودجە یاسای پڕۆژە لەسەر ڕاپۆرتەکانى دارایی لیژنەى چونکە خۆى لەسەر بوودجە تەواو کردووە سیاسیەکان الی��ەن��ە ئ��ەگ��ەر و لەسەر دەنگدانى ئەوا ڕێکبەکەون دەکرێت و ئەگەر ڕێککیش نەکەوتن درێژ شەممە پێنج ت��اوەک��و ئ��ەوا

دەکرێتەوە .

داواکارییەکانى ب��ارەى لە ناوبراو کورد لە بوودجەى 2013 وتى ئەمڕۆ هاوپەیمانى نێوان لە کۆبوونەوە هاوپەیمانى کوردستانى و سەرۆکى لیستى س��ەرۆک��ى و نیشتمانى بە س��ەب��ارەت دەک��رێ��ت عێراقییە و نەوت کۆمپانیاکانى کرێی پرسی ڕۆژێکدا لە هەرێم دەبێت هەروەها دەرەوە ڕەوان��ەى بەرمیل 250000دەک��ەن قسە ه��ەروەه��ا و ب��ک��ات س��ەب��ارەت ب��ە پ��رس��ی ب��وودج��ەى ئیستیحقاقی ئەمە کە پێشمەرگە هەرێمى کوردستانە و چەند ساڵێکە و بدرێت پێویستە لێی بەشین بێ پێویستە حکومەتى ناوەند بوودجەى بدات خاڵێکى پێشمەرگە هێزەکانى بەرژەوەندى لە کە گرنگ زۆر ترى کوردستاندا هەرێمى حکومەتى ناوەند حکومەتى کە ئەوەی نییە هەرێمى بوودجەى بەشە ئەتوانێت پابەند ئەگەر ببڕێت کوردستان حکومەتى یاساکانى ب��ە نەبێت نەوتى دەرەوەى ناردنە بە ناوەند نەدات ڕێگە ئەگەر یاخود هەرێم لە کە مۆبایل کۆمپانیاکانى بەو کە کاربکەن کوردستاندا هەرێمى

پێداون. ڕێگەى ناوەند حکومەتى وەرت��ێ ئەحمەد ت��رەوە لەالیەکی بە کوردستان پەرلەمانی ئەندامی ئەمڕۆ ک��ە ڕاگ��ەی��ان��د ~سێشەممە کۆبوونەوەکانی پەرلەمان بوودجەی یاسای پرۆژە بە تایبەت کوردستان لەپەرلەمانی ه��ەرێ��م پ��رۆژە ن��او لە دەستپێدەکاتەوە دەستکەوتی چەندین یاساکەشدا تێدایە بۆ الوان لەوانە دروستکردنی لەسلێمانی الوان م��اڵ��ی بینای چەندین دروستکردنی ه��ەروەه��ا

یاریگا. ل3

بڕیارە ئەمڕۆ ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق دەنگ لەسەر پرۆژە یاسای بوودجەی 2013 بدات، لە پەرلەمانی کوردستانیش گفتوگۆکان لەسەر بوودجە بەردەوامن

تایبەت بە ~

تایبەت بە ~

تایبەت بە ~

تایبەت بە ~

№

№

№

№

www.jamawarnews.com 2 | ساڵی 32 | ژماره 735 | 2013/02/05 | سێشەممەهەواڵ و ڕاپۆرت

کوردستان هه رێمى س��ه رۆک��ای��ه ت��ى توندى ئیدانه ى راگه یه ندراوێکدا له ده کات که رکوک شارى ته قینه وه که ى پیالنێکى هیچ جۆره رایده گه یه نێت و ته بایى و ئاشتى ناحه زانى و نه یاران پ��اش��گ��ه زب��وون��ه وه ى ه���ۆى نابێته ش��ارى س��ه رب��ه رزه ک��ان��ى هاوواڵتییه و ڕه وا داواک��اری��ی��ه ل��ه ک��ه رک��ووک خواره وه ئه مه ى ده ستوورییه کانیان،

ده قى راگه یه ندراوه که یه : 2013/2/3 ی��ه ک��ش��ه م��م��ه ڕۆژى ش��ارى پۆلیسى به ڕێوه به رایه تیى هێرشى ب���ه ر ک��ه وت��ه ک���ه رک���ووک تیرۆریستى تاقمێک ن��ام��ه ردان��ه ى ژماره یه کى ئه نجامدا له و خۆکوژه وه زۆرى هێزى پۆلیس و هاوواڵتى شه هید و بریندار بوون. ئامانجى تیرۆریستان ل��ه ه��ێ��رش��ک��ردن��ه س���ه ر پ��ۆل��ی��س و دیکه ى ئه منییه کانى داموده ستگه

کۆڵه گه ى تێکدانى که رکووک شارى و ک��ه رک��ووک پاراستنى سه ره کیى ئ��ه وه ى بۆ ده رووب����ه ره ناوچه کانى ئاسووده یى و پێکه وه ژیانى دانیشتوانى

که رکووک بشێوێنن. ئه و ئیدانه ى توندى به زۆر ئێمه و ده ک��ه ی��ن نامرۆڤانه یه پ��ه الم��اره سه ره خۆشى له که سوکارى شه هیدانى

هیواى و ده ک��ه ی��ن ک��اره س��ات��ه ئ��ه و چاکبوونه وه بۆ بریندارانى ئه و ڕووداوه الیه نه له داوا ده خوازین. دڵته زێنه هه رێم حکوومه تى پێوه ندیداره کانى توانایه کیانه وه هه موو به ده که ین ڕووداوه ئ��ه و قوربانیانى یارمه تیى

تیرۆریستییه بده ن.بۆ خۆمان ته واوى پاڵپشتیى لێره دا خه ڵکى خۆڕاگرى که رکووک و پۆلیس شاره ئه و ئه منیى داموده ستگه ى و جه ختیش ڕاده گه یێنین. خۆشه ویسته ده که ینه وه هیچ جۆره پیالنێکى نه یاران نابێته ته بایى و ئاشتى ناحه زانى و هاوواڵتییه پاشگه زبوونه وه ى هۆى له که رکووک ش��ارى سه ربه رزه کانى داواکارییه ڕه وا و ده ستوورییه کانیان.

سه رۆکایه تیى هه رێمى کوردستان2013/2/3

ل��ه دی��دارێ��ک��دا ل��ه گ��ه ڵ ئ��اژان��س��ى بى وه زی��رى هه ورامى ئاشتى سى، بى هه رێمى سروشتییه کانى سامانه ک��وردس��ت��ان رای��گ��ه ی��ان��د: ده س��ت��وور هه رێمى داوه ته ده سه اڵتێکى هه موو کوردستان بۆ به رزکردنه وه ى ژێرخان، ن��ه وت ب���ۆرى راکێشانى وت��ی��ش��ى: گه یشتۆته تورکیا بۆ گواستنه وه

قۆناغى جێبه جێکردن. ئاشتى هه ورامى رایگه یاند: ده ستوورى داوه ت��ه ده سه اڵتێکى هه موو عێراق هه رێمى کوردستان بۆ به رزکردنه وه ى وتیشى: واڵت، ئ��اب��وورى ژێرخانى ره زامه ندى چاوه ڕێى هه رێم ئه گه ر هه تا بکردایه ن��اوه ن��دى گرێبه ست حکومه تى یه ک بوو نه یتوانی ئێستا

له و 50 گرێبه سته ئیمزا بکات له گه ڵ له سه ر رێککه وتنى کۆمپانیاکان

کردووه .هه ورامى له باره ى راکێشانى نه وت بۆ تورکیا رایگه یاند: له ساڵى رابردوودا ح��ک��ووم��ه ت��ى ه��ه رێ��م ب��ڕی��اری��دا به ڕاکێشانى هێڵێکى بۆرى گواستنه وه ى نه وت تورکیاوه له رێگه ى تا ن��ه وت تواناى که بکات جیهان هه نارده ى هه یه له ڕۆژێکدا یه ک ملیۆن به رمیل کاره کانى وتیشى بگوازێته وه ، نه وت ئه و پڕۆژه یه ش له ئێستادا گه یشتۆته له ئه وه ش و جێبه جێکردن قۆناغى فیدراڵى ده س��ت��وورى چ��وارچ��ێ��وه ى

عێراقدا ئه نجام ده دات.

باڵویانکردۆته وه ه��ه وال سه رچاوه کانى توانیویانه تر جارێکى هاککه ره کان که سه رۆک مالکى ن��ورى تایبه تى سایتى

وه زیرانى عێراق هاک بکه نه وه 0به پێى زانیارییه باڵوکراوه کان، پێده چێت بووبن، کوێتى گروپێکى هاککه ره کان له سه ر وێب سایته که وێنه ى دوو ئافره تى تێدایه و که ئه گرین و ئه ڵێن ره شپۆشى ده سه التى و ئه که وین سه ر زوان��ه به م

به شار ئه سه د له سوریا ئه ڕوخێت0که نوسراوه نامه یه ک وێنه که دا پاڵ له نورى مالکى وه ک به شار ئه سه دى سه رۆکى ک��ردووه ده ستی که ناساندوه سوریا خۆپیشانده رى هاواڵتیانى کوشتنى به

سوننه له شاره کانى عێراق0پێکردنێک گاڵته وه ک هه روه ها نامه که به ناوى مالکى گۆریویه تى بۆ حالکى و کۆمه ڵێک ئیهانه کردن و سوکایه تى کردن

به نورى مالکى سه رۆک وه زیرانى عێراقى تێدایه .

له م باره یه وه )عه لى موسه وى ( راوێژکارى لێدوانێکدا له مالکى نورى راگه یاندنى جاره دووه م بۆ ئه مه که رایگه یاندوه ئه که ن مالکى هاک هاککه ره کان سایتى بۆ به رده وامن هه وڵه کان ئێستادا له و گه رانه وه ى وێب سایتى مالکى بۆ دۆخى

جارانی.

سه رۆک ئه ردۆگان ته یب ره جه ب وه زیرانى تورکیا پێش ئه وه ى بروات بۆ چیک له پرێس کۆنفرانسێکدا له فرۆکه خانه ى ئه تاتورک له به رامبه ر ئیسرائیل حکومه تى ره فتارى به تورکیاو ده ول��ه ت��ى رای��گ��ه ی��ان��د: � ئیسرائیل ره فتاره کانى میژوو یان له بیرناچێته وه که کردویه تى و فه له ستین والتى به به رامبه ر

والتانى ناوچه که 0وتیشى: ه��ه روه ه��ا ئ���ه ردۆگ���ان ئ��ه ن��ق��ه ره ب��ه ت��ون��دى ئ��ی��دان��ه ى هه ڵسوکه وته کانى ئیسرائیل ئه کات به وه ى که هێرشى ده ستپێکردۆته وه له دژى هاوالتیانى بیتاوانى سوریا0ناوبراو وتیشى: له ئێستادا ئه نقه ره یه کیتى ک��اردان��ه وه ى چ��اوه روان��ى هێرشه کانى ئاست له ئه وروپایه ئیسرائیل بۆ سه ر سوریاو کوشتنى

هاوالتیانى بێتاوانى سوریا0ئه ندام به بوونى به س��ه ب��اره ت ئ��ه ردۆگ��ان ئ��ه وروپ��ا یه کێتى له داوا پێویستى رون��ک��ردن��ه وه ى وت����ى: رێ��ک��خ��راوى ش��ه ن��گ��ه��اى له والتانى هه ریه ک له پێکهاتوه قیرغستان، کازاغستان، )چین،

تاجیکستان، روسیا( ئه م رێکخراوه دام���ه زراوه و ) 1996( له ساڵى ئه وروپایه و یه کێتى هاوشێوه ى به دیلیک وه ک تورکیا حکومه تى نه بوونى ئه ندام به له به رامبه ر ئه ندامیه تى ئه وروپا یه کێتى له رێکخراوى ل��ه پێشکه شکردوه

شه نگهای0یه کگرتوه کانى ویالیه ته پێشتریش ئه مریکا ره خنه ى توندى ئاراسته ى ل��ه وه ى ک��رد ئه نقه ره حکومه تى ناتۆیه و رێکخراوى ئه ندامى که به شدار شه نگهاى له ئه یه وێت

بێت0پرسى چ���اره س���ه رى ل���ه ب���اره ى ئه نجامدانى و تورکیا له ک��ورد ئئۆجه الن، ل��ه گ��ه ڵ گفتوگۆکان سه رۆک ئه ردۆگان ته یب ره جه ب وه زی��ران��ی ت��ورک��ی��ا رای��گ��ه ی��ان��د: پارتی ئه ندامانی داد »وه زی��ری ئاشتی و دیموکراسی ده ستنیشان ده کات بۆ ئه نجامدانی کۆبوونه وه ی ئۆجه الن عه بدوڵاڵ له گه ڵ دووه م هه تا وتیشى ئیمرالى، زیندانى له دیارى کۆبوونه وه که کاتى ئێستا

نه کراوه .

ئه و وتیشى :»ئامانجی ئه ردۆگان هه واڵگیری ده زگای کۆبوونه وانه ی ئ��ۆج��ه الن ت��ورک��ی��ا و ع���ه ب���دواڵ دانانى بۆ په که که یه رازیکردنى په که که و بێت ئه گه ر و چ��ه ک ئۆپەر اسیۆنه دان��ه ن��ێ��ت چ��ه ک ده بێت، درێژه یان سه ربازییه کان سیاسه تى دژى ئێمه وتیشى تورکیادا له و په رستین ره گ��ه ز کێشه ى ب��ه ن��اوى ن��ه م��اوه شتێک کورد، به ڵکو ئه وه ى هه یه کێشه ى ناتوانرێت ئێستادا له تێکدەرانە،

ئینکارى له بوونى کورد بکرێت.

ده کات ئاشکراى سلێمانى پارێزگارى وه زیرانه وه ئه نجومه نى له الیه ن که رووداوى له لێکۆڵنه وه بۆ لیژنه دوو ن��اوخ��ۆى له به شى ئ��اگ��رک��ه وت��ن��ه وه پێکهاتووه سلێمانى له ف��ی��رده وس ئامانجى به لیژنه کان له یه کێک و فه رمانگه ئ��ه داى له لێکۆڵینه وه یه خاوه نى هاوکات و په یوه ندیداره کان ئیداره ى ناوخۆییه که و به شه بیناى به مه به ستى دادوه ره و له الیه ن بیناکه

لێکۆڵینه وه ده سگیرکراون.دوێنێ 4ى شوبات له بیناى پارێزگاى به هرۆز ئاماده بوونى به سلێمانى سلێمانى پارێزگارى ساڵح محه مه د سلێمانى ش���اره وان���ى س��ه رۆک��ى و سلێمانى پۆلیسى به رێوه به رى و شارستانى به رگرى به رێوه به رى و په یمانگاى س��ه رۆک��ى و سلێمانى به رێوه به رى و سلێمانى ته کنیکى به ڕیوه به رى و سلێمانى ته ندروستى کۆنگره یه کى سلێمانى ک��اره ب��اى سه باره ت به رێوه چوو ڕۆژنامه وانى بیناى له ئاگرکه وتنه وه رووداوى به گه ره کى له فیرده وس ناخۆى به شى بوو تایبه ت که سلێمانى سه رچنارى ته کنیکى په یمانگاى خوێندکارانى به 3که س ل��ه رووداوه ک��ه دا و سلێمانى 40 نزیکه ى داو ده س��ت له گیانیان

خوێندکاریش بریندابوون.پارێزگار دڵگرانى به رووداوه که ده ربڕى و س��ه ره خ��ۆش��ى ل��ه ک��ه س و ک��ارى قوربانییه کان کرد و وتى: ئه نجومه نى وه زیران بریاریداوه له سه ر ئه و رووداوه

پێکبهێنێت لێکۆڵینه وه لیژنه ى دوو ب��ۆ زان��ی��ن��ى ه��ۆک��ارى رووداوه ک����ه و فه رمانگه ئ���ه داى ل��ه لێکۆڵینه وه

حکومییه کان و الیه نى که مته رخه م.دادوه ر به فه رمانى وتیشى پارێزگار له هه ریه ک لێکۆڵینه وه به مه به ستى ناوخۆییه که و به شه بیناى خاوه نى بیناکه ئ���ی���داره ى ب���ه رێ���وه ب���ه رى

ده ستگیرکراون.ه���اوک���ات پ���ارێ���زگ���ار ل���ه وه اڵم���ى قه ره بووى رایگه یاند ڕۆژنامه نووسندا که س و کارى قوربانییه کان ده که ینه وه و دواى ته واو بوونى کارى لیژنه کانى لێکۆڵنه وه ئه نجامه کان ده خه ینه روو و دادگا رووبه رووى که مته رخه م الیه نى

ده که ینه وه .س��ه ب��اره ت سلێمانى پ��ارێ��زگ��ارى بیناکه دا له خۆپارێزى به مه رجه کانى بیناکه دا له مه رجه کان رایگه یاند لیژنه کان چ��اوه ڕی��ن ب��ه اڵم ه��ه ب��وون مه رجه کان ئ��ه و ئاخۆ ده ری��ب��خ��ه ن ن��ا، ه��ه روه ک ب��وون یاخود ل��ه ک��اردا فریاکه وتنى تیمه کانى ستایشى له خۆبردوویه وه ب��ه وپ��ه ڕى که ک��رد ک��اری��ان��ک��ردووه ب��ۆ رزگ��ارک��ردن��ى خوێندکاران و وتى»کاتژمێر 2ى شه و کاتێک رووداوه ک���ه له ئ��اگ��ادارک��رام فریاکه وتن تیمه کانى ئه وێ چوومه دڵسۆزانه و له خۆبردووى به وپه ڕى ک��اری��ان ده ک����رد ب��ۆ رزگ��ارک��ردن��ى خۆشبه ختانه و خ��وێ��ن��دک��اره ک��ان خوێندکاران له زۆری��ان ژماره یه کى ئه وان هیمه تى ئه گه ر که کرد رزگار

گه لێک قوربانییه کان ژماره ى نه بوایه زۆرتر ده بوو«

ب���ه رێ���وب���ه رى پ��ۆل��ی��س��ى ب��ه رگ��رى به سه باره ت سلێمانیش شارستانى هۆى رووداوه که رایگه یاند تیمه کان له ئێستادا سه رقاڵى لێکۆڵینه وه ن له هۆى رووداوه و ئاگره که زۆر کوتوپڕو گه وره نازانین به ته واوى ئێستادا له بووه و

هۆى سه ره کى رووداوه که چى بووه .ب��ه رێ��وب��ه رى ب��ه گ��رى ش��ارس��ت��ان��ى قسه کانیدا ترى له به شێکى سلێمانى کات به زووترین تیمه کانیان رایگه یاند رووداوه ک���ه و شوێنى گه شتوونه ته فریاگواریان پێویستیه کى هه موو له ماوه یه کى توانیوویانه و بووه پێ رزگ��ار خوێندکاران زۆرب��ه ى که مدا بکه ن ئاگره که کۆنترۆڵ بکه ن ئه و سێ که سه شى به هۆى رووداوه که وه گیانیان له ده ست داوه دووانیان به هۆى نزیکى تریشیان که سێکى ئاگره که و له بووه به هۆى بێهۆش بوون له ئاودا خنکاوه .

ل��ه ب��ه ش��ێ��ک��ى ت�����رى ک��ۆن��گ��ره ڕۆژن��ام��ه وان��ی��ی��ه ک��ه دا ب��ه رێ��وه ب��ه رى سلێمانى ته ندروستى فه رمانگه ى سه باره ت محه مه د میران دکتۆر به ژماره ى قوربانییه کان رایگه یاند 46 نه خۆشخانه کرابوون ره وانه ى که س و له ژماره یه ش 40 که سیان ره وانه ى ماڵه وه کراون، 11 حاڵه تى سوتان گیانى دوانیان که هه بووه ئاگر به ل��ه ده س���ت���داوه و 7ک��ه س��ی��ان له ژماره یه ش له و م��اون نه خۆشخانه ته ندروستى ب��ارى حاڵه تیان یه ک

ناجێگره .ته کنیکى پ��ه ی��م��ان��گ��اى س��ه رۆک��ى ئه و شیاوى به سه باره ت سلێمانیش رایگه یاند: ناوخۆى به شه بۆ بینایه خوێندکار زۆرى ژم���اره ى ب��ه ه��ۆى ناچارین سااڵنه بینا بۆ به شى ناوخۆى به کرێ بگرین و مه رجه کانى شیاویش بۆ به شى ناوخۆى له الیه ن لیژنه یه کى له 9 که ده کرێت په سه ند پسپۆره وه که س پێک دێن و ماوه ى شه ش ساڵه ئه و بینایه به شى ناوخۆیه ، وتیشى: بیناکه دا له خوێندکار 144 نزیکه ى نزیکه ى ژوورى که بوون نیشته جێ 5 خوێندکارى له خۆ گرتووه و هه موو

خزمه تگوزارییه کیان بۆ دابینکراوه .

ئه نجومه نی له عێراقیه نوێنه رێکی ن��وێ��ن��ه ران��ی ع��ێ��راق رای��گ��ه ی��ان��د، له سه ر واڵت له سیاسی سیسته می ب��ن��ه م��ای ق��ه ی��ران دروس����ت ب���ووه ، گه یشتۆته ئیستاش قه یرانه ی ئه و زه حمه ته چاره سه رکردنی قۆناغێک یاخود ده بێت واز له هه ندێکیان بێنی که روونیکرده وه دیکه ، کاتێکی بۆ گه یشتۆته قه یرانه کان ئیستادا له

شه قام سه رکرده سیاسییه کان ناتوانن چاره سه ری بکه ن.

پرۆسه ی وتیشی: زه وبه عی ت��ه الل دروس��ت ق��ه ی��ران ل��ه س��ه ر سیاسی قۆناغێک گه یشته کاته ی ئه و بووه ، ناتوانرێت چاره سه ربکرێت یاخود واز له هه ندێکیان بێنی بۆ کاتێکی دیکه .

ئێستا ق��ه ی��ران��ه ی ئ��ه و ئ��ام��اژه ی��دا: ناتوانرێت چاره بکرێت چونکه گه یشته

سیاسییه کان س��ه رک��رده و شه قام ناتوانن تێپه ڕی بکه ن.

که سایه تیه ئه گه ر روون��ی��ک��رده وه : پ����ڕۆژه ل���ه واز س��ی��اس��ی��ی��ه ک��ان پڕۆژه ی به ره و بێنن، سیاسییه کانیان هاواڵتیبوون بچن ئه و کاته قه یرانه که به پێچه وانه وه ده ب��ێ��ت، چ��اره س��ه ر ناکۆکییه کان زیاتر ده بێت، له کۆتاییدا

ئاژاوه ی لێده که وێته وه .

تەندروستی وەزارەت��ی بەبریارێکی سەندیکای دوو هەر بەهاوکاری و تەندروشتی کارمەندانی و پزیشکان لەهەفتەی داهاتوو ئەو نۆڕرینگانە و کارکردنیان مۆڵەتی درەمانخانەی نییە دادەخرێن و هەروەها لەرێگەی هاوک����اری شێرپەنجە س��ن��دوق��ی

توشبووانی دەکرێت. دوای کۆبونەوەی هەردوو سەندیکای تەندروستی کارمەندانی و پزیشکان رێکەوت دک��ت��ور بەسەرپەرشتی و تەندروستی وەزی��ری حمەرەشید سەرۆکایەتی نوێنەری ئامادەبووانی بەرێوەبەرانی و هەرێ��م حکومەتی گشتی وەزارەت بریاری دوبارە پۆلین نۆرینگە بە پێداچونەوە و ک��ردن

الکۆالنەکان و رێکخستنیان درا.ڕۆژانامەوانیشدا لەکۆنگرەیەکی

ب���ەرێ���وب���ەری گ��ش��ت��ی ک���اروب���اری تەندروستی لەوەزارەتی تەندروستی م��ەح��م��ود رەش��ی��د دارا دک��ت��ور رێکخستن دووب��ارە بۆ رایگەیاند: ن��ۆری��ن��گ��ەو ئ���ەو داخ��س��ت��ن��ی و کارکردنیان مۆڵەتی دەرمانخانانەی بەسەرپەرشتی بااڵ لێژنەیەکی نییە پ��ێ��کهات. تەندروستی وەزی���ری

کاری لێژنەکە داهات��وو لەهەفتەی خ���ۆی دەک����ات و ت�����ەواوی ئ��ەو نۆرینگانەی مۆڵەتیان نیە دادەخرێن سزای کردنەوەشیان بەدووبارە و

یاسایی دەدرێن.وت��ی��ش��ی: ل��ەهەرێ��م��ی ک��وردس��ت��ان و نۆرینگە هەزار چ��وار نزیکەی

دەرمانخانەی الکۆالن هەیەسندوقی تەندروستی وەزارەت����ی شێرپەنجە توشبوانی هاوک����اری دادەمەزرێنێت و حکومەتی هەرێمیش بودجەی تایبەتی بۆ تەرخان دەکات و کارەکانی ئەم سندوقەش لەالیەن و دەبێت بەرێوەبردن ئەنجومەنی تەندروستی وەزی���ری راس��ت��ەوخ��ۆ رێگەیەوە لەو دەکات سەرپەرشتی کۆمەک و هاوکاری بۆ توشبوانی ئەو

نەخۆشیە دەکرێت

سه رۆکایه تى هه رێم :

هیچ پالنێک هاوواڵتیانى که رکوک له داواکارییه ده ستوورییه کانیان پاشگه زناکاته وه

ئاشتى هه ورامى :

بۆرى گواستنه وه ى نه وت بۆ تورکیا له چوارچێوه ى ده ستووردایه

جارێکى تر وێب سایتى نورى مالکى سه رۆک وه زیرانى عێراق هاککرایه وه

ئه ردۆگان هێرش ده کاته سه ر ئیسرائیل و ده ڵێت ئینکارى له بوونى کورد ناکرێت

خاوه نى به شه ناوخۆى فیرده وس ده ستگیرکراو لیژنیه ک بۆ لێکۆڵینه وه پێکهاتووه

ئەندامێکى لیستى عێراقییە:

قەیرانەکانى عێراق گەشتونەتە شەقام سیاسییەکان ناتوان چارەسەرى بکەن

بڕیارى داخستنى نۆرێنگە الوەکییەکان دەکەوێتە بوارى جێبەجێکردن

№№

№

№№

www.jamawarnews.com3 | 32 سێشەممە | 2013/02/05 | ژماره 735 | ساڵی

دیدار

نەجیبە نەجییب، ئەندامى ئەنجومەنى دیدارێکى ل��ە ع��ێ��راق، نوێنەرانى تایبەتى ~ ئاماژە بۆ ئەوە نێوان لە کۆبوونەوە »ئەمڕۆ دەکات هاوپەیمانى پەرلەمانەکانى ئەندام هاوپەیمانى سەرۆکى و کوردستانى لیستى س���ەرۆک���ى و نیشتمانى عێراقییە دەکرێت سەبارەت بە پرسی

کرێی کۆمپانیاکانى نەوت«.ناوبراو هێما بۆ ئەوە دەکات »دەبێت بەرمیل 250000 ڕۆژێکدا لە هەرێم

ڕەوانەى دەرەوە بکات.

عێراق پەرلەمانى ئ��ەم��ڕۆ *ئ��ای��ا بودجە یاسای پ��ڕۆژە لەسەر دەن��گ

دەدات ؟لیژنەى چونکە وای��ە ب��ڕی��ار بەڵێ لەسەر خ��ۆى ڕاپۆرتەکانى دارای��ی بوودجە تەواو کردووە و ئەگەر الیەنە سیاسیەکان ڕێکبکەون ئەوا دەنگدانى ڕێککیش ئەگەر و دەکرێت لەسەر شەممە پێنج تاوەکو ئەوا نەکەوتن

درێژ دەکرێتەوە .کارى بەرنامەى لە تر *یەکێکى لەسەر لە بریتیە پەرلەمان ئەمڕۆ

الوان و وەرزش وەزیرى کارالبردنى ئ��ای��ا ئ��ەم��ە ه��ۆک��ارەک��ەى ئ��ەوەی��ە پەرلەمان بێتە نەبوو ئ��ام��ادە کە ی��ان ه��ۆک��ارى ت��رى وەک��و گەندەڵى

لەپشتەوەیە ؟ئەندام لە هەندێک پێشتر بەڵێ، پێشکەش داوایەکیان پەرلەمانان بۆ کرد پەرلەمان سەرۆکایەتى بە وەرزش وەزیرى کردنى ئیستیجواب و الوان کە سەر بە دەوڵەتى یاسایە، پەرلەمانانە ئ��ەن��دام ئ��ەو چونکە بۆ ه��ەب��وو پرسیاریان کۆمەڵێک ئ��ەو وەزی���رە، ب��ەاڵم پ��اش ئ��ەوەى داوایەکى پەرلەمان سەرۆکایەتى پێشکەش بە ئەنجومەنى وەزیران کرد الوان و وەرزش وەزی��رى ناردنى بۆ کردنى، ئیستجواب و پەرلەمان بۆ بێتە ئامادەنەبوو وەزیرە ئەو بەاڵم پەرلەمان و لە دادگاى فیدڕاڵى تانەى ئەنجومەنى سەرۆکایەتى داواکەى لە سەرۆکایەتى ب��ەاڵم داو، نوێنەران داوە بڕیارى نوێنەران ئەنجومەنى ئامادەبوو وەزیرە ئەو ئەمڕۆ ئەگەر لێپرسینەوەى لەگەڵ دەکرێت و ئەوا ئەگەر ئامادەش نەبوو ئەوا بە غیابى

ئیستیجواب دەکرێت .الوان و وەرزش وەزی��رى *البردنى

زیاتر لێی متمانە لێسەندنەوەى و پەیوەندى بە پڕۆژەى شارى وەرزشی

بەسرەوە هەیە ؟ ئەندام کە پرسیارەکان 90%ى لە وەزیرى لە دەیانەوێت پەرلەمانەکان بەڕێز وە بکەن، الوان��ى و وەرزش کۆمەڵێکى ئ��ەع��رەج��ی( )ب��ەه��ا پ��رس��ی��ارى س��ەب��ارەت ب��ە پ��ڕۆژەى بڕێکى کە ک��ردووە وەرزش��ی شارى بەاڵم کراوە، تەرخان بۆ پارەى زۆر هەروەها و نەبووە تەواو ئێستا تا بەو سەبارەت تر پرسیارى چەندان پڕۆژەیە کە ئەندام پەرلەمانان هەیانە الوان و وەرزش وەزی���رى دەب��ێ��ت

وەاڵمیان بداتەوە.*ئایا گرنگترین داواکاریەکانى کورد کراوە لەسەر ڕێکەوتنى ئێستا تا لەگەڵ دەوڵەتى یاسا و الیەنەکانى

تر لە بودجەى 2013دا؟ئ���ەم���ڕۆ ک���ۆب���وون���ەوە ل���ە ن��ێ��وان هاوپەیمانى پەرلەمانەکانى ئەندام هاوپەیمانى سەرۆکى و کوردستانى نیشتمانى و سەرۆکى لیستى عێراقییە کرێی پرسی بە سەبارەت دەکرێت کۆمپانیاکانى نەوت و هەروەها دەبێت بەرمیل 250000 ڕۆژێکدا لە هەرێم ڕەوانەى دەرەوە بکات و هەروەها قسە دەکەن سەبارەت بە پرسی بوودجەى ئیستیحقاقی ئەمە کە پێشمەرگە و چەند ساڵێکە کوردستانە هەرێمى و بدرێت پێویستە لێی بەشین بێ پێویستە حکومەتى ناوەند بوودجەى خاڵێکى بدات پێشمەرگە هێزەکانى بەرژەوەندى لە کە گرنگ زۆر ترى نییە کوردستاندا هەرێمى حکومەتى ئەوەی کە حکومەتى ناوەند ئەتوانێت کوردستان هەرێمى بوودجەى بەشە بە نەبێت پابەند ئ��ەگ��ەر ببڕێت

یاساکانى حکومەتى ناوەند بە ناردنە دەرەوەى نەوتى هەرێم یاخود ئەگەر ڕێگە نەدات بەو کۆمپانیاکانى مۆبایل کاربکەن کوردستاندا هەرێمى لە کە کە حکومەتى ناوەند ڕێگەى پێداون.

زیاد 140 ماددەى بوودجەى *بەشە کراوە لە 172 ملیارەوە بۆ 322 ملیار لیژنەى لەالیەن ئەمە ئایا دینار داراییەوە بڕیارى لەسەر دراوە یاخود پەرلەمانەکانى ئ��ەن��دام کۆدەنگى

لەسەرە؟ پێشتر بوودجەى ماددەى 140 تەنها بوودجەى لە بوو دینار ملیار 172عێراقدا، بەاڵم ئێمە داوامان کردو ئەو ئەو بوو ئەوە و بکرێت زیاد ڕێژەیە دینار ملیار 320 بۆ کرا زیاد ڕێژە ئەوەش بە پێی نرخى نەوت کە ئەو نەوت نرخى ئەگەر دەکات زیاد بڕە

زیاد بکات .لە ب��ڕگ��ەی��ە ئ��ەم پێتوایە *ئ��ای��ا دەنگى پەرلەماندا گشتى دەنگدانى

پێویست بەدەست دەهێنێت؟هەموو دڵنیایەوە، چونکە بە بەڵێ و ل��ەس��ەرى ڕێککەوتن الی��ەن��ەک��ان بۆ هەموویان ڕەزامەندیان پیشانداوە زیاد کردنى ئەو بڕە پارەیە، چونکە ماددەى 140 ماددەیەکە ڕاستە بەشی زۆر سەر بە هەرێمى کوردستانە، بەاڵم دانیشتوانى پێکەوەژیانى هەوێنى

ناوچە جێناکۆکەکانە.ئ��ای��ا دا 2013 ب����وودج����ەى *ل����ە دەرماڵەى فەرمانبەران و پێشینەکان وەک خۆیان ماونەتەوە یاخود کامیان

زیاد دەکرێت؟کشتوکاڵ پێشینەى بە سەبارەت هەموو بیناسازى و پیشەسازى و

زیاد بووە وە هیچ زیادەیەکى ناچێتە س��ەر و س��ەب��ارەت ب��ە دەرم��اڵ��ەش کە یاسایەکین پڕۆژە چاوەڕێی ئێمە پەرلەمان ڕەوان��ەى حکومەتەوە لە پەسەندى ئێمە ئ��ەوەى بۆ بکرێت یاسایەدا پ��ڕۆژە ل��ەو ئیتر بکەین لە دەکرێت گۆڕانکارى کە دەزانین

دەرماڵەو موچەى فەرمانبەران .*ئایا پێشینەکان لە چەندەوە زیاد ڕاپۆرتى پێی بە چەند بۆ ک��راوە

حکومەت؟و تەخفیزات بوودجەدا لە ئێستا چوارچێوەى گشتى دیارى دەکرێت بۆ هەر وەزارەتێکى ئەنجومەنى وەزیران کە بە پێی یاسا بوودجەکانیان زیاد دەردەکەن ڕێنمایی ئەوانیش کراوە بۆ ئەوەى لەسەر ئەو ڕێنماییانە ئەو

بڕانە زیاد بکەن .

لیژنەى سەرۆکى سدیق، ڕەش کاکە کەرکوک لە 140 مادەى جێبەجێکردنى لە دیدارێکى تایبەتى ~ ئاماژە جێبەجێکردنى »ب��ۆ دەک��ات ئ��ەوە بۆ قۆناغەکانى ماددەى 140 تا ئێستا ئێمە قەرەبوومان چەکى 36000 لە زیاتر نزیکەى هەروەها ئاوارە خەڵکى داوەتە 11000 چەکى قەرەبوومان داوەتە عەرەبی هاوردە وە ئەوانەى کە ماویشن کوردەکان زیاتر لە 8000 کەس چاوەڕوانن ئەمساڵ

چەک وەرگرن«.ئێستا « دەکات ئەوە بۆ هێما ناوبراو زۆر کەس هەن کە دژایەتى ماددەى 140 ئەکەن و نایانەوێت ئەو ماددەیە جێبەجێ

بکرێت.کردنى جێبەجێ قۆناغەکانى *ئایا

ماددەى 140 بە کوێ گەشتووە؟ 140 ماددەى قۆناغەکانى بە سەبارەت چەکى 36000 لە زیاتر ئێمە ئێستا تا قەرەبوومان داوەتە خەڵکى ئاوارە هەروەها نزیکەى 11000 چەکى قەرەبوومان داوەتە عەرەبی هاوردە وە ئەوانەى کە ماویشن کوردەکان زیاتر لە 8000 کەس چاوەڕوانن ئەمساڵ چەک وەرگرن و عەرەبیش زیاتر لە 10000 کەس چاوەڕوانن ئەمساڵ چەک وەرگرن وە نزیکەى 45000 فایل الى ئێمە و دەکرێت لەسەر ئیشیان ڕۆژانە ماوە لەوێش ئەوەى بۆ لیژنە بۆ دەنێردرێت

لێکۆڵینەوەیان لەسەر بکرێت .لە 172 140 م��اددەى بودجەى *ئەگەر زی��اد دی��ن��ار ملیار ب��ۆ 322 م��ل��ی��ارەوە بکرێت وەکو ئەوەى کە ئێستا ئەندام پەرلەمانەکانى عێراق داواى زیاد کردنى دەکەن ئایا ئەوە کارگەرى دەبێت لەسەر زوو ماددەیە ئەو ئیشەکانى کە ئەوەى

جێبەجێ بکرێت؟ئەو زووتر ئەوەى هۆى نابێتە ئەوە نا ئەوە بەڵکو بکرێت جێبەجێ ماددەیە

ئاوارە خەڵکى قەرەبووى زووت��ر تەنها چونکە دەک��ات��ەوە، ه��اوردە عەرەبی و کەم بڕەش ئەو بوو ملیار پێشتر 172 کرد داوامان بۆیە نەدەکرد، بەشی بوو ئەو بڕە زیاد بکرێت، بەاڵم بە زیادکردنى زووتر ماددەیە ئەو ناگەیەنێت کە ئەوە م���اددەى چونکە بکرێت، جێبەجێ خۆى تایبەتى ئالیەتى 140کۆمەڵێک هەیە کە تا ئێستا جێبەجێ نەکراون وەکو ئەوەى کە بڕیارەکانى سنوورى شمال تا نەهاتووە بۆ کەرکوک فەرمى بە ئێستا هەڵوەشاوەتەوە ڕاستە پێبکرێت کارى بڕیارەکانى وە وەزی��ران ئەنجومەنى لە ئێستا تاکو سەورە قیادەى مەجلیسی لەئەنجومەنى نوێنەراندا خوێندنەوەى بۆ کە ناوچانەى ئەو هەروەها وە نەکراوە پەرلەماندا لە دابڕێنراون کەرکوک لە تاوەکو بەاڵم ک��راوە، بۆ خوێندنەوەى ئێستا دەنگى لەسەر نەدراوە وە هەروها ئامار و سەرژمێرى کە ئەمانە کۆمەڵێک بۆ بکرێن جێبەجێ پێویستە ئالیەتن

ئەوەى ماددەى 140 جێبەجێ بکرێت .

*ئ���ەگ���ەر ب���ودج���ەک���ە زی�����اد ب��ک��رێ��ت قەرەبووکردنەوەکە لە ماوەى ئەم ساڵ و

ساڵى ئایندەدا کۆتاى پێ دێت؟ببێت تەواو کە لەوەى نیم دڵنیا زۆر ئێستا چونکە بکرێت، زی��اد ئ��ەگ��ەر سنوورى قەرەبووەکان فراوان بووە هەموو پارێزگاکان ئەڵێن دێهاتەکانمان ئاواربوون و دەربەدەربوون دەیانەوێت قەرەبووەکە لە جۆرەکان سوودى خەڵکى بەجۆرێک بڕە ئێمە وات��ە بێت تیادا ئەوانیشی پارەیەکمان پێویستە کە بتوانین دڵى ئەو

هەموو خەڵکەى پێ ڕازى بکەین .لە ئێستا ک��ە ت��ەق��ی��ن��ەوان��ەى *ئ���ەم پەیماێک ئەمە ئایا دەکرێت کەرکوک برایانە ژیانى پێکەوە ئەوەى بۆ نییە لە کەرکوک تێک بدەن و نەهێڵن ماددەى

140 جێبەجێ بکرێت؟پەیامەکەى کارانە ئەو دڵنیایەوە بە کە ه��ەن ک��ەس زۆر ئێستا ئ��ەوەی��ە، دژایەتى ماددەى 140 ئەکەن و نایانەوێت

ئینجا بکرێت جێبەجێ م��اددەی��ە ئ��ەو ئەکا دژایەتى ڕێگەیەک بە هەرکەسەو ئەوانەشی کە زۆر پێیان ناخۆشە کەرکوک کوردستان هەرێمى س��ەر بگەڕێتەوە گەورە پشێوییەکە دەدەن ئەوە هەوڵى لەناو شارەکەدا بنێنەوە بیکەنە ملمالنێی نێوان نەتەوەکان و بارودۆخەکە بشێوێنن و ئیدارە لە کارەکانى خۆى دوابکەێت و

ماددەى 140 جێبەجێ نەکرێت .* هەوڵێک هەبوو بۆ ئەوەى گرێبەستە ک��ش��ت��وک��اڵ��ی��ەک��ان��ى ک���ەرک���وک ل��ەس��ەر عەرەبی هاوردە الببرێن و بدرێنەوە بە خاوەنە ئەسڵیەکانیان ئایا ئەمە کۆتاى

پێهاتووە؟ لە فەرمانگەى کشتوکاڵ ئەو گرێبەستانە 5650 ژمارەیان کە هەڵوەشاونەتەوە بە دراونەتەوە هەموویان و گرێبەستە بەاڵم خ��ۆی��ان، ئەسڵیەکانى خ��اوەن��ە هەندێکیان ئیشی دەوێت وەکو بڕیارەکانى مەجلیسی بڕیارەکانى و شمال شمولى جێبەجێ ئەوانە ئەگەر سەورە قیادەى

کە ئیجرائاتانەى ئ��ەو ئ��ەوا نەکرێت دەکات دەرى کشتوکاڵ بەڕێوەبەرایەتى

ناتوانێت بیداتە ئەو کەسە ئەساڵنە .سەربەخۆ هەرێمێکى دواى *سوننەکان دەکەن لە کاتێکدا کێشەى زەویان هەیە لەگەڵ ئایا دروست بوونى ئەم هەرێمە پێویستە یاخود کوردە بەرژەوەندى لە ڕابگیرێت هەرێمە ئەم کردنى دروس��ت

تاوەکو ماددەى 140 جێبەجێ دەکرێت؟ بەڕای تایبەتى خۆم دەڵێم کە دەتوانین ڕێگە بدەین کە هەرێمێکى سەربەخۆ لەو ناوچە دروست بکرێت بۆ ئەوەى وەزعى ئەو ناوچانە وەکو سوریاى لێ نەیەت و ئێمە بە جۆرێک پشتگیرى ئەو هەرێمە بکەین کە مەرجى خۆمان هەبێت لەگەڵیان کە دواتر ئەو ناوچانە بگەڕێننەوە بۆ سەر هەرێمى کوردستان ئەویش بە گفتو گۆ

و دیالۆگ .*هێنانى فرقەى 12 و دروست کردنى کە نییە ئەوە بۆ دیجلە ئۆپەراسیۆنى

دژایەتى ماددەى 140 بکەن و دژایەتى گەڕانەوەى ئەو ناوچانە بکەن بۆ سەر

هەرێمى کوردستان ؟کردنى دروست وتوومانە پێشتریش سیاسی مەبەستى ئۆپەراسیۆنە ئەو چونکە نادەستووریە، و پشتەوەیە لە دەبێت ئۆپەراسیۆنە ئەو فەرماندەى ن��وێ��ن��ەران��ەوە ئەنجومەنى ل��ەالی��ەن ئەوەى مالیکى ب��ەاڵم هەڵبژێردرێت، ئەو خۆى دەسەاڵتى بە و نەکردووە ف��ەرم��ان��دەی��ەى دان����اوە و ه��ەروەه��ا زیادبوونى ئەو تەقینەوانە لەئۆباڵى ئەو نەیانتوانییوە ئەوان چونکە هێزانەیە، دەوروب���ەرى ناوچەکانى ئەمنیەتى دزەیان تێکدەران و بپارێزن کەرکوک کردۆتە ناو کەرکوک و تەقینەوە ئەنجام ئامانجیان دڵنیایەوە بە وە دەدەن. ناوچانە ئ��ەو ب��ارودۆخ��ى کە ئەوەیە ناوچانە ئەو نایانەوێت و بدەن تێک . کوردستان هەرێمى سەر بگەڕێنەوە ماددەى دژى ناڵێن ئاشکرا بە ئەوان کارەکانیادا هەموو لە ب��ەاڵم ،140هەموو دژى کە دەخوێنرێتەوە ئەوە جێبەجێ دژى و کوردن هەڵوێستێکى

کردنى ئەو ماددەیەن .*کێشەیەک هەیە لە کەرکوک بەشێکى وەزارەتى لەسەر کەرکوک زەوى زۆرى بۆ ن���ەرداوە هەوڵێک ئایا بەرگریە ئ���ەوەى ئ��ەو زەوی��ان��ە ل��ە وەزارەت����ى بە بدرێتەوە و وەربگیڕێتەوە بەرگرى

خاوەنەکانیان ؟لە ب��ەاڵم داوە هەوڵمان زۆر بەڵێ، ناکرێت، بۆ خوێندنەوەى پەرلەمان 1975 ساڵى لە زەویانە ئەو چونکە بەرگرى وەزارەت��ى بە دراوە ب��ەدواوە قیادەى مەجلسی بڕیارى هەمووى وە هەڵبوەشێتەوە پێویستە س��ەورەی��ە ئ��ی��ن��ج��ا دەت��وان��ی��ن ب��ی��دەن��ەوە بە

خاوەنەکانیان .

ئەندامێکى ئەنجومەنى نوێنەرانى عێراق:

پێشینەى کشتوکاڵ و پیشەسازى و بیناسازى زیاد دەکرێن و هیچ زیادەیەکى ناچێتە سەر

سەرۆکى لیژنەى جێبەجێکردنى مادەى 140 لە کەرکوک:

ئۆپراسیۆنی دیجلە بە ئاشکرا ناڵێن دژى ماددەى 140ین، بەاڵم لە هەموو کارەکانیادا ئەوە دەخوێنرێتەوە

دیمانە: ~

دیمانە: ~

پێشتر بوودجەى ماددەى 140 تەنها 172 ملیار دینار بوو لە بوودجەى عێراقدا، بەاڵم ئێمە داوامان کردو ئەو ڕێژەیە زیاد بکرێت و ئەوە بوو ئەو ڕێژە زیاد کرا بۆ 320 ملیار دینار

№

№

№

www.jamawarnews.com 4 | ساڵی 32 | ژماره 735 | 2013/02/05 | سێشەممەڕاپۆرت

پەسەنکردنى چ��اوەڕوان��ى ل��ە گەنج بوودجەى هەرێمى کوردستانە ئەندامێکى ~ بە کوردستان پەرلەمانى بەشى پڕۆژەکانى 2013 لە ڕاگەیاند » لە تایبەتى بە تێدایە گەنجانى الوان چوارچێوەى وەزارەتى ڕۆشنبیرى و الوان کۆمەڵێک پڕۆژە تەرخان کراوە بۆ گەنجان وەرزش��ى و ڕۆشنبیرى سەنتەرى بۆ

ژمارەیەک پڕۆژەى پێشنیارکراوە«.

پێویستە حکومەت بیمەى بێکارى بۆ گەنجان دابین بکات

بە زانکۆ خوێندکارى محەمەد، ڕێبین کارە دەستى گەنج وت ~واڵتدا لە ک��ارە دەستى ئەم واڵت لە دەبێت بخرێتە ئیشەوە و بەرهەمبهێنێت

بەشێوەى ڕێکخراو. ئەوەى دەکرێت لەگەڵ بنەماى زانستى ئابوورى گونجاو نییە، بۆیە باشتر وایە ئەو پارەیەى وەک پڕۆژەى قەرزى بچوک درێژخایەنى چاودێرى گەنجان دەدرێتە بکرێت، لەگەڵ ئەوەشدا کارگەى گەورەى بەرهەمهێنانى پێداویستیەکانى ڕۆژانەى خەڵک دروست بکرێت. بەمەش گەنجان

سودمەند دەبن.وتیشى قەزرى خوێندن یەکێکى ترە لەو کارە باشانەى کە دەتوانرێت بکرێت بۆ گەنجان، گەنج کاتێک تەمەنى گەیشتە بۆیە الوازە، م��ادى تواناى س��اڵ 18دەبێت حکومەت پالنى سااڵنەى هەبێت ئەوانەى پێویستیان بە کارە بۆیان دابین دابین بۆ بێکاریان بیمەى یان بکات بکات. ئەوەى دەڵێن ئێمە بازاڕمان ئازاد بەو . نییە مەعقول موبەریرى کردوە تەنگەژەدایە لە کوردستانیش ئێستا بەهۆى زۆرى دەرچوان و نەبوونى هەلى ئەرکە ئەو حکومەت پێویستە کارەوە

بگرێتە ئەستۆ .گەنج ناتوانێ پشت ببەستێت بە

قەرزى بچوکب��ەره��ەم خ��ال��د، ڕۆژن���ام���ەن���وس بە هەرێمى ل��ە گ��ەن��ج وت ~ه��ەی��ە ک��ێ��ش��ەى دوو ک���وردس���ت���ان دووەم شوێنى کار دەرفەتى یەکەمیان نیشتەجێبوون.ئەم دوو خاڵە زۆر گرنگە لەم بێت حکومەتدا بەرنامەى لە گەر

ڕووە بەرنامەیەکى پێبێت.وتیشى گەنج ناتوانێ پشت ببەستێت بە

قەرزى بچوک.دەبێت بە پالنتر کارى بۆ گەنجان

بکرێتسیروان گەردى، بەڕێوەبەرى سەنتەرى دەبێت وت ~ ب��ە ئ��اس��ودە لە ڕووى بدرێت بە گەنج زیاتر گرنگى دۆزینەوەى هەلى کارى زیاتر بەتایبەت لە کەرتى تایبەت. پێویستە حکومەتى بدات زیاتر گرنگى کوردستان هەرێمى

گەنجان، دڵخۆشکردنى ئامرازەکانى بە ژم��ارەی��ەک ڕۆژان���ە دەبینین چونکە دەکەن تورکیا واڵتى سەردانى گەنج دەبێت بۆیە گەشتکردن، بەمەبەستى ئامرازەکانى گەنج دابینبکرێت لە هەمان گەنجان بە شوێنى زیاتر گرنگى کاتدا بدرێت بۆ ئەوەى گەنجان ئارەزووەکانیان

بێتە دى.»کارى دەک��ات ئ��ەوە بۆ هێما ناوبراو

داواو ئاست ل��ە ب��ەاڵم ب��اش��ک��راوە، دەبێت نیە«. گەنجاندا داخوازییەکانى بۆ بکرێت بۆ کارى پالنتر بە و زیاتر و شار چەندین دەبینین ڕۆژانە نمونە دەبن، دروس��ت نیشتەجێبوون گوندى ئەوەش نابن گەنجان سودمەندن بەاڵم لەم بکات ئیرادە بێ گەنجان وادەکات واڵتەدا، بۆیە دەبێت حکومەتى هەرێم لە ئایندەدا بە شێوەی پالنى ستراتیژى کار

بۆ گەنج بکات.پڕۆژە لە بوودجەى 2013 بەشى

گەنجانى تێدایەپەرلەمانى ئەندامى وەرتى ئەحمەد د. لە وت ~ ب��ە ک��وردس��ت��ان پڕۆژەکانى 2013 بەشى الوان گەنجانى چوارچێوەى لە تایبەتى بە تێدایە وەزارەتى ڕۆشنبیرى و الوان کۆمەڵێک ب��ۆ گەنجان ت��ەرخ��ان ک���راوە پ���ڕۆژە وەرزش��ى و ڕۆشنبیرى سەنتەرى بۆ پێشنیارکراوە، پ���ڕۆژەى ژم��ارەی��ەک وەزارەت��ى زومنى لە کە جگەلەوەى کاروکاروبارى کۆمەاڵیەتییە دیارە لەوێش چوارچێوەى لە هەیە پڕۆژە کۆمەڵێک سندوقى کۆمەککردنى گەنجان وە پڕۆژە کاروکاروبارى ل��ەوەزارەت��ى بچوکەکان

کۆمەاڵیەتى کۆمەڵێک پڕۆژە دانراوە.ئەمساڵ پڕۆژەى تازە دانراوە بۆ وەزارەتى ڕۆشنبیرى کە هەندێکیان بە پیوەندییان بە الوانەوە هەیە بۆنمونە دروستکردنى بینایەى ماڵى الوان لە سلێمانى هەروەها

دروستکردنى چەندین یاریگا.ل���ەب���ارەى زی���ادک���ردن���ى دەرم���اڵ���ەى خوێندکارانى زانکۆ و پەیمانگا ئەو ئەندام دەرماڵەکان ڕاستیدا لە وتی پەرلەمانە شێوەیەکى ب��ە نییە دی���ار هێشتا کراوە لەسەر قسەى دەرماڵەکان گشتى تا وەزی��رەک��ان س��ەرئ��ەوە دەمێنێتەوە چەندە دەتوانن ئەو دەرمااڵنە زیاد بکەن بوون سودمەند گەنجان لە ژمارەیەک لەبەرنامەى تواناسازى ئەوەى دەمێنێتەوە ئەوانەى لە دەرەوەى پرۆسەى تواناسازى یا پێبدرێت دەرماڵەیان کردووە داوایان قەرزیان پێبدرێت بە تایبەتى ئەوانەى لە دەرەوە لەسەر حسابى خۆیان دەخوێنن بااڵ خوێندنى و پەروەردە لیژنەى ئەمە ڕۆژى چ��اوەڕوان��ى ک��ردووە، پێشنیارى سێشەمە دەکەین کۆبونەوەکانى پەرلەمان وەزیرەکان چەندە تا دەسپێدەکاتەوە دەتوانن ئەو دەرمااڵنە خەرج بکەن بۆ ئەو

توێژانە.

ئ����ارارات زەردەش���ت���ى، س��ەرۆک��ى لە سەوز کوردستانێکى کۆمەڵەى دی��دارێ��ک��ى ت��ای��ب��ەت��ى ~ ئ���ام���اژە ب��ۆ ئ���ەوە دەک����ات »ل��ە سلێمانیدا ڕێژەى سەوزاى لە 7% بۆ هەولێریش لە کەمە زۆر ئەمە %8ئاستدایە لە هەمان ڕێژەى سەوزاى ئەمە زۆر کەمە گەر بەراوردى بکەین

لەگەڵ ڕێژى دانیشتوان«.دەک��ات ئ���ەوە ب��ۆ هێما ن��اوب��راو لە نەمام ملیۆن پێنچ »ئەمساڵ

هەرێمى کوردستان دەنێژرێت«.

*ڕووب��������ەرى س������ەوزاى ه��ەرێ��م��ى ستانداردى ئاستى لە کوردستان

جیهانیدایە؟هەیە س��ەوزای��م��ان ڕووب���ەرى دوو ڕووب������ەرى ن���اوچ���ە دەش���ت���اى و شاخاوییەکان و ڕووبەرى شارەکان، شارەکان سەوزاى ڕووبەرى ئەگەر ستاندارى ئاستى لە بکەین حساب خەڵک ئەوە لەبەر نییە، جیهانیدا زی��ات��ر خ��ەری��ک��ى دروس��ت��ک��ردن��ى س��ەوزای بە گوێى کەمتر بینایە شارەوانیدا لە هەرچەندە دەدات،

%10 لە 5%ی��ان لە کە دیاریکراوە تائێستا بەاڵم س��ەوزاى، بە بکەن لە داوم��ان ئێمە جێبەجێناکرێت، گەشتوو و ش��ارەوان��ى وەزارەت���ى مۆڵەتى لەگەڵ کە ک��ردووە گ��وزار 25%ى ل��ە ب��ە بیکەن بیناکاندا سەوزاى بۆ ئەوەى خەڵکەکە ئیجبار بەدواداچونى ئەوەدا لەگەڵ بکەن، شارەوانى بۆ ئەو زەویانەى دەکرێت بە بینا بە دواداچونیان الوازە، چونکە گرتۆتە باشى ئەرکێکى شارەوانى ڕێژەى کەوا لێکردون دواى دەست بکەن، زیاد ماڵەکاندا لە س��ەوزاى ناکات، جێبەجێى خەڵکەکە بەاڵم لەالیەکى تریشەوە ئەو پڕۆژانەى کە شارەکاندا ناو لە دەکرێت دروست حساب بۆ ئەو سەوزایانە ناکەن کە

دەکەونە بەردەم پڕۆژەکان.گوندەکانى و شاخ ڕووب��ەرى گەر ئەو بکەین ش��ارەک��ان دەرەوەى وەک ئێستا تا سەوزایانە ڕووبەرى شوێندا زۆر لە سروشى شێوەى باشە، بەاڵم لەبەرئەوەى شارستانى هێرشى کردۆتە سەر ئەو ناوچەیەش سەوزایانەش ڕووبەرە ئەو خەریکە شوێنى ب��ە دەی��ک��ەن تێکدەچێت شوقەى نیشتەجێبوون، بەاڵم ئێستا

ستانداردى لە س��ەوزاى نزمترین لە بەرزترین وە 15%یە لە جیهانى

.%35ئێستا لە سلێمانیدا ڕێژەى سەوزاى لە 7% بۆ 8% ئەمە زۆر زۆر کەمە لە س��ەزاى ڕێ��ژەى هەولێریش لە کەمە زۆر ئەمە ئاستدایە هەمان ڕێژى لەگەڵ بکەین ب��ەراوردى گەر بۆ خوڵک پێویستى و دانیشتوان

ئۆکسجین.*داواتان کردووە لە شارەوانییەکان لە کاتى ئەنجامدانى پڕۆژەکانیاندا ژمارەیە دار بەر هەڵکەندن دەکەون لەبرى ئەوە نەمامى تر لە جێگەیان

بنێژن؟لە سااڵنى ڕابردوودا لەگەڵ وەزیرى لە ک���ردووە باسمان ش��ارەوان��ی��دا هێڵێک کاتێک پ��الن��دا م��اس��ت��ەر دروست باخچەیەک یان ڕادەکێشن دەکەن گەر سەیرى ڕێگاى کەرکوک ئەو دەبینین بکەین هەڵەبجە و نزیکى ل��ە ن��ێ��ژراون داران���ەى ک��ە لە دەمەتر لە زیاتر شەقامەکاندا بە دەیکەن کە دوورە شەقامەکەوە دووساید هیشتا ئەو دارانە ناگرێتەوە، پالنەکاندا ماستەر لە لەبەرئەوە

هەڵە هەیە نەک لە هەڵکەندنەکاندا، دادەنرێت ماستەرپالنێک کاتێک سەوزاى ڕووب��ەرى حسابى دەبێت بکرێت، زۆر لە ئەندازیارەکانمان کە ماستەر پالن دادەنێن و نەخشەیەک لەسەر پ��ڕۆژەی��ەک ب��ۆ دادەن��ێ��ن نەخشەیەک کاتێک دایدەنێن مێز ڕیزە باخێک دەکەوێت بەر دادەنێن

دارى بەردەکەوێت.دەنێژرێت نەمام چەند *ئەمساڵ

لە هەرێمى کوردستان؟نمان ملیۆن پێنچ ڕاب��ردوو ساڵى لە کوردستان هەرێمى لە نێژرا پێنچ ئەمساڵیش ڕواوە، 85%ى بەاڵم دەچێنرێت، نەمام ملیۆن چاالکییەکەى کەمێک بارانە ئەم هاوالتیان ئێستادا لە دواخستووە، نەمامەوەن ناشتنى ڕووى بە زیاتر ڕواون کە نەمامانەى ئەو تەنانەت

زۆرى هاواڵتیان دەیپارێزن.دەرەوەى ل��ە دار ژم���ارەی���ەک *ئایا دەهێنرێت کوردستان هەرێمى و هەواى لەگەڵ کەش داران��ە ئەو

هەرێمى کوردستان گونجاوە؟لە هەندێکى دێت کە داران��ەى ئەو ئێرانەوە دێت، گونجاوە، بەاڵم ئێمە پێدەگوترێت کە هەیە دارێکمان ئاو بە زی��ان بەڕاستى )کالیتۆز( تر دارەکانى بە زیان دەگەیەنێت دارێک هیچ نایەڵێت و دەگەیەنێت بخواتەوە، ئاو خۆى دەوروبەرى لە هەموو دەهێنرێت کە داران��ەى ئەو کۆمەڵەى وەک ک��راوە بۆ حسابى کوردستانێکى سەوز دەمانەوێت ئەو گۆێیژ وەک خۆڕسکن کە داران��ەى چەندین ترش دارى مازوو بەڕوو و

دارى تر هاوشێوەى لەوە بڕوێنین لە شاخەکاندا.

*ڕۆڵ���ى پ��اس��ەوان��ى دارس��ت��ان چۆن دەبینیت لە پاراستنى ژینگە؟

پاراستنى پۆلیسى بەڕێوەبەرێتى هەیە ڕۆلێیان زۆر ئەمانە دارستان بەڵکو دار پاراستنى لە تەنها نەک لە پاراستنى ئاو و خاک و ئەوانەى کە داریان بڕیوە داویانن بە دادگا زۆر خزمەتى ناوچەکانى خۆیان دەکەن و

جێگا دەستیان دیارە.چەندە ت��ا کشتوکاڵ *وەزارەت�����ى

توانویەتى نەمام بەرهەم بهێنێت؟باش کارێکى کشتوکاڵ وەزارەت���ى دەکات بۆ خزمەتى ژینگەى کوردستان هەمووو ساڵێک نەمام پێدەگەیەنێت.*چەند ساڵى تر هەرێمى کوردستان ئاستى دەگ���ات���ە س�����ەوزاى ڕێ����ژەى

ستاندەر؟ئەمساڵ بەتەماین ڕێژەى سەوزاى لە %11 لە بگاتە کوردستان هەرێمى ناشتندا نەمام هەڵمەتى کۆتاى لە لە بڕوێن نەمامانە ئەو مەرجێک بە

سااڵنى داهاتوودا زیاتر دەبێت.

ئەندامێکى پەرلەمانى کوردستان:

لە پڕۆژە بوودجەى 2013 باس لە زیادکردنى دەرماڵەى خوێندکاران کراوە

ئارارات زەردەشتى، سەرۆکى کۆمەڵەى کوردستانێکى سەوز:

ئەمساڵ ڕێژەى سەوزاى لە هەرێمى کوردستان دەگاتە لە %11

ئا:~

دیمانە: عومەر غواڵمى

№پەرلەمانتارێک:

ئەمساڵ پڕۆژەى تازە دانراوە بۆ وەزارەتى ڕۆشنبیرى کە هەندێکیان بە پیوەندییان بە الوانەوە هەیە بۆنمونە دروستکردنى بینایەى ماڵى الوان لە

سلێمانى هەروەها دروستکردنى چەندین یاریگا

№

№

لە سلێمانیدا ڕێژەى سەوزاى لە 7% بۆ 8% ئەمە زۆر زۆر کەمە لە هەولێریش ڕێژەى سەزاى لە هەمان ئاستدایە ئەمە زۆر کەمە گەر بەراوردى بکەین

لەگەڵ ڕێژى دانیشتوان

№

№

www.jamawarnews.com5 | 32 سێشەممە | 2013/02/05 | ژماره 735 | ساڵی

وتارێکى )ئیندیپێندت( ڕۆژنامەی و باڵوکردۆتەوە براون(ى )دەیڤید کە ک��راوە ئ��ەوە بۆ ئاماژە تیایدا خۆى ئامانجەکانى بە هێشتا کورد گرنگترین نەگەیشتووە، عیراقدا لە

ئاواتیشیان دەوڵەتى کوردییە.وتارەکەیدا سەرەتاى لە ناوبراو سەربەخۆ »دەوڵەتى نوسیویەتی: ل��ە ب��اک��ورى ع��ی��راق گ��ەورەت��ری��ن ناسیۆنالیستەکانە. کوردە ئامانجى بە دژ پ��اس��اوى دوو ئ��ەم��ری��ک��ا یەکەم هەیە: ک��ورد سەربەخۆیى دەوڵەتێکى سێنتراڵى فرەنەتەوەیى و چانس ب��اش��ت��ری��ن ف��رەم��ەزه��ەب��ى سیاسەتەکانى جێگیرکردنى بۆ ئەمریکا فەراهەم دەکات. سیناریۆى لە هاوسەنگى ب��ەرق��ەرارک��ردن��ى جاڕدانى سەردەمى لە کە عیراق قۆناغى لە عیراقەوە لە هەڵبژاردن سیستەمێکى جێبەجێکردندایە، کە دەک���ات وێنا دیموکراسیانە شیعە عەلمانییەکان، کوردە تیایدا ن��اڕازی��ی��ەک��ان سوننە م��ەزه��ەب و

دەک����ات����ە چ����اودێ����رى ی��ەک��ت��ر. بەتوندى تائەوکاتەى کە کوردەکان بن، عیراق یەکپارچەیى پابەندى دووەمین هەردەمێنێت. خەونە ئەم سەربەخۆیى ج��اڕدان��ى پ��اس��او، بزوواندن و دەبێتەمایەى کوردەکان دەس���ت���وەردان���ى س��ەرب��ازی��ی��ان��ەى ت��ورک��ی��او ت��ەن��ان��ەت ئ��ی��ران��ی��ش، دەترسن لەمە دراوسێیەکە هەردوو ک��ە ئ��ای��دی��اى دەوڵ��ەت��ى ک��ورد لە سنورەکان لەوانەیە عیراق باکورى بەهێزبوونى ببێتەهۆى تیپەڕێنێت و پ��ێ��گ��ەى س��ی��اس��ى ک���وردەک���ان

لەدەرەوەى سنورەکانیاندا«.بەشێکیترى ل��ە ن��وس��ەرە ئ���ەم »دەوڵەتى نوسیویەتی: وتارەکەیدا واڵتێکى عیراق، باکورى لە کوردى گچکەو گەمارۆدراو بەوشکایى دەبێت. وابەستەى ئابورییەکەى ژی���ارە نەوتەکانى چاڵە کۆنترۆڵکردنى لە ئومێدەوارن کوردەکان باکورە. ڕێگەسیاسییەکانەوە کۆنتڕۆڵى بکەن. کوردستانى نەوتیشدا، بوونى لەگەڵ

ئابوریى وابەستەییەکى سەربەخۆ چونکە دەبێت، دراوسێکانیدا لەگەڵ

واڵتانەوە لەم دەبێ نەوتەکان لولە تێپەڕن. گواستنەوەى نەوت لەڕێگەى

باشورەوە کە ناوچەیەکى پڕلەجەنگە، دەبێ بەمپێیە نایەتەدى. بەکردەوە

سوریادا یا ئیران تورکیا، بەناو بڕوات«.

ت��ورک��ی��ا ل����ەم����اوەى راب�������ردودا، کۆکردنەوە و بۆ لیژنەى کۆمەڵێک ل��ەب��ارەى زان��ی��ارى هەڵسەنگاندنى پێکهێناوە، واڵتەکە ئێستاى دۆخى لیژنانەش و گ���روپ ئ��ەو زۆرب���ەى بەئەزموونەکانى جەنەڕاڵە لە بریتین لەگەڵ ت��اوەک��و دەوڵ���ەت، س��وپ��اى ه��ەڵ��س��ەن��گ��ان��دن��ى م���ەس���ەل���ەى زی��ادب��وون��ى ه��ێ��رش��ەک��ان��ی پ��ارت��ى ،)P.K.K( کوردستان کرێکارانى ئەو بەگژداچوونەوەى لەڕێوشوێنى کە بکۆڵێتەوە کوردییەش گروپە بە دەستیان )1984(ەوە ساڵى لە هەروەها کردووە. چەکدارى خەباتى دژبە جەماوەرییەکان خۆپیشاندانە زیادبوونى شەڕ لەباشورى خۆرهەاڵتى سەربازییەکانى چاالکییە واڵت، سوپاو کارى تەقینەوە لەناوچەکانى بنکەى چەندین کە واڵتدا خۆرئاواى س��ەرب��ازى و دام�����ەزراوەى س��ەر بە کراونەتە تیایدا دەوڵ��ەت ئاسایشى تورکیا بۆ گەورەى کێشەى ئامانج،

دروست کردووە.

هیچ تەنها ن��ەک تورکیا دەوڵ��ەت��ى بۆ نییە بەرنامەڕێژییەکى ستراتیژ و نوێیەکان ڕووداوە بەگژداچوونەوەى ن��ی��ی��ە، ب��ەڵ��ک��و ب��ەپ��ێ��چ��ەوان��ەوە، لەوەاڵمى ئەردۆغان( تەیب )رەجەب نابێ دەڵێت: هەواڵنێراندا پرسیارى بکرێت. گ��ەورە زۆر مەسەلەیە ئەم

یەکالیەنەى ئاگربەستى س���ەرەڕاى پ��ارت��ى ک��رێ��ک��اران��ى ک��وردس��ت��ان هێشتا تورکیادا، لەگەڵ )P.K.K(ک��ورد ب��وون��ى هەقیقەتى ت��ورک��ی��ا لە کورد بەبوونى دان ناسەلمێنێت، شەڕ هێشتا نانێت و خۆیدا واڵتەکەى بوونەتە مەدەنییەکانیش بەردەوامە،

قوربانى ئەم شەڕە. مافى داواى ت��ورک��ی��ا ه��ەرچ��ەن��دە ئ��ەوروپ��ا یەکێتى ل��ە ئەندامێتى ئ��ام��ادەش لەهەمانکاتدا ک���ردووە، سیاسەتى ب��ە ک��ەم��ێ��ک ک��ە نییە لە بچێتەوە خۆیدا ت��ون��دەڕەوان��ەى کەمینەکانیترى ن��ەت��ەوەو هەمبەر

ئەم ئ��اق��ارى ئایا ب��ەاڵم تورکیادا، لەپشت دەچێت؟ کوێ بۆ مەسەلەیە ڕووداوەک��ان��ەوە چ شتێک پ��ەردەى دواترى هەنگاوی حەشارداوە؟ خۆى ئەم هەموو وەاڵم��ى چییە؟ تورکیا جەنەڕاڵەکانى الى تەنها پرسیارانە دەکەوێت، دەس��ت تورکیا سوپاى دیالۆگیان گفتوگۆو هێندە ئەوانیش لە وەاڵمەکان تاوەکو نییە پێخۆش

زارى ئەوانەوە بکەونە بەردەست. پارتى پەیوەندییەکانى ل��ەب��ارەى )P.K.K( کوردستان کرێکارانى کوردییەکانى دەسەاڵتدارە هێزە بە ب��ارزان��ى تاڵەبانى و عیراقیشەوە، کوردستان کرێکارانى پارتى هانى عیراق لەخاکى دەدەن )P.K.K(دەوڵەتى بۆ بیانوو تا بچنەدەرەوە پەالمارى کە نەبێت دروست تورکیا باکورى عیراق بدات، چونکە ئەوکاتە عیراقیش ب��اک��ورى ک��وردەک��ان��ى زەرەرم���ەن���د دەب���ن، ئ���ەوەى جێى ئەوروپایى واڵتانى سەرسوڕمانیشە ڕوون زۆر لەمبارەیەوە هەڵوێستیان

تورکمانەکانى س��ەرک��ردە نییە. بەتورکیا ئەوەیان زانیارى عیراقیش ڕاگەیاندووە کە )750( گەریالى پارتى کرێکارانى کوردستان )P.K.K( کە دەزانن ئینگلیزیش عەرەبى و زمانى

لەباشووری کوردستانن.دواى ئەمریکا ل��ەالی��ەک��ی��ت��رش��ەوە مەسەلەى ع��ی��راق��ەوە، ن��او هاتنە ک���ورد ل��ەع��ی��راق��دا ب��ەڕێ��وەدەب��ات، دەیەوێ کوردانى عیراق دژ بە پارتى )P.K.K( کوردستان کرێکارانى بکات ڕەزامەند تورکیا ب��دات و هان عیراقدا ن��وێ ى بەدەوڵەتى دان تا ئەمەش بەهاوپەیمانى، ببێت بنێت و بەدیهێنانى بۆ ئەمریکایە سیاسەتى پ���ڕۆژەى خ��ۆره��ەاڵت��ى ن��اوەڕاس��ت��ى بۆ زەمینە هێشتا هەرچەندە گەورە. لەبار زۆر ئەمریکا سیاسەتەى ئەم نییە، ئەمریکاش پڕۆژە سیاسییەکانى بۆ سەرکردە دۆستەکانى لە خۆرهەاڵت

ناوەڕاستدا ناڕۆشنە.

سەرچاوە: لۆمۆند دیبلۆماتیک

نەتەوەیى ڕاوێژکارى سیک(ى )گرى کۆمارى س��ەرۆک کارتەر(ى )جیمى پ��ێ��ش��ووى ئ��ەم��ری��ک��او ب��ەڕێ��وەب��ەرى خۆرهەاڵتى لێکۆڵینەوەکانى ناوەندى لەسەر وتارێکى لەئەمریکا ناوەڕاست ناوخۆییەکانى دەرەک�����ى و کێشە

دەوڵەتى سوریادا باڵوکردەوە.ئ���ەم وت����ارە ک��ە ل��ە ڕۆژن��ام��ەى باڵوکراوەتەوە، دەیلی(دا )چاینا ناوخۆییەکانى کێشە تەوەرەى لە س��وری��ادا ه��ات��ووە: گ��ەورەت��ری��ن

س��وری��ا، ناوخۆییانەى کێشەى کوردانەى ئەو کێشەى لە بریتییە کوردییان ناسنامەى تائێستاش ناونوس ب��ەع��ەرەب بەڵکو نییە، مافێک ج��ۆرە هەموو لە ک��راون و بێبەشن. کوردەکانى سوریا هەندێ پێکهێناوە ئۆپۆزسیۆنیان الیەنى ک��ە دەک���رێ ی��ارم��ەت��ی��دەر ب��ن بۆ بەاڵم سوریا، ڕژێمى ڕووخاندنى دەرەک��ى یارمەتیدەرێکى بەبێ

ناتوانن ئەم خەونەیان بهێننەدى.

ئاواتەکانى کورد لە عیراق نایەنەدی

چارەسەرى کورد لە ستراتیژى تورکیادا

کوردەکانی سوریا پێویستیان بە یارمەتییە

هێزەکانى لە کوردستان زیاد دەکاتتورکیا

کورد لە میدیاکانەوە

№№

راپۆرتە لە )ئەکشام( ڕۆژن��ام��ەی نهێنییەکانى جموجۆڵە هەواڵێکدا زیادکردنى بۆ هەوڵدان و تورکیا ڕێژەى سوپا لەسەر سنورى هەرێمى تیایدا ب��اڵودەک��ات��ەوە، کوردستان ڕێگاى هەڵبژاردنى لەسەر جەخت توندوتیژى لەالیەن ئەنقەرەوە دژ بە

کورد دەکاتەوە. لە سەرەتاى ئەو راپۆرتەدا هاتووە:

خۆى سەربازەکانى بوونى تورکیا باشورى کوردنشینەکانى ناوچە لە )300.000( بۆ تورکیا خ��ۆرئ��اواى ئەم ک��ردووە، زی��اد سەرباز ه��ەزار کە داوە ئ��ەوە ل��ەب��ەر ب��ڕی��ارەش��ى کورستان هەرێمى بڕوایەدایە لەو پارتى یارمەتى دارای��ى چ��ەک و بە )PKK( کوردستان کرێکارانى لە شار تورکیا بە سوپاى بدات دژ

و ناوچەکانی هەکارى، وان، شرناخ و ش���ارە گ��ەورەک��ان��ی��ت��رى واڵت��ەک��ە. باکورى لە کوردستان دروستبوونى سەرکردەکانى هێندەیتر ع��ی��راق،

تورکیاى توڕە کردووە. و ک��ورد پەیوەندى بە س��ەب��ارەت کوردەکان نوسیویەتی: تورکیش تورکیا سەرى پشت کێشەى تەنها ن��ی��ن. ئ��ەو ت��ۆم��ەت��ان��ەى ل��ەالی��ەن

س���ەرۆک ک��ۆم��ارى ت��ورک��ی��اوە دژ حکومەتى سەقامگیرکردنى ب��ە ئارادایە، لە تورکیا لە مەزهەبى چونکە ئێستا لە ناوخۆى تورکیاشدا ئابورى گرفتى کێشەو کۆمەڵێک تا م��ەزه��ەب��ى و ک��ۆم��ەاڵی��ەت��ى و ئازادیى بەرتەسککردنەوەى دەگاتە گیرۆدەتر ت��ورک��ی��اى ه��اواڵت��ی��ان،

کردووە.

www.jamawarnews.com 6 | ساڵی 32 | ژماره 735 | 2013/02/05 | سێشەممەبیرو ڕا

بەوەی نیگەرانکەرن، راپۆرتەکان ئامادە حالەتی لە ئەسەد بەشار کە بەکارهێنانی ئەگەری بۆ دایە باشی لە دژی شۆرشگێرانی کێمیایی چەکی ئۆباما ئ��ی��دارەی ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن��ەوە. دووپاتی کردەوە کە دیکتاتۆری سوریا نیە بوێری لەم جۆرە بەهەنگاونانێکی ئەم بکات.سێ ی دەرب��از سوور هێڵی ئەسەد بۆ رۆندا پەیامێکی لە مانگە ئۆباما س��ەرۆک دارۆدەس��ت��ەک��ەی، و بەکارهێنانی چاودێرە، »جیهان ووتی جێگەی تەواوەتی بە کێمیایی چەکی هەڵەیەکی ئەگەر و نیە رەزام��ەن��دی تراژیدی ئەواش لە بەکارهێنانی رووبدات ئەوا لە ئاکامەکانی بەرپرسیار دەبێت«.دەرەوەی وەزی��ری کلینتۆن هیالری ئەمریکاش ئەمەی زیادی سەرقسەکانی بۆ دڵنیاییەوە بە ئێمە ووتی و کرد رووداوێکی لەو چەشنە هەنگاو دەنێین.پێچەوانەیە کارێکی ئەمەش گوایە لەوەی بێجگە دەکرێت، تێبینی کە لەماوەی 19 مانگی دەستپێکی شۆرشی بەشێکی ئەسەد هێزەکانی سوریا زۆری پتر لە 40000 خەڵکیان لە شەر و پێکدادانەکان دا کووشتون، زۆربەی بێگوناهی خەڵکی قوربانیەکانیش م��ەدەن��ی��ن ک��ە دارۆدەس��ت��ەک��ەی بە گۆترەیی دەوروبەری شوێنی نیشتەجێ دەکەن،زیندانیەکان بۆردومان بوون کە دەوترێت و دەدرێ��ن ئەشکەنجەی جێگاکانیاندا لەناو سوتاندبن مناڵیان و پیاویان بە زیندوویی سووتاندبن کە

ئەمانە بە دەرن لە هێلێکی سوورەوە.ئەی بۆچی هێڵێک بۆ چەکی کێمیایی نێودەوڵەتی کۆمەڵگای دادەن��رێ��ت؟ یاسای روون��ک��ردن��ەوەی��ەک��ی کۆمەڵە رێ��ژەی ل��ە دەرک�����ردووە تایبەتیان قەدەغەکراوی چەکی بەکارهێنانی لەوەش بێجگە بایۆلۆژی. و کێمیایی

سپی کۆشکی وتەبێژی ڤیتۆر تامی دەلێت مەرگی گۆترەیی مەدەنیەکان و ئازاری مرۆڤەکان سەرگێژە و تۆقێنەرە. دلنیایین. ئەسەد لە بیری کۆکردنەوەی دەبێتە کە ئیحتیاتیە سارینی گازی هۆی ڕژانی ئاوی ناو دەم، گرژبوون و رشانەوەی پێش مەرگ . بەاڵم هەروەها چەکە تەقلیدیەکان تۆقێنەرن . ماددە پارچە هۆی دەبێتە قەقەمەنیەکانیش و سەخت سوتاوی و، ب��وون پارچە کاتێکدا لە و سییەکان. لەناوچوونی کاریگەری گازی ژەهراوی بە ئەشکەنجە زۆری ژم��ارەی��ەک��ی و دەژم��ێ��ردرێ��ت سوریەکان لە کاتی ئێستادا تەحەمولی ئازاری- وەکو کێبل و قامچی وشووکی

کارەبایی ناوچەی زاوزێ یان دەکەن. )Vietor(بە پێ ی یاداشتەکانی ڤێیتۆریاسای نێودەوڵەتی چارەسەری جیاوازی بۆ چەکە کیمیاییەکان داناوە.ئەو چەکە

دوای جەنگی جیهانی یەکەم بە پێ ی سوریاش )ک��ە جنێڤ پرۆتۆکۆلی و ق��ەدەغ��ەک��راوە، ک���ردووە( واژووی جارێکی تر لە ساڵی 1993 لە کۆنگرەی رێزی لە سوریا کیمیاییەکان) چەکە بەوەیان بۆگەنە و بچوک یانەیەکی نەکرد(قەدەغەکراوەتەوە. پەیوەندی چەندین درندەئاسای ک��ردەوەی بەاڵم جار یاسای نێودەوڵەتی پێشڵ کردووە،

ماددەی کیمیایی یاری نین بگۆردرێن.ئەخالقی سەرەکی کێشەی بۆیەش و سایکۆلۆژی بەڵکو نیە. یاسایی یا بەگەنگەشەی سیاسەتە. ئەنجامی ئەکادیمیانە بۆچی چەکە کیمیاییەکان پێئەچێت رەش��ن، خاڵێکی هەڵگری بوون ژەهراوی لە بێزاری شوێنەواری هۆی نەبێتە کە بێت ت��رس یانیش

نەناسینەوەیان.بەکارهێنانی کە ئەوەیە راستی بەاڵم

ئەسەدەوە الیەن لە کێمیایی چەکی بۆ گ��ۆران��ک��اری و ب��ار ل��ە زەمینەی روکارێکی سیاسی بۆ دەست تێوەردانی دەهێنێتەکایەوە. ڕۆژئاوا راستەوخۆی فۆگ ئەندرێس ناتۆ گشتی سکرتێری هەفتەی راپ��ۆرت��ی ل��ە راس��م��ۆس��ی��ن ئەگەری « ووت��ی دا خۆی راب���ردووی الیەن لە کێمیایی چەکی بەکارهێنانی بە نێودەوڵەتییەوە کۆمەڵگای هەموو قەبول قابیلی تەواوەتی شێوەیەکی

نیە«.وتەبێژی کۆشکی سپی ڤێیتۆر دەلێت، رێک وەکو صدام حوسێن کە گازی لە هۆکارێکی بەکارهێنا کوردەکان دژی سەر کردنە هێرش بۆ بوو ب��ەردەوام ئاخەر دا.« 2003 ساڵی لە عیراق سەرۆک بۆ ئەنجامدانی ئەو کارە سەدام رەتکەرەوە کەسێکی کە بوو حوسێن نێودەوڵەتیدا، کۆمەڵگای لە ب��ووە

« دەلێت: و دەکات زیادە ئەمەش و دەرچوونی دەرچەیەکی هێشتا ئەسەد بۆ ماوە، باوەر ناکەم هیچ دەوڵەتێک یارمەتی بدات ئەگەر گەڵی خۆی بە گاز

بخنکێنێت«.هۆکارێکی تریش بۆ ئەم هێڵە سوورە کە کۆشکی سپی بە شێوەیەکی راشکاوانە باسی لێوە نەکردووە کە ئەویش کردەوەی بە کێمیاییەکان چەکە تێکدەرانەیە. رێژەیی ئاراستەی قابیلی گواستنەوەن، بە شێوازێکی دەدرێت تێکدەران بە و کرداری کە توانای کوشتنی ژمارەیەکی چری ناوچەیەکی لە خەڵکی زۆری شاردا هەبێت. )و ئەم خاڵە سەرەنجی ئیسرائیلی وەزیرانی سەرۆک تایبەتی بنیامین ناتینیاهوی راکێشاوە بەوەی کە بە فرۆکەبێفرۆکەوانەکان هێرش بکرێتە سەر کۆگاکانی چەکی کیمیایی سوری(. بەو پێیەش، کاتێک کە پێنج ئەندامی تەعەسوبی فیرقەی یابانی ئۆم شینریکیو لە دا یابان میترۆی لە سارینی گازی مانگی ئاداری ساڵی 1995بەکارهێنا، بوو کەس سیانزە مردووەکان رێژەی 190 چاو لە بوو بچوک بەشێکی کە خەلکی کوژراو لە میترۆی مەدرید ساڵی 2006 دا کاتێک کە رێگای کۆنی ماددە

تەقەمەنیەکە بەرز بوو.بەبەکارهێنانی کۆتایی بە گەیشتنە چەکی کێمیایی و گەمژەیی ئەسەدە بۆ تەحریک کردنی ئەمریکا بە بەکارهێنانی ئەو کێمیاییەوە. چەکە جەبەخانەی راب��ردوودا خونی لە ماوەی دوو ساڵی کەم هۆکارێکی رشتووە. خەڵکەکەی هەوڵی کە بکەینەوە بیر وا کە هەیە دەست تێوەردان ئەکەین کە میهرەبانی دەرەوە، چوو تەقلیدی سەدیسمی لە میهرەبانیمان دەتوانرێ بە ئاشکرایی بە

سەبر بێ.

سەرچاوە: ڕۆژنامەی تایمز

ئابوورى پێشکەوتنە ئەو بەهۆى ئەمڕۆ کۆمەاڵیەتیەى و سیاسى و ک��وردس��ت��ان��ى پ��ێ��دات��ێ��پ��ەڕدەب��ێ��ت بووەتە ئینتەرنێت خزمەتگوزارى ڕۆژان��ەى سەرەکى پێداویستیەکى هاواڵتیان، لەگەڵ زیادبوونى خواستى هاواڵتیانیش بۆ ئەم خزمەتگوزارییە لۆدێکى زۆر دەکەوێتە سەر هێڵەکان و دەب��ێ��ت��ە ه��ۆى خ��اوب��وون��ەوەى هێڵەکان، لەمڕۆدا چەندین کۆمپانیا شێوازى بە ئینتەرنێتیان هێڵى هاواڵتیاندا ب��ەس��ەر )شەیرینگ( دابەش کردووە و مانگانە کرێیان لێ هێڵەکان خاوى بەاڵم وەردەگ��رن، بۆ چەندین جار نەمانی هێڵەکان و ناڕازیبوونى ب��ەردەوام مانگێکدا لە بەکاربەرانى لێکەوتووەتەوە، لەبەر ئەو هۆکارەش لە ئێستادا حکومەتى هەرێمى کوردستان بیر لە چاککردنى ئ���ەو ه��ێ��اڵن��ە دەک���ات���ەوە و ل��ەم دابینکردنى لە باسیان هەفتەیەدا لە ک��ردووەت��ەوە ئینتەرنێت هێڵى ئی( تى )ئێڵ سیستمى ڕێگەى بۆ سەرکەوتووە سیستمێکى کە

کوردستان هەرێمى بۆ بەاڵم واڵتان بەهۆى سەرکەوتووبێت پێناچێت دەبێتە کە زەویەکەیەوە بەرزونزمى هەندێ لە سیگناڵ هەبوونى هۆى جێگە و نەبوونى سیگناڵ لە هەندێ شوێنى دیکە چونکە چیا و دۆڵ و لە ڕێگرە هەمیشە نزمى و بەرزى وایەرلێس، سیگناڵى تێپەڕبوونى کە ) ئۆپتیک ف��ای��ب��ەر ( ب���ەاڵم بەکارى کۆمپانیاکان زۆربەى ئێستا ڕێگەیەوە لەو هێڵەکانیان دەهێنن داب��ی��ن��ک��ردووە و ئ��ەو ش��ێ��وازەش ئەگەربێت کوردستان بۆ گونجاوترە و دابەشکردنى شەیرینگەکەى بەسەر بە بەرامبەر ڕێکبخرێت هاواڵتیاندا پەیوەستبێت ئ��ەوەش نرخەکەى چۆنیەتى خێراییەکەو چەندێتى بە هێڵەکەى بەکاربەر بەکارى دەهێنێت کێشەى چ��ارەس��ەرى ئ���ەوەى ب��ۆ کەمترین ب��ە بکرێت ه��اواڵت��ی��ان لەو ک��ەڵ��ک زۆرت��ری��ن و تێچوون هێڵى دابینکردنى خزمەتگوزارییە، زۆرى تێچونێکى ئ��ى( تى )ئێڵ سەرکەوتووشبێت ئەگەر و دەوێت شەیرینگى ب��ۆ ک��وردس��ت��ان ئ���ەوا دووب����ارە چاککردنى بە پێویستى

بۆیە دەب���ێ���ت، ک��ۆم��پ��ان��ی��اک��ان سەر چ��اودێ��رى حکومەت باشترە هێڵى دابینکردنى کۆمپانیاکانى

ئینتەرنێت زیادبکات و دواتر بیر لە گۆڕینى سیستمەکە بکاتەوە .

دەمامکی دژە گاز: بۆچی بە الی ئۆباماوە جەنگی کیمیایی بۆ سوریا هێلی سوورە؟

کێشەى هێڵەکانى ئینتەرنێت

که سی شۆڕشگێڕ

و: صنعان خلیل

هەوراز زایر

KaiwanAzad@yahoo.com

ئەزموونی کودەتا لە مێژووی ئێراقدا

ش���وب���ات���ی1963ز(دا )8ی ل��ە سەربازییان کودەتایەکی بەعسییەکان کرد. قاسم( عەبدولکەریم )زەعیم لە ئ��ەو ک��ودەت��ای��ەش ل��ەالی��ەن ه���اوڕێ و هاوسەنگەری خۆی )عەبدولسەالم عارف( ئەنجامدرا، کە بە کوشتنی یەکەم، واتە )زەعیم عەبدولکەریم قاسم( دوایی هات. بەو ڕووداوەش بۆ یەکەمین جار پارتێکی ناوی بە عەرەبی توندڕەوی نەتەوەیی )پارتی بەعسی سۆشیالیستی عەرەبی( گەیشتە پایەی دەسەاڵت و بۆ ماوەیەک ج��ڵ��ەوی دەس��ەاڵت��ی ل��ە ئ��ێ��راق کەوتە ئەو تەمەنی ئەگەرچی دی��ارە دەس��ت. کودەتایە لە کاتی خۆیدا کەم بوو، بەاڵم گەلی بۆ ڕاستەقینەی ڕووی زوو هەر ئێراق و سەرجەم پێکهاتەکانی دەرخست و ناوەڕۆکە نەتەوەیی و شۆڤێنییەکەیان

نیشاندا.ئەنجام کودەتایە ئەو ڕۆژەی ئەو ئەوە بۆ بیری کەس کەس کەم درا، چوو، کە ئەمیشیان بە دەردی ئەوی تر دەچێت. واتە وەک چۆن )عەبدولکەریم ت��ەم��م��ووزی1958ز( )14ی لە قاسم( ک��وڕی )فەیسەڵی ل��ە ک��ودەت��ای دا خۆی کە کرد، ئێراق پادشای غ��ازی( ئێراق سووپای سەربازی فەرماندەیەکی و ئەو پادشایە بوو، ئاوەهاش خۆی بە کودەتا ڕۆیشت و لەسەر دەستی هاوڕێ و هاوسەنگەرەکەی )مشیر عەبدولسەالم بۆ بوو پەندێک ئەوەش کوژرا. عارف( سوودی مێژوو ئەزموونەکانی ئەوانەی

پێ نەگەیاندن.ئایا کە بپرسین، دەبێت لێرەوە ئەم کودەتایەش بە سەرکەوتن گەیشت و س���وودی ل��ە ئ��ەزم��وون��ی ڕاب���ردووی دەردی بە ئەمیش یان وەرگرت؟ خۆی وەاڵمی لە ڕۆیشت؟ ڕابردوو هەڵەکانی بڵێین، کە دوای ئەو پرسیارەدا دەبێت کەمتر لە ساڵێک واتە لە )18ی تشرینی )مشیر تر جارێکی دووەم����ی1963ز( کودەتایەکی ع���ارف( ع��ەب��دول��س��ەالم لە ئ��ەوان��ی و ک��رد بەعسییەکان ل��ە تەمەنی بەاڵم دوورخستەوە، دەسەاڵت دواجار نەخایاند، چونکە زۆری ئەمیش بە گەشتێکی کاتی لە و پیالنێک بە هیلیکۆپتەر بۆ باشووری ئێراق لە )12ی دوای ئەوەش سووتا. نیسانی1966ز( و گرت گڕی هیلیکۆپتەرەکەی ئەوەی ئەم بەوەش سووتا. و خوارەوە کەوتە ئەوانی دەردی بە عێراق س��ەرۆک��ەی براکەی ئ��ەوی��ش دوای ب��ە چ��وو. ت��ر پایەی گەیشتە عارف( )عەبدلڕەحمان دەسەاڵت، بەاڵم ئەمیش دوای )دوو( ساڵ کودەتاییەکی بەعسییەکانەوە لەالیەن لێکرا و لە )17ی تەممووزی1968ز( لە دەسەاڵت دوورخرایەوە. دیارە هەر وەک بەکر( حەسەن ئەحمەد )جنڕاڵ چۆن ئەو کودەتایەی لە )عەبدولسەالم عارف( کرد، ئاوەها )سەدام حوسێن(ی هاوڕێ و هاوسەنگەری لە )17ی مایسی1979ز( کودەتای لەو کرد و خۆی گەیاندە پایەی مێژووش سەلماندی بۆ وەک دەسەاڵت. لە نیسانی2003ز( )9ی لە ئەمیشیان دەس��ەاڵت دوورخ��رای��ەوە و دواج��ار بە درا. سێدارە لە و گەیشت گەل سزای و سەرکردە ئەو سەرجەم پێیەش بەم پایەی بە کودەتا گەیشتنە سەرۆکانەی و ڕۆیشتن کودەتا بە ه��ەر دەس��ەاڵت ئەوەش هات. دەسەاڵتیان بە کۆتایی کە کوردییەی، پەندە ئەو وەک هەر دەڵێت ’’چیت چاند ئەوە دەدرویتەوە‘‘، تەمەن لە مێژووییەک دوای ئایا بەاڵم ئێدی ج��ۆرە، لەو نموونەی س��ەدان و ژیر مێژوو سەربازییەکانی فەرماندە بوون و گەیشتوونەتە ئەوەی، کودەتا لە ئەو خودی یان نەکەن؟ سەرۆکەکەیان مرۆڤانەی تەماعی دەسەاڵتیان هەیە، بە مێژوودا گەورەیەی ئەزموونە ئەو بیری چوون، کە ئیتر بیر لە کودەتا نەکەنەوە؟ بگرە و دەیان دی جارێکی نەخێر یان تر کودەتایەکی بۆ خۆیان تر هەزارانی ئەو وەک هەر ئەوەش کردووە! ئامادە بای ’’نە دەڵێت کە کوردییەی، پەندە

دیوە و نە بۆران‘‘.

د. کەیوان ئازاد

№№

دڵشادی عومه رکاکی

هه مو وله ئاکامی هه موشتێ به رله که گ��ه الن��دا..ئ��ه وه ی شۆڕشه کانی ل��ه گه لی ب���ه دی ده ک��رێ..ل��ێ��دوان��ه شۆڕشگێڕ..له م که سانی شۆڕشگێڕو نێوه نده دا ئه وه ی که که وتۆته نێوان

ج��ه م��اوه ره وه شۆڕشگێڕو که سانی ..ش����ۆڕش�������ه .به ڵێ شۆڕش کۆتایی هێنانه به ده سه اڵت وسته م، داگیرکردن وئازادیه کانی گه ل وپێشێلکردنی ماف و میلله تان..شۆڕش به رهه م ده هێنێ..که سی شۆڕشگێڕیش نه وه ی شۆڕشه ، خودی شۆڕشگێڕانه و غه می که چی ژیان وه ک هه ر شۆڕشگێڕان، به رده وامییان هه یه . به رهه می ش���ۆڕش چ��ۆن ه����ه روه ک تریش وجه ماوه ره ..جارێکی خه ڵک شۆڕشگێڕ. که سانی دروستبونی وزادب��ه خ��ش��ی زاده ه���ه ڵ���ق���واڵوو گه لن،که سی شۆڕشگێڕنوێنه ری مه راق

وژانه کانی گه له ته نانه ت دوای قۆناغی به وپێیه ی شۆڕشگێڕ شۆڕش..که سی گۆڕانکارییه ( و ج��واڵن که) شۆڕش ه��ه رگ��ی��ز ت��وان��اک��ان��ی ک��ۆت��ای��ی پێ نایه ت،جیڤارا ده ڵێ ) نیش���تیمانه که شه هیدانن ئ��ه وه که ک��ردم فێری م لێره دا داده نێن( نیشتیمان بۆ سنور نه مریی به رله شه هیدبونی جیڤارا خوێن سنوری وگه وره یی وجاویدانی وخۆبه قوربانیکردن له پێناو نیشتیماندا باس ده کات..هه ر ئه ویش له هه مان کاتدا خه ون وهیواکانی ئه وه نده زۆرن ..بۆیه بێسنورن(...، )خه ونه کانم ده ڵ��ێ باس ش����ه هیدبونی به رله که سێ

بۆی که ده کات نیشتیمانه له و له که سانێک وده ڵێ)بۆهه مو تێده کۆشێ ده ژین که تیایدا هه یه نیشتیمانێک هه یه که نیشتیمانێکمان ئێمه نه بێ له ناوماندا ده ژی( . نیلسۆن ماندێال که ته مه نێکی زۆری له تیۆریزه کردنێکی برده سه رله زینداندا پێش ده ڵێ)ترسنۆکه کان ج��وان��دا ده مرن،به اڵم جار چه ندین مردنیان که سی ئازا تامی مردن ناکات یه کجار

نه بێ(. شیکار فراوانتر ترس به سه باره ت که ئازایه تی که ده ڵێ)فێربوم ده کات م��ان��ای چ��اون��ه ت��رس ن��ی��ه ..ب��ه ڵ��ک��و

ئازا که سی به سه ریدا، سه رکه وتنه ناکات به ترس نیه که هه ست ئه وکه سه تێک ک��ه ت��رس ئ��ه وک��ه س��ه ی��ه به لکو

ده شکێنێ.ڕاس��ت��ه ک��ه س��ی ش��ۆڕش��گ��ێ��ڕ ت��وان��ا ..له کڵپهسه ندن ووزه به خشه به خش هه ڵمه ته کاندا زۆرجار که سی شۆڕشگێڕ بۆته وخۆنه ویستی ئ��ازای��ه ت��ی ب��ه پێشه نگ وکاریگه ریی مه زنی هه بوه له سه رکه وتنێکی وبه ده ستهێنانی هێرش شۆڕشگێڕانه دا،له ئاکامی ئه مه دا گیڤارا ده ڵێ من ڕزگار که رنیم، ڕزگاری که ر ڕزگارکه ری خۆیان نیه،گه الن بونیان خۆیانن.

www.jamawarnews.com7 | 32 سێشەممە | 2013/02/05 | ژماره 735 | ساڵی

وەرزش

ڕۆژنامەى سەنى بەریتانى لە چاپى ئەمڕۆیدا باڵوى کردۆتەوە ڕاهێنەرى مەدرید ڕی��اڵ یانەى و پرتوگالى سەرلەنوێ دەیەوێت مۆرینۆ جۆزێ چێڵسى، ی���ان���ەى ب��گ��ەڕێ��ت��ەوە بکات ڕزگار بلوز یانەى بۆئەوەى کەلەسەر خراپانەى ئەنجامە لەو

ڕافایل ئیسپانى ڕاهێنەرى دەستى . دەناڵێنێت بەدەستیەوە بنیتز ڕۆژنامەکە ئەوەشى ئاشکرا کردووە مۆرینۆ چاوەڕوانى پەیوەندى ڕۆمان چێڵسى خ��اوەن��ى ئەبراهیمۆفیچ دەکات لە پێناو پێدانەوەى مەشقى . داه��ات��وو لەساڵى بلوز ی��ان��ەى

مۆرینۆ خولى پریمەرلیگ بەباشتر خولە لەگەڵ ب��ەب��ەراورد دەزانێت سەن ڕۆژنامەى تر. ئەوروپیەکانى هاوینى لە مۆرینۆ نوسیوە زیاترى لە و جێدەهێڵێت برنابیۆ داهاتوو هەردوویانەى هەڵبژاردنى نێوان یانەى و جێرمان س��ان پ��اری��س بەباشى ب���ەاڵم دای���ە، چێڵسى دەزانێت بگەڕێتەوە ستامفۆرد بریج . جێگەى ئاماژەیە مۆرینۆ چاوەڕوانى خولى ل��ە دەک���ات خ��ۆى پێگەى لەبەرامبەر ئەوروپا پاڵەوانى یانە چ��اوەڕوان��ى وە یونایتد، م��ان دەکات نوو کامپ ترى جەنگێکى شاى جامى لە بەرشلۆنە بەرامبەر لە ئاماژەیە جێگەى . ئیسپانیا ڕۆژنامەى ڕاب��ردوو شەمەى ڕۆژى کردۆتەوە باڵوى کەتالۆنى سپۆرتى یانەى سەرۆکى داوایەکى مۆرینۆ ئەبراهیمۆفیچى ڕۆم��ان چێڵسى ڕەت کردۆتەوە نایەوێت جارێکى تر ئینگلیزى، بەاڵم بگەڕێتەوە خولى تازەیدا چاپى لە سەن ڕۆژنامەى کەتالۆنیەکە ڕۆژنامە هەواڵەى ئەم

بەدرۆ دەخاتەوە .

یانەى تەنفیزى ب��ەڕێ��وەب��ەرى گالیانى ئادریانۆ میالن ئەیسى تازەى یاریزانى زۆرى ستایشێکى خۆیان ماریۆ بالۆتێلى کرد و پێى تیمەکەى پێشەوەى هێڵى وای��ە پێشەوەى هێڵى لەگەڵ هاوشانە 22 یاریزانى بارشەلۆنا. یانەى نەدا بەفیڕۆ کاتێکى هیچ بەهارى میالن لەگەڵ دەرخستن خۆ بۆ توانى خۆیدا ی��ارى یەکەم لە و یارمەتى و بکات تۆمار گۆڵ دوو بەسەر سەرکەوتن بۆ تیمەکەیدا ئەنجامى ب��ە ئۆدینێزى ی��ان��ەى ئەو بەرامبەر یاریەکەیان لە 1-2یانەی لەسەر یاریگاى سان سیرۆ، پێگەى بۆ لێدوانێکیدا لە گالیانى ماریۆ : ووت��ى یانەکە ف��ەرم��ى بە و گەورەکانە ساتە یاریزانى لە بەشدارى پازینى پێکانى هۆى

زۆر پێ تۆپى کرد، یارییەکەدا سەیرە، هەردوو گۆڵەکەى بالۆتێلى نیشانەى قەدەرى ئەو یاریزانە بوو وە دەکرا لە 35 چرکەى سەرەتادا دووەمم گۆڵى بکات، تۆمار گۆڵ نەبینى چونکە لە ژوورى خۆ گۆڕین

بووم، ئێمە لیۆنێل مێسیمان نیە هێڵى هەیە، بالۆتێلیمان بەاڵم پێشەوەى ئێمە وەک بارشەلۆنانییە وە لە ماوەى داهاتوو ئاستى باشتر چونکە دەبینن یاریزانانە ل��ەم

کەمێک پێویستیان بە کاتە.

یاریزانى هێڵى بەرگرى یانەى بەرشلۆنەو ئەنجامى لە ئەلڤێس دانیال بەڕازیلى ڤالەنسیا بەرامبەر ڕاب��ردووی��ان ی��ارى میستایە یاریگاى لە کاتێک رازی��ە، بەگۆڵێک لەگەڵ ڤالەنسیا یەکسان بوون، )22( هەفتەى یاریەکانى میانەى لە تەواو دواى . ئیسپانیا اللیگاى خولى یاریەکە ئەلڤێس دەڵێت : ئێمە بوونى دڵخۆشین بەم خاڵەى لەیانەى ڤالەنسیا وەرمان گرت، هەموو دەمانزانى بەرامبەر تیپێکى زەحمەت یارى دەکەین سەرکەوتن بەسەر ئەو یانەیە لەیاریگاى خۆى ئاسان بۆ هۆکارەکەشى نەبوین باش نیە، ماندووبوونى یارى ئەم دوایەى بەرامبەر ڕیاڵ مەدرید دەگەڕێتەوە لە جامى شاى لە باشە زۆر بەاڵم خاڵێک ئیسپانیا، ڕکابەرێکى توند وەرى بگرین . سەبارەت بەدۆڕاندنى یانەى ڕیاڵ مەدرید بەرامبەر کۆتایى لە بەڕازیلى یاریزانى غەرناتە دا دەڵێت : قسەى زۆر دەربارەى ڕیاڵ مەدرید دەکرێت، بەاڵم ڕکابەرى ئێمە پلەى خاوەنى کە مەدریدە ئەتلەتیکۆ دووەمە نەک یانەى ڕیاڵ مەدرید، خولى اللیگا تا ئێستا یەکال نەبۆتەوە . جێگەى ئاماژەیە یانەى بەرشلۆنە بەکۆکردنەوەى گرتووە، ڕیزبەندى یەکەمى )59(خ��اڵ وە یانەى ئەتلەتیکۆمەدرید خاوەن )50(یانەى دێ��ت، دووەم پلەى لە خاڵەو پلەى ڕیاڵ مەدرید خاوەن )43(خاڵەو

سێیەمى گرتووە .

هەڵبژاردەى بەرشلۆنەو ئەستێرەى توانى میسى لیۆنێل ئەرجەنتین ژماریەکى ن����وێ

بەناوى خ����ۆى ت����ۆم����ار

ڕاب��ردوو ئ��ەوەى شەوى دواى بکات، توانى گۆڵى یەکسانى یانەکەى بەلێدانى بکات تۆمار ڤالەنسیا بەرامبەر سزا دیبەرتیڤۆى ئەلمۆندۆ ڕۆژن��ام��ەى .یاریزانى ک��ردۆت��ەوە ب��اڵوى کەتالۆنى ژم��ارەى میسى لیۆنێل ئەرجەنتینى پێشووى خۆى شکاند کە لە )11(یارى تۆمار گۆڵ توانى یەک دواى لە یەک

بکات، ئەم گۆڵەى لەیاریگاى میستایە تۆمارى کرد یارى ژمارە )12(یە بەبێ تۆمار کردووە . میسى دابران گۆڵى بەهەمان شێوە ژمارەى گۆڵەکانى نزیک دەبێتەوە لە )300(گۆڵ بەدرێسى یانەى لەسەرجەم کردووە تۆمارى بەرشلۆنە پاڵەوانەتیەکان، کە تا ئێستا ژمارەى

گۆڵەکانى )298(گۆڵە.

جێرمان تۆتێنهام یانەى هێرشبەرى دیفۆ بەشدارى لە یارى نێونەتەوەیى ن��اک��ات ئینگلیزى ه��ەڵ��ب��ژاردەى کە بەڕازیل هەڵبژاردەى بەرامبەر لەسەر شەممە چ��وار ڕۆژى بڕیارە یاریگاى وێمبلى ئەنجام بدرێت. دیفۆ لە یارى ڕابردووى یانەکەى بەرامبەر یانەى وێست بڕۆمێچ ئالبیۆن تووشى پێکان هات لەو یارییەى کە بە تاکە سەرکەوتنیان بەیل گارێس گۆڵى پۆرتوگالى ڕاهێنەرى ک��رد. تۆمار ئاشکراى ب��ۆواس ڤێالس ئ��ان��درێ تا دوو م��اوەى بۆ دیفۆ کە ک��رد لە سێ هەفتە دوور دەکەوێتەوە. هێڵى یاریزانى ترەوە یارییەکى مانچێستەر یانەى تووشى ناوەڕاستى کاریکیش مایکڵ یونایتد

بەشدارى ناتوانتێت و هات پێکان بەرامبەر بکات هەڵبژاردەکەى یارى

بەڕازیل .

کاپتنى یانەى لیڤەرپوڵ و هەڵبژاردەى وەک ج��ی��رارد« »ستیڤن ئینگلتەرا )2012( ساڵى یاریزانى باشترین لەو ، نیشانکرا دەس��ت واڵتەکەى کردنى داب��ەش لەکاتى ئاهەنگەى خەاڵتەکان سازکرا لە کۆمەڵگەى سانت جۆرج بارک . جیرارد توانى زۆرترین بهێنێت بەدەست دەنگەکان ڕێ��ژەى لەو ڕاپرسیەى پێگەى فەرمى یەکێتى تۆپى پێ ئینگلیزى ئەنجامى دا، لە مانچستەر هێرشبەرى دووەم پلەى دووەم لەپلەى ویلباک دانیال سیتى هات کە لەم ساڵەدا توانى پێنچ گۆڵ بەدرێسى هەڵبژاردەى ئینگلتەرا تۆمار

بکات لە )11(یارى دا، وە لە پلەى سێیەم بەرگریکارى چێڵسى

ئاشلى کۆل هات . دواى خەاڵتەکە وەرگرتنى ل��ە ل��ێ��دوان��ێ��ک��ى دا س��ت��ی��ڤ��ن ج��ی��رارد دەڵێت : تا ئێستا ه���ەس���ت دەک����ەم نوێم یاریزانێکى

بۆیارى داهاتوو وا دەزانم یەکەم یاریە درێسى کە جارێک هەموو بۆمن، هەڵبژاردەى ئینگلتەرا دەپۆشم ئەو چرکە ساتە بۆمن جێگاى شانازیە . جیرارد ئەوەشى ئاشکرا کرد لەگەڵ هەڵبژاردەى ڕی��زى لە هاوڕێکانى ئینگلتەرا بڕى )25(هەزار جونەى سندوقى دەبەخشنە ئیستەرلینى کردنى ب��ۆچ��ارەس��ەر م��ۆر بۆبى واڵت��ى ل��ە شێرپەنجە نەخۆشى

بەریتانیا .

گالیانى :پێدەچێت مۆرینۆ بگەڕێتەوە بۆ چێڵسی بەرشەلۆنا میسی هەیە ئێمەش بالۆتێلیمان هەیە

ئەلڤێس :ئەتلەتیکۆ مەدرید ڕکابەرى ئێمەیە نەک ڕیاڵ مەدرید

میسی ژمارەیەکى نوێی بە ناوى خۆیەوە تۆمارکرد

دیفۆ و کاریک بەشدارى یارى ئینگلتەرا ناکەن بەرامبەر بەڕازیل

یاریزانى ساڵى 2012ى جیرارد بە باشترین ئینگلتەرا هەڵبژێردرا

№№

№

№ خاوەنی ئیمتیاز

عەبدوڵـاڵ حاجی مەحمود

№ دیزاین

سەعید ئەحمەد

№ سەرنووسەر

پشدەر بابەکر

№ جێگری سەرنووسەر

عومەر غواڵمی

RebaziAzadi@Gmail.com www.JamawarNews.com 0748 010 8289

ناونیشان: هەرێمی کوردستان سلێمانی - گردی ریعایه - گەڕەکی 115 - کۆاڵنی 7 - دەرگای 6یەکەم ژمارەی ئەم ڕۆژنامەیە لە )1981/5/25( بە ناوی )رێگای ئازادی(یەوە دەرچووە

»نرخ: 500 دینار«

محەمەدی ماملێ، توانى پەنجا ساڵ، مەقام و گۆرانى کوردى پەرە پێبدات

دڵنیا کچێکی ڕۆژهەاڵتی دەیەوێت ببێتە شاجوانی 2013 کوردستان

بااڵبەرزترین کچە نەوجوانى جیهان

گوندى کوبرا

هەیفا جوانترین کچی عەرەبە

ئەنجیلینا جوولی خۆى و هاوسەرەکەى دەکاتە فلیم

میرزا ک��وڕى ماملێ، محەمەدى لە ع��ەل��ی( )م��ام ماملێ سەعیدى بنەماڵەیەکى ل��ە 1925 س��اڵ��ى لە نیشتمانپەروەر، ه��ون��ەرم��ەن��دو گ��ەڕەک��ى ئ��ەرم��ەن��ی��ی��ان��ى م��ەه��اب��اد هەرچەند سەعید میرزا لەدایکبووە. هۆى بە ب��ەاڵم ب��ووە، نەخوێندەوار و مەقامزانى و دەنگخۆشى هونەرى شیعرەکانى »بەتایبەت شیعرخوێنى عارفانەى کۆڕەکانى لە وەف��ای��ی« خانەقاى شەمزینان، ڕێزو حورمەتێکى و دەر و گەڕەک لە لێگیراوەو زۆرى

بازاڕ بە »میرزا« ناوى براوە.ناوچەى بەتەمەنى کەسى زۆر لە ماملێ سەعیدى بیستراوە، موکریان بەناوبانگ ه��ون��ەرم��ەن��دى ل��ەگ��ەڵ کوردستانى ئەسغەرى عەلى سەید هاتووەتە دا 1932 ساڵى لە کە شەریفى میرزا باغى لە و موکریان مەهاباد خەڵکى بۆ ڕەشید، حاجى گ��ۆران��ى وت����ووە، ب��ەش��دار ب��ووە. محەمەد حەمەباقى لە کتێبى »سەید دا ک��وردس��ت��ان��ی« عەلیئەسغەرى بۆمى چایچى غەنى دەڵێت: »حاجى ماملێ، سەعیدى لە جگە گێڕایەوە بە مەهاباد، ترى گۆرانیبێژى سێ جوو ک��ەوێ ڕەش، عەبدوڵاڵ ن��اوى لەگەڵ گۆرانییان قاقى حسەینى و سەید وت��ووە. عەلیئەسغەر سەید بۆ ڕێزى ڕادەب��ەدەر لە عەلیئەسغەر ئەم گۆرانیبێژانە دادەنا بەتایبەتى بۆ

سەعیدى ماملێ.«

ماملێ م��ح��ەم��ەدى ب��ارەی��ەوە ل��ەم سەعیدى جارەى هەر دەگێڕێتەوە، گ��ۆران��ى خ��ۆش��ى بەندێکى ماملێ وتووە، سەید عەلى ئەسغەر لە جێى ماملێى سەعیدى و هەڵساوە خۆى خۆى ماملێ محەمەدى کردووە. ماچ باوکییەوە سەعیدى میرزا بارەى لە و بوو نەخوێندەوار وتوویەتی:»بابم چکۆلەى دوکانێکى ب��ازاڕدا نێو لە

بابم ه��ەب��وو. ف��رۆش��ت��ن��ى خ���ورى منیش کە گۆرانییانەى ئەو زۆربەى و دای��ن��اون خ��ۆى بۆ دەیانڵێمەوە، ئاهەنگى خستوونەتەسەر. نەیتوانیوە مەبەستە ئەو بۆ لێبدا، موزیکێک لە ئەو هەبووە. خۆى موزیکژەنى لە ح��ەزى زیاتر گۆرانییەک هەموو

گۆرانى ئایینى و دڵدارى بوو.«هەر چەند بنەماڵەى ماملێ بە تێکڕایى

هونەرمەندو دەنگخۆش و گۆرانیبێژن، بەاڵم محەمەدى ماملێ هونەرمەندێکى دەگمەن و هەڵکەوتە بوو کە لە دواى هەروەها و باوکى سەعیدى میرزا وەک توانى ب��راى، حوسێنى میرزا ئەو هونەریى نوێنەرى و بەرپرس ساڵ، پەنجا م��اوەى بۆ بنەماڵەیە، مەقام و گۆرانى کوردى پەرە پێبدا.

نزیکترین لە یەکێک کاکیلى حامیدى

لەو ماملێ م��ح��ەم��ەدى دۆس��ت��ان��ى بڵێین »ن��اک��رێ دەڵ��ێ��ت: ب��ارەی��ەوە لە کاتێکەوەو لە چ ماملێ بنەماڵەى کوێوە دەستیان پێکردووە. ئەوانە ژن تەنانەت بووە، دەنگخۆش پیاویان و بەشێک لەو بنەماڵە کە لە باشووری دەنگیان نیشتەجێن ک��وردس��ت��ان خۆشە. بە گشتى ئەو بنەماڵەیە، لە مام عەلى و مام سەعیدەوە بگرە هەتا میرزا حوسێن و محەمەد و ئەوانى تر بە هۆى دەنگەکەیانەوە لەگەڵ هەموو ئەو دانیشتنەکى و خۆشى و بەزم

شارە و ناوچەیە تێکەاڵو بوون.کە ب��اوەڕەن ئەو لە سەر زۆر کەس ماملێ جگە لە کەسایەتى کۆمەاڵیەتى هونەرمەندێکى خۆی، کوردایەتى و قوتابخانەیە. خ���اوەن و ڕەس���ەن الوییەوە سەردەمى لە هەر ماملێ و ئازادیخواز هونەرمەندێکى وەک دەرک��ەوت��ووەو خەڵک خۆشەویست، ب��ەپ��ێ��ى ئ��ەرک��ى ک��ۆم��ەاڵی��ەت��ى و پێگەیاندووە. خ��ۆى ک��وردای��ەت��ی، سەرى دەنگخۆش، بولبولێکى وەک کوێستانەکانى ه���ەوارو هەموو لە و شادى مزگێنى و داوە کوردستان

ئازادى بۆ ڕێڕەوانى ئەوین هێناوە.ماملێ لە ساڵى 1994 دا دوا گۆرانى تووشى س��اڵ��ەدا ل��ەو ت��ۆم��ارک��رد، لە و دەبێت سەخت نەخۆشییەکى ساڵی 1999 دا لە شارى مەهاباد بەو لەپاش کردو کۆچیدوایى نەخۆشییە خۆى ناوبانگێکى گەورەو بنەماڵەیەکى و ئاواز لە خەرمانێ و هونەرپەروەر

گۆرانى ڕەسەنى کوردى جێهێشت.

دڵنیا کامۆسى کچە ئەکتەرى ڕۆژهەاڵتى کوردستان رایگەیاند، بەنیازە بۆ ساڵى

2013 بەشدارى لە پێشبڕکێى شاجوانى کوردستان بکات. ناوبراو وتی »بەنیازم

پێشبڕکێى ب��ەش��دارى ئەمساڵ ب��ۆ بۆ نەک بکەم، کوردستان شاجوانى ئەوەى ببمە شاجوان بەڵکو بۆ ئەوەى بکەمەوە«. تاقى ئەزموونەش ئ��ەم دەکەم هەست »وا دەڵێت هەروەها ئەو مەرجانەم تێدایە بۆ ئەوەى بتوانم بکەم«. پێشبڕکێیە ئ��ەو ب��ەش��دارى جێگەی باسە دڵنیا کامۆسى لە ساڵى ڕۆژهەاڵتى بۆکانى ش��ارى لە 1992کوردستان لە دایکبووە، لە ئێستادا لە شارى سلێمانى ژیان بەسەر دەبات و تا ئێستا وەک ئەکتەر بەشدارى 10 فیلمى سینەمایى کوردى و فارسى کردووە و لە چەند فێستیڤاڵێکدا خەاڵتى باشترین

ئەکتەرى پێبەخشراوە.

بااڵبەرزترین نەوجوانى کچە

جیهان بەناوى »ئیلیسانى کروز سیلوان«ى تەمەن بااڵی درێژی 17 ساڵ ، زۆر بااڵی مەترە و دوو ی کە یستە و شە خۆ لەدرێ���ژت���رە ک���ە ن���اوی سیلوا »فرامسیناالدۆ

ساڵە 22 تەمەنی کارۆلهۆ«ە و ئەو مەترە. سانتى 163 بااڵی کچە خەڵکى »سالینۆ پۆلیس«ى کێشەیەک بەهۆى کە برازیلە بەرز ب��ااڵی هیپۆفیزدا لەغودەى بااڵکەیەوە بەهۆى کچە ئەو ب��ووە. پ��ێ��دەک��ەن، گ��اڵ��ت��ەى لەخوێندنگا هێناوە. لەخوێندن وازى هەربۆیەش ئێستاش ناوبراو نەوجوانە لەخانویەکى ماریا »ئانا دایکى لەگەڵ بچوکدا جۆرج« و »لویس زڕباوکى سیلوا« و

خوشەکەکەیدا دەژی.

خەڵکەکەى تایالند واڵتى گوندێکى لە خویان تر ماڵى گیاندارێکى هەر وەکو داوە بە بە خێوکردنى جۆرێک لە مار کە لە ترسناکترینیانە بە ناوی »مارى کوبرا« بەر لە 60 ساڵ پێش ئێستا ئەم جۆرە پەروەردەیە لەم گوندەدا باڵو بوەتەوە و لێهاتوە لە کلتورى ئێستا وەکو جۆرێک و خەڵکى لەم گوندەدا هەر لەسەرەتایى کردن یارى بۆ ڕادەهێنرێن منداڵییەوە لەگەڵ ئەم جۆرە ترسناکەى مار و سااڵنە سەردانى واڵتانەوە لە زۆر گەشتیارێکى ئەم گوندە دەکەن بۆ ئەوەى ئەو دیمەنە ناوى هەروەها ببینن ڕاکێشانە سەرنج Ban ناوى سەرەتاوە لە گوندە ئەم

هۆى بە بەاڵم بوە Kok Sa Ngaئەم کارە نامۆیانەیانەوە لە ئێستا بە ناوى _گوندى کوبرا_وە ناوبانگیان دەرکردوە، مندااڵنیش بە شێوەیەکى ئاسایى یاریان بە گوندە ئەم خەڵکى دەکەن، گەڵ لە هۆى هەژارییانەوە ئەم جۆرە کارانە وەکو و ئەهێنن بەکار بژێوى سەرچاوەیەکى کە وەردەگ���رن گەشتیارانە ل��ەو پ��ارە کاتێک دەکەن، گوندەکەیان سەردانى کە مارێک لە ناوئەچێت خاوەنى مارە

ماتەمینى گوندەکە ت��ەواوى و کە دایان دەگرێت زۆر زیاتر لەوەى

خێزانەکەیان کەسێکى کە بمرێت.

لەراپرسیەکدا پێگەی فۆربیسی جیهانی ژنە گۆرانیبێژی لوبنانی هەیفا وەهبی سەرنجراکێشترین جوانترین و وەک کچی عەرەب دەستنیشان کردووە. ئەو گۆرانیبێژو ژنە 30 بۆ کە راپرسییە ئەکتەری جیهانی ئەنجامدراوە، لەسەر تەنها ناوەڕاست خۆرهەاڵتی ئاستی

هەیفا بەشداری قۆناغی دووەمی بەو ک��ردووەو راپرسییەکەی ئاستی لەسەر هۆیەشەوە شەشەم و پلەی جیهان واڵتانی ئاستی لەسەر

ع����ەرەب����ی����ش

لەپاڵ بەدەستهێناوە. یەکەمی پلەی لوپێزو لەجینیفەر هەریەک هەیفادا میگان جولی و ئەنجێلینا بیونیسەو مۆنیکا ستیۆرت و کریستن فۆکس و بەشداری سیرۆن چارلیز بیلوچی و

راپرسییەکەیان کردووە.

ئ��ەس��ت��ێ��رەى ش��ۆخ و ن���اودارى »ئەنجیلینا ئەمەریکى سینەمایى فیلمێکى ب��ەن��ی��ازە ج���وول���ی« ژیانى ل��ەس��ەر دیکیۆمێنتارى بەگوێرەى بهێنێت. بەرهەم خۆى »پیوپڵ«، سایتى هەواڵێکى کارى یەکەمین ئەزموونى پاش کە فیلمەى ل���ەو دەره��ێ��ن��ان��ى جیاکارییە ت��اوان��ە ب��ە تایبەتە ڕەگ���ەزی���ی���ەک���ان ل���ە ب��ۆس��ن��ە، س��ەرق��اڵ��ى ئێستا )ج���وول���ی( ئامادەکردنى سیناریۆى فیلمێکى ژیانى لەسەر دیکیۆمێنتارییە سەرچاوەکە ه��ەروەک خ��ۆی. فیلمەکە ک���ردووە ئاشکراى قۆناغەکانى سەرجەم باسى و دەک��ات )ج��وول��ی( ژیانى سەردانەکانیشیدا دوا ل��ە ژیانى بەسەرکردنەوەى بۆ چەند سورییەکان، ئ��اوارە ئەو بۆ تایبەتى دیمەنێکى فیلمە گرتووە. بەشى زۆرى قۆناغى باسى فیلمەکەیش ه��اوس��ەرگ��ی��رى خ��ۆی��ى و هاوسەرى پیت(�ى )ب��راد ئێستادا لە جوولی دەبێت. نەتەوە نیازپاکى باڵیۆزى کاروبارى بۆ یەکگرتووەکانە

دواییانەیش بەم و پەنابەران کوردستانى هەرێمى س��ەردان��ى

کرد.

ئا:~

تارمایی پرسى شوناس لە عێراقدا

م���اوەى چ��ەن��د ه��ەف��ت��ەی��ەک��ە، ل���ەدواى س���ەره���ەڵ���دان���ى گ����رژى و ئ��اڵ��ۆزى پارێزگا قەیرانى خۆپیشاندانەکانەوە، ب��ەردەوام��ى عێراق، سوننەنشینەکانى هەیە، وێڕاى ئەوەى دۆخى عێراق و کۆى کردووە، ئاڵۆزتر کەڵەکەبوەکانى قەیرانە سونەکان، ناڕەزاییەتیەکانى هاوکات پرسى شوناسى پێکهاتەکانى ئەم واڵتەشى لەڕابردوو جارێکى تر بەفۆرمێکى جیاواز ئەگەرچى بێگومان، زی��ن��دووک��ردەوە، لەبارەى نووسراوە زۆر و وت��راوە زۆر نێوان )سونە و شیعە(، بەاڵم کێشەى ئەوەى لەدۆخى ئێستادا، تێبینیدەکرێ�ت، ئەوەیە، کە پێناچێت ئەمجارەیان کڵپەى هاواڵتیان ( خۆپیشاندەران داواک���ارى دابمرکێنرێتەوە، بەئاسانى ) سونە چونکە هەلومەرجى ئێستا، وەک بەشێک بۆ ئاماژەى سونە بااڵکانى لەسەرکردە ئەو و خواست لەگەڵ ت��ەواو دەک���ەن، کەحکومەتى گونجاوە، پێشێلکاریانەدا مالیکى نورى بەدیاریکراویش و عێراق سەرۆک وەزیران بەرامبەریان ئەنجامیداوە، هەرچەندە بەگوێرەى پێشهات و ڕووداوە ئایندەبێت، چاوەڕوانکراوەکانى و گوزار داه��ات��ووى چ��ارەن��ووس��ى ئ��ەم واڵت��ە پرسیارێک پرسیارەوە، ژێر کەوتۆتە بەوە دەستپێدەکات، ئایا تارمایی شەڕى مەزهەبى شیعە و سونە سەریهەڵداوە یا وەک ئەگەرێکى نزیک ئەو شەڕە ڕوودەدات، بێگومان بەجۆرێک لەجۆرەکان، هەرچى هەوڵدان بەڕەچاوکردنى سونەیە الیەنى لیستى وەزی���رەک���ان ک��ش��ان��ەوەى ب��ۆ ئەلعێراقیە بۆ بایکۆتکردنى دانیشتنەکانى بەهێزترین وەک وەزی��ران ئەنجومەنی مالیکیش، هەڕەشەکانى و کارتەکانیان و لەشوێنیان دیکە کەسی دانانى بۆ بەشێوەى پۆستەکان بەڕێوەبەردنى وەکالەت و نواندنى خەمساردى بەرامبەر بەڵگە لەدیارترین سونە، بەوەزیرەکانى شەڕەى ئەو دەرکەوتنى بۆ پاساون، و کە لەدواى نەمانى دیکتاتۆریەتى بەعس ئەم سیاسیەکانى س��ەرک��ردە ل���ە2003 باسیان مۆتەیەک وەک بەردەوام، واڵتە دەبێت تر، بەواتایەکى لێوەکردووە، ل��ەچ��اوەڕوان��ى ه��ەم��وان ب���ەدواوە لێرە چونکە بین، شوناسدا یەکالکردنەوەى دەیانەوێت هەریەکەیان سونە یا شیعە یاخود ویستویانە، لەهاوکێشەى سیتسمى ئەو دەوڵەتدا، بەڕێوەبردنى و سیاسى بەپێى هەرچەندە، ڕوو، بخەنە بابەتە شوناس مەسەلەى بێت، ڕووداوەک���ان هەستیارترین عێراق، پێکهاتەکانى الى تەنیا ئیقلیمى، واڵتانى بەاڵم بابەتە، بەالى شوناس سەنگى دەتوانن ئەوانن ئەگەر بۆیە بەالدا، بخەن پێکهاتەیەکدا دۆخەکە بەم شێوەیە بەردەوام بێت، ئەوا تیۆرى پێشبینیکراوى ئەگەرێکى چەند

بچێتە بوارى عەمەلیەوە، وەک :چەکدارانەى شەڕى هەڵگیرساندنى .1

مەزهەبى.زیاتر دراوسێ واڵتانى 2. دەستوەردانى

دەبێت .نووستوەکانى شانە ژی��ان��ەوەى .3

بەعس.4.زیادبوونى کارە تێکدەرانە .

5.زیندووکردنەوەى سوپاى مەهدى. بەاڵم ئەوە کە دەمێنیتەوە ئەوەیە، ئایا لەنورى متمانە لێسەندنەوەى پرسى بەکوێ نەیارەکانیەوە لەالیەن مالیکى ئاماژە هەموو بەپێى چونکە ؟ دەگات و ڕاس��ی��ت��ەک��ان ب��ێ��ت، ت��اک��ە دەرف���ەت ئاشتەوایی پڕۆسەى ژیانەوەى لەبەردەم بێت ڕازى مالکى ئەگەر نیشتیمانى، جا حکومدارى لەپڕۆسەى بەوازهێنان یا بێت یاسایی و پەرلەمانى بەشێوەی دیکەى شتێکى هەر کودەتاو بەشێوەى دۆخى هەیە ئەگەر چ��اوەڕوان��ن��ەک��راو، هێوربوونەوە و زیاتر سەقامگیرى واڵت ترسى تاکە بەاڵم ببینێت، بەخۆیەوە شیعەکانیش خودى تەنانەت الیەنەکان، هەموو مالیکى نورى کەئێستا ئەوەیى سەربازیەکانى و ئ��اب��وورى جومگە کۆنتڕۆڵکردووە، بۆیە ئەگەر هەڵبژاردنیش بێت، هەرچەندە بەپێى یاساى دیاریکردن عێراق سەرۆکایەتیەکەى سێ م��اوەى داهاتووى خولى بۆ نییە ب��ۆى بێت، کاندیدبکاتەوە، خۆى مالکى هەڵبژاردن بەاڵم بەهۆى پارە و سوپا، ئەگەر هەیە هەموو شێوەیەک لەشێوەکانى گەیشتن یا مانەوە لەپۆستى ئێستایدا بەکاربهێنێت، ئەوەش ڕەنگە هەموو ڕەوشەکە پێچەوانە

بکاتەوە .

ڕێبین حەسەن

№