ناوچە تەقینەوە ژمــارەیــەک دوێنێ لە و گرتەوە عێراقى جیاکانى جیا دابڕێنراوەکانى ناوچە نێویشیاندا هۆیەشەوە بەو گرتەوە کوردستانى

ژمارەیەک قوربانى لێکەوتەوە.لەوبارەیەوە ئەندامێکى لیژنەى ئەمنى ~ بە کەرکوک پارێزگاى تەقینەوەکانى هۆکارى « ڕاگەیاند ئەو هاتنى بۆ دەگەڕێتەوە دوێنێ کۆمەڵە بەعسیانەى کە سنورەکانیان بۆ کراوەتەوە، لە سوریا جێگایان پێ

لێژبووە«.لیژنەى ئەندامى عەسکەرى، ئەحمەد بە کــەرکــوک پــارێــزگــاى لــە ئەمنى هــۆکــارى ڕاگـــەیـــانـــد ~دەگەڕێتەوە دوێنێ تەقینەوەکانى بەعسیانەى کۆمەڵە ئەو هاتنى بۆ ــەوە، ــراوەت ک بــۆ سنورەکانیان کــە لێژبووە پــێ جێگایان ســوریــا لــە سونییە ناوچە بێنەوە دەیانەوێت ئــەوەى بۆ حەملەیەکە نشینەکان

دروست شڵەژاو ئەمنى بارودۆخێکى نیشتە شوێنانە لەو بتوانن تا بکەن جێببن، ئەم مانگەش مانگى بەعسە، مانگەدا لــەم بەعس ئینقالبەکانى بۆ دەگەڕێتەوە تەقینەوانە ئەم بووە شوێنێکى دروستکردنى و شڵەژانێک ئارام بۆ ئەو بەعسیانەی گەڕاونەتەوە بە داخیشەوە کۆمەڵێک خەڵک هەیە

لە ناوەوە هاوکاریان دەکەن.ناوبراو وتیشى گەڕانەوەى بەعسییەکان ناکات عێراق ئاسایشى بە خزمەت دەبێت جەنابى مالیکى و هەموو هێزە ئەو گەڕانەوەى بیزانن ئەمنییەکان و بارودۆخە تێکدانى بۆ بەعسییانە

نییە، ئاسایش سەقامگیرکردنى بۆ خۆشى واڵتــە ئەم خەڵکى نابنەوە ئــەم واڵتــەیــان نــاوێــت، گــەر خۆیان دەسەاڵتدارنەبن مەترسى دەبن لەسەر ئەمنى ئەم واڵتە کە کورد و عەرەبى

تێدا دەژى«.خستە ئەوەشى عەسکەرى ئەحەمەد لێپێچینەوەى کە ئەوەیە دوامان ڕوو کە بەوانەى بەرامبەر بکرێت توند دەدەن، ئەنجام تێکدەرانە کــردەى زیاتر دوێــنــێــدا تەقینەوەکانى لــە بونەتە قوربانى هەوڵەکانى هاواڵتیان تێکدەران ئەو ڕەشە کوژییە و لە چەند

ناوچەیەکدا بووە.

ــزە لـــەبـــارەى بــونــى فــیــرقــەى دوانـعەسکەری هێما بۆ ئەوە دەکات »هیچ پێچەوانەوە بە نــەبــووە، سودێکى ئەو ناو بۆ بەعسییەکان گەڕانەوەى سوپایە و هەڵسوڕانى ئەوانە لەالیەن کۆمەڵێک کۆنە بەعسییەوە گومانیش تێدا دەستیشى کە لەوانە دەکرێت

بێت«.بەڕێوەبەرى مۆفەرى، شێرزاد عەقید ــى ــن ــاراســت ــى پ ــەتـ ــەرایـ ــوەبـ ــەڕێـ بـبە کەرکوک شــارى دامودەزگاکانى ~ ڕاگەیاند تێکدەران هەموو کاتێک مانگى ڕەمەزان بە هەل دەزانن

بۆ ئەنجامدانى کردەوە تێکدەرانە.بۆ بەعسییەکان گەڕانەوەى لەبارەى ناو سوپاى عێراقى ناوبراو وتى ئەوانە و کار ناو بۆ نەگەڕاونەتەوە هێشتا ئەوانە بەاڵم نەبوون، بەکار دەست لە ئەمنى بارى خۆشکردنە، زەمینە عێراقدا بەرەو نا جێگیرى دەڕوات بە خراپتر بەعسییەکانیش گەڕانەوەى

دەبێت.عەقید شێرزاد هێماش بۆ ئەوە دەکات

هاوکارى سوریاوە لە »بەعسییەکانە بۆ دەکرد تێکدەرانیان پشتیوانى و ناو عێراق ئێستا ئەمانەش بگەڕێنەوە

پێموایە خراپتر دەبێت«.وتیشى قائیدە و ئەنسار و سوننە و جەیشى ئیسالم و نەقشبەندى ئەمانە و کەرکوک لە هەیە بونیان هەموو بە یان لە هەموو بەاڵم ــەرى، دەوروب

هێزتر قاعیدەیە«.لەبارەى داواکردنى هێزى پێشمەرگە بۆ ناو شارى کەرکوک عەقید شێرزاد وتى پێشەمەرگەمان هێزى هاتنى داواى لەبەرئەوەی ، کەرکوک بۆ نەکردووە بڵێن ئەوەنییە تێکدەرانە کارە ئەم بە دەکرێت، چارەسەر پێشمەرگە بە پێى ئەو ڕێکەوتنە کراوە لە ناو شار دەبێت پۆلیسى لێبێت دەرەوەى شار چونکە لێبێت، پێشمەرگەى و سوپا گەر تایبەتمەندە کەرکوک بارودۆخی کەرکوک شارى ناو بێتە پێشمەرگە دەبێت سوپاى عێراقیش بێتە ناو شار بە هیچ شێوەیەک داوا نەکراوە نە سوپا و نەپێشمەرگە بێتە ناوشار، بەاڵم وەک

هەموو پێشمەرگە پشتیوان هێزێکى کات هێزێکى پشتیوان بووە بۆمان.

مەحمود عوسمان، ئەندامى ئەنجومەنى نوێنەرانى عێراق بە ~ ڕاگەیاند ڕەمەزاندا مانگى لە جارێک هەموو و قاعیدە بووە، زۆر تێکدەری کارى هەمیشە بەعس ڕژێمى پاشماوەى تەقینەوە ڕەمەزاندا مانگى لە دەڵێن ئەنجام دەدەین و بەیانیان دەرکرد زیاتر قاعیدە و بەعسییە کۆنەکان دەوریان لە ئەنجامدانى کردەوەى تێکدەری و سود لەو بارودۆخە وەردەگرن کەوا کوتلەکان

ناکۆکن و ناکۆکى سیاسى هەیە.مەحمود عومسمان ڕەتى دەکاتەوە کەوا تەقینەوەکان پەیوەندى بە گەڕانەوەى بەعسیەکانەوە هەبێت لە سوریاو وتى کەس نەگەڕاوەتەوە تا ئێستا مەرج نییە ئەوان بن، هەر لە ناو عێراق ڕێکخستنیان نەیتوانیوە الوازە حکومەتیش هەیە، بەرەنگارى تەقینەوەکان بکات، چونکە لە ڕووى ئەمنییەوە حکومەت کەموکوڕى زۆرە لە ڕووى سیاسیشەوە بارودۆخەکە

سەقامگیر نییە.

www.jamawarnews.com № 711 :هەفتەنامەیەکی سیاسییە حزبی سۆسیالیست دیموکراتی کوردستان دەریدەکات № سێشەممة № 03/گه الوێژ /2712 کوردی № 2012/07/24 زایینی № ساڵی 32 № 12 الپەڕە № ژماره

№

پەیوەندی ئایندەی و کورد پرسی ل8 تورکیا و سوریا نێوان

№

ل6 دانوستانەکاندا لەگەمەى کورد

№

تایبەت بە ~

تایبەت بە ~

تایبەت بە ~

تایبەت بە ~

تایبەت بە ~

ئاڵـۆزی پەیوەندی کوتلەکان کاریگەری لەسەر ڕەوشی ئەمنی عێراق هەیەدیارە پێوە بەعسییەکانی و قاعیدە جێدەستی دووشەممە تەقینەوەکانی

عەبدول خزر مەهدى، ئەندامى ئەنجومەنى نوێنەرانى عێراق:

هاوواڵتیانی عێراق خزمەتگوزاریان دەوێت پێویستیان به پێداویستیەکانی ژیانه

بەکر ئەحمەد، بەڕێوەبەرى گشتى کارەبای سلێمانى:

بەرهەم هێنانی کارەبا کەمی نەکردووەلەمانگی تەمموزدا 21 کاتژمێر کارەبای نیشتمانی دراوە بە هاوواڵتیان

ئەندامێکى ئەنجومەنى نیشتمانى کورد لە سوریا:ئەو شارانەی ئازادکراون لەالیەن ئەنجومەنی نیشتمانی

کورد لەسوریا و ئەنجومەنی گەل بەڕێوەدەبرێن

سەرۆکى لیژنەى دامەزراندن لە پارێزگاى هەولێر:دامەزراندن لەهەر سێ پارێزگاکەی هەرێم بەیەک پێوەر دەبێت

ئەندامى مەهدى، خزر عەبدول لە عێراق نوێنەرانى ئەنجومەنى لیستى عێراقییە لە دیدارێکى تایبەتى دەکات ئەوە بۆ ئاماژە ~دەبن بەردەوام عێراق »ناکۆکیەکانى هیچ چارەسەرێکى ڕاستەقینە نابینم و کێشەو گرفتەکان تا هەڵبژاردنى داهاتوو

بەردەوام دەبن«.ناوبراو هێما بۆ ئەوە دەکات » مالیکى تواناى باشى هەیەو لەوانەشە دۆسیەى لێپرسینەوەدا لە و لەالبێت تایبەتى

بیان خاتە ڕوو«.ئەندامى مەهدى، خزر عەبدول بە عێڕاق نوێنەرانى ئەنجومەنى

و کێــشــە ڕاگـــەیـاند ~دەبن بەردەوام عێراق ناکۆکیەکانى هیچ چارەسەرێکى ڕاستەقینە نابینم و کێشەو گرفتەکان تا هەڵبژاردنى داهاتوو نێوان کۆبونەوەکەى و دەبن بەردەوام سەرۆکى عێراقییەو لیستى سەرۆکى لیستى هاوپەیمانى نیشتمانى هیچى لە

مەسەلەکان نەگۆڕیوە.کە الیەنانەى ئەو « وتیشى ناوبراو بەشدار هەولێر کۆبونەوەکەى لە بانگهێشتکردن لەسەر سوورن بوون حکومەت سەرۆکى لێپرسینەوەى و ئێمە و نازانرێت بەاڵم پەرلەماندا، لە ئاگادارى ئەوە نین کە چ الیەنێک و کێ و کەى پرسیارەکان دەگەنە پەرلەمان

ناوەڕۆکى پرسیارەکان چین«.ئەوە بۆ ئەندامەى عێراقییە هێما ئەو دەکات لە پەرلەمان خوازیارى ئەوەین ڕاستیەکان بزانین و لە ڕێگەى پرسیار بگەین، ڕاستیەکان لە وەاڵمەکانەوە و مالیکى کە دەزانین هەموومان بەاڵم هەیەو باشى تواناى بارەیەوە لەو لەوانەشە دۆسیەى تایبەتى لەالبێت و

لە لێپرسینەوەدا بیان خاتە ڕوو. ل3

گشتى بەڕێوەبەرى ئەحمەد، بەکر ~ بە سلێمانى کارەبای ڕاگەیاند »بەرهەم هێنانی کارەبا کەمی کارەبا پێدانی بەرنامەى و نەکردووە کەم نەبۆتەوە هەر لەسەر بەرنامەیەک دەڕۆین کە بۆ مانگى تەمموز دانراوە«.لەبارەى بەستنەوەى کارەباى هەڵەبجە بەستنەوەى وتى ناوبراو ئێرانەوە بە ئێرانەوە، بە هەڵەبجە کارەباى لیژنەیەکمان کارەبا لەوەزارەتى پێکهێناوە بەم نزیکانە سەردانى ئێران

دەکات.گشتى بەڕێوەبەرى ئەحمەد، بەکر ~ بە سلێمانى کارەبای ڕاگەیاند بەرهەم هێنانی کارەبا کەمی کارەبا پێدانی بەرنامەى و نەکردووە

کەم نەبۆتەوە هەر لەسەر بەرنامەیەک دانراوە مانگى تەمموز بۆ دەڕۆین کە گشتى کارەبای سەعات 21 بۆ کە هۆى دەبێتە جار هەندێک دەبێت، ئەوەى کە بەیانیان لە سەعات 8ەوە بۆ نیوەڕۆ صیانەمان هەبێت سەعات 12 دەکات پێویست و خەتەکان لەسەر ئەوەش بکوژێنینەوە، فیدەرەکان کارەبا، بونەوەى کەم هۆى دەبێتە شارى لەناو ئێمە بەرنامەکانى بەاڵم نیوەڕۆوە 12ى سەعات لە سلێمانى لەم پێدەکات، دەست شەو 12 بۆ 3 بە کراوە سلێمانى بەرنامەیەدا وەجبەوە کە هەر یەکەیان 3 سەعات

کارەباى مۆلیدەى دەبێت.بەرنامەى ئێستا وتیشى ناوبراو وزەى بەرهەمهێنانى لەسەر کاربامان وزەى بەرهەمهێنانى وە کارەبایە،

لە کوردستاندا هەرێمى لە کارەبا نزیکەى دەگەیەنینە ئەمساڵدا کۆتاى 3000 میگاوات بە پێی ئەو بەرنامانەى سێ هەر لە دەزانن وەک دانراوە کە وێستگەى سلێمانى و هەولێر و دهۆک لە تیادایە غازى وێستگەى سێ کە کارەبا میگاوات 750 کە سلێمانیدا بوو ئێستا هەوڵدراوە بکرێت بە 1000 بەرنامەدایە لە دهۆکیش وە مێگاوات بکرێتە داهاتوو شەشی مانگى بۆ دوو ئێستا مێگاوات 750 نزیکەى هێنانى بەرهەم بۆ کراوە گرێبەست 1000 مێگاواتى کە لە هەولێر دادەنرێت، بەستنەوەى مەسەلەى بە سەبارەت دیارە ئێرانەوە بە هەڵەبجە کارەباى لیژنەیەکمان کارەبا لەوەزارەتى ئێمە پێکهێناوە بەم نزیکانە سەردانى ئێران

دەکات.

شـەالل گەدۆ، ئەندامـى ئەنجومەنى لـە سـوریا لـە کـورد نیشـتمانى ~ تایبەتـى دیدارێکـى « دەکات ئـەوە بـۆ ئامـاژە نیشـتمانى ئەنجومەنـى هـەردوو ئەنجومەنـى و سـوریا لـە کـورد گـەل ڕێکەوتویـن لەسـەر شـێوازى پەنجـا بـە پەنجـا بـۆ بەڕێوەبردنـى ڕۆژئـاواى ناوخـۆى کاروبارەکانـى

قۆناغـەدا«. لـەم کوردسـتان دەکات ئـەوە بـۆ هێمـا ناوبـراو ناتوانێـت سـوریا »حکومەتـى دەسـەاڵتى خۆى بەسـەر سـەرجەم شـارەکانى سـوریادا بسـەپێنێت و شـارەکانى سـەرجەم کۆنترۆڵـى

دەدات«. لەدەسـت تریـش شـەالل گەدۆ، ئەندامـى ئەنجومەنى بـە سـوریا لـە کـورد نیشـتمانى ~ ڕاگەیاند : ئەنجومەنى نیشـتمانى کـورد لـە سـوریا لەگەڵ پەیوەندیەکـى گـەل ئەنجومەنـى

پەکەکـەدا لەگـەڵ هەیـە باشـیان بەپێـی ئـەو ڕێکەوتنامەیـەى کە لە هەولێـر لـە نێوانمانـدا ئیمـزا کراوە هەڵدەسـین بە پێکهێنانى دەستەى لـە جگـە کـورد هاوبەشـی بـااڵى لیژنەیەکـى چەنـد پێکهێنانـى لیژنـەى وەکـو هاوبـەش تـرى پەیوەندیەکانـى لیژنـەى و ئەمـن دەرەوەو لیژنـەى ئاسـایی کردنەوە لەسـەرجەم هاوبـەش لیژنـەى و شـارەکانى کوردسـتانى سـوریادا و لـەو ڕێگەیـەوە هیـچ کێشـەیەکمان نابێـت، پەکەکـەدا لەگـەڵ سـەبارەت بـە تورکیـاش تـا ئێسـتا هیـچ جـۆرە دەسـت تێوەردانێکمان بـەدى الیەنێکـەوە هیـچ لەالیـەن

نەکـردوە. دەکات ئـەوە بـۆ هێمـا شـەالل باشـووری لـە هێزێـک »هیـچ هـەر لـە یاخـود کوردسـتان نـاو نەچۆتـە تـرەوە شـوێنێکى رۆژئـاوای کوردسـتانىئەوەى بـاس کـراوە ئەوەیـە کـە ژمارەیەکـى زۆر

کـورد جیاوەوەبـووى سـەربازى ڕوویـان سـوریادا سـوپای لـە کردۆتـە هەرێمـى کوردسـتان و لـە چادرگەیەکـدا سـەربازگەو چەنـد ماونەتـەوە و هەندێکیان مەشـقیان لـە هەرێمـى کوردسـتان پێکـراوەو بـۆ بـکات پێویسـت کاتێـک هـەر و ئەمنـى بۆشـای پڕکردنـەوەى دواى لـە وکارگێـڕى سـەربازى حکومەتـى هێزەکانـى کشـانەوەى شـارە سـەرجەم لـە سـوریا کوردیەکانـدا ئـەو هێزانـە دەچنەوە

ل3 سـوریا. کوردسـتانى نـاو

تاهـر عەبدوڵـا، سـەرۆکى لیژنـەى پارێـزگاى هەولێـر لـە دامەزرانـدن هەولێـر پارێـزگارى جێگـرى و فۆڕمـى دابەشـکردنى لەبـارەى ~ بـە دامەزرانـدن بەردەوامـى بـە فـۆرم ڕاگەیانـد دەدرێـت و زیاتـر لـە)120( هـەزار فـۆرم دراوە بۆ هەمـوو قۆناغەکان.لـە دامەزرانـدن لیژنـەى سـەرۆکى پارێـزگاى هەولێـر بـە ~ هەولێـر لـە کـەس 4519 وت: فـۆرم ئێسـتاش تـا دادەمەزرێـت،

زیاتـر دەدرێـت بەردەوامـى بـە دراوە فـۆرم هـەزار )120( لـە ناوبـراو قۆناغـەکان هەمـوو بـۆ بـەاڵم دەبێـت، بـەردەوام وتیشـى دەسـت وەرگرتنـەوە ئـەوە پـاش دەسـتى ئێسـتاوە لـە پێـدەکات، پێکـردووە هی کۆلێـژو پەیمانگاکان فۆرمیـان تـر قۆناغەکانـى پاشـان

لێوەردەگیرێتـەوە.دەکات ئـەوە بـۆ هێمـاش »دامەزرانـدن لە هەرێمى کوردسـتان بەیـەک شـێواز و بـە یـەک پێـوەر و بەیـەک ڕێنمـاى دەبێت، بەاڵم ڕەنگە جیـاوازى کەمێـک کاتەکانـدا لـە

زووتـر پارێزگایـەک ڕەنگـە هەبێـت بکرێـت«. جێبەجـێ تـر لـەوى

چـوارەوە ئـاوى پـرۆژەى لەبـارەى ئـەوە بـۆ ئامـاژە عەبدوڵـا تاهـر ئـاوى پـرۆژەى ئێسـتا »تـا دەکات لـە بەڵکـو نەکراوەتـەوە چـوار 2012دا سـاڵى لـە بەرنامەدایـە چارەسـەر بـۆ بکرێـت جێبەجـێ

ئـاو«. کەمـى کێشـەى کردنـى ئـەوەى بـۆ ئامـادەکارى لەبـارەى هەولێـر ببێتـە پایتەختى گەشـتیارى کـراوەو ئامـادەکارى وتـى: عـەرب ئـەم کۆتـاى لـە وە بەردەوامیشـە مانگـەدا ئـەو پێشـبڕکێیە دەکرێـت.

№

№

№

هێلکە و هەنگوێن باشترین ژەمە خۆراکی پارشێوە ل9

www.jamawarnews.com 2 | ساڵی 32 | ژماره 711 | 2012/07/24 | سێشەممەهەواڵ و ڕاپۆرت

بەڕێز جەالل تاڵەبانى سەرۆک کۆمارى پــیــرۆزى مانگى بــەبــۆنــەى ــراق عــێپیرۆزبایى بروسکەیەکى ڕەمەزانەوە حاجى محەمەدى بەڕێز ئاراستەی حزبى گشتى سکرتێرى مەحمود ئەمە کرد کوردستان سۆسیالیست

دەقەکەیەتی:حاجى محەمەدى کــاک بەڕێز بــراى مەحمود سکرتێرى حزبى سۆسیالیست

دیموکراتى کوردستان.ساوێکى گەرم..

پــیــرۆزى مانگى هاتنى بــەبــۆنــەى پیرۆزبایى جوانترین ڕەمــەزانــەوە حزبى هــەڤــااڵنــى و جــەنــابــتــان ــە لسۆسیالیست و ئەندام و الیەنگرەکانى پیرۆزە مانگە ئەم هیوادارم دەکەم، لێبوردەیى و خۆشەویستیى ســۆزو و هێنابێت ــۆى خ لــەگــەڵ ــرى ــات زیڕەنــگ دا گــەل ڕۆڵــەکــانــى لەنێوان خۆشیى لە پێ مانگێکى بــداتــەوەو لە بــکــرێــت ــەڕێ بـ میهرەبانیى و

کوردستان و ناوچەکانى ترى عێراقیش کە برایەتییەش و تەبایى ئــەو دا. دا گــەل ڕیزەکانى هێزو و لەنێوان بەنێوانى بکات، گەشە زیاتر هەیە نیشتمانیى یەکێتیى پتەوى بەهێزو دیموکراتى سۆسیالیست حزبى و

و ئارام ڕەمەزانێکى هاوپەیمانیشەوە. ئۆقرە بۆ هەموو الیەک، سەرکەوتن و

لەش ساغییش بۆ ئێوە.

براى دڵسۆزتانمام جەالل

مەحمود حاجى مــحــەمــەدى بــەڕێــز پێشکەشى بروسکەیەکى سەرەخۆشى خوالێخۆشبوو کەسوکارى بنەماڵەو ئەمە کــرد، بــرادۆســت خانى کەریم

دەقەکەیەتى:

بەناوى خواى گەورەو میهرەبانبەڕێزان کەسوکارو بنەماڵەو خانەوادەى

خوا لێخۆشبوو کەریم خانى برادۆست.هەواڵى زۆرەوە پەژارەیەکى و بەداخ کۆچى دوایى )کەریم خانى برادۆست(کردین، و خەمبارى گەیشت پێ مان خۆمانتان هاوخەمى بۆنەیەوە بەم پێرادەگەیەنین و پرسەو سەرەخۆشى کەسوکارى بنەماڵەو تـــەواوى لــە خوالێخۆشبوو دەکەین. لەخواى گەورە

داواکارین گیانى کۆچکردوو بخاتە بەر ڕەحمەتى خۆى و بەبەهەشتى بەرینى ئارامیش و سەبوورى و بکات شاد

بەئێوە ببەخشێت.

انا للە وانا الیە راجعونمحەمەدى حاجى مەحمود

2012/7/18

ــه ــه ن ــارى ســلــێــمــانــى الی ــزگـ ــارێـ پـــارد کار پــه یــوه نــدیــداره کــانــى راســپئه مساڵ کۆتایى تا ئه وه ى بۆ بکه ن کیمیابارانى قوربانیانى سه رجه م هه ڵه بجه زه ویان پێبدرێت که به پێى و شه هیدان ــى ــ وه زاره ت ئامارێکى ئه نفالکراوه کان نزیکه ى 400 ناو ماون

که زه وى وه ربگرن.ــى ــان ــی ــه م ــه ل ــ ــارده ی ــ ــپ ــ ئــــه م راســوان بــه هــرۆز ــێ کــۆبــوونــه وه یــه کــى نسلێمانى پارێزگارى ساڵح محه مه د وه زیرى شه هیدان ئارام مامۆستا و که هات هه رێم ئه نفالکراوه کانى و ڕۆژی 22 ته موز له دیوانى پارێزگاى

به ڕێوه چوو سلێمانى له و کۆبوونه وه یه دا وه زیرى شه هیدان و پارێزگارى سلێمانى تاوتوێى کارى سنورى لــه ــرد ک وه زاره تــه کــه یــان ئه و به تایبه ت سلێمانیدا پارێزگاى قوربانیانى بــۆ خزمه تانه ى ــارو ک

کیمیابارانى هه ڵه بجه ئه نجامدراوه .پێدانى کێشه ى بڕیاردا ــه ورووه وه لئێستا تا که سانه ى ئه و بۆ زه وى به خێرایى ــووه ــرت ــه گ وه رن ــان زه ویـالیه نه پارێزگار و بکرێت چاره سه ر کار تا راسپارد په یوه ندیداره کانى ئه مساڵ کۆتایى تا ئه وه ى بۆ بکه ن سه رجه م ئه و که سانه زه وى وه ربگرن ــى ــ وه زاره ت ئــامــارێــکــى به پێى کــه که ماون ناو 400 نزیکه ى شه هیدان بڕیارێکى به پێى و وه ربگرن زه ویى پــێــشــتــووتــرى حــکــومــه تــى هــه رێــم و زه وییه ک کیمیاباران قوربانیانى بڕی 27 ملیون دیناریان پێ ده درێت نیشته جێ شوێنى بتوانن ئه وه ى بۆ

بوونى شایسته یان هه بێت،کــۆبــووه نــه وەکــە ــرى ت له به شێکى ــه ده ره وه ى بــه رکــه وتــووانــى ــ ــاردن ــ نده ره وه ى ــۆ ب کیمیایى ــى چــه کچـــاره ســـه ر ــى ــه ســت ــه ب ــه م ب واڵت

ده بێت بـــه ده وام و دووپاتکرایەوە به م تایبه ت نه خۆشخانه یه ى ئه و تا دروستکراوه سه رجه م له هه رێم بواره

کاره کانى ته واو ده بێت.ــرى هــه ر لــه و کــۆبــوونــه وه یــه دا وه زیهه رێم ئه نفالکراوه کانى و شه هیدان ساڵى بۆ ده یانه وێت که رایگه یاند: یـــادى 25 ســاڵــه ى ــه ک داهـــاتـــوو ئه و هه ڵه بجه یه شارى کیمیابارانى یاده به شێوه یه کى فراوانتر بکه نه وه و ــى ــ ــه ئــێــســتــاوه وه زاره ت وتــیــشــى لشه هیدان له هه وڵى ئاماده کاریدایه بۆ ئه و مه به سته و داواى له پارێزگار کرد وه زاره ته که یان هاوکارى رووه وه له م بکه ن و کارى پێویست ئه نجام بده ن.سلێمانى پارێزگارى له به رامبه ردا ده ستخۆشى له وه زاره تى شه هیدان و ئه نفالکراوه کان کرد و هه موو هاوکارى و پیشتیوانییه کى بۆ ئه نجامدانى ئه و

کاره بۆ دووپاتکردنه وه .

هــۆکــاری لــه لێکۆڵینه وه لیژنه ی به هۆی ژنــه ی ئه و گیانله ده ستدانی گیانی له سلێمانی ــه وه ده رزی لێدانی راده گه یه نێت، ئه نجامه کانی له ده ستدا »ئه و ده ڵێت: لیژنه که ش سه رۆکی هیچ کردوه ده رزیه که ی کارمه نده ی زانستیانه و نه بووه که مته رخه میه کی ده رزیه که ی کردوه ، به اڵم ژنه که خۆی هه بووه ده رزییه به و حه ساسیه تی به اڵم هێناوه ، به کاری پێشتریش و

قسه ی نه کردوه «.له په یجی ــه ک ــک ــێ ــه واڵ ه بــه پــێــی ته ندروستی گشتی به ڕێوه به رایه تی سلێمانی باوکراوه ته وه تیایدا هاتووه ، ،2012/7/23 دووشــه مــمــه ڕۆژی گشتی به ڕێوه به رایه تی دیوانی له لــیــژنــه ی سلێمانی ــی ــدروســت ــه ن تله ده ستدانی گیان له لێکۆڵینه وه لێدانی به هۆی که باقی( )کــه ژاوه کارمه ندێکی لــه الیــه ن ــه وه ــه ک ده رزی

ده ره وه ی لـــه تــه نــدروســتــیــه وه گیانی له سلێمانی نــه خــۆشــخــانــه

له ده ستدا ئه نجامه کانی راگه یاند.ــیــژنــه کــه به بــه پــێــی هــه واڵــه کــه لمحه مه د، مــیــران د. ئــامــاده بــوونــی ته ندروستی گشتی ــه ری ــوه ب ــه ڕێ بحه سه ن نه جمه دین د. سلێمانی، سه رۆکی له گه ڵ لیژنه که ، سه رۆکی کارمه ندانی سه ندیکای سلێمانی لقی نوێنه ری و کوردستان ته ندروستی به ڕێوه به رایه تی دیوانی له یاسایی سلێمانی ــی ــت ــدروس ــه ن ت گــشــتــی

ئه نجامه که ی راگه یاندوه .د. نه جمه دین حه سه ن، سه رۆکی لیژنه که رایگه یاند: ئه و کارمه نده ی ده رزیه که ی نه بوه و که مته رخه میه کی هیچ کردوه ؛ ــه کــه ی ده رزی زانستی به شێوه یه کی کردوه و نه خۆشه که توشی حه ساسیه ت ــه ی ــ ده رزی ئـــه و پێشتریش و بـــوه به کارهێناوه و توشی ئه و حاڵه ته بوه و

قسه ی نه کردوه که حاڵه تی وای هه بوه .کێشه ی ده رزیه که راشیگه یاند: جۆری به کاربهێنرێت، نیه یه که مجاریش نیه و حاڵه ته ئه م که سدا هه ندێک له به اڵم هۆشیار هاواڵتی ده بێت و رووده دات پزیشک به کارهێناندا له کاتی بێت به حه ساسیه تی که بکاته وه ئاگادار

ده رمان هه بێت.ئه وه شی خستۆته ڕوو: ئێستا که یسه که گشتی ــی ــه ت ــه رای ــوه ب ــه ڕێ ب ــه ن ــه الی لپێ کۆتایی سلێمانیه وه ته ندروستی کارمه نده ــه و ئ و ــراوه ــ داخ هــاتــوه و ته ندروستیه ش به که فاله ت ئازادکراوه .

مەحمود حاجى محەمەدى بەڕێز ڕەمەزانى مانگى هاتنەوەى بەبۆنەى پیرۆزبایى بروسکەیەکى پیرۆزەوە مسوڵمانانى تـــەواوى ئــاڕاســتــەى کرد، جیهان و عێراق و کوردستان

ئەمە دەقەکەیەتى:بەناوى خواى بەخشندەى مهرەبان

ڕەمەزانى مانگى هاتنەوەى بەبۆنەى خۆم پیرۆزبایى لەناخەوە پیرۆز، مسوڵمانانى ــەواوى تـ پێشکەشى کوردستان و عێراق و جیهان دەکەم، مایەى ببێتە مانگە ئەم هیوادارم خێروخۆشى ــاى دەرگـ ــەوەى ــردن کو میللەتەکەمان ــەواوى بۆ ت زیاتر زیاترى قوڵکردنەوەى مایەى ببێتە و ژیــان پێکەوە و برایەتى گیانى لێبوردەیى بەهێزترکردنى گیانى عــێــراق. و کــوردســتــان لەهەرێمى ــى پــیــرۆز ــەزانـ ــن ڕەمـ ــوازی ــواخ ــی هو ســتــەم هاتنى کــۆتــایــى مانگى و بێت ناعەدالەتى چــەوســانــەوەو

پێکەوەژیان قۆناغى دەستپێکى ئاین پێکهاتەو ــەواوى ت لەناو بێت دنیادا، جیاوازەکانى مەزهەبە و مانگى بەدیهێنانى خەونى لەمێژینەى ماف ئەو چەسپاندنى و گەلەکەمان قوربانى کــە بێت ــە ــان داخــوازی و

گەورەمان لەپێناودا داوە.ــارە پــیــرۆزبــایــى لــەســەرجــەم ــ دووب

مسوڵمانان دەکەم .

محەمەدى حاجى مەحمود 2012/7/19

2012/7/19 ڕۆژی نیوەڕۆى پێش مەحمود حاجى محەمەدى بەرێز لەشارى خۆى تایبەتى لەبارەگاى خێزان لە کرد پێشوازى سلێمانى مەلیک. عەبدول شەهید کــوڕى و ــز مــحــەمــەدى ــەڕێ ــدا ب ــک ــدارێ ــەدی لخستە تیشکى مــەحــمــود حــاجــى شەهید قارەمانێتى و ڕۆڵ ســەر ــاتــى ــەخــەب ــک ل ــی ــەل ــدول م ــەبـ عـحزبى لەڕیزەکانى پێشمەرگایەتیدا کوردستان دیموکراتى سۆسیالیست بەعسى ڕژێمى لەبەرانگاربوونەوەى بەدەستهێنانى لەپێناو ڕووخـــاودا کــوردســتــان، خەڵکى مــافــەکــانــى کەشەهید بـــــەوەدا ئــامــاژەشــى کاریگەرى دەورى مەلیک عەبدول و داستان تۆمارکردنى لە هەبووە بەروحیەتێکى و قارەمانیەتییەکان ــژەى ــ ــە درێ ــپــەروەران ــمــان ــی ــیــشــت نداوەو وپێشمەرگایەتى بەخەبات پاکى گیانى ڕێگایەشدا لــەو هــەر چووە و سپارد کوردستان بەخاکى شەهیدانەوە. پرسەروەرى کاروانى

لەتەوەرێکى ترى دیدارەکەدا بەڕێزى ئەمڕۆى ــى ــوزەران گ بــە ئــامــاژەیــدا شەهیدان ســەربــەرزى کەسوکارى زیاتریان ئاوڕى و هیواى خواست زانى بەپێویستیشى بدرێتەوەو لێ شەهیدان پێگەى هەرێم حکومەتى بەخشینى و بردوى لەخۆ لەئاست گیانیان بەکوردستان بەرز بنرخێنێت،

هەروەها پشتیوانى و هاوکارى خۆیى دیموکراتى سۆسیالیست حزبى و کوردستانى دوپاتکردەوە بۆ زیاتر کەسوکارى گوزەرانى باشترکردنى حزبى ــى ــدان ــی شــەه ســـەربـــەرزى کوردستان دیموکراتى سۆسیالیست و سەرجەم شەهیدانى ڕێگاى ڕزگارى

کوردستان.

لــه ئــه نــجــامــی کـــه وتـــنـــه خـــواره وه ی له تورکیا سه ربازی هێلیکۆپته رێکی هه کاری، شــاری به سه ر ناوچه یه کی چوار سه ربازی تورکیا کوژران و هه شتی

تریش برینداربوون.زاری له ــادۆڵ ئــه ن هــه واڵــی ئاژانسی ئورخان عالم ئۆغڵۆ پارێزگاری هه کاری باویکرده وه که هێلیکۆپته ره که به هۆی

که وتووه ته ته کنیکییه وه کێشه یه کی خواره وه .

ئاماژه شی ئه نادۆڵ هه واڵی ئاژانسی به وه دا که هێلیکۆپته ره که له ناوچه یه کی سه ر به یوکسک یوفای پارێزگای هه کاری کــه وتــووه تــه تورکیا خــۆرهــه اڵتــی لــه ــه ی ره وان برینداره کانیش و خــواره وه

نه خۆشخانه کراون بۆ چاره سه رکردن.

گه ل پاراستنی هێزی خــۆیــه وه الی په که که ســه ربــازی باڵی »هه په گه« له الیه ن هێلیکۆپته ره که که رایگه یاند جوله مێرگ ــه ی ــاوچ ن ــه ل ئـــه وانـــه وه خراوه ته خواره وه ، به بێ ئه وه ی ئاماژه به ژماره ی کوژراو و برینداره کان بکات.ئه رکانی گشتی ده ســتــه ی هــاوکــات به یاننامه یه کدا لــه تورکیا ســوپــای له هێلیکۆپته ره که کــه رایــگــه یــانــد جۆری »سکۆر سکای س-70« بووه و سه عات 4:55 ده قیقه به کاتی تورکیا که سی 15 و خـــواره وه کــه وتــووه تــه تیمی فڕۆکه وانی تێدابووه که چواریان هێلیکۆپته ره که بوون، ئه وانی تر هێزی ئه منی بوون و هێلیکۆپته ره که ش سه ر ئاسایشی گشتی به ڕێوه به رێتی به ناوه ندی بووه ، لێکۆڵینه وه ش له هۆکاری هێلیکۆپته ره که کــه وتــنــه خــواره وه ی

ده ستی پێکردووه .

بڕیاره ساڵی داهاتوو دراوی نوێی عێراق چاپ بکرێت و سفره کانی سه ر دراوه که هه رێمی بانکی به ڕێوه به ری الببرێت. کوردستان ده ڵێت، کۆبوونه وه یان له گه ڵ بانکی ناوه ندیی عێراقدا کردووه و بڕیار وایه له چاپکردنی دراوی نوێی عێراقدا چه ند شوێنکی هه رێمی کوردستان له سه ر زمانی له پاڵ و بکرێت چاپ ــه دراوه کعه ره بیشدا زمانی کوردی له سه ر هه مان

دراو هه بێت.»ئه دهه م هه رێم بانکی بــه ڕێــوه بــه ری گۆڕینی »بابه تی رایگه یاند: که ریم« دراوی عێراقی تایبه ته به بانکی ناوه ندیی ره چاوی کاتدا له هه مان به اڵم عێراق، ئه وه ش کراوه که وێنه ی هه ندێک شوێنی و هه بێت دراوه کــه له سه ر کوردستان دراوه کـــه له سه ر کــوردیــش زمانی به له گه ڵ مه به سته ش ئه و بۆ ده نووسێت

کۆبوونه وه مان و دانیشتووین به غدا کردووه.«

ئه دهه م که ریم گوتی: »نووسین به زمانی کوردی له سه ر دراوه که بڕیاری په رله مانه و ده بێت به کوردی و عه ره بی بنووسێت.«ئــامــاژه ی هــه رێــم بانکی بــه ڕێــوه بــه ری بۆئه وه ش کرد: »البردنی سفره کان به الی له سه ر فشار و باشه شتێکی ئێمه وه

حسابه کان که م ده کاته وه .«

بەڕێز محەمەدى حاجى مەحمود بروسکەیەکى پیرۆزبایى لە بەڕێز جەالل تاڵەبانیەوە پێگەیشت

بەڕێز محەمەدى حاجى مەحمود بروسکەیەکى سەرەخۆشى پێشکەشى بنەماڵەى خوالێخۆشبوو کەریم خانى برادۆست کرد

سه رجه م قوربانیانى کیمیابارانى هه ڵه بجه زه ویان پێ ده درێت

ئه نجامه کانی لیژنه ی لێکۆڵینه وه له و ده رزیه ی بووه هۆی گیانله ده ستدانی ژنێک راگه یاندرا

بەڕێز محەمەدى حاجى مەحمود هاتنى مانگى ڕەمەزان لە مسوڵمانان پیرۆز دەکات

بەڕێز محەمەدى حاجى مەحمود پێشوازیکرد لەخانەوادەى شەهید عەبدول مەلیک

هێلیکۆپته رێکی سه ربازی تورکیا که وته خواره وه

بانکی هه رێم: شوێنه کانی کوردستان و زمانی کوردی له سه ر دراوی نوێی عێراق ده بێت

№№

№

№№

№

www.jamawarnews.com3 | 32 سێشەممە | 2012/07/24 | ژماره 711 | ساڵی

دیدار

ئەنجومەنى ئەندامى گەدۆ: شەالل لە ــا ســوری ــە ل ــورد کـ نیشتمانى ــى تــایــبــەتــى ~ ــک ــدارێ دیــەردوو »ه ــات دەک ئــەوە بۆ ئاماژە لە کــورد نیشتمانى ئەنجومەنى سوریا و ئەنجومەنى گەل ڕێکەوتوین بۆ پەنجا بە پەنجا شێوازى لەسەر ناوخۆى کاروبارەکانى بەڕێوەبردنى ڕۆژئاواى کوردستان لەم قۆناغەدا«.

دەکـــات ــەوە ئـ ــۆ ب هێما نـــاوبـــراو ــى ســوریــا نــاتــوانــێــت ــەت »حــکــومسەرجەم بەسەر خــۆى دەســەاڵتــى و بسەپێنێت ســوریــادا شارەکانى کۆنتڕۆڵى سەرجەم شارەکانى تریش

لەدەست دەدات«.

ــە نــاو ــەک ل ــەوەی ــون ــۆب *بـــڕیـــارە کبدرێت ئەنجام سوریادا کوردستانى بـــۆ پــێــکــهــێــنــانــى لــیــژنــەیــەکــى بۆ ئازادکراوەکان ناوچە بەڕێوەبردنى

ئەو کۆبوونەوەیە گەیشتۆتە کوێ؟لە شارى قامیشلى دەستەى جێبەجێ نیشتمانى ئــەنــجــومــەنــى ــى ــردن کئەدات ئەنجام کۆبونەوەیەک کورد کارەکانى خشتەى سەرەکی خاڵى گفتوگۆکردنە کۆبونەوەیەش ئــەو کە هەولێر ڕێکەوتنامەى لەسەر ــەڕێــز ســەرۆکــى بــەســەرپــەرشــتــى بهەرێمى کوردستان لە نێوان هەردوو ئەنجومەنى نیشتمانى کورد لە سوریا و ئەنجومەنى گەل واژۆ کرا دەستەى کۆبونەوەکەى لە کــردن جێبەجێ ڕێکەوتنامەیە ئــەو قــامــیــشــلــۆدا پەسەند دەکات و دەست دەکات بە کوردى بااڵى دەستەى پێکهێنانى لەنێوان هاوبەشە دەستەیەکى کە دەتوانێت و ئەنجومەن ــەردوو هـبکات کورد شۆڕشى سەرکردایەتى

لە سوریادا لەم قۆناغەدا.

ــەش کــردنــى ــ ــارەت بـــە دابـ ــ ــەب ــ *ســان چـــۆن ــ ــەک ــ ــی ــ ــت ــ ــارێ ــ ــی ــ ــرس ــ ــەرپ ــ بــەش بــەرپــرســیــارێــتــیــەکــانــتــان دابـ

کردووە؟نیشتمانى ئەنجومەنى هەردوو ئێمە گەل ئەنجومەنى و سوریا لە کورد ڕێکەوتوین لەسەر شێوازى پەنجا بە کاروبارەکانى بەڕێوەبردنى بۆ پەنجا لەم کوردستان ڕۆژئــاواى ناوخۆى

قۆناغەدا.* دواى کشانەوەى هێزەکانى سوریا کێشەیەک هیچ کوردیەکان شارە لە ــۆ هــێــز و الیــەنــگــرانــى ئـــەو دوو بلەالیەن نەبووە دروست ئەنجومەنە ترى الیەنى یــان هــەردووکــیــانــەوە

وەک PKK؟ئەنجومەنى نیشتمانى کورد لە سوریا لەگەڵ ئەنجومەنى گەل پەیوەندیەکى باشیان هەیە لەگەڵ پەکەکەدا بەپێی ئەو ڕێکەوتننامەیەى کە لە هەولێر لە نێوانماندا ئیمزا کراوە هەڵدەستین بە هاوبەشی بااڵى دەستەى پێکهێنانى چەند پێکهێنانى لــە جگە ــورد کلیژنەیەکى ترى هاوبەش وەکو لیژنەى پەیوەندیەکانى لیژنەى و ئەمن

کردنەوە ئاسایی لیژنەى دەرەوەو ــەش لــەســەرجــەم ــاوب و لــیــژنــەى هشارەکانى کوردستانى سوریادا و لەو کێشەیەکمان هیچ ئێمە ڕێگەیەوە سەبارەت نابێت، پەکەکەدا لەگەڵ هیچ ئێستا تا ئێمە تورکیاش بە جۆرە دەست تێوەردانێکمان لەالیەن نــەکــردوە. ــەدى ب الیەنێکەوە هیچ شارۆچکانەى شــارو ئەو سەرجەم کەئازاد کراون یان هێزەکانى سوپای ــردوون ک لێ پاشەکشێیان سوریا هەردوو هاوبەشی ئیدارەى لەالیەن وەکو دەبرێت بەڕێوە ئەنجومەنەوە ــودا و ــام شــارەکــانــى کــوبــانــى و عدیریک و عەفرین. بەاڵم تا ئێستاش العین رەئس دەرباسیەو شارەکانى نەوت بە کە و تەرمیالن شــارى و دەوڵەمەندە و شارى تربیسەو چەند کوردستانى تــرى شارۆچکەیەکى ئازاد نەکراون هەروەها چەند سوریا هاوبەشی ســنــورى ــرى ت شارێکى ــان کە ــەک ــی ــەرەب ــارە ع ــەڵ شـ ــەگ لتیادا جیاجیاى نەتەوەیی پێکهاتەو ئازاد نەکراون وەکو دەژى تا ئێستا

شارى حەسەکە.سوریا هێزەکانى پاشەکشەى *ئایا دەرئــەنــجــامــى فــشــار و بــەرەنــگــارى

پاشەکشەى یــان بــووە شۆڕشگێڕان تەکتیکیە؟

لەو باوەڕەدام سوریا لەژێر دەسەاڵتى دەوڵەتێکى بــۆتــە ــەدا ــم ڕژێ ــەو ئسوریا حکومەتى خــواردوو شکست بەسەر خــۆى دەســەاڵتــى ناتوانێت ــادا ــوری ــى س ــان ــارەک ســـەرجـــەم شبسەپێنێت کۆنتڕۆڵى لەدەست داوەو ســەرجــەم کۆنتڕۆڵى وردە وردە دەدات، لەدەست تریش شارەکانى سوریاش کوردستانى شارەکانى دەکەونە باکورى خۆرئاواى سوریاوە حکومەتى ــە ک ســروشــتــیــە ــۆیــە بلە کە فشارەى ئەو بەهۆى سوریا لەالیەن لەسەریەتى تردا شارەکانى لە ئازادەوە هێزەکانى خۆى سوپای بۆ بکشێنێتەوە کوردیەکاندا شارە شارى هەردوو لە کردن پارێزگارى حەلەب سیاسی و ئابوورى گرنگى پاشەکشەى من لێرەدا دیمەشق و هێزەکانى سوریا لە شارە کوردیەکان بە شتێکى ئاسایی دەزانم و بڕواناکەم هەوڵ سوریا سوپای تر جارێکى کۆنتڕۆڵى نزیکدا ماوەیەکى لە بدات

شارە کوردیەکان بکاتەوە.هێزێکى ناوەوەى چوونە لە *باس ــدارى دەکــرێــت بۆ ــەک 9 هـــەزرای چئەو ســوریــا کورستانى شــارەکــانــى

هێزانە سەر بە چ الیەنێکن؟

هیچ هێزێک لە باشووری کوردستانــرەوە ت شوێنێکى هــەر لــە یــاخــود کوردستانەوە ڕۆژئاوای ناو نەچۆتە ــە کە ــەوەی ــاس کـــراوە ئ ئـــەوەى بژمارەیەکى زۆر سەربازى جیاوەبووى ڕوویــان سوریادا سوپای لە کــورد کردۆتە هەرێمى کوردستان و لە چەند ماونەتەوە چادرگەیەکدا سەربازگەو هەرێمى لە مەشقیان هەندێکیان و کاتێک هــەر پێکراوەو کوردستان پــڕکــردنــەوەى بــۆ بکات پێویست بۆشایی ئەمنى و سەربازى وکارگێڕى هێزەکانى ــەوەى کــشــان دواى ــە لشارە لە سەرجەم سوریا حکومەتى دەچنەوە هێزانە ئەو کوردیەکاندا تایبەتى بە سوریا کوردستانى ناو و کەلێنى سەربازى پڕکردنەوەى بۆ کارگێڕى لە دواى ئازاد کردنى شارى قامیشلۆ کە بە پایتەخى کوردستانى

سوریا دادەنرێت.پشتگیرى کوێوە لە هێزانە *ئــەو بە وەردەگــــرن لۆجستى و دارایـــی ــت ــرێ ــەوە دەک ــ ــاس ل تــایــبــەتــیــش بـ

مەشق ســەرگــەرمــى بەریتانیا کــە سوریایە نایارەکانى هێزە پێکردنى

لە عێراق؟کردنى پشتگیرى بــە ــارەت ــەب س

پشتمان ئێمە لۆجستى و دارایـــی تواناکانى و خۆمان تواناکانى بە هەموو لــە بــەســتــووە گــەلــەکــەمــان بارێکدا ئێمە سەرچاوەى هێزو تواناى ــەوە وەردەگــریــن، ــەل خــۆمــان لــە گلە ئێمە بڵێم ئەوە دەمەوێت بەاڵم ئەنجومەنى نیشتمانى کورد لە سوریا لەگەڵ باشمان زۆر پەیوەندیەکى هەرێمى کوردستان و ژمارەیەکى زۆر لەو واڵتانى هاوبەشی سوریا هەیە کە لە شۆڕشی سوریا دەکەن پشتگیرى هاوسێی واڵتانى گروپی تایبەتى بە وەکو واڵتە 100 ژمارەیان کە سوریا ئەمەریکا یەکگرتووەکانى ویالیەتە واڵتانى فەرەنساو و بەریتانیا و ترى ژمارەیەکى و عەرەبی کەنداوى واڵتانى ئەوروپی ئێمە لە ئەنجومەنى نیشتمانى کورد لە سوریا لەو ڕووەوە ئەو لــەگــەڵ بەهێزمان پــەیــوەنــدى

الیەنانەدا هەیە کە باسمان کردن.ــەن لە ــاکـ ــش بــیــنــى نـ ــێ ــا پ ــایـ *ئـداهاتوودا کێشەتان لەالیەن سوپای بکرێت دروست بۆ ئــازادەوە سوریاى یــان هــەمــاهــەنــگــى و هــاوکــاریــتــان

لەگەڵیاندا هەیە؟ئـــازاد ســوریــاى ــای ــوپ س ئێمە و بوێر و دڵــســۆز کەسانێکى بــە دژى سوپایەکە دەزانین شەرەفمەند ڕژێمێکى سەرکوت کارى و دیکتاتۆر خۆمانەوە الى ئێمە دەجەنگێت، و بەریەککەوتن هەموو لە خۆمان دەپارێزین ڕووبــەڕووبــووەنــەوەیــەک لەگەڵ سوپای سوریاى ئازاد یان هەر کە لێدەکەین داواشیان تر الیەنێکى بۆ کوردى واقیعە بگرن کە لەو ڕێز سوریا هاتۆتە پێش و ڕێز لە ڕەواییى سوریادا لە بگرن کورد پیرۆزى و لە کــورد دانیشتوانى ژمارەیى کە سوریایدا نزیکەى سێ ملیۆن و نیوە، هەزاران ساڵە لە زەوى باو باپیرانى

خۆیان ژیاون و دەژین.

ئەندامى مــەهــدى، ــزر خ ــدول عــەبلە عێراق نوێنەرانى ئەنجومەنى لیستى عێراقییە لە دیدارێکى تایبەتى ~ ئاماژە بۆ ئەوە دەکات » هیچ چارەسەرێکى ڕاستەقینە نابینم هەڵبژاردنى تا گرفتەکان کێشەو و

داهاتوو بەردەوام دەبن«.ناوبراو هێما بۆ ئەوە دەکات »مالیکى هەیەو باشى تواناى بارەیەوە لەو لەالبێت تایبەتى دۆسیەى لەوانەشە و لە لێپرسینەوەدا بیان خاتە ڕوو«.

کۆبوونەوەى لەسەر *تێڕوانینتان ــى ــ ــەرۆک ــ س و عــــــــەالوى ئــــەیــــاد ئیبراهیم نیشتمانى هاوپەیمانى جەعفەرى چۆنەو خوێندنەوەتان بۆ

دەرئەنجامەکانى چییە؟و هێز نێوان کۆبونەوەى ــدارو دی خۆیدا لە خۆى سیاسیەکان الیەنە زەمینە ئەگەر باشە هەنگاوێکى سازى و ڕێخۆش کردنى بۆ کرابێت، تیشک ــت ــەوێ ــان دەم ئێمە ــەاڵم بـکێشەکان ڕاستیەکان سەر بخەینە لە چیدان و کام کێشانەن و کامیان لەخۆ عێراق گەالنى داخوازیەکانى گفتوگۆو زۆرە ماوەیەکى دەگرێت لێدوان و ملمالنێ لەسەر کێشەکانى عێراقییە لەگەڵ لیستى هاوپەیمانى دەکرێت بــاس هەیەو نیشتمانیدا باسی ڕێککەوتنامەى هەولێر و مافی ئەنجومەنى پێکهێنانى بۆ عێراقییە و ستراتیژیەکان سیاسەتە بــااڵى ئەنجومەنە ئەو کردنى سەرۆکایەتى باسی ئێستا تــا ــەاڵم ب دەکــرێــت، کێشەو گرفتەکانى هاواڵتیانى عێراق

کە نەکراوە ئەوەش باسی نەکراوە کێشەو بـــەردەم لە بەرپرسە کی داخوازیەکانى هاواڵتیاندا ، هاواڵتیان ئەوان کێشەى هەیە تریان کێشەى و فەخرى پۆستى هێنانى بەدەست خزمەت هاواڵتیان نییە بااڵ پۆستى سەرەتاییەکانى پێویستە و گوزارى ژیانى خۆیان دەوێت و دەیانەوێت ئەو مافانەى خۆیان ببینن، ئەمە یەکێکە لە تێروانین و داخوازیە سەرەکیەکان بکرێت لەسەر کاریان دەبێت کە داواى تۆ ناکرێت تــرەوە لەالیەکى ئەوە بکەى کە سەرۆکى فان کوتلەى چاکسازیەکان بە دەســت سیاسی سوور هێڵێکى ئێمە پێویستە بکات لەژێر ئەو دەستەواژانەدا دابنێین کە

دەیانڵێین.هاوپەیمانییەکى ئەگەر دەڵێم من الیەنانەدا ئەو نێوان لە ستراتیژى ــە کــۆبــوونــەوەکــى ــە ل ــە ک ــوای هــەبهەولێردا بەشدار بوون وەکو لیستى

هاوپەیمانى لیستى و عێراقییە ئەوا ســەدر ــى ڕەوت و کوردستانى بەهێز و گرنگ یاسای دەمانتوانى پەسەند نوێنەرانەوە ئەنجومەنى لە بۆ بەهێز بنەماى ببنە کە بکەین چارەسەر کردنى کێشەو قەیرانەکان. بەهێز هاوپەیمانیەکى دەڵێم بۆیە بەشداربووەکانى الیەنە نێوان لە نەبووە هــەولــێــردا کــۆبــونــەوەکــەى لە ڕاستەقینەش تێگەشتنى و ڕێکەوتنامەکەدا نابینم، بۆیە پێموایە دەبن بەردەوام ناکۆکیەکان کێشەو ڕاستەقینە چــارەســەرێــکــى هیچ تا گــرفــتــەکــان کێشەو و نابینم دەبن بەردەوام داهاتوو هەڵبژاردنى سەرۆکى نێوان کۆبونەوەکەى و لیستى سەرۆکى عێراقییەو لیستى لە هیچى نیشتمانى هاوپەیمانى

مەسەلەکان نەگۆڕیوە.ــە و ــراقــی ــە لــیــســتــى عــێ ــ ــەوات ــ *ک

لــیــســتــەکــانــى تــر ســــوورن لــەســەر مــەســەلــەى بــانــگ کــردنــى ســەرۆکــى بۆ عــێــراق ــى ــران وەزی ئەنجومەنى لەگەڵى، لێپرسینەوە و پەرلەمان بە هەڵدەسێت الیەنێک چ بــەاڵم

لێپرسینەوە لە مالیکى؟ــە لە ــەى ک ــان ــەن ــێ، ئـــەو الی ــەڵ ببوون بەشدار هەولێر کۆبونەوەکەى و بانگهێشتکردن لەسەر ــوورن سلە لێپرسینەوەى سەرۆکى حکومەت ئێمە و نازانرێت بەاڵم پەرلەماندا، الیەنێک چ کە نین ئەوە ئاگادارى دەگەنە پرسیارەکان کەى و کێ و پرسیارەکان نــاوەڕۆکــى پەرلەمان ئەوە ئێستادا لە پێموایە چین. هەڵدەستێت کێ کە ناکرێت دیارى بە ئاڕاستە کردنى پرسیارەکان و لە چ کاتێکدا لەوانەیە هەموو الیەنەکان نەکردبێت، ئامادە پرسیارەکانیان نەکردبێت ــارى دی کەسیشیان وە

پرسیارەکان، کردنى ئاڕاستە بۆ پێموایە بارودۆخەکە ئاوا دەمێنێتەوە بهێنێت، شکست لــەوانــەیــە ــان یئەنجومەنى ڕاستیدا لــە چونکە پرۆسەى دوو لە پێشتر نوێنەران هێناوە شکستى لێپرسینەوەدا جارێک لە لێپرسینەوەى کۆمسیۆنى بااڵى هەڵبژاردنەکان و جارێکیش لە لە پایتەخت، ئەمیندارى مەسەلەى شکستى لێپرسینەوەکەدا هــەردوو پشت ئەوەى لەبەر هێنا گــەورەى نەکرابووە ڕاستیەکان بە بەستن تەنها و لێپرسینەوەکان بۆ پێوەر و بـــازى کوتلە بــنــەمــاى لــەســەر

حزبایەتى بەڕێوەچوون.*دەوترێت لەسەر مەسەلەى دیارى لێپرسینەوەکە کەسەى ئەو کردنى ــات نــاکــۆکــى هــەیــە تا ــوەدەب ــەڕێ ب

چەند ئەوە ڕاستە؟بە خاڵەکان و مەسەلەکان ئەگەر ڕاستى و بە جددى بهێنرێنە پێشەوە لێپرسینەوە ــێ ک ــەى مــەســەل و و دەبێت ئاسان کارێکى ــات دەکئێمەش دەکرێت، لێپرسینەوەکە ئەوەین ــارى خــوازی پەرلەمان لە ڕێگەى لە و بزانین ڕاستیەکان پرسیار و وەاڵمەکانەوە لە ڕاستیەکان دەزانین هەموومان بەاڵم بگەین، تواناى بارەیەوە لەو مالیکى کە دۆسیەى لەوانەشە هەیەو باشى تایبەتى لەالبێت و لە لێپرسینەوەدا ــەرحــاڵ ــەه ب ڕوو. ــە ــات خ ــان ــی بــەوە ــری ــۆڕاگ خ ــەڕى پـ بـــەو ئێمە دەکەین لێپرسینەوەکە چاوەڕێی ئاشکرابن، ڕاستیەکان هەموو تا ئێستادا لە کە چارەسەرەش ئەو

پێکهێنانى ــت ــرێ دەک چــــاوەڕوان سیاسییە زۆریــنــەى حکومەتێکى کە تاکە ڕێگایە بۆ چارەسەر کردن کێشەکان و دەرکەوتنى ئەو الیەنى کــە ئــەرکــى بــەڕێــوەبــردنــى واڵتــى دواتــریــش و ئەستۆ دەکــەوێـــــتــە ــەرامــبــەر ــت ب ــێ ــار دەب ــرســی ــەرپ بکوڕیەکان و کەم و کەمتەرخەمى ئەو ڕووبەڕووى و گەالنى عێراقیش ئەگەر دەوەستنەوە بەرپرسەیان لە هــاواڵتــیــان گرفتى کێشەو نــا کوتلەکاندا سیاسی ملمالنێی نێوان دەبنە هاواڵتیان و دەمێنێتەوە

قوربانى ئەو ملمالنێیە.

شەالل گەدۆ، ئەندامێکى ئەنجومەنى نیشتمانى کورد لە سوریا:

هیچ هێزێک لە باشووری کوردستانەوە نەچۆتە ناو ڕۆژئاوای کوردستان

عەبدول خزر مەهدى، ئەندامى ئەنجومەنى نوێنەرانى عێراق:

ئەو الیەنانەى کە لە کۆبونەوەکەى هەولێر بەشدار بوون سوورن لەسەر لێپرسینەوەى سەرۆکى حکومەت

دیمانە: عومەر عەبدوڵاڵ

دیمانە: ~

№

پاشەکشەى هێزەکانى سوریا لە شارە کوردیەکان بە شتێکى ئاساسی دەزانم و بڕواناکەم جارێکى

تر سوپای سوریا هەوڵ بدات لە ماوەیەکى نزیکدا کۆنتڕۆڵى شارە کوردیەکان بکاتەوە

№

№

ئەنجومەنى نوێنەران پێشتر لە دوو

پرۆسەى لێپرسینەوەدا شکستى هێناوە جارێک

لە لێپرسینەوەى کۆمسیۆنى بااڵى هەڵبژاردنەکان و جارێکیش لە

مەسەلەى ئەمیندارى پایتەخت

№

№

www.jamawarnews.com 4 | ساڵی 32 | ژماره 711 | 2012/07/24 | سێشەممە

بەردەوامى ناڕەزایی دانیشتوانى سوریا لەدژى دەسەاڵتى ستەم و زوڵم زۆرى قۆناغێکى پێیناوەتە ئەسەد بەشار چەکدارانى لەالیەن هەرچەندە نوێوە، شۆڕشگێرانەوە، و ــازاد ئـ ســوپــاى تـــوانـــراوە چــەنــد نــاوچــەیــەکــى ئەو زیانى گەورە و بکرێت ڕزگــار واڵتــە بەسوپاکەى سەر لەسەربازانى بدەن لەئاگایانى بەشێک ــەاڵم ب ئــەســەد، دۆخەکە ئێستا پێیانوایە، ڕەوشەکە، ئاڵۆزتر ڕابــردوو ماوەى بە بەبەراورد بووە و ئەگەرەکانى ڕزگاربوونى گەلى

سوریا لەژێر حکومى تۆتالیتارى بەشار پێشبینیەکانى ــەک ــاڕادەی ت ئەسەد گران کردووە، چونکە شۆڕشى سوریا لەپانتایی هاوکێشەى بەهارى عەرەبى، کە زیاتر لە ساڵ و نیوێکە بەردەوامە، شۆڕشەکانى لەدرێژترین بەیەکێک خۆرهەاڵتى ناوچەى )21(ى سەدەى زۆرترین و دەژمێردرێت نــاوەڕاســت بە ــەوەش ئ لێکەوتۆتەوە، قوربانى بۆ واڵت چەندین پشتگیرى حکومى ئەو کات هیچ بۆیە ئەسەد، مانەوەى واڵتانە ڕێگە نادەن کە پەیکەرى ئەسەد بشکێت و بۆ ئەوەش هەموو هاوکاریەک بۆ بەردەوامى ئەو دەسەاڵتە، پێشکەشى ــراوە و دەکــرێــت، ڕژێــمــى ســوریــا کـهەرچەندە ــەوەش ئ ســەربــارى بــەاڵم ــردووى راب هەفتەى لەتەقینەوەکەى سوریا نەتەوەیی ئاسایشى ــەردەم بکوژران سەربازى بەرزى پلە چەندین و واباوکرایەوە کەئەوە تەقینەوەیەکى خۆکۆژی بووە، بەپێچەوانەى ئەو ڕایانە،

زانیارییە ســەرەداوى نوێترین بەپێى هەواڵگریەکان، ویالیەتەیەکگرتووەکانى ئەمریکا لەڕێگەى لەیزەرەوە ئەو کارەى لێکدەدرێتەوە وا ئەوەش ئەنجامداوە، ناتوانێت چیتر سپى کۆشکى کــە تر، بەواتایەکى هەڵبژێرێت، بێدەنگى ئەگەر ئەوە ڕاست بێت، ئەوا ناوچەکە لەئێستا بەدواوە، بۆتە خاڵێکى بەهێزى ( نێوان ملمالنێکانى دەستپێکردنى و ڕوسیا ( دەوڵەتانى و ) ئەمریکا ڤیتۆکەى ئــەوە بۆ بەڵگەش چین( ئەو دوو دەوڵەت بوو لەدژى دەرکردنى حکومەتەکەى لەدژى توند بڕیارێکى ئەسەد، بێگومان بە تێڕوانین لەخێرایی سوریا گۆڕەپانى نێو ــى ــان ڕووداوەکبەئاسانى نەتوانرێت کە وایــکــردووە بکرێت، نوێیەکان پێشهاتە پێشبینى ئەگەر چى ئێستا چاوى هەموان لەسەر کەوتنى ئەسەد چڕبۆتەوە، بەاڵم هێشتا بین دڵنیا ئەسەد لەکەوتنى ناکرێت چونکە، لەالیەک هێشتا شۆرشى گەلى

سوریا بەردەوامە و ڕژێمى سوریاش کۆمەڵکوژى شێوەیەک بەهەموو چەکى تاکە و ــات دەک خەڵکەکەى ڕێگا لەهەڵبژاردنى بریتیە دەستیشى چارەى کوشتنن هەروەها هەڵوێستى ئەنجومەنى و هــێــز زل ــى ــان واڵتنێودەوڵەتى کۆمەڵگەى و ئاسایش بەرامبەر بەشۆڕشى جەماوەرى گەلى ــە الوازدایـ زۆر لەئاستێکى ســوریــا ــەراوردى ب بێتوو ئەگەر ئــەوەش و پێشوویان هەڵوێستى بــە بکەین بەهارى بەشۆڕشەکانى بــەرامــبــەر عەرەبى لەواڵتانى ) میسر و لیبیا ( جیاوازە، بۆیە تەنیا چەند ئەگەرێکى پێشبینیەکان ــێــت ــوان دەت بەهێز دەبێت لەوانەش بکەنەوە، پشتڕاست و ئەمریکا ویالیەتەیەکگرتووەکانى ڕێگە لەگونجاوترین بیر هاوپەیمانان بتوانن ــەوەى ئ بۆ بکەنەوە، چــارە لەدەسەاڵتەکەى دەرەرکــى دەستى ئەسەد زۆر هاوکارى سەربازى دەکات

هەریەک ــا هــەروەه ــەوە، ــات ــخ دووربو بەعس چەکدارانى و )حزبواڵ لە زۆر ئــەگــەرى ئــەســەد(، سوپاکەى بەرامبەر کاردانەوە توندترین هەیە ئەسەد نــەیــارانــى و شــۆڕشــگــێــران بنوێنن، جگە لەوەش شەڕى دیمەشق دراوسێکانى بەهێزى باکگراوندێکى هاتنى پێش و لەپشتە ــاى ســوریچەکدارى کۆمەکى سوریا، بۆ ئەنان بەهێزەکانى ســەر چــەکــدارانــى بــۆ دەستیپێکردووە. ــازاد ئـ ســوپــاى گرنگترین چین، و ڕوسیا دواجاریش ئەوان، هەڵوێستى کە دەوڵەتن دوو تاڕادەیەک دۆخى سوریاى پێوە بەندە بەوانەوە ئەسەدیش چارەنووسى و شۆڕشى نزیکشە زۆر و بەستراوە و بخایەنێت زیاتر کاتێکى سوریا لەسوریادا لیبیا سیناریۆى بەوەش ــەوە و کــەوتــنــى ــت ــێ دووبـــــارە دەبتەوافقى هەوڵێکى ئــەســەدیــش،

ئیقلیمى دەوێت.

بەشی یەکەمهاوتایە کۆلۆمپس کریستۆڤ نــاوى لەگەڵ یەکێک لەهەرە سەرکێشیەکاندا و زانیبێتى مرۆڤایەتى مێژووى کە هەبووبێت ڕۆڵــى و کردبێت تۆمارى پێشخستنى بیرۆکەو لەپەرەپێدانى

شارستانیەت.هەیە تارمایی هەندێک پەیدابوونى: ئەو کە مەزنە پیاوە ئەم ئەسڵ ى لە لە هەندێک لــە ــرد ک سەرکەشیەى ساڵى لە دەگێڕنەوە چیرۆکەکاندا کە ساڵەى ئەو بووە دایک ــە 1453لقوستەنتنیە بە دەستى عوسمانیەکان کەلە دەڵێت تردا باسێکى لە کەوت، بووە دایک لە جەنەوا 1446لە ساڵى نوسیوە ژیاننامەیان لەوانەى هەندێک و بــووە لەدایک ئیسپانیا لە دەڵێن کوڕى دۆمنیکۆ کۆڵۆبوى )نەساج(ە لە جەنەوا، هەندێکى تر دەڵێن خێزانەکەى لەو یەهودیانەى ئیسپانیایە کە چونەتە ناو ئاینى مەسیحیەوە هەرچەندە هەوڵى بشارێتەوە، دوایــى خاڵەى ئەو دەدا بەاڵم ئەوەى لە ڕاستیەوە نزیکە ئەوەیە ئیتاڵیەو لە ئەسڵ ئیسپانی و دەیگوت من لە نەوەى کۆنت کۆڵۆمبم بۆ ئەوەى چینە بە بکاتەوە پەیوەست خــۆى قەرزارى لەبەر باوکى ئەشرافەکانەوە. کۆڵۆمپس بۆیە زیــنــدانــەوە، خرایە لە گەورە بازرگانێکى وەکو ناچاربوو ماڵێکەوە بۆ ماڵێکى تر شت بفرۆشێت لە جەنەوادا ببێتە پیاوى ماڵێک لە ماڵە ئەویش جەنەوا بازرگانەکانى گــەورە سپینۆالى و نیگرۆ دی کۆمپانیاى هەیە، لە ساڵى 1476لە ڕێگەى دەریاوە دابــەش بۆ بەریتانیا بۆ ڕێ کەوتە

کردنى بەرهەمەکانى کۆمپانیاى ناوبراو، پرتوگال فینسانتى سانت لەسەرى جەنەواو کەشتیەکانى کرایە هێرش پرتوگالیەکان سوتێنران سیانیان بوو تیایدا کۆلۆمپسی کەشتیەى ئەو گرتیان و بردیانە لشبۆنە لە لشبۆنەدا ئەم ئەم کۆمپانیایە هەبوو کە لقێکى ئەم ئەوە لەبەر دەکــرد تیادا ئیشى بچێت دەریادا بەڕێگاى لەوێوە توانى بۆ بەریتانیا لە ساڵى ئایندەدا گەڕایەوە کۆگاکانى لە ئــەوەى بۆ لشبۆنە بۆ کۆمپانیاى نیگرۆدا کاربکات لەوێشەوە سەردانى دورگەکانى کەنار و مادیراى

کرد.بوو باو وا کۆلۆمپسدا سەردەمى لە خڕ شــێــوەى و ــراوە ــ ڕاخ زەوى کــە لە پڕیەتى ئەتڵسیش زەریاى ، نییە ئەو بۆ سنورێکى کریستۆڤ جنۆکە، ڕاستیدا لە بەاڵم دانا، پروپاگەندانە کەشتیوانەکان و بازرگانە سەر کەشەکان زەوى وانەبوو بــاوەڕیــان زانــایــان، و ڕاخراو و بیرۆکەى زەوى )مستدیرە(یە خەریک بوو باو دەبویەوە، کریستۆڤ

لە وابوو بــاوەڕى تەمەنى درێــژاى بە زیاتر ئەفەریقا ئاسیاو و ئــەوروپــا وابوو ئەگەر باوەڕى نییە، شوێنى تر واڵتى ــاواى ڕۆژئ بەدیوى کەشتیەکان بگەیت دەشێت بەڕێبکەون پرتوگالدا

بە ئاسیا.پێش ئەویش دۆزینەوەی جوگرافی

کرابووپرتوگال سەرکەنارەکانی شارەکانی و گەشتیار ــەو ل پــڕبــوو وئیسپانیا لە ئارەزوویان زۆر کە دەریاوانانەی نەزانراوەکان ودۆزینەوەی سەرکەشی گەشتەکەی پێش چوارساڵ دەکــرد، بەر پرتوگالی گەشتیاری کریستۆڤ bar tholmew diaz سیلمۆ دیازگەیشتە راس رجائ الصالح، دوای ئەوەی هند بۆ کەدەچێت بینی ئەوڕێگەیەی گەڕایەوە بۆ پرتوگال لەگەڵ دۆزینەوە جوگرافیایەکاندا چەندین دۆزینەوەی تر کرابوو کە کۆمپانیا بازرگانیە گەورەکان بوو. الیــان نهێنیەکانیان دەیانزانی دانــران جوگرافی نەخشەی هەندێک

کەلەدەریاوان زانیاریانەی ئەو بەپێی کەلەو وەرگیرابوو کرێکارانە ئەو و دەڵێن دەکرد. کاریان کۆمپانیایانەدا کاتێک کریستۆڤ لە کاری دابەشکردنی جەنەوا، لەدەوروبەری بەرهەمەکانیدا تۆسکانێلی پیترۆ فلۆرێنسی زانــای دورگەی دانابوو نەخشەیەکی بینی، کوبای تیادا دیاری کردبوو لەژێر ناوی

.antilia ئەنتیلیالە ڕێگا وکــردنــەوەی تورکان هێزی

ئاسیاوە بۆ ڕۆژئاوا:لەپشت پاڵنەر کۆنترین لەڕاستیدا بزوتنەوەی دۆزینەوەوە، ئەو پاڵنەرەبوو هیمەتی و حــەمــاس گــیــانــی کــە گەڕان و سەرکەشی دابگیرساندایەبۆ ڕۆژهەاڵت، بۆ تردا ڕێگەیەکی بەدوای تورکی هێزەکانی زیادکردنی ئەویش ڕۆژهەاڵتەوە لەودیوی بوو عوسمانی ئیتاڵیەکاندا لەبەردەم ڕێگەیەیان ئەو ڕۆژهەاڵت. بهاتنایەبەرەو کە بەستبوو هەبوو زۆری کاریگەریەکی ئەمەش پێداویستی و ــر زێ لەکەمبونەوەی زۆر هــەروەهــا بــەهــارات، بۆ خەڵکی

بۆ کۆبکرێتەوە پــارە پێویستبوو تورکەکان ڕاوەستاندنی بۆ هەڵمەتێک واتای ئیسالم. کردنی وبەرەنگاری دۆزینەوەکاندا لەوگەشتە سەرکەوتنی ــەروەری ئــەوروپــا بوو، مــانــەوەی سـدوور ڕۆژهەاڵتی بۆ ڕێگا کردنەوەی کۆمپانیا ناو کرێکارەکانی و دەریاوان بازرگانیەکان زۆر گرنگیان بە دۆزینەوە جوگرافیاییەکان دەدا، هەمیشە بیریان وابزانین هەڵەیە زۆر وە لێدەکردەوە، بوە پیاو یەکەم کریستۆڤ کۆڵۆمپس کەگرنگی دابێت بە دۆزینەوەی ڕێگای

نوێ بەرەو هند و چین. پورتوگالی خێزانێکی لە هێنا ژنێکی

بۆئەوەی بگاتە ئامانجی خۆی:ــری کـــرد دەبــێــت ــەی کــریــســتــۆڤ سپەیوەندی دروست بکات لەگەڵ خێزانی خۆی مەبەستەکەی بۆئەوەی جیرارد تەنی گیانی بکات کەهەموو جێبەجێ بوو. ئەویش گەیشتنە ڕۆژهەاڵتی دور ژنێکی بۆ ــاواوە. ــ ڕۆژئ لــەدیــوی بــوو لەناو کە لەخێڵێک هێنا دەوڵەمەندی شوێنی و جێ پورتوگالدا کۆمەڵگەی ــاوکــی ژنــەکــەی ــوو؟. ب ــەب خــۆیــان هکتێبخانەیەکی پڕلە کتێبی گەشتیاری ســودی زۆر کریستۆڤ کــە هــەبــوو لەوکتێبانەدا لەیەکێک لێوەرگرتن، هنددا و ئیسپانیا لەنێوان هاتبوو: کەدەتوانرێت هەیە بچوک دەریایەکی لەماوەی چەند ڕۆژێکی کەمدا ببڕدرێت، ئیسالم کاتێک دەکـــرا باسێکیتر قەشە کرد حەوت فەتح ئەندەلوسیان بۆ چون هێشتو بەجێ ئیسپانیایان شاریان حەوت و antillia ئەنتیلیا زۆر پورتوگالیەکان کرد. دروست تیا دورگەیە حەوت ئەو بگەنە هەوڵیاندا

کەناوی ئەنتیلیا بوو.

بیرو ڕا

ڕێبین حەسەن

KaiwanAzad@yahoo.com

هەڵەکانی مانگی ڕەمەزان الی کورد!

)نۆیەم( بۆ ناوێکە )ڕەمـــەزان( مێژوودا. لە کۆچی ساڵنامەی مانگی خــودی زاراوەکــــەش لــە )رمــضــان(ی عەرەبی وەرگیراوە، کە مانای )گەرم و توند(ی بەخشیووە. ڕیشەی زاراوەکەش ــراوە، ــی لــە ووشـــەی )الــرمــضــی( وەرگو )گەرمی مانای عەرەبەکان الی کە توندی( هاتووە، چونکە گەرمای بەهێزی نیشتمانی ڕەسەنی عەرەبەکان لە )نیمچە ــەی عــەرەبــی( و کــرژبــوونــەوەی دوورگـڕیخۆڵەی ڕۆژووەوانەکانی وای لەوان کرد بوو، ئەو مانگە بە )رمضان( ناو بنێن. ناوچەی سروشتی بۆ ــەوەش ئ ــارە دیگەڕابووەوە، عەرەبی دوورگــەی نیمچە بە و ساڵدا وەزرەکانی زۆربــەی لە کە تایبەت لە وەرزی هاویندا پلەکانی گەرما بە ڕادەیەکی بەرچاو بەرز دەبووەوە. ئەو ڕۆژووەوانە لە وای بەرزەش گەرما پلە عەرەبەکان کردبوو بە تایبەت لە وەرزی و بەهار وەرزەکانی تەنانەت و هاوین بەڕۆژوبوونیاندا، کە کاتی لە پاییزیشدا هەست بە ئازاری ناوسک و ڕیخۆڵەکانیان لە سروشتی مانگەیان ئەو بۆیە بکەن، کوردیش )رمضان(. ناونا ڕۆژووەکــەوە نەتەوەی لە نزیک نەتەوەیەکی وەک ئایینی گەیشتنی کاتی لە عـــەرەب، ئیسالم پێی لە دوای ساڵەکانی )636ز( بەهۆی و نەتەوەیەوە ئــەو بەهۆی و ئەوەشی )ڕۆژوو( سێیەم ئەرکی ئایینی ئیسالم بوو، وەک )ڕەمەزان( هاتە نێو نێو چووە و کوردی زمانی فەرهەنگی کوردستان خەڵکی کۆمەاڵنی ئاخاوتنی و نەتەوەی کورد و کوردی موسڵمانەوە.دەقانەی ئــەو ڕۆشنایی لەبەر سەرەوە و لە چوارچێوەی تەوەری ئەم بەو ئاماژە خۆیەتی جێگای باسەمان هەاڵنە بکەین، کە کوردی موسڵمان وەک چەندین نەتەوەی باوەڕداری تری ئایینی گرانبوونی لەوانە تێیکەوتووە. ئیسالم پێداویستییە و شمەک و کــااڵ نرخی و ــواردن خـ لــە ــان ژی سەرەکییەکانی لەالیەن ڕەمەزاندا مانگی لە خواردنەوە کاسبکارانی و بازرگان و سەرمایەدار بۆ هەلێک وەک ئـــەوەش ــوردەوە! ــ کو دەوڵەمەندکردن و پێگەیاندن خۆ هەژار حیسابی لەسەر پەیداکردن پارە کــوردی ــی ــەداران ن و زەحمەتکێش و موسڵمان و باوەڕداوە ئایینییەکانی تر لە کوردستاندا! بەم پێودانگەش )ڕەمەزان( الی ئێمەی کورد بۆ بەرژەوەندی خۆیی ــدی ــەن ڕەزام بــۆ نـــەوەک بەکارهێنرا، پەروەردگار و بەرەی مرۆڤایەتی. ئەمەو لەگەڵ هاتنی ئەو مانگەدا زۆربەی کار و کاری و پرۆسەکانی خوێندن و چاالکی حکومیمان ڕوو لە سستی کرد. ئەوەش لەسەر ئەو باوەڕەی، کە ئەم مانگە بۆ کار بۆ نەوەک دانــراوە، خوداپەرەستی و چاالکی البەال! پێوەری ئەو باوەڕەش ئەوە بوو، کە ئەگەر بەندەکانی خودا لە )دوانزە( مانگی ساڵدا )یانزە( مانگ لە بن، دونیاییدا و جوڵەی و چاالکی کار دابنێن پەروەردگار بۆ مانگیش یەک با و سەرقاڵی ڕۆژوو و خوداپەرەستی بن! بەاڵم بێئەوەی لەو ڕاستییە گەیشتبین، ــزە( ــان کــە ئــایــا تـــاوان و هــەڵــەی )یقەرەبوو مانگ )یەک( بە ساڵ مانگی دەکرێتەوە؟ یان ڕەوایە کەسی باوەڕدار یەک تەنیا ساڵدا مانگی ــزە( )دوان لە

مانگ بۆ خودا دابنێت؟ سەرباری ئەو ڕاستیانەی سەرەوە، ئێمەی کوردی موسڵمان بۆ ئەو ڕاستییە مانگی )ڕەمەزان( ئەگەر کە نەچووین، بۆ لێخۆشبوون ئایا بێت، لێخۆشبوون ئەو مرۆڤە پاکانە بووە، کە بە درێژایی ساڵ پاک و ڕاستگۆ و بەخشندە بوون، یان بۆ ئەوانەی دوای )یانزە( مانگ لە درۆکردن و الساری و دوورکەوتنەوە لە مرۆڤایەتی بەرامبەر چاکەکاری و خودا بەیەک بیانەوێت ژیــان، و سروشت و و درۆ هەموو ڕەمــەزان ڕۆژووی مانگی ئەمەو بسڕێتەوە! بۆ خراپکارییەکانیان جگە لە ڕووی گرژ و توڕەیی و سستی ئــەوەی لــەبــەر تەنیا ــان، ــەکـ ڕۆژوەوانـهەڵەدا بە وایــە الم بۆیە ــەڕۆژوون! بـبە کورد ئێمەی بڵێم ئەگەر نەچووبم، هەڵە لەو مانگە و گەورەیی و بەهاکانی بۆ مانگە ئەو چونکە تێگەیشتووین، پارەپەیداکردن و سستی لە کارەکانمان و ڕووی گرژ و توڕەیی و خۆپۆشینێکی گەڕانەوەی بۆ بەڵکو نەبووە، ڕووکەش ڕاستەقینە و واقیعی بووە بۆ الی خودا

بە بێ هیچ مەرج و داوایەک.

د. کەیوان ئازاد

لەمــاوەى چەنــد مانگــى ڕابــردوودا نــورى مالیکــى ســەرۆک وەزیرانــى حکومەتەکــەى و خــۆى عێــراق گــەورەو بەرەیەکــى لەبــەردەم بینییــەوە نەیارانیــدا بەرفراوانــى کــە الیەنەکانــى نــاو ئــەو بەرەیــە ئەویــان سیاســى ئایینــدەى بــەردەم مەترســییەوە. خســتبوویە قۆڵــى پێنــج کۆبوونــەوەى هەولێــر کــە یەکێــک لەهاوپەیمانــە ــوو ــدا ئامادەب ــەوى تێ ــى ئ بەهێزەکانچەندیــن پرســیارى بــۆ چاودێرانــى لێکدانــەوەکان خوڵقانــدو سیاســى ســەدر موقتــەدا بەشــدارى بــۆ ــن ــان و کەمتری ــوو بەگوم ــارگاوى ب بلەئــارادا هەبــوو بەرامبــەر متمانــە نەیارییــەى و بەشــدارى بــەم

ییەکان. ســەدرلیســتى کــە ســووننەکانیش

زۆرینەیــان نوێنەرایەتــى عێراقییــە لەمێژینــەى ڕکابــەرى و دەکات هاوپەیمانــى نیشــتیمانى شــیعەکانە ــتى ــم و لیس ــەرۆکى هەری ــەڵ س لەگشــەریکى بوونــە کوردســتانیدا بەرەیــەى ئــەو نــاو یەکتــرى مالیکــى شکســتپێهێنانى بــۆ نوجەیفــى ئوســامە پێکهێنرابــوو، و عێــراق پەرلەمانــى ســەرۆکى ــک ــە یەکێ ــتى عێراقیی ــى لیس ئەندامئەجێنــداى لەدارێژەرانــى بــوو

هەولێــر. کۆبوونەوەکــەى هــەر ئــەو کاتــە وتمــان ســەدرییەکان لــە بــن بــەردەوام ناتوانــن و مالیکــى نــورى نەیاریکردنــى ــەف و دەرەوەى ــى نەج مەرجەعەکانلەگەڵیانــدا و ئــەوان عێــراق، تــا عێراقیــش شــیعەى شــەقامى ڕەوتــى دیاریکــراو ســنوورێکى ملمالنــێ دەکــەن ئــازاد ســەدر

کاتێــک بــکات، مالیکیــدا لەگــەڵ ئــەو ڕکابــەرى و ملمالنێیــە گەیشــتە ــیعەو ــەى ش ــزى تایف ــتێک یەکڕی ئاسبخاتــە شــیعەکان بەرژەوەنــدى مەترســییەوە هێڵــى ســوور لەبــەردەم و دەکێشــرێت ســەدردا موقتــەدا تێیپەڕێنێــت. ناتوانێــت ئەویــش

نەیارانــى دووەمــى لەکۆبوونــەوەى موقتــەدا لەماڵــى کــە مالیکیــدا درا ئەنجــام لەنەجــەف ســەدر کــە ناوبــراو حەماســەتەى ئــەو بوونــى بینیمــان هەولێــر لــە پاشەکشــەى ســەرەتاکانى نەمــاو توندەکانــى لەهەڵوێســتە ســەدر وەزیرانــى بەســەرۆک بەرامبــەر پەیوەندییــە بەدەرکــەوت، عێــراق نێــوان نهێنییەکانــى ژێربەژێــرو ئــەوەى مالیکــى گەیشــتە ســەدرو ــەندنەوەى ســەدرییەکان لەپرســى سمتمانــە لەســەرۆک وەزیــران و دواتــر

نــاو لێپرســینەوەى و بانگهێشــت پەرلەمانیــش پاشەکشــەى بکــەن و ــى ســەدرو ســەماحەتى ئێســتا ڕەوتموقتــەدا ڕیــکالم بــۆ ئــەو پــرۆژە هاوپەیمانــى ڕاگەیەنــراوەى بەدیلــى کــە دەکات نیشــتیمانى نەیارانــى هەوڵەکانــى هەمــوو بەدەستخســتنەوەى مالیکییــەو دەربازبوونــە هەســتانەوەو هەلــى وەزیرانــى ســەرۆک لەالیــەن

قــەوە. عێراســووننەکان پاشەکشــەى عێراقییــەو ئیئتیالفــى و ــەو لیســتەش ــاو ئ ــەرکردەکانى ن سلەپاشەکشــەى نییــە کەمتــر ســەدرییەکان و ئەوانیــش بــەردەوام نهێنییــان ئاشــکراو پەیوەنــدى لەگــەڵ مالیکــى و لیســتى دەوڵەتــى کۆبوونــەوەى هەبــووە، یاســادا لەگــەڵ نوجەیفــى ئوســامە

کۆبوونــەوەى دواتریــش مالیکیــداو ئەیــاد عــەالوى ســەرۆکى ئیئتیالفــى عێراقییــە لەگــەڵ ئیبراهیــم جەعفــەرى نیشــتیمانى هاوپەیمانــى ســەرۆکى و ســووننەکان قورســایى و کێــش لیســتى عێراقییــەى لەنــاو هاوکێشــە سیاســییەکان و بازنــەى ملمالنێکانــدا کاتێکــدا لەهیــچ کــە بەدەرخســت، ــەر ــان لەس ــن گرەوی ــتەدا نیی ــەو ئاس ل

بکرێــت.لێــرەوە بۆمــان دەردەکەوێــت بــەرەى نەیارانــى مالیکــى بــەرەو چۆڵبوونــى تــەواو دەڕوات و بەرەکــەى تــر بەردەوام ــى ــە خاوەن ــەوەو دەبێت ــاوەدان دەبێت ئدەستپێشــخەرى و هەلــى ڕەخســاوى هەســتانەوەو دەربازبــوون لەقەیرانەکان.ماوەتــەوە ســەر کــورد کــە ئەویــش هــەر لەســەرەتاوە هەڵوێســتێکى یەکگرتــووى و مالیکــى بــە بەرامبــەر نەبــووە

حکومەتەکــەى.

مالیکى و پرۆژەی هاوپەیمانی نیشتمانی بۆ چاکسازی

ئایندەی دەسەاڵتەکەى ئەسەد

کریستۆڤ کۆڵۆمپس ئەو پیاوەی ئەمریکای دۆزیەوە

کامیل مەحمود

و: مستەفا سەعید

№№

www.jamawarnews.com5 | 32 سێشەممە | 2012/07/24 | ژماره 711 | ساڵی

ئافرەتان

لە خۆرئاواى کوردستان، ئافرەتان ئەنجومەنى تایبەت بە خۆیان

دادەمەزرێنن

شارە ئازادبوونى لەگەڵ هاوکات کوردستان خۆرئاواى کوردییەکانى ــکــردووە بە ــان ــی ــان دەســت ــرەت ــاف ئدامـــەزرانـــدنـــى و خــۆڕێــکــخــســتــن خۆیان. بە تایبەت ئەنجومەنەکانى ئەنجومەنى چــوارچــێــوەیــەدا، لــەو قامیشلۆ شارى لە کورد ئافرەتانى شــارەکــانــى دواى ــە ل دامـــــەزرا. کانی، ســەرى کوبانی، »عەفرین، ئەنجومەنى ــک«، ــری دێ و عــامــودا ئافرەتانى کورد لە شارى »قامیشلۆ« دامەزرا. هەروەها لە ئەنجومەنەکەدا ــورد، ــ ــە نـــێـــردراوانـــى ک ــا لـ ــی جسریانیش و ئــاشــورى ئافرەتانى ــوون. ــدارى کــۆبــوونــەوەکــە ب ــەش بئەنجومەنەکەدا، کۆبوونەوەى لە ئەندامى »کۆردیناسیۆنى ڕێکخستنى چراو« »عەزینە ستار«، یەکێتى بە وتی: و پێشکەشکرد وتەیەکى بەعس، ڕژێمى سیاسەتەکانى هۆى بە و سوریا ئافرەتانى گشتى بە لە کـــورد، ئافرەتانى تایبەتیش بێ سروشتییەکانیان مافە هەموو ئاماژەشى ناوبراو کرابوون. بەش لە کورد ئافرەتانى کرد، ئەوە بۆ ڕێگاى لەسەر کوردستان، ڕۆژئاواى فیداى گیان و شەهید هـــەزاران بنەماى بــووتــە ــافــرەت، ئ ــازادى ئـبەرێوبەرایەتییەکى دامــەزرانــدنــى یەکێتى پارتى نۆێنەرى سەربەخۆ. سریانییەکان، »ئیزەس کۆرییەش«، ئافرەتانى ئەنجومەنى دامەزراندنى وەکو قامیشلۆى شــارى لە کــورد بۆ بــرد نــاو مێژوویی هەنگاوێکى و ــازاد ئ کۆمەڵگەیەکى هێنانەدى

یەکسان.

توندوتیژى بەڕێوەبەرایەتى ئامارى مانگى حوزەیرانى

ڕاگەیاندبــــەڕێــــوبــــەرایــــەتــــى گــشــتــى دژ توندوتیژى بەرەنگاربوونەوەى حاڵەتەکانى ئامارى ئافرەتان بە بەگوێرەى و ڕاگەیاند توندوتیژى )4( مانگەدا لەو تەنیا ئامارەکە خۆیان )2( و کـــوژران ــرەت ــاف ئکــوشــتــووە. ســــەرەڕاى ڕەخــنــەى چاالکوانانى بوارى مافەکانى ئافرەت لــە کــۆکــردنــەوە و بــەدواداچــوونــى بە دژ توندوتیژى حاڵەتەکانى بەڕێوبەرایەتى مانگانە ئافرەتان، دژ توندوتیژى بەرەنگاربوونەوەى حاڵەتەکان ئامارى ئافرەتان بە ــرەى ئەو ڕادەگــەیــەنــێــت. بــە گــوێئافرەت یەک هەولێر لە ئامارە، سوتاون ئافرەت )9( کـــوژراوە، و ــدووە ــان ســووت خــۆیــان )2( و ئــەشــکــەنــجــەدان حــاڵــەتــى )6(حاڵەتى )4( و کـــراون ــار ــۆم ت )88( و سێکسى دەســتــدرێــژى لە هەروەها کراوون. تۆمار سکااڵ دهۆک حاڵەتەکانى توندوتیژى بەم شێوەیە تۆمار کراون، کوشتن یەک حاڵەت یەک سووتان خۆ حاڵەت، دوو و حــاڵــەت )58( ســکــااڵ و سێکسیش دەستدرێژى حاڵەتى یەک سلێمانى لە ــراون. ک تۆمار خۆ )2( و کــوشــتــن ــى ــەت حــاڵکوشتن و )4( سووتان و )4( خۆ هەروەها کراون. تۆمار سووتاندن )9( حاڵەتى دەستدرێژى سێکسى و ئەشکەنجە حاڵەتى )70( و )101( حاڵەتى سکااڵ تۆمار کراون. هەروەها لە ئامارەکەدا، زانیارى لە سنوورى توندوتیژییەکانى بارەى باوکراونەتەوە گەرمیان ئیدارەى یەک ئــامــارە، ئــەو گوێرەى بە و حاڵەتى )6( و کوشتن حاڵەتى سوتان و )22( حاڵەتى ئەشکەنجە و )26( حاڵەتى سکااڵ تۆمارکردن تۆمار دەستدرێژى سێکسى دوو و

کراون.

لەگەڵ تایبەتیدا دیدارێکى لە عەزیز، ڕەئوف تاڤگە ~هاریکارى ڕێکخراوى بەڕێوەبەرى یاسایى ئافرەتان و چاالکى ئافرەتان کاریگەرە ڕۆلێکى ڕۆشنبیری پێوایە بە ژیاندا کایەکانى هەموو لە ناوبراو ئافرەتدا پرسی لە تایبەت بوون بێدەنگ وتی: دیدارەیدا لەم خۆى مەسەلەیەک هەر لەبەرامبەر و وەرنەگرتن بەهەند واتاى بۆخۆى هەندێ جار ڕەزامەندیشە لە بەرامبەر

ئەو مەسەلەیەدا.

*ڕۆڵی ڕۆشنبیر لە پرسی ئافرەتدا دەبینی؟

ڕۆڵێکى ڕۆشنبیر ڕۆڵى بێگومان کاریگەرە لە هەموو کایەکانى ژیاندا، ئافرەتیشدا پرسى لە چۆن وەک دەگێڕێت، خۆى بەرچاوى ڕۆڵى هەڵوەستە ڕۆشنبیرە ئەرکى چونکە پرسانەى ئەو هەموو لەسەر بکات هەیە کاریگەرى ڕاستەخۆ کە کۆمەڵگادا، لە تاک ژیانى لەسەر نایەکسانیەک هەرشوێنێکدا لە ڕوودەدات، ناهاوسەنگیەک یاخود کار ڕۆشنبیرە ڕۆڵى و ئەرک ئەوە کەلێن بەدواداچوونى دەرخستن و بۆ بکات پرسە ئەو ناتەواویەکانى و چاوى بە خۆیەوە و ڕوانگەى لە

ڕەخنەییەوە لێى بڕوانێت.بەشێکە کورد ڕۆشنبیرى *پێتوایە

لە سیستمى پیاو ساالری؟بڵین ناکرێت گشتى بەشێوەیەکى چونکە سیستمە، لەو نیە بەشێک

دابڕاو کەسێکى ڕۆشنبیر مرۆڤى نیە لەکۆمەڵگە و چواردەورى خۆى، ڕۆشنبیرانیش بەڵێ جار هەندێ سیستمەدا. لەو هەیە پشکیان بەوەى بێدەنگ بوون لەبەرامبەر هەر واتاى بۆخۆى خۆى مەسەلەیەک جار هەندێ و وەرنەگرتن بەهەند ڕەزامەندیشە، بۆیە کاتێک ڕۆشنبیر بێدەنگى پرسێکدا لەبەرامبەر کەلێنێکى ئەمە هەڵدەبژێرێت ڕۆشنبیردا وەزیفەى لە گەورە گرفت و کە بەوەى دەکات دروست تەواوى یاخود بەشێکى کێشەکانى ئەرکى کاتێکدا لە کۆمەڵگەکەى.

نەبونە، بێدەنگ ڕۆشنبیر گرنگى بێدەنگیە و سنورەکانى تێکشکاندنى هاندانى کەسانى ترە کە هەمان کار

بکات. سیستمى کورد ڕۆشنبیرى *بۆچى

پیاو ساالرى تێپەڕ ناکات؟ڕۆشنبیر بەدەر نیە لە کۆمەڵگەکەى، دەوریان فاکتەرانەى ئەو هەمان ئەو خولقاندنى لە هەیە و هەبوە و سیاسى و کۆمەاڵیەتى سیستمە دەژى تێیدا ڕۆشنبیر کە فکرییەى لەسەر کاریگەرى زۆر تا کەم دروست ڕۆشنبیر تاکى کەسێتى کردووە و ئەویش بەهەمان شێوە لەو ئەوانى کە بارودۆخەدایە و ژینگە بۆیە بوون. پەروەردە تێدا ترى نیە کە ڕۆشنبیرى نائاسایى شتێکى کوردى بەشێک بێت لە سیستمى پیاو دەربڕى نیە ئاسایى بەاڵم ساالرى، کردارو گوفتارى پیاو ساالریانە بێت، پێناسەکردنى بۆ مانایەک بوو کەوا کاتێک نامێنێتەوە، ڕۆشنبیر بە دەتوانین کەسێک بە ڕۆشنبیر پێناسە بکەین کە جیاواز بیر بکاتەوە، جیاواز بنوسێت، جیاوازببینێت، لە کەسانى تر، هەرکاتێک کەسێتى ڕۆشنبیر لەم بە ناکرێت کرایەوە خاڵى سیفاتانە

ناوبنرێت. ڕۆشنبیر *ڕۆشنبیران لە زەمەنى قسەکردندا پرسى سەرسەختى داکۆکیکارى لە پێتوایە بەاڵم ئافرەتن،

جەوهەردا وابن؟نێوان لە هەیە جیاوازى وایە پێم مرۆڤى فکرى ژیانى تایبەتى و ژیانى داهێنانى بیرو دەکرێت ڕۆشنبیر،

بژى درێژتر زەمەنێکى ڕۆشنبیر ڕۆشنبیرەکە خودى ژیانى لە ئەو ڕۆشنبیر و بیرى چونکە خۆى، داهێنانەى بۆ مرۆڤایەتى دەیکات بۆ مێژوو دەمێنێتەوە و دەکرێت چەندین هەرچەندە لێى. سوومەندبن نەوە یان داهێنانێک هەر کە وایە بڕوام تەواوى بڕوابوونى لە ئەگەر بیرێک پرسێک بە داهێنەرەکەوە خودى ڕەنگە نەگرتبێت، سەرچاوەى نەکات، دروست گەورە کاریگەری بەاڵم بێگومان ڕۆڵى گرنگ دەگێڕێت لە خزمەت کردن بە ڕەوتى ڕۆشنبیرى دیارە کراو. دیارى سەردەمێکى لەهەر ڕۆشنبیر هەڵوێستى بۆخۆى قورسایى دۆخەکاندا لە دۆخێک ناکرێت هەیە و خۆى کاریگەرى و لێى ئاسایى کەسێکى ووتەى وەک وەرگرتنى بەهەند هەربۆیە بڕوانین، پرسى ئافرەت الى ڕۆشنبیران ماناى پرسەیە، ئەو زیندوویى گرنگى و کە ڕۆشنبیرە ئەرکى تایبەت بە خوێندنەوەى جیاوازى هەبێت لەوانى گرنگى پرسێکى لەبەرامبەر دیکە پەیوەندى کە ئافرەت پرسى وەک هەیە کۆمەڵگاوە گشتى ژیانى بە کە گشتیەى فەزا لەو نیە دابڕاو و تێدا کارى دەژى و تێیدا ڕۆشنبیر لە بێت بێدەنگ ناکرێت دەکات، بەرامبەر ئەو ستەم و نا بەرامبەریەى

کە لە دەوریدا ڕوودەدەن.

هەواڵنــە هەمــوو ئــەو ســەرەڕای و ڕەســمی ڕێکخــراوە الیــەن لــە گەڕانــەوەی بــۆ ناڕەســمییەکانەوە هێمنــی و ئارامــی و یەکســانی لــە ــت ــاودا دەدرێ ــرەت و پی ــوان ئاف نێلــە زۆر ڕێژەیەکــی بــە ســااڵنە ئافرەتــان لەمــالو لــەوالی جیهــان بــە هــۆکاری جیــا جیــا گیــان لە دەســت دەدەن و زۆر جاریــش ڕێکخراوەکانی مافــی مــرۆڤ خۆیانــی لــێ گێــل دوای ئەمجــارە بــەاڵم دەکــەن، ئــەوەی کوشــتنی 34هــەزار ئافــرەت ــی ــە واڵت ــردوو ل ــااڵنەی ڕاب ــەم س لڕێکخراویــی ڕاگەینــدرا، مەکســیک لێبوردنــی نێودەوڵەتــی، حکومەتــی لــە بــە کەمتەرخەمــی مەکســیکی بــواری توندوتیــژی دژ بــە ئافرەتــان تۆمەتبــار کــرد و نەیتوانــی بێدەنــگ بێــت بەرامبــەر ئــەم پێشــێلکاریانە.

بەپێــى ڕاپۆرتــى ئــەم ڕێکخــراوە، لەنێــوان ســااڵنى 1985 بــۆ 2010، لــە ئافــرەت 34هــەزار کــۆى مەســکیک کــوژراون. تەنیــا لەســاڵى 2010 دا دووهەزار و چوارسەد و 18 ئافــرەت بوونەتــە قوربانــى کــردەوە توندوتیــژەکان. لــەم ڕاپۆرتــەدا کــە هاتــووە هەروەهــا باوکرایــەوە، »ســیڤداد ســنوورى شــارى کــە خوارێــز« زۆرتریــن توندوتیژییەکانــى 2010 ســاڵى ئەنجامــدراوە. تێــدا هاوســنوورى کــە شــارەدا لــەم ویالیەتەیەکگرتووەکانــى ئەمریکایــە 320 توندوتیژییــەوە بەهــۆى لەدەســتداوە. گیانیــان ئافــرەت تائێســتاش 2012 جۆنیوێــرى لــە ڕاپۆرتــى کــوژراون. ئافــرەت 130تایبەتــى پەیامنێــرى ناکــس، ــی، ــى نێودەوڵەت ــراوى لێبوردن ڕێکختوندوتیــژى زیادبوونــى هــۆکارى دژى ئافرەتانــى بــۆ بەدوادانەچــوون

تاوانــکاران ســزانەدانى و کــە وتووشــیەتى گەڕاندووەتــەوەو و 14هــەزار نزیکــەى 2009 ســاڵى توندوتیــژى لــەدژى ســکااڵ 829تۆمــار کــراوە، بــەاڵم تەنیــا لــە 2795 ــراون ــى ک ــکاران دادگای کەیســدا تاوانســەپێندراوە. بەســەردا ســزایان و مەکســیک واڵتــى ئــەو، بەقســەى ــاگەلێکى ــدا یاس ــااڵنەى دوایی ــەم س لتوندوتیــژى بەرەنگاربوونــەوەى بــۆ هەروەهــا و کــردووە پەســەند ــۆ پاراســتنى ــەزراوەى ب ــن دام چەندیبــەاڵم دامەزرانــدووە، ئافرەتــان بــۆ کێشــەکان گــەورەى بەشــێکى جێبەجێنەکردنــى یاســاکان و الوازى

دەگەڕێتــەوە. دامــەزراوەکان دژی توندوتیــژی باســه شــایانی ــی و ــی جیهان ــە دیاردەیەک ــان بۆت ژنیەکگرتــووەکان نەتــەوە لەئەمــڕۆدا ئــەو بونــەوەی ڕووبــەڕوو هەوڵــی

دەدات. دیاردەیــە

لـەو یەکێکـە مەمـک شـێرپەنجەى نەخۆشـیانەى کـە تووشـى ئافرەتان ژنیێتیـان سـیماى و دەبێـت دەبێتـە دوایشـدا لـە و تێکـدەدات پێویسـتە بۆیـە مردنیـان، هـۆى هەوڵبدرێـت بـەو نەخۆشـیە بزانرێت و نیشـانەکانى دەرکەوتنـى پێـش ئـەوەى بـێ کردنـى چـارە ئینجـا جەسـتەى لـە بدرێـت زیـان ئـەوەى بـەر لـە ئافرەتەکـە. خۆپاراسـتن لـە چارەسـەر باشـترە، کەنـەدى تۆژینەوەیەکـى پێـى بـە بـۆ خـۆر تیشـکى بـەر خۆدانـە مـاوەى 3 کاتژمێـر ڕۆژانـە دەبێتـە ئەگـەرى کەمکردنـەوەى هـۆى تووشـبوون بـە شـێرپەنجەى مەمـک بـە ڕێـژەى 50% لـە الى ئافرەتـان. کـە دەریخسـتوە لێکۆڵینەوەکـە خانەکانـى مەمکـى ئافـرەت توانـاى هەیـە یـان D ڤایتامیـن گۆڕینـى

بـۆ بیگـۆڕن هەیـە لـە خـۆردا کـە خانـە دژى کـە وا پێکهاتـەى دەوەسـتێتەوە، شـێرپەنجەییەکان بـە پێـى ڕۆژنامـەى دەیلـى مەیلـى تۆژینەوەیەکـى پێـى بـە بەریتانـى نـوێ کە تیمێکى کەنەدى ئامادەیان کـردوە، لـەو تۆژینەوەیـەدا پرسـیار

کـراوە لـە ژمارەیـەک لـە ئافرەتـان دەرەوە لـە کاتژمێـر چەنـد ئاخـۆ دەبـن لـە نێـوان مانگەکانـى نیسـان و تشـرینى یەکەمـدا و لـە میانـەى 4 قۆناغـى جیـاوازى ژیانیانـدا، بـەو بـەالى کـە ئافرەتانـەى ئـەو پێیـە کەمـەوە لـە هەفتەیەکـدا 21 کاتژێـر

دەمێننـەوە تیشـکى خـۆر ژێـر لـە هەرزەکاریـدان تەمەنـى لـە و بـە بـوون تـووش ئەگـەرى کەمتـر شـێرپەنجەى مەمکیان لە سـەرە بە ڕێـژەى 29% کەمتـر لەوانەى ڕۆژانە یـەک کاتژمێـر خۆیـان دەدەنـە بـەر تیشـکى خـۆر و بۆ ئـەو ئافرەتانەى

کەلـە چـل و پەنجاکانى تەمەنیاندان زۆربـەى کاتـەکان لـە دەرەوە دەبـن %26 ڕێـژەى بـە خـۆر بـەر لـە و تووشـى تـر ئافرەتانـى لـە کەمتـر ڕێژەکـە و دەبـن، نەخۆشـیە ئـەو شەسـتەکانى لـە ئەوانـەى الى تەمەنیانـدان ڕێـژەى تووش بوونیان دەگاتـە نیـوەى ئـەوەى پێشـوو بـە خۆیـان ئەوانـەى لەگـەڵ بـەراوورد کەمتـر دەدەنـە بـەر خـۆر. بـە پێى زۆربەى تۆژینـەوەکان پەیوەندیەکى خـواردن نێـوان لـە هەیـە بەتیـن شـێرپەنجەى بـە تووشـبوون و مەمـک الى ئافرەتـان، بـە تایبەتـى زۆر پێویسـتە کـە چەوریـەکان لەسـەر پێویسـتە بکرێتـەوە. کـەم ئافرەتـان لـە هەمـوو تەمەنەکانیاندا گرنگـى زۆر بدەن بە خواردنەکانیان و لـە خواردنـە چـەور و قورسـەکان بـدەن زۆر گرنگـى و دووربـن بـە ئینجـا و سـەوزە و میـوە بـە

بـەردەوام. وەرزشـکردنى

تاڤگە ڕەئوف عەزیز، بەڕێوەبەرى ڕێکخراوى هاریکارى یاسایى ئافرەتان:

بەهەند وەرگرتنى پرسى ئافرەت الى ڕۆشنبیران ماناى گرنگى و زیندوویى ئەو پرسەیە

ڕێکخراوى لێبوردنى نێودەوڵەتی: 34هەزار ئافرەت لە مەکسیک کوژراون

خۆر ئافرەتان لە شێرپەنجەى مەمک دەپارێزێت

دیمانه: ژاڵە محەمەد

ئا: ~

و: بەندی کەالری

شتێکى نائاسایى نیە کە ڕۆشنبیرى کوردى بەشێک بێت لە سیستمى پیاو ساالرى، بەاڵم ئاسایى نیە دەربڕى کردارو گوفتارى پیاو ساالریانە بێت

№

№

№№

www.jamawarnews.com 6 | ساڵی 32 | ژماره 711 | 2012/07/24 | سێشەممەڕاپۆرت

سیاسى چاودیرى جیهاد، سەربەست ~ تایبەتى دیداریکى لە »مەوزوعەکە دەکات ئەوە بۆ ئاماژە بێتە سەر شەڕە کارت هەرگیز خەڵکى کوردستان کارتى وەک شیعەى نابێت وە بەو شێوەیەش ناتوانین بچینە ناو

دانوستانەوە«.دەکـــات ــەوە ئـ ــۆ ب هێما و ــرا ــاوب ن»عێراقییەکان دەبێت ئیرادەى ئەوەیان خۆیان کێشەکانى کــە بێت تــێــدا

چارەسەر بکەن«.

کێشەى سوننەو و شیعە لەسەر دەسەاڵتە

گرفتەکانى گیرو کێشەو هۆکارەکانى هۆکارى و مەزهەبى هۆکارى عێراق گەورە مەزهەبى دوو نەتەوایەتین، زۆرینەى یەکێکیان دەژین عێراقدا لە ئەویتریان پێکدەهێنێت دانیشتوان وە پێکدەهێنێت دانیشتوان کەمینەى زۆرترین سااڵنى دەسەاڵتى بەدەستەوە بەعس ڕووخانى تا سوونەکان بووە ــردووە، ک عێراقیان ڕەواى فــەرمــان ئەو ئەوەى بۆ هەوڵێکدان هەموو لە شیعەکانیش بگێڕنەوە، دەســەاڵتــە مافێکى کە هەیە ئــەوەیــان تموحى پێکهاتى وەزۆرینەى خۆیانە ئاسایى بەشێکى عێراقیشن دانیشتوانى بە سیاسیان دەســەاڵتــى لە ــەورە گکێشەى بنەڕەتدا لە بێت دەستەو تائیفەیەدا ئەو دوو نێوان لە سیاسى بە دەستەوە گرتنى دەسەاڵتە لەسەر هەیە تر کێشەیەکى عێراقیشدا لە کێشەى یــان نەتەوایەتییە کێشەى خەڵکى کوردستان لەگەڵ دانیشتوانى بە کــوردســتــان خەڵکى دەرەوەى ئەقڵیەتێک پێکهاتەکانیەوە، هەموو زاڵبوونى هۆى بە زاڵە، تائێستا کە چەندین ساڵەى تەوەجوهاتى شۆڤێنى

ئایدۆلۆژیایەکى زاڵبونى هــۆى بە ئەمە بیرکردنەوە تاک ڕەهەندى تاک هۆش بەسەر کاریگەرییەکان تائێستا و عەقڵێتى نوخبەى عێراقییەوە ماوە پرسى لەگەڵ کردنیان مامەڵە لە وە

کورددا.ــەوەوە ب پەیوەندى عێراق ئــەوانــەى دەبێت دەسەاڵتى عێراق داخۆ نییە ئەمانە دەبێت دەسەاڵتى هەرێم یان ــەتــەوە عێراق ــڕاوون ب ــوردا لــە دەســتپەیوەندى بەو ئەقڵێتە زاڵەوە هەیە کە ئەقڵێتێکى باوە وە بە داخەوە ئەقلێتى

نوخبەى سیاسییە لە عێراقدا.دەستوور خزمەت بە

بەرژەوەندییەکانیان ناکاتدوو هۆکار هەیە بە بڕواى من یەکێکیان ئەوەیە هەندێک دەستوور بە ئارەزووى ئینتقائییانە شێوەیەکى بە خۆیان لەبەرژەوەندى چۆن لێکدەدەنەوە، خۆیان بیەوێ و حزمەت بە بەرژەوەنى ــاوا دەســتــوور لێک ئــەوان دەکــات ئ

دەدەنەوە.هەندێکى دیکەشیان هەر لەبنەڕەتەوە خزمەت بەدەستوورەوە ئیلتیزامکردن ــە بــەرژەوەنــدیــیــەکــانــیــان نــاکــات، ببۆ پێویستە زیاتر کاتێکى لەبەرئەوە ئەوەى لە عێراقدا ئەم کەلتورە پەیدا وە ســاالرى دەوڵــەت کەلتورى ببێت الیەک هەموو ساالرى یاسا کەلتورى کە بکەن دەســتــورەوە بەو ئیلتیزام خۆیان هەر ڕەشتووە دایــان خۆیان خەڵکى ڕاپرسییەوە خستویانەتە

عێراق دەنگى بەو دەستوورەداوە.دەستێوەردانى دەرەکى بە ئەندازەى خۆى کاریگەرى بەسەر ئاڵۆزبوونى

کێشەکانى عێراقەوە هەیەسەیرى دیــکــەوە لەالیەکى ئەگەر ــى عــێــرق بــکــەیــن عــێــراق ــارودۆخـ بـکراوەیە بەسەر هەموو ئەو دەوڵەتانى ئەکید دەوڵەتانەش ئەو ــەردا دەوروب

هەندێکیان هــەیــە بــەرژەوەنــدیــان هەیە دینیان و مەزهەبى ئیمتیدادى جۆراو بەرژەوەندى تریان هەندێکى جۆرى سیاسى و ئابووریان لە عێراقدا عێراقەوە نیسبەت بــە ــەک ن هەیە لە واڵتانى دونیاشەوە زۆر بەنیسبەت بە ــى دەرەک دەستێوەردانى ڕاستە، بەسەر کاریگەرى خــۆى ــدازەى ــەن ئئاڵۆزبوونى کێشەکانى عێراقەوە هەیە، نییە، یەکجارەکى کاریگەرى بــەاڵم خۆیان عێراقییەکان ئەگەر چونکە دەرەکــى کاریگەرى لەبەر بڵێن وا کێشەى خۆمان پێ چارەسەر ناکرێت ئەمە بۆچوونێکى ڕاست نییە، چونکە سەرئەنجام چارەسەر کردنى کێشەکان عێراقییەکان عێراقییەکانە، لە دەست دەبێت ئیرادەى ئەوەیان تێدا بێت کە

کێشەکانى خۆیان چارەسەر بکەن.کێشەى کورد لەگەڵ عێراق

بەنیسبەت کێشەى کورد لەگەڵ عێراقى

کێشەیەکى ــورد ک کێشەى فــیــدراڵ بوعدى ئەوە بوعدێکى بوعدییە سێ عێراق لەگەڵ ئێستا تا ئێمە سنورە، و نەکردۆتەوە یەکالى سنورەکانمان دیموکراتیمان ڕێگایەکى کورد وەک یەکالیکردنەوەى بــۆ ــەر ب گرتۆتە سنورەکانمان ئەویش ڕاپرسییە، ئەمە گیر و نەکراوەتەو یەکالیی تائێستا دووەم ئەمەیە. لەسەر گرفتمان و شێوازى لەسەر دیکەشمان گرفتێکى حکوم هەیە ئێمە پێمانوایە دەبێت لە حکومڕانى سیستەمى بژین عێراقێکدا سیستەمێکى دەبــێــت عــێــراقــدا لــە فیدراڵى سیستەمێکى بێت، فیدراڵى بێت بە هەموو مانایەک کە ئەم وشەیە لە خۆ بگرێت، بەاڵم هەندێک لە عێراق سیستەمە جۆرە بەم پێیانوایە هەن و هەڵوەشاندنەوە مــایــەى ئەبێتە

لێکترازانى عێراق.مەسەلەى لەسەر سێهەممان خیالفى

سروشتى سامانى لە وەرگرتنە سود خۆمان خاکى کە پێمانوایە ئێمە سامانى سروشتى خۆمان بە باشترین ئەوەى بۆ لێوەربگرین سودى شێوە گەلى کورد سود لە سامانى سروشتى وایە بڕوایان ئەوان وەربگرێت، خۆى نابێت ڕۆژێک لە ڕۆژان دەستمان بەوە سروشتى سامانى لە ســود ڕابگات خۆمان وەربگرین، ئەمە حاڵى خیالفى نێوان هەرێمى کوردستان و بەغدادە، پێشبینیش دەکەم زۆر لە میدیاوە ئەو گەورە بەغداد لەگەڵ ئێمە کێشانەى کراوە، ئەو مەسەلەیە وایلیکراوە ئێمە نێوان کێشەى تەرەفێکی بە ببین کێشەیەکى ئێمە شیعە، و سوننە هەیە خۆمانمان سەربەخۆى تایبەتى کێشەى نەتەوایەتى و سنورمان هەیە، عێراق بەڕێوەبردنى شێوازى کێشەى و کێشەى سامانى سروشتیمان هەیە، ئەوان کێشەى گەیشتن بە دەسەاڵتیان

هەیە، کورد لە عێراقدا لە شەڕى ئەوەدا دەستەوە بە دەسەاڵتى سیاسى نییە لە هۆکارەکان، بە هیچ یەکێک بگرێ بە بین شەریکێک دەمانەوێت ئێمە قەدەر حەجمى خۆمان لە دەسەاڵتدا، بەاڵم ئەوان شەڕیان لەسەر ئەوەیە کە

دەسەاڵت بگرنەوە دەست.لە عێراقدا کێشەى شەڕى کارت نییە

پیێشمەرگە و نەوت و 140 مــاددەى کراون جێگیر دەستووردا لە ئەمانە عێراق خەڵکى بڕاونەتەوە مێژەوە لە جارێک هەموو داوە، لەسەر دەنگیان ئەم قسەیە بەکار دەهێنن » بەڕاستى لە عێراقدا کێشەى شەڕى کارت نییە، کێ کارتى بەهێزە و کێ کارتى الوازە؟ئەمە دیسانەوە میدیا ئەو مەسەلەیەى پێیوایە بـــردووە، ئاڕاستەیەدا بــەو تێدا کارتى شەڕە ڕێکەوتن گەشتنە شەڕە بە پەیوەندى قەزییەکە بێت، ــەوەوە ب پەیوەندى نییە، کــارتــەوە هەیە ئێمە داخوازییەکى ڕەوامان هەیە داواکارییەکمان هەیە کەپشتگیرییەکى وە هــەیــە، زۆرى یەکجار نــاوخــۆى لە هەیە باشیشى زۆر پشتیوانییەکى وە عێراقیشدا سیاسى نوخبەى ناو هەیە، نێودەوڵەتیشى پشتیوانییەى دەرەوەى لە کە ناکەین دواى شتیک مافەکانى خۆمان بێت، داواى سنورى ــن بە ــەی ــان دەک ــوردســت هــەرێــمــى ککە دەیسەلمێنین مێژووى بەڵگەى ناوچە هەموو کوردستانییە کەرکوک لە زۆردارى زۆرى بە دابڕێنراوەکان بەڵگەى بە و کراونەتەوە کوردستان دانیشتوان زۆریــنــەى و ــژووى ــێ مبەوە پێویستى ئەمە دەیسەلمێنین نییە کارتى زۆرمان هەبێت یان کارتى بێتە موزوعەکە گەر هەبێت کەممان خەڵکى هەرگیز ــارت ک شــەڕە ســەر کوردستان کارتى وەک شیعەى نابێت وە بەو شێوەیەش ناتوانین بچینە ناو

دانوستانەوە.

سەربەست جیهاد، چاودیرى سیاسى:

کورد لە عێراقدا لە شەڕى ئەوەدا نییە دەسەاڵتى سیاسى بە دەستەوە بگرێدیمانە: زیرەک مەحمود

№

بەشی یەکەمشۆڕشی نێوان ڕێکەوتنامەی دوای بارزانی بە سەرکردایەتى کوردستان لەگەڵ ڕژێمی ئەو کاتەی عێراق و لە عبدالسالم کە دا 1963 8ی شباط ڕێگەی لە کاروباری جڵەوی عارف کودەتاوە گرتە دەست. ئەو ڕێکەوتنە هەبوو خــۆی تایبەتی گرنگیەکى هەم کوردستانەوە خەڵکى بــەالى دامرکاندنەوەی بۆ بوو پشویەک هەڵچوونی جەماوەری کە هەر ڕۆژەی دەکرد. سەربازی کودەتای الیەنێک مەلیک بەسەر عبدالکریم پێشتر فیصل و دارو دەستەکەیدا ئەمڕۆش دا، عبدالکریم بەسەر بەعسیەکان عبدالکریم کودەتای لە هەرچەندە بە کورد کاربەدەستەکانی دا قاسم لە کورد بااڵکانی ئەفسەرە تایبەتى بغداد ڕۆڵی بەرچاویان هەبوو. لە بەرە بەیانی 14 تموز 1958 دا ئەفسەرە بوون شۆڕش تێکەاڵوی کوردەکان سەر هێرشەکانی وسەرکردایەتی کۆشکی ڕەحاب و زهوریان کرد کە رئیس خاڵ, علی لە) بوون بریتی شاڵی عبدالفتاح عبداللە, موستەفا دوای ) خالیدنقشبندی عقید و و 3( ژمارە بەیانی باوکردنەوەی نوێدا عێراقی لە کوردیان ڕۆڵی )4سەلماند. کە لە بەیانی ژمارە )3( دا دەڵێ ) کورد و عەرەب هاوبەشن لە

عێراقدا( سەرەتا هەندێک هەنگاو نرا ئازاد کورد زیندانیە سیاسیەکانی و کران ئەوانەیشی کەدوور خرابوونەوە ــەوەو پــاشـــــان بـــارزانـــى و ــەڕانـ گـگـەڕانەوە لەسۆڤێتەوە هاوەڵەکانى بـۆ بەغداد پێشوازیەکى گەرم کـران علی )بابە نوێشدا حکومەتی لە و ڕێگەوبان وەزیــری کرایە حفید(

یەکێک بوو لە دە وەزیرەکەی تر. سەرکردایەتى ئەنجومەنی پاشان شۆڕش پێک هات لە )3( ئەندام کە یەکێکیان کورد بوو کە )عقید خالید نەقشبەندی بوو( وە )نجیب ربیعى، لەسوننە کوبە(ش مەهدى محمد وردە وردە بــەاڵم بـوون، شیعە و هەندێک کاریگەری لەژێر عبدالکریم بە بەرامبەر ڕای ناوخۆیی الیەنی کوردو دژایەتی کەوتە گۆڕاو کورد شۆڕشەکەی تەنانەت لە سەروتارێک لە ڕۆژنامەی خەبـات ابراهیم أحمدى )العراق کەنوسیبوى بەدادگـا. دا لیس جزء من أمة العربیة( هەر چەند دۆستى یەکتریش بـوون زیـاتر نزیک بونەوەشی لەسۆڤیەت واى کـرد کە بە کودەتای سەربازی لە ناو وەزارەتی صالحیە ئێزگەی لە گیراو بەرگریدا عبدالسالم ــرا. ک بـــاران گوللە دا ناسیۆنالیستی عارف وەک کەسێکی عەرەبی ناصرى زۆرتوند لە مەسەلە نیشتیمانیەکانی و نــەتــەوایــەتــی دەڕوانی ئەو المەرکەزیەی کە لەگەڵ گەلی کوردا لەسەری ڕێکەوتبوون کە بریتی بوو لـە )نیوەى داهاتى نەوت )کاربەدەستانى بـۆکوردستان( )بەفەرمى ــن( ــوردب ک کــوردســتــان )چیـاى کوردى( زمانى ناسـاندنى حەمرین سنورى ئیدارەى المەرکەزى شـاندێکى مەبەسـتە ئەم بۆ بێت( کوردى بەسـەرۆکایەتى مام جەالل و شـاخەوان یوسفی صاڵح ئەندامێتى

نامیق عبدالحسێن فەیلی و مەسعود وحبیب محمد ــەد صــەم مــحــمــد، بەغداد. کردە ڕوویـان کریم( محمد پێشوازى ــارف ع فــوئــاد لەالیـەن کران و ئاگادارى کردن کەعبدالسالم پێی ــوەو ــۆڕی گ ــۆی خ ڕاى عــارف وریـاى و بتانبینێ ئامادەنیە وتن گرتنتاندایە. لەهـەوڵى کە کردنەوە ــرد ــ ــکــى دەرکـ ــێ ــان ــەی پــاشـــــان بکوردستانى بەنـاوچەیەکى سـەربازى تێکەڵەى فــەوجــى دوو ناسـاند. کرد دروســت نەتەوەکان لەهەموو الدین صــالح فــورســـــان بــەنـــــاوى وە وەلید بن خـالید فورسـان و کرد دروست تایبەتى بەرنامەیەکى بەنـاوى بەغداد عەرەبی لەئێزگەى تەنها النصر( الطریق فی )معکم سوکایەتى و جــنــێــودان کـــــاریــان بـوو شـــــۆڕشـــــەکــەى و ــورد ــەک بهێرشی سـەربازى دەسـت پێکرد بـۆ کوردستان و هێنانى لیواى یەرموکى سورى بەفەرمـاندەیی )فوئاد شاهر( باشورو بەدووەکانى عەرەبە لەگەڵ ــراق بــەدروشــمــى ــێ ــى ع ــت ــاوەڕاس ننـاردنى وە العدو( وین البدو )أحنا نەصرەت( موستەفا )صدیق زەعیم تاوانبـار صدیقى بەزەعیم ناسـراو دا کەم وەلەمـاوەیەکى سلێمانى بۆ دیفاعی بێ هـاواڵتى 300 لە زیـاتر سـلێمانیان شەهید کرد کە لەهەموو شـاربوون خەڵکى توێژەکـأنى چین شـارو ســـــەر خستە ــارۆى ـــ ــەم گسـلێمانى پـارێزگاى گوندەکـانى ناچار ئەوەى توانى لەشـار دەرچـوون بۆ نـاوچەکانى قەرەداغ و شـارباژێڕ تر نـاوچانەى ئــەو و پێنجوێن و کەلەژێر دەسـەاڵتى شـۆڕش دابوون. زەعیم صدیق ئەوەى بۆى کـرا کـردى

ئەوەشى نەى کـرد بۆى نەکـرا.جــەاللــەوە مــام لەڕێگەى پاشـان

پى ئامێزى هەڕەشـە نـامەیەکى بەدەستى ڕۆژانە ئەگات. کە پێشتر خۆی ئەشکەنجەو ئازارى گیراوەکانى حامیەى ئەستەنبڵەکانى نـــــاو گەیشتنى دواى دەدا سـلێمانى

نـامەکە ئەشکەنجەدان کەمبوەوە .خەڵکى چەندان پێشتر هەرچـەندە شـار لەدواى 9 ى حوزەیرانى هەمـان بەزەیی بەبێ حامیە لەنـاو سـاڵدا عـام و قەتل کـردن دادگا بەبێ و تەنـانەت بـوون شـەهید و کـران کـرد تەرخـان باشیان پـارەیەکى بارزانى کەبتوانێ هەرکەسێک بۆ لەگەشتێکى پــاشـــــان بــکــوژێــت. لەنـاو عـارف عبدالسالم ناوخۆدا خـوارەوە کەوتە سـوتاو فڕۆکەکەدا لـە 14/ 1966/4 عبدالرحمن عـارف کـاروبارى عـارف عبدالسالم بـراى عبدالرحمن دەسـت گرتە عێراقى کەسێکى نەرمتر بـوو هەرزوو داواى موفاوەزاتى شـاندى کـرد گفتوگۆی شۆڕشی بەاڵم بارزانى، الى ناردە ــوو بۆ ــەب ــى ه ــەرج ــان م ــت ــوردس کهێز کشانەوەى وەک دانوسـتان، بەند ئازادکردنى کوردستان، لـە نا هێزە کردنى چــەک کــراوەکــان، ترى خاڵێکى کــورد نیزامیەکان ــەشــدارى ــەویــش ب ــەرج ئ ـــ کـــردە میەکێک واتە سێهەم الیەنى کردنى ماوەیەک تا عەرەبەکان لەدەوڵەتە ئـەم جۆرە هاتوچۆیە هەبوو پاشـان لەمێژووى کە 1968/7/17 لـە ى 17 بەشۆڕشی ناسـراوە بەعس سـەربازى کودەتایەکى تەمموز عبدالرحمن بەسـەر کـرا سـپی )أحمد بەسـەرکردایەتى دا عارف بۆڕاى سـەرەتا ئەمیش بکر( حسن تـا دا هـــــەوڵــى هــەنــدێــک گشتى کوردستان بەخەڵکى بدات دڵنیایی کردنى پــێ بەبەشـدارى ئــەمــەش

لەحکومەتى کـورد وەزیــرى چـوار )احسـان لە بـوون کەبریتی نـوێدا عبدالله دزەیی، موحسین شێرزاد، نەقشبەندى( صاڵح نەقشبەندى، کورد کردنەى پێ بــەشــدارى ئــەم هۆی بـووە عێراقدا لەوەزارەتەکانى شۆڕشی کەوتنەوەى نزیک زیـاتر ــراق کـە ــێ ع ــوردو حــکــومــەتــى ــ کوەزیران سەرۆکى نایف عبدالرزاق

بـوو. هــەمــوو ــەو ئـ دواى ــەت ــوم حــک کــودەتــاو کــوشــتــارو بــەنــد کــردن ودوورخستنەوەى کەسایەتى سیاسی ى 11 بەیـانى ناچـاربوو عێراق دەربکـات 1970 سـاڵى ــازارى ئـسەرانسـەرى لەگشت کەئەمەش دڵخۆشی مـایەى بـووە دا عێراق وەک ڕۆژێکى مێژوویی سـەیر دەکـرا حوکمەتی بوو یەکەمیش بۆجاری سەرەتاییەکانی مافە بە دان عێراق هیواکان ماوەیەدا لەو بنێت. کوردا ــان ــەک ــان ــت ــووس ــوون دان ــ زیــاتــر بکە بەڵێنانەی ئەو کێشا درێژەیان لەپاکێج دابوو بەکوردی حکومەت وردە وردە هاتبوو گفتوگۆکاندا ى بوونەوە پاشگەز کەوتە حکومەت کردنی بەهێز ڕێکخستنەوەو خۆ و خستنە فشار و سەربازیەکان یەکە سەر ئەفسەرە کوردەکان و گرتن و کوشتنی ال بە ال دەستی پێکرد. دوا بارزانی دژی گێڕان پیالن جاریش ئاینی. مەالی کۆمەڵێک ناردنی و لەگەڵ گفتوگۆدا لەکاتی پاشان مەالکان ئاگایی لەبێ بــارزانــیــدا کە دەتــەقــێــنــەوە تەقەمەنیەکان بە زۆر و مەحمود عوسمان بارزانی سەرسوڕمان دەرباز بوون. ئیتر دوای بۆ نەما مەودایەک هیچ ڕوداوە ئەم شەڕ تر جارێکی بۆ بەڵکو گفتوگۆ کوردستانى بەرۆکی وێرانی ماڵ و

گرتەوە. جارێکی تر شەڕو پەالمارو ڕەوکردنی خەڵکی شارە کوردییەکان نێوان سنوری و چیاکان نــاو بۆ باڵی نائومێدى ئــێــران و عــێــراق بەسەر عێراق بە گشتی و کوردستان

بە تایبەتی کێشا. شەڕ لەکوردستاندا دەستی پێکردەوە توندتر ــاران ــەج ل زۆر هێرشەکان چەکى بەکارهێنانی تەنانەت بــوون تیادا نێودەوڵەتیش قــەدەغــەکــراوی بەکار هات. سەرەنجام لە 6 ئازار 1975 بەپێ ى ڕێکەوتنی ئێران و عێراق بە ناوبژیوانی جەزایئر کۆتایی بە شۆڕشی کوردی هات و بۆ ماوەی ساڵێک شۆڕش

بە تەواوی خامۆش بوو. لە مانگی 6 ساڵی 1976 جارێکی تر جاڕی کوردستان دڵسۆزی خەڵکی نەبوون قایل ــەوەو ــ دای شــۆڕشــیــان بەعس بەدەسەاڵتی بـن کەتەسلیم شۆڕش بەرەیەکی نوێدا شۆڕشی لە دەبینیەوە خــۆی ــە ک ــوو ــب دروســتیەکێتی و سۆسیالیست لەبزوتنەوەی و کۆمەڵە و کوردستان نیشتمانی لە شێوەش هەمان بە گشتی. خەتی دیموکراتی پارتی 1976 گواڵنی 26کوردستان درێژەی دایەوە بەخەبات. بەم شێوەیە ئەگەر لێرەدا ئاوڕێک لە ڕابردوو بدەینەوە هەمیشە خەڵکی کوردستان لە شـەهادەتیان ڕێگای و بوون بەرگریدا بـوون. تەسلیم تـا زانیووە بەچاکتر بەعس 1977 ساڵی ناوەڕاستی لە کوردو هێندە دەکــات گفتوگۆ داوای لەسەر زانیبوو بچوک بە شۆڕشەکەی صدام خــۆی بەخەتی و الپــەڕەیــەک دەڵێن هەندێک دەنوسێ. نامەیەک تەنانەت واژۆشی لەسەر نەبووە. بۆیە نامەکە شێوە بەهەمان جەاللیش مام وەاڵم دەداتەوە عەلی عەسـکەرى وەک. نوێنەر دەنێرێتە الیـان، بەاڵم ئەمەش

ئەنجـامى نەبـوو.

کورد لەگەمەى دانوستانەکاندا

عەبدولقادر شکاک

www.jamawarnews.com7 | 32 سێشەممە | 2012/07/24 | ژماره 711 | ساڵی

خوێندن و الوان

وەرتى، جێگرى سەرۆکى ئەحەمەد د. لیژنەى ڕۆشنبیرى و الوان لە پەرلەمانى تایبەتى دیــدارێــکــى لــە کــوردســتــان ــەوە دەکــات ~ ئــامــاژە بۆ ئــى وەزارەت بوودجەى 93%ى لە »کە وەرزش بوارى بۆ الوان و ڕۆشنبیرى دانراوە تەنها لە 3% بۆ بوارى ڕۆشنبیرى دانراوە ئەمەش زۆر ناهاوسەنگە، چونکە گرنگى زیاتر ڕۆشنبیرى بوارى دەبێت

پێبدرێت«.بۆ ئەوە دەکات »بوارى ئاماژە ناوبراو پێنەدراوە گرنگیەکى هیچ شوێنەوار تەنانەت یەک پرۆژەش بۆ شوێنەوار لە

بوودجەى ئەمساڵدا دانەنراوە«.

*ئەو بوودجەى لە ساڵى 2012 دانراوە لە الوان و ڕۆشنبیرى وەزارەتـــى بۆ بۆ وەزارەتــەدایــە ئەو خواستى ئاست

ئەوەى پرۆژەکانى پێ ئەنجام بدات؟ــەو بـــوودجـــەیـــەى بــۆ وەزارەتـــــى ئـڕۆشنبیرى و الوان دانراوە ڕەنگە باش هەرچەندە بوایە هاوسەنگ گەر بوایە نــەبــووە کە داخــوازیــیــە ئــەو پێى بە کــردووە، داواى ڕۆشنبیرى ــى وەزارەتدابەشکردنى لە زیاتر گرفتەکە بەاڵم ــى وەزارەت بۆ کە بوودجەیەدایە ئەو چونکە دانـــراوە، الوان و ڕۆشنبیرى ئێمە لە ڕاپۆرتى لیژنەى پەیوەندییەکان پەرلەمان ڕاگەیاندنى و ڕۆشنبیرى و نوسیبومان لە کاتى گفتوگۆى بوودجەدا 93%ى لە کە دەرخستبوو ئەوەمان بوودجەى وەزارەتى ڕۆشنبیرى و الوان بۆ بوارى وەرزش دانراوە تەنها لە %3 ئەمەش ــراوە دان ڕۆشنبیرى بوارى بۆ زۆر ناهاوسەنگە، چونکە دەبێت بوارى لە پێبدرێت گرنگى زیاتر ڕۆشنبیرى ناوچەکان بۆ سەردانەکانمان کاتى هەیە زۆر گلەییەکى دەرکەتووە بۆمان لە وەزارەتى ڕۆشنبیرى لە گرنگیدان بە بوارى ڕۆشنبیرى ڕاستە بوارى وەرزش کردنەوەى لە لەسەرە الوانى داخوازى تیپە بە گرنگدان هەروەها و یاریگا کاتدا هەمان لە بەاڵم وەرزشییەکان، پالنى ڕۆشنبیرى ــى وەزارەت پێویستە هەبێت بۆ ئەوەى بوارى ڕۆشنبیرى زۆر تایبەتى بە پێبدات پەرە زیاتر لەوە تازە کتێبخانەى بە پێویستیمان ئێمە هەیە لە شار و شارۆچکەکان هەروەها

بۆ گوندەکانیش لە هەندێک لە ڕوو گەنجانیش ئەوەى

کتێبخانەکان بکەن.

* ئەو پڕۆژانەى کە وەزارەتى ڕۆشنیرى نــاوچــەکــانــى لـــە دەدات ئــەنــجــامــى ــى بــنــەمــایــەک ــەر چ ــەس ــان ل ــت ــوردس کپەرلەمان وەک ئێوە ئایا دەیــکــات؟

چاودیرى ئەو پرۆژانە دەکەن؟ــەوەى ئ بەپێى ــرۆژە پـ ئەنجامدانى و دەیڵێت پــالنــدانــان ــى ــ وەزارەت کــە بە پرۆژانە ئەو ڕۆشنبیرى ــى وەزارەتواتە دانیشتوانە، دابەشکردنى پێى وەزارەتـــى کە پالنەیە ئــەو پێى بە پالندانان دایناوە بۆ ئەوەى ئەو پرۆژانە بەاڵم بکەوێت، ناوچەکان هەموو بەر

داخوازییەى ئەو ئەوەشدا لەگەڵ نەهێناوەتە دى کە هەیە لەالیەن گەنجان و الوانەوە بە تایبەتى جگە ڕۆشنبیرى بــوارى بۆ هیچ شوێنەوار بوارى لەوەى تەنانەت پێنەدراوە گرنگێکى یەک پرۆژەش بۆ شوێنەوار لە بوودجەى ئەمساڵدا دانەنراوە لە کاتێکدا بوارى شوێنەوار زۆر ــى ــکـ ــوارێـ بـکە گرنگە

بە هەیە بەڕێوەبەرایەتییەکمان ئێستا کە شوێنەوار بەڕێوەبەرایەتى نــاوى نەسەر بە وەزارەتى شارەوانى و نەسەر بوو بڕیار وا ڕۆشنبیریە وەزارەتــى بە تائێستا بکرێتە دەستەیەکى سەربەخۆ ئەوەش نەکراوە لە کاتێکدا لە هەرێمى شوێنى هەزار )4( زیاتر کوردستاندا گرنگى ــەاڵم ب هەیە، شوێنەواریمان

ئەوتۆى پێنەدراوە.چۆن کــوردســتــان پــەرلــەمــانــى *وەک چاودێرى پرۆسەى دامەزراندن دەکەن؟ کە دامەزراندنەى سیستەمى ئەم ئایا یەکسان شێوەیەکى بە دەتوانێ هەیە

هاوواڵتیان دابمەزرێنێت و دوربێت لە واسیتە؟

لە دەکــرێــت پــەیــڕەو ئێستا ئـــەوەى مەسەلەى دامەزراندن باشترە لە سااڵنى ڕابردوو کە ئەنجام دەدرا، ئەم دوو ساڵى کۆتاى ئەم سیستەمە گیراوەتە بەر تا ڕادەیەک یەکسانى تێدا بووە حساب بۆ هێشتا بەاڵم کراوە، ناوچەکان هەموو تەواو پرۆسەیە ئەو بڵێن کە ماویەتى ڕەخنە هێشتا چونکە دادپەروەرانەیە، هێشتا هەیە، دامەزراندنە ئەم لەسەر واسیتە و واسیتە دەکرێت لەوە باس توێژەکان لــە هەندێک هەیە ــارى کخۆیانە مافى هەیە لێى ڕەخنەیان دامەزراندندا لە پێبدرێت ئەولەوێتیان لە ئـــەوەى تایبەت بــە نـــەدراوە کــە ڕابردوو بوودجەى ساڵى یاساى پرۆژە کرابویەوە لەسەر تەئکیدى ئەمساڵیش کە ئەولەوێت بدرێت بە گرێبەستەکان، ــردوو ڕاب سااڵنى دەرچــوانــى هەروەها ئەگەر ئەوە بکرێت بە تایبەت ئەمساڵ هیچ گەر کراوەتەوە لەسەر تەئکیدى واسیتە و واسیتە کارییەک و خزمایەتى تێد نەبوو دامەزراندن ئەوا دەستخۆشى لە حکومەت دەکەین، ئەگەر پێچەوانەى لیژنەى تەنها نەک بەڕاستى بوو ئەوە هەموو یاساى لیژنەى یان ڕۆشنبیرى پێویستیانە پــەرلــەمــان لیژنەکانى بەدواداچوون بکەن لەسەر ئەو مەسەلەیە بێنە دەنگ لێپرسینەوە لەگەڵ حکومەت بزانین ئەوەى بۆ ماوە هێشتا بکەن،

ئەم پرۆسەیە نەزیهە یان نا.*ئەو دەرچوانەى زانکۆ و پەیمانگا کە هەلى کاریان دەست ناکەوێت پێویستە

حکومەت چیبکات بۆ ئەو دەرچوانە؟کە دەدرێـــت بێکارییە بیمەى ــەو ئدەدرێت بە دەرچوانى زانکۆ و پەیمانگا چــارەســەرى کاتییە چــارەســەرێــکــى حکومەتى پێویستە ناکات، بێکارى هەبێت پالنى کــوردســتــان هەرێمى زنکۆ لە ــن دەردەچـ کە ئــەوانــەى بۆ زۆریــان ڕێژەیەکى و پەیمانگاکان و بۆ هەبێت پالنیشى دابمەزرێنێت ئەوانەى کە لە کەرتى گشتى دانامەزرێن لە کەرتى تایبەت کاریان بۆ بدۆزێتەوە، چونکە ئەمە بەپالنى حکومەت دەکرێت ڕێژەى نەیتوانیوە حکومەت تائێستا بێکارى زۆر بێنێتە خوارەوە هەرچەندە پالندانان وەزارەتـــى ڕاپۆرتى بەپێى کەم بێکارى و هەژارى ڕێژەى دەبێت

بوبێتەوە، بەاڵم دەتوانین بەشێوەیەکى لە بەرزە بێکارى ڕێژەى بڵێن گشتى هەیە هەژاریش و کوردستاندا هەرێمى تائێستا زیاتر لە )40( هەزار خێزان هەر بەپێى ئامارەکانى حکومەت و کۆمەڵەى کرێنشینن، کوردستان کرێنشینانى ئەو ئێستا تا گەورەیە گرفتێکى ئەمە پرۆژەیەش هەیە پرۆژەى نیشتەجێکردن بۆ نیشتەجێبوون یەکەى دابینکردنى یاسایەکى کە کەمدەرامەت هاواڵتیانى کوردستان پەرلەمانى لە پێدەرچووە ئەو نەیتوانیوە ئەوەش ئێستاش هەتا بە چونکە بکات، چــارەســەر گرفتە دروست کردنى )5( هەزار یەکەى نیشتە گرفتە ئەو ناتوانرێ سااڵنە جێبوون تازە خێزانى بکرێت، سااڵنە چارەسەر خانوو بە پێویستیان دەبێت دروست هەیە و زۆربەشیان خێزانى هەژارن ئەمە حکومەت کە هەیە بەپالن پێویستى پالنى هەبێت بۆ چارەسەرکردنى گرفتى

بێکارى دەرچوانى زانکۆ و پەیمانگا.ــەرە بۆ ــارەسـ ــا دامـــەزرانـــدن چـ ــای *ئکــەمــکــردنــەوە بــێــکــاری؟ دامـــەزرانـــدن

قورساى لەسەر بوودجە دادەنێت؟ زیاتر گرفتەکە سااڵنى ڕابردوو دروستى ئیدارەیەى دوو ئەو هۆى بە کــردووە، بە ــووە، ب کوردستان لەهەرێمى کە بوودجەى 70%ى لە زیاتر شێوەیەک هەرێمى کوردستان بۆ بوارى تەشغیلى دەڕوات تەنها لە 30%ى دەمێنێتەوە بۆ بوارى وەبەرهێنان دەبوایە پێچەوانەکەى ئەم ڕابردوو سااڵنى لە زیاتر بوایە، ئێستاش بــووە ــت دروسـ کێشەیە چــارەســەر ئــاســانــى ــە ب کێشەکە خەڵکێکى سااڵنەش بەاڵم ناکرێت، دامەزراندنەدا ئەو لەبەرامبەر زۆر دوایى کۆچى یان دەبێت خانەنشین هەموو لە کە ڕێژەیەى ئەو دەکەن عێراقدا دیارى دەکرێت بەشی هەرێمى دانراوە و دادەمەزرێن، کوردستانیش هەرێمى بۆ کەس 17هەزار ئەمساڵ لە وە ــت ــەزرێـ دادەمـ ــان ــوردســت کعێراقدا لە کــارى ــەواو ت بوودجەى ژمارەیەکى کە بەر هەرێمى کوردستان دەکەوێت )7(هەزارى ترە واتە کۆى گشتى ئەمساڵ دامەزراندن لە هەرێمى کوردستان دەگاتە )24( هەزار کەس خۆى نزیک دەکاتەوە لە )25( هەزار، چونکە هەمیشە زیادە ڕەوى کراوە لە دامەزراندندا لە هەرێمى کوردستاندا.

لە کۆمەڵگەى دیموکراتى هەموو توێژێک کاریەک هەر بەشداریکردنى لە ئازادە گەر سیاسى بەشدارى بەتایبەتى و خواستى لەسەر بوو، توێژى خوێندکاران گرنگن توێژێکى کورستان هەرێمى لە بەشدارى لەبارەى گرنگى کۆمەڵگا لە خوێندکارێکى خوێندکاران سیاسى ماجستێر پێوایە »خوێندکاران بەشێکى گرنگى کۆمەڵگان، دەبێت بەشداربن لە هەموو ئەرکە سیاسى نەتەوەییەکاندا«.

ناکرێت ڕێگە لە خوێندکاران بگیرێتــوان بە ــاالکـ ــەر عـــومـــەر، چـ ــگ ســەنمافى کــەس هەموو وت ~مافى مرۆڤ هەیە، سیاسى بەشدارى هەیە بە ئازادانە تەعبیر لە بیر و ڕاى چاالکى و کار دەکرێت بکات، خۆى خوێندنگاکاندا حەرمى ناو لە سیاسى قەدەغە بکرێت، بەاڵم ناکرێت ڕێگە لە کارى بە تێکەڵ بگیرێت خوێندکاران

سیاسى نەبن.بەشدارى سیاسى خوێندکار چاالک

دەکات لە کۆمەڵگاخوێندکارى ئیسماعیل، جەنگى زۆر وت ~ بــە ماجیستێر سیاسى شدارى بە خوێندکار ئاساییە بەشێکى خوێندکاران چونکە هەبێت،

گرنگى کۆمەڵگان، دەبێت بەشداربن لە هەموو ئەرکە سیاسىو نەتەوەییەکاندا.

سیاسى ــەشــدارى ب وتیشى ــراو ــاوب نکۆمەڵگا، لە دەکات چاالک خوێندکار خوێندنى لـــەبـــەردەم ڕێــگــر نابێتە خوێندکاردا، چونکە کات ئەوەندە زۆرە گەر خوێندکار ئارەزوى خوێندن بکات، بەاڵم دەبێت خوێندکار هەموو کاتەکانى بەڵکو نەکات، بە سیاسەتەوە خەریک ڕێک شێوەیەک بە کاتەکانى دەبێت خوێندنەکەى لەسەر کاریگەرى بخات

نەکات.

دەبێت خوێندکاران هان بدرێت لە بوارەسیاسییەکاندا بەشداربن

زانکۆ خوێندکارى ڕەحمان، کەوسەر بەشداریکردنى وت ~ بە سیاسیدا ــوارى بـ لــە خــوێــنــدکــاران پێویستى و ئــاســایــى کــاریــکــى بــە خوێندکاران گرنکە بــۆیــە دەزانـــم سیاسیدا، کــاروبــارى لە بن بەشدار ــن و ــووى واڵت ــات داه نــەوەى چونکە پۆستە لە خوێندکارانە ئەو ڕۆژ دوا و دەکەن کار و حزبییەکاندا حکومى بەشدارى پرسە سیاسییەکان دەکەن،

لە بدرێت هان خوێندکاران دەبێت و بن بــەشــدار بوارەسیاسییەکاندا ئاگادارى ڕەوشى سیاسى هەرێمەکەمان

واڵتانى دەوروبەر بن.بڕوا ناکەم سیاسى بوون تەئسیری

لەسەر ڕەوتى خویندن هەبێتڕۆژنــامــەنــوس هەڵەبجەیى، کــەمــال مرۆڤیک هەموو وت ~ بە هەرجۆرە لەهەڵبژاردنى سەربەستە بە ژیاندا، لەبوارەکانى کارکردنیک ئــارەزووى حەزو کارە ئەو مەرجێک زانیارى لەومەجالەدا و هەبیت بۆى

باشى هەبیت، جونکە حەزوو ئارەزوو ئەمەیش نــادات، بەماندووبوون گوێ کە کارەیە ئەو سەرکەوتنى کلیلى

دەستى داوەتێ.خویندکار ئاساییە وتیشى نــاوبــراو تەنها نەک هەبیت سیاسى بەشدارى توێژی خویندکاران بەڵکو هەر توێژیکى زانیارى بەو مەرجەى حەزو کۆمەڵگە لەسەر چەمکى سیاسەت هەبێت وابیر ناکەمەوە سیاسى بوون تەئسیر لەسەر دوو چونکە هەبێت، خویندن ڕەوتى

شتى لەیەک جیاوازن.

ئەندامێکى پەرلەمانى کوردستان:

بیست و چوار هەزار هاوواڵتى لە هەرێمى کوردستان دادەمەزرێت

خوێندکارێک:

ئاساییە خوێندکاران بەشدارى سیاسى بکەن

دیمانە: عومەر غواڵمىئیبراهیم مەحمود

شاخەوان غەریب

ژمارەیەکی زۆر لە دەرچووى زانکۆ و پەیمانگا

داواى کار دەکەن

کــە ئامــارەى ئــەو پێــى بــە پارێــزگاى ئامــارى بەرپرســى زیاتــر ڕایگەیانــد کــە ســلێمانى دەرچوانــى لــە هــەزار )31(فۆڕمیــان پەیمانــگان و زانکــۆ بەمەبەســتى پڕکردۆتــەوە دامەزرانــدن کــە ئەمــە ڕێژەیەکــى دامەزرانــدن بــۆ زۆرە ئێجــگار ژمارەیــەى ئــەو چــاو لــە ســلێمانى پارێــزگاى بــۆ کــە فەرمانگــە هەروەهــا دانــراوە. حکومــەت دامودەزگاکانــى و زۆرەى ڕێــژە بــەو پێویســتیان پەیمانــگا و زانکــۆ دەرچوانــى ــەى ــەى دامەزراندن ــەو پل ــە، ئ نییپارێــزگاى بــۆ ئەمســاڵ کــە لــە ڕەنگــە دانــراوە ســلێمانى )7( هــەزار تێپــەڕ نــەکات بــۆ ئەمــە کــە ئاســتەکان هەمــوو ئاوڕدانەوەیەکــى بــە پێویســتى جدییــە، ئاخــۆ بــۆ ئــەو ژمــارە تائێســتا دەرچــووان زۆرەى دانەمــەزراون؟ بۆچــى ئــەو ژمــارە زۆرە ڕوو لــە دامەزرانــدن دەکــەن

گشــتیدا؟ کەرتــى لــە پالنــى حکومــەت دەبێــت بــۆ هەبێــت درێژخایەنــى لــە بێــکارى چارەســەرکردنى هەرێمــى کوردســتان دۆزینــەوەى تاکەکانــى بــۆ کار هەلــى بەتایبەتــى و کۆمەڵگاکەمــان دەرچووانــى زانکــۆ و پەیمانگاکان.دابەشــکردنى و ڕێکخســتنەوە کار بەســەر تاکەکانــى کۆمەڵــگا بــەوە دەبێــت حکومەتــى هەرێمــى ــەکان ــەرجەم کەرت ــتان س کوردســێوەیەکى ــە ش ــەوە، ب ــاک بکات چزانســتى پــرۆژەى هەبێــت بــۆ هەمــوو کەرتــەکان بــە تایبەتــى کــە زۆر گرنگــى ئــەو کەرتــەى چارەســەرکردنى بــۆ هەیــە دیــاردەى بێــکارى الى هاواڵتیانــی کوردســتان و کارێکــى وا بــکات کــە داخــوازى لەســەر دامەزرانــدن کــەم بکاتــەوە بــە جۆرێــک کــە هاواڵتیــان لــە دەرەوەى کەرتــى گشــتى کاریــان دەســتبکەوێت بــە

باشــترین شــێوە.ــتى ــى گش ــە کەرت ــردن ل ڕوولێکهەرێمــى لــە زۆرە ژمــارە بــەو کوردســتان ئەمە ئەوە دەردەخات کــە گرفتێــک هەیــە لــە دەرەوەى کەرتــى گشــتى، بۆیــە هەمــوان ــەن، ــى گشــتى دەک ــە کەرت ڕوو لگۆڕانــکارى حکومــەت گرنگــە ــى ــەمى خوێندن ــە سیتس ــدى ل جــکات ــگاکان ب ــۆکان و پەیمان زانکئــەو بەشــانەى کــە ئێســتا لــە بــازاڕى کوردســتان هەرێمــى کار و کەرتــى گشــتى پێوســتى پێــى نییــە دایبخــات و گرنگــى بــەو بەشــانە بــدات کــە بــازاڕ پێوســتى پێیەتــى و داهاتــووى ــى ــرەوە گرنگ ــى ت ــە، لەالیەک هەیبــە کەرتــى تایبــەت بــدات بــۆ ببێتــە کەرتــەش ئــەو ئــەوەى پێدانــى لــە گرنــگ بەشــێکى هەلــى کار بــۆ دەرچووانــى زانکــۆ قورســاییە ئــەو و پەیمانــگا و لەســەر شــانى حکومەتــە کــەم ــى ــى هەرێم ــەوە و هاوواڵتیان بکاتــى ــە دەرەوەى کەرت کوردســتان لــت ــان دەســت بکەوێ گشــتى کاری

چیتــر بێــکار نەبــن.کشــتوکاڵ کەرتــی پێویســته گەشــتوگوزار و پیشەســازی و ســەرچاوەی وەک بازرگانــی و بــۆ کار هەلــی دابینکردنــی گەنجــان وەگــەڕ بخرینــەوە چونکە لــە ئاینــدەدا ئــەو کەرتانــە ڕۆڵــی لەدروســتکردنی دەبینــن گرنــگ بــۆ پتــەو ئابــووری ژێرخانــی

کوردســتان. هەرێمــی

تەنها لە 3%ی بوودجەی وەزارەتی ڕۆشنبیری و الوان بۆ

بواری ڕۆشنبیری دانراوە№

№

№

www.jamawarnews.com 8 | ساڵی 32 | ژماره 711 | 2012/07/24 | سێشەممەکورد لە میدیاکانەوە

ڕووخــان لە ئەسەد ڕژێمی بــەڕۆژ ڕۆژ وادەکـــات ئەمەش دەبێتەوە نزیکتر هەریەکەیان وواڵتــە ئەو پێکهاتەکانی بەدوای مافی خۆیدا بگەرێت لە سوریای پێکهاتانە لــەو یەکێکیش ئــایــنــدەدا، کوردە سەرچاوەکان باسی ئەوە دەکەن

کورد نیو و ملیۆن یەک لە زیاتر کە پێکدەهێنن سوریا دانیشتوانی %9 کە ئــەم پێکهاتەیە ــەاڵم ب ــەدان، لــەو واڵتـمافەکانی لە بەعس لەسەردەمی حزبی بێبەشکرا، بۆیە ئێستا لەسەر شەقامەکانی شارەکانیان نارۆنەوە و داوای مافەکانیان

دەکەن، بەاڵم ئەوەى ڕوون بۆتەوە ئەوەیە تیروانینێکی سوریا ئۆپۆزسیۆنی کە سترتیژی نیە بۆ چارەسەری پرسی کورد لە سوریای ئایندەدا چاودێرانیش پێیان دەگەرێتەوە ئەوە بۆ هۆکارەکەى وایە لە سوریا ئێستای ئۆپۆزسیۆنی کە

تورکیاش تورکیادایە، کاریگەری ژێر خوازیاری چارەسەری پرسی کورد نیە دوو ئەو لەبەرئەوەى ئەمەش لەسوریا فراوانیان هاوبەشی سنورێکی وواڵتە مافەکانی ڕەنــگــە و دایـــە لــەنــێــوان لەسەر کاریگەری وواڵتە ئەو کوردانی

کە بکات ــت دروس تورکیا کــوردانــی کەسەو ملیۆن 15 نزیکەى ژمارەیان لــەدژی چەکیان وە 1984 لەساڵی تورکیا هەڵگرتوە بۆ بەدەست هێنانی مافەکانیان ئەمە لەالیەک و لە الیەکی ترەوە کوردانی سوریا لەالیەن تورکیاوە

کەپشتگیری تۆمەتباردەکرێن بــەوە پێویستە بۆیە ــردووە، ک پەکەکەیان ڕووخانی دوای سوریا ئۆپۆزسیۆنی تورکیەوە تیروانینێکی بە ئەسەد ــەکــەن لەو ــورد ن ــری پــرســی کـ ســەی

وواڵتە.* ئاژانسەکان

سایتى شیکاریدا، ڕاپۆرتێکى لــە ــەســەر ل ــى ــک ــێ ــۆرت ڕاپ )ABC(عێراق یەزیدییەکانى کوردە ڕەوشى

باوکردەوە، ئەمەش دەقەکەیەتی:کەمینەى ئایینى لە عێراقدا مۆرکێکی لــەم ئاینییە فــرەچــەشــنــى ــرى تـتوندڕەوە لەالیەن ئێستا کە واڵتەدا بەردەم کەوتوونەتە ئیسالمییەکانەوە ئەنجامدانى کوشتن و ــەى ــەڕەش هبڕینەوەى بۆ تێکدەرانە تەقینەوەى تۆوى هەر مەزهەب و ئایدلۆژیایەک کە لەگەڵ ڕێڕەوى گروپە ئیسالمییەکاندا یەزیدییەکانى کــوردە بێت، ناکۆک عێراق یەکێکن لەو کەمینانە کە لەژێر تێکدەرانەکاندا، کارە ترسى سایەى ئەنجام خۆیان ئاینییەکانى جەژنە ــەردەم ــەب ل هێشتا بـــەاڵم دەدەن،

هەڕەشەى لەناوچووندان. ــەى ــ ــت ــ ــەری ــ بـــەپـــێ ى ئــــەو داب ونلە ئــایــیــنــى ــى ــک ــورێ ــت دەس وەک جێماوە، بۆیان باب وباپیرانیانەوە هاویندا، ــەوەرزى لـ ساڵێک هەموو سەردانى لەعێراقدا یەزیدى کەمینەى ــبــەرى )ڕێ عـــادى شێخ ــارامــگــاى ئ

ــەن کە ــ ــى یـــەزیـــدى( دەک ــەب ــەزه منزا لەوێ بەغدادو باکورى دەکەوێتە بۆ کردارى چاکە داواکردنى کوڕو بۆ

هاوباوەڕەکانیان دەکەن.

دێرینترین و لە یەکێکن یەزیدییەکان سەرسوڕهێنەرترین لەهەمانکاتدا ــدا و مــەتــرســى ــراق ــێ ــەع کــەمــیــنــە لئەو بەهۆى لێدەکرێت لەناوچوونیان

ئێستا کــە توندوتیژییانەوە ــارە کسااڵنە دەکرێت. پیادە عێراقدا لە کە هــاواڵتــى هـــەزار )20( نزیکەى هەموو لە یەزیدین بەمەزهەبى سەر

بۆ واڵتــێــکــیــتــرەوە، چەند ــراق و عــێئاینییەکانى مەراسیمە بەجێهێنانى تایبەت بە خۆیان سەردانى ئارامگای پیرۆز بەکارێکى شێخ عادى دەکەن و ئامارە بەپێ ى ــردووە. ک نــاوزەدیــان یەزیدییەکان ناڕەسمییەکانیش لەعێراقدا ژمارەیان کە کەمینەیەکن لەواڵتانیترى کەسە، هــەزار )800( )1,7( دەگاتە ژمارەیان جیهانیشدا

ملیۆن کەس.بریتییە یەزیدییەکان، بیروباوەڕى ئیسالم و ئاینى ئــاوێــتــەیــەکــى ــە لمەزهەبى بــەبــڕواى ــى. ــتـ زەردەشـتاکە تـــاوس( یــەزیــدى، )مــەلــیــک نزیکەو لەخوداوەندەوە کە مەلیکە ئاشتى سەقامگیرکردنى لەپێناو زەوى ســەر بۆ زەوى گــۆى لەسەر ئایینیە بیروباوەڕە ئەم نــێــردراوە. بۆتەمایەى سەرسوڕهێنەرانەیەش، ڕەتیان مەزهەبەکانیتر کە ــەوەی ئبێباوەڕیش بە تەنانەت بکەنەوەو

ناودێریان بکەن. یەزیدییەکان بەپێ ى ئەو داب و نەریتەى کورت سمێڵ لێدەکەن، پەیڕەوى کە

ناپۆشن. جلوبەرگیش نــاکــەنــەوەو یەزیدییەکان، گوندنشینەکانى زۆربەى لەماوەى هێرشە سەربازییەکانى ڕژێمى پێشووى عێراقدا کاول کران و ئاسەواریان نەهێڵدرا. یەزیدییەکانى عێراق هێشتاش لەمەیدانى لەپەراوێزکردنیان نیگەرانن سەباح عێراقدا. واڵتــى سیاسەتى یەزیدییە، هاواڵتییەکى کە حاجى تێکدەرانەکان لەکارە ئێمە دەڵێت: ناترسین، بەڵکو ترسى ئێمە لەوەیە کە ڕۆژبەڕۆژ ژمارەى یەزیدییەکان بەرەو کەمبوونەوە دەچێت، لەبەرئەوەى ئێمە دەرەوەى کەسێکى لەگەڵ ناتوانین ئایینى خۆماندا زەواج بکەین و ڕێگەش یەزیدى ئایینى دەرەوەى کەسانى بە بکات. زەواج ئێمەدا لەگەڵ نادەین پەراوێزخستنى سیاسەتى هەروەها ڕکەبەرایەتیکردنیان، یەزیدییەکان و لەگەڵ چەند هۆکارێکیتردا واى کردووە کە یەزیدییەکان بەرەو کەمبوونەوە بچن بەبێ ئەوەى هیچکام لە سیاسییەکانى بۆ هەوڵێک کوردەکان یاخود عێراق کەمینە ئــەو بەزیندووهێشتنەوەى

مەزهەبیانە بدەن.

ئەو ئومێدەوارن سوریا کوردەکانى لەم بەعس حیزبى دواى الیەنانەى واڵتـــەدا دەســـەاڵت دەگــرنــەدەســت، کە بکات کێشەکانیان چارەسەرى چارەنووسى مەسەلەى یەکێکیان

نەتەوەییە.لەکاتێکدا کە سوریا بەرەو ئاژاوەیەکى تائێستاش دەنێت، هەنگاو ناوخۆیى )200( نزیکەى بە هاواڵتێتى مافى ملیۆن )1,5( کۆى لە کەس هەزار نەبەخشیوە، واڵتـــە ــەم ئ ــوردى کـــا خـــوازیـــارى ــوری کــوردەکــانــى سمەشروعەکانى مافە بەدەستهێنانى سوریا دەوڵەتى خۆپارێزى خۆیانن. هاواڵتیبوون مافى بەخشینى لــە کۆمەڵێک واڵتە، ئەم بەکوردەکانى ناسنامەو نەبوونى وەک کێشەى هاواڵتییە بۆ کارى دەستنەکەوتنى

کوردەکان دروست کردووە.لە یەکێکە ــەش( ــەب ح )مــحــەمــەد پارلەمانى ئیسالمگەراکانى ئەندامە کوردەکان وتى: لەمبارەیەوە سوریا مەشروعیان خواستێکى کۆمەڵە هەلومەرجى بەلەبەرچاوگرتنى هەیەو ئاڵوگۆڕەکانى دواى کە نێودەوڵەتى خواستانە ئەم هاتۆتەئاراوە، عێراق

خراونەتەڕوو.فڕاندن و لەمەوپێش، ساڵێک چەند ــەد مــەعــشــوق ــەم ــح کــوشــتــنــى )مــەکــى ــی ــی ــە ڕۆحــان ــەوى( کـ ــ ــەزن ــ غکوردى سەرکردەیەکى ئیسالمگەراو واڵتەدا لەم گرژییەکانى بوو، سوریا هاتنەئاراى بووەمایەى کردو زیاتر گرژى و پێکداپرژان لەنێوان هێزەکانى شارى لە خۆپیشاندەراندا ئاسایش و

قامیشلى شـــارى )قــامــیــشــلــى(. کوردنشینى ــارى شـ ــن ــری ــەورەت گلە کیلۆمەتر )680( ســوریــایــەو دیمەشقى پایتەختى سوریاوە دوورە.نوێنەرانى لەمەوپێش ــەک ــاوەی مقەدەغەکراوەکانى کوردییە حیزبە ســەرۆک لە هەندێ لەگەڵ سوریا باکورى لە عــەرەب عەشیرەتەکانى کۆبوونەوە، واڵتە ئەم خۆرهەاڵتى دروستکردنى بەمەبەستى ئەمەش لە ڕێگەگرتن زیــاتــرو ئارامییەکى عەشیرەتە نێوان ناوخۆیى شــەڕى

کوردو عەرەبەکانى ناوچەکە بوو.حیزبى سەرۆکى ساڵح( )حەسەن لەمبارەیەوە سوریاش )یەکێتى( وتى: ئێمە خوازیارى چارەسەرکردنى ــن لــەڕێــگــەى ــی ــان کــێــشــەى کــوردەکبەڕۆژ ڕۆژ کــارەش ئەم گفتوگۆوە، تائێستا بـــەاڵم ــت، ــێ دەب گرنگتر وەاڵمێکى هیچ سوریا سەرکردەکانى نەداوەتەوە، ئێمەى دڵخۆشکەرەى بزانێ ئەوە دەوڵەت دەبێ بەتایبەت سوریادا لەناو ــورد ک کێشەى کە ناکرێت و چارەسەر ئاسن ئاگرو بە ئەم دراوســێــش واڵتانى ئەزموونى بۆ تاکەڕێگا سەلماندووە، ڕاستییەى چارەسەرکردنى کێشەى کورد ڕێگەى بەخشینى ئاشتیخوازانەو گفتوگۆى کورد گەلى بە سەرەکییەکانە مافە مافە نەبەخشینى ســوریــادا. لــە تر کێشەى بەکورد، سەرەکییەکان تەنانەت دەهێنێتەئارا، دەوڵەت بۆ بە کوشتن و فڕاندنى سەرکردەکانیش بەڵکو ناچێت، لەناو کێشەیە ئەم کوردیش کەسایەتییەکانى کوشتنى

ــدان بۆ ــەوڵ ڕۆحـــى کـــوردبـــوون و هلەبیر هاواڵتێتى مافى بەدەستهێنانى

هیچ تاکێکى کوردى ناباتەوە.ــەو واڵتــانــەى ســوریــا یــەکــێــکــە لـلەگەڵ لەمێژینەى قوڵى ناکۆکییەکى هەیە، خۆیدا دراوسێکانى هەموو کە گــونــجــاوە چانسێکى ئــەمــەش کارتى کورد وەک دراوسێ ى واڵتانى سوریا دەوڵەتى سەر بۆ گوشارێک

بەکاربهێنن.

)9%(ى نــزیــکــەى کــە کــوردەکــان لە پێکدەهێنن، سوریا دانیشتوانى هاواڵتێتى مافێکى ــۆرە ج هــەمــوو خۆیان بەزمانى ناتوانن بێبەشن بــخــوێــنــن، کــلــتــورەکــەیــان بــەهــۆى ــەرەو ــەوە بـ ــ ــەت ــ ســیــاســەتــى دەوڵلەناوچوون دەچێت. هەرچەندە چەند هەن کوردى ئۆپۆزسیۆنى حیزبێکى جیابوونەوەن بە دژ بەتوندى کە ــەوەشــدا ئەم لــە ســوریــا، لــەگــەڵ ئ

لەسەر جەخت هەمیشە سەرکردانە مافەکانى کۆمەڵگاکەیان دەکەنەوە.

دەوڵەتى سوریا یەکێکە لەو واڵتانەى پشتیوانانى ــى ڕەشـ لیستى ــە لئەگەر ئەمریکا، ــەالى ل ــرۆردان ــی تلە سیاسیانە بنەڕەتى گۆڕانێکى لەکاتى ئـــەوا نــەکــات ــدا ــەکــەی واڵتبۆ ئەمریکا سیاسەتى شەپۆلى لەسوریادا، حوکم ڕژێمى گۆڕینى شەقامەکان و دێنەسەر کوردەکانیش

مافە لەپێناو بــەدەوڵــەتــەکــە و دژ بۆ خەبات خۆیاندا سەرەتاییەکانى کە بەتایبەت ــەن، دەک ڕزگــاربــوون ناوچەکەیان هەمیشە بەهۆى نەبوونى حاڵەتى ــە ل ــاســایــشــەوە ئ ــاف و مـتەقینەوەى مەترسى نائاساییدایە و ــى ــداری ــەک ــى چ ــات ــەب ــۆڕش و خ ــ شـ

لێدەکرێت. ئەحمەد قەنبەرسەرچاوە: سایتی الدستور

پرسی کورد و ئایندەی پەیوەندی نێوان سوریا و تورکیا

مەترسی لەناوچوونی کوردە یەزیدییەکانى عێراق

کوردانى سوریا لەبەردەم تراژیدیادا

№№

www.jamawarnews.com9 | 32 سێشەممە | 2012/07/24 | ژماره 711 | ساڵی

کۆمەاڵیەتی

لە دوونیا گۆڕانکارییەکانى لەگەڵ نێوان پەیوەندى جیاجیاکاندا بوارە ڕەگەزى نێر و مێ گۆڕانکارى بەسەردا هاتووە چ لە کاتى لێکنزیک بوونەوە وەک یان مەبەستى خۆشەویستى بە هاوڕێیەتى، بۆیە لە ئێستادا هۆکارى و بونەوە نزیک لێک بۆ هەیە زۆر خۆشەویستى نێوان ئەو دوو ڕەگەزە.باشى بــە دەبــێــت کچان و کـــوڕان پرۆسەى بۆ بکەن ئــامــادە خۆیان

هاوسەرگیرىئامادەیى خوێندکارى ستار، کاروان ڕەگەزى دوو بوونەوەى نزیک وتى جیاواز لە ئێستادا زۆر ئاسانە و زۆر پەیداکردنى بەمەبەستى کــوڕان لە ــا دەبــەنــە بــەر خــۆشــەویــســت پــەنڕەگــەزى لە ــەوەى ئ بۆ فەیسبووک بەرامبەریان بگەن و گەر بیانەوێت و پرۆسەى ڕێگەیەوە لەو بکەوێت ڕێک

پێکبهێنن. هاوسەرگیرى بە نییە ئاسان ئێستادا لە وتیشى یەکجارى لە ڕێگەى تۆڕى کۆمەاڵیەتى چ تێبگەیت بەرامبەر ڕەگــەزى لە گرنگە بۆیە کچان بۆ چ کــوڕان بۆ پرۆسەى بیەوێت ــک ــەزێ ڕەگ ــەر هدەبێت ــدات ب ئەنجام هاوسەگیرى ئەو بۆ کردبێ ئامادە خۆى بەباشى

پرۆسە هەستیارە.کچانیش عاشق دەبن

نەوزاد عوسمان، فەرمانبەر وتى هیچ

و کوڕان نێوان لە نییە جیاوازییەک کچان. کچانیش عاشق دەبن کەسێک بۆ کچان بــەاڵم هەیە، ژیانیاندا لە دەربـــڕن خۆشەویستیان نــاتــوانــن کچانە پێموایە کــوڕان بە بەرامبەر کوڕێک بە ئەگەر دەکەن هەست وا بە دواتــر کــوڕە ئەوێت خۆش بڵێن

شێوەیەکى تر تەماشاى دەکات«.زۆر جار کچان لەبەر بارى کۆمەاڵیەتى ئەو وشەیە نادرکێن لەبەرامبەر کوڕدا

یان شەرمکردن ڕێگەى پێنادات.دەکەنەوە وابیر کوڕانیش وتیشى گەر کچێک پیان بڵێت خۆشم دەوێت

بە شێوەیەک بەباشى نازانن.نەوزارد وتیشى تەکنەلۆژیا پەیوەندى

بەاڵم کردووە، ئاسان کچانى کوڕان متمانەى کەمکردۆتەوە.

درکاندنى وشەى خۆشەویستى الى کچان ئاساییە

ئامادەیى خوێندکارى تەها، شەرمن وتى گەر کچێک قەناعەتى بە کوڕێک هەبێت و بزانێت لە داهاتوودا بە یەک دەگەن پێموایە زۆر بە ئاسانى داواى خۆشەویستى لە کوڕەکە دەکات، بەاڵم بارى کۆمەاڵیەتى ڕەنگە ڕێگە زۆر بە کچان نەدات کە وشەى خۆشەویستى

بەرامبەر بە کوڕان دەربڕن.تەکنەلۆژیا کــاریــگــەرى ــارەى ــەب لخۆشەویستى پــەیــوەنــدى ســەر لــە

لە وتى ناوبراو مێ و نێر ڕەگــەزى گرنگى ڕۆڵێکى تەکنۆلۆژیا ئێستادا و ــوڕان ک بــوونــەوەى نزیک لە هەیە کچان بە تایبەت تۆڕى کۆمەاڵیەتى کە ئاسانکارییەکى باشى کردووە لە نزیک

بوونەوەى دوو ڕەگەزى جیاواز.کچان ترسیان لە ڕەتکردنەوەى

وشەى خۆشەویستییەکچان وتى فەرهاد، خوێندکار خەندە وشەى ڕەتــکــردنــەوەى لە ترسیان وشەیە ئەم کاتێک خۆشەویستییە ئاڕاستەى کوڕان دەکەن لەوە دەترسن لە دواتر بکاتەوە ڕەتى کوڕەکە کە ناو هاوڕێکایاندا باسى لێوە بکەن بە

تایبەى بۆ ئەو کچانەى کە لە زانکۆ و پەیمانگان، لەالیەکى تریشەوە ئاسان نییە بۆ کچێک بە کوڕێک بڵت خۆشم

دەوێت لەبەر بارى کۆمەاڵیەتى.وتى تەکنەلۆژیاوە لەبارەى ناوبراو بەیەک لە کردووە باشى ئاسانکارى لەو خــۆشــەویــســتــەکــان گــەیــانــدنــى بەردەوام خۆشەویستەکان ڕێگەیەوە

پەیوەندیان بە یەکەوە هەیە.ڕەگەزى نێرە ئەو گرفتی کچانیان وەک هەلێک بۆ خۆیان قۆستۆتەوە

ــدا مــەعــروف، شــاعــیــر، بە شــەیکۆمەڵگایەک لــە ــى وت ~ــیــە بــۆ کچان ــەم داواکــاری دەژیـــن ئکاردانەوەیەکى خراپ دروست دەکات، پەروەردەى خێزان وایکردووە شەرمن بن و ڕویان نەبێت و زۆر بە ترسەوە جێبەجێبکەن، ویستیان ــەوەى ئـکچانى گرفتەى ئەو نێرەش ڕەگەزى

وەک هەلێک بۆ خۆى قۆستۆتەوە.پەیوەندییە لە تەکنەلۆژیا لەبارەى کەم وتى شەیدا خۆشەویستییەکاندا ئەوەى چونکە هەیە، ڕۆڵى زۆر تا ئامیرە ــەو ل دەریــبــڕیــت ئــەتــەوێــت بۆت تەکنەلۆژیا دەوترێت پێى کە ــت ئــەمــە گــەورەتــریــن ــڕدرێـ دەردەبـزەنگى ترسناکە بۆ سەر مرۆڤ بەالى ئەو خۆشەویستى چونکە منەوە، نێو لە نامێنێتکە نرخەى بە بەها بیبەخشیت کاغزێک لەسەر دێڕێکدا

بە بەرامبەرەکەت.

هەموو ساڵێک موسڵمانان خۆیان ئامادە دەکەن بۆ مانگی ڕەمەزان بۆ کە ئاینییەکان ئەرکە ئەنجامدانی خێرکردن و بەڕۆژووبون لە بریتییە و پاڕانەوە لە پەروەردگارى میهرەبان تاوانەکانیان و گوناه لە ئەوەى بۆ ڕێکەوتى ئەمساڵیش خۆشبێت، مانگى ڕەمەزانى پیرۆز کەوتۆتە مانگە پێویستە بۆیە هاوینەوە، گەرمەکانى تەندروستیانبن ئاگادارى ڕۆژووانان باشترین بە دەتوانن چۆن بزانن و ڕەمەزان مانگى ڕۆژووى شێوە بەپێى جەستە، دەرمانی بکەنە لێکۆڵینەوەى و ڕاپۆرت چەندین ئەگەربێت دەرکەوتووە تەندروستى مرۆڤ ژیرانە شێوەیەکى بە و بۆ ئەوا سوودێکى زۆرى بەڕۆژووبێت چەند دەبێت ڕۆژووەوان تەندروستى بۆ هەیە پزیشکی ئامۆژگارییەکى ڕۆژووگران بۆ ئەوەى بێ هیچ زیانێک بتوانن ئەو ئەرکە ئاینییە بەجێبهێنن. ڕۆژووەوان بۆ پارشێوکردن

لە یەکێکیشە و پێویستەو زۆر )د.خ( پێغەمبەر سونەتەکانى ئەگەربێت و ڕۆژووەوان پارشێو نەکات بە دوانیوەڕۆدا هەست کاتى لە ئەوا و ئازار توشى و دەکات برسێتى کە زۆردەبێت ئێجگار ناڕەحەتییەکى واى لێدەکات بۆ ڕۆژى دواى نەتوانێت بەڕۆژووبێت، باشترین ژەمى خۆراکیش و هێلکە لە بریتییە پارشێوان بۆ کوپێک و شیرینەمەنى و هەنگوین ڕۆژوو بۆ خۆراکیش باشترین شیر، خورما، دەنکێک لە بریتییە شکاندن زیاتر نیو کاتژمێر تا نابێت هەروەها چونکە بخورێتەوە ئاو پەرداخێک لە لێدەکات وات زۆر خواردنەوەى ئاو هەست بە تێربوون بکەیت و نەتوانیت خۆراکى پێویست بخۆیت کە جێگەى ڕۆژ درێژاى بە بگرێتەوە وزەیە ئەو باشترین کردووە، سەرفى جەستەت شووتییە بەربانگ بۆ سەوزەش و تێدایە ئاوى زۆر بڕێکى چونکە و بشکێنێت تینوێتیت دەتوانێت هەزمکردنى ئاسایى خۆراکێکى وەکو

چەند شەوانیش باشترە ئاسانە، بخورێت جۆراوجۆر خواردنى ژەمێک ڕەمەزان پێش شەوانى وەک واتە تەنها ژەمى ئێوارەنەبێت بەڵکو پێش خەوتنان میوە و خواردنى جۆراوجۆر

تەواوى و زیادە ژەمێکى بە بکرێت ئامادەبکرێت، ژەمە ئەو مانگەکە جێگەى دەتوانێت ژەمە ئەو چونکە ژەمى نیوەڕوان بگرێتەوە کە لەدەست ژەمى جێگەى پارشێویش و چووە

بەیانیان دەگرێتەوە و نانى ئێوارەش هیچ و دەخورێت خۆیدا کاتى لە زیانێک بە جەستەمان ناگات و نابێتە

هۆى الوازبوون.

مرۆڤ مافەکانى جاڕنامەى پێى بە منداڵ دەبێت پارێزراو بێت لە هەموو

جۆر توندوتیژییەک،منداڵ لە ئێستاشدا لە کۆمەڵگاکەماندا دەروونــى و جەستەى توندوتیژى بەرامبەر دەکرێت، ئەگەرچى چەندین دەزگا و ناوەند و سەنتەر و ڕێکخراو توێژە ــەو ل بەرگریکردن بــۆ هەیە چەندین هەروەها کۆمەڵگا، گرنگەى کەسانى بە توانا ڕۆژانە قسە لەسەر مافەکانى مدااڵن دەکەن لە دەزگاکانى کــردنــەوەى هۆشیار بۆ ڕاگەیاندن ــەاڵم ــەکــان و کــۆمــەڵــگــا، ب ــزان خــێتوندوتیژى ڕووبەڕووى منداڵ ڕۆژانە بەجۆرێک کە دەبێتەوە جەستەى توندوتیژیانە ــەو ئ ــار ج هــەنــدێــک بوون گەورە تا کە سەختە ئەوەندە بە جەستەى منداڵەکەوە دەمێنێتەوە، هەڵسوکەوتێکى منداڵک گەر جاران

ــە و الى ــکــردای ب ئــاســایــى خــۆشــى خێزانەکەى بەتایبەتى دایکیشی بوایە ئەوا ڕووبەڕووى داخکردن دەبوویەوە

ڕووبـــەڕووى مــنــدااڵن لــە کــە چەند گەرمانە تەنە گــەرمــوو ئاگرە ئــەو دایکیانەوە ــەن الی لە بــونــەوەتــەوە

و کراوەتەوە جەستەیان ڕووبــەڕووى دووچارى ئازارێکى زۆر بوون ئەمە لە ڕابردوودا زۆر بوو، دەبوو ئێستا ئەو

ڕووبەڕووى جاران کە توندوتیژیانەى پێبهاتایە کۆتاى دەبوویەوە مندااڵن ئاستى بـــەرزبـــوونـــەوەى هــۆى ــە بهۆشیارى تاکى کۆمەڵگاکەمان، بەاڵم توندوتیژییە ئەو ئێستاش بەداخەوە بە دەکرێت داخ منداڵ کە دەبینرێت تر توندوتیژى یان گەرمکەر ماددەى کە مندااڵن بریندار دەکرێت، دەکرێت پەروەردە و ڕاگەیاندن ناوەندەکانى گرنگییەوە بە ئاینى مامۆستیانى و و منااڵن پــەروەردەکــردنــى بڕواننە بــەرز کۆمەڵگا هــۆشــیــارى ئاستى

بکەنەوە.بۆیە گرنگە بە نەرمونیانى و گفتوگۆ بکرێت پەروەردە منداڵ جوان وتەى توندوتیژى هەر لە دوربخرێتەوە و لە ــەوەى ئ بۆ ــى دەرون و جەستەى و بەهرەمەند تاکێکى ــوودا ــات داهتا کۆمەڵگا بۆ دەرچێت تەندروست نێو خۆشەویستى ڕێگەیەوە لــەو

خێزانەکان بەهێز بێت.

منداڵەکانیان لە خێزانەکان گرنگە بخوێننەوە ورد ــیــارى زان و بگەن منداڵ کــردنــى پــــەروەردە لــەســەر داهاتوودا لە مندااڵنە ئەو لەبەرئەوە ــا ــەروەه ــەکــان و ه ــەوەى خــێــزان ــ نباش کۆمەڵگان داهــاتــووى ــەوەى نئیجابى کاریگەرى پەروەردەکردنیان بە وە کــۆمــەڵــگــا ــەســەر ل ــت ــێ دەبشێوەیەکى بە گەر پێچەوانەشەوە خراپ و توندوتیژ پەروەردە بکرێن و مامەڵەیان لەگەڵدا بکرێت لە داهاتوودا لەسەر دەبــێــت سلبى کــاریــگــەرى مندااڵن پێویستە خێزان، و کۆمەڵگا توندوتیژێکى هەموو لە دووربــن بە دەرونى و جەستەی و بە شێوەیەکى بکرێت پەروەردە نەرمونیان و جوان تا لە ڕووى دەروونییەوە ئاسودە بن.پەروەردەی دروستی منداڵ پەیوەندی کۆمەڵگاوە ئایندەی بەخۆشبەختی هەیە بۆیە هەر کەمو کوڕیەک گرفتی کۆمەاڵیەتی لەئایندەدا لێدەکەوێتەوە.

تەکنەلۆژیا متمانەى خۆشەویستى کوڕان و کچانی کەمکردۆتەوە

هێلکە و هەنگوێن باشترین ژەمە خۆراکی پارشێون

مــــــنــــداڵ و داخ

پشتیوان سدیقئا: باخان سەالح

هەوراز زایر

ئازاد رەحمان

ڕەمەزان و لیژنە

پــیــرۆزدا ــى ــەزان ڕەم مانگى لــە گشتى بە کوردستان موسڵمانى و بەخشین بە ــەن دەک دەســت تاعەت و پاڕانە و ڕوو لە مزگەوت مامۆستایانى لە گوێگرتن کردن ئاینى و خۆیان لە هەندێک کار بە پیرۆز مەبەستى بە دەگرن دوور

ڕاگرتنى ئەو مانگە پیرۆزە.ــرۆزەدا ــی پ مانگە ــەم ل بـــەاڵم هەندێک لە فرۆشیاران لە بازاڕدا بە خۆراکەکان و شمەک نرخى کە دەکــەنــەوە بــەرز هێندەیەک ڕەمەزان، پێش لەوەى جیاوازە پڕکردنەوەى بۆ ڕۆژوگــرانــیــش ڕوو ڕۆژانــە پێداویستییەکانیان ناچارى بە و ــەن دەک ــازاڕ ب لە پێش لە زیاتر نرخێکى بە و و شــمــەک ــرۆزە ــی پ مانگە ــەو ئدەکـــڕن، پێداویستییەکانیان لەبەرامبەر ئەم کردەوەى هەندێک لیژنەى حکومەت فرۆشیاران لە ــێــت ئەمە چــاودێــرى نــرخ دادەنکە دەدات نیشان ئەوە ڕاستى بەرز بــازاڕدا لە نرخ جۆرێک بە لەم ڕێگرتن بۆ بۆیە دەبێتەوە، سزاى حکومەت پێویستە کارە دابنێت کەسانە ئەو بۆ یاساى و شمەک نرخى بە ــارى ی کە لە دەکـــەن پێداویستییەکان ــى ــەزان ڕەم مانگى لــە بـــازڕدا بــەدواداچــون هــەروەهــا پیرۆز، بازاڕەکانى زیاترى چاودێرى و بکەن ــان ــت ــوردس ک ــمــى هــەرێــى جــێــگــیــرکــردن ــەســت ــەب ــەم بــەوەى ــى کـــااڵکـــان بــۆ ئـ ــرخ نو گونجاو نرخێکى بە کڕیاران لە مانگەکانى پێشوو بێجیاوازی بەدەست پێداویستیەکانیان

بهێنن.مامۆستیانى تریشەوە لەالیەکى ــان ــەک ــدن ــان ــەی ڕاگ و ــى ــن ــای ئبکەن کار شانبەشانى حکومەت لە هۆشیار کردنەوەى هاواڵتیان و فرۆشیاران کە لەو مانگە پیرۆزەدا لێبوردن و بەخشین مانگى کە شمەک نرخى خێرە پڕ مانگى ڕۆژانـــەى پێداویستیەکانى و بە و بەرزنەکەنەوە هاواڵتیان جێگیرى بهێڵنەوە تا ڕۆژووگران لە پێداویستیەکانیان بتوانن وەدەسى و بکەن دابین بازاڕاد

خەن.کۆمپانیاکان خۆیەتى جێگاى ڕۆڵبگێڕن بوارەکاندا هەموو لە لە کااڵکانیان دابــەزانــدنــى لە فرۆشیارانى تا ڕەمەزاندا مانگى لەو بکەن لـــەوان چــاو تریش و کااڵ نرخى پــیــرۆزەدا مانگە

دابەزێنن. خواردەمەنییکان

№

№

www.jamawarnews.com 10 | ساڵی 32 | ژماره 711 | 2012/07/24 | سێشەممەهەمەڕەنگ

بەبێزارى هەست دەکــەى، شکست و داواى هاوڕێیەکت ــەرزت لــێــدەکــات، قـیارمەتى هەوڵبدە

پێویستت کارەکەتدا لە ــدەی، ببەختت ڕۆژى هەیە، بەگۆڕانکارى

یەکشەمەیە.

ــە ــەی ــت ئــــەم هــەفکێشەى لە بەئاگابە هاوسەرى و بەتاییەت لەوانەیە ئەم نزیکانە لە گەورە گۆڕانکارى

رووبدات، ژیانتدا الیەنى هەندێک لەم ماوەیەدا لەکاردانەوەکانتدا زیادە گرنگ بابەتێکى دەکەیت و رەوى

یەکالیى دەکەیتەوە.

ــەم هــەفــتــەیــە ــ ئهــەنــدێــک دۆخــى بەسەردا پیشەیى ــت و هــەســت ــ دێـبـــەحـــەوانـــەوەو

بەهیواو ئەکەیت و شادمانى خۆشەویستییەوە دەژیت و بیر لە

سەفەرێک دەکەیتەوە.4/20

-3/21

وڕ کــا

№

ــۆى ــەه ــە ب ــگـ ڕەنـــک کـــارى ــدێ ــەن هــەوە، ــ ــەت ــ ــب ــ ــای ــ تبگۆڕى، دیدارەکانت ســـــەبـــــارەت بــە

دیدارەکانت بەباشى بیربکەرەوە، پێت وانەبێ کە تەنیا کات بەسەربردنەو

پشتگوێى بخەیت.

10/20-9/21

وو راز

ــه №تـ

5/20

-4/21

ـا گـــ

№

ــەم هــەفــتــەیــەدا لـباشت دارایى هەلى بە بایەخ رێ و دێتە نزیک کەسانێکى هەوڵبدە دەدەیـــت،

مامەڵە بابەتییانە مــاوەیــە ئــەم زۆر پێگەیەکى بۆئەوەى بکەیت، داهاتوو بۆ پالن هەبێ و بەهێزت

دادەنێیت. 11/20-10

/2ک 1

پشوو

№د

ــە ــەی ــت ئــــەم هــەفدۆخێکى نیگەرانى سۆزداریت و هەندێک پێدەگات، نهێنیت ــە بــە ــت ــس ــوی ــێ پ

بەبێ بکەیت چاوەڕێى ئوقرەبیت و هەندێک دەگەیتە رووبەڕووبوونەوە

ئەنجام و بڕیار دەدەیت.

6/20

-5/21

ە وان

دو№

ــە ــەی ــت ئــــەم هــەفکێشەى لە بەئاگابە هاوسەرى و بەتایبەت لەوانەیە بەم نزیکانە لە گەورە گۆڕانکارى

رووبدات، ژیانتدا الیەنى هەندێک لەم ماوەیەدا لەکاردانەوەکانتدا زیادە گرنگ بابەتێکى دەکەیت و ڕەوى

یەکالیى دەکەیتەوە. 12/20-11

/21

ن ه وا

№ک7/20

-6/21

اڵ قرژ

№

ــە ــەی ــت ئــــەم هــەفبۆ تیایە ــامــاژەى ئبەرامبەر هاوسۆزی خۆشەویستت، بەاڵم ئاگا بــە پێویستە

بیت لە دەورووبــەرت بۆ ئەوەی بە هەڵەدا نەچن، لەوانەیە ئەم ماوەیە بنەماڵەکەت گەڵ لە پەیوەندییت

ئاڵۆز بێت. 1/20

-12/21

ک یس

№گ

ــە ــەی ــت ئــــەم هــەفبۆ تیایە ــامــاژەى ئدەســتــکــەوتــێــکــى پێویستە دارایـــى، ڕۆژانى سێ شەممە و

پێنج شەممە بەئاگابیت لەتوندڕەوى، لەوانەیە ئەم ماوەیە پەیوەندییەکى

سۆزداری تۆکمەت ببێت.

8/20

-7/21

ێر №ش

لە هەفتەیە ــەم ئگرنگدا پرۆژەیەکى ــت و ــ ــەی ــ ــاردەک ــ کــى بــارى ــاڵ ــەرق ستایبەت خــێــزانــى

دەبیت و ئاماژەى تێدایە بۆ پەیوەندی خۆشەویستى و لەوانەیە ئاشکرابێت،

کارێکى گرنگ بەئەنجام دەدەیت .

2/20

-1/21

ڵ ه ت

№س

ــە ــەی ــت ئــــەم هــەفسۆزدارییدا، لەبوارى هــەنــدێــک ئــاڵــۆزى هەوڵبدە تــێــدایــە، ــەدواى ب بەهێمنى

کەسانێکى بگەڕێیت و چارەسەردا نزیک پشتیوانیت دەکەن، لەوانەیە پاداشتێکت پێبگات و دەستکەوتێکى

دارایت دەبێت. 9/20

-8/21

ک ه ری

№ف

لە نزیکبوونەوەت کەسانى بە دەسەاڵت ــا بە ــوان ــەت یـــان بدەبێت تۆ قازانجى زیاد هۆى دەبێتە و

بوونى بارى هۆشیارى و باش بوونى بارى ئابوریت، لە بوارەکانى خوێندن بە گشتیدا سەرکەوتن زانیارى و

دەست دەهێنیت. 3/20

-2/21

گ ه ن

ه ه№ن

قەاڵى فروخ پاشـا گەاڵڵـەى )بنگرد(لـە ناحیـەى پێـدەکات دەسـت ماوەتـەوە لـەم ڕانیـە بەندەنـى دەگاتـە شـوێنەوارى گەلێـک ناوچەیـەدا قـەاڵ لەوانـە لێیـە دێرینـى پاشـایە، فـروخ بەناوبانگەکـەى پاشـا فـروخ شـوێنەوارەکانى زاییـن پێـش بـۆ دەگەڕێنـەوە داروپـەردووى ئێسـتاش تاوەکـو بەسـەریەکەوە مـاوە، دانیشـتوانى و دەزانـن مێژووەکـەى ناوچەکـە قـەاڵى )ئەزمیـرا(ش چاک دەزانن ، ئەزمیـراى خوشـکى شـا فـروخ بـاش دەناسـن قەاڵکـەى ئەزمیـرا نزیـک گونـدى بەردەشـانە ، بەاڵم لەنـاو قـەاڵو کۆشـکى شـا فـروخ مەرگـە، لـە مەملەکەتەکەیـدا نـاوى وتنـە شـیاوى ئـەوەى شـاخى ئەزمـەڕ لەنـاوى ئەزمیراى پاشـایەوە فـروخ ئـەم خوشـکى وشـەى وردە وردە هاتـوە ئەزمیـراى بەسـەر زار و زمانـەوە بـووە ئەزمیـراوە لـە سـواوەو دەوڵەتیـارى قـەاڵى . بەئەزمـەڕ لـە هـەر فروخیـش شـا ژنـى ئێسـتاش تاوەکـو مەرگەیـە شـوێنەوارى بناغەکـەى مـاوە . لە چیـاو بنگردیشـەوە خۆرهەاڵتـى قـەاڵى گـەورە قـەاڵت هەیـە، ئـەم قـەاڵت جێگـەى گـەورە قەاڵیـەى سـەرکردەى سـوپاکەى فـروخ شـا قەاڵیـەش ئـەم ئاسـەوارى بـووە دیـارە بەجوانـى ئێسـتا تاوەکـو گابـەردى بناغەکـەى شـوێنى ،گـەورە گەورەى لێیـە پاش هاتنى ئیسـالم عەرەبـەکان گەیشـتونەتە گونـدى میـرزا ڕۆسـتەم ، یەکـەم گونـدى بنگـرد ناوچـەى گونـدى بەنوکـى کـە بـوو سـێناجیان کوردەکانیـان و گرتیـان نێـزە کـردە ئیسـالم وە پـاش شـەڕێکى مەملەکەتـى لەنێـوان درێژخایـەن وە عەرەبەکانـدا و پاشـا فـروخ بـە هـۆى زۆرى ژمـارەى سـوپاى بەسـەر توانیـان عەرەبەکانـەوە هـەرەس و ببـن زاڵ کوردەکانـدا پاشـا فـروخ مەملەکەتـى بـە قـەرە چیـاى لەسـەر و، بهێنـن فـروخ مەملەکەتـى سـەردەوە و سـێناجیان وگوندەکانـى پاشـا سێوەکان و بەردەشان و بێموشەو لەسـەدەى ، دیـارن هەنجیـرە بیستەمیشـدا بزوتنـەوەى ڕزگارى پێکـرد دەسـتى کـورد خـوازى لـە کوردسـتان مەملەکەتـى و مەحمـود مەلیـک شۆڕشـەکەى جـارەش ئـەم بـوو بەرجەسـتە ئەشـکەوتى و ئاسـۆس چیـاى جاسـەنەو دانیشـتوانى بنگـرد لـە و تـۆپ بـەر ئینگلیـزدا شـەڕى

. کەوتـن دوژمنـان فڕۆکـەى

قەاڵى چەرمۆکهەمـوو لـە چەرمـۆک قـەاڵى ناوچـەى شـوێنەوارەکانى یەکێکـە گرنگتـرەو چەرمـۆک باکـورى دێرینەکانـى قـەاڵ لـە گردێـک لەسـەر و کوردسـتان لەخۆرئـاواى کـراوە دروسـت چەرمـۆک شـاخاوییەکەى ناوچـە . ئـەم قەاڵیـە لـە دووبـەش پێـک هاتـووە : قـەاڵی نـاوەوە و قەاڵى زەویـەوەوە لەژێـر . دەرەوە چەمێـک و قەاڵکـە جۆگەیـەک ئـاوى و دەدات گـرێ بەیەکـەوە دابیـن قەاڵکـە نـاو دانیشـتوانى بنیاتنانـى مێـژووى . دەکات قـەاڵى چەرمـۆک دەگەڕێتـەوە بـۆ

. ناوڕاسـت سـەدەکانى *مێژونووس

لەیالن*

ــســتــى جــەنــگــێــکــە، خــۆشــەویــى ــ ــدن ــ ــان ــ ــس ــ ــری ــ ــگ ــ ــەڵ ــ هئاسانە،بەاڵم کوژانەوەى دەربارەى کاتێک گرانە. دەدوێیت خۆشەویستى

بە چرپە بدوێ. شکسپیر

بە ــان ــ ڕۆژووان ــدا ــەزان ڕەم مانگى لە بێتوانا و الواز سروشتى شێوەیەکى دەبن، وەک ڕۆژانى دیکەى ساڵ چاالک بەهۆى خۆگرتنەوەیانە ئەمەش و نین لە خواردن و خواردنەوە بە مەبەستى پێویستە مانگەدا. لەم گرتن ڕۆژوو ڕۆژووان لە مانگى ڕەمەزاندا سەالمەتى بگرێت لەبەرچاو خۆى تەندروستى و و ئــازار تووشى کە نەکات کارێک و کاتى لە تایبەتى بە ببێت ناڕەحەتى هیچ نابێت ڕۆژوو شکاندنا و بەربانگ زیادەڕەویەک بکات. بەهۆى ئەوەى کە خۆیان کاتژمێرێک چەند ماوەیەى بۆ دەگرنەوە خــواردنــەوە و ــواردن خ لە بە هەست ڕۆژووانــان ناخۆن، هیچ و دەکەن زۆر تینوێتیەکى و برسێتى لەهەمان کە کەسانەى ئەو بەتایبەتى گران کارى ڕۆژووگرتنەکانیاندا کاتى ــەت دەکـــەن، بــەهــۆى ئەم ــاڕەح و نلە خەڵک زۆربـــەى بــوونــەوە ماندوو و دەکەن ــادەڕەوى زی بەربانگدا کاتى پاشانیش بەدڵنیاییەوە تووشى ئازارى

گەدە دەبن، ئەم ئازارە ئازارێکى کاتییە ناو خواردنەکانى هەرسکردنى پاش و زیادەڕەویە ئەم بەاڵم نامێنێت، گەدە پەستانێکى زۆر دەخاتە سەر گەدە و هۆى ببێتە هەیە بۆى ماوەیەک پاش پاراستنى بۆ ئەندامە. ئەو هەوکردنى

جەستەت لە کاتى بەڕۆژوو بووندا ئەم ڕێنماییانە لە بەرچاو بگرە،

ــراو و ــورک ــى س ــواردن *هــەوڵــبــدە خشیرینى بە ڕێژەیەکى زۆر کەم بخۆی، زیاددەکات چەورى یەکەمیان چونکە دەگرێت گەدە بەرى ئەویتریشیان و

ــى ســودبــەخــش و ــواردن ــاى خ و تــوانتەندروستى دیکەت ناهێڵێت.

ئەوا نەبێت تینوت زۆر ئــەوەی *بۆ لە پارشێودا هەوڵ بدە خوێ زۆر کەم

بەکاربهێنیت.*بۆ ڕاگرتى گەدە بەسەالمەتى جگەرە

کێشان و خۆراکى تیژ کەمبکەرەوە.بۆ بکە دابەش باشى بە *کاتەکانت پشوودان و خەوتن، وەرزش، کارکردن

و چاالکیەکانى ترى ڕۆژانەت.*پێویستە سەوزە و میوە بە شێوەیەکى ژەمەکەدا هـــەردوو نــاو لە سەرەکى

هەبێت.لەبەرئەوەى کە ڕۆژووان لەئێوارەدا ئەو خواردنانە دەخوات کە ڕیژەیەکى زۆریان بەسەریدا دواتــر و تێدایە پرۆتین لە دەخەوێت، پێویستە خواردنى پارشێو ــەرى ئــێــوارە بێت و ڕێــژەى تــەواو کئەوەى بۆ بێت ، تێدا کەمتر کالۆرى لەش بتوانێت بە شێوەیەکى باش ئەو کالۆریانە بسوتێنێت و نەبنە چەورى و

ڕۆژووان تووشى قەڵەوى نەکات.

باشترین شێوازی خواردن بۆ ڕەمەزان

درێژترین و کورت ترین ماوەى ڕۆژووگرتن لەجیهاندا

زنجیرە دراماى »کەرکووک 4«

لەبیرم کە نوێترین کلیپی لۆکە

بۆیەى نینۆکى ئیسالمى دروستکرا

سەمیر تاهیر 22 ساڵە لە شەقامێکی ئۆسلۆ بەهرەى خۆى نمایش دەکات

№

ئەوەى لەخوارەوە دەبینرێت ناوى ئەو درێژترین و ترین کورت کە واڵتانەیە لە دەبێت تێدا بەڕۆژووبونى مــاوەى

مانگى ڕەمەزانى ئەمساڵدا.ماوە کەمترین ئەرجەنتین، لە •بــەڕۆژوو تێیدا لەڕۆژێکدا هاواڵتیان

دەبن 9 کاتژمێرو 30 خولەکە. • باشورى ئەفەریقا، 10 کاتژمێرو 30

خولەک.لە کاتژمێر. 11 بــەرازیــل، واڵتــی •

کینیا، 12 کاتژمێر.• مەکسیک، 13 کاتژمێرو 20 خولەک. لە کاتژمێر. 14 مەغریب، واڵتــی •

چین، 14 کاتژمێر.• یۆنان، 14 کاتژمێرو 30 خولەک.• یابان، 14 کاتژمێرو 30 خولەک.

• ویالیەتە یەکگرتووەکانى ئەمەریکا، 15 کاتژمێر.

• فەرەنسا، 16 کاتژمێر.• سعودیە، 16 کاتژمێر.

• ئینگلتەرا، 16 کاتژمێرو 30 خولەک.• میصر، 16 کاتژمێرو 30 خولەک.

• ئەڵمانیا، 16 کاتژمێرو 30 خولەک.• کەنەدا، 18 کاتژمێر.

• هۆڵەندا، 18 کاتژمێرو 30 خولەک.• ئایسلەندا، 20 کاتژمێرو 20 خولەک.درێژترین کاتژمێرو 21 دانمارک، •

ماوەى بەڕۆژووبوون لەجیهاندا.

زنــجــیــرە درامــــاى کـــەرکـــووک فــۆر و ڕۆشنبیرى ــى ــ وەزارەت بەرهەمى الوانى حکوومەتى هەرێمى کوردستانە، سەد ــڕی400 ب شەشەم کابینەى لە تــەرخــانــکــراوە، بــۆ ــنــارى دی ملێون خۆشەویستى ژیانى پێکەوە لە باس دەکات کەرکووک پێکهاتەکانى شارى و ئافرەتان ڕۆڵى سەرەکیان هەیە لە سەرکەوتنى دراماکەدا. زنجیرە دراماى دراماییەکى زنجیرە ،»4 »کەرکووک سیناریۆ سیاسییە، کۆمەاڵیەتى ئــەحــمــەد«، ــود »ســع نووسینی و

لە زیاتر حەسەن، ناسر دەرهێنانى 170 ئەکتەر بەشدارى تێدا کردووە 40 لەوانە ئافرەتن، بە چوار زمانى کوردی، تورکمانی، پەخش عەرەبی، سریانی، دەرهێنەرى حەسەن، ناسر دەکرێت. دراماکە لە کۆنگرەیەکى ڕۆژنامەوانیدا درامــاکــەى زنجیرە هاتنی کــۆتــای ڕاگەیاند و وتی: زنجیرە دراماکە باس کەرکووک 1986 -1979 سااڵنى لە دەکات کە چوار هاوڕێن بە چوار زمان لە دراماى زنجیرە ئەم دەکەن. قسە

شارى کەرکووک وێنەى بۆ گیراوە.

زاهیر لۆکە گۆرانیبێژ کچە نوێترین کلیپی بە ناونیشانی کۆتایى کـــە« ــیــرم ــەب »لــووەو ــات بــەکــارەکــانــی هــە مــاوەیــەکــی ــارە ل ــڕی بنزیکدا باوبکرێتەوە. ئەم تێکستى لــە گۆرانییە ــەد ــم ــەح ــر »ئ ــی ــاع شمحەمەدە« و لە ئاوازى زاهیر«ە. »هەڵکەوت کارى بە سەبارەت لۆکە کلیپکەی ڕایگەیاندووە کاری کلیپى ئەم گۆرانیە ستاڤێکى الیەن لە پرۆڤیشناڵەوە کارى

بۆ کراوە.

کردنى ــت دروسـ کۆمپانیایەکى بۆنەى بە چین لە نینۆک بۆیەى بۆیەى ڕەمەزانەوە، مانگى هاتنى کردوەو دروست ئیسالمى نینۆکى بۆیە ــەم ئ بـــــازاڕەوە. دەیــخــاتــە ئیسالمییە بە پێچەوانەى بۆیەکانى

دەکرێتەوەو پاک ئاسانى بە دیکە پێویستى بە ماددەى کیمیایى دیکە موسڵمان ئافرەتانى بۆیە نییە. و بێنن بەکار بۆیەیە ئەم دەتوانن خۆى نوێژگرتندا دەست کاتى لە

لێدەبێتەوە.

یاخوود یوهان( )کــارل شەقامى کۆنترین لە یەکێکە پاشا شەقامى ئۆسلۆى شەقامەکانى دێرینترین و ــڕاى وێ شەقامە ئــەم پایتەخت، ئەوەى ڕێگاى سەرەکى هاتووچۆى شوێنێکى پایتەخت، لە هاواڵتیانە ــۆ گــەشــتــیــاران گــەشــتــیــاریــیــە بکە هاویندا، وەرزى لە بەتایبەت ڕووى هاواڵتییان دوونیا لە هەموو تێ دەکەن. هەروەها ماڵى پاشاى شانۆى و پــەرلــەمــان و ــەرویــج نشەقامە، ئەم دەکەوێتە نەتەوەیى و حــەز بەهرەمەندان بۆیە هــەر لە شەقامە لەم ئارەزووەکانیان دەکــەن. نمایش هاویندا وەرزى

سەمیر تاهیر هاواڵتیەکى کوردە و بەهرەى شەقامەدا لەم ساڵە 22یەکێکە و ــات دەک نمایش خــۆى وەرزى ــە ل ــە ک ــەى کــەســان لـــەو وەک مانگێک مــاوەى بۆ هاویندا شەقامى لــەســەر نیگارکێشێک پێنووسی وێنەى ) یوهان )کارل خەڵکیش و دەکێشێت خەڵک بۆ تێدەکەن ڕووى باش بەشێوەیەکى بۆ وێنەیان پێنووسەکەى بە تا بەڕەگەز تاهیر سەمیر بکێشێت. خەڵکى شارى کەرکووکە و ماوەى زیاتر لە 23 ساڵە لە وواڵتى نەرویج دەژی و کەسێکى بەهرەمەندە لەم

بوارەدا.

www.jamawarnews.com11 | 32 سێشەممە | 2012/07/24 | ژماره 711 | ساڵی

بۆ ــا دان بــەروارێــکــى فینگەر ئــارســن چارەسەر کردنى کێشەى داهاتوو ڕۆبین نوێ دواى لە ئەمەش پێرسى ڤــان کردنەوەى حەزى خۆى بۆ هێشتنەوەى کاپتنى هۆڵەندی. ڤان پێرسى لە ماوەى نایەوێت کەوا کردەوە دووپاتى ڕابردوو قەاڵى لە بکاتەوە نوێ گرێبەستەکەى ئیماراتز کە تەنها 11 مانگ ماوە بۆ بەسەر جەمسەرى یانەکەى هــەردوو چوونی، شارى مانچستەر گرنگى خۆیان بۆ ئەم یاریزانە پیشانداوە و زۆربەى هەواڵەکان باس لە نێزیک بوونەوەى دەکەن لە یانەى یۆڤانتۆس. فینگەر ڕوونى کردەوە کە بە هەموو شێوەیەک هەوڵ بۆ هێشتنەوەى تیمەکەى لەگەڵ کە دەدات پێرسى نەکرد ئاسیایى کیشوەرى سەفەرى ئامادەکارییەکانى خۆ ئەنجامدانى بۆ لێدوانێکیدا لە ئارسن داهاتوو، وەرزى ووتى: ڤان پێرسى یاریزانێکى کوالیتى جیهانیە و من یەکێکم لە هاندەرانى ئەو، بەدرێژایى من

کــاروانــى

داوە ئــەوم یارمەتى ــى وەرزشوە تەنها ساڵێک ماوە بۆ بەسەر

ئێستا و گرێبەستەکەى چوونى کردنەوەى نوێ خەریکى ئێمە

گرێبەستەکەین.

پاڵەوانى سیتى مانچستەر یانەى ئینگلیزى خولى ڕابردووى وەرزى بۆندێکى گران بەها بۆ گواستنەوەى ــى ــت ــاوەڕاس یــاریــزانــى هــێــڵــى نیانەى و ئیتاڵیا ــژاردەى ــب ــەڵ هئامادە ڕۆســی دى دانێلى ــا ڕۆمکرد بەشدارى ڕۆسی .دى دەکات جامى دوایــەى ئەم یاریەکانى لە پۆڵەندا ئــەوروپــاى نەتەوەکانى بەرز ئاستێکى توانى ئۆکرانیا و بــارەیــەوە لــەم بکات. پێشکەش ڕۆژنامەى الستامبای ئیتاڵى ئەمڕۆ باوى کردۆتەوە دەستەى کارگێرى بڕى )25(ملیۆن ئینگلیزیەکە یانە جونەى ئیستەرلینى بۆگواستنەوەى دى ڕۆسی ئامادەکردووە. دى ڕۆسی بۆندەکەى ڕابــردوو فبرایەرى لە تاوەکو نوێکردەوە، ڕۆمــا لەگەل ساڵى )2017(پەیوەستە بەبۆندێک لەگەڵ یانەکەى پایتەختى ئیتاڵیا.

وەرزش

ڕەت هــەوااڵنــەى ئــەو المپارد فرانک گواستنەوەى لــە ــاس ب کــە ــردەوە کـئەمەش ئەمریکى خولى بۆ دەکرێت ــەی ــەک ــاری ی دواى ــە لـــوون ــە یــەکــســان ب کــەڵ یــانــەى ــەگ ل

لە المــپــارد جێرمان. ســان پــاریــس سەرەتایى ئەم هاوینە لە شارى لۆس ئانجلۆس بینرا لەگەڵ دێڤد بێکهام کە یارى بۆ یانەى لۆس ئانجلۆس گاالکسى دەکات. لەو ساتەوە هەواڵەکان زیادى کرد سەبارەت بە گواستنەوەى المپارد دووپاتى فرانک بــەاڵم ئەمریکا، بۆ ڕەنگە کە کردەوە

ئەمساڵ نەک بەاڵم بکات، شتە ئەم لێدوانێکیدا لە داهاتوو، ساڵى بەڵکو ووتى : هێشتا ساڵێک ماوە بۆ بەسەر چوونى گرێبەستەکەم لەگەڵ چێڵسی، دەکات، چاوەڕێمان گــەورە وەرزێکى و ئەوروپا سوپەرى لەجامى بەژدارى

جامى جیهانى دەکەین.

کردەوە ڕوونى هاڵک پۆرتۆ یانەى ئەستێرەى دایە ئەمەش لەدەست خودا کەوا چارەنووسى گواستنەوەى دەنگۆى بوونەوەى بەرز دواى بۆ پریمیێرلیگ. یانەکانى چێڵسى و تۆتنهام ئێستا کە دەکــەن هاڵک داواى توندى بە ئۆڵۆمپیادى لە بەژدارى هاوڕێیانى لەگەڵ ئاندرێ سپێرز ڕاهێنەرى دەکەن. لەندەن ئەم بۆ خۆى سەرسامى بــۆواس ڤێالس پێشتر چونکە نــەشــاردۆتــەوە یاریزانە وەرزى لە و کردووە کارییان یەکەوە بە بە یەکەوە سیانەیان بەدەست 2011-2010هێنا. هەرچۆنێک بێت هاڵک پەلەى نیە لە گواستنەوە و ئێستا سەرنجى خۆى لەسەر ئۆڵۆمپیاد لە من چارەنووسى ووتى: لێدوانێکیدا لە داناوە، گواستنەوەى بە سەبارەت دایە، خودا دەستى من ئەوا بەڕێوەبەرى کارەکانى من سەرپەرشتى خۆم سەرنجى چونکە دەکات شتێک هەموو

لەسەر هەڵبژاردەى نیشتیمانى داناوە.

ئــانــدرێ شــورلــێ دانى بەوەدانا کە حەز

دەکات پەیوەندى بە یانەى چێڵسیەوە بکات، بەاڵم ڕێز لە

بڕیارەکانى یانەى بایێر لیڤەرکوزن ئۆفەرێکى دواییە بــەم کە دەگرێت لیڤەرکوزن ــردەوە. ک ڕەت فەرمیان دووپاتى مانگە ئەم سەرەتایى لە فەرمى ئۆفەرێکى کــە ــردەوە ــ کیانەى چێڵسیان ڕەت کردەوە کە

پێشکەش بە شورلێ کرا

بوو و بە پێى هەواڵەکان بڕى ئۆفەرەکە 16 ملیۆن جونەى ئەسترلینیە. یاریزانى ڕابردوو لە ساڵى نێونەتەوەیى هۆڵەندى لە یانەى ماینز گوێزرایەوە بۆ لیڤەرکوزن، یانەیەکى چەند سەرنجى ئێستا بــەاڵم لێدوانێکیدا لە ڕاکێشاوە، پریمیێرلیگى نیە وا پێم ــى: ووت کیکەر گۆڤارى بۆ یاریزانێک لە بۆندزلیگ بدۆزیتەوە کە حەز نەکات پەیوەندى بە یانەیەکى وا گەورەوە بکات بەتایبەت کە گرنگیشى پێدا بیت، ئەم داوە، من بە گرنگى چێڵسى جۆرە دەرفەتەت بۆ ناهێتەوە پێش بەڕێوەبەرى وە جارێک هەموو قسەى )ڤــۆلــێــر( ــى ــ وەرزشلەگەڵ کردم و هۆکارەکانى کـــردنـــەوەى ڕەت بۆ ئۆفەرەکەیان ڕوون مــن کردەوە.

هاڵک : پەلەم نیە بۆ گواستنەوە

ئاندرێ شورلێ : حەز دەکەم لە یانەى چێڵسی یارى بکەم

المپارد لە بلوز دەمێنێتەوە

ئارسین فینگەر: هەوڵ بۆ هێشتنەوەى ڤان پێرسی دەدەم

ماچستەر سیتى بۆندێکى گرانبەها بۆ دی ڕۆسی ئامادە دەکات

نیمار: میسی باشترین یاریزانى جیهانە

مۆرینهۆ لەگەڵ بەرپرسانى یانەکەیدا کۆبۆیەوە سەبارەت بە گواستنەوەى یاریزانان

یانەى و بەرازیلى الوى ئەستێرەى یــاریــزانــى باشترین و ســانــتــۆس باشوورى ئەمەریکاى کیشوەرى وەرزى ڕابردوو نیمار داسیلفا ئاشکراى دەکات » لیۆنێل میسى« هێرشبەرى یاریزانى باشترین نازناوى بەرشلۆنە

نیمار دەهێنێت. بەدەست جیهان دواى گەیشتنى بۆپایتەختى بەریتانیا یاریەکانى لــە کــردن بۆبەشدارى ئۆلۆمپیادى لەندەن لە لێدوانێکى دا ئیسپانى ئەلمۆندۆى ڕۆژنامەى بۆ ئەم ئاستى لە پێویستە دەڵێت:

پاڵەوانێتیە دابین، ئێمە ئێستا تا دەزانین باش خاوەن هیچ ملوانکەیەکى ئاستەمان ــەو ئ زێڕنین کە ــەکــردووە ن پێشکەش سەبارەت لێکراوە. داوامان

ــى زێــڕیــن ــۆپ ــى ت ــەاڵت ــەخ بهێنانى بۆبەدەست پاڵێوراو

دەڵێت: نیمار خــەاڵتــە ــەم ئنەخێر نەخێر بەمن ســەبــارەت

نەخێر ، تۆپى زێڕین بۆمیسى یە، چونکە ئەو باشترین یاریزانى جیهانە، تا ئێستا هیچ یاریزانێک نیە لە ئاستى ئەو دابێت ئەو یاریزانێکى گەورەیە، بەدەست نازناوە ئەم جارەش ئەم دەهێنێت جگە لە ئەو هیچ کەسێک

شایەنى ئەم خەاڵتە نیە.

ڕۆژنامەى مارکاى باوى ئیسپانیا کردەوە جۆزێ ــۆ ــ ــن ــ ــۆری ــ مــەرى ــن ــێ ڕاهلەگەڵ ڕیاڵ بەڕێوبەرى

ئەنخیل خۆسیە یــانــەکــەى وەرزشـــى بەیەکال ســەبــارەت کۆبۆتەوە سانشێز بەگوێرەى یاریزانان. بۆندى کردنەوەى ڕۆژنامە مەدریدیەکە مۆرینۆ بەسانشێزى لۆکا لەگەڵ بۆند پێویستە ڕاگەیاندووە یاریزانى لەگەڵ و بکرێت ئیمزا مۆدریچ لەگەڵ بۆند واباشە بەرگرى ڕاستى الى

دۆگالس مایکۆن ئیمزا بکرێت، وە پێویستە دەست بەردارى هەندێک لە یاریزانەکانى بێت لەسەرووى هەمویان ڕیکاردۆ کاکاى بەرازیلى. جێگەى ئاماژەیە ماوەیەکە ڕیاڵ مەدرید هەوڵ دەدات بۆند لەگەڵ مۆدریچ ئێستا تا بەاڵم بکات، ئیمزا مایکۆن و بۆندى ئەم یاریزانانەى یەکال نەکردۆتەوە.

تێبینى بگەڕێى لەجیهان هەرچەندە یەکێک ناوازە دەکەى و شتى سەیر لەوانەش هۆزى مۆسۆایە کە لەنێوان

ــنـــى هەرێمى یونان و زیتشوانى ــیـ چـ ، جێن نیشتە

چونکە سەرجەم کارەکانى ئەم هۆزە بەڕێوەدەچێت ئافرەتانەوە لەالیەن وەچــە بــۆ تەنیا پــیــاوان ڕۆڵــى و خستنەوەیە. لەم هۆزە ئافرەت کارە سەرکردایەتى وەک سەرەکییەکان سەرپەرشتى و سیاسى

ڵک مــاڵ مو و

حوکمدان لەبوارى هەروەها دەکات ڕۆڵ ئافرەتان تەنیا لەکێشەکان وایکردوە هۆکارانەش ئەم دەگێڕن، ئافرەتان، بوترێت مەملەکەتى پێیان چونکە لەم هۆزە پیاو جگە لەوەچە کاریگەرى ڕۆڵێکى هیچ خستنەوە

دیکە نابینیت.نادرێت پیاوان بە ڕێگە هــەروەهــا بژین، خانوەکانیش لەناو تەنانەت هــەروەهــا نــەبــێــت، ــەوان شـ تەنیا بە نییە ووشەیەک سۆمۆ لەزمانى ئەم ئەندامانى ژمارەى باوک. ماناى دەبن هەزار کەس 50 نزیکەى هۆزە و بەحوکمى ئەوەى ئافرەتان خاوەن مردنى لەکاتى بۆیە ماڵن، و موڵک کچەکان بەر تەنیا میرات ئافرەتەکە بەشێکى هیچ ــوڕ ک و ــت ــەوێ دەکبەرناکەوێت. لەکاتى منداڵ بوونیش، و دایکى هەڵدەگرێت ناوى منداڵەکە منداڵەکە بەسەر مافێکى هیچ باوک

نییە.

دەستیکردووە بــەرازیــل حکومەتی لە پـــڕۆژەیـــەک بەجێبەجێکردنی بەپێی ــدا، ــەی ــەک واڵت زیــنــدانــەکــانــی دەتوانێت زیندانییەک هەر پڕۆژەکە، لەڕێگەی بەرهەمهێنانی وزەی کارەباوە بەسەریدا کە کەمبکاتەوە سزایە لەو لە خــۆی پــڕۆژەیــە ئــەو سەپێنراوە. دەبینێتەوە پاسکیلێکدا چەند دانانی

بە بەستراونەتەوە هەریەکێکیان کە وزەی بەرهەمهێنانی دینەمۆیەکی بە دەتــوانــێــت زیندانی کــارەبــاوەو لە کاتژمێر ماوەی 8 بۆ پایدەرلێدان ڕۆژێکداو بۆ ماوەی سێ ڕۆژی لەسەر یەک، یەک ڕۆژ لەو سزایە کەمبکەنەوە بەوتەی سەپێنراوە. بەسەریاندا کە بەرپرسانی بەرازیل ئامانج لەو پڕۆژەیە

دورخستنەوەی زیندانییەکانە لە کاری توندوتیژی و ئەنجامدانی تاوان لەناو پڕۆژەیەکی پێشتریش گرتوخانەکاندا. دیکە لەالیەن دەسەاڵتدارانی بەرازیلەوە ڕاگەیەنرا، کە هەر زیندانییەک دەیتوانی لەڕێگەی خوێندنەوەی کتێبێکەوە 4 ڕۆژ بەسەریدا کە کەمبکاتەوە سزایە لەو

سەپێنرابوو.

هاوواڵتییەکى ئەمریکى دواى ئەوەى ماوەى 32 ساڵى لە بەندینخانە بەسەربرد، بەتۆمەتى دەستدرێژى و کوشتنى مناڵێکى تەمەن 13

پشکنینى ســـــاڵ، بــەهــۆى »D N A «ئەو ــەوت ــ دەرککــــەســــەى

ــارى ــب ــاوان ــداوە ت ــام ــج ــەن تــاوانــەکــەى ئ 50« دیڤیس ئەندرێس نیە. دەستگیرکراو ساڵ«، لە تەمەنى 18 ساڵى دا بەتۆمەتى تەمەن منداڵێکى کوشتنى و دەستدرێژى 13 دەستگیرکراو خرایە بەندیخانەوە، بەاڵم بەجێهێشت بەندیخانەى ڕابــردوو هەفتەى ئەمەش ــاڵ، س 32 بەسەربردنى دواى دواى ئەنجامدانى پشکنینى »DNA« کە دەرکەوت ئەندرێس تاوانبارى سەرەکى نیە. سەنتەرى »سزا هەڵەکان« سەر بەزانکۆى ئەندریە ڕایگەیاند: میریالند، ویالیەتى لەو 42 گیراوەیە کە بەهەڵە بۆ ماوەیەکى

درێژ بەندکراون، دواتر ئازاد دەکرێن.

№ خاوەنی ئیمتیاز

عەبدوڵـاڵ حاجی مەحمود

№ دیزاین

سەعید ئەحمەد

№ سەرنووسەر

پشدەر بابەکر

№ جێگری سەرنووسەر

عومەر غواڵمی

RebaziAzadi@Gmail.com www.JamawarNews.com 0748 010 8289

ناونیشان: هەرێمی کوردستان سلێمانی - گردی ریعایه - گەڕەکی 115 - کۆاڵنی 7 - دەرگای 6یەکەم ژمارەی ئەم ڕۆژنامەیە لە )1981/5/25( بە ناوی )رێگای ئازادی(یەوە دەرچووە

»نرخ: 500 دینار«

عەلى مەردان، هونەرمەند:

مەقاماتى کوردى سەرچاوەیەکى دەوڵەمەندن بۆ هونەرى موزیک و گۆرانى گەالنى ناوچەکە

لێرە ئافرەت حاکم و سەروەرە

زیندانیانی بەرازیل بە پایدەرلێدان سزاکانیان کەمدەکەنەوە

32 ساڵ بەبێ تاوان لە بەندینخانە مایەوە

نینا:شیعرم دەستنەکەوت بۆ ئەم ڕەمەزانە

تا گۆرانیەکی دینی بڵێم

ــدا ــوردی ــەری ک ــون ــاى ه ــی ــە دون لهەن هونەرمەند دەگمەن ژمارەیەکى خزمەتی دڵسۆزانە و چاالکن کە یەکێک کــردووە، کوردیان هونەری گۆڕەپانى لە کە هونەرمەندانە لەو هونەری ڕەسەنى کوردیدا تێکۆشاوە نەتەوە خزمەتى بــوێــریــەوە بــە و مامۆستا ــردووە ک نیشتمانەکەى و گۆرانی بە کە بووە، مەردان عەلی ناوبانگی خــۆی مــەقــامــەکــانــی و ناوی هەتایە هەتا بۆ و دەرکردووە

لە مێژووی کوردا ئەدرەوشێتەوە.

ژیاننامەی هونەرمەند عەلی مەردان

عەلى مەردان، هونەرمەندى پایەبەرز، مامۆستاى مەقامات و گۆرانى کوردی، لە کەرکووک شارى لە ساڵی1904 گەڕەکى تەکیەى شێخ عەلى لە دایک تەکیەى لە خوێندنى ناوبراو، بووە. ساڵح ماموستا الى لە و کەرکوک لەوێشەوە هەر و پێکردوە دەســت لە الى مامۆستاى دەنگ خۆش مەال و قورئان تەجویدى فێرى ڕەووف قۆڕیاتى و کوردى مەقاماتى هەندێ پاش مەردان عەلى بووە. تورکمانى هەشت ساڵ تەکیە و شارى کەرکوکى بە جێهێشتووە و بە ماڵەوە چووە بۆ گوندى لەیالن. لەو گوندەدا تەموورە ژەنێکى بە توانای بە ناوى خدر بارام لێوەر زۆرى سوودێکى کە ناسیوە بەاڵم کــوردی، مەقاماتى بۆ گرتوە بەغداد، بۆ دەچێت کە دواییدا لە مەقاماتى کوردى و فارسى و عەرەبى لە مامۆستایانى ترى فارس و عەرەب

و کوردەو فێر دەبێت هەر لەو بارەوە بە بووم بەغداد شارى »لە دەڵێت: ئیسفەهانى مورتەزاخانى هاوڕێى محەمەد و هەمەدانى ئەسغەرى و سەعیدى ساباغى و زۆر شت لەوانەوە لەگەڵ سەید فێربووم، چل شەویش یەکمان کوردستانى ئەسغەرى عەلى پێکەوە هونەرمەندانە زۆر و گرت ــژەى ــە درێـ ژیـــایـــن«. مــامــۆســتــا ل»یــەکــەم ــەتــی: ــووی وت قسەکانیدا مەقامم، مەقامى ئاى ئاى بوو، ئەوەى ئێستگەى لە دا 1939 ساڵى لە باجەاڵنى کوردى زمانى بە کوردى گۆرانى »مامۆستاى تۆمارکرا . بۆم

ئێستگەى لە دا 1965 ساڵى لە چەندین کرماشاندا و تاران ڕادیۆى دوا تۆمارکردووە. گۆرانى و مەقام بەستەیەک ــەردان م عەلى گۆرانى بووە، ئەوەى لە ساڵى 1972 دا لە تۆمارى بەغداد کــوردى ئێستگەى لە ــەک ــارەزای ش وەک و کـــردووە. جێگاى ناوچەکەدا مەقاماتى بوارى خۆى دەبینێتەوە. هەر لەم بارەیەوە کوردى مەقاماتى دەڵێت: مامۆستا دەوڵەمەندن کوردى سەرچاوەیەکى بۆ هونەرى موزیک و گۆرانى گەالنى مــەردان عەلى مامۆستا ناوچەکە. جگە لە دەنگە بەسۆز و ڕەسەنەکەى

شارەزاى ژەنینى چەن ئامێرى موزیک زیاتر عودى ئامێرى خۆى کە بووە شارەزاى هەورەها بووە. پەسەند ال عەرەبی، کــوردی، ئەدەبى و زمان شیعرى بــووە تورکمانى و فارسى ــان دەی لــە شاعیرەکانى زۆربـــەى

بەستە و مەقامات دا خوێندۆتەوە. گۆرانی و مەقامەکانی مامۆستا

عەلی مەردان 1904« مـــەردان عــەلــى مامۆستا ژیــانــیــدا ــاوەى ــ م ــە ل »1972 –ڕەسەنى مەقامى و گۆرانى گەلێ لە هەندێک ــاوازى ئ تۆمارکردووە، کە بەرزن، هێندە گۆرانییەکانیشى وتراونەتەوە. دى زمانێکى بەچەند شارەزایى و کارامەیى مامۆستا عەلى مەردان لە هونەرى مەقام دا ئەوەندە مەقامى مامۆستاکانى کە ئاشکرایە بەمامۆستا ــەردان م عەلى عێراقى مامۆستا دەزانن. خۆیان ڕابەرى و و دڵسۆز کوردێکى ــەردان م عەلى کوردایەتى پاکى هەستێکى خاوەنى کۆچکردنیشی، ڕۆژى هەتا بــووە. بە هــەر بــخــواردایــە، سوێندى کە

کوردستان سوێندى دەخوارد. ناوبراو بەناوبانگەکانی گۆرانییە بەسیەتی، گیانە کەالمە، »شیرین ــە پــێــکــەنــە، خـــۆم و یــاریــکــە ڕاکـمێوڵێ کەتانە، کەتان عودەکەم، قوربان، وەرە ئەسمەر، دێلێژە، و ڕەنجى لەیلێ، جوتیار، بــراى هۆ ئــااڵوە، قــەدى لە هــەورى بێوەرم، دەنگى خۆش بمهێنە جۆش، کە ئەو تۆى دڵ دایم ئۆغر، ئەڕۆى جوانە، ئەوێ، مامە، کەى دێتەوە، لە خرنە ناوت ئەڵوەن مــردن، هەتا خرنە،

دەوێ، خۆش چەندم ئاى شیرینە، لە گیان، مینا تۆ، ئەوێ تۆم هەر کەلە دەنگى ساز دێ، شەو و ڕۆژ، گۆڵە باخ، دەهەستە، کراس کودەرى مانگە، بــەو جــار ســەد ئاوریشم، تەماشا، بکەین بچین با هەستە و پەرچەم ئــەم ــۆاڵن، ک بە کــۆاڵن ئەگیجە، ئاخ چى بکەم نیمە چارە، شوان، کاکەى هۆ جوانە، چاو ئەو خاڵۆ، خاڵۆ شیرینم، براى فاتمە، شەو و ڕۆژ لە خایاڵ و لە بەرچاوی. ناوبانگەکانی بە مەقامە هەروەها لە بریتین مــەردان عەلی مامۆستا »لەبەر چاوى بەد )مەقامى ماهور(، چەند جارم ووت )مەقامى هەمایۆن(، )مەقامى کە فریادم کا ــادم ی با )مەقامى بێوەرم ڕەنجى هیجران(، خیابان ڕاســتــەى شـــور(، بەیاتى یاخى لێم ئەاڵوەیسی(، )مەقامى )مەقامى ئاى ئای(، لەبەر نازى چاو ئەى خورشیدی(، )مەقامى بــازان بکەم چى بەیات(، )مەقامى مانگ حەسرەت لە دڵ ــەوا(، ن )ماقامى )مەقامى ئورفە(، مەمکوژە گیانە بە هیجران )مەقامى دەشت(، بە داوى بەردى بە زۆڵفت )مەقامى ڕاست(، فیرقەتت )مەقامى ماڵەاڵ هیجرانی(، ــە غــەمــزەى چـــاوى مــەخــمــورى ب

)مەقامى نەوا (.عەلى مەردان مەقام زان و مامۆستای هــونــەری کــورد، پــاش نیو ســەدە خزمەتى بێووچان بۆ ئاواز و گۆرانى کوردی، لە تەمەنى 77 ساڵیدا و لە 24 ـى تەمموزى ساڵى 1982 کۆچى دواى کرد و لە شارى کەرکووک لە خاکى بە محێدین شێخ گۆڕستانى

پیرۆزى کوردستان سپێردراوە.

تێکچونى ئاسایشی ناوچە دابڕێندراوەکان

جارێکى تر ڕەوشی کەکوک و ناوچە چەند و کوردستان دابڕێنراوەکانى ناوچەیەکی عێراق نائارامى بەخۆیەوە بینیەوە کە بەداخەوە ژمارەیەک کەس شەهید و بریندار بوون کە بەشێکیان بوونى زەروریەتى ئەوەش کوردن، دەسەلمێنێت پێشمەرگە هێزى گیان پارستنى بۆ ناوچانەدا لەو کورد، هاواڵتیانى ماڵى سەرو و بوونى پێویست تریشەوە لەالیەکى زوترى هەرچی کردنى جێبەجێ ئەوەى بۆ دەردەخات 140 ماددەى ئەو ناوچانە بگەڕێنەوە سەر هەرێمى فەرمانڕەواى لەژێر وە کوردستان ئەو لێبکرێت، پارێزگاریان هەرێم ڕەنگدانەوەى تێکدەرانەیە کردەوە تیدایە، عێراقیشى سیاسی واقیعى نێوان لە ناکۆکى بەداخەوە کە پێکهاتەکانى عێراقدا بەدى دەکرێت پێویستە بوارى ئەمنى واڵت نەکرێتە قوربانى ملمالنێ سیاسیەکان و دەزگا بەرپرسەکانى پاراستنى ئارامى واڵت لە ملمالنێی سیاسی تێوەنەگلێنرێن. کردنى جێبەجێ دڵنیایەوە بە ماددەى 140 لە بەرژەوەندى تەواوى چۆن وەک عێراقدایە، پێکهاتەکانى لەبەرژەوەندى کورددایە کە بەشێکى خاکەکەى کە دابڕێنراوە دەگەڕێتەوە سەر هەرێم ئەمەش کۆتایی دەهێنێت بە گرێیەکى نەتەوەیی، هەروەک لە بەرژەوەندى تورکماندایە بەو پێیەى هەرێمى لە دووەم نەتەوەى دەبنە بخەنە فشار دەتوانن و کوردستان هێنانى بەدەست بۆ هەرێم سەر لە کردنیان جێگیر و مافەکانیان تورکمانەکان هەرێمدا، دەستوورى ئێستا لە عێراقدا نەتەوەی سێیەمن و هەرێم بەسەر بوون دابەش وە ناوەنددا، وە جێبەجێ کردنى ماددەى عەرەبەکاندایە بەرژەوەندى لە 140نابێت ناچار عێراق پێیەى بەو جارێکى تر سازش لە سەر خاکەکەى لە دراوسێ واڵتانى بەرامبەر بکات گەلى شۆڕشی لەناوبردنى پێناو نێوان شەڕى هەروەها کورددا، ڕووناداتەوە عێراق و کورستان کانزاو بەو بەبەراورد بەمەش عێرق سەرچاوانەى خاو کەرەستە ساڵى چەند لە دەتوانێت هەیەتى گەشەى عێراق ئابوورى ئایندەدا بەرچاو بەخۆیەوە ببینێت کە ئەمەش دەبێت ڕاستەوخۆى کاریگەرى لەسەر ژیان و گوزەرانى هاواڵتیانى عێراق کە ئێستا ژمارەیەکى زۆریان بەسەر ژیان هەژارى هێڵى لەژێر کێشەى دەیان بەدەست و دەبەن پەروەردەو بوارەکانى کێشەى وەک تەندروستى و بێکارى و ئاسایش و ترەوە کێشەى دەیان و ڕۆشنبیرى کە ئەوەیە تر خاڵێکى دەناڵێنن، بۆ بگەڕێتەوە متمانە پێویستە خاڵێکى عێراق. پێکهاتەکانى نێو پێویستە کە ئەوەیە گرنگ ترى هەوڵگرى بوارى دەزگاکانى هەموو بکەن یەکتر هاوکارى سەربازى و بە نەک بکەن کار تیم یەک وەک دواجار چونکە جیا، جیا شێوەى هەموویان دەزگایانە ئەو دەبێت لەبەر بەرژەوەندى خەڵکى عێراق و پێویستەدواى کاربکەن، کوردستان عێراق حکومەتى کردەوانە ئەو بڕیارى لەسەر بکات هەڵوێستە پلەدارانى و ئەفسەر گەڕاندەوەى بکرێت کار هەروەها پێشوو ڕژێمى کە ئەو کەسانەى ئامانجیان تێکدانى ناو نەکەنە دزە ئەمنیە ڕەوشی

دامودەزگا ئەمنیەکانەوە.ئەمنییەکان دەزگا پێویسته پێشکەوتووی ئامێری لەسەر و پێبکرێت مەشقیان ئەمنی بواری بۆ وەربگیرێت لەتەکنەلۆجیا سوود

پاراستنی ئاسایشی ئەو ناوچانە.

سەرنووسەرئا:~

جــەمــال نینا گــۆرانــیــبــێــژ کــچــە حەزیکردووە هەرچەندە ڕایگەیاند

ئەمساڵ ڕەمەزانی مانگی بۆ بڵێت، ئاینی گۆرانیەکی جوانی شیعرێکی بــەاڵم دەســـتـــنـــەکـــەوتـــووە. ــە بۆ نــیــنــا جـــەمـــال، کئەلبوومە ــى ــردن ــەواوک تلەئوسترالیا نوێیەکەى ــان ــت ــوردس ــەوە ک ــ ــەڕای ــ گڕایگەیاندووە »حەزم دەکرد دینى گۆرانییەکى ئەمساڵ

ڕەمەزانى بۆ و بکەم ئامادە بەاڵم بکەمەوە، باوى ئەمساڵ دەستنەکەوت، جوانم شیعرێکى کە ئەوەى من دەمەوێت بەهێز ڕایگەیاندووە هەروەها بێت. »بێگومان بۆ ساڵى داهاتوو دیکە ڕەمــەزانــێــکــى بــۆ هەوڵدەدەم گۆرانییەکى

دینى ئامادە بکەم.«