هەفتەنامەیەکی سیاسییە حزبی سۆسیالیست دیموکراتی کوردستان دەریدەکات

ڕۆژنامەی جەماوەری کوردستان

www.jamawarnews.com

سێشەممە 21/خاکەلێوە/2712 کوردی • 2012/04/10 زایینی • ژمارەی 697 • ساڵی 31 • 12 الپەڕە

بەڕێز محەمەدى حاجى مەحمود چاویکەوت بە باڵوێزى عێراق لە واڵتى لوبنان

بەفرین حسێن، بڕیاردەری لیژنەی مافی مرۆڤ لەپەرلەمانی کوردستان:

بڕیارە ئەمڕۆ پەرلەمانی کوردستان دەنگ لەسەر پرۆژە یاسای لێبوردنی گشتی بدات

سەرلەبەیانى ڕۆژى 2012/4/6 بەڕێز محەمەدى حاجى مەحمود لە گوندى بە ش��ارەزوور دەڤەرى گوڵەخانەى ئامادەبوونى بەڕێزان )سەالح عەلى( بە چاویکەوت قەساب( )سلێمان و بەڕێز )شێخ عومەر( باڵوێزى عێراق دیدارێکدا لە لوبنان. واڵت��ى لە ب��ارودۆخ��ى س���ەر خ��رای��ە تیشک ئەمڕۆى کوردستان و عیراق بەگشتى ه��ەروەه��ا بەتایبەت. ناوچەکە و کرایەوە هەواڵنە ئەو لەسەر جەخت ناوچەکەو ئاشتى سەقامگیرى بۆ ئاڵۆزییەى ئەو و تایبەت بە عێراق گرتۆتەوە عێراقى م��اوەی��ەک��ە ک��ە

و پارت نێوان ناکۆکى هۆى بوەتە عێراق سیاسیەکانى الیەنە پێکهاتەو و هەموو ئەو هەواڵنەش بەرز نرخێنرا سەرکردە و کەسایەتى لەالیەن کە ه��ێ��ورک��ردن��ەوەو ب��ۆ سیاسییەکان ن��راوە، ئاڵۆزییانە ئەو نەهێشتنى سەرکردایەتى ڕۆڵ��ى ن��اوی��ان��دا ل��ە چەندین کە نرخێنرا ب��ەرز ک��ورد بۆ ک��ردووە پێشخەرى دەس��ت جار عێراق نیشتمانى کۆنگرەى بەستنى و ب��ۆچ��ون ب��وون��ەوەى لێکنزیک و تەوەریێکى لە جیاوازەکان. ئایدیا لەبارودۆخى باس دیدارەکەدا ترى هەرێمى کوردستان کراو تیشک خرایە

هەرێمى کە پێشکەوتنەى ئەو سەر جیاجیاکاندا ب��وارە لە کوردستان و گەشت ئابوورى بوارى تایبەت بە .لە بینیویەتى بەخۆیەوە گوزار و هەرێمى خواست هیوایان کۆتاییدا کوردستان هەوڵ بدات پەیوەندیەکانى لەگەڵ عێراق و واڵتانى دراوسێ زیاتر بەهێز بکات لە پێناو زیاتر ناساندنى نەتەوەکەمان فۆلکلۆرى کلتورو

بەواڵتانى دەرەوە.لەواڵتى عێراق باڵوێزى الى خۆیەوە محەمەدى بەڕێز سوپاسى لوبنان بەستنى بۆ کرد مەحمودى حاجى

ئەم دیدارە لە گەڵیدا .

ب��ەف��ری��ن ح��س��ێ��ن، ب���ڕی���اردەرى پەرلەمانى لە مرۆڤ مافى لیژنەى تایبەتى دیدارێکى لە کوردستان ~ دا ئاماژە بەوە دەکات گشتى لێبوردنى یاساى »پ��ڕۆژە بەوە پێویستى گرنگە، پڕۆژەیەکى هەیە وردەکارى زۆرى تێدا هەبێت، توێژێکى و چین ب��ە پ��ەی��وەن��دى

دیاریکراوە هەیە«.دەک��ات ئ���ەوە ب��ۆ هێما ن��اوب��راو ئێستا ت��ا 2007وە »ل��ەس��اڵ��ى

لێبوردنى گشتى دەرنەچووە«.لیژنەى حسێن،بڕیاردەرى بەفرین مافى مرۆڤ لە پەرلەمانى کوردستان ئەمڕۆ ڕاگ��ەی��ان��د: ~ بە کۆدەبێتەوە کوردستان پەرلەمانى ب��ۆ ب���ڕی���اردان ل��ەس��ەر پ���ڕۆژەى هەفتەیەک چەند گشتى لێبوردنى کارەوە بەرنامەى خراوەتە پێشتر

دانیشتنەکان دراوە ب��ڕی��اری��ش بەڕێوەبچێت، داخراو بەشێوەیەکى ئەمڕۆ تەنها دەنگدان لەسەر پڕۆژە

یاساکە دەکرێت.دەک��ات ئ���ەوە ب��ۆ هێما ن��اوب��راو »کۆبونەوەکە کۆبونەوەیەکى داخراو کە ڕاپۆرتەش ئەو چونکە دەبێت، لیژنەى یاساى ئامادەی کردووە لە چەندین گفتوگۆکان دەرئەنجامى پێویست جیاوازە، بۆچوونى بیرو بخرێتە ب��ڕگ��ە ب��ە ب��ڕگ��ە دەک���ات دەنگدانەوە تا ڕەزامەندى ئەندامانى

پەرلەمان وەربگرێت«.مرۆڤ مافى لیژنەى ب��ڕی��اردەرى وتیشى کوردستان پەرلەمانى لە لەساڵى 2007وە تا ئێستا لێبوردنى باوەڕمان بۆیە دەرنەچووە، گشتى سزادراوان لە زۆر ژمارەیەکى وایە

بەر لێبوردنى گشتى دەکەون.ب��ەوەدا ئ��ام��اژەى حسێن بەفرین هەند ب��ە الی��ەک��م��ان ه��ەم��وو ڕاى

لە زیاتر پ��ڕۆژەک��ە وەرگ��رت��ووە، لەبەر بەاڵم پەرلەمانە، لە ساڵێکە حەساسانە زۆر بابەتەکە گرنگى م��ام��ەڵ��ەم��ان ل���ەگ���ەڵ ک����ردووە کردووە، لەسەر زۆر کۆبونەوەمان ئەمڕۆ لە ڕێگاى دەنگدانەوە یەکالى

دەکرێتەوە. «3

دواى منداڵبوون چۆن کێشت دادەبەزێنیت؟

9» 8»

هەنگاو بەرەو ئایندەى عێراق دژوارە سەردەمى بە پسپۆڕى کردنە

7»

»5

»ڕێژەیەکى کەمى ئافرەت لەناو سیاسەت 4

جێ دەگرنئەنفال پرۆسەیەکى سیاسى بوو نەک

ئایینى

تایبەت بە ~

میسال ئالوسى، سەرۆکى حزبى دیدارێکى ل��ە عێراقى ئ��وم��ەى ئاماژە دا ~ تایبەتى ئێستاى »ئیدارەى دەکات بەوە ێک پەل و کەل وەکو ئەمەریکا دەکات عێراقەوە بە بازرگانى ب��ەت��ای��ب��ەت��ى ل��ەگ��ەڵ واڵت��ان��ى

دراوسێدا«. ناوبراو هێما بۆ ئەوە دەکات »کورد دیموکراسى دروشمى هەمیشە بەو و بەرزکردۆتەوە عێراق بۆ و ک��ردووە خەباتى ئاڕاستەیە عێراق هاوسەنگى داوە هەوڵیان

ڕابگرن«.م��ی��س��ال ئ��ال��وس��ى، س��ەرۆک��ى ح��زب��ى ئ���وم���ەى ع��ێ��راق��ى بە کێشەى ڕاگەیاند ~گەورەتر و مەترسیدارتریى عێراق ناسنامەى ل��ە تێنەگەیشتنە عێراق دەوڵ��ەت��ى ڕاستەقینەى کێشەکان دەک��ات وا کەئەمەش بەردەوام بن وا دەکات کێشەکان کەلێن ببنە و پەرەبستێنن ب��ۆ دزەک��ردن��ى ت��ی��رۆرس��ت��ان و سیاسیەى پڕۆسە ئەم ناحەزانى

بەڕێوەى دەمانەوێت ئێمە کە لە ڕوانگەى دڵسۆزى بەرین. من دەوڵەتى بۆ خۆشەویستیەوە و داوا ع��ێ��راق گ��ەالن��ى و ع��ێ��راق کۆنفیدڕاڵى دەوڵەتێکى دەکەم خۆمان ئیتر با دابمەزرێنین، لەدەستەواژەکانى سوننە و شیعە ئەوەندە و دوربخەینەوە کورد و

ئازارى یەکتر نەدەین.ئێستا کە ئەوە وتیشى ناوبراو ل��ە ع��ێ��راق��دا ه��ەی��ە و ک��ارى بەڵکو نییە. فیدڕاڵى پێدەکەین هەرێمى کە کۆنفیدڕاڵیە نیمچە ک��وردس��ت��ان ل��ەس��ەر ش��ێ��وازى

ئەمەش دەڕوات کۆنفیدڕاڵى و ک��ورد گەلى ڕەواى مافێکى مافى ڕەواى هەموو گەلى عێراقە. کەبەو سیستمە حوکمڕانى بکات، من ئەمەریکاوە بەنسبەت بەاڵم لەسەردەمى دەبینم جیاوازیەک س��ەرۆک��ای��ەت��ى ج���ۆرج ب��ۆش و ب��ارک ئێستاى س��ەرۆک��ای��ەت��ى هەموو لەگەڵ بەداخەوە ئۆباما. توانى بۆش ج��ۆرج هەڵەکانیدا لەناو عێراقدا لە دیکتاتۆریەت ب��ب��ات، ب���ەاڵم ل��ەدام��ەزران��دن��ى لە دیموکراتسى دەوڵەتێکى ع��ێ��راق��دا س��ەرک��ەوت��وو ن��ەب��وو. پارتە بوو ئ��ەوە هۆکارەکەشى سیاسیەکانى عێراق بە پشتگیرى توانیان دەرەوە و دەوروب����ەر

پێبگەن و چاالک بن.دەکات ئ��ەوە بۆ هێما ئالوسى ئەمەریکا ئێستاى »ئ��ی��دارەى بازرگانى پەلێک و کەل وەک��و بەتایبەتى دەکات عێراقەوە بە لەگەڵ واڵتانى دراوسێدا. ئەمەش مەترسى لەسەر ئاسایش و ئارامى ناوچەکەش و ع��ێ��راق گ��ەالن��ى

دروست دەکات«.«3

سەرجەم لە خوێندندا ساڵى لەم کوردستاندا وشارۆجکەکانى ش��ار خ���وێ���ن���دک���اران���ى ئ���ام���ادەی���ى دژى لە س��ازک��رد خۆپیشاندانیان ئەژمارکردنى دە نمرەى قۆناغى دەى ئامادەیى، الى خۆیشییەوە وەزارەتى بەدواداچون کە ڕایگەیاند پەروەردە

بۆ داواکانى خوێندکاران دەکەن.ئ���ەژم���ارک���ردن���ى دە ل����ەب����ارەى ئ��ام��ادەی��ى دەى ق��ۆن��اغ��ى ن��م��رەى ب��ەڕێ��وەب��ەرى ڕەش��ی��د، مستەفا بە گ��ەرم��ی��ان پ����ەروەردەى گشتى ساڵى ب��ۆ ڕاگ��ەی��ان��د ~ نمرەى دە 2012- 2011 خوێندنى قۆناغى دەى ئامادەیى بۆ خوێندکاران

ئەژمار دەکرێت.

تاقیکردنەوەى ئەنجامدانى لەبارەى ئەزمونى گشتى »بەکەلۆری« قۆناغى هێما ن��اوب��راو ئامادەیى دوان���زەى »تاقیکردنەوەى دەک��ات ئ��ەوە بۆ »ب��ەک��ەل��ۆری« گشتى ئ��ەزم��ون��ى لەکاتى ئامادەى دوان��زەى قۆناغى خۆیدا ئەنجام دەدرێت و ئەنجامدانى ت��اق��ی��ک��ردن��ەوەک��ان��ى ب��ەک��ەل��ۆری

دوانەکەوتووە.

لیستى ئ��ەن��دام��ى ئەمین، مەجید برایەتى نەینەوا لە دیدارێکى تایبەتى دەکات بەوە ئاماژە دا ~بۆ برایەتى لیستى »گەڕاندنەوەى هیچ نەینەوا پارێزگاى ئەنجومەنى و جێبەجێکردن بە پەیوەندیەکى 140ەوە م��ادەى جێبەجێنەکردنى

نییە«.»هیچ دەکات ئەوە بۆ هێما ناوبراو پارێزگاى لە پێشمەرگە هێزێکى

نەینەوا نییە«.لیستى ئ��ەن��دام��ى ئەمین، مەجید ب��رای��ەت��ى ن��ەی��ن��ەوا ب��ە ~

مادەیەکى 140 ڕاگ��ەی��ان��د:م��ادەى مادەیەکى هەر وەک و دەستووریە بەپێى ع��ێ��راق ن��وێ��ى دەس��ت��وورى ی��اس��اک��ان��ى ن��وێ��ى ع��ێ��راق دەب��ێ��ت جێبەجێکردنى بکرێت جێبەجى ئەرکى ریانەش دەستوو مافە ئەو فیدڕاڵى حکومەتى و پەرلەمانتاران ماددەیە ئەو جێبەجێکردنى عێراقە. لەدەسەاڵتى ئەنجومەنى پارێزگاکاندا گەڕاندنەوەمان بە سەبارەت نییە، نەینەوا پارێزگاى ئەنجومەنى بۆ جێبەجێکردن بە پەیوەندیەکى هیچ 140ەوە مادەى جێبەجێنەکردنى و

نییە.وت��ی��ش��ى »ت���اک���ە گ��رن��ت��ی��ەک بۆ

140 م�����ادەى ج��ێ��ب��ەج��ێ��ک��ردن��ى دەستوورى هەمیشەى عێراقە، لەهیچ ئ��ەوەى ب��ۆ ناپاڕێینەوە الیەنێک

مادەى 140 جێبەجێبکرێت«. برایەتى لیستى ئ��ەن��دام��ەى ئ��ەو کرد ئ���ەوە ب��ۆ هێماى ن��ەی��ن��ەواو پارتە بارەگاى پاسەوانى لە جگە هێزێکى هیچ ک��ورد سیاسیەکانى نەینەوا پارێزگاى لە پێشمەرگە کوردیش سیاسیەکانى پارتە نییە، پاسەوانیان بارەگاو خۆیانە مافى هەبێت لەهەموو پارێزگاکانى واڵتدا، نیزامیە هێزێکى پێشمەرگە هێزى نێو نەخستۆتە دەستى هەرگیز و

کاروبارى پارێزگاى نەینەواوە. «6

بەڕێوەبەرى مەحەمەد، بەختیار ڕاگەیاندى بەڕێوەبەرایەتى هاتوچۆى تایبەتى دی��دارێ��ک��ى ل��ە سلێمانى ~ دا ئاماژە بۆ ئەوە دەکات بوندایە، زیاد لە ئۆتۆمبیل »ڕێژەى چاودیرى کامێراى پەنجا داواى

ترمان کردووە«.»لە دەک��ات ئ��ەوە بۆ هێما ناوبراو دەوروب��ەرى و سلێمانى پارێزگاى دەکرێت مەزەندە ئۆتۆمبیل ڕێژەى

بە )350(هەزار ئۆتۆمبیل«.

بەڕێوەبەرى مەحەمەد، بەختیار ڕاگەیاندى بەڕێوەبەرایەتى هاتوچۆى ڕاگەیاند ~ بە سلێمانى نرخیان ساڵە چەند غ��ەرام��ەک��ان ئ��ەوە ئەنجامەکانى ب���ووە، ک��ەم کەس )278( ڕاب��ردوو ساڵى بووە گیانیان لەدەست داوە بە کارەساتى زیاد غ��ەرام��ە کاتێک ئۆتۆمۆبیل، ئەوەى ترسى لە شۆفێر دەکەیت، ئیلتیزام ن���ەدات زۆرە پ��ارە ئ��ەو

دەکات.یەک ل��ە ج���اران وتیشى ن��اوب��راو تا دادەنرا چاودێرى کامێراى شوێن

مەسافەیەکى زۆر کامێرا دانەدەنرا، داواى پەنجا کامێراى ترمان کردووە بۆ کۆنترۆڵ کردنی ڕێگا وبانەکان .

ب�����ەڕێ�����وەب�����ەرى ڕاگ����ەی����ان����دى سلێمانى هاتوچۆى بەڕێوەبەرایەتى ئاماژەى بەوەشکرد کاتێک کە ڕێژەى ئۆتۆمبیل زۆر دەبێت ماناى ئەوە نییە کە ڕێژەى ڕووداو زۆر دەبێت، ئەوە ڕێژەى کاتێک جیاوازن، شتى دوو ئۆتۆمبیل زۆر دەبێت قەرەباڵغى زۆر دەبێت و ژینگە پیس دەبێت، بەاڵم پەیوەست نییە بەڕێژەى ڕووداوەکانى

هاتوچۆوە. «6

میسال ئالوسى، سەرۆکى حزبى ئومەى عێراقى:

پێویستە عێراق ببێتە واڵتێکی کۆنفیدڕاڵى

بەڕێوەبەری گشتی پەروەردەی گەرمیان:بۆ ئەم ساڵى خوێندن دەنمرەى قۆناغى دەى ئامادەیى ئەژمار دەکرێت

مەجید ئەمین، ئەندامى لیستى برایەتى نەینەوا:

هێزى پێشمەرگە لە پارێزگاى نەینەوا نییە

بەڕێوەبەرى ڕاگەیاندى بەڕێوەبەرایەتى هاتوچۆى سلێمانى:

کاتێک کە ڕێژەى ئۆتۆمبیل زۆر دەبێت ماناى ئەوە نییە ڕێژەى ڕووداو زۆر دەبێت

تایبەت بە ~

تایبەت بە ~

تایبەت بە ~

تایبەت بە ~

www.jamawarnews.com هەواڵ و ڕاپۆرت2 سێشەممە 2012/04/10 ● ساڵی 31 ● ژماره 697

بەڕێز محەمەدى حاجى مەحمود سەردانى بزووتنەوەى خوێندکاران و ڕێکخراوى الوانى کوردستانى کرد

به ڕێز محه مه دى حاجى مه حمود په یامێکى پیرۆزبایى ئاراسته ى بزووتنه وه ى خوێندکاران کوردستان کرد

29هەمین ساڵیادی دامەزراندنی هەر دوو ڕێکخراوی بزووتنەوەی خوێندکارانی کوردستان و ڕێکخراوی الوانی کوردستان بەرز ڕاگیرا

به ڕێز محه مه دى حاجى مه حمود په یامێکى پیرۆزبایى ئاراسته ى ڕیکخراوى الوانى کوردستان کرد

به یاننامه ى بزوتنه وه ى خوێندکارانى کوردستان له یادى 29 ساڵه ى دامه زراندنیدا

ش��ارى ل��ە 2012/4/4 ڕێ��ک��ەوت��ى حاجى محەمەدى بەڕێز سلێمانى مەحمود بەجیا سەردانى هەریەک لە کوردستان خوێندکارانى بزووتنەوەى کوردستانى الوان���ى ڕێ��ک��خ��راوى و ئەندامانى سکرتێرو لەالیەن ک��ردو پێشوازى ڕێ��ک��خ��راوەک��ەوە ه���ەردوو بەڕێز س��ەردان��ان��ەدا ل��ەو ل��ێ��ک��را. وێ��ڕاى مەحمود حاجى محەمەدى خۆى پیرۆزبایى پەیامى گەیاندنى بزووتنەوەى ئەندامانى سکرتێرو بە خوێندکاران و ڕێکخراوى الوان هەوڵ و کۆشش و ماندووبوونەکانى هەردوو

ڕێکخراوەکەى لە شۆڕشى ڕزگاریخوازى هاوشانى نرخان ب��ەرز گەلەکەمان توێژە جیاوازەکانى و سەرجەم چین خەباتى کوردستان، هەرێمى ترى ڕێکخراوەکەشى ه���ەردوو م��ەدەن��ى مافەکانى لە داکۆکیکردن لەپێناوى بە هەوڵدان و الوان و خوێندکاران و کوردستان کۆمەڵگاى پێشخستنى جومگە پێگەو کردنى بەدیموکراتیزە سەرەکییەکانى هەرێمى کوردستان بە مەدەنیانەى گرنگى خەباتى خالێکى کرد. وەس��ف ڕێکخراوەکە ه��ەردوو بەڕێزیان س��ەردان��ان��ەدا ل��ەو ه��ەر

و الوان ڕێکخراوى خواست هیواى بزووتنەوەى خوێندکارانى کوردستان ب������ەردەوام ب��ن ل��ە ک��ارک��ردن��ی��ان ژیانێکى دەستەبەرکردنى لەپێناو الوان بۆ شایستەتر دیموکراسیانەى دەستەبەرکردنى و خوێندکاران و بۆ هەوڵدان و مافەکانیان ت��ەواوى بەدیهێنانى داهێنان و گەشەسەندنى زیاتر بۆ نەوەى نوێ، لەو ڕووەشەوە پشتگیرى و پشتیوانى خۆى وحزبى کوردستانى دیموکراتى سۆسیالیست ب��ۆ ب��زووت��ن��ەوەى خ��وێ��ن��دک��اران و

ڕێکخراوى الوان دووپاتکردەوە.

به ڕێز محه مه دى حاجى مه حمود به بۆنه ى 29 ساڵه دامه زراندنیانه وه ج���ی���اوازدا پ��ه ی��ام��ى دوو ل���ه بزووتنه وه ى ئاراسته ى پیرۆزبایى خ��وێ��ن��دک��اران��ى ک��وردس��ت��ان و کوردستان الوان���ى رێ��ک��خ��راوى ده قى خ��واره وه ئه مانه ى ک��رد،

په یامه کانه :

به ڕێزان سکرتێرو ئه ندامانى بزووتنه وه ى خوێندکارانى

کوردستانس��اڵ��ه ى 29 ی���ادى ب��ه ب��ۆن��ه ى دام����ه زران����دن����ى ڕێ���ک���خ���راوه )بزووتنه وه ى تێکۆشه ره که تان خ��وێ��ن��دک��اران��ى ک��وردس��ت��ان( چه پکه جوانترین و گه رمترین پێشکه ش پیرۆزباییتان گوڵى برشتى پ��ڕ ده س��ت��ى و ده ک���ه م به رهه م و ماندووبوونتان ده گوشم

نوێى س��اڵ��ى ه���ی���واخ���وازم و به دیهێنه رى بزووتنه وه که تان خ���ه ون و خ��ول��ی��ا م��ه زن��ه ک��ان��ى و بێت کوردستان خوێندکارانى پێشکه وتنى و داهێنان ساڵى زی��ات��ر ب��ێ��ت ل��ه گ��ش��ت ب���واره

زانستییه کان.29 ساڵ له مه وبه رو له 1983/4/4 بزووتنه وه ى قه ندیل له بنارى دامه زراو خوێندکارانى کوردستان بزووتنه وه و گروپ شانبه شانى سه رده مه ئه و خوێندکارییه کانى رووب���ه رووى فیکر و ب��ه ق��ه ڵ��ه م زه نگى زه ب��رو و زوڵ��م و سته م داپ��ل��ۆس��ێ��ن��ه ران��ى گ��ه ل��ه ک��ه م��ان له گ��ه وره ى شانازى ب��ووی��ه وه و خۆى بۆ نه ته وه ییماندا دیرۆکى له و شه هیدانه ى ئه و کرد، تۆمار گه واهیده رى به خشى پێناوه شدا ئه و شانازیه مه زنه ى بزووتنه وه ى

کوردستانه . خوێندکارانى له ته مه نێک ی��ادک��ردن��ه وه ى خ���ه ب���ات ل���ه ک��ات��ێ��ک��دای��ه که و ناوچه که گ��ه وره گۆرانکارى کوردستانى هه رێمى و عێراق گۆڕانکارییه کانیش گرتۆته وه و ب��ه رده وام��ن، درێ��ژه دان��ت��ان به و بزووتنه وه ى گه وره یه ى کاروانه خ��وێ��ن��دک��اران��ى ک��وردس��ت��ان و به خش ئومێد رێ گرتوویه تیه بتوانن ئومێده وارم دڵخۆشکه ره ، زانستى گ���ه وره ى ده ستکه وتى و ببه خشن ئاینده ن��ه وه ى به خ��ه ب��ات��ى ق��ه ڵ��م��ت��ان ب����ه رده وام زیاترى خزمه تکردنى له بێت

خوێندکارانى کوردستان.دووباره پیرۆزباییتان لێده که م.

محه مه دى حاجى مه حمود 2012/4/3

ئه ندامانى سکرتێرو ب��ه ڕێ��زان ڕێکخراوى الوانى کوردستان

دامه زراندنى ساڵه ى 29 یادى له ڕێ��ک��خ��راوه ت��ێ��ک��ۆش��ه ره ک��ه ت��ان له کوردستان( الوانى )ڕێکخراوى ناخى دڵه وه جوانترین پیرۆزباییتان و خ��ه ب��ات��ى ده ک�����ه م ئ��اراس��ت��ه ده نرخێنم ب���ه رز ن��ه پ��س��اوه ت��ان بن ب�����ه رده وام ه���ی���واخ���وازم و به دیهێنانى زیاتر بۆ له کۆششتان و الوان داخ��وازی��ی��ه ک��ان��ى داواو گه یاندنى په یامى ئاشتى و پێکه وه

ژیان به ته واوى گه له که مان.دای��ن��ه م��ۆى گ��ه ن��ج��ان و الوان به دیهێنه رى و پێشکه وتنه کان

ب��ه ب��اوه ڕن به هێزو خ��ه ون��ه ک��ان��ن، و م��ان��دوو ن��ه ب��ووى رێ��ن، راب��ه رى قوربانییه کان و هێزى هه ڵسانه وه ن، ده ستکه وتى ل��ه پ��ڕه م��ێ��ژووی��ان بۆ ب��ه رده وام��ه خه باتیان گ��ه وره و ڕێکخراوى ئامانجه کان، به دیهێنانى یه کێکه ک��ه ک��وردس��ت��ان الوان���ى نه ناسه کانى ماندو رێکخراوه له له هه میشه راب���ردوو ساڵى 29له گۆرانکاریدایه و نوێبوونه وه و مه ده نیدا و شۆڕشگیڕى خه باتى مێژوویى هه یه و گه وره ى سه نگى پڕه له ده ستکه وت و قوربانیه کانى

زۆرن.ته مه نى نوێى ساڵى یادکردنه وه ى

ڕێ��ک��خ��راوى الوان����ى ک��وردس��ت��ان به دیموکراسی ل��ه گ��ه ڵ ه��اوک��ات��ه جومگه کانى ت�����ه واوى ک��ردن��ى له و نیشتیمان ل��ه حوکمڕانى گه وره دایه ، ئومێدى ساته وه ختى بۆیه هیواخوازم ئه م یاده ئامانجتان گه وره تر بکات و خزمه تتان فراوانتر، ده ستکه وتتان و رووناکتر هیواتان و بکات گه شه سه ندوتر مه زنترو ئاواته پێشه نگى داینه مۆو ببنه

گه له که مان. مێژینه کانى و ده که م لێ پیرۆزباییات دووباره

هه ر سه رکه وتوو سه ر فراز بن.محه مه دى حاجى مه حمود

2012/4/3

خوێندکارانى زانستخواز...مامۆستیانى تێکۆشه رەی...

تێده په ڕێت نۆساڵ و بیست ئه مڕۆ بزوتنه وه ى دام��ه زران��دن��ى س��ه ر ب��ه خوێندکارانى کوردستاندا ئه و ڕێکخراوه له 1983/4/4 له که تێشکۆه ره ى ڕێکخراوێکى وه ک قه ندیل ب��ن��ارى هزرێکى و به بیر شۆڕگیر مه ده نی کۆمه ڵێک ده ستى س��ه ر له نویوه هاته شۆڕشگێر خوێندکارى و الو پێشمه رگایه تى ، خه باتى دامه زراندن ل���ه ش���اخ و خ��ه ب��ات��ى م���ه ده ن���ى و دژى گرێدا پێکه و له شار دیموکراسى ئه و زوڵم و زۆره ى که ڕژێمى به عس له ئه نجامیدا به گه له که مان ده ره��ه ق و ئه نفال و جینوساید چوارچێوه ى کیماباران و زینده به چاڵ ، بۆ به ر په رچ بزوتنه وه ى سیاسه تانه ئه و دانه وه ى وه ک له شاخ کوردستان خوێندکارانى سیاسه تانه ئه و به رنگارى پێشمه رگه چه ندین پ��ێ��ن��اوه ش��دا ل��ه و ب��ون��ه وه مامۆستا شه هید وه ک داوه قوربانى سکرتاریه تى یه که مین که س��ه الح ڕێ��ک��خ��راو ک���ه ب����ووه س��وم��ب��ول��ى له شاریش و به رخۆدان و قوربانیدان کارى به رده وامى به ڕێکخراوه ئه م جه ماوه رو وشیارکردنه وه ى بۆ ده کرد

ئاشانکردنیان به مافه کانیان.به هارى مه زنه که ى ڕاپه ڕینه له دواى خوێندکارانى ب��زوت��ن��ه وه ى 1991ڕێ��ک��خ��راوێ��ک��ى وه ک ک��وردس��ت��ان سه ربه رنامه و ل��ه پێشکه وتنخواز بۆ ک��اری��ک��ردوه ن���وێ میتۆدێکى ب��ه دی��ه��ێ��ن��ان��ى خ��واس��ت��ه م��ه ده ن��ی و خ��وێ��ن��دک��اران زانستیه کانى و ده سته به رکردنى زه مینه یه کى مۆدێرین و زانستیدا و پ���ه روه رده ب��وارى له سیسته مى بنه ماکانى په ره پێدانى هه رێمى له هاوچه رخ پ��ه روه رده ی��ی به ئاستى س��ه ر له ، کوردستاندا ناوه نده کانى دیموکراتیزه کردنى بزوتنه وه ى وهه ڵبژاردنه کان خوێندن کاراو ڕۆڵى کوردستان خوێندکارانى به رچاوى هه بووه له سه رکه وتنى ئه و

ڕێژه یه کى توانیویه تى هه ڵبژاردنانه دا به رچاوه له ده نگه کان و نوێنه رایه تى له ناوه نده کانى خوێندا به ده ستبهێنێت خاوه ن ڕێکخراوێکى وه ک هه رده م و بۆ ک��اری��ک��ردووه ت��ای��ب��ه ت پێگه ى نێوان له ئاهه نگى هام دروستکردنى خۆیداو هاوپیشه ی ڕێکخراوه کانى کارایه کى چاالک بووه له فیدراسیونى ڕیکخراوه کانى خوێندکاران و قوتابیان

لیژنه ى هاریکارى ڕێکخراوه کاندا .خوێندکارانى پێشکه وتن خواز...

29 ی��ادى سه روبه ندى له ئێستاش تێکۆشه ره که تان ڕێکخراوه ساڵه ى کوردستان خوێندکارانى بزوتنه وه ى هه نگاو پێنجه مى کۆنگره ى ب��ه ره و هێزوتواناکانى سه رجه م و ده نێت خۆى ده خاته گه ڕ به ئاراسته ى دانانى هێڵى گشتى نوێ کارکردن و پرۆژه وى له گۆڕانکارى مه به ستى به گونجاو کاری ژیانى الیه نه کانى س��ه رج��ه م ڕێکخراوه یدا به ئاراسته ى به هێزکردنى خوێندکاران زانستیه کانى ت��وان��ا وگ��ه ش��ه پ��ێ��دان��ى الی��ه ن��ى م���رۆى و زانستى ب��واره ک��ان��ى پ��ه ره پ��ێ��دان��ى و خوێندا ناوه نده کانى له خویندن فه رهه مکردنى پێداویسته کانى خویندن گ��وزران��ى و ژی���ان باشترکردنى و له وه رگ��رت��ن س��ود و خوێندکاران ته کنه لۆژیا له ناوه نده کانى خوێندن و دروستکردنى ئینتما له الى خوێندکاران نیشتمان و خ��اک خوشه ویستى و هه رێمى ژی��ن��گ��ه ى پاکڕاگرتنى و

کوردستان .

خوێندکارانى بزوتنه وه ى ه���ه رده م کوردستان ڕۆڵ و ئه رکى مامۆستایانى وایه پێی گرتوه به رچاو له به ڕێزه و ماموستایان و خوێندکاران و پروگرام کۆڵه که یى خویندن سیسته مى و بونیاتنانى کۆمه ڵگه یه کى پیشکه وتو مۆدێرن بۆ هه وڵدان سه رده میانه ن. سیسته مى هاوشانکردنى و ک��ردن خوێندن پڕۆگرامه کانى و پ��ه روه رده زانکۆو و خوێندن ناوه نده کانى له زی��ات��رى پێویستى په یمانگاکان به ئه رک و ماندو بونى ئێوه ى مه زن هه یه ، پێمان وایه هێشتا له سه ره تاى رێگه داین و ده بێت هه وڵى زیاتر بدرێت بۆ هاوچه رخ کردنى خوێندن، وه ئه رکى خوێندکارانه ڕێکخراوه کانى سه رجه م په یوه ندى دى هێنانه بۆ بکه ن کار و خوێندکاران نێوان له ته ندروست

مامۆستایاندا. خوێندکارانى زانستخواز....

کوردستان خوێندکارانى بزوتنه وه ى ده کاته وه جه خت پیرۆزه دا بۆنه له م ده بێت سه رسه خت داکۆیکارێکى که ئه و بۆ خوێندکاران مافه کانى له رێکخراوه یى به کارى درێژه مه به سته زیاتر خوێندکاران تا ده دات خۆى مێژوى و ئ��ه رک به بکاته وه ئاشنا ونه ته وه یه کان وخۆشه ویستى نیشتمان وئاوه دانکردنه وه ى کوردستان بۆئه وه ى جڵه وى تاکو کارابکه ن به شداریه کى بگرنه پێشکه وتنه کان و گۆانکارى ئه ستۆ له بریاره چاره نوس سازه کاندا به شداربن و هه موو الیه ک کار بکه ین به ئارسته ى هێنانه کایه ى ئاینده یه کى

گه ش بۆ گه له که مان .

به رزو پیروز بێت 4/4 ساڵیادى دامه زراندنى بزوتنه وه ى خوێندکارانى کوردستان

شه کاوه بێت ئااڵى زانست_ مه ده نیه ت_ داهێنان

نه مرى و سه ربه رزى بۆ شه هیدان...مه کته بى سکرتاریه ت

2012/4/4

به یاننامه ی ڕێکخراوی الوانی کوردستان له یادی 29 ساڵه ی دامه زراندنیدا

الوانى پێشکه وتنخواز...له ئێستاو به ر ساڵ )29(سه ختى ل��ه ڕۆژگ��ارێ��ک��ى خ��ه ب��ات��ى ڕزگ��اری��خ��وازى گ���ه ل���ى ک���������ورددا ل��ه )ڕێکخراوى 1983/4/4مۆمى کوردستان( الوانى دامه زراندنى خۆى له بنارى داگیرساند قه ندیل چیاى ل��ه س��ه رده س��ت��ى چ��ه ن��د به نیشتمانپه روه ر الوێکى بیرو هزرێکى نوێ له سه ر ستراتیژى به رنامه یه کى خه باتى دای���ه ده س��ت��ى ، مه ده نى و ڕێکخراوه ى تائێستا کاته وه له و هه ر کارو ڕۆژ تیشکى وه ک ئه م چاالکى و پڕۆژه کانى شارو سه رجه م ڕێکخراوه

گرته وه و کوردستانى شارۆچکه کانى جیاکان جیا ئاسته سه ر له توانى

خزمه تێکى به رچاو به الوان بکات .)ڕێ��ک��خ��راوى الوان���ى ک��وردس��ت��ان(ته مه نیدا س��اڵ��ه ى 29 م���اوه ى ل��ه گۆڕان سه رجه م له گه ڵ توانیویه تى بگونجێنێت خۆى پێشهاته کاندا و ساڵى ڕاپه ڕینى دواى به تایبه تى 1991 که کارى ڕێکخراوه ى له هه رێمى کوردستاندا پێنایه قۆناغێکى نوێوه و ده رگ��ا داخ��راوه ک��ان ب��ه ڕوى الوان��ى تایبه تى به ک��ران��ه وه کوردستاندا له که گه وره یه ى گۆڕانکاریه ئه و به عسه وه ڕژێمى ڕووخانى سایه ى ئه رکى گرته وه کوردستانى هه رێمى ڕێکخراوه کان له خه باتى شۆڕشگێڕى گ������ۆڕدرا ب���ۆ ب��ه م��ه ده ن��ی��ک��ردن��ى گه شه سه ندنى و ئازادى ، کۆمه ڵگا کوردستان هه رێمى له دیموکراسى

کرد زۆرتر ڕێکخراوه کانى کارى دا به خزمه ت زۆرترین بتوانن تاوه کو ڕێگاى له ، بکه ن الوان و گه نجان گونجاوى شیاوو پ��رۆژه ى به رنامه و به هاوبه شى یان به ته نها چ هه بێت و الوان ڕێ��ک��خ��راوه ک��ان��ى ل��ه ک��ه ڵ گه نجانى کوردستان تاوه کو الیه نێکى ئه و س��ه ر ب��ۆ فشاربێت به هێزى به رپرسیارن که الیه نانه ى ده زگ��او

له دابینکردنى مافه کانى گه نجان .الوانى ئازیز ...

ڕێ��ک��خ��راوى الوان����ى ک��وردس��ت��ان ب���ۆ پ��ێ��ش��خ��س��ت��ن��ى گ���ه ن���ج���ان و ده وڵ���ه م���ه ن���دک���ردن���ی���ان ب��ه ب��ی��رى سه رده میانه تاوه کو خزمه تى زیاترى له ڕێگه ى هه وڵیداوه بکه ن کۆمه ڵگه ک���ردن���ه وه ى خ��ول��ى ج���ۆراوج���ۆرو تایبه ته وه سود به گه نجانى کوردستان ب��ه ش��دارى ه��ه رب��ۆی��ه ، بگه یه نێت ده ستکه وتانه ى له و هه بووه کاراى

ک��ه ئ��ه م��ڕۆ ب��ه ده س��ت��ه��ات��وون یاده ئ��ه م له کاتێکدا .ئێمه و پشتیوانى ڕاده گ��ری��ن ب��ه رز پشتگیرى هه موو داوا ڕه واکانى و ده ک��ه ی��ن گه نجان و الوان گه نجێکى الوو هه موو ده نگى ده نگى به کوردستانه ئ��ه م دڵنیایان و ده زانین خۆمان ده بینه هه میشه ده که ینه وه ده سته به رکردنى ب��ۆ ف��ش��ار خ��واس��ت��ه ک��ان��ی��ان ل��ه ه��ه م��ان پارێزه رى به خۆمان کاتیشدا ه���ه م���وو ئ����ه و ئ�������ازادى و ده ستکه وتانه و دیموکراسى له سایه یدا ئه مڕۆ که ده زانین به ب��اش تاڕاده یه کى الوان

مافه کانیان گه شتوون .الوانى خۆشه ویست ...

کوردستان الوان��ى ڕێکخراوى جه ختده کاته وه پیرۆزه دا یاده له م که هه رده م به رده وام ده بێت له کارى ڕێکخراوه یی و پێشکه شکردنى پرۆژه ى نوێ به مه به ستى خزمه تکردنى زیاتر به الوان و داکۆیکردن له مافه کانیان و سود وه رگرتن له به هره و تواناکانیان پێناو له وه گه رخستنیان و الوان و و کوردستاندا ئاوه دانکردنه وه ى له ناوه نده کانى پێکردنیان به شداری بڕیاردان هه وڵدان بۆ باشکردنى ژیان فه راهه مکردنى و الوان گوزه رانى و

پێداویستیه کانیان.

سه رکه وتووبێت کارو خه باتىڕێکخراوه یى

پیرۆزبێت ساڵیادى دامه زراندنى )ڕێکخراوى الوانى کوردستان(

ڕێکخراوى الوانى کوردستان2012/4/4

سێشەممە 2012/04/10 ● ساڵی 31 ● ژماره 697 3 www.jamawarnews.comدیدار

*ب���ڕی���ارە ئ���ەم���ڕۆ پ��ەرل��ەم��ان��ى کوردستان کۆبێتەوە لەسەر پەسەند

کردنى یاساى لێبوردنى گشتى؟ئ��ەم��ڕۆ پ��ەرل��ەم��ان��ى ک��وردس��ت��ان و تاوتوێکردن بۆ کۆدەبێتەوە لێبوردنى بڕیاردان لەسەر پڕۆژەى پێشتر هەفتەیەک چەند گشتى خراوەتە بەرنامەى کارەوە بڕیاریش بەشێوەیەکى دانیشتنەکان دراوە تەنها بەڕێوەبچێت،ئەمڕۆ داخراو یاساکە پ��ڕۆژە لەسەر دەن��گ��دان

دەدرێت.

پەرلەمان کۆبونەوەى *ئەمڕۆش بە داخراوى بەڕێوە دەچێت؟

کۆبونەوەکە کۆبونەوەیەکى داخراو دەبێت، چونکە ئەو ڕاپۆرتەش کە کردووە ئامادەی یاساى لیژنەى گفتوگۆکان دەرئ��ەن��ج��ام��ى ل��ە جیاوازە، بۆچوونى بیرو چەندین بڕگە بە بڕگە دەک��ات پێویست ڕەزامەندى تا دەنگدانەوە بخرێتە

ئەندامانى پەرلەمان وەربگرێت.*ب��ی��ان��وەک��ە ئ���ەوە ئ��ەم پ��ڕۆژەی��ە پەیوەندى بە بەشێک لە خەڵکەوە

هەیە؟ب��ەڵ��ێ، ل��ەب��ەر ئ���ەوە پ��ڕۆژەک��ە پێویستى گرنگە پ��ڕۆژەی��ەک��ى

تێدا زۆرى وردەک��ارى هەیە بەوە و چین ب��ە پ��ەی��وەن��دى هەبێت، توێژێکى دیاریکراوە هەیە، بۆیە وا باشترە کۆبونەوەکانى پەرلەمان بە شێوەیەکى نهێنى ئەنجام بدرێت تا بتوانرێت یاسایەکى لێ دەربهێنرێت سودمەند بێت بۆ زۆرترین ژمارەى گرتوخانەکانى نێو س��زادراوان��ى لەساڵى ک��وردس��ت��ان، ه��ەرێ��م��ى 2007وە تا ئێستا لێبوردنى گشتى وایە باوەڕمان بۆیە دەرنەچووە، بەر سزادراوان لە زۆر ژمارەیەکى

لێبوردنى گشتى بکەون.*پ��ێ��ش��ن��ی��ار ک����راوە ئ���ەم پ���ڕۆژە کە ن��ەگ��رێ��ت��ەوە ئ��ەوان��ە یاسایە

ئافرەتان کوشتنى بە تاوانبارن و تاوانبارن بە تیرۆر تا چەندە

ئەمە ڕاستە؟ل���ەب���ەرئ���ەوە ک���ۆب���ون���ەوەک���ان ناکرێت بوون داخراو کۆبونەوەى گفتوگۆکانى وردەک����ارى ئێمە یاساى پ��ڕۆژە لەسەر قسەکردن بۆ پەسەندکردنەکەى پێش گشتى لەبەر بکەین ئاشکراى گشتى ڕاى

ئەوە هێشتا پەسەند نەکراوە.یاسایەکى پ����ڕۆژە ه���ەر *وەک ئ��اراس��ت��ەى گشتى لێبوردنى ت��ر بۆ دەکرێت هەرێم سەرۆکایەتى

پەسەندکردنى؟بەڵێ، دەنێردرێت بۆ سەرۆکایەتى

هەرێم.تر لێبوردنێکى پ��ێ��ش��وودا *ل��ە هەبوو بە تایبەتى ڕێکخراوەکانى ئ���اف���رەت���ان���ى ل����ە ک���وردس���ت���ان ن��ی��گ��ەران ک���رد ت��ا چ��ەن��دە ڕاى ئ��ەو ڕێ��ک��خ��راوان��ەت��ان ب��ە هەند

وەرگرتووە؟سەرۆکى تایبەتەکەى لێبوردەنە هەرێمى کوردستان بوو لە چەژنى دەری��ک��رد 2010 ساڵى قوربانى چەند سزادراوێک لە گرتوخانەکانى کۆمەاڵیەتى چاکسازییەکانى سودمەند بوون لێى بەاڵم ژمارەیەک لە سزادراوان مەشمول نەبوون بەو

هەمان ئەوە سەربارى لێبوردنە، هەبوو کەیان دۆسێکانى مەرجى دۆسییە هەمان بە هاوەاڵنیان کە بەهۆى ب���ەاڵم ک��راب��وون، ئ���ازاد لە ئیدارییەوە گرفتى هەندێگ بەردەست دۆسییەکانیان کاتانەدا بۆ نەتوانراوە کێشەکانیان نەبوون گلەیى ڕاستە بکرێتەوە، یەک الی و ناڕازاییەکى زۆرى بەدواى خۆیدا هێنا، بەاڵم لەم پڕۆژە نوێیەى کە هاتووە بە جۆرێک ڕێکخراوە ئەوەى بەر پێشتر نەکردبێت شمولى

نەکەوتووە، تایبەت لێبوردنى ئەم نێو ل��ە گشتى لێبوردنى کراوەتەوە بۆ پڕۆژەیەدا جێگەیان ئێمە بێگومان دەگرێتەوە ئەوان هەند بە الیەکمان هەموو ڕاى لە زیاتر پڕۆژەکە وەرگرتووە،دیار ساڵێکە لە پەرلەمانە، بەاڵم لەبەر حەساسانە زۆر بابەتەکە گرنگى زۆر ک��ردووە لەگەڵ مامەڵەمان ک��ۆب��ون��ەوەم��ان ل��ەس��ەر ک��ردووە، ئ��ەم��ڕۆ ل��ە ڕێ��گ��اى دەن��گ��دان��ەوە

یەکالى دەکرێتەوە.

بەفرین حسێن، بڕیاردەری لیژنەی مافی مرۆڤ لەپەرلەمانی کوردستان:

بڕیارە ئەمڕۆ پەرلەمانی کوردستان دەنگ لەسەر پرۆژە یاسای لێبوردنی گشتی بدات

دیمانە: ~

ب��ەف��ری��ن ح��س��ێ��ن،ب��ڕی��اردەرى لیژنەى مافى مرۆڤ لە پەرلەمانى تایبەتى دیدارێکى لە کوردستان ~ دا ئاماژە بەوە دەکات گشتى لێبوردنى یاساى »پ��ڕۆژە پێویستى گرنگە، پ��ڕۆژەی��ەک��ى تێدا زۆرى وردەکارى هەیە بەوە و چین بە پەیوەندى هەبێت،

توێژێکى دیاریکراوە هەیە«.دەکات ئ��ەوە بۆ هێما ناوبراو ئێستا ت��ا 2007وە »ل��ەس��اڵ��ى

لێبوردنى گشتى دەرنەچووە«.

لێبوردەنە تایبەتەکەى سەرۆکى هەرێمى کوردستان کە لە چەژنى قوربانى ساڵى 2010 دەریکرد چەند سزادراوێک لە چاکسازییەکانى کۆمەاڵیەتى سودمەند بوون لێى

ئیدارەى ئێستاى ئەمەریکا وەکو کەل و پەلێک

بازرگانى بە عێراقەوە دەکات

* چۆن دەڕوانیتە کێشە ناکۆکیەکانى نێوان کوتلە سیاسیەکان و بارودۆخەکە

بەرەو چ ئاڕاستەیەکدا دەڕوات؟ لەوباوەڕەدام کە گرنگترین ناکۆکى و ئێمە کە ئەوەیە کێشەکان ناوەڕۆکى نازانین یان ڕێنەکەوتوین ئێستا تا چیە، عێراق دەوڵ��ەت��ى ناسنامەى فیدڕاڵى دەوڵ��ەت��ى دەڵێن هەندێک دەوڵ��ەت��ى دەڵ��ێ��ن ت��ر هەندێکى و بەاڵم نوێ، عێراقى یان دیموکراسى عێراق دەوڵەتى ئەوەیە پرسیارەکە پێناسەى و شێواز دەوڵەتێکە چ چین میکانیزمەکانى و دەوڵەتە ئەو هەڵەکانى نەکەوینەوە ئ��ەوەى بۆ ئێمە ب��ەداخ��ەوە ب��ەاڵم پێشومان، پێناسەیەدا ئ��ەو دی��اری��ک��ردن��ى ل��ە بۆ ئێمە پێویستە دوری���ن، هێشتا ع��ێ��راق، ن��وێ��ى دەوڵ��ەت��ى ناسینى کە ک��ۆن م��ێ��ژووى ب��ۆ بگەڕێینەوە لەدواى فیدراڵییە. دەوڵەتى ئەویش شۆڕشى 14ى تەمووزى ساڵى 1958 بۆ دەوڵەتى عێراق وەک پێناسەیەک پێکهاتەکانى عێراق لەپاڵ ئەرکەکاندا دیاریکران بەو شێوەیەى کە عێراق لە کورد و عەرەب پێکهاتووە و هەموویان مافیان یەک وەک نوێدا عێراقى لە عێراق دەوڵ��ەت��ى پێکەوە و هەیە ئێستادا لە ئێمە ب��ەاڵم پێکدێنن،

کار و پێناسە ئەو نەگەیشنووینەتە لەسەر کردنى ئیسالمیەکان گرنگى بەو و کوردە کورد کە دەدەن ڕاستیانە مەسیحى مەسیحیە و تورک تورکمانە. تایفیەکان ئەو ڕاستیانە نازانن و کارى ڕاستیە ئەو چونکە ناکەن، لەسەر و مەزهەبگەرایى بیرى پێچەوانەى بۆیە ئەوانە. سیاسیانەى تێڕوانینى لە باس دەس��ەاڵت��دار الیەنى کاتێک لە پێویستە دەک���ات دیموکراسى و تێبگا عێراق دەوڵەتى ناسنامەى

واى تێدا ببینن ئەمە خاڵى یەکەم.دووەم تەنها دیموکراسى لە هەڵبژاردندا ئەسەدیش ح��اف��ز و س���ەدام نییە دیموکراسى دەک��رد هەڵبژاردنیان و ن��ەزاه��ە بنەماکانى ل��ە بریتیە و ڕادەرب��ڕی��ن ئ��ازادى و شەفافیەت ڕاگەیاندنى ئازاد. لێرەشەوە بڕوابوون دەسەاڵتەکانى ج��ی��اک��ردن��ەوەى ب��ە دادوەرى و یاسادانان و جێبەجێکردن، ئێستاى دەوڵەتى لە ئەمانە هەموو وەئەگەر هەشبن نییە بوونى عێراقدا تێدایە گ���ەورەى کێشەى بێگومان و پ��ێ��چ��ەوان��ەى ڕاس��ت��ی��ەک��ان ک��ارى و گەورەتر کێشەى بۆیە پێدەکرێت. تێنەگەیشتنە عێراق مەترسیدارتیى دەوڵەتى ڕاستەقینەى ناسنامەى لە عێراق. کەئەمەش وا دەکات کێشەکان کێشەکان دەک��ات وا بن، ب���ەردەوام بۆ کەلێن ببنە و پەرەبستێنن ناحەزانى و تێرۆرستان دزەک��ردن��ى ئێمە ک��ە سیاسیەى پ��ڕۆس��ە ئ��ەم لە من بەرین. بەڕێوەى دەمانەوێت و خۆشەویستیەوە دڵسۆزى ڕوانگەى عێراق گەالنى عێراق دەوڵ��ەت��ى بۆ کۆنفیدڕاڵى دەوڵەتێکى دەکەم داوا خ��ۆم��ان ئیتر ب��ا داب��م��ەزرێ��ن��ی��ن، و شیعە و سوننە لەدەستەواژەکانى کورد دوربخەینەوە و ئەوەندە ئازارى

یەکتر نەدەین.دەستوورێک لەسەر عێراقیەکان *پابەند پێویستە ک��ە ڕێ��ک��ەوت��ون بە کوتلەکان زۆرب���ەى ب���ەاڵم ب��ن، دەکەن کار دەس��ت��وورەوە پێچەوانەى پێشێل دەستوورە ئەو بەندەکانى و دەکەن، کێ بەرپرسە لە پێشێلکردنى

دەستوور؟ بنەماکانى بە بڕواى کە هەرکەسێک ڕۆشنبیریەکى و نەبێت دەس��ت��وور بڕواى هەڵنەگرتبیت دیموکراسیانەى

ڕاستیەکەیە. ئەمە نییە، بەدەستوور وەزیرانى س��ەرۆک بۆ ڕێزمدا لەگەڵ دەستوور پێویستە دەڵێت عێراق تردا ڕۆژێکى لە بکرێتەوە هەموار دەستوور پابەندى پێویستە دەڵێت ئەوە دەگەیەنێت بن. ئەم هەڵوێستە ک���ە ئ����ەو دەی����ەوێ����ت دەس���ت���وور هەڵەو و ئەودابێت ل��ەب��ەرژەوەن��دى بپارێزرێت. ئ��ەو بەرژەوەندیەکانى دەستوور بنەماى سەرەکى و نەگۆڕە ئایا دەپرسم کۆمەڵگە. بنیاتنانى بۆ دەستوورى شێوازى دەوڵەتى عێراقى دەڵێم ترەوە لەالیەکى دیاریکردووە، شەریعەتین و ئیسالم پابەندى ئێمە کە داب��ڕێ��ژی��ن ی��اس��ای��ەک نابێت و بێت. ئیسالم شەریعەتى پێچەوانەى لەالیەکى ترەوە دەڵێن نابێت یاسایەک دیموکراسى پێچەوانەى کە دابڕێژین سیاسەتێکى ل��ەگ��ەڵ ئێمە ب��ێ��ت. هەڵەدا کار دەکەین قسە لەسەر یاسا

بێ دەکەین مەترسیدار ڕێسایەکى و بەاڵم تێبگەین، لەماناکانى ئ��ەوەى گەلى زۆرب��ەى و مسوڵمانین ئێمە لەگەڵ ب���ەاڵم مسوڵمانە، ع��ێ��راق ئەوەشدا مەسیحى و سابئى و یەزیدى ژیان لە تر ئەوانەى ناکرێت و هەیە بکەین بێبەش ژی��ان یاساکانى و کەواتە دەستوور مەرجێکى سەرەکیە بەاڵم کێشەکان، چارەسەرکردنى بۆ و بنوسێتەوە دەستوور دەبێت کێ لێبکات. دەبێت دیموکرات پارێزگارى نابێت ب��ک��ەن. ئ���ەوە خ���وازەک���ان و بنوسنەوە دەس��ت��وور کەسانێک بەرژەوەنیەکانى بۆ بکەن جێبەجێى داواکاریەکانى خۆیان کارى و خۆیان لەسەر بکەن، نموونەیەک دەهێنەمەوە لەئەڵمانیاى نازیدا دەستورو دروشم و ئااڵ و هەڵبژاردن هەبوو، هیتلەریش لە ڕێگەى هەڵبژاردنەوە هاتە سەرحوکم، دەس��ت گرتە ک��ەدەس��ەاڵت��ى ب��ەاڵم

دەوڵەتێکى و سوتاند دەس��ت��وورى ڕەگەز پەرستى نازى دامەزراند.

لە * بۆچى ئەمەریکا دوورە پەرێزە چارەسەرکردنى هەوڵى و کێشەکان و ن���ادات ع��ێ��راق ئێستاى ق��ەی��ران��ى کۆتایی ب��ۆ ب��خ��ەن��ەڕوو پ���ڕۆژەی���ەک هێنان بەو قەیرانەى ئێستاى عێراق؟

لەڕاستیدا ئەوە کە ئێستا لە عێراقدا فیدراڵى پێدەکەین ک��ارى و هەیە کە کۆنفیدراڵیە نیمچە بەڵکو نییە. شێوازى لەسەر کوردستان هەرێمى مافێکى ئەمەش دەڕوات کۆنفیدراڵى ڕەواى مافى و ک��ورد گەلى ڕەواى سیستمە کەبەو عێراقە. گەلى هەموو بەنسبەت ب��ەاڵم بکات. حوکمڕانى دەبینم جیاوازیەک من ئەمەریکاوە بۆش جۆرج سەرۆکایەتى لەسەردەمى ئۆباما. بارک ئێستاى سەرۆکایەتى و هەڵەکانیدا هەموو لەگەڵ بەداخەوە لە دیکتاتۆریەت توانى بۆش جۆرج عێراقدا لەناو ببات، بەاڵم لەدامەزراندنى عێراقدا لە دیموکراتسى دەوڵەتێکى سەرکەوتوو نەبوو. هۆکارەکەشى ئەوە بە عێراق سیاسیەکانى پارتە ب��وو پشتگیرى دەوروبەر و دەرەوە توانیان پارتە ئ��ەو ب��ن. چ��االک و پێبگەن بیروباوەڕێکى هەڵگرى سیاسیانەش ئەمە نین دیموکراسى ڕاستەقینەى ئۆباما ت��رەوە لەالیەکى لەالیەکەوە بەالیەوە هەیە بۆشى کوێرەى گرێ تازە تر دیکتاتۆریەکى نیە گرنگ ئەوەى هەڵبداتەوە. سەر عێراقدا لە لەئیدارەى سەرسوڕمانە جێگەى کە ئ��ەم��ەری��ک��ادا ئ���ەوەی���ە ک���ە ب��ۆش دیکتاتۆریەتى لەناوبرد، بەاڵم ئیدارەى کە ئ��ەوەى بەقەد ئەمەریکا ئێستاى دەس��ەاڵت��ى گەشەکردنى ب��ۆ ه��ەوڵ بۆ ه��ەوڵ ئ��ەوەن��دە دەدات ڕەه���اى پەرەپێدانى گەشەکردنى دیموکراسیەت کە خۆى ئەوەیە بۆ ئەمەش نادات. دوربخاتەوە. عێراق لەبەرپرسیارێتى بۆیە من لەوباوەڕەدام ئیدارەى ئێستاى ئەمەریکا وەکو کەل و پەلێک بازرگانى لەگەڵ بەتایبەتى دەکات عێراقەوە بە مەترسى ئەمەش دراوسێدا. واڵتانى لەسەر ئاسایش و ئارامى گەالنى عێراق

و ناوچەکەش دروست دەکات.پێکهاتەیەکى وەک ک���ورد ئ��ای��ا *س���ەرەک���ى ل��ە ع��ێ��راق��دا ئ����ەوەى کە لەسەرى بوو لە عێراقدا کردویەتى؟

لەهەزاران عێراق لە بەشێکە کورد ئەم ڕەس��ەن��ى نیشتەجێى س��اڵ��ەوە بەعەرەب شانازى خ��ۆم من واڵت��ەن بوونى خۆمەوە دەکەم، بەاڵم دەزانم کە لە ڕەسەنیان و کۆن مێژویەکى کورد عێراقدا هەبووە. کورد توانیان هاوکارى شارستانیەتى بنیاتنانى لە بکەن سەرەکى ڕۆڵ��ى توانیان ع��ێ��راق��داو ببینن لە چەسپاندنى ئەمن و ئاسایشدا خەڵکى لە دڵسۆزانەیان بەرگرى و کردووە، عێراقیەکان خوێنى و عێراق هەڵنەگرە. حاشا ڕاستیەکى ئەمە دیموکراسى دروشمى هەمیشە کورد بۆ عێراق بەرزکردۆتەوە بەو ئاڕاستەى داوە هەوڵیان و ک���ردووە خەباتى بەداخەوە ڕابگرن. عێراق هاوسەنگى یان بێت )سوننە سیاسیەکان پارتە و نییە پەیوەندیە بەو بڕوایان شیعە( بۆتە کە نابینێ مێژووە ئەو چاویان هۆى درەوست بوونى ئایندەیەکى گەش بۆ گەالنى عێراق ئەوان بڕوایان بەمافى نەتەوە نییە و لەوباوەڕەدان لەمەزهەب نامێنێت. بونى نەتەوە مافى ئایندا و کورد و سیاسەتمەدارانى کورد توانیان لە بگێڕن بەرچاو و گرنگ ڕۆڵێکى و ج��ی��اوازەک��ان الیەنە ک��ۆک��ردن��ەوەى ڕێکەوتنامەى هەولێریش دەستکەوتێکی نیشتمانى گەورە و سەرەتایەک بوو بۆ بەاڵم تازە، دامەزراندنى حکومەتێکى نەتەوەیەکە الیەنەکانى ئەوەى کەڕویدا و ه��اوک��ارى ب��ەو ن��ەب��وون پابەند تر دڵسۆزیەى کورد کە کردویەتى بۆ پێکەوە نوێ. عێراقێکى دروستکردنى و ژیان الیەنەکانى تر نەپابەندى دەستوورن و نەپابەندى ڕێکەوتنامەکان دەبن. بەڵکو تەنها لەسەر بڕوا هێنانە مەزهەبیەکانى خۆیان کاردەکان. ئەمەش واى کردووە لە ئیستادا نورى مالکى تاوانبار دەکەین کە ت��اک��ڕەوى ل��ەدەس��ەاڵت��دا دەک��ات تاک ک��ە نییە مالکى کەلەڕاستیدا ڕەوى دەکات بەڵکو ڕەوتێکى مەزهەب دەس��ەاڵت ئاڕاستەیە کەبەو گەرێتیە ک��ردووە واى ئەمەش بەڕێوە دەب��ات و نەبینن کورد ئیجابیانەى ڕۆڵى کە دیموکراسیانە مامەڵە نەکەن و ناوبەناو بە ئاڕاستەیەکى تاک ڕەوى هەنگاوبنێت، ب���ەاڵم ب��ەه��ۆى ف��ش��ارى ن��اوخ��ۆی��ى و دەرەکى بەرە و دواوە دەگەڕینەوە وەک ئەوەى دەبینین دەسەاڵتى زیاترى داوە

بەدەست پارێزگاکان.

میسال ئالوسى، سەرۆکى حزبى ئومەى عێراقى:

ک��ورد ه����ەوڵ��ی داوە ه��اوس��ەن��گ����ی ع��ێ��راق ڕاب��گ��رێ��تدیمانە: عومەر عەبدوڵاڵ

س��ەرۆک��ى ئ��ال��وس��ى، میسال حزبى ئومەى عێراقى لە دیدارێکى ئاماژە دا ~ تایبەتى ئێستاى »ئیدارەى دەک��ات بەوە پەلێک و ک��ەل وەک��و ئەمەریکا دەک��ات عێراقەوە بە بازرگانى بەتایبەتى لەگەڵ واڵتانى دراوسێدا. ئەمەش مەترسى لەسەر ئاسایش و ئارامى گەالنى عێراق و ناوچەکەش

دروست دەکات«.دەکات ئ��ەوە بۆ هێما ناوبراو »ک�����ورد ه��ەم��ی��ش��ە دروش��م��ى دیموکراسى بۆ عێراق بەرزکردۆتەوە و کردووە بەخەباتى ئاڕاستەى و عێراق هاوسەنگى داوە هەوڵیان

ڕابگرن«.

www.jamawarnews.com 4 سێشەممە 2012/04/10 ● ساڵی 31 ● ژماره 697

س���ااڵن���ە ل�����ە)4/14(ب�����ەوالوە ئەکولێنەوە،خەمەکان برینەکان وەبیردێنەوە، پەیمانەکانى خزمەت چەندبارەئەکرێنەوە، وەفادارى و ل��ەب��ی��رئ��ەب��رێ��ن��ەوە زوو ب����ەاڵم م��ەرگ��ەس��ات��ى ب��ەن��او ئ��ەن��ف��ال بوونەک سیاسى پرۆسەیەکى حیزبى س��ی��اس��ەت��ى ئ��ای��ی��ن��ى، بەشێوەیەک عەلمانى بەعسى تاوان کە دادەڕش��ت پیالنەکانى بەدروشمە دزێ��وەک��ان��ى وک���ارە وەک دادەپ��ۆش��ى، ئایینیەکان ئەنفال وشەڕى قادسیە وهێزەکانى بو قعقاع و وسعد بەدر بەناوى اکبر( بە)الله وهێرشەکانیشى لەبەرامبەردا بەاڵم دەدا، جۆش بەناوى خزمەتگوزاریەکانى کارە خ���ۆى وح��ی��زب��ەک��ەى ن��اودەن��ا، وەک)نەخۆشخانەى سەدام، شارى

هاوچەرخى سەدامى( لەگەڵ زۆرێک لەشەقام وشوێنە گشتیەکان، کە دەب��ووە دینەکە نێوەندەدا لەو قوربانیى. سورەتى ئەنفال باسى کوشتن وبڕین ناکات، بەڵکو باس لەدابەش کردنى ئەو ماڵ وسامانە زیادە دەکات کە پێشتر لەشەڕى دەستکەوتى ببوە بێباوەڕاندا کۆمەڵکوژى ن��ەک موسڵمانان، بێباوەڕان دژبە پاشان مرۆڤەکان میللەتێکى نەوەک دراوە، ئەنجام موسوڵمانى وەک کورد. لەبەرئەوە دروست نیە بەوتراژیدیایە بگوترێ بە ی��ان ئەوەدینە ی��ان ئەنفال بەدناوە بڵێى واژەک���ە دەستە ئەنفالەکان ئەمانە هیچیان دروست بەناو بگوترێ دەبێ بەڵکو نین، ئەنفال، چوون بەبەڵگەى ئەقڵى ونەقڵى نابێتە ئەنفال، وە ڕەوا نییە ئێمە قسەى دوژمنەکەمان دووبارە

بە سوکایەتى بکەینەوەوهەمان شەهیدە کانمان بکەینەوە، چونکە بووە سیاسى پرۆسەیەکى ئەوە بەناوى ئایینەوە بۆ لێدانى ئایین، ڕۆژگ��اردا هەندێ زۆرج��ارل��ە کە مێژوو خۆى دووبارە دەکاتەوە وە هەمان پیالن پراکتیزە دەکرێتەوە وناوى جۆراو جۆر. لەژێر دروشم ئەنفال بەناو ڕوفاتى هێنانەوەى لەگۆڕستانى وناشتنیان کراوەکان شایستەو مەراسیمى بە تایبەت خۆیەتى ج��ێ��گ��ەى ش���ک���ۆداردا پرسەو بەاڵم قابیلە، وزیاتریان سیاسى ئەوەندەى مەراسیمەکە وڕوکەش و بازرگانیە، بەوئەندازەیە لێناخوێندر پەرۆشى و دڵسۆزى لە بێدەنگى بێگومان ێ��ت��ەوە. ئەنفال بەناو جینۆسایدى ئاست لەکارەدزێوەکانى دەنگیە ب��ێ ب��وو پێویست ب��ۆی��ە ب��ەع��س،

دادگایى ئەنفالچیە کانى ناوخۆمان ب��ک��رای��ەو ئ��ەوان��ەى ک��ە خ��اوەن بوون، ئەوانیش وهاوکارى فایل وکەس شەهیدەکان خاترى بە کرابانە بەناوئەنفالەکان وک��ارى پ��ەن��دو ئ��ام��ۆژگ��اری��ش ب��وای��ە بۆ ئ���ەوان���ەى ک��ە ب��ازرگ��ان��ى ب��ەم پلەیان نەک دەک��ەن، میللەتەوە لەبەر بکرێن خەاڵت و بدرێ پێ م��ەن��س��وب��ی��ەت وم��ەح��س��وب��ی��ەت ئەگەر بکرێت، لێ چاوپۆشیان کەواتە تێنەگەین، ئەنفال لە تێنەگەیشتووین، بەعسیش لە گەلۆ ئ��ەرێ ئەپرسین پ��اش��ان چیان ئەنفال بەناو وکارى کەس ب��ۆ ک�����راوە؟ وەچ���ی���ان م���اوە؟ هاواڵتیانى دیمانەى لە ئەوەى گلەیى دەبینرێ سااڵنە گەرمیان وت��ارى دڵگەرمیە، وگ��ازن��دەی��ە وجوانە، ڕێک پرسەکانیش بەر

ئەبوو وێرانە لەپڕاکتیکدا بەاڵم بەناو شەهیدەکانى کەسوکارى یان م��ۆدێ��رن شارێکى ئەنفال وئ��ەوروپ��ى ئەمریکى گوندێکى ئەڵمانى گ��ون��دى ه��اوش��ێ��وەى بکرایە، ب��ۆدروس��ت سلێمانیان دا، گەرمیان کەالوەکانى لەناو مانگانە، کەمى موچەیەکى نەک من هاوچەرخەى ئ��ەوش��ارە کە بەئەندازەى تەنها مەبەستمە چەند تەالرى بودجەى مەبلەغى کەدەبوو تێدەچێ بەرپرسێکى عەدالەت ومافى مرۆڤ بۆ هەموان بدرایە ه��ەوڵ وەبەجدى بوایە، بۆبەجێهێنانى داواکانى پاشماوەى ئەڵێم دا لەکۆتایى ئ��ەن��ف��ال، پرۆسەکە خودى چۆن ه��ەروەک بۆکردنیشى ک��ار ب��وو، سیاسى سیاسیانەیە!!کە دەبوو دڵسۆزانە

بوایە.

و عێراق ئازادى پڕۆسەى لەدواى ئەو هەلومەرجە نوێیەى لە عێراقى هاتە دیکاتۆریەت نەمانى دواى و بەوێنەى پرسى هاشمى ئاراوە، ئەو تەنگژەیەى لە عێراقدا هێنایە ئاراوە، هیچ پرسێک نەبۆتە مایەى ناونیشانى میدیاکان و ڕەخساندنى ئ��اڵ��ۆز، و هەستیار کەشێکى بەجۆرێک بەپێى بۆچوونى ڕابردووى لە چاودێرانى سیاسى لە بەشێک )دەستوور( و عێراق( )کاروبارى لێکدانەوەکانیانیدا لە )تیرۆر( و خودى کە ب��ەوەداب��وو ئاماژەیان دوو لەنێوان هاشمى پرسەى ئەو زیاتر هۆى ببێتە ڕەنگە ئەگەردا سیاسیەکەى گۆمە تەقاندنەوەى عێراق، ئەوانیش یەکەمیان : ئەگەرى نێوان ڕێکەوتنێکى پێش وەختەى سونە و شیعە، لەپێناو شکستهێنان بە ئایندەى کورد لە عێراقى دواى شەڕەکەرەکانى هێزە کشانەوەى ئەمریکا یەکگرتووەکانى ویالیەتە جۆرێک بەهیچ ک��ورد ئ��ەوەى بۆ جدیانەتر بەشێوەیەکى نەتوانێت داواى مافە بەدەست نەهاتووەکانى دەستکەوتانەى ئەو داواکردنى و کەبۆ گەلى کورد پێویستن، ئەگەرى گونجاو ڕێگایەکى نەبوونى دووەم

تەوافق مەبدەئی پێشێلکردنى و و ڕکابەر سیاسیە الیەنە لەنێوان ملمالنێکان، سەرچاوەى دژەکانى س��ەرک��ردە ه����ەردوو بەتایبەتى )دەوڵ��ەت��ى لیستى دی��ارەک��ەى ی��اس��ا(ى خ����اوەن دەس����ەاڵت و هەژموونى فەرمانڕەوایی و )لیستى ئەلعێراقیە( کە داواى پێداچوونەوە ئێستا حکومەتى ب��ەک��ارەک��ان��ى خۆى هەوڵێکى هەموو و دەک��ات خستۆ گەڕ بۆ ئەوەى کۆتایی بەو هەژموونە شیعەیە بێنێت. دیارە لە بەهێزەى ئەگەرە دوو ئەو نێوان

بۆ ت��ەواو هاشمى کەکەیسەکەى ناوەندە سیاسیەکانى پشت ڕاست کردەوە، ئەگەرى یەکەمیان ئەگەر ئەمدواییەى گەشتەکەى لەلۆژیکى واڵتى ه��ەردوو بۆ هاشمى تاریق ئەنجامیدا قەتەر( کە و )سعودیە لێکدرێتەوە، ئەوا زۆرى نەماوە کە دۆخى پەیوەندییەکانى عێراق و ئەو دوو دەوڵەتە خاوەن پێگەى بەهێزى ئابوورى و خاوەن بڕیارى بەهێز و عێراق سونەکانى لەسەر کاریگەر بێگومان ببات، ناجێگیرى بەرەو چاوپێکەوتنى و گەشت سازدانى

ن��ێ��وان س��ەرک��ردەک��ان ل���ەڕووى عورف و پێودانگە دیبلۆماسیەکان کارێکى ڕێگەپێدراوە، بەاڵم لێرەدا ڕەنگە کە گرنگ پرسیارى تاکە واتاکانى تاڕادەیەک وەاڵمدانەوەى پشت ئەو پرسە و نهێنیە شاراوەکان لەهەمانکاتیشدا بڕەوێنێتەوە، بداتە وریاکەرەوە نوێى زەنگێکى سیاسى ب���ااڵى س��ەرک��ردای��ەت��ى بەپێى چونکە بەغداد، لە ک��ورد لێدوانەکان بێت و ئەو سەرچاوانەى هاشمى سەردانەکە لەپاڵ توانیان بەرپرسانى کە ڕوو بخەنە ئ��ەوە

ب���ااڵى ب��ەغ��داد و ل��ەن��م��وون��ەى سەرۆکایەتى بااڵى حزبى دەعوەى و وەزی��ران مالیکى سەرۆک نورى لەگەڵ کێشمە کێشمە خاوەنى هاشمیدا، ئاگادارن و لەو ڕێگایەوە توانیوتى سەردانەکەى ڕێکبخات، پێشتر کە یەکەم بۆچوونى تەواو دەکاتەوە، ڕاست پێدرا ئاماژەى هەروەک لەدواى هاتنى هاشمى بۆ هەوڵدرا زۆر کوردستان هەرێمى بەوەى تۆمەتى تێوەگالنى کورد لەو بوونى سەربارى بکرێت، کەیسەدا هاتنى لەکاتى تێبینیانەش ئەو کوردستان، هەرێمى بۆ ن��اوب��راو بەاڵم ئەمجارەشیان ویستێک هەبوو بۆ ئەوەى لەڕێگەى تۆمەتبارکردنى نێودەوڵەتى فڕۆکەخانەى هەردوو ) هەولێر و سلێمانى( جارێکى تر کورد بخەنەوە ژێر پرسیار، بەهەر گەشتەکەى ل��ەدواى دەبێت حاڵ و هەوڵ ت��ەواوى بە چاو هاشمى بە ڕاب��ردوو م��اوەى هەنگاوەکانى گ��ەڕان��ەوى دواى و ئێستاشەوە چونکە بخشێنرێتەوە، هاشمى ت��ەواو ڕاستیەکان ئەمجارەیان بکرێتە کورد ناکرێت و دەرکەوتن قوربانى گەمە سیاسیەکانى سونە کورد لەونێوەندەشدا و شیعە و خاڵى ببێتە و تێوەبگلێنرێت

دروستکەرى ناکۆکیەکان.

)ئافرەتان( نەوەک )ژنان( بۆ یەکێتی و کۆمەڵە و ڕێکخراوەکان

و ووشە لەو دوان بە )ژن( یان )ئافرەت( زاراوانە دادەنرێن، کە لە زمان و ئەدەبیاتی کوردیدا )دوو( بەکارهێنانی بەکاردەهێنرێن. و بەکارهێنراوە بە قازانجی دیوێکدا بە ئەگەر مانا یەک بۆ ووشە زمانی کوردی گەیاندبێت بەوەی زمانەکەی دەوڵەمەند پێگەیاندووە، زیانی تردا دیوێکی بە ئەوا کردووە، کردۆتە کۆمەڵگای گرنگی توێژێکی دواجار چونکە بەوەی ئەوەش حیزبی. کاری و سیاسەت قوربانی بۆ مێینە توێژی نێویشدا لە و ک��وردی کۆمەڵگای )پەنجا( ساڵێکە کراوەتە قوربانی ئەو پارت و ڕێکخراوە و نێوان )ئافرەت( لە توێژەیان ئەو کوردستانیانەی )ژن( دا خوالندۆتەوە، واتە بە سیاسەت کراوە. وەک ئەوەی )ئافرەت( بۆ پارتە ڕاستڕەوەکان و )ژن(یش ئەو لێرەوەش بەکارهێنراوە. چەپڕەوەکان پارتە بۆ توێژە بە قەت پاکی و نەرمی خۆی ستەمی لێکراوە. مەبەستیش لەو مانایە ڕەوابوونی یەکێک لەو )دوو( زاراوایە بووە الی الیەنێکی سیاسی و بەکارنەهێنانی دەرکەوتنی چەندین دوای ئەوەش تریان. ئەوی الی توێژە بەو تایبەت یەکێتی و ڕێکخراو و کۆمەڵە بە دەچێت سەردەمانێک بۆ کە کۆمەڵگا، گرنگەی

نیوەی کۆمەڵ ناسراون. سەرەتا بەر لە هەر ووتەیەک پێویستە ئاماژە ڕەگەز ئەو مێینە ڕەگەزی کە بکەین، ڕاستییە بەو گرنکەی خێزان و کۆمەڵگا و ژیانن، کە بێ ئەوان ژیان مەحاڵ و مانایەکی نەبووە، بۆیە بێ بوونی ئەوان و لە کۆمەڵگادا، هیچ پێگەیان بوون و بێ سەلماندنی ڕەوتەکەی و ژیان و کۆمەڵگا و خێزان بۆ مانایەک کردووە، توێژێک بە یاری سیاسەت لێرەوە نەبووە. کە جگە لەوەی مێژوو و کۆمەڵگا و تەنانەت ئایینیش ستەمی لێکردووە، سیاسەت و کاری ڕێکخراوەیش ئەو دروستکردنی ئەوە بۆ بەڵگەش لێکردووە. ستەمەی ناوەکانی بە بووە ڕێکخراو هەزاران بگرە و سەدان ژنانی کۆمەڵەی ، ئافرەتان یەکێتی ژنان، )یەکێتی ..... ژنان، ڕێکخراوی ئافرەتان، ڕێکخراوی ئازاد، تاد( بووە. بێئەوەی هیچ یەک لەوانەی ئەو زاراوانەیان کۆمەاڵیەتییە و ڕەگ��ەزی مانا لەو بەکارهێنابێت تێگەیشتبن، کە جیاوازییەک لە نێوان هەردوو زاراوەی )ژن( و )ئافرەت(دا هەبووە و هەیە، )ژن( بۆ کەسێکی مێردی ماڵە چووبێتە و کردبێت شووی کە مێینە، خۆی، یان النی کەم قۆناغی کچییەتی تێپەڕاندبێت، بەاڵم )ئافرەت( بۆ هەردوو توێژی )کچ و ژن( دانراوە، ڕیشەی بۆ گەڕانەوە دوای و بەندە بڕوای بە بۆیە ماناکە گەیشتومەتە ئەوەی، کە بەکارهێنانی زاراوەی )ئافرەت( بۆ کۆمەڵە و یەکێتی و ڕێکخراوەکانی زۆر شیاوترە، و ڕاستر )ژن( زاراوەی بەکارهێنانی لە

ئەوەش بەم بەڵگانەی خوارەوە: یەکەم: مەبەستی هەر پارت و ڕێکخراو و الیەنێکی سیاسی لە دروستکردنی کۆمەڵەیەک بۆ ئەو توێژەی ڕێکخراوێک یان کۆمەڵە کە بووە، ئەوە کۆمەڵگا، تەنیا ن��ەوەک بکات، دروس��ت مێینەیە ڕەگ��ەزی بۆ بەو ئ��ەوەش )ژن(ە. کە توێژە، ئەو بەشێکی بۆ بەڵگەیەی، کە لەو ڕەگەزەدا هەردوو توێژەی )کچ و ژن( بوونیان بووە و خودی کۆمەڵە یان ڕێکخراوەکە بۆ هەردووکیان بووە، نەوەک بە تەنیا بۆ )ژن(. دیارە کە باس لە ژنیش دەکەین، مەبەستمان ئەو توێژەیە، واتا کوردەوارییەکەی شووی کردووە و چۆتە بە کە ماڵە مێردی خۆی، یان وەک ئاماژەمان پێدا قۆناغی توێژی لە مەبەستیش ئەمەو تێپەڕاندووە. کچییەتی )کچ( ئەوە بووە، کە زگوردی و تەنیا خاوەنی خۆی بووە، بۆیە بەکارهێنانی زاراوەی )ژن( بۆ ڕەگەزی مێینە، کە هەردوو توێژەکەی لەخۆگرتووە، هەڵەیەکی گەورەیە، چونکە هەر یەک لەو )دوو( توێژە بەرنامە و هیوا و بەرژەوەندی و کێشە و گرفتی تایبەت بە خۆیان هەبووە و هەیە، کە لە سادەترین پێناسەدا دەکرێت ئەوە بە بەڵگە بهێنینەوە، کە کێشەی )ژن( ماڵ و مێردەکەیەتی، و خۆی کەسوکاری و منداڵ و مێرد

لەکاتێکدا کێشەی )کچ( شتێکی ترە.بەوە هەندێک ل��ەوەی ب��ەدەر )ئافرەت( دووەم: پێناسەیان کردووە، کە لە نەفرەتەوە یان ئەوەرەتەوە و گەورەیە هەڵەیەکی لەالیەک ئەوەش کە هاتووە، حاڵەتێکی کۆمەڵگا ڕەگەزەی ئەو بۆ دی لەالیەکی باش نییە، بەاڵم بە دیوێکی تردا خودی ئەو زاراوەیە زاراوەی )ژن( ڕاستترە، لە بۆ هەردوو توێژەکە زۆر بۆیە بەکارهاتووە، توێژەکە ه��ەردوو بۆ چونکە دروستکردنی هەر ڕێکخراو و کۆمەڵە و یەکێتییەک بۆ ئەو توێژە بە زاراوەی )ئافرەت( ڕاستترە، نەوەک بە زاراوەی )ژن(. ئەوەش واقعێکە دەبێت قبوڵ بکرێت و

چیدی بە حیزبی نەکرێت.

د. كەیوان ئازاد

KaiwanAzad@yahoo.com

بیروڕا

ه‌کانوویی

مێژوەزیرانى هه‌ڵه‌‌ سەرۆک مالیکى نورى

قەدەغەکردنى ب��ڕی��ارى ع��ێ��راق حسێنى سەدام گۆڕى سەردانى عێراقى پ��ێ��ش��ووى دک��ت��ات��ۆرى تا کە تکریت لەشارى دەرک��رد پێشوو ڕژێمى هەوادارانى ئێستا کردووەو لێ نزرگەیەکیان وەک دەک��ەن، ئ��ەو شوێنە س��ەردان��ى تەنها ئ��ەگ��ەر س���ەردان���ە ئ���ەم کەسوکارەکەى ب��اوى ڕۆتینى بەجێهێنانى بەمەبەستى بێت کێشەو خزمایەتى وەزی��ف��ەى گرفتێکى تێدا نییە، بەاڵم ئەوەى بووەتە و دەکرێت پێ هەستى حکومەتەکەى نیگەرانى مایەى م��ال��ی��ک��ى وه��ەن��دێ��ک ل��ەه��ێ��زە ئەوەیە عێراق سیاسییەکانى گردبوونەوەکان و س��ەردان کە ڕەهەندێکى گۆڕى سەدام لەسەر مەرامى وەرگ��رت��ووەو سیاسى

دوژمنکارانەى لەپشتەوەیە.عەشیرەتەکەى خودى لەوانەیە س��ەدام��ی��ش دەرک��ی��ان ب���ەڕووە سیاسییەکەى ئەم گرفتە کردبێت دروس��ت بۆ ئ��ەوەی��ان ترسى و ئاییندەى هەنگاوى کە بووبێت کە بێت زیاتر لەوەش حکومەت بۆ ئەوان بۆیە ناویەتى، ئێستا جێبەجێکردنى بڕیارەکەى سەرۆک نزرگەکەیان ع��ێ��راق وەزی��ران��ى سەرۆکى وتەى بەپێى داخست،

داخستنەکە عەشیرەتەش ئەو دڵنیا حکومەت کە ئەوەیە بۆ بکەنەوە تا نێوانى هەردووال تێک

نەچێت.ئەم مالیکى ن���ورى ل��ەوان��ەی��ە خۆى ل��ەق��ەوارەى مەسەلەیەى بریارەکەى و کردبێت گەورەتر زیاتر سەرنجى خەڵک بەالى ئەو ئەو خاوەنى ڕابکێشێت، گۆڕەدا هاواڵتیانى کەمترە ل��ەوە گ��ۆڕە بەتایبەتى سووننەکان و عێراقى ب���ەرز ڕای��ب��گ��رن و گ��ۆڕەک��ەى بارودۆخى چونکە مەزار، بکەنە هۆشیارى ئاستى ن��اوچ��ەک��ەو گ��ۆڕاوەو دنیابینییان و خەڵک هاوشێوەکانى دەبینن ئ��ەم��ڕۆ لەسەر ل��ەدەوروب��ەری��ان س��ەدام ک��ورس��ی��ی��ەک��ان��ی��ان دەک��ەون��ە گەلەکانیان بەدەستى خوارەوەو و دەک��رێ��ت پ��ێ سوکایەتییان هەندێ کات وەک قەزافى گۆڕێکى بەنسیبیان ب��ەرچ��اوی��ش دی��ارو بۆ هاوسۆزى سەردەمى نابێت، سەرۆک و سەرکردەکان تێپەڕى و ئەمرۆ سەردەمى تووڕەیى گەالنەو بەهارى عەرەبى ماهیەتى ئەوانى ئاشکرا گەالنە ئەو بۆ بەتەواوى یەکێکە س��ەدام��ی��ش ک����ردووە، با ڕووخاوانە دەس��ەاڵت��دارە لەو بەهارەش ئەو گەردەلوولى پێش ه�����ەرەس ب���ەدەس���ەاڵت���ەک���ەى

هێنرابێت.ناگەیەنێت ئەوە ئەمەش بەاڵم

بەو گوێ عێراق کەحکومەتى جموجوواڵنە نەدات لەدەورى ئەو بارودۆخەکە و دەدەن ڕوو گۆڕە بەڵکو ژێر چاودێرییەوە، نەخاتە ئەمنى و سیاسى ب��ارودۆخ��ى عێراق لەم کاتەدا ئەوە دەخوازێت لەگەڵ مامەڵە بەئاگاییەوە کە سەردانى بکرێت کەسانەدا ئەو شوێنەکە دەکەن و لەمەبەست و ئەوەى بۆ بکۆڵێتەوە، مەرامیان کەسانى نەیارى عێراقى نوێ ئەو جێگایە نەکەنە النکەى پیالنگێڕى بەعاتیفەى مەزهەبى یاریکردن و بەتایبەتى خەڵک، نەتەوەیى و س��وون��ن��ەک��ان ک��ە ل��ەم ک��ات��ەدا بەغداد سیاسەتێکى ناتەندروست

بەرامبەریان پیادە دەکات.ئەو قسەو باسانەى باڵو دەبنەوە گۆڕى گواستنەوەى دەرب���ارەى سەدام حسێن بۆ شوێنێکى نادیار کارێکى درەنگوەختەو دەبوو هەر لەجێگایەکى سەدام لەسەرەتاوە ن���ادی���اردا ئ��ەس��پ��ەردەى خ��اک شۆڕشگێڕانى چۆن وەک بکرایە تەرمى لەگەڵ مامەڵەیان لیبیا دکتاتۆرى واڵتەکەیاندا کرد دواى کوژرانى، بەاڵم ئێستا کە شەش بەخاکسپاردنى ب��ەس��ەر س��اڵ تێپەڕیوە، شوێنەدا لەو سەدام دەرهێنان و گواستنەوەى لەڕووى سیاسى و مرۆیى و ئەخالقییەوە ئەوە لەجیاتى بۆیە نەگونجاوە، ئەمنییەکان دەزگ���ا پێویستە

بەوردى چاودێرى ڕەوشى سەردان و جموجووڵەکانى دەوروبەرى ئەو

گۆڕە بکەن.نیگەرانییە جێگاى زیاتر ئەوەى ل��ەدەرەوەى کە عەرەبانەیە ئەو عێراقەوە دێنە سەر گۆڕى سەدام و بەئاشکرا هاوسۆزى دەردەبڕن، کە ئەردەنییەکان بەتایبەتى دکتاتۆرە ئ��ەو گ���ۆڕى ل��ەس��ەر دەخوێننەوەو شانامە شیعرو ه���ەم���وو ک���ارەک���ان���ى س���ەدام و دەکەن ناوزەد بەپاڵەوانیەتى زۆرجار ڕەفتارەکانیان سوکایەتى و کەس و بەعێراقییەکان تیایە دەستى قوربانییەکانى ک��ارى ڕژێ��م��ى دک��ت��ات��ۆرى ڕووخ����او، ڕێگرى پێویستە ل��ەم��ەودوا بۆ لەهەموو ئەوانە بکرێت و بواریان ڕەفتارى ئ��ازادان��ە نەدرێت پێ عێراقییەکان بەمەشاعیرى دژ بنوێنن، بەداخەوە ئەوانە زۆرکات دەوروژێنن تایفەگەریش نەزعەى و هەوڵ دەدەن ڕەهەندێکى تایفى ب��دەن لە ل��ەداردان��ى س��ەدام و ڕژێمەکەى ڕووخاندنى تەنانەت پێکهاتەى دژى پیالنێک وەک

سووننە وێنا دەکەن.شوێنەى ئ��ەو چاودێریکردنى لێکۆڵینەوە تیایەو گ��ۆڕەک��ەى سەردانى گومانلێکراوێک لەهەر ئەو شوێنە دەکات و قەدەغەکردنى ناتەبا ک���ردارى وت���ەو ه��ەن��دێ ئێستاى ب���ارودۆخ���ى ل��ەگ��ەڵ

میکانیزمى باشترین عێراقدا مامەڵەیە لەگەڵ پرسى گۆڕەکەى ئەم بێگومان حسەیندا، سەدام سیاسییە و عەشایەرى هۆگریە گەڕانەوەى نامێنێتەوەو تاسەر س��ەق��ام��گ��ی��رى ب���ۆ ع���ێ���راق و عێراقییەکان ژیانى باشکردنى گۆڕى سەدام وەک یادەوەرییەکى دکتاتۆریەت و ستەم سەردەمى ل���ێ دەک������ات ن����ەک ئ����ەوەى سونبولى بکرێتە خاوەنەکەى لەنیشتیمان بەرگرى ن��ەت��ەوەو لەبەردەم هێزى داگیرکەردا وەک ن��ادی��دەى لەشەقامى بەشێک

عەرەبى بۆى دەچن.ئەوەش ترسى ترەوە لەسەرێکى گۆڕى پرسى خوڵقاندنى هەیە سەرۆکى پێشووى عێراق لەالیەن ئەمنییەکانیەوە دەزگا و مالیکى گەمەکانى دیوێکیترى لەئێستادا بێت عێراق وەزی��ران��ى س��ەرۆک سوننەو سیاسییەکانى لەگەڵ تەوزیفکردنى ئەو مەسەلەیە بێت لەکێشەکانى نێوان خۆى و لیستى شێوەیەک بەهەر ئەلعێراقییە، بێت مەترسى سەردانى گۆڕەکەى س��ەدام ل��ەالی��ەن ه��ەواداران��ى و لەو عەشیرەتەکەیەوە و خ��زم بکرێتە لەم کاتەدا نییە ئاستەدا بۆشاییە ئەو گەورەو کێشەیەکى بەرفراوانەى لەنێوان پێکهاتەکانى هەیە ع��ێ��راق��ی��دا ک��ۆم��ەڵ��گ��ەى

بەرفراوانترى بکات.

ترس لەگۆڕەکەى سەدام

ئەنفال پرۆسەیەکى سیاسى بوو نەک ئایینى

گەشتەکەى هاشمى

کامیل مەحمود

مەال ئەحمەدی قامیشی

ڕێبین حەسەن

سێشەممە 2012/04/10 ● ساڵی 31 ● ژماره 697 5 www.jamawarnews.com

ب��ەس��ەر س���اڵ بیست ل��ە زی��ات��ر *ئافرەتان ڕێکخراوەکانى کاروچاالکى لەهەرێمى کوردستان تێپەڕدەبێت، بە ڕاى ئێوە ڕێکخراوەکانى ئافرەتان تا ئافرەت خزمەتى توانیویانە چەند بکەن و مافەکانییان دەستەبەر بکەن؟

ڕۆڵی گرتنی بەرچاو لە بە بێگۆمان

و ئافرەتان ڕۆڵ��ی و ڕێکخراوەکان هەروەها ئافرەتانی چاالکوان لە بواری بڵێن دەتوانین بێگومان ئافرەتان، ڕاب��ردوودا ئەم 23 ساڵەی ماوەی لە هەبووە خ��ۆی��ان ک��اری��گ��ەری و ڕۆڵ ک��اری و دی���ارە جێدەستیشیان و باشیشیان هەبووە و هەموو کاتێکیش توانیویانە ئەو ڕۆڵەی خۆیان ببینن و لەسەر بکەن دروست فشار و زەخت هەموو ئەو کارانەی لە دژی ئافرەتان و

بەرژەوەندیان بووە.*لەو نێوەندەدا ڕێکخراوى ئافرەتانى س��ەر ب��ە ح��زب��ەک��ان ه��ەن ئ��ای��ا ئەو توانیویانە چەند ت��ا ڕێ��ک��خ��راوان��ە لەناو و بکەن ئ��اف��رەت��ان خزمەتى حزبەکانییان هەوڵى دەستەبەرکردنى

مافەکانى ئافرەت بدەن؟ئەم پرسیارە پرسیارێکی بە جێیە لەبەر ئەوەی بەڕاستی ئەرکی ئەو ئافرەتانەی کە ڕێکخراوەکانیان سەر بە حزبێکە، ئەرکەکانیان قورسترە لەو ئافرەتانەی یان هەیە ڕێکخراوێکیان خۆیان کە خۆیان لەو بوارەدا کار دەکەن، دەبێت ئێمە بە ڕێزەوە بەڕوانینە کارەکانیان

بەرنامەیەی ئەو ئەوان ئەوەی لەبەر قەناعەتیان پێیە و پێیان وایە کە لە ڕێگەی ئەو بەرنامەوە دەتوانن زۆرترین بەرژەوەندی ئەندامەکانی کۆمەڵگا بێنە دی و لە گەڵیشیدا وەکوو ڕێکخراوێکی ئەرک ئەمە دەک��ەن، ک��ار ئافرەتان دەتوانم و هەیە خ��ۆی قورسایی و بڵێم دوو جار ڕۆڵی خۆیان بینیوە و کاریگەری خۆیان هەبووە، بۆ جارێک لەوەی کە کاریگەریان هەبووە لەسەر کە حزبەکانیان پەیڕەوی و بەرنامە ب��ەرژەوەن��دی لە بێت شێوازێک بە کاریگەریەکیتریش و بێت ئافرەتاندا کە کۆمەڵگا هەموو ئاستی سەر لە بتوانن ئەو ڕێکخراوەیان دەنگ و ڕەنگی

ئافرەتان بێت.*لە ئێستادا پەرشوباڵوییەک بەکارى و دی��ارە ئافرەتانەوە ڕێکخراوەکانى ڕێکخراوانە ئەو نییە پێویست ئایا لەسەرستراتیژێکى هاوبەش بۆ کارى

ڕێکخراوەى ڕێکبکەون؟ئەوەش دەتوانم بڵێم بۆچوونی جیاواز هەڵدەگرێت، هەندێک جار لە هەندێک

کارەوە پێویست دەکات هەر ڕێکخراوە و هەر الیەنێک بەو بەرنامەو بەو شێوازە کار داناوە کاری خۆی بۆ ڕیتمەی و بکات، ئێمە ئەگەر تێڕوانینێکی خێرا ڕێکخراوانە ئەو پەیڕە و بەرنامە بۆ مەسەلەی لەسەر هەموویان ببینین خاڵەوە لەم کەواتا کۆکن، ئافرەتان هەبێت، هاوبەشیان ت��ۆڕی دەتوانن لەسەر هاوبەشدا خاڵی لە دەتوانن مەسەلەکان کۆک بن و وەکوو ئەوەی بە پەرشوباڵوییە ئەو کرد باست کە من ئەوەی و نەمێنێت کارەکانیانەوە ئەمەوێت لەسەر ئەم خاڵە بیڵێم ئەوەیە کە تەنها ڕێکخراوەکانی ئافرەتان ئەو نییە، دی��ار پێوە پەرشوباڵوییەیان کۆمەڵگەی ڕێکخراوەکانی زۆرب��ەی پەرشوباڵوییەیان ئ��ەم مەدەنیش پێوە دیارە، ئەوەش لەوانەیە بەشێکی بگەڕێتەوە بۆ ئەو باردۆخەی کە هەرێمی کوردستانی تێدایە و هەرکەسەو پێوایە چین بە زیاتر خزمەتی دەتوانێت ڕێگای لە بکات، خۆی توێژەکەی و

پەیڕەو بەرنامەی خۆیەوە.

*زۆرج����ار ڕەخ��ن��ە ل��ەڕێ��ک��خ��راوەک��ان دەگیرێت بەوەى کاریگەرى نەرێنییان لەسەر ڕەوشى ئافرەتان درووستکردووە لەجێگەى چەندە تا ڕەخنەیە ئ��ەو

خۆیدایە؟کاریگەری وانیە پێم بڵێم دەتوانم ئافرەتان ڕەوش��ی سەر لە نەرێنیان دروست کردبێت، لەوانەیە رەخنە بێت و وەک لە سەرەتادا ئاماژەم پێدا ئەم خۆیان کاریگەری و ڕۆڵ ڕێکخراوانە بووە و تواناکانشی خۆشیان خستۆتە گەڕ بۆ ئەو مەبەستانە بەاڵم لەوانەیە بێت نەیاتوانی بابەتدا هەندێک لە

وەکوو پێویست کاریگەریان هەبێت.کە ڕەخنەگرانەی، ل��ەو *هەندێک ئافرەتان لەڕێکخراوەکانى ڕەخنە دەگرن باس لەوە دەک��ەن، تا ئێستا ڕێکخراوەکانى ئافرەتان نەیانتوانییوە پرسى ئافرەت بەرنە هەموو ماڵێک و ئافرەتانى ئەوەى بۆ چەترێک ببنە کورد لەژێر سایەیاندا کۆببنەوە؟ ئەمە بۆچى وهۆکارەکەى ڕاستە چەند تا

دەگەڕێنیتەوە؟ئێمە کاتێک باس لە ڕۆڵ و کاریگەری جار هەندێک دەکەین ڕێکخراوەکان من و دەبێتەوە ڕووب��ەڕوو ڕەخنەیان و سەرنج لەوانەیە خۆیشم وەک��وو ئەوان چاالکی و کار لەسەر تێبینیم زیاتر کە ئەوەیە سەرنجیشم هەبێت سەنتەری س��ەر دەخ��ەن��ە تەرکیز دوورە شوێنە لە هەوڵنادەن و شار و قەزاکان و ناحیە و دەستەکان ئافرەت هێشتا کە جێگایانەی لەو خۆی مافەکانی بە نییە هوشیار کاتێک ب���ەوەی نییە ه��وش��ی��ار و ڕووبەڕووی کێشەیەک دەبێتەوە یاسا چۆن بەرگری لێدەکات بۆیە دەتوانین بڵێن لەبەر ئەوەی زۆری ڕێکخراوەکان ئەمە ڕێکخراوەکان پەرشوباڵوی و هۆکارێکە لەوەی کە هەر یەک لەمانە و چین س��ەر ک��ردۆت��ە تەرکیزیان بە شێوەیەکی نەیتوانیوە و توێژێک ئافرەتان مەسەلەی لەسەر گشتی کوردستان شوێنەکانی هەموو لە و

کاری لەسەر بکەن.

بە گوێرەى ڕاپۆرتێکى گەشەپێدانى )UNDP( نەتەوە یەکگرتووەکانب��اڵو ک���راوەت���ەوە، ئ��ام��اژە ب��ەوە ئافرەت واڵتان زۆربەى لە کراوە، ڕادەگیرێ سیاسەت دەرەوەى لە زۆر ڕێژەیەکى پەراوێز دەخرێ، و سیاسەت ل��ەن��او ئ��اف��رەت کەمى لە کە ڕاپ��ۆرت��ەک��ە دەگ���رن. جێ دەڵێت: پێکدێت، الپەڕە )118()40%(ى ڕێ��ژەى لە هەرچەندە سیاسییەکانى پارتە ئەندامانى پێکدێت، ئ��اف��رەت ل��ە ج��ی��ه��ان ئەو بەڕێوەبەرى ئاستى لە بەاڵم بەشداربوونیان ڕێ��ژە ى پارتانەدا لە )10%(ی���ە. ئ��ام��اژەى ب��ەوەش )20%(ى ل��ە »کەمتر ک���ردووە: لە ئافرەت پەرلەمانتارانى ڕێژەى ئافرەتان نوێنەرایەتى جیهاندا وەزارەت���دا ئاستى لە و دەک��ەن نوێنەرایەتى ئافرەتان لە )16%( و لە وەزیریشدا سەرۆکى ئاستى لە )5%(ە، لە هیچ یەکێک لە واڵتانى جیهان ڕێژەى بەشدارى ئافرەت لە .»)%30( نەگەیشتوەتە سیاسەت ڕاپ��ۆرت��ەک��ەی��دا ل��ە )UNDP(دەڵێت: »هەرچەند زیاتر لە )30( خەباتى و کار ب��ارەدا لەو ساڵە بەاڵم بەڕێوەدەچێ، نێونەتەوەیى بەشداربوونى ڕێ��ژەى دیسانیش واڵتانى سیاسەتى لە ئافرەتان ڕاپۆرتەکە کەمە«. زۆر جیهان لەناو خ��س��ت��وەت��ەڕوو: ئ��ەوەش��ى هەڵوێستى سیاسییەکان پارتە نادیموکراتى دژ بە ئافرەتان پەیڕەو دەکرێت و ناوەندى بڕیاردانى پارتە سیاسییەکان بە شێوەیەکى گشتى ئافرەتان و دێت پێک پیاوان لە

بڕیار وەرگرتنى لە دوورن و دانانى پرۆژەى پێویست. ئافرەتانەی ئەو زۆرب��ەی ل��ە ب����واری ئ��اف��رەت��ان��دا وای��ە پێیان دەک���ەن ک��ار کەمتەر لە جگە ئافرەتان هۆی بە خ��ۆی��ان، خەمی لە نەبوونیان سەربەخۆ دوور سیاسیەکان ب��وارە بەشداری و دەخ��رێ��ن��ەوە

پێناکرێت. سیاسیان ب��ەن��از م��ح��ەم��ەد وەک���وو پێیوایە م��ام��ۆس��ت��ای��ەک خ���اوەن ب��ڕی��اری ی��ەک��ەم وتیشی: و پ��ی��اوە ه��ەر ئ����اف����رەت ت��ائ��ێ��س��ت��اش ناو بچێتە نەیتوانیووە هاوکێشەکان و سەنتەری دەس�����ەاڵت�����ەک�����ان�����ەوە نەیانتوانیوە ببێتە خاوەنی چونکە حزبدا، لەناو بڕیار نەبیتە ح��زب��دا ل��ەن��او ت��ا ناتوانیت بڕیار خ��اوەن��ی هیچ ح��ک��وم��ەت��دا ل��ەن��او پۆستێک بەدەست بهێنیت و بڕیار خ���اوەن ناتوانیت بڵێم دەکرێت بۆیە بیت، نەبووە ڕێگر پیاو کەتەنها خاوەن کەئافرەت ل��ەوەی لەپرۆسەی بێت و ب��ڕی��ار بەڕێوەبردنی و سیاسی بکات، بەشداری دەوڵەتدا ئافرەت ج��ار زۆر بەڵکو خۆی ب��ووەو ڕێگر خ��ۆی لەبەردەم بەربەست بۆتە ئ��اف��رەت��ان��ی و خ����ۆی

جگە ئەمە خ��ۆی��دا، ه��اوڕەگ��ەزی تری فاکتەری کەچەندەها لەوەی بیروباوەڕو و کۆمەاڵیەتی و ئاینی

لەبەردەم بەست بەر بۆتە کلتور ئافرەتان و چوونی پێشەوە بەرەو بڕیارو لەناوەندەکانی بەشداریان ئەم تا وە سیاسەتدا دەس��ەاڵت و

بێت ب��ەردەوام کێشانەش پەراوێز لە هەر ئافرەت

دەمێنێتەوە.مامۆستا دڵپاک جیهان زان��ک��ۆ وت���ی: ب��ەش��داری س��ی��اس��ی ئ��اف��رەت��ان لە ئاستێکى زۆر لەخوارەوەیە خراپى کاریگەرى ئەمەش دەسەاڵتى لێکەوتۆتەوەو عەقڵەتێکى ی��ان ک��وردى زاڵ��ە ب��ەداخ��ەوە نێرینە ئافرەت بەشدارى بەسەر سیاسیدا پ��رۆس��ەى ل��ە ن��ەب��وون��ى ه���ەروەه���ا و ب�����ەش�����دارى ئ���اف���رەت بڕیاردا، لەناوەندەکانى ل��ە الی��ەک��ی ت��ری��ش��ەوە داب��ەش��ب��وون��ی ژم���ارەى کورسیەکان و وەزارەتەکان بەسەر لیست و حزبەکاندا. وای���ک���ردووە ک��ەئ��اف��رەت پۆستانەى ئ��ەو کەمتر چونکە ب��ک��ەوێ��ت، ب���ەر ک��ەوەزارەت��ێ��ک حزبێک بەر وەزارەت���ی دوو ی��ان دەکەوێت ئەوەندە ژمارەی کەخاوەنی زۆرە پیاوانی ب��ڕوان��ام��ەو ک��ەف��ائ��ەت��ی کەمتر بۆیە ک��ارک��ردن��ن ناو ئافرەتی بۆ فرسەت هەڵدەکەوێت. حزبەکان ئافرەتان کەمتەرخەمی خ��ۆی��ان و دروس��ت��ک��ردن��ی ب��ەرب��ەس��ت ب��ۆی��ەک��ت��رو ئافرەتان ن��او ملمالنێ ترە. هۆکارێکی خۆیان ن��ەب��وون��ی ئ��اف��رەت��ان��ی ب��ەرچ��او و ئیداری بەرێوەبردنی لەبواری هۆکارێکی بروانامەش کەفائەو

ت��رە، ب��ۆ ئ���ەوەی ئ��اف��رەت��ان لە سیاسەت دوور بخرێنەوە.

وەکو چاالکوانێکی وەهاب سۆزان سیستەمى پێیوایە: ئافرەتان هەیە گرنگى ڕۆڵێکى کۆمەاڵیەتى سیستەمى بەڕاستى بوارەدا، لەم )پیاوساالرى، وەکو کۆمەاڵیەتى لە کە بنەماڵەخوازى،...هتد( تائێستاش ئێمەدا کۆمەڵگەى ڕۆڵ��ێ��ک��ى س��ەرەک��ى هەیە ب���اوە دەرنەکەوێت ئافرەت کە ل��ەوەى چونکە س��ی��اس��ی��دا، ب���وارى ل��ە عەشیرەتەکان بنەماڵەو زۆرترینى ڕۆڵ��ى ک��ۆم��ەڵ��گ��ا ه��ەروەه��ا وە ئ���اف���رەت ل���ە م���اڵ���ەوە ل��ەن��او بەخێوکردن منداڵ چێشتخانەو نابێت پێویست وەک دەبینێت، ببینێت. سیاسى ڕۆڵ��ى ئافرەت ئافرەت بە ڕێگە کاتێکیشدا لە دەدرێت بەشدارییەکى ساکار بکات ئەندامێک وەک سیاسەتدا، ل��ە الیەنێکەوە، یان پارتێک بچێتە یاخودى بەرژەوەندى بۆ لەوانەیە ڕێگەى ب��ەاڵم تایبەت، کارێکى دەڵێم من پێشبکەوێت. پێنادرێت ئەمە وەک ڕۆڵێکى سەرەکى هەیە، سیستەمى پیاوساالرى و لە بێجگە ئافرەتیش خ��ودى کۆمەاڵیەتى نییە، سیاسى بەشدارى ئارەزووى لەبەردەم خۆى زیاتر لەبەرئەوە ب��ەرپ��رس��ی��ارێ��ت��ى ب��ەڕێ��وەب��ردن��ى هەروەها دەبینێتەوە، م��اڵ��ەوەدا دەس��ەاڵت دیکەشەوە الیەکى لە ئافرەت ڕووکەشێک وەک تەنها بەکاردەهێنێت نەک ئەوەى بییەوێت بەڕێوەبردنى لە پێبکات بەشدارى بۆیە ح��ک��وم��ی��ی��ەک��ان��دا، دەزگ����ا بڕیارو ناوەندى لە ئافرەت بوونى

دەسەاڵتدا بە کەمى دەبینرێت.

دیمانە: ژاڵە محەمەد

ئا: بەندی کەالری

ڕازاو مەحمود، ئەندامی پەرلەمانی کوردستان:

ئەرکی ئەو ئافرەتانە قورسترە کە ڕێکخراوەکانیان سەر بە حزبە

ڕێژەیەکى کەمى ئافرەت لەناو سیاسەت جێ دەگرن

ئافرةتان

پەرشوباڵوییەک ئێستادا لە بەکارى ڕێکخراوەکانى ئافرەتانەوە ئەو نییە پێویست ئایا دی��ارە، لەسەرستراتیژێکى ڕێکخراوانە ڕێکخراوەى ک��ارى بۆ هاوبەش ڕێ��ک��ب��ک��ەون؟ ه����ەر ب���ۆ ئ��ەم چەند وەاڵم��دان��ەوەی مەبەستەو ڕۆژنامەی وەکوو تر پرسیارێکی لەگەڵ دی��دارم��ان ~ئەندامی ف��ەرەج مەحمود ڕازاو

پەرلەمانی کوردستان ساز کرد.

تەنها ڕێکخراوەکانی ئافرەتان پەرشوباڵوییەیان پێوە دیار

نییە و زۆربەی ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنیش ئەم پەرشوباڵوییەیان پێوە دیارە، ئەوەش لەوانەیە بەشێکی

بگەڕێتەوە بۆ ئەو باردۆخەی کە هەرێمی کوردستانی تێدایە

مندااڵن بۆ هاوسەرگیری ناچاردەکرێن !!

ل��ە 400 م��ن��داڵ��ی ه��ن��دی و زی��ات��ر لەماوەی بەنگالدشی و پاکستانی ساڵی ڕابردوودا بەناچاری لەبەریتانیا ه��اوس��ەرگ��ی��ری��ان ئ��ەن��ج��ام��داوە، دی��اردە ئ��ەم قوربانی بچوکترین پێنج تەمەن کچێکی نامرۆڤانەیەش بۆ بەریتانیاش حکومەتی سااڵنە. ڕووبەڕوونەوەی ئەم دیاردە قێزەون و نوێدا لەهەنگاوێکی نامرۆڤانەیە، ئەو پەسەندکرد و نوێی یاسایەکی بەتاوان هاوسەرگیرییانەى ج��ۆرە هەژمار کردووە، سەرپێچی کارانیش بۆ ماوەی دوو ساڵ زیندانی دەکات. ب��ەڕێ��ژەی پسپۆڕانیش ب��ەوت��ەی پەیوەستە دیاردەیە ئەم )29%(ی تەمەنیان کە هاوسەرگیرییانەی بەو چونکە ساڵەوەیە، )18( لەخوار )1500( لە زیاتر پ��اردا لەساڵی ت��ۆم��ارک��راون. لەمشێوە حاڵەتی ب��ەگ��وێ��رەی ه��ەواڵ��ەک��ەش زۆرب��ەی کچن و دیاردەیە، ئەم قوربانییەکانی ئاسیاوە کیشوەری واڵتی لەهەندێک خۆشییەکانی گ��ەڕان و بەبیانووی بەریتانیا و دەهێنرێنە واڵت��ەوە ئەو دوات��ری��ش ن��اچ��اری��ان دەک���ەن کە تائێستا کە بەپیاوێک بکەن شوو نەیانبینیوە و لەم ڕێگەیەشەوە ئەوان مامەڵەیەکی دوو الیەنانە بەخواستی

خۆیان ئەنجامدەدەن.ڕۆژانە 1000 ئافرەتی دووگیان،

گیان لەدەستدەدەن

لە سنور بێ پزیشکانی ڕێکخراوی 1000 نزیکەی ڕایگەیاند، ژنێڤ، لەدەستدەدەن گیان ڕۆژانە ئافرەت لەکاتی جیهاندا، سەرتاسەری لە یان منداڵبوون، بۆ نەشتەرگەری لەکاتی ک��ێ��ش��ان��ەی ئ��ەو ب��ەه��ۆی دووگ��ی��ان��ب��وون��دا دروس��ت��دەب��ن، ڕایگەیاند: ڕێکخراوە ئەم دەم��رن. لە گیان لەو ڕێبگیرێت دەتوانرێت ئەویش منداڵ، دایک و دەستدانانەی سەرپەرشتییەکی فەراهەمکردنی بە ڕێکخراوەکە ئافرەتانە. ئەو بۆ باش ئافرەتە 15%ى ک��ە ڕای��گ��ەی��ان��د: دووگیانەکان لە جیهاندا لە قۆناغێک قۆناغەکانی دووگیانبوندا تووشی لە کێشەو کەموکورتی دەبن، هەندێکیان م��ەت��رس��ی��دارە، ب��ەاڵم ه��ەم��وو ئەم کۆنترۆڵ دەتوانرێت مەترسییانە سەرپەرشتییەکی ئەگەر بکرێت، بێ هەبێت، ڕێکوپێکی تەندروستی ڕزگاریان منداڵەکەی خ��ۆی و خەم

دەبێت.ئافرەتانى عێراق داواى

باشترکردنى بارودۆخیان دەکەن

)ڕاب��ی��ت��ەى ئ��اف��رەت��ى ع��ێ��راق��ی( ل��ە ب��ەی��ان��ن��ام��ەی��ەک��دا، ڕەخ��ن��ە لە دەگرێت. عێراق ئافرەتانى دۆزى ماف بەرپرسیارێتى ڕایدەگەیەنێت ئەستۆى ل��ە ئ��اف��رەت��ان دۆزى و الی��ەن��ە پ��ەی��وەن��دی��دارەک��ان��دای��ە. لە ڕێکخراوى هاتووە، بەیاننامەیەکدا ڕەخنەى عێراق( ئافرەتى )ڕابیتەى لە خراپى ڕەوشى سیاسى و ئەمنى ئافرەتانى ئ��اب��وورى و یاسایى و بەدەمەوە داواى و گرتووە عێراق لە و دەکات ئافرەتان دۆزى هاتنى بەیاننامەکەیدا نوسیویەتی: پێویستە نوێنەرانى ئەنجومەنى و حکومەت کێشەکانى چارەسەکردنى بۆ عێراق ئافرەتان کارى جدى بکەن و هەوڵى تێپەڕاندنى ئەو واقیعە کارەساتبارەى کە ئێستا ئافرەتان پێیەوە دەناڵێنن بدەن و تەواوى ئەو یاسایانەى دژ بە

ئافرەتان هەن هەڵبوەشێندرێنەوە.

www.jamawarnews.com راپۆرت6 سێشەممە 2012/04/10 ● ساڵی 31 ● ژماره 697

* ئایا گەڕانەوەى لیبستى برایەتى پارێزگا ئەنجومەنى بۆ نەینەوا پەیوەندى بە جێبەجێکردنى مادەى

140 وە هەیە؟دەستووریە مادەیەکى 140 م��ادەى دەستوورى مادەیەکى هەر وەک و نوێى یاساکانى بەپێى عێراق نوێى بکرێت جێبەجى دەب��ێ��ت ع��ێ��راق جێبەجێکردنى ئەو مافە دەستوریانەش حکومەتى و پەرلەمانتاران ئەرکى جێبەجێکردنى عێراقە. فیدڕاڵى ئەنجومەنى لەدەسەاڵتى مادەیە ئەو سەبارەت بەاڵم نییە، پارێزگاکاندا پەیوەندیەکى هیچ گەڕاندنەوەمان بە جێبەجێنەکردنى و جێبەجێکردن بە

مادەى 140ەوە نییە.* کەواتە مەرجەکانى گەرانەوەتان نەینەوا پارێزگاى ئەنجومەنى بۆ

چین؟ئەنجومەنى لە دابڕانمان هۆکارەکانى لەنێوان بوو متمانە نەبونى پارێزگا زۆرینەى کە لیستى حەدبادا و ئێمە پارێزگاکانى ئەنجومەنى کورسیەکانى هەڵبژاردنەکانى پێش بەدەستەوەیە ساڵى 2009 ئەوان وەک شەراکەتێکى ئەنجومەنى ن��او هاتنە دەس���ەاڵت

کە ئ��ەوەش لەبەر پارێزگاکانەوە هەڵبژاردنەکانیان بایکۆتى سوننەکان لسیتى کورسیەکانى ژم��ارەى ک��رد ب��رای��ەت��ى زی��ات��ر ب��وو. دوات���ر وەک ئەنجومەنى ب��ەس��ەر ک��ودەت��ای��ەک پێشەوە هاتنە نەینەوادا حکومەتى ئێمە ئەو ڕاستیەمان وتووە کە کورد نەینەوا پارێزگاى دانیشتوانى 1/3زیاتر ڕێ��ژەی��ەش ل��ەو پێکدەهێنێت بەمافى هەڵبژاردنى خۆمان دانەناوە. بەدەست زۆرینەیان ئەوان کە بەاڵم هەست کیانێکى بە ئێمە هێناوە دەستى لێپرسراوێتیەوە بە ک��ردن هاوکارى و پشتیوانیمان بۆ درێژکردن بەڕێوە دەس��ەاڵت پێکەوە بۆئەوەى بەرین و خزمەت بکەین. بەاڵم لەسەر متمانە نەمانى و ناکۆکى داوایە ئەو بەو بوو. دروست هەردوالدا لەنێوان

بایکۆتى س��اڵ 3 م���اوەى ه��ۆی��ەوە ئەنجومەنى پارێزگاکانمان کرد، بەاڵم لەدوایەکەکانى یەک سەردانە دواى نوجەیفى بۆ هەرێمى کوردستان نزیک بۆچونەکانى لەنێوان بونەوەیەک هۆى کەبوە ب��وو دروس��ت ه��ەردوال گەڕانەوەى متمانە لەنێوان هەردووالدا لەسەر ئەو بنەمایەش ئێمە گەڕاینەوە

نێو ئەنجومەنى پارێزگا.س���ەرک���ردەک���ان���ى س�����ەردان�����ى *کوردستان هەرێمى بۆ عێراقییە دروس��ت ل��ەس��ەر ه��ەب��ووە کاریگەى نزیکبوونەوەى و متمانە بونەوەى

ئێوە لەگەڵ لیستى حەدبادا؟بوونە سیاسەتمەدارانە ئەو بەڵێ، ه���ۆى الب��ردن��ى ب��ەرب��ەس��ت��ەک��ان و لەنێوان متمانە ب��ون��ەوەى دروس��ت لەئێستاشدا و ح��ەدب��ادا و ئێمە

بۆ ک��ار توانایەکمانەوە بەهەموو خزمەتکردنى خەڵکى پاێزگاى نەینەوا

دەکەین. * ئایا دەکرێت ئەو هەڵوێستەى ئ��ێ��وە ب��ک��رێ��ت��ە ن��م��وون��ەی��ەک بۆ پ��ارێ��زگ��اى ک��ەرک��وک و دی��ال��ە و ناوچەکانى تربۆ ئاسایى بوونەوەى پەیوەندی نێوان پێکهاتەکانى ترى

هەردوو پارێزگا؟ هیوادارین هەموو پارێزگاکانى ترى فیدڕاڵیش حکومەتى لەسەرو کێشە وەربگرن ئێمە ئەزمونەى لەو سود بۆ ب��اش س��ەرەت��ای��ەک��ى ببێتە و کێشەکانى هەموو چارەسەرکردنى کەرکوک پارێزگاى بەتایبەتى عێراق سوننەکان عەرەبە بایکۆتکردنى کە ناوبەناوە و بەردەوامیش نییە، ئەوان کەبەشدارى لێنەگیراوە ڕێگەشیان

حکومڕانى بکەن. ل��ەل��ی��س��ت��ى * ه��ی��چ گ��رەن��ت��ی��ەک ع���ێ���راق���ی���ەوە ب���ەدەس���ت ه���ات���ووە ب��ۆ ئ����ەوەى ل���ەداه���ات���وودا م���ادەى ن���ەی���ن���ەوادا ل���ەپ���ارێ���زگ���اى 140

جێبەجێبکرێت؟جێبەجێکردنى بۆ گرنتیەک تاکە هەمیشەى دەس��ت��ورى 140 م��ادەى الیەنێک ل��ەه��ی��چ ئێمە ع��ێ��راق��ە. 140 م��ادەى ئ��ەوەى بۆ ناپارێینەوە عێراق دەستوورى جێبەجێبکرێت، عێراق خەڵکى هەشتاى کەلەسەدا بۆ سەرەکیە زامنى ب��ۆداوە دەنگى هەموو و 140 مادەى جێبەجێکردنى

مادەکانى ترى دەستور. بە ڕازی��ە ح��ەدب��ا لیستى ئایا *

جێبەجێکردنى مادەى 140؟ڕازى کە نییە حەدبا لیستى مافى

مادەیە ئ��ەو جێبەجێکردنى بێت، ئەرکى حکومەتى فیدڕاڵە ئەنجومەنى و دانانە یاسا ئەنجومەنێکى پارێزگا جێبەجێکردنى نەک کردنە چاودێرى

ماددەى دەستوورى.* گ���ەڕان���ەوەت���ان ل���ەو داوای��ان��ە ک��ەم دەک��ات��ەوە ک��ە دەل��ێ��ت دەبێت نەینەوا پارێزگاى لە پێشمەرگە

نەمێنێت؟پارتە بارەگاى پاسەوانى لە جگە هێزێکى هیچ ک��ورد سیاسیەکانى پێشمەرگە لە پارێزگاى نەینەوا نییە، مافى کوردیش سیاسیەکانى پارتە هەبێت پاسەوانیان بارەگاو خۆیانە هێزى واڵتدا، پارێزگاکانى لەهەموو پێشمەرگە هێزێکى نیزامیە و هەرگیز کاروبارى نێو نەخستۆتە دەستى

پارێزگاى نەینەواوە.

مەجید ئەمین، ئەندامى لیستى برایەتى نەینەوا:

گەڕانەوەمان بۆ ئەنجومەنی پارێزگای نەینەوا، پەیوەندی بە جێبەجێکردنی مادەی 140ەوە نییەدیمانە: ~

لیستى ئەندامى ئەمین، مەجید دیدارێکى ل��ە نەینەوا برایەتى ئاماژە دا ~ تایبەتى بەوە دەکات »گەڕاندنەوەى لیستى پارێزگاى ئەنجومەنى بۆ برایەتى بە پەیوەندیەکى هیچ نەینەوا جێبەجێنەکردنى و جێبەجێکردن

مادەى 140ەوە نییە«.دەکات ئ��ەوە بۆ هێما ناوبراو لە پێشمەرگە هێزێکى »ه��ی��چ

پارێزگاى نەینەوا نییە«.

بۆ شۆفێران *ئایا ئەو غەرامەیەى تیژڕەوییاندا لەبەرامبەر دان��راوە

زۆر نییە؟نەخێر، ئێمە سەوداو مامەڵە ناکەین، تا باس لە گرانى و هەرزانى بکەین، دەکەین،کاتێک مرۆڤ ژیانى باسى نرخیان ساڵە چەند غ��ەرام��ەک��ان ئ��ەوە ئەنجامەکانى ، ب��ووە ک��ەم کەس )278( ڕاب��ردوو ساڵى بووە گیانیان لەدەست داوە بە کارەساتى زیاد غ��ەرام��ە کاتێک ئۆتۆمۆبیل، دەکەیت، شۆفێر لە ترسى ئەوەى ئەو دەکات، ئیلتیزام نەدات زۆرە پارە تەماشاى ڕووە ل��ەو ئێمە دەبێت بکەین ن��اچ��ار خ��ەڵ��ک ک��ە بکەین ئیلتیزام بکات بە یاساوە بۆ ئەوەى نەمرێت، لەبەرئەوە هەرچەند دابنرێت هێشتا کەمە زۆر نییە، چونکە ژیانى پاشان بەنرخترە، زۆر مرۆڤەکە پێشکەتوو واڵت��ان��ى ئەزمونى ب��ە کەم هاتوچۆ ڕووداوى ڕێ��ژەى کە تەنها دەرکەوتووە بۆمان بووەتەوە

زۆر غەرامات هاتا غەراماتە مسەلە بێت لەو واڵتە سەرپێچى و کارەسات

کەم دەبێت.*چ��اودێ��ری��ک��ردن��ى ش��وف��ێ��ران بە ک��ام��ێ��راى چ���اودێ���رى ت��ەن��ه��ا ئ��ەو تابلۆى کە دەگرێتەوە ئۆتۆمبیالنە ئۆتۆبێلى ی���ان ه��ەی��ە ه��ەرێ��م��ی��ان

پارێزگاکانى تریش دەگرێتەوە؟الى ئۆتۆمبیل ژمارەیەکى هەموو پارێزگاکەى گوێرەى بە گیرا ئێمە هەر هى دەکەین، لەگەڵ ئیجرائاتى ئەو نوسراو بە بێت پارێزگایەک وێنەى لەگەڵ دەنێرین بۆ غرامەیان

سەرپێچییەکەدا.ئۆتۆمبیالنەش ئ��ەو غ��ەرام��ەی *دەک���رێ���ت ک��ە ت���ی���ژڕەوى ب��ک��ەن لە

دەرەوەى هەرێمەوە هاتوون؟

دەکەن، سەرپێچى کەمترین ئەوان کاتێک بزانین مەترسییەکى هاتووچۆى لێپیچینەوەیان بەجێ دەکەن دەست مامەڵەى وات��ە دەک��ەی��ن، ل��ەگ��ەڵ ئۆتۆمبیلێکى سلێمانى لەگەڵ ناکەین بۆ دێت لێوەردەگرین بەڵگەنامەى هاواڵتییەک ه��ەم��وو وەک دائ��ی��رە کە لەبەرئەوەى دەدات، غەرامەکەى تۆ واڵتە ئەو یاساى واڵتێک چویتە هاتە کەسێک کاتێکیش دەگرێتەوە واڵت��ەک��ەت ی��اس��اى واڵت��ەک��ەت ئەو

دەگرێتەوە.ئۆتۆمبێلە تیژڕەوى غەرامەکانى *

دەگرێتەوە؟ حکومییەکانیش دەگ��رێ��ت��ەوە، ئ��ەوان��ی��ش بێگومان ئەو دەن��ێ��رن غ��ەرام��ەک��ە کاتێک کێ کاتە ئەو دەزانێت دامودەزگایە

شۆفێرى بووە؟ کاتێک ئەو غەرامەیە دەنێردرێت بەروارى لەسەرە.

*ک���ام���ێ���رەک���ان���ى چ����اودی����رى ئ��ەو ئ��ۆت��ۆم��ب��ی��الن��ەش دەگ���رێ���ت���ەوە بۆ غ���ەرام���ەک���ردن ک���ە ل���ە ح��اڵ��ەت��ى نەخۆشیان کەسێکى و ت��ەواری��دان

پێیە؟ب��ۆ تیمى ب��ەج��ێ ئ��ەگ��ەر دەس���ت ئەو ئەفسەرەکەى و کامیرەکان ئەمە ک��ە بێتەوە ڕوون جێگایە بریندارى و زەرورە حاڵەکەتێکى تەندروستى بارى کە کەسێک پێیە تەواو نییە کار ئاسانى بۆ دەکرێت، گەر هاتووچۆ یاساى پێى بە ئێمە گڵۆپێک سور بێت ترافیک الیت ساید دەوەستێت، ئەگەر لە تەکسیەکیشدا تایبەتیشدا ئۆتۆمبیلى ل��ە ی��ان

ئەو یەکسەر بێت تێدا بریندارێکى لەبەرئەوە دەکەینەوە بۆ سایدەى

کار ئاسانى بۆ دەکەین.ش����اراوە ب��ەش��ێ��وەى ئێستا *ت���ا دەهێنن، بەکار چاودیرى کامێراى تیژڕەوى شۆفیر هەمیشە ئەوەى بۆ زیادە نەکات؟ کامێرەکانى چاودێرى ل��ەو ش��ۆف��ی��ر ج���ار زۆر ئ��اش��ک��ران دەکاتەوە کەم تیژەوێکەى ماوەیەدا لە دەک��ەن��ەوە ئ��اگ��ادار یەکترى و

بونى کامێرا؟ئێمە ک��ام��ێ��رای��ە ئ��ەو سیستەمى بانەکان ڕێگاو لە ناوبەناو وادەکەین ی��ەک شوێن لە ج��اران دای��دەن��ێ��ن، ئیتر زۆر مەسافەیەکى تا دادەن��را پەنجا داواى لێدانەدەنرا، کامێراى ئەوەى بۆ ک��ردووە ترمان کامێراى دایبنێن چ��ڕى ب��ە ت��ر ئ��ەوەن��دەى بە شەقامەکاندا،شۆفێر ل��ەس��ەر زەرد کێ کۆتایدا لە دەڵێت شۆفیر وەردەگ��ەڕێ تیژڕەوە ئەو دەک��ات؟ دەبێت. لەدەستدان گیان توشى هەیە شەکرەى نەخۆشى کەسێک دەڵێت دەخ��وات شیرینى ئەچێت کێ لێنییە، چاوى پزیشکەکە خۆ ئەرکى پزیشکەکە دەک��ات؟ زی��ان وتووە پێی جێبەجێکردووە خۆى شیرنى بخۆیت دەتکوژێ، لەبەر ئەوە بە ئەوەى وایە، هاتووچۆش بوارى قسەمان دەکات قازانج دەکات توشى لێپرسینەوە و ڕووداو نابێت، ئەوەى ئەنجامەکەى ناکات قسەشمان بە

ئەوەیە خۆى باجەکەى دەدات.دابین کراوە بۆتان *ئەوکامێرانەى

لە ئاست پێداویستیەکانتاندایە؟لە قۆناغى یەکەمدا کارێکى باش بوو، ئێستا لەبەرئەوە ڕێژەى ئۆتۆمبیل لە کامێراى پەنجا داواى بوندایە، زیاد

ترمان کردووە.

ڕێژەى ئۆتۆمبیل زیادکردنى *ئایا ڕووداوەک�����ان�����ى زی����اد ک������ردووە و

کاریگەرى دەبێت لەسەر ژینگە؟لەڕووى ژینگەوە گەر ئۆتۆمبیل زیاد بێت کاریگەرى دەبێت لەسەر ژینگە، ئۆتۆمبیل ڕێ��ژەى کە کاتێک بەاڵم کە نییە ئ��ەوە ماناى دەبێت زۆر ئەوە دەبێت، زۆر ڕووداو ڕێ��ژەى ڕێژەى کاتێک جیاوازن، شتى دوو قەرەباڵغى دەبێت زۆر ئۆتۆمبیل دەبێت، پیس ژینگە و دەبێت زۆر ب��ەڕێ��ژەى نییە پ��ەی��وەس��ت ب���ەاڵم ڕووداوەک��ان��ى ه��ات��وچ��ۆوە، ڕێ��ژەى ئیلتیزام خەڵک چەندە ڕووداوەک��ان بەڕێوەبەرایەتى چەندێک و دەکات الیەنە وە چەندێک ئەکتیڤە هاتوچۆ چاککردنى لە دارەک��ان پەیوەندى شەقامەکاندا چاالکن ئەوەندە ڕێژەى

ڕووداو کەم دەبێتەوە.ژم��ارەی سلێمانى پ��ارێ��زگ��اى ل��ە *

ئۆتۆمبیل چەندە؟دەوروب��ەرى و سلێمانى پارێزگاى لە ڕێژەى ئۆتۆمبیل مەزەندە دەکرێت بە

)350(هەزار ئۆتۆمبیل.هەرێمى دێنە ئۆتۆمبیالنەى *ئ��ەو ک��وردس��ت��ان ل��ەگ��ەڵ ک��ەش و ه��ەواى

هەرێمدا گونجاون؟ئێمە بەرپرس نین لەوەى کە ئۆتۆمبیل مەرجەکانى ل���ەڕووى ب���ەاڵم بێت، توندوتۆڵى ئەگەر کەموکورتى تێدابێت کاتێک شۆفێرێک ئۆتۆمبیلەکەى تۆمار کە دەدرێتێ زانیارییەى ئەو دەکات شت یەک دەکاتەوە نوێ سااڵنەکەى ناکرێت لە نوێکردنەوەى سااڵنەکەى تا نەچێت مەرجى توندوتۆڵییەکانى چاک ناچار دەکەین نەکات، سااڵنە شۆفێر بچن پشکنینى ئۆتۆمبێلەکانیان بکەن بوو تێدا کەموکوڕى گەر ئ��ەوەى بۆ

چاکى بکەن.

بەڕێوەبەرى ڕاگەیاندى بەڕێوەبەرایەتى هاتوچۆى سلێمانى:

بۆ کۆنترۆڵ کردنی شەقامەکان، داوای پەنجا کامێرای چاودێری ترمان کردووەدیمانە: عومەر غواڵمى

مەحەمەد، بەختیار نەقیب ب����ەڕێ����وەب����ەرى ڕاگ���ەی���ان���دى بەڕێوەبەرایەتى هاتوچۆى سلێمانى لە دیدارێکى تایبەتى ~ دا ئاماژە بۆ ئەوە دەکات »ئێستا لە ئۆتۆمبیل ڕێ��ژەى لەبەرئەوە زیاد بوندایە، داواى پەنجا کامێراى

ترمان کردووە«.ناوبراو هێما بۆ ئەوە دەکات« لە دەوروبەرى و سلێمانى پارێزگاى ڕێژەى ئۆتۆمبیل مەزەندە دەکرێت

بە )350(هەزار ئۆتۆمبیل«.

سێشەممە 2012/04/10 ● ساڵی 31 ● ژماره 697 7 www.jamawarnews.comخوێندن والوان

خوێندکاران لە قۆناغەکانى خوێندندا یەکەم ک��ە وان منداڵە ئ��ەو وەک کە دەبینێت خوێندنگە ژینگەى نامۆیە بەو ژینگەوە کە یەکەم چۆن هاوڕێى مامۆستاو و پۆل جاریەتى لە هەروەها دەبینێت خۆى ت��ازەى کۆاڵن و دایک و باوکى دورکەوتۆتەوە بۆ ماوەى چەند کاتژمێریەک کە ئەمە ترس الى ئەو منداڵە دروست دەکات کە بۆ یەکەم جار دەبێ بە خوێندکار. قۆناغەکان لە سەرجەم خوێندکارانى ب��ااڵش��ەوە خوێندنى پ��ل��ەى ب��ە و خوێندن تاقیکردنەوەى لە ترسیان کوردستاندا لە ئ��ەوە لەبەر هەیە، تاقیکردنەوەى لە پێوەرە دەرچ��ون بابەتەکانى خوێندندا، کە ئەمەش لە چووە بەسەر سیستەمێکى ئێستادا لە دوونیادا و کاری پێناکرێت،کاتێک بۆ تاقیکردنەوەکان خشتەى ک��ە خوێندکاران دیاری دەکرێت خوێندکار هەست بە بێزاریەک دەکات لەبەر ئەوە دەکات دیارى چارەنوسى دەرچونى بۆ دەرباز بوونى لە قۆناغێکى خوێند کاتێک خوێندن، ترى قۆناغێکى بۆ

دروس��ت ال ترسەى ئ��ەم خوێندکار بەوەوە پەیوەندى بەشێکى دەبێت خوێندنەوە سەرەتاى لە کە هەیە هۆشیار نەکراوەتەوە کە چۆن بەشدارى ترى هۆکارێکى بکەن، تاقیکردنەوە ئەو ترسە الى خوێندکار دەگەڕێتەوە مامۆستا ک��ات��ێ��ک م��ام��ۆس��ت��ا، ب��ۆ قورس خوێندکاران لە پرۆگرامەکە و دەترسێنێ خوێندکاران و دەکات بابەتەکە لە خوێندکاران گران دەکات لە جۆرەکان سزاى بە جۆریەک یان

خوێندکاران دەدات. جۆریەکى تر لە ترس الی خوێندکاران ئەوەیە نەبوونى بابەتە پراکتیکیەکان کە خوێندکاران بە نەزەرى دەیخوێنن کاتێک ک��ەم��ت��رە، تێگەشتنیان و خوێندکار دەچێتە هۆڵى تاقیکردنەوە ترس زۆر زیاتر دەکات ئەویش بۆ ئەوە بەردەوام خوێندکار کە دەگەڕێتەوە ئەو بابەتە زۆرەى کە خۆى بۆ ئامادە لێکى مێشکیدا لە بەردەوام کردووە دێتەوە پرسیار کام ئاخۆ دەدات��ەوە کە وەاڵمى بداتەوە ئەمەش خوێندکار کاتێک دەک��ات، ڕاوک��ێ دڵە توشى هۆڵى ل��ە دادەنیشێت خوێندکار وەردەگرێت پرسیار و تاقیکردنەوە زۆرە ئەوەندە پرسیارەکان جار زۆر

دانەوەى وەاڵم فریاى خوێندکار کە کاتەکەشى کەمە هەروەها و ناکەوێ یەکێکى تر لەو ترسانە ئەوەیە مامەڵە کاتێک چاودێر مامۆستایانى کردنى دەکەن چاودێرى هۆڵەکاندا ناو لە خوێندکار تەماشاى بەشێوازێک دەکەن کە وا دەزانن خوێندکار تاوان ژینگەى ه��اوار هاتوو بە یان ب��ارە هۆڵەکە تێک دەدەن بەمەش خوێندکار تێکدەچێت دەرون��ى ب��ارى جار زۆر ناتوانێت وەاڵم بداتەوە. ئەم هۆکارانە دەکات دروست خوێندکار الى ترس کە هەمیشە لە تاقیکردنەوە بترسێت. ئەم ترسەش الی خوێندکاران جیاوازى هەیە زیاتر ئەم ترسە الى خوێندکارە خوێندکارە ل��ە زی��ات��رە ک��چ��ەک��ان بۆ هۆکارەکەی ئ��ەوەش ک��وڕەک��ان، دەگ��ەڕێ��ت��ەوە. کۆمەاڵیەنى الیەنى الى ترسە ئ��ەو دەتوانرێت کاتێک خوێندکاران نەهێڵرێت ئەوەش بەوەى هۆشیارى مامۆستا س��ەرەت��ا ک��ە شێوازى ل��ەس��ەر خوێندکار ب��دات��ە و تاقیکردنەوەکان بەشداریکردنى کاتى دیاریکردنى بۆ دابنرێت پالن ڕەچاوى هەروەها و تاقیکردنەوەکان کاتى لە بکرێت خوێندکار تواناى دانانى پرسیار و مامۆستایانى چاودێر

مامەڵە شێوازیەک بە بن نەرمونیان خوێندکار بکەن خوێندکاراندا لەگەڵ هەست نەکات کە تاقیکردنەوە ئەنجام

دەدات.

ڕونکردنەوە مامۆستایان هەروەها بدەن لەسەر تاقیکردنەوەى بابەتەکە

و بۆ خوێندکارانى ڕونبکەنەوە.پرسیارى خوێندکار کاتێکدا ل��ە

پێویست ک��رد مامۆستا ئاراستەى کاتەدا ل��ەم مامۆستا ناکات ب��ەوە خۆى پەراوێز بکات بە نازانم وەاڵمى

خوێندکارەکە بداتەوە .

خ��ی��زان��ەک��ان ه��ەن��دێ��ک ج���ار ئ��ەم ب���ەرام���ب���ەر بە دەس����ت����ەواژەی����ە منداڵەکانیان بەکاردەهێنن کاتێک کە السارى یان تەندروست نا مامەڵەى تەواو ڕێگایەکى ڕاستیدا لە دەکەن. دروست نییە، بەاڵم ڕێگایەکە تاوەکو بە هەست تا لێبکات وا خێزانەکان پێوستى لێپرسینەوە بکەن، تا وەکو

ببنە خەمخۆرى ڕۆڵەکانیان.تەنانەت هەندێجار ئێمەش خۆمان لەو بارەدا دەبینینەوە کە هەمان پرسیار ڕووبەڕوومان دەبێتەوە وەک گەنجێک. ژی��ی��ان ئ��ەوەن��دە ئ��اڵ��ۆزە ک��ە ئێمە چەندین لە جییاواز ڕۆڵى چەندەها بارودۆخدا دەگێڕین. مەبەست لە ئێمە خێزانەکان مندااڵن، خاوەن کارەکان، بەڕێوەبەران، دڵدارەکان، تەنیاکان و

ڕاوێژکاران.زۆر ڕۆڵێکى وەه��ا بینینى زۆرک��ات دۆخێکى ژییانماندا ساتەکانى لە وەها ئاڵۆزمان بۆ دروست ئەکات کە ئەبێتە هۆى بێزاربوونمان و دەکەوینە تاوا لە شپرزەییەوە، ساتێکى ناو ئەو پرسیارە لەخۆمان دەکەین، »من

کێم؟«.

بە پەژارەیەک وەک کە هەرچەندە دەتوانین دەردەک��ەوێ��ت، ڕوومانەوە ساتە ئ��ەو ک��ە ببین ئ���ەوە ف��ێ��رى بەوەى بنرخێنین، بەرز شپرزەییانە وەک ساتانە ل��ەو ساتێک ه��ەر کە لەو الدان سەیربکەین. دییارییەک ڕۆتین و دووبارە بوونەوانە ى کە زیاد ڕۆژانەماندا ژییانى لە پێویست لە لە ئەماڵێ دام��ان هەیە، بوونیان سروشتى هێزى لە ڕاستگۆییمان، هەموویان ک��ە ناخمان ت��وان��اى و تایبەتمەندى بنچینەى بوونى ئێمەن.

ی��ەک��ێ��ک ل��ە ن���اوەڕۆک���ى س��ەرج��ەم بنچینەى ک��ە ئ��ەوەی��ە ئایینەکان سەربەخۆیە. بوونێکى ئێمە بوونى بوونماندا، پلەى سەرەتاییترین لە ئەو هەموو لە سەربەخۆین ئیمە سیفاتانەى کە گوزارشتمان لێدەکەن. بەهۆى لێناکرێت گووزارشتمان ئێمە ئێستامانەوە، بەهۆى ڕابردوومانەوە، ی���ان ب��ەه��ۆى ئ��ەوب��ی��رک��ردن��ەوەو داه��ات��وو. دەرب���ارەى هەستانەمان ئێمە لە تواناماندایە هەر ئەزموونێک

ببینین.م��اددى بوونى لە ب��اس کە کاتێک بە الش��ەی��ەک��م��ان ئێمە دەک��رێ��ت، بوونێکى تەنها نەک کە کراوە بەردا م����اددى ب��ەڵ��ک��و خ��اوەن��ى ت��وان��اى

ڕووانینیشە. و هەستکردن چەشتن، لەدایک س��ەرەت��اى ساتەکانى ل��ە الیەنانەى ئەم هەموو بوونمانەوە، جەستەمان تا ڕادەیەک لێڵ و نادیارن. بۆ نموونە ئێمە ئەزانین کە شتێک لە ئارادایە، بەاڵم وەک پێویست ناتوانین گوزارشتى لێبکەین. ئێمە لە ڕاستیدا ئەزموونى ئاستێکى گووزارشت ئەکەین نراوە ناو بووهدیزمدا ئایینى لە کە زۆر هەستێکى ، هیچ« »منێکى بە جوانترین کە بوون دەربارەى ناسک گوزارشت بۆى ناوبردنێتى بە ڕوبارێک قۆناغەى ل��ەم ه��ەر ئ��ەزم��وون. ل��ە خاوەنى ئێمە سەندنماندا، گەشە هیچ ووشەیەک یان هێمایەکى دیارى کراو نین بۆ گوزارشت لەو ئەزموونە لەگەڵماندا کە کەسانەى ئ��ەو ی��ان بەشدارن. جیاوازییەکان لەو قۆناغەى کە ناونراوە بە منێکى هیچ زۆر کەمن. لە پێ و ب��ەردەوام دیمەنێکى وەک گۆڕانکارى کە ئێمە زۆر بە ڕوونى و

بەتەواوى تێیدا نوقووم بووین. ژییاندا پلەکانى بەناو کە کاتێک ئ��ەو دەک����ات پێویست دەڕۆی�����ن، کە کاتێک بنێنین وەال ناسکییە دەبینەوە. گۆڕانکارى ڕووب���ەڕووى ئەچینە ب��ەخ��وازراوى و ڕاستى بە پێوست هەروەها وشەیەوە، ئەم ناو

کە بکەین ب��ەوە درک ک��ە ئ��ەک��ات ئێمە یان کێن، هەروەها ئەوان چین لەگەڵیاندا. پەیوەندییەکداین چ لە لەگەڵ تێپەڕبوونى کاتدا ئێمە بیرۆکە گەلێکى وامان ال دروست دەبێت، کە لە ڕێیانەوە دەتوانین وەاڵمى پرسیارى توانادایە( لە چیمان و کێین )ئێمە و زیاتر ئەوەشدا لەگەڵ بدەینەوە. بەم پابەندبین حەزدەکەین زیاتر بینینێکى هەڵە ئەمانە بیرۆکانەوە. لە پێدەبەخشن وام���ان ن��ەگ��ۆڕى نەمانەوێ بمانەوێ و دونیایەکدا، کە

بە گۆڕانکارى ناسراوە.بردنى بەڕێوە ڕێگاکانى لە یەکێک گۆڕانکارى ئەوەیە کە سەرەتا خۆمان لەگەڵ ه��ەروەه��ا بکەین، پێناسە ئەگەرچى بڕۆین پێناسانەدا ئ��ەو

ناخۆشیش بن. چەندین ئەزموونى لە ڕاستیدا لە چەندین لە ووتنەوەمدا وانە ساڵەى وواڵتى جیهاندا، تووشى سەرسوڕمان بووم بە بینینى کۆمەڵە کەسانێک کە پابەندى زەوق��ەوە و تاسە بە چەند و سنوردار و ناخۆش پێناسە ئەو ئازاربەخش و تێکشکێنەرانەى خۆیان

بوون.کە بیردەکەنەوە وا کە کەسانێک کەس خۆشى ناوێن، یان بێزراون یان

بێ ئەقڵن وە یان کەسانى نا کارامەن. بوونى بەهۆى پێناسانە زۆرکات ئەم دەبن، دروست بەهێزەوە ئەزموونى مێژوویەکى دەبنە بەرامبەردا لە کە ب��ڕواپ��ێ��ک��راوى درێ���ژ خ��ای��ەن. یان

)چیرۆکى من(،چیرۆکێکى وەه��ا ت��ەن��ان��ەت ب��ەاڵم بڕواپێکراوى )چیرۆکى من( لە ساتە بۆ هەڵسەنگاندنى شپرزەییەکاندا دەکرێ لە کاتى ماندووبونێکى زۆر لە نموونە، بۆ درێژدا، ڕۆژێکى کۆتایى چ����اوەڕوان کەسێکى ک��ە کاتێک ئەو کاتێک ی��ان دەبینین، نەکراو خۆمانى بڕیارە کە چاوپێکەوتنەى کە ڕێئەکەوێت وا بکەین ئامادە بۆ جیاواز تەواو بیت شتێک دەرب��ارەى لەوەى کە خۆمان بۆ ئامادە کردبوو. کەسییەى چیرۆکە ئەو ساتەدا لەم کە وا بە نەگۆڕى خۆى پێشان ئەدا، نامێنێ و ئەگەر بۆ ساتێکى کەمێش نەرمى و ک��راوەی��ى ئەزموونى بێت بیردەکەوێتەوە. مان هیچ( )منێکى حەسانەوەیەکى کەم ڕوومان تێدەکات کە دەبێتە هۆى دروستبوونى هەلێکى و بێوێنە خۆشییە ئەو تاوەکو وا تەمەنى ل��ە ک��ە ت��اس��ەو ش��ەوق��ەى تر جارێکى بینیومانە منداڵیماندا

وەک خۆر تیامانا بدرەوشێتەوە.

زۆر ڕۆژانەماندا، ژیانى جەنجاڵى لە ساتەوەختى کە ڕێ��دەک��ەوێ��ت ج��ار وەه��ا ل��ەدەس��ت ب��دەی��ن. بۆ ئ��ەوەى زاڵببین ناڕەحەتییەکاندا بەسەر تەنانەت بیئەوەى هەوڵبدەین، و بۆ بکەینەوە، ساتانە ل��ەو بیریش ئەوەى جارێکى تر دڵنییاى بەدەست بێنینەوە دەربارەى پێناسەى خۆمان. گرنگ نییە ئەو پێناسەیە هەرچییەک

بێت لەم کاتەدا.خیبرەیەکى کە خۆشە پێم ب��ەاڵم کە ب��ک��ەم، ئاشنا پ��ێ بچوکتان ساتە لە ب��ۆم ب��وون بەخش س��وود جییاوازەکانى ژییانمدا. جارى داهاتوو ئەگەر بۆ ماوەیەکى کاتیش بێت خۆت لە شپرزەیى ودوودڵیدا بینیەوە، ڕێگە بەو شپرزەییە بدە، بەو دوودڵییە تا بۆ ساتێک الت بمێنێتەوە. بپرسە لە و تووڕەیى شێوازى بە بەاڵم خۆت، کێ بە خۆت »تۆ نا، هەڵچوونەوە

دەزانی؟«.چى ڕوو ئەدات کاتێک کە وا ئەکەیت؟

هەست بە چى ئەکەیت؟ کە کاتێک بکەیتەوە تاقى ئەتوانیت هەست بە گیر خواردنێک دەکەیت لە

خاڵێکى ناخۆشدا دەربارەى خۆت.گیرت ترافیکدا لەکاتى ئەگەر یان

خوارد.

سۆزان جەبار

هاوڕێ فەریق

ترسى خوێندکاران لە تاقیکردنەوەکان

دەستەواژەى )ئایا خۆت لە ئاستى کێدا دەبینیتەوە؟(

بەردەوام دونیا لە پێشەکەوتندایە، دانەبڕاوى بەشێکى کوردستانیش ب���ەردەوام ئێستادا ل��ە جیهانە ئ��اڵ��وگ��ۆڕى زان��ی��ارى و س��ەردان��ى کوردستان بۆ بیانى هاواڵتیانى بەردەوامە و لە ئێستادا ژمارەیەکى لە ب��ی��ان��ى ه��اواڵت��ی��ان��ى ل��ە زۆر پێویستە بۆیە دەژین، کوردستاندا بوارەکانى لەسەرجەم گۆڕانکارى و بکرێت ک��وردی��دا تاکى ژی��ان��ى و بکرێت پسپۆڕى ل��ەس��ەر ک��ار ئ���ەم ئ��ەرک��ەش دەک���ەوێ���ت س��ەر دامودەزگاکانى حکومەت بە تایبەت وەزارەتى پەروەردە و خوێندنى بااڵ سەرقاڵ خۆیان زانکۆکان دەکرێت بکەن بە پسپۆڕیکردنى خوێندکاران کوردستان ئێستا کە بوارانەى لەو دوور بە خۆى پێیەتى، پێویستی زیادە کە پسپۆڕیانەى لەو لە کۆمەڵگاکەماندا.بگرێت

پەروەردەدا وەزارەتى لە دەبینین ژمارەیەکى ئێجگار زۆر لە پسپۆڕى پێویستە زانستییەکان بابەتە

ب��ۆ ئ����ەوەى وان���ە ب��ڵ��ێ��ن��ەوە بە بەساڵ ساڵ ب��ەاڵم خوێندکاران،

پێویست وەک پسپۆڕییە ئ��ەم وەزارەت��ى ئ��ەوەى بۆ ناکرێ زیاد پەروەردە کار لەسەر پسپۆڕى بکات دروست بۆى کە بۆشاییەى ئەو و بووە لە مامۆستاى پسپۆڕى بەشە بکات، چ��ارەس��ەر زانستییەکان پسپۆڕى مامۆستاى ناچارى بە پسپۆڕیانە ئ��ەو ت��ر ب��وارەک��ان��ى

دەڵێنەوە کە پسپۆڕن نین تێدا.بە ب��دات گرنگى زانکۆیە ئەرکى پێی بە دەرچوانى پسپۆڕیکردنى گۆڕانکارى و کۆمەڵگا پێویستى زانستى گەورە بکات لە بەشەکانیدا دونیادا گۆڕانکاریەکانى لەگەڵ و خ���ۆى ب��گ��ون��ج��ێ��ن��ێ ب���ۆ ئ���ەوەى کۆمەڵگاکەمان بەرەو پێشەوە بچێت پێشکەوتوو کۆمەڵگایەکى ببێتە و لە دامودەزگاکانى خاوەن پسپۆڕى

حکومەت. گ��رن��گ��ە ب��ە پ��ێ��ى م��ان��دووب��ون��ى بۆ دابنرێت موچە پسپۆڕییەکان ئەوەى بۆ پسپۆڕییەکان خ��اوەن

گرنگى پسپۆڕییەکان ڕەنگ بداتەوە ئەو موچەى بۆنمونە لەکۆمەڵگا کەمن و پێویستن کە پسپۆڕیانەى زیاتر بێت بەبەراورد بە پسپۆڕییەک کە زۆرن و زیادن. ئەمە وا دەکات کە خواست لەسەر ئەو پسپۆڕیانەى و بێ زۆر زی��اد موچەکانیان کە و بکەن کۆمەڵگا خزمەتى دواجار

بەرەو پێشەوەى ببەن.پێوسیتى کوردستان ئێستادا لە لەسەرجەم هەیە پسپۆڕیکردن بە ب��وارەک��ان��دا. ب��ەب��ەردەوام��ى لە بیانى خەڵکى پسپۆڕیەک هەموو لەگەڵ مامەڵە کوردستانەوە دێتە و دەک��ان کوردستان هاواڵتیانى سیاسى و ئ��اب��ورى ب��وارى ل��ە چ و ب��ازرگ��ان��ى و ک��ۆم��ەاڵی��ەت��ى و ک��ارک��ردن ژی��ان، ت��رى کایەکانى گرنگە زۆر پسپۆڕیکردن لەسەر ئەو کوردستان پێشکەوتنى بۆ خوێندنى سەر دەکەوێتە ئەرکەش

بااڵو پەروەردە.

ئیبراهیم مەحمود

سەردەمى بە پسپۆڕى کردنە

www.jamawarnews.com 8 سێشەممە 2012/04/10 ● ساڵی 31 ● ژماره 697

ڕۆبەرت رابێلى نوسەر و ڕۆژنامەنووس کە پسپۆڕە لە بواری لێکۆڵینەوەکانى زانکۆى لە ن��اوەڕاس��ت خۆرهەاڵتى لە وتارێکى ئەتاڵنتیک، فلۆریدا ڕۆژنامەى )نیویۆرک تایمز( دەربارەى عێراق ئایندەى و کورد چارەنووسى

باڵو کردۆتەوە.نوسیویەتی:« عێراقە بە سەبارەت پێکهاتەى ل��ە ڕوون���ى »س����ەرەڕاى واڵتانى کۆلۆنیالیزمى مێژووییانەى بەتایبەتى ن��اوەڕاس��ت خۆرهەاڵتى جیۆگرافییەکاندا، سنورە لەمەیدانى ب��ووە میللى( )ناسنامەى باسى کێشەى لەبنچینەترین بەیەکێک کەبەشێک واڵتانە ئەم دانیشتوانى ل��ەه��ۆک��ارەک��ەى دەک���رێ ل��ەڕەوت��ى ناوەڕاست خۆرهەاڵتى فۆرمەڵەبوونى کۆمەڵێک نەشونماکردنى ل��ەڕووى میللیەوە ئ���اڵ���ۆزى ن��اس��ن��ام��ەى ئەم بنۆڕە بۆنمونە ب��دۆزرێ��ت��ەوە. خاڵە، کوردستان لەڕووى مێژووییەوە پ��ێ��گ��ەی��ەک��ى ب���ەرزت���رى ل��ەواڵت��ە لەسەر و هەیە ئاشوریى دێرینەکەى بانگەشەى دەتوانرێ بنەمایە ئەم دەوڵەتی ئەفسانەى کە بکرێ ئەوە کورد هاواڵتییەکى الى کوردستان هەر لەبنەڕەتەوە لە ئەفسانەى ئاشور الوازت��ر ئاشوریى هاواڵتییەکى الى دوو ئەم ئەمەشدا، لەگەڵ نەبێت. جۆرە هاواڵتییە دەتوانن خۆیان وەک کوردى ناسنامەى هەڵگرى تاکێکى عێراقى، ئاشورییەکى و عێراقى خۆیان بەیەکتر و ئەوانیتر بناسێنن.

ئ��ەگ��ەر ئ���ەم چ��ەش��ن��ە ف��اک��ت��ەران��ە

دەتوانرێ دابندرێن، یەکتردا لەتەک دەستەبەر گرنگە دەرەنجامە ئەم باشترین )فیدراڵیزم( کە بکرێت حکومەتێکە سیستەمى ئ��ەگ��ەرى هۆزە و ن��ەت��ەوە ک��ۆک��ردن��ەوەى بۆ ب��ەدەورى عێراق جۆراوجۆرەکانى یەکتردا. سەرەڕاى ئەمەش، زۆرینەى کێشمەکێشە ڕێککەوتنامەکانى لەچەشنى ع��ێ��راق، مێژووییەکانى

سیاسیانە بوون.و ن������ەژادى ن��اس��ن��ام��ە دووەم، عێراق دانیشتوانى هۆزگەراییەکانى ناوچەیەک پاوانکراوى هیچکاتێک نەبووە. تایبەتى ویالیەتێکى یاخود ب��ۆن��م��ون��ە ژم��ارەی��ەک��ى ب��ەرچ��اوى لەبەغداد کورد و شیعە موسڵمانى موسڵمانە شارەى ئەو )واتا دەژین س��ون��ن��ەک��ان ت��ی��ای��دا زۆری���ن���ەن(. لە زۆر تائەندازەیەک ژمارەیەکى لەموسڵ مەسیحى ئایینى پەیڕەوانى دانیشتوانەکەى کەزۆرینەى دەژی��ن م��وس��ڵ��م��ان��ە. ت��ورک��م��ان��ەک��ان و )کەزۆرینەى لەکەرکوک عەرەبەکان بوونێکى ک��وردە( دانیشتوانەکەى عەرەبە هەیە. بەرچاویان تارادەیەک دانیشتوانێکى سوننەکانییش پێکدەهێنن بەسرە شارى بەرچاوى لەم زۆری���ن���ەن. ت��ی��ای��دا کەشیعە واڵت��ى س��ێ دام��ەزران��دن��ى ڕووەوە لەعیراق شیعە و ک��ورد سوننە، ج��گ��ە ل��ە ت��ون��دت��رک��ردن��ى زی��ات��رى و ن��ەژادى کێشمەکێشمە و ناکۆکى ترى دەرەنجامێکی هۆزگەراییەکان، سەرەنجام ک��ارەش ئەم هەر نییە.

عێراق گرفتاربوونى دەبێتەمایەى بەئاگرى جەنگێکى ناوخۆیى.

ڕێگاچارەیەک خستنەڕووى سێیەم، لەسەربنەماى دابەشکردنى عێراق بۆ ناسنامەى بە سەربەخۆ واڵتى سێ نەژادى و گروپى جۆراوجۆرەوە، تەواو بەپێچەوانەى ئەو شتەیە کە لەالیەن لەژێرسایەى خ��ۆرئ��اوای��ی��ەک��ان��ەوە دروش���م���ى )ب��ەج��ی��ه��ان��ی��ب��وون( و کاڵکردنەوەى )گرنگى لەژێرناوى سنورە جیۆگرافییەکان(دا پڕوپاگەندە

و بانگەشەی بۆ دەکرێت. )دابەشکردنى پ��ڕۆژەى الیەنگرانى سەربەخۆ( واڵت��ى س��ێ ب��ۆ ع��ێ��راق ئەم دەبێ هەمووان بەاڵم نین، کەم زۆر گریمانەیەکى وەک گریمانەیە بەهێز لەمێشکى خۆیاندا بچەسپێنن کە تورکەکان، ئیرانییەکان و عەرەبەکان هۆشیارانە ب��ەس��ودوەرگ��رت��ن��ێ��ک��ى لەبارودۆخى پڕ لەئاژاوەى خۆرهەاڵتى کە هەلومەرجەدا لەو و ناوەڕاست سیستەمێکى ج��ۆرە هیچ هێشتا تایبەتى لەدواى لەناوچوونى )سەدام ح��س��ێ��ن(ەوە ب��ەس��ەر ن��اوچ��ەک��ەدا تا ن��ادەن ب��ەوە ڕێگە نەبووە، زاڵ بکەوێتە میللییەکانیان بەرژەوەندییە بگەنە ک��وردەک��ان و مەترسییەوە

خواستە مێژووییەکانى خۆیان.عێراق دابەشکردنى بەواتایەکیتر بەرفراوانى دەستوەردانى ئەگەرى واڵتە دراوسێکان لە کاروبارى ناوخۆى تەنانەت دەبێ ، بەدواوە واڵتەدا ئەم

بەدەستوەردانى سەربازیشەوە.سەرەنجام سەرەڕاى ئەوەى زۆرینەى

دانیشتوانى عێراق شیعەن و زۆرینەى واڵتە ئ��ەم ناڕازییەکانى چ��ەک��دارە سوننەمەزهەبن، پ��ەی��ڕەوان��ى ل��ە هەاڵیسانى ئاگرى جەنگێکى ناوخۆیى واڵتەى ئەم دابەشبوونى عیراق، لە

بەدواوەدەبێت. جارێکیتر پێویستە کۆتاییدا، لە بکرێتەوە خاڵە ئەم لەسەر جەخت پراکتیزەترین و گونجاوترین کە بارودۆخەکە ڕزگارکردنى بۆ پڕۆژە

ئێستا، ن��ەخ��وازراوەى ڕەوت��ە ل��ەو عێراقێکى دامەزراندنى بۆ هەوڵدانە لەپڕۆسیسى بەشێک وەک فیدراڵ ف��ی��دراڵ��ی��زەک��ردن��ێ��ک��ى ڕەس���ەن لە

خۆرهەاڵتى ناوەڕاستدا.

)ج��ۆس��ت الگ��ن��دی��ک(ى س��ەرۆک��ى بە ئ��ەوروپ��ا یەکێتى کۆمیسیۆنى ڕاگەیاند: )لێتەرمان(ی ڕۆژنامەى ئەوروپا، یەکێتى چوونە بۆ تورکیا دی��ارب��ەک��ردا پ���ردى ب��ە پێویستە ب��پ��ەڕێ��ت��ەوە. ی��ەک��ێ��ت��ى ئ��ەوروپ��ا داناوە، تورکیا بۆ مەرجى چەندین کاتیش تەنانەت ئەنقەرە ب��ەاڵم مەرجانە ئ��ەم جێبەجێکردنى بۆ

مەرجى گرنگترین ناکات. تەرخان مەسەلەى ئ���ەوروپ���اش، یەکێتى م��رۆڤ، مافى ڕەوش��ى چاککردنى کێشەى ئاشتیانەى چارەسەرکردنى ئازادى چەسپاندنى قوبرس و کوردو

ڕادەربڕین و ڕاگەیاندنە.هەروەها سەبارەت بە ڕەوشى مافى ئاوەدانکردنەوە پ��ڕۆژەى م��رۆڤ و سەرۆکى ب��اک��ور، کوردستانى بۆ

تائێستا وتى: ئەوروپا کۆمیسۆنى ئاوەدانکردنەوە پ��ڕۆژەى کەمترین تورکیا خ��ۆره��ەاڵت��ى ب��اش��ورى ل��ە ئەنجامدراوە، کوردستان( )وات��ا کوردیش هاواڵتیانى پێشێلکردنى تورکیا ئەگەر ئاستدایە. لەبەرزترین نەکات، چ��ارەس��ەر مەسەالنە ئ��ەم بەدەست ئەندامێتیش مافى ئ��ەوا

ناهێنێت.

عەرەبیە سایتی ناونیشانە ئەو لەژێر بەشێکیدا لە باڵوکردۆتەوە بابەتێکی س��ەرک��اری هاتنە ل���ەدوای ( ه��ات��وە لەساڵی ل��ە لەسوریا بەعس حزبی و قسەکردن لەمافی کورد 1963وە نوسین بەزمانی دایک بێ بەشکرا ئەمە سەرباری پشتگوێ خستنی ناوچەکانیان لەگەڵ دەک��را دروس��ت بۆ وەکێشەیان عەرەبدا ، هەروەها بێ بەشکردنی هەزاران کورد لە ڕەگەزنامەى سوریا لەسەردەمی ئەسەدى باوکدا زیندانەکان پڕکران لەو کوردانەى کەدژی سیاسەتی هەڵەوەردانی ئەسەدى لەسەردەمی بوون نەتەوەى کۆمەڵکوژی ڕووبەڕووی کورد کوریشدا

بۆ وە لەساڵی 2004 و 2008 و2010 لە کاتی ئاهەنگەکانی نەورۆزدا ئەگەر چی کورد بەوە تاوانبار دەکرێت کە بەشداری جدی خۆپێشاندانەکان ناکات بەاڵم کورد کێشەى کۆن و تازەى لەگەڵ حکومەتی کوردیەکان سەرچاوە هەیە دیمشقدا ئاماژە بەبوونی نزیکەى 5 ملیۆن کورد لەسوریا دەکەن کە بەناوچە جیاجیاکاندا دەکەونە زۆرینەیان بەاڵم بوون دابەش پارێزگای حەسەکە بەجۆرێک دەتوانین بڵین زۆربەى دانیشتوانی ئەو پارێزگایە کوردن هەروەها لە ناوچەکانی عفرین و خوێندکارانی وە هەیە بوونیان کوبانی کورد ڕۆڵی گرنگیان بینی لە داواکردنی

ڕووخ���ان���ی ڕژێ��م��ەک��ەی ئ��ەس��ەد لەو پێناوەشدا ڕووب��ەڕووى کوشتن و گرتن بونەتەوە گرنگترین ڕووداوى کوشتنیش کوشتنی مشعل تەمۆ کەسایەتی سیاسی ئۆرکیش ئایان ب��وو سوریا ک��وردان��ی الوانی ڕاگەیاندنی مەکتەبی ئەندامی دەدات ب��ەوە ئاماژە سوریا لە ک��ورد ڕاب��ردووە ساڵی نیسانی لەمانگی کە وە خۆپێشاندان لە شارەکانی قامیشلو عامودا سەری هەڵدا و دواتر شارەکانی ی بەپێ گ��رت��ەوە کوردستانی ت��ری ووتەکانی ئۆرکیش تا ئیستا 38 کورد لە خۆپێشاندانەکانەوە لەسەرەتای سوریا

کوژراون وە 385 کەسیش گیراون .

ڕۆژن��ام��ەى )ال��دس��ت��ور( ڕاپ��ۆرت��ە ه��ەواڵ��ێ��ک��ى ل���ەس���ەر ڕەوش����ى ب��اڵوک��ردەوە، سوریا کوردستانى کە دەکاتەوە ئەوە لەسەر جەخت بارودۆخانەى لەم فرسەتێکى کورد

سوریادا بۆ هاتۆتە پێش.هاتووە: ڕاپۆرتەکەدا سەرەتاى لە سیاسى هاوکێشەى لە کورد ڕۆڵى ویالیەتە و عێراق سوریا، واڵتانی پێگەی ئەمریکادا یەکگرتووەکانی دواى لە هەبووە، خۆى تایبەتى ڕووخانى ڕژێمی سەدام حسێن یش مەسەلەیەکى ب��ووە بایەخە ئ��ەم ئەو بەرژەوەندییەکانى هەستیار، مافەکانى زۆرینەى واڵت��ەش )3(لە خستبوو. پ��ەڕاوێ��ز ک���وردى پەڕاوێزخستنەدا ئ��ەم بەشێکى ب��ەت��ای��ب��ەت س��ەب��ارەت ب��ە ڕۆڵ��ى سوریا- پەیوەندییەکانى لە کورد ڕۆڵى فاکتەر کۆمەڵێک تورکیادا خۆیان دەبینی، بۆ نمونە لە سااڵنى لە دیمەشق پشتیوانى ڕاب���ردوودا کوردستان کرێکارانى )پ��ارت��ى تورکیا دەوڵ��ەت��ى ک��ە )PKKبەگژداچوونەوەیەتى، سەرگەرمى

ک��ردب��وو. ئ��اڵ��ۆز کێشەکانیانى الیەن ه��ەردوو پاڵنەرى بێگومان پەیوەندییەکانیان باشترکردنى بۆ ب��ری��ت��ی ب���وو ل��ە ب��ەرژەوەن��دی��ی��ە واڵتەکە ه���ەردوو هاوبەشەکانى ل��ە ڕێ��گ��ەگ��رت��ن ل��ە دام��ەزران��دن��ى باکورى لە ک��وردی��ى دەوڵەتێکى عێراق، چونکە ئەو دەوڵەتە کوردییە چاالکییەکانى بزوێنەرى دەب��ووە لە سوریاو کوردەکانیتریش کەمینە

تورکیا و ئێراندا.خۆپیشاندانەکانى بە س��ەب��ارەت ئ�����ەم دوای�����ی�����ەى ش���ارەک���ان���ى نوسیویەتی: سوریاش کوردستانى ئ���ەوەی���ە کە ه��ەق��ی��ق��ەت��ەک��ەش پێشینەیەکى کوردەکان ناڕەزایەتى لەم ک��وردەک��ان ه��ەی��ە، مێژوویى ناوچانەدا زۆرینەن، بەاڵم بەدرێژایى زۆرینەیە ئەم ڕاب��ردوو دەیەکانى ب��ەه��ۆى پ���رۆس���ەى )ت��ەع��ری��ب(لە هاتووە. بەسەردا گۆڕانى ەوە حکومەتى کە ساڵەهایە ڕاستیدا، هەرجۆرە تا لەهەوڵداندایە سوریا ناسنامەى بەرجەستەبوونێکى ک��وردەک��ان ن��ەت��ەوەی��ى میللى و

تائێستا سەرکوت بکات. بۆ نمونە، ح��ک��وم��ەت��ى س��وری��ا ن��اس��ن��ام��ەى بەو سەدان هەزار کوردە هاواڵتێتى نەداوە، بەو پاساوەى کە بەرپرسانی بێگانەن کوردانە ئەو دەڵێن سوریا هاتوونەتە عێراقەوە لە پێشتر و

سوریا. عێراقیش، گۆڕانکارییەکانى دواى پ��ەی��ام��ێ��ک ب����ەو ح��ک��وم��ەت��ان��ە لەوەى بوو بریتى کە ڕاگەیەندرا لە پشتیوانى یەکگرتووەکان واڵتە کوردەکان ڕێژەییانەى سەربەخۆیى ب��ەک��ردەوەش دەک��ات، عێراقدا لە بەرگریى کوردەکانى دژ بە دەوڵەتە مەرکەزییەکانى سوریا، ئێران و تورکیا دەوڵەتە نیمچە ئەم پتەوکردووە. واڵتانى هەموو کوردانى کوردییە، تر بێداری بێدار کردۆتەوە، ئێستاش کوردانى لەسەر کاریگەرییەکانى زانیارییە دەرک���ەوت���ووە، س��وری��ا ئەوە شایەتحاڵى هەواڵگرییەکانیش دەدەن کە بەمزووانە کوردانى سوریا مافەکانیان لە دیمەشق دەستێننەوە ئەگەرنا شەڕو خۆپیشاندان بەردەوام

دەبێت.

هەنگاو بەرەو ئایندەى عێراق دژوارە

ڕێگاى تورکیا بۆ ئەوروپا بە دیاربەکردا تێدەپەڕێت

کورد لەسوریا کێشەیەکی کۆن لەگەڵ سیستەمێکی تازەدا

کوردانى سوریا لەبەردەم هەلێکی تردا

کورد لە میدیاکانەوە

سێشەممە 2012/04/10 ● ساڵی 31 ● ژماره 697 9 www.jamawarnews.comکۆمەاڵیەتی

باشترین ڕێگا بۆ کەمکردنەوەى دواى ل���ە دای���ک���ان ک��ێ��ش��ى منداڵبوون بە بێ ئەوەى توشى ببن تەندروستى زیانێکى هیچ ئاماژەى پرسیارەى ئەم چیە؟ مشتومڕى ج��ێ��گ��اى پ��ێ��درا زۆرێک لە دایکانە دواى ئەوەى کاتێک دەب��ێ��ت، م��ن��داڵ��ی��ان بەاڵم بووە منداڵیان دەبینن زیادبووندایە، لە هەر کێشیان کێشە دای���ک���ان ئ����ەوەى ب��ۆ زیانێکى هیچ بێ زیادەکەیان بدەن دەس��ت لە تەندروستى باشتر وایە پەیڕەوى ئەم چەند

خاڵەى خوارەوە بکەن : 1-هەرگیز دواى منداڵبوونەکەت کەمکردنەوەى لە مەکە پەلە پێویستە چ��ون��ک��ە ک��ێ��ش��ت، جەستەت ب��ە ڕێگە س��ەرەت��ا

دۆخ��ى وەک ه��ەت��ا ب��دەی��ت وەک لێدێت، جارانى ئاسایى توێژینەوەکان دەریان خستووە ژن لە کاتى دووگیانیدا 16-10 کیلۆ کێشى زیاد دەکات، دواى ئەوەى منداڵى دەبێت لە ماوەى کێشە لە کیلۆ 7 هەفتەیەکدا دەدات، دەس��ت ل��ە زی��ادەک��ە چ��اوەڕێ دوات��ری��ش پێویستە بکات تا ماوەى 8 مانگ ئینجا دەتوانێت ئەو 9 کیلۆ زیادەیەى

دیکە لە دەست بدات.2-دەب�����ێ�����ت خ����ۆی����ان ل���ەو ئامۆژگارییە هەاڵنە بەدوور بگرن باوەو خەڵکیدا نێوان لە کە شلەمەنى و خ���واردن دەڵێن شیرتان ئەوەى بۆ بخۆن زۆر ئامۆژگارییە ئ��ەو زۆرب��ب��ێ��ت، پزیشکییەوە زانستى ل��ەڕووى چونکە هەڵەیە، تەواوەتى بە هۆى دەبێتە زۆر خ��واردن��ى دیکەى ئەندامەکانى تێکچوونى

لەشى ئەو دایکەى تازە منداڵە زۆر ناتوانێت چونکە ب��ووە، هەزم خواردنە ئەو و بجوڵێت

بکات.تەنانەت پ��ێ، بە 3-ڕۆیشتن بێت مەترێکیش چەند ئەگەر ئەوەى بۆ بڕۆن پێ بە ڕۆژانە ئەندامەکانى جەستەتان دەست بە جوڵە بکەن و سست نەبن.

4-خواردنى چەند ژەمێکى کەم ئەو بەتایبەتى شلەمەنى، و تیایاندا شەکر ڕێژەى میوانەى هەنگونیش خ��واردن��ى کەمە، دواى دایک بۆ بەسوودە زۆر

منداڵ بوون.بریتییە خاڵیش 5-گرنگترین لەبیر بەیانى ن��ان��ى ل���ەوەى سوودەى ئەو چونکە نەکرێت لە نانى بەیانیاندا هەیە لە هیچ کام لە ژەمەکانى دیکەدا بوونى

نیەو زۆر پێویستە بۆ لەش.سەرچاوە : یاهوو - تەندروستى

تێروانین لە دواى پرۆسەى هاوسەرگیری

کە ک��چ��ان��ەى و ک���وڕ ل���ەو زۆر چ���اوەڕێ دەک���ەن خۆشەویستى بەیەک ئەوەى بۆ دەک��ەن، ئایندە بگەن. هەروەها بە ئارەزوى خۆیان بۆ دەدەن، ئەنجام پرۆسەیە ئەو ئەوەى خۆیان لە گرفتەکانى داهاتى پێیەى بەو بپارێزن. هاوسەرگیرى داهاتووى تێنەگەشتنى لە خۆیان خۆیان و بپارێزن پرۆسەیە ئ��ەو

ئامادە دەکەن بۆ ئەو ڕێگا درێژەى خۆشەویستیەکەوە دواى لە کە دەست پێ دەکات ئەویش پرۆسەى

هاوسەرگیرییە. ئەزموون بۆ دیاریکردنى

ئایندەى هاوسەرگیرىتێدا خۆشەویستى جێگایانەى ئەو و کوڕان نێوان لە دەبێت دروست بۆ زۆرجار جێگایانەش ئەو کچان زۆرج��ار ب��ەاڵم کەمە، ماوەیەکى بەهێز کچان و کوڕان پەیوەندى زوو نێوانیان خۆشەویستى دەبێت کەمدا ماوەیەکى لە دەکات گەشە ماوەیەکى بۆ کە جێگایانەى ئەو دەبن پێکەوە کچان و کوڕان زۆر زانکۆ وەک زیاترە ساڵێک لە کە ناوەندانەدا ل��ەم پەیمانگاکان و تەواوەتى بە دەتوانێت خوێندکار لە ڕەگەزەکەى بەرامبەرى تێبگات، باشترین لێبنرێت ناوى ئەتوانرێ ئایندەى دیاریکردنى بۆ ئەزموون

هاوسەرگیرى.بێ ئەنجام بونى خۆشەویستى

کاتێک کە دوو خۆشەویست بەیەک ناگەن زۆر جار پەیوەندى بە خودى

هەردوو الیانەوە هەیە ئەوەش بەوەى پەشیمان زۆرج���ار الیەکیان کە کە خۆشەویستییەى لەو دەبێتەوە بەرامبەرى کردوێتى ڕاب��ردوودا لە ب���ە ڕەگ����ەزەک����ەى ب��ەرام��ب��ەرى کاری الیەکیان زۆر ب��ەوە ئەویش تر کەسێکى لەگەڵ هاوسەرگیرى دابڕانى ئەمەش کە دەدات ئەنجام پێدێت. خ��ۆش��ەوی��س��ت��ى ک��ۆت��اى لەالیەکى تریشەوە بێکارى کوڕان و دامودەزگاکانى لە دانەمەزراندنیان شوێنى ن��ەب��وون��ى و ح��ک��وم��ەت��دا گرنگترین ئەمە کە نیشتەجێبوون خاڵە لە دابڕانى خۆشەویستى نێوان هۆکارێکى جیاواز، ڕەگ��ەزى دوو نەرێتى داب��وو ئەوەیە داب��ڕان تر قبوڵ ئەمە زۆرجار کە کۆمەڵگایە

ناکات.کچان لە ئایندەى خۆشەویستى

دەترسنزۆرج������ار ک��چ��ان ل���ە ئ��ای��ن��دەى ب��ەوەى دەت��رس��ن خۆشەویستى کە نییە ئایندە ب��ەو متمانەیان هاوسەرگیرى ژیانى دەی��ان��ەوێ��ت زۆرجار بۆیە بنێن، بنیاد لەسەر

ک��چ��ان پ��اش��ەک��ش��ە دەک����ەن ل��ەو کە ن��ادی��اران��ەى خۆشەویستییە هەندێک ئایندە. دەست دەکەوێتە نایانەوێت خۆیان ک��وڕان جاریش

و زان��ک��ۆ ک��ردن��ى ت����ەواو دواى هاوسەرگیرى پرۆسەى پەیمانگا ڕاب���ردوودا ل��ە ک��ە ب��دەن ئەنجام خ��ۆش��ەوی��س��ت��ی��ان ک�����ردووە، ل��ەم

کاتەدا هەردوو ڕەگەزەکە نایانەوێت ئەنجام ه��اوس��ەرگ��ی��رى پ��رۆس��ەى خۆشەویستیەکانیان بەمەش بدەن

هەڵدەوەشێتەوە.

کاتێک ب��اوک��ێ��ک و ه��ەردای��ک م���ن���داڵ���ێ���ک���ی���ان دەب����ێ����ت، بونیەوەچەندین هەرلەسەرەتاى ش��ت دێ���ت ب��ەم��ێ��ش��ک��ی��ان��دا بۆ یان ئیترکوڕبێت منداڵەکەیان جوانترین کردنى هەرلەدابین کچ جوانترین ی��ان ب��ەرگ��ەوە و جل یارى بیگرە تا باشترین خۆراک و ئەوەى ئارام، ژینگەى لەبارترین کردنە هەڵوەستە لێرەداجێگەى ئ��ەو م��ن��داڵ��ەس��اوای��ەی��ە ک��ەت��ازە کەسێکى وەک بوە،ئایا لەدایک خۆراکێکى جۆرە هەموو ئاسایی وەک باشە ب��درێ��ت دەرخ����وارد بەڕێزەکان لەپزیشکە هەندێک ئ��ام��اژەی��ان پ���ێ���داوە ل��ەالی��ەن ه��ەن��دێ ل��ەدای��ک و ب��اوک��ان��ەوە ئەوپزیشکانە بردۆتەالى منداڵیان ه��ەف��ت��ەی��ەک ب��وە ل��ەدای��ک بوە نۆک پیداوەیان کۆالیان بیبسی ی��ان ف��اس��ۆل��ی��ا، ئ��اش��ک��رای��ەالى هەموان منداڵ تاتەمەنى دووساڵی باشترین خۆراک شیرى دایکیەتى، تامێکى و لەڤیتامین چونکەپڕە هەموو هەیە خۆشی و شیرین کەسوود تیایە مادەخۆراکیەکانى بەخشە بۆمنداڵ، جا ئەگەر دایکى لەمەمکیاکەم کەشیر منداڵە بداتێ )قوتو(ى ئەواشیرى بوو

ئەوشیرەى کەبەمنداڵەکە دەکەوێ وح����ەزى پ��ێ��دەک��ات، ئ��ەم��ەش چەندین توێژینەوە ولێکۆڵینەوەى لەگەڵ ل��ەس��ەرک��راوە، زانستى بەتەمەنى منداڵ بونەوەى نزیک دووساڵی واباشە هەندێ خۆراکى

هەنگوین وەک پێبدرێ ت��رى تایبەت ئ��ەوخ��ۆراک��ە چ��ون��ک��ە مەندێتى خۆى هەیە نەک بۆمنداڵ تەنانەت و گەورەکان بۆ بەڵکو ئەو چونکە بەتەمەنەکانیش، هەیە لەهەنگویندا پێکهاتانەى

لەکەم خۆراکدا ئاوا کۆبۆتەوە وەک هەرس کردنى خۆراک، بەهێزبونى دوردەخ��ات��ەوە مێشک ئێسک، دوردەخاتەوە منداڵ لەتەمەڵی، ل���ەخ���ەم���ۆک���ى،ت���ازەت���ری���ن خستوە ل��ێ��ک��ۆڵ��ی��ن��ەوەدەرى

خەمۆکى کەتوشی ئەومندااڵنەى ب���ون ڕۆژان�����ە )3(ک��ەوچ��ک��ى ل��ەو ب��خ��ۆن ه��ەن��گ��وی��ن چێشت بۆیە دەبێت ڕزگاریان خەمۆکیە ب��اش وای��ە ک��ە دای��ک��ان جەخت کەهەنگوین بکەنەوە لەسەرئەوە و کانیان ب��ۆس��اوا لەیادنەکەن تر یەکێکى ب��دەن، ڕۆژانەپێان هەندێ شیرى خ��ۆراک��ان��ە ل��ەو مەڕ شیرى بەتایبەتى لەئاژەاڵنە دەبێت کاتێک ئەمەش ومانگا ئاماژەمان ل��ەس��ەرەت��اوە وەک دایکى شیرى دووساڵ یان پێدا بوبێتەوە نزیک ی��ان پێدرابێت تێپەڕ چونکەپاش ل��ەدووس��اڵ، تواناى منداڵ دووس��اڵ کردنى هەرسکردنى شیرى ئاژەڵی هەیە، ئەو ماددەخۆراکیانەى کەلەشیرى مانگاداهەیە، لەشیرى دایکاندایە بەاڵم بیرمان نەچێت زۆرپێویستە ئەوشیرى ک��ە دای��ک��ان ل��ەس��ەر بکوڵێنرێت زۆربەباشی مانگایە ئینجا بکرێتەوە س���ارد دوات���ر چونکە بەمنداڵەکانیان، بدرێت ئەوامنداڵەکانیان گ��ەروان��ەک��ەن ت���وش���ی چ��ەن��دی��ن ن��ەخ��ۆش��ی ل��ەوس��ەرەت��اى دەب����ن و ه���ەر ڤایرۆس چەندین منداڵێتیانەوە تر یەکێکى الشەیانەوە، دەچێتە ساوایان بۆمنداڵی لەوخۆراکانە م��ی��وەی��ان پێویستە دووس����اڵ )ت���رێ، وەک ش��ەرب��ەت��ەک��ەى

پرتەقاڵ، کاڵەک، شوتى، هەنجیر(ئ��ەم��ەش ب��ەپ��ێ��ی وەرزەک�����ان، تازەترین توێژینەوە دەرى خستوە کەبۆئەوەى منداڵ بیر وهۆشی باش بێت وزیرەک بێت لەدواى تەمەنى پێبدرێت بستەى ڕۆنى دووساڵی لەڕۆژێکدا دووجار بەکەوچکى چا، منداڵ واباشە لەدواى تەمەنى )5(ساڵیەوە هەندێ خۆراکى پێبدرێت وەک چەرەس )گوڵەبەڕۆژە،ناوکى وەهەندێ ب��رژارو(. کولەکە،نۆکى خۆراکى تر هەیەلە گەدەدا درەنگ فاسۆلیایان وەک دەبێت هەرس ل��ۆب��ی��ای��ان ن���ۆک ئ��ەم��ان��ەی��ش بۆمنداڵێک کەتەمەنى دووساڵ بێت پێویستە بەمنداڵ نیەبدرێت باش ئەوخۆراکەڕەقانەى دایک کاتێک پیشانى ڕاستەوخۆ داب��ەم��ن��داڵ نەوەک ب��دات پسپۆڕى پزیشکى لەسەرجەستەى خراپ کاریگەرى بەگوێی و بکات دروس��ت منداڵ بکات پزیشک ئامۆژگاریەکانى ک��ەل��ەت��ەم��ەن��ى چ��ەن��دس��اڵ��ی��ەوە خۆراکى ڕەق بدات بەمنداڵەکانى، تەمەنەوە ه��ەرل��ەو منداڵە ئ��ەو دەبێت نەخۆشی هەندێ توشی دواى نابێت، باش کەبۆداهاتوى پاکى س��ەوزەى منداڵ دووس��اڵ پەنیر گەنمەشامى پێبدرێت سودى مریشک ماسی گۆشتى

دەبێت بۆمنداڵەکە. سەرچاوە:کتێبی ماذانعظى ألطفال

و : ڤان سەردار

سەنا سامان

و: دڵشاد صاڵح

دواى منداڵبوون چۆن کێشت دادەبەزێنیت؟

کچان لە ئایندەی خۆشەویستی دەترسن

م���������ن�����داڵ و خ��������واردن

پ��رۆس��ەى ئ���ەوەى ئایاپێش ئەنجامبدرێت ه��اوس��ەرگ��ی��رى و کوڕ کە دەکات بەوە پێویست خۆشەویستی مومارەسەى کچ نزیک یەک لە ئ��ەوەى بۆ بکەن ببنەوە؟ یان خۆشەویستى کوڕان هاوسەرگیرى ئایندەى کچان و

دروست دەکات.

www.jamawarnews.com 10 سێشەممە 2012/04/10 ● ساڵی 31 ● ژماره 697

نەخۆشخانەکانى ل��ە ل��ەی��ەک��ێ��ک منداڵى ساڵە 10 کچێکى کۆلۆمبیا، پ��ەرس��ت��اران��ەى ل��ەو یەکێک ب���وو، لەدایک ن��ەش��ت��ەرگ��ەرى چ��اودێ��رى بوونى منداڵەکەى کردووە ڕایگەیاند، شۆک تووشى م��رۆڤ ڕووداوە ئەو ساڵیدا 10 لە کچەى ئەو دەک��ات. لە یەکێک بە سەر دای��ک، بووەتە کۆلۆمبیایە ب��اک��وورى خێڵەکانى خێڵە ئەو )وای��وو(، خێڵى بەناوى ن��اس��راون ب���ەوەى ک��ە دەم��وچ��اوى خاڵیان دەکوتن و خێڵەکەیان کچانى کە کچەى ئەو دەنەخشێنن. لەسەر منداڵەکەى بووە خۆشى لە ڕووداوەکە

شیر نەبوو ئامادە بۆیە تێناگات، منداڵەکەشى منداڵەکەی، بداتە لە کە ڕاپۆرتێک بەگوێرەى کچە. سویدیدا )ئافتونبالدت(ى ڕۆژنامەى میدیاکانى ب��ە پشتبەستن ب��ە ک���ردووەت���ەوە، ب���اڵوى کۆلۆمبیا بێدەنگ خۆیان خێڵەکە »ئەندامانى ئاشکرا ئ��ەوە نایانەوێت ک��ردووە و منداڵە ئەو باوکى ئاخۆ کە بکەن ڕوویداوە، ڕووداوە ئەو چۆن کێیە و دە کچە ئەو بێت هەرچۆنێک بەاڵم لە کچ گەنجترین بووەتە ساڵییە دنیاوە و بێنێتە منداڵێک کە دنیادا

ببێتە دایک«.

گەنجترین دایک لە دونیا دا

یاهوویەکى نوێ دەبینن

چۆن خۆمان لە شێرپەنجە بپاڕێزین؟گەنمەشامى یەکێکە لە مادە دژە ئۆکسیدەکان

هەمەڕەنگ

بایەخ بدە بە هەندێک دەستکەوتى داراییت، باوەڕ خۆشبەختانە ب��ەخ��ۆب��وون��ت زی��اد ئاگابە بە دەکاتەوەو دەسەاڵتداران و لەڕووبەڕووبوونەوەی ئاشکرا کردنى نهێنیەکان، خۆشترین

رۆژی هەفتە بۆتۆ چوارشەمەیە.

مەبە ب����اوەر خ���ۆش قسەیەک ه��ەم��وو ب��ە ک��ە ب���ۆت دەک��رێ��ت، ل���ەگ���ەڵ ک��ەس��ێ��ک��ی ه��ەس��ت ن��اس��ک ژی��ان دەگۆڕێت، ژیانت کە دەستپێدەکەیت بەخت رووت تێدەکات، هەوڵبدە تێبگەی تاکوو خۆشەویستەکەت کێشەکانی لە

چارەسەریان بکەی.

ئ�������ەم ه���ەف���ت���ەی���ە داواى ئەویندارەکەت دەکات، لێ یارمەتیت بەدەنگیەوە باشترە ب��چ��ی��ت و ه���اوک���ارى باشتر دارای���ى دەستکەوتى بکەیت، دەبێت، لەرووى سۆزداریەوە سەرکەوتوو دەبیت، باشترین رۆژی هەفتە بۆتۆ پێنج

/4شەممەیە.20

-3/21

وڕ ���ا

����ک�

ل��ەم ه��ەف��ت��ەی��ەدا لە سەرکەوتن وانەکانتدا دەهێنیت، دەست بە دەبێت، دڵەڕاوکێت دەبیت، چ��اک ب��ەاڵم باشترین ڕۆژی هەفتە بۆتۆ شەممەیە.

10/20-9/21

وو راز

��ه ت�

5/20

-4/21

���ا �����

����گ��

ه���������ەوڵ ب����دە ل���ەه���ێ���ن���ان���ەدی ئ���اوات���ەک���ان���ت ، بویتەوە نزیک ڕۆژی ب��اش��ت��ری��ن شەممەیە، پێنج بۆتۆ هەفتە دەگەڕێتەوە خۆشەویستەکەت

/11الت.20

-10/21

ک ش

وپدو

لەماوەی ئەم هەفتەیەدا دەبێت، ئاڵۆز مێشکت گرنگی زیاتر هەوڵبدە خۆت تەندروستی بە ئابوریت باری بدەیت، بە، خێزانەکەت ئاگاداری نابێت، باش هەوڵ بدە بیپارێزیت لە ناخۆشییەکان، لە کۆتایی هەفتەدا کێشەکانت چارەسەر

/6دەبێت. 20

-5/21

�ە ن���

وواد

ل��ە س���ەرەت���ای ئ��ەم ناکوکی ه��ەف��ت��ەی��دا بنەماڵەکەت ن��ا و لە دروس�����ت دەب���ی���ت، کەسێکی گ���ەڵ ل��ە چارەسەری تاکوو بکە قسە شارەزا رۆژی باشترین بکات، گرفتەکانت

هەفتە بۆتۆ چوارشەممەیە.

12/20-11

/21

ن ه وا

ک���7/20

-6/21

ڵ ژا

��رق��

ل���ەس���ەرەت���ای ئ��ەم کێشە ه��ەف��ت��ەی��ەدا بەرە و خێزانییەکانت دەڕوات، کەمبوون ب�����اری ئ��اب��ووری��ت سەفەرێک دەڕوات، ب��ەرەوب��اش��ی ژیانەت دەگۆڕێت، دێتە پێشت کە ب��ۆت��ۆ ه��ەف��ت��ە ڕۆژی ب��اش��ت��ری��ن

/1شەممەیە.20

-12/21

ک س

گی

ئاڵۆز هەفتەیەکی دێ����ت����ە پ��ێ��ش��ت، ب���ەرە و کێشەکانت دەڕۆن، زی���ادب���وون ئ���اگ���ات ل���ە ب���اری ڕۆژی باشترین بێت، تەندروستیت هەوڵبدە دووشەممەیە، بۆتۆ هەفتە

بە دوای ژیانێکی نوێدا بڕۆیت .

8/20

-7/21

�ر �ێ��

ش��

زۆر ه��ەف��ت��ەی��ەک��ی ب���������اش دەس�������ت بەهۆی پێدەکەیت، ب��ن��ەم��اڵ��ەک��ەت��ەوە ت���ووش���ی ئ���اڵ���ۆزی دەبیت لە کارەکانتدا، ئاگاداری باری تەندروستیت بە، لە کۆتایى هەفتەدا سەرقاڵ بیرۆکەوە هەندێک بەهۆی

/2دەبیت.20

-1/21

ڵ ت��

��ه س

ه��ەوڵ��ب��دە س��ەف��ەر ب���ک���ەی���ت ب������ەرەو تووشی ه��ەن��دەران، خ��ەم��ۆک��ی دەب��ی��ت، بەستنی ب��ە ب���ەاڵم ڕو خۆشەویستییەوە پ��ەی��وەن��دی رۆژی باشترین دەکەیت، باشی لە

هەفتە بۆتۆ یەک شەممەیە.

9/20

-8/21

ک ی��

ه رف��

خۆماندووکردن و کاتی راستەقینە ئیشکردنی ن���زی���ک���ب���ووت���ەوە و خ��ۆت��ی ب��ۆ ت��ەرخ��ان مەبە دڵ دوو بکە و خۆشەویستەکەت کارەکانتدا، لە قۆناغێکدا هەر لە مەکە فەرامۆش بۆتۆ هەفتە رۆژی باشترین بیت،

/3دووشەممەیە.20

-2/21

گ ه ن��

ه��ن��ه

خەونەکانى منداڵیمان هێندە سادەن، تەنها پەڕەیەکى سپیش

پڕ ناکەنەوە!! بەاڵم تاوانى گـەورەییمان هێندە زۆرن، بە چەندەها کتێب تەواو نابن.

هیگڵ

ن ژیا

یکان

ده ه ن

ه پل

کانوارە

ێنەشو

قەاڵی دینکەقەاڵدێرینەکانی هەرە لە یەکێک دینکە قەاڵی ب��ە گوندی ن��زی��ک ک��وردس��ت��ان و ب��اش��ووری قەاڵیە ئەم پشدەر، ناوچەی لە »نوورەدین«ە بە سەر گردێکەوە درووست کراوە و ئاوی »زێی وردە و دەڕوات گ��ردەوە ئەو ب��ەالی بچووک« دینکە وردە الپاڵی گردەکە دەشواتەوە. قەاڵی لە دەڕوان��ێ بە سەر پێدەشتی »خ��اس«دا کە و هەرمێن و بڵفەت و چواس چیاکانی بناری قەندیل دایە لەو ناوچەیەدا هۆزەکانی میراودەلی و مەنگوڕ و مامەش نیشتەجێن. چیای ئاسۆس لە هەموو چیاکان زیاتر لە گوندی نوورەدینەوە نزیکە و کەوتۆتە دیوی خوارووی ڕووباری زێ ی بچووکەوە بە دیوی مەرگەدا، شاخی چواس یش لەگەڵ ناویی گەردە بێناسەدا ناویان هاوجووتە وەک چۆن ئەڵێن هێرۆ و نازەنین یان مەروێ و شاناخێ ئاواش دەڵێن چواس و گردە بێناسە و لەو یە بریتی و هەرمێن. چیای چواس بڵفەت ڕیزە شاخەی پشدەر کە کراوەتە سنووری نێوان عێراق و ئێران. لووتکەکانی »دووپەزە و بابرنج« پێدەشتەکانی گشتی نزیکن. ناوچەیەوە لەم و نوورەدین گوندی نێوان دەکەونە ق��ەاڵدزێ قەندیل ەوە. شاخی ڕیزە شاخەی چواس ئەم لە نزیک »گوندی نوورەدین«ەوە پێ ی ئەوترێ لووتکەی بەرزترین و مەنگوڕان« »قەندیلی یەکەم قادیسیەی ش��ەڕی »ک���ۆڕەش«ە. ن��اوی داوە ڕووی کۆچیدا ی 14 ساڵی ڕەمەزانی لە ش��ەڕەدا لەم ز.ی��ەو 626 ساڵی ڕێکەوتی کە و کوردستان داگیرکردنی بۆ هاتن عەرەبەکان پاش 5 ساڵ شەڕی بەردەوام واتا لە ساڵی 641 ز.دا هەموو کوردستانی عێراق و ئێرانیان داگیر کردوو و بەو شەڕەیان ئەوت »فتح الفتوح« چونکە عەرەبەکان بە سەر ساسانیەکاندا سەرکەوتن و وەک هەمووان دەزانین ساسانییەکان لە دایکەوە ئیمپراتۆریەتیەکەشیان ڕەسمی ئاینی و کوردن ک��وردی »ی����ەزدی ب���وو، زەردەش���ت���ی ئاینی ساسانی« بە دەستی ئاشەوانێک کوژراو ناوچەی درووست تیا ی دینکە قەاڵی لە نوورەدینیش کراوە بە سەر گردێکەوە کەوتبووە سەرە ڕێگەی کوردستان. سەر بۆ عەرەبان سوپای هێرشی و هەولێر هەموو سەر بە عەرەبەکان سوپای هەرمووتە و کۆیە و ڕانیە و گوندی میرزا ڕۆستەم و گوندی سێ ناجیان و مەرگە و دوو گومان و پشدەردا تێپەڕ بوون و گەیشتنە ناوچەی مەرگەو هێرشیان و بوون ڕەت ڕەمکان دەربەندی لە کردە سەر قەاڵی دووگومان. سەرداری ناوچەی قەاڵی خاوەن دانیکوڕی لە داوای گومان دوو دینکە کرد کە بێت بە هانایانەوە و ناوچەکە لە داگیرکاری عەرەبان بپارێزێت. دانیکوڕ قەاڵکەی زۆر پتە و سەخت و مەحکەم بوو. شەڕەکەی ناوچەیەدا ل��ەو ع��ەرەب��ەک��ان و ک��ورد نێوان ڕوویداوە کە ئێستاش پێ ی ئەڵێن »شەهیدان« لە شەڕی دا ناوچەیە لەو ع��ەرەب سوپای و تاکوو ک��ردووە. دا گومان دوو حاکمی گەڵ ماوە زەقی بە گردە ئەو ئاسەواری ئێستاش کە قەاڵی دینکەی بە سەرەوە درووست کرا بوو نییە، سەرەتای دیار قەاڵکە بەاڵم شوێنەواری دینکە قەاڵی نەیانتوانی عەرەبەکان شەڕەکە داگیر بکەن لە بەر مەحکەمی قەاڵکەو سەختی چااڵوی و بیر قەاڵکەدا ناو لە و شوێنەکەی ئاو هەبوو بۆ دانیشتوانی ناو قەاڵ و لە زێ ی بچووکیشەوە ئاویان بۆ ناو قەاڵ ڕاکێشرا بوو بە هۆی ڕاڕەو و ممڕاتی هەڵکەندراوەوە. دەرگەی ئامێرانە بەو بوو قایم هێندە دینکەش قەاڵی لە بوو بە دەستی عەرەبەکانەوە نەدەشکا کە دینکەیان قەاڵی بەاڵم کوژران زۆر عەرەبەکان بۆ نەگیرا، تا کەوتنە بەکارهێنانی فڕوفێڵە لە مێژییەنەکەیان. ئەو گردەی کە قەاڵی دینکەی بە سەرەوە درووست کرابوو الیەکی دەبڕوانی بە سەر ئاوی زێ ی بچووک دا، بەاڵم الی ژوورووی گردەکە لە شێوەی نیمچە کەوانەیی و مەیلە و پێچا و چێچیدایە بە جۆرێک ئەگەر پاسەوانی بکات تەماشای دەورووبەری قەاڵکە بانی سەر دەرناکەوێت، ئەگەر لە پێچەکاندا کەس هەبێت یا نا. بۆیە عەرەبەکان بەشێک لە سوپاکەیان لە ک��وردەک��ان شێوەیەک بە پێچانەدا ل��ەو قەاڵکەوە بەدیان نەکەن و بەشێکی سوپاکەش قەاڵکەوە هێرشیان کردە بەردەم پێدەشتی لە لەم عەرەبەکان لەشکری و کوردەکان سەر شکاون کە دا پیشان خۆیان وا هێرشەیاندا دینکە قەاڵی ناو کوردەکانی بۆیە هەڵهاتن و لەشکرە دوای تاکوو کردەوە قەاڵیان دەرکەی دوویان ڕاوە و بکەون عاربەکان بەزیوەکەی ژوورووی پێچەکانی لە عەرەبانەی ئەو بنێن، قەاڵی دینکەدا خۆیان حەشار دابوو لە پشتەوە سەرکەوتنە سەر گردەکەو هێرشیان کردە سەر گشت قەاڵکەو س��ەرداری دانیکوڕی قەاڵکەو کوردەکانی ناو قەاڵیان قەتڵ و عام کرد و قەاڵی بزانین دینکەیان داگیر کرد. ئێستا ئەوە ماوە دینکە بە هاتووە چیەوە لە قەاڵیە ئەم ناوی سواوەی وشەی دانیکوڕە کە ناوی خاوەن قەاڵی دینکە بووە و ناوێکی کوردیە و دەگەڕێتەوە بۆ

1250 ساڵ بەر لە ئێستا.*مێژونووس

لەیالن*

ڕایدەگەیەنێت یاهوو کۆمپانیاى ک��ارم��ەن��د ه����ەزار دوو ن��زی��ک��ەى لەچوارچێوەى ئەمەش دەردەکات، »ی���اه���ووى ن�����وێ«دا دێ����ت، کە بەپەلەترو و بچوکتر یاهویەکى بەڕێوبەرى دەب��ێ��ت. بەقازانجتر جێبەجێکارى یاهوو ڕایگەیاند

کارە بۆ چڕدەکاتەوە »هەوڵەکانى سەرەکیەکەى خۆى و سەرچاوەکانى ب����اڵوپ����ێ����دەک����ات����ەوە ب��ەپ��ێ��ى ئامانجەش ئ��ەم ئەولەویەتەکان، ماوەیەکە دەوێت، قورسى بڕیارى یەکێکە ک��ەوا ی��اه��وو کۆمپانیاى لەگەورەترین کۆمپانیاکانى گەیاندن، بەتەنگژەیەکى داراییدا تێپەڕدەبیت،

کەمدەکاتەوەو کارمەند بۆیە)2000( ی��ۆرۆ م��ل��ی��ۆن )375( ئ��ەم��ەش کۆمپانیاکە. ب��ۆ دەگەڕێنێتەوە پێیانوایە دارای����ى چ��اودێ��ران��ى ک��ەم��ک��ردن��ەوەى خ��ەرج��ی��ەک��ان��ى ڕێکخستنەوەى ب��ۆ تەنیا ی��اه��وو بەڵکو نییە، کۆمپانیاکە هەیکەلەى

بۆ کڕیارە ڕاکێشانى لێى مەبەست فرۆشتنى کۆمپانیاکە. ساڵى 2008، کۆمپانیاى گرێبەستێکى یاهوو بەبڕى ڕەتکردەوە، مایکرۆسۆفتى ئەوکات ک��ە دۆالر، 44,6م��ل��ی��ار ڕەتکردنەوەى یاهوو بەرپرسانى گرێبەستەکەیان گەڕاندەوە بۆ کەمى

بڕەکەی.

هەمیشە مرۆڤ خاوەنی تەندروستییەکی جەستەیی تەواو نییە، بەڵکو چەندەها پەککەوتن و نەخۆشی تووشی جار بێگومان دەب���ێ���ت، الوازب������وون و زۆرە، ج��ۆری��ان نەخۆشیەکانیش نەخۆشیانەیە لەو یەکێک شێرپەنجە ئەم تووشی ئ��ەوەی بۆ پێویستە و ئەم ڕەچ��اوی��ی نەبین، نەخۆشییە

ڕێنەماییانە بکەین:1- دوورکەوتنەوە لەو خواردنانەی کە درووست چەورییەوە و ڕۆن لەڕێگەی لەبەرئەوەی بەرهەمدێن و دەکرێن نەخۆشی تایبەتمەندەکانی پزیشکە شتێک ه���ەر و ڕۆن ش��ێ��رپ��ەن��ج��ە بەچەوری درووستدەکرێت بەهۆکارێکی سەرەکی دادەنێن بۆ سەرهەڵدانی ئەو خەڵکی لەکاتێکدا ئەمە نەخۆشییە، ئێمە دڵنیاش نییە لەجۆری ئەو ڕۆنەش چەندە بزانێت تا بەکاریدەهێنێت کە ڕێژەی تەندروستی و ماددەی پارێزگاری پزیشکەکان هەروەها نا، یان تێدایە ڕۆنی کە ب��ەوەی دەک��ەن ڕێنماییمان بەکاربهێنین نەباتیەکان بەروبوومە

وەکو ڕۆنى زەیتون و هاوشێوەکانی.زۆری خوێ ڕێژەی بەکارنەهێنانی -2بەژەهری هەردووکیان کە شەکر و لەم ل��ەب��ەرئ��ەوەی ن���اوب���راون سپی نەخۆشی کە خانانەی ئەو ڕێگەیەوە گەشە دەک��ەن درووس��ت شێرپەنجە نەخۆشیەکە ل��ەدواج��اردا و پێدەدات و ج���ددی نەخۆشییەکی دەب��ێ��ت��ە پێویستی بەچارەسەری تایبەتی و خۆ

یەکالکردنەوە دەبێت.سەوزو چای شیرو بەکارهێنانی -3پرتەقاڵ و س��ەوزەوات سێوو گێزەرو ئیجابیان و زۆرب��اش کاریگەرییەکی نەخۆشی ل��ەدژای��ەت��ی��ک��ردن��ی ه��ەی��ە شێرپەنجەو لەڕێگەی ئەو ڤیتامیناتانەی کە تیایەتی دژ بەخانەکانی شێرپەنجە

ئەوەستێتەوەو تێکیان دەشکێنێت.هۆکارە ل��ەو یەکێک ب��ەداخ��ەوە -4زۆر بەکارهێنانی کە زۆرب��اش��ان��ەی ئاسانەو خەڵکی ئێمە ئەنجامی نادەن سەرکەوتوو و باش زۆر بەپاڵنەرێکی دائەنرێت بۆ دژایەتیکردنی ئەم نەخۆشیە شێرپەنجەی نەخۆشی بەتایبەتیش خ��وێ��ن ئ��ەوی��ش وەرزش��ک��ردن��ێ��ک��ی بەردەوامە لەهەفتەیەکدا سێ جارو هەر جارەش بۆ ماوەی نیو سەعات، بەاڵم

بەبەرنامەو ڕێنمایی کەسی تایبەت.بەرهەمە لەگۆشتی دوورکەوتنەوە -5گیاندارییەکان کارێکی باشەو ڕووکردنە خواردنی گۆشتی ماسی وەکوو بەدیلی ئەم ڕێگەیە زۆر گونجاوەو خاوەنەکەی لەتەندروستییەکی باش نزیکدەکاتەوە.

ئەو دەرک��ەوت��ووە بۆیان زاناکان -6کەسەی تووشی نەخۆشی شێرپەنجەی و خۆی بێت ئ��ەگ��ەر ب��ووە ک��ۆڵ��ۆن لەگەڵ جۆری بەر تیشکی خۆر بداتە کە شێوەیەبێت ب��ەو خواردنەکانی چارەیەکی ڕێگە دەبێتە باسمانکرد سەرەکی هۆیەکی چونکە بۆی، باش کەمتر ک��ە ئ��ەوەی��ە نەخۆشیە ئ��ەم جەستەی بەر خۆری بینیوەو هەمیشە داپۆشەرو پەردەیەکی ویستویەتی لەبەرئەوەی بێت بەسەرەوە سێبەری )D( ڤیتامین ج��ۆری خۆر تیشکی

لەلەشی مرۆڤدا زیاد دەکات.7- زانایان پێیانوایە چاى ئاسایی کە بەپێی ڕێنماییەکان بخورێتەوە لەکاتی خۆیدا ئەوا ڕێژەی نەخۆشی شێرپەنجە بە لە30% دادەبەزێنێت لەساتەوەختێکدا نەخۆشەکە لەسەرەتای تووشبونیدابێت بەبەرهەمی چ��ای��ەک��ەی ئ��ەگ��ەر خ��ۆ لیمۆوە سروشتی ئ���اوی گ��ی��راوەی لەش بەرگری ڕێ��ژەی ئەوا بخواتەوە

بەرزدەکاتەوە بۆ لە%60 – %70 .8- جۆرێکی باڵوی نەخۆشی شێرپەنجە بریتییە لەنەخۆشی مەمک کە لەواڵتی گرتۆتەوە، لەژنانی بەشێک ئێمەش دەبێت کە ئەوەیە ژنان بۆ ڕێنمایی بەپاکوخاوێنی گرنگی ژن هەمیشە جارێک مانگ بەسێ و ب��دات خ��ۆی پشکنینى خۆی بکات، یان هەر کاتێک گۆرانکاریی لەمەمکەکانیدا بۆ دەرکەوت تایبەتمەندو پزیشکی بچێتەالی زوو باشترین پێیانوایە زاناکان پسپۆڕ، بۆى بزانێت ژن ئ��ەوەی بۆ کاتێک ناسروشتی گۆرانکارى کە دەرکەوێت لەمەمکەکانی دەرکەوتووە ماوەی نێوان لەڕێگەی کە مانگانەیە س��ووری دوو مەمکەکانی کەشفی پەنجەکانیەوە دەکات، بەکارهێنانی زەنجەفیل باشترین

دەرمانی دژ بەم جۆری نەخۆشیەیە.ئ��اوی خ����واردن����ەوەی ڕۆژان�����ە -9پ��اک ب��ەڕێ��ژەی��ەک��ی ب��اش ل��ەو ڕێگە پزیشکانی ک��ە س��ەرک��ەوت��وان��ەی��ە

تایبەتمەند جەختی لەسەردەکەنەوە.

ل��ێ��ک��ۆڵ��ی��ن��ەوەی��ەک��ى ئ��ەم��ەری��ک��ى ئ��اش��ک��رای��ک��ردوە، ک��ە خ��واردن��ى میوە خ��واردن��ى ل��ە گەنمەشامى بەجۆرێک بۆ مرۆڤ، زیاترە سودى )بۆلیفینۆل( م��ادەى گەنمەشامى ى تێدایە، کە یەکێکە لە مادە دژە زیاتر بەڕێژەیەکى و ئۆکسیدەکان لە وەک هەیە گەنمەشامیدا لە لێکۆڵینەوەکە م��ی��وەک��ان��دا. زانکۆى کیمیاى بەشى ل��ە س���ان دێ��گ��ۆى ئ��ەم��ەری��ک��ا ئ���ەن���ج���ام���دراوە، ئ���ەوەى

خ���س���ت���وەت���ەڕو، ب����ڕى م����ادەى هەیە زۆرى سودێکى )بۆلیفینۆل( بەتایبەت م��رۆڤ، تەندروستى بۆ ئۆکسیدە. دژە مادەیەکى ب��ەوەى ڕێژەى لێکۆڵینەوەکە، بەپێى هەر نیو کوپ لە )بۆلیفینۆل( دەگاتە گەنمەشامیدا و م��ی��ل��ی��گ��رام 300ئ������ەوەش ڕێ����ژەى 50%ى زیاترە کە لە بوونى میوەکاندا

هەیە.

لە پەتاتە پاترى دروست دەکرێتزانایەکى سعودى لە نوێترین داهێناندا، توانى پەرە بەجۆرێک لە پاترى بدات و دەک��ات کار پەتاتەوە کەلەرێگەى رۆژنامەى ناسراوە. پەتاتە بەپاترى ب��اڵوی��ک��ردەوە، سعودى )ش���ەرق(ى فیزیا بەشى زانکۆى مامۆستایەکى لەزانکۆى عەبدواڵ سلێمان بەناوى واڵت��ە، ئ��ەو عەبدولعەزیزى مەلیک پاترییەک بەجۆرە پەرە توانیویەتى وزە پەتاتەوە لەرێگەى کە ب��دات، پاترى هێندەى دو و وەردەگ��رێ��ت

هێندەى 26 و بەهێزترە ئاسایى هەرزانترە. ئێستاش پاترییانەى ئەو چەندین رایگەیاند: مامۆستایە ئەو کردوە میوەکان لەسەر لێکۆڵینەوەى باشترین پەتاتە دەرکەوتوە، بۆی و رێگەیە بۆ بەرهەمهێنانى وزەى کارەبا و باسی لەوەشکرد، ئەگەر بێت و کارى زیاتر لەسەر ئەو پرۆژەیە بکرێت، ئەوا دەتوانرێت سودى زۆرى لێوەربگیرێت لە پ��اک وزەى بەرهەمهێنانى ب��ۆ

جیهاندا.

سێشەممە 2012/04/10 ● ساڵی 31 ● ژماره 697 11 www.jamawarnews.com

تۆپى یەکێتی لە سەرچاوەیەک بڕیارە گەیاند، ڕاى عێراق پێى تۆپى یەکێتی شاندێکى ئەمرۆ پێى عێراق بەمەبەستى کۆبوونەوە تۆپى یەکێتی سەرۆکى لەگەڵ پ��ێ��ى ن��ێ��ودەوڵ��ەت��ى “ف��ی��ف��ا” بکەن. گەشت سویسرا ب��ەرەو جێگرى مەسعوود عەبدولخالق یەکێتیى س��ەرۆک��ى دووەم���ى ڕایگەیاند، عێراق پێى تۆپى تۆپى یەکێتیى لە شاندێک ناجح بەسەرۆکایەتیى پێى یەکەتییەکە سەرۆکى حەموود و ئەندامیەتى من و وەلید تەبڕە

بەرەو پێوەندییەکان بەڕێوەبەرى سویسرا دەکەوینە رێ. مەسعوود وتی، لەو سەردانەدا بڕیارە 13ى یەکێتی بارەگاى لە مانگە ئەم )فیفا( نێودەوڵەتى پێى تۆپى جۆزیف بە چاومان زیوریخ لە پالتەر سەرۆکى )فیفا( بکەوێ و بەڕەسمى داواى هەڵگرتنى سزاى ڕەسمیى یاریى قەدەغەکردنى لە پێى تۆپى هەڵبژاردەکانى هەروەها بکەین، عێراق ناوەوەى

وتی، لەو کۆبوونەوەیەدا تواناکانى یارییە مێوانداریکردنى بۆ عێراق

ب��ەردەم دەخەینە ڕەسمییەکان بەپێى ک��ە )ف��ی��ف��ا( س��ەرۆک��ى فیفاوە یاساکانى و ڕێنوێنى ئاخۆ لەوبارەى بەڕێوە دەبەین، ئەو سەردانە هیچ دەرەنجامێکى جارێ وت��ی، مەسعوود دەب��ێ، هیچ دیار نییە، بەاڵم بەالنى کەم

بەیارییە ڕێگە فیفا هیواخوازین هەڵبژاردەى هەڤاڵینییەکانى خۆیدا، خاکى لەناو بدا عێراق زغەیر کامل ت��رەوە، لەالیەکى پێى تۆپى یەکێتی ئەندامى بڕیاریشە گەیاند، ڕاى عێراق هەڵبژاردەى ڕاهێنەرى زیکۆ پێوەندى سویسرا لە عێراق ب���ەش���ان���دەک���ە ب���ک���ات و پالتەر سەردانى بەیەکەوە پێى تۆپى یەکێتی بکەن، پاش )فیفا( نێودەوڵەتى ڕاپۆرتى یاریى عێراق و ئوردن پاکوەکەریى یارییەکانى لە بەمۆندیالى گەیشتن بۆ ئاسیا بەرازیل کە بەبەرژوەندیى ئوردن بەکۆتا سفر( � 2( بەئەنجامى ه���ات، س���زاى ق��ەدەغ��ەک��ردن��ى ب����ەڕێ����وەچ����وون����ى ی��اری��ی��ە ه��ەڵ��ب��ژاردەى ڕەسمییەکانى بەسەردا لە خاکى خۆى عێراق یارییەکانى ب���ەاڵم س��ەپ��ان��د، زەورا و هەولێر یانەى هەردوو هەرێم شارەکانى لە ئێستە تا

بەڕێوە دەچن.

لە شەو دوێنى گۆلەى دوو بەو تۆمارکرد زاراگ��ۆزاى ڕیاڵ یانەى یانەى ئەفسانەى میسى لیۆنێل ،گۆڵەکانى گشت کۆى بەرشلۆنە گەیاندە ئەمساڵدا وەرزى ل��ە یەکەم ب��ووە بەمەش ، 60گ��ۆڵ

وەرزێک لە گۆڵ 60 کە یاریزان 1972 ساڵى لەوەتەى تۆماربکات ئەمە ڕاب��ردوو 40 ساڵ لە وات��ە جگە لەوەى هێشتا چەند یارییەک لە زی��اد کە یاریزان تاکە م��اوە، گێرد ، تۆمارکردبێت گۆڵى 60

لە ک��ە ب��وو ئەڵمانى م��ول��ەرى وەرزى 1972-1973 دا 67 گۆڵى تۆمارکرد، هەروەها میسى بە 38 گۆڵ لە پێشەنگى گۆڵکارانى خولى ئیسپانى دێت بە جیاوازى گۆڵێک

لەگەل کریستیانۆ ڕۆناڵدۆ.

خۆزێ مۆرینۆ ڕاهێنەرى یانەى شاهانەى ئیسپانى بەوردى چاودێرى بەرگریکارى بۆکسینگوا ئینگلیزی چێڵسى یانەى ڕازى یاریزانەکە ئەوەى پاش دەکات

نەبوبە نوێکردنەوەى بۆندەکەى لەگەڵ بەسەر ئەمساڵ هاوینى لە کە بلوز ئەچێت. لە ئێستادا یانەکانى ئەى سى میالن و بایەر میوشن وەپاریس سانت

جێرمانیش بیرلە گرێبەست لەگەڵ ئەو بەاڵم ئەکەنەوە پرتوگالیەکە یاریزانە گرێبەستى بۆکسینگوا ناچێت پێ

هاونیشتیمانەکەى ڕەتبکاتەوە.

بەریتانیى ستارى دەیلى ڕۆژنامەى بەرشلۆنەى ی��ان��ەى ڕای��گ��ەی��ان��د، ئیسپانی لە هەوڵى کڕینى یاریزان و ئینگلیزى ئارسناڵى یانەى کاپتنى ڕۆژنامەکە پێرسیدایە. ڤان ڕۆبن پالنى یانەى بەرشلۆنەى ئاشکرا کرد بۆ رازیکردنى ڤان پێرسى لە ڕێگاى بەکارهێنانى کاپتنى پێشووى یانەى یانەى ئێستاى یاریزانى و ئەرسنال کە فابریگاسەوە سیسک بەرشلۆنە پەیوەندى ڕاب���ردوودا هاوینى لە کەتالۆنیاوە هەرێمى یانەکەى بە

کردبوو.

هەفتەى لوتکەى یارى لە ئەمشەو یەکێک لە ئیسپانیدا، خولى 32ى لە بەهێزترین یارییەکانى ئەم وەرزەى اللیگا یانەى ڕیاڵ مەدریدى پێشەنگى ڤالینسیاى یانەى میواندارى خولەکە کرد، ڕیاڵ مەدرید ئەو ڕاستییەى باش لەبەرچاوبوو جگە لە سەرکەوتن هەر ئەنجامێکى تر پێگەکەى لە پلەى یەکەم لەگەڵ ب��ەاڵم مەترسییەوە دەخاتە ئەوەشدا دەیزانى ڤالینسیا ڕکابەرێکى ڤالەنسیاش بەهێزە. و سەرسەخت تاوەکو پێویستى بەم سەرکەوتنەبوو دواى بێت، سێیەم پلەى لە بەتەنیا خاڵەکانى ژم��ارەى لیڤانتى ئ��ەوەى و یەکسانکردەوە ڤالەنسیا لەگەڵ

خاڵن، 48 خ��اوەن��ى ه��ەردووک��ی��ان بەهێز سەرەتایەکى بە یارییەکە سەرەتاکاندا لە و پێکرد دەستى زیاتر ڕۆناڵدۆ و دەبینرا باشتر ڕیاڵ ، دروستکرد مەترسى جارێک لە کەوتنە ڤالینسیاش دوات���ر ب��ەاڵم لە یەک هێرشێکى چەند و خۆیان دواى یەکیان بردە سەر گۆڵى ئیکەر کاسیاس. سەرەڕاى چەندین هێرشى مەترسیدار نیوەى یەکەم بە بێ گۆڵ لە نیوەى دووەمدا ڕیاڵ بەکۆتاهات، ڤالینسیاش بەاڵم یاریدەکرد باشتر مەترسیدارتربوو، ب��ەردەوام��ى بە بە زۆرى گڕوتینێکى ئ��ەم��ەش ه��ەردووال ب��وو، بەخشى یارییەکە

لە نزیکبوون ت��ەواو جارێک چەند لە ڕیاڵ مەدرید. تایبەت بە گۆڵ دواین 15 خولەکى یارییەکەدا ڕیاڵ مەدرید بە تەواوى کۆنترۆڵى یاریگاى کرد و چەندین هێرشى مەترسیدارى دروستکرد بەاڵم گایتانى گۆڵپارێز کە هاوکات ئەستێرەى یارییەکە بوو دایەوە بەرپەرچى گشت هێرشەکانى بۆ ڕاستەقینە مۆتەکەیەکى بووە و بەم یارییەدا، لەم بالنکۆس لۆس ڕیاڵ نێوان جیاوازى بەرامبەربوونە بۆ بووەوە کەم بەرشلۆنە و مەدرید ئەگەرەکان هەموو و خاڵ 4 تەنیا کالسیکۆى کە دەڕۆن ئ��ەوە ب��ەرەو

داهاتوو یەکالکەرەوە بێت .

س��ێ��رئ��ال��ێ��ک��س ف��ێ��رگ��س��ۆن ڕاهێنەرى بەتواناى مانچستەر چیتر ڕایگەیاند، یونایتد ناتوانێ بێدەنگ بێت بەرامبەر یاریزانى نابەجێکانی کردارە ماریۆ سیتى م��ان ی��ان��ەى بالۆتێلى و لە چاوپێکەوتنێکی گەیاند، ڕاى ڕۆژنامەوانیدا هەرگیز ڕێگە بە یاریزانەکانى کردارێکى هیچ ن��ادات خۆى ئەنجام ل���ەوەرزش���ى دور ن��اوەوەى دەرەوەو لە بدەن یاریزانە باسە جێى یاریگا. ئێستا کێشەى تا ئیتاڵییەکە دروس��ت بۆیانەکەى زۆرى ک�����ردووە ب��ەه��ۆى ئ����اژاوە بەڕویدا گێڕیوئەوکارتانەى ل��ە نێو ب���ەرز ئ��ەک��رێ��ن��ەوە

یاریگادا.

هەفتەیە ئ��ەم م��ی��الن ی��ان��ەى لەخولى تۆپى پێى سیری ئەى بە بو و شکست توشى ئیتاڵیا بەیانەى گ��ۆڵ 2�1 ئەنجامى دۆڕاندنە ئەم دۆڕا. فیۆرنتینان خ��وارەوەى کەوتنە هۆى بووە خولەکە و یەکەمى ڕیزبەندى لە جێهێشتنى بۆ یانەى یۆڤانتۆس لەیانەى خ��ۆی��ەوە ل��ەالى ک��ە پ��ال��ێ��رم��ۆى ب����ردەوە ب��ە دوو لەیاریگاى بەرامبەر، بێ گۆڵى س��ان��س��ی��رۆ ی���ان���ەى م��ی��الن فیرۆنتیناى یانەى میواندارى تیپى 31 خولەکى ل��ە ک��رد، خ����اوەن ی��اری��گ��ا ل��ە ڕێ��گ��ەى گۆڵکارى خولى ئیتاڵیەوە زالتان یەکەمیان گۆڵى ئیبراهیمۆڤیچ تایمى تۆمارکرد، سزا بەلێدانى

کۆتایى پێشکەوتنە بەم یەکەم تایمى ل��ەس��ەرەت��اى ه���ات، یۆفیتیچ ستیفان دووەم����دا فیرۆنتیناى یەکەمى گ��ۆڵ��ى

تەواوبونى پێش ت��ۆم��ارک��رد، خولەکێک تاکە ب��ە یاریەکە کارڤالیۆ دیى ئۆلیڤێرا ئەماورى بۆ س��ەرک��ەوت��ن گۆڵى ت��وان��ى لەالیەکى تۆماربکات، فیۆرنتینا توانى یۆڤانتۆس یانەى ترەوە بەسەر نرخ بە سەرکەوتنێکى یانەى پالێرمۆدا بەدەستبهێنێت، یاریگاى لەدەرەوەى هەرچەندە خ����ۆى ی���اری���ک���رد، ه����ەردوو لە کوالیاریال بۆنۆچى و یاریزان خولەکەکانى 56 و 69 دووگۆڵیان ت��ۆم��ار ک����ردوو ی��اری��ەک��ەی��ان ئەنجامەکانى دواى ب���ردەوە، یۆڤانتۆس یانەى هەفتەیە ئەم بە وەرگرت یەکەمى ڕیزبەندى 65 خاڵ و بەجیاوازى یەک خاڵ

لەگەڵ میالن.

سەردانى شاندى یەکێتى تۆپى پێى عێراق بۆ فیفا

میسى پێوانەیەکى تر تۆمار دەکات

مۆرینۆ دەیەوێت بۆکسینگوا بێنێتە یانەى شاهانەوە

یانەى بەرشلۆنەى ئیسپانى لە هەوڵى کڕینى کاپتنى یانەى ئارسناڵى ئینگلیزیدایە

یانەی بەرشەلۆنە نزیک دەبێتەوە لە ڕیاڵ

ڕێگا نادرێت هیچ یاریزانێک وەک بالۆتێلى بکات لە ئۆڵد ترا فۆرد

یانەى میالن شکستى هێنا

وةرزش

کەى بۆ نووسینت شیعر *س��ەرەت��اى دەگ��ەڕێ��ت��ەوە و چ��ۆن ب��وو ب��ی��رت لە

نووسینى شیعر کردەوە؟من ن��ووس��راوی��ى یەکەم ڕاستیدا لە دەگەڕێتەوە بۆ ساڵى 1997 لەوکاتەدا بەشێوەیەکى سادە و بەنووسینى شیعرى کالسیکى دەستم پێکرد و هەرگیز بیرم ئەوەى بۆ بنووسم نەئەکردەوە لەمە و ب��وو هەستێک تەنیا شاعیر ببمە هیچیتر بۆ بەشى دووهەمى پرسیارەکە ئەوەیشى دەگەرێتەوە بۆ تێکەڵ بوون پاش خوێندنەوە و نووسین بەژیانى خوێندەوە ڕۆمانێکم چەند کە ئەوەى کرد خوێندنەوە و نووسین بە حەزم بەشێکى عەشق دا ئەمانەش پاڵ لە

کاریگەرى بابەتەکە بوو. چەند ئایا هەیە باڵوکراوەیک *هیچ

شیعرت هەیە؟بەداخەوە تا ئێستا فرسەتى ئەوەم بۆ

و واڵت لە دووریم بەهۆى نەڕەخساوە مەشغوڵ بوونم بە ژیانى تایبەتى خۆم بۆ باشم دەرفەتێکی بریتانیا لە بەس ڕێکەوت کاتێک شارەوانى شارى ویگان دەرفەتى ئەوەیان پێدام کە نامیلکەیەکى شیعرم بۆ چاپ بکەن، بەاڵم کێشەیەکى چارەسەر نەتوانرا کە هەبوو بچووک بکرێت ئەوە بوو کە ئەوان پێیان باش بوو کە نیوەى نامیلکەکە بە ئینگیلیزى بێت و نیوەکەى ترى بەکوردی، بەاڵم دەست باشم وەرگێڕێکى ب��ەداخ��ەوە هۆنراوەکانم لە بەشێک تا نەکەوت

ئینگیلیزى سەرزمانى وەرگێڕێتەوە ه��ەرچ��ەن��دە خ��ات��وو چ��ۆم��ان ه��ەردى بەهۆى بەاڵم بدات، یارمەتیم هەوڵیدا سەرقاڵیەوە و بوونى چەند بەرنامەیەکى

خۆیەوە شتەکان دوا کەوتن.من نزیکەى 250 شیعرى گۆرانیم هەیە پێویستى مەجالە ئەو کردوە هەستم بەکەسى زیاترە تا لەو بوارەدا بنووسێت.• باشە باسى ئەوەت کرد لە شیعرى شیعرت ئێستا تا دەنووسیت گۆرانى

کراوە بە گۆرانی؟هێشتا باڵو نەکراوەتەوە بۆیە نامەوێت

لەمەجالى چونکە بکەم، ئەوە باسى کارکردن دا چەند شیعرێک و سرودێک بۆ نیشتمان نزیکە لەوەى باڵو بکرێتەوە ئیشم گەنج هونەرمەندێکى چەند و

لەگەڵ کردوون. *ئایا دوورى و غەریبى تا چەند

لەهۆنراوەکانت ڕەنگى داوەتەوە؟کاریگەرى لەواڵت دوورى ڕاستیدا لە تەواوى هەبوو لەسەر من. ڕوونتر بڵێم کە هەم ئیجابیاتى خۆى هەیە و هەم

سلبیات.ل��ەڕووى ئەوەیە باشییەوە ل��ەڕووى

هەستەوە باشتر منى جۆاڵندەوە بیرى فراوانترى پێداوم. بەشى الیەنى سلبى ئەوەیە کە من لە ئیشى ڕۆژانەى خۆم کات هەبووە هەستى نووسینم هەبوو بەاڵم بنووسم، شتێک ویستوومە و

بەهۆى ئیشەوە نەمتوانیوە.* شیعر الى تۆ چى دەگەیەنێت ؟

هەستە. نووسینەوەى من شیعر الى ئەو هەستە کە لەناخى مۆڤى عاشق پێویستە ئەبێت دروست ڕاستگۆ و ئەنرێت لێ ن��اوى و بنووسرێتەوە

شیعر.

9 ی نیسانی 2003 ڕۆژێکی مێژووى بوو

ڕۆژی 9ی 4 ی 2003 ڕۆژێکی مێژووی بوو لە مێژووی تازەى عێراقدا ئەو س��ەدام پەیکەری ک��ە ب��وو ڕۆژە گۆڕەپانی لە دیکتاتۆر ی حسێن فیردەوسی بەغداد هێنرایە خوارەوە بەحوکمی هێنرا ک��ۆت��ای ئیتر بەعس س��اڵ��ەی 35 م��وت��ل��ەق��ی خەڵکی عێراق بەرەبەرە لەکابوسی بوو. ڕزگ���اری بەعس تۆقێنەری شێوەیەک بەهیچ بەعس ڕووخانی نەبوو چونکە لەتوانای عێراقیەکان عێراق س��وپ��ای فشۆڵی ل��ەگ��ەڵ لەوە ئۆپۆزسیۆن تواناکانی بەاڵم سادەتربوون بتوانن بەعس بڕوخێنن دەس���ەاڵت بەڕێکەوتنێک دوات���ر ک��رای��ەوە عێراقیەکان تەسلیمی دەستیکرد ئەمریکا پاشان سوپای بە کشانەوە، هەموومان پێمان وابوو یان ڕاستتر بڵێین خەونمان بەوە وە دیموکراتی دەوڵەتێکی کە دەبینی عێراقیەکان چونکە داب��م��ەزرێ��ت لە پێناوى قوربانی گەورەیان داوە دی��م��وک��رات��ی��ەت ل��ە ه��ۆرەک��ان��ی باشورەوە تا کوردستان لەموسڵمان و مەسیحی لە کورد و تورکمان و بەاڵم وسونە، شیعەو لە ع��ەرەب لەعێراق ئێستا ئ��ەوەی بەداخەوە نەگەیشتنی لەیەکتر دەبینرێت ل��ەوەى ب��ەر پێویستە الیەنەکانە چوارگۆشەى بۆ بگەرێتەوە عێراق نیشتیمانی ک��ۆن��گ��رەى ی��ەک��ەم لە الیەنەکان هەموو و ببەسترێت کۆببنەوە گفتووگۆ مێزى س��ەر یەدەگێکی ک��ەخ��اوەن��ی ع��ێ��راق سروشتی غازى لە و زۆرە نەوتی تریش سروشتیەکانی سامانە و پێویستی زۆر ئێستا دەوڵەمەندە، و وەبەرهێنان کۆمپانیاکانی بە بە پێویستی ئ��اوەدان��ک��رن��ەوەی��ە و ئابووری ژێرخانی دروستکردنی ژێرخانی ڕۆشنبیری و بونیادنانەوە ببێتە نابێت ع��ێ��راق ئیتر هەیە واڵتێکی شەرەنگێزی دۆڕاو لەشەڕ، ژیانی بۆسەر بێت مەترسی کە دراوسێ، واڵتانی و خۆی خەڵکی شەڕەکانیان الیەنەکان پێویستە هیچ ڕاگەیاندنەکان ن��او نەخەنە ک��ێ��ش��ەی��ەک ل��ە ڕێ��گ��ەی ش��ەڕی نابێت، چ��ارەس��ەر ڕاگەیاندنەوە ل��ە 9 ساڵی الی��ەن��ەک��ان ئ��ەگ��ەر ڕابردوو گەیشتونەتە ئەو ڕایەى کە فیدڕاڵیەت چارەسەری کێشەکانیان ناکات ئەوە کۆنفیدڕاڵیەت دەتوانرێت بۆ گەڕانەوە بەاڵم بکرێتەوە تاقی مەرکەزیەت کارەساتی گەورە بەدوای تاقیکراوەتەوە دەهێنێت خۆیدا ڕێ��ب��ازێ��ک��ی ش��ک��س��ت��خ��واردووی عێراق هاواڵتیانی زیانبەخشە، ساڵی 9 لە بپرسن خۆیانە مافی ئەمن کێشەى بۆچی ڕاب����ردوودا هات کابینە ئەم چارەسەرنەکرا ئەو ڕۆیشت ئەم وەزیر هات و ئەو ڕۆیشت بەاڵم کێشەکان ماونەتەوە، لە ب���ەڕۆژ ڕۆژ گ��ەن��دەڵ��ی بۆچی ، دەستێنێت پەرە زیاتر عێراقدا دوای نۆ ساڵ عێراق بەپێی ڕاپۆرتی ڕێکخراوى شەفافیەتی نێو دەوڵەتی لە دووم یان یەکەمە یان سااڵنە گەندەڵیدا، بۆچی کێشەى کارەبا و ئاوى خواردنەوە لە عێراق چارەسەر نەکرا. بەاڵم دەبێت ئەوەش بزانرێت بەهۆی ڕاب��ردوودا ساڵی 9 لە کە لەوانەیە ئەمریکا هێزەکانی بوونی بێت توانی نەی عێراق حکومەتی هەندێک شت بکات، ئەمڕۆ کە عێراق ژێر لە دەڕوات ڕزگاربوون ب��ەرەو یەکگرتوەکان نەتەوە ی 7 بەندی ئاشتەوای نشتیمانی دەتوانێت زۆر شت بۆ هاواڵتیانی عێراق بە دەست

بهێنێت.

عيرفان ناميق

فیلمى سینەمایى »کوێستانى قەندیل« لە دەرهێنانى )تەها دەرهێنانى لە باران« »دەنگى فیلمى کورتە و کەریمی( فیستیڤاڵى سەرەکییەکانى خەاڵتە ساعیدپەنا( )جەالل

نێونەتەوەیى دیجیتاڵى هێندستانیان بەدەستهێنا.»کوێستانى فیلمى گشتیى راگەیاندنى راپۆڕتى پێى بە لە قەندیل« »کوێستانى سینەمایى فیلمى قەندیل«، کە کەریمی( )تەها کورد الوى سینەماکارى دەرهێنانى بەرهەمى وەزارەتى رۆشنبیرى و الوانى حکومەتى هەرێمى لە سلێمانییە سینەمایى بەڕێوەبەرایەتى � کوردستان بەشى لە خۆیدا نێونەتەوەیى ب��ەش��دارى دوازدەی��ەم��ی��ن هێندستان دیجیتاڵى نێونەتەوەیى فیستیڤاڵى پێشبڕکێى نمایشکرا و توانى خەاڵتى باشترین فیلمى بڵندى سینەمایى فیلمى کورتە هەروەها بەدەستبێنێت. فیستیڤاڵە ئەم کورد )جەالل دەرهێنانى سینەماکارى لە باران« »دەنگى ساعیدپەنا( لە بەشى پێشبڕکێى ئەم فیستیڤاڵە، نمایشکرا فیستیڤاڵى پێبەخشرا. فیلمى کورتە باشترین خەاڵتى و 50 کردنى نمایش بە هێندستان، دیجیتاڵى نێونەتەوەیى دەرهێنەرەکانى لە بڵندى سینەمایى فیلمى و فیلم کورتە 44 واڵتى جۆراوجۆرى جیهان لە چەندین بەشى پێشبڕکێى و دەرەوەى پێشبڕکێى لە رۆژانى 9 تا 15ى مارسى 2012 لە شارى دێهلى واڵتى هێندستان بەڕێوەچوو. لەم فیستیڤاڵەدا فیلمسازى فێرکارى کارگەى و سیمینار چەندین هەروەها

لەسەر سینەماى کورت و بڵند سازکرا.

ل��ە ش��ەق��ام��ى 100 م��ەت��رى ه��ەول��ێ��ردا، لۆریەک سەر لە دووقات چێشتخانەیەکى کارى شاگردێک چەند کە دروستکراوە، تێدا دەکەن و کۆمەڵێک خواردن بە شێوەى دەک��ات. ک��ڕی��ارەک��ان پێشکەشى لەفە کوردستانە( )لەفەى ناوى چێشتخانەکە داهاتودا لە دەڵێت، خاوەنەکەى وەک و شارەکانى لە لەوشێوەیە چێشتخانەى ترى کوردستان دەکەنەوە. قاسم سەعید،

و چێشتخانەکەیە سەرپەرشتیارى کە ڕایگەیاند: کوردستانە، باکووری خەڵکى چێشتخانەمان ئامەد شارى لە یەکەمجار دواتریش دان��ا، بارهەڵگردا لۆرى ناو لە لە هەمانشێوە بە چێشتخانەیەمان ئەم بە سەبارەت دان��ا. کوردستان باشووری پێشوازى خەڵک بۆ چێشتخانەکە، ناوبراو پێشوازى گەرمى بە خەڵک وتویەتی: کڕیارى و دەک��ەن چێشتخانەکەمان لە

و سلێمانى شارەکانى لە هەیە، زۆرم��ان کردووین، سەردانى خەڵک دهۆکیشەوە نرخێکى ب��ە خ��واردن��ەک��ان��م��ان ئێمەش گونجاو پێشکەش دەکەین. خاوەنى لەفەى نزیکانەدا لەم ئاشکراشیکرد: کوردستان، و سلێمانى لە چێشتخانەیە ج��ۆرە ئەم زۆر خەڵک چونکە دەکەینەوە، دهۆکیش لێدەکەن و چەندین کەسیش پێشوازیمان

هاتووە لێرە وێنەى یادگارى گرتوە.

پسپۆڕێکی بواریی جیولوجیا ڕایگەیاند کە بەهۆیی مانگی دەستکردی ئەمریکی عەماریی گەورەترین )الندسیت7( ئاڵتون لە میانمار دۆزراوەتەوە. بەپێی هەواڵێکی ڕۆژنامەی )فالور نیوز(، کە لە پڕۆفیسۆر )سوی ساین( وەرگیراوە، دەڵێت »ماوەیەکی دوور و درێژە بەدوای لە دەگەڕێین وادا ئاڵتونی عەمارێکی ئەوەتان دەتوانم دۆزیمانەوە، کۆتایدا بۆ پشت ڕاستکەمەوە کە ئەم عەمارە

دەتوانێت بەهەزاران تۆن ئاڵتون بدات ڕاپۆرتەکە بەپێی ساڵ« سەدەها بۆ ئەم عەمارە ناوچەیەکی فراوان لە بەشی خۆرهەاڵتی ئەو واڵتە دەگرێتەوە. بەپێی هەواڵەکەی ڕۆژنامەی )فالور نیوز( سوی هەیە مێژوویی بەڵگەی دەڵێت: ساین خەڵکێکی زۆر بەدرێژایی مێژووی کۆن ئاڵتون بەڕێگەی سەرەتایی توانیویانە لە بەتایبەتی دەربێنن، ناوچانەدا لەو

زنجیرەی مەلیکەکانی میندون.

سینەماکارانى کورد لە فیستیڤاڵى دیجیتاڵى هیندستان سەرکەوتنیان بەدەستهێنا

دۆزینەوەی گەورەترین عەماریی ئاڵتون

خاوەنی ئیمتیاز

عەبدوڵـاڵ حاجی مەحموددیزاین

سەعید ئەحمەد

سەرنووسەر

پشدەر بابەکرجێگری سەرنووسەر

عومەر غواڵمی

RebaziAzadi@Gmail.com www.JamawarNews.com 0748 010 8289

ناونیشان: هەرێمی کوردستان سلێمانی - گردی ریعایه - گەڕەکی 115 - کۆاڵنی 7 - دەرگای 6یەکەم ژمارەی ئەم ڕۆژنامەیە لە )1981/5/25( بە ناوی )رێگای ئازادی(یەوە دەرچووە

»نرخ: 500 دینار«

ئارمان ڕەسوڵ، شاعیر:شیعر ئەو هەستەیە کە لەناخى مرۆڤى عاشق و ڕاستگۆ دروست دەبێت

گۆرانیبێژى لوبنانى »ئەلیسا« دڵخۆشە ئەو کەسانەدا ناو لەو ناوى بەوەى کە ئافرەتى 100 بەهێزترین بە کە هەیە خۆیەوە لەالیەن دادەن��رێ��ن، عەرەبى زۆر ئەو کە ب��ەوەداوە ئاماژەى ئەلیسا 100 لەو یەکێکە کە ب��ەوەى دڵخۆشە کەسانەیە کە بە ئافرەتى بەهێز و زیرەکى عەرەبى دادەنرێن. جێگەى ئاماژە پێدانە زیرەکى بنەماى لە سەر ئافرەتانە ئەم و بەهێزى و کاریگەرى هەڵدەبژێردرێن. ڕوون ئ��ەوەى خۆیەوە لەالیەن ئەلیسا کردەوە کە ئەو لە بوارى هونەریەکەى و کۆمەاڵیەتى و مرۆڤایەتیەوە سەرکەوتنى لیستى لە ناوى بۆیە هێناوە بەدەست 100 ئافرەتى بەهێزى عەرەبدایە، هەروەها ئاماژەى بەوەدا کە زیرەکی و پشت لە لێهاتوویم ناوم کە ئ��ەوەی��ە لیستەدا ل��ەم

هەبێت.

ئەلیسا لە ڕیزى بەهێزترین ئافرەتەکانى عەرەبە

چێشتخانەیەک بە سەر لۆریەوە

ئا: ~

شاعیر ڕەس�����وڵ، ئ���ارم���ان مەڵبەندى پەیمانگاى دەرچووى 1997وە ساڵى لە مامۆستایانە ئێستاشدا لە دەنوسێت، شیعر دیداریکى لە دەژى بەریتانیا لە دەکات بەوە ئامژە ~دوورى هۆنراوەدا نوسینى لە «هەبوو تەواوى کاریگەرى لەواڵت

لەسەرم.