rebazi azadi 685
DESCRIPTION
Rebazi Azadi 685TRANSCRIPT
هەفتەنامەیەکی سیاسییە حزبی سۆسیالیست دیموکراتی کوردستان دەریدەکات
ڕۆژنامەی جەماوەری کوردستان
www.jamawarnews.com
سێشەممە 20/بەفرانبار/2711 کوردی • 2012/01/10 زایینی • ژمارەی 685 • ساڵی 31 • 12 الپەڕە
د.محه مه د بازیانى، سەرۆکی سەنتەری هودا:
چوار‌هه‌رێم‌له‌‌عێراقدا‌دروست‌ده‌بێت
به ڕێوه به رى ڕاگه یاندنى وه زاره تى په روه رده :
ئه‌مڕۆ‌زیاتر‌له‌‌یه‌ک‌ملیۆن‌و‌نیو‌خوێندکار‌به‌شدارى‌تاقیکردنه‌وه‌کانى‌کۆرسى‌یه‌که‌م‌ده‌که‌ن
150هه‌زارو719پاسپۆرت‌به‌هاووالتیان‌دراوه
د.عه ال مه کى، ئه ندامى ئه نجومه نى نوێنه رانى عێراق:
هیچ‌کێشه‌یه‌کمان‌له‌گه‌ڵ‌نورى‌مالیکى‌و‌ئیتالفى‌ده‌سه‌اڵتدا‌نییه
ئااڵ تاڵه بانى، ئه ندامى ئه نجومه نى نوێنه رانى عێراق:
کورد له گه ڵ حکومه تى زۆرینه دا نییهئه نجومه نى ئه ندامى تاڵه بانى، ئااڵ دیدارێکى له عێراق نوێنه رانى ئاماژه دا ~ تایبه تى ب����ه وه ده ک����ات »ب���ه ڕاش��ک��اوى حکومه تى له گه ڵ ک��ورد وتومانه هێشتا ئه وان ئێستا نییه زۆرینه دا قۆناغه ى ئ��ه و نه گه یشتوونه ته هه بێت، که مینه و زۆری��ن��ه ک��ه نییه شتێک عێراقدا له هه رچه نده
ناوى زۆرینه بێت«.ده ک��ات ئ��ه وه ب��ۆ هێما ن��اوب��راو عێراقییه لیستى »وه زی��ره ک��ان��ى پۆسته کانى سیایى هۆکارى له به ر
خۆیان جێهێشتووه «.ئه نجومه نى ئه ندامى تاڵه بانى، ئااڵ ~ به عێراق نوێنه رانى ڕاگ��ه ی��ان��د ه��ه ن��دێ ل���ه وم���ادده به په یوه ستن که ده ستووریانه ى کوردستان جێبه جێ کراون، وه کو ناساندنى هه رێمى کوردستان وه ک ناساندنى و سه ربه خۆ هه رێمێکى فه رمى زمانى وه کو کوردى زمانى
و دانانى له سه ر نووسراوه کان .مافى م��ادده و کۆمه ڵێک ئه مانه سه لمێنراون، ک��ه ده س��ت��ووری��ن که هه یه کێشه مان هه ندێک به اڵم به ده ستوور ل��ه ده ره وه ى ده بێت چونکه بکرێن، چ��اره س��ه ر یاسا
په یوه ندى ڕاسته وخۆیان به پرسی کورده وه هه یه ، وه ک دۆزى ناوچه داب��ڕێ��ن��راوه ک��ان��ى ک��وردس��ت��ان که به یان ده ستوور به ته نها ئه مانه
مالیکى چاره سه ر ناکرێن.به »ئێمه ده ک���ات ب��ه وه ئ��ام��اژه له گه ڵ ک��ورد وتومانه ڕاش��ک��اوى ئێستا نییه ، زۆرینه دا حکومه تى ئه و نه گه یشتوونه ته هێشتا ئه وان
که مینه و زۆری��ن��ه که قۆناغه ى عێراقدا له هه رچه نده ، هه بێت بێت، زۆرینه ن��اوى نییه شتێک ده کات دروس��ت زۆ ورینه ئ��ه وه ى دروست بوونى ئیتالفه کانه که چه ند ئیتالفێک کۆده بنه وه و کوتله یه ک عێراق ئێستا تا ده که ن، دروست نه ته وایه تى ئاینى بنه ماى له سه ر
هه ڵبژاردن ده کات«. «3
به مانگ 4 تێپه ڕبوونى پاش له پرۆسه ى پێکردنى ده س��ت س��ه ر زیاتر به شدارى به ئه مڕۆ خوێندن، خوێندکار نیو و ملیون ی��ه ک له له یه که م کۆرسى تاقیکردنه وه ى هه رێمى کوردستان ئه نجام ده درێت.به ڕێوه به رى به رزنجى، ئیسماعیل پ��ه روه رده ى وه زاره ت��ى ڕاگه یاندنى ک��وردس��ت��ان ه��ه رێ��م��ى حکومه تى ئه مڕۆ ڕاگ��ه ی��ان��د ~ ب��ه سێشه مه به روارى 2012/1/10 به به خوێندکار )1,592,590 شدارى) تاقیکردنه وه کانى کۆرسى یه که م له کوردستان پارێزگاکانى سه رجه م
قۆناغه کانى پێده کات.له ده س��ت و پیشه ى و ئاماده ى و بنه ڕه تى وه زاره ت��ى به سه ر په یمانگاکانى
په روه رده .
وه زاره تى مه به سته ئه م بۆ وتیشى گونجاوى شوێنى و ڕێ پ��ه روه رده گرتۆته به ر له ڕێگاى به ڕێوه به رایه تى ڕووى له شاره کانه وه په روه رده ى و تاقیکردنه وه هۆڵى دابینکردنى چاودێر و سه رجه م پێداویستیه کانى په یوه ست به و پرۆسه یه. بەرزەنجی خوێندنگایه کیش هه ر له وتیشی: پێکهێنراوه ئه زمونه کان لیژنه یه کى ب���ۆ ئ�����ه وه ى ئ���ه زم���ون���ه ک���ان به سه رکه وتوویی به ڕێوه بچن، هه روه ها پ��ه روه رده ی��ى سه رپه ره شتیارانى بۆ ده که ن خوێندنگاکان سه ردانى ئه وه ى هه ر که موو کوڕییه ک هەبوو
چاره سه رى بکه ن.
له كۆنگره یه كی ،2012/1/8 رۆژی رۆژنامه وانیدا به ڕێوه به رایه تیی پاسپۆرتی ك��ارو ئ��ام��اری سلێمانی پ��ارێ��زگ��ای چاالكییه كانی ساڵی 2011ی ئاشكراكرد.
ب��ه گ��وێ��ره ی ئ��ام��اری راگ��ه ی��ه ن��راوی رابردوودا له ساڵی به ڕێوه به رایه تیییه كه ، دراوه پاسپۆرت 719 ه���ه زارو 150ب��ه ه��اووالت��ی��ان، ب��ه ج��ۆرێ��ك ل��ه م��اوه ی مامه ڵه ی 1300- 1000 رۆژدا ی��ه ك
به ده ستهێنانی پاسپۆرت ڕایكراوه .عوسمان ساڵح عه مید له كۆنگره كه دا به ڕێوه به ری پاسپۆرتی پارێزگای سلێمانی به به راورد رێژه یه ئه و كه روونیكرده وه ب��ه س��ااڵن��ی پ��ێ��ش��ووت��ر، ب��ه ڕێ��ژه ی��ه ك��ی دوای ئه مه ش زی��ادی��ك��ردووه و به رچاو له رێی به ڕێوه به رایه تییه كه یان ئ��ه وه ی هه موو ه��اوچ��ه رخ��ه وه سیستمێكی وتیشی: خستۆته گه ڕ، خۆی هه وڵێكی هاوواڵتی هه زار 400 رابردوودا، له ساڵی مامه ڵه كانیان ڕاییكردنی به مه به ستی
پاسپۆرتی به ڕێوه به رایه تیی سه ردانی هه ر ك��ردووه سلێمانی-یان پارێزگای ساخته كارییان 49حاڵه تی له وماوه یه دا
ئاشكراكردووه .به ڕێوه به ری پاسپۆرتی پارێزگای سلێمانی، ئاماری گشتیی به ده ستهێنانی پاسپۆرتی له سنووری هه رسێ پارێزگاكه ی هه رێمی ئه و كه به گوێره ی خسته ڕوو كوردستان ئاماره ، 12 هه زار پاسپۆرت بۆ هاووالتیان داب��ی��ن��ك��راوه . ئ��ام��اژه ی ب��ه وه ش��ك��رد زی��ات��ری خزمه تكردنی له پێناو ك��ه مامه ڵه كانیان راییكردنی هاووالتیان ل��ه ك��ه م��ت��ری��ن م�����اوه دا، ك��ارم��ه ن��دان��ی ل��ه ده وام��ی جیا سلێمانی پاسپۆرتی شه وانیش ئ��ێ��واران خۆیان، ره سمیی ته نیا به ڕێوه به رایه تییه كه یان كارده كه ن فه رمانگه یه له كوردستان كه ئه و سیستمه بڕیاری دوو هاوكات جێبه جێده كات، گرنگی به ڕێوه به رایه تیی گشتی پاسپۆرتی عێراقی له باره ی به ده ستهێنانی پاسپۆرت
بڕیاره ئ��ه و كه به گوێره ی ئاشكراكرد كچانه ی ژن ئ��ه و ل��ه م��ه ودوا نوێیانه ، ته مه نیان له سه روو 18 ساڵه وه یه ، له كاتی پێویستیان پاسپۆرتدا به ده ستهێنانی به سه رۆكی خێزان نییه ، هه روه ها بڕیاری به ده ستهێنانی بۆ كه پێشتر دووه میش پاسپۆرت پشت به فۆڕمی كۆبۆنی خۆراك ده به سترا، بەاڵم به پێی ئه و بڕیاره نوێیه ، نیشته جێبوون به كارتی پشت له مه ودا پارێزگاكه ی له هه رسێ كه ده به سترێت به ڕێوه به رایه تییه كانی له ڕێی هه رێم نشینگه وه هاووالتیان ده توانن ئه و كارته به ده ستبهێنن. له باره ی گرفتی ونبوونی به ده ستهێنانه وه ی، دووب��اره پاسپۆرت رایگه یاند ع��وس��م��ان س��اڵ��ح عه مید له به غدا ته نیا ئێستا گرفته ئ��ه و هه وڵه كانی ب��ەاڵم چاره سه رده كرێت، له ئارادان كه له ڕێی لێپرسراوانی هه رێم له پارێزگاكانی هه رێمه وه دادگاكانی
هه رێمیش چاره سه ربكرێت.
د.م��ح��ه م��ه د ب��ازی��ان��ى،س��ه رۆک��ى لێکۆڵینه وه ى بۆ هودا سه نته رى دی��دارێ��ک��ى ل��ه سیاسییەکان ئ��ام��اژه ~ ت��ای��ب��ه ت��ى عێراقییه »لیستى ده کات به وه ئێستا یاسا ده وڵه تى لیستى و ئه م ت��ون��دان، ملمالنێیه کى له کوردا به رژه وه ندى له ملمالنێیه بتوانێت ک���ورد گ���ه ر ده ب��ێ��ت
مامه ڵه ى له گه ڵدا بکات«.ده ک��ات ئ��ه وه بۆ هێما ن��اوب��راو قبوڵ شیعه سوننه و و »ک��ورد حکومه تێکى تر جارێکى ناکه ن
دروست عێراقدا له دیکتاتۆر ببێته وه «.
د.م��ح��ه م��ه د ب��ازی��ان��ى،س��ه رۆک��ى لێکۆڵینه وه ى بۆ هودا سه نته رى ~ ب��ه سیاسییه کان ڕاگه یاند کورد گه ر بزانێت مامه ڵه له گه ڵ ئه م کارتانه دا بکات، ئێستا کارتێکى به هێزى به ده سته وه یه .
»لیستى ده ک��ات ئ��ه وه بۆ هێما عێراقییه و لیستى ده وڵه تى یاسا ئێستا له ملمالنێیه کى توندان، ئه م کوردا به رژه وه ندى له ملمالنێیه ده بێت گه ر کورد بتوانێت به باشی بکات.کورد له گه ڵدا مامه ڵه ى
ستراتیجیه تى سوننه کاندا له گه ڵ ، کورده دراوسێى زۆره ، چونکه له گه ڵ سوننه دایه ، کێشه ى کورد به اڵم له هه مان کاتیش دا نابێت حکومه تى فیدراڵى له یاد بکات که ئه مڕۆ مالیکى به ڕێوه ى ده بات«.
زه حمه ته زۆر وتیشى بازیانى به ڕێوه ى شیعه سوننه ناوچه ى زۆر به هه مانشێوه ش ، به رێت ناوچه ى سوننه شیعه و زه حمه ته کورد به ڕێوه ى ببه ن،ئه مه ئه مرى له که بێره ى خێرو ئه م واقیعه سه رئه م به گه ر هه یه عێراقدا س��ێ ن��اوچ��ه ی��ه ی��ا س��ێ واڵت��ه دابه شبکرێت، ڕه نگه وه ک باسى له سه ر ده که ن ناوچه یه کى پیرۆز دروست ببێت نه جه ف وکه ربه الش ناوچه یه کى ببنه )مه ککه ( وه ک ببێته )ب���ه س���ره (ش پ���ی���رۆز، په یوه ندى و ئابوورى هه رێمێکى دروستبکات. خلیجدا ل��ه گ��ه ڵ هه یه هه رێمێکى خۆى کوردیش ئێستا س��ون��ن��ه ، ده م��ێ��ن��ێ��ت��ه وه ئ��ه وان��ی��ش گ��ه ی��ش��ت��ون��ه ت��ه ئ��ه و پارێزگاکانیان که قه ناعه ته ى ده رفه تیان بۆ بڕه خسێت تاببنه بۆ ،ئه مه ش سه ره تایه که هه رێم ئه وه ى ناوچه سوننه نشینه کانیش من ب��ڕواى به هه رێمێک، ببنه دروست عێراقدا له هه رێم چوار
ده بێت. «6
ئه نجومه نى ئه ندامى مه کى، د.ع��ه ال لیستى ل��ه س��ه ر ع��ێ��راق نوێنه رانى تایبه تى دی��دارێ��ک��ى ل��ه عێراقییه ده کات به وه ئاماژه دا ~به تێکه ڵ دادگ��اک��ان »نامانه وێت
سیاسه ت بکه ین«.ناوبرا هێما بۆ ئه وه ده کات »ئێمه هیچ و مالیکى نورى له گه ڵ کێشه یه کمان کێشه ى نییه ، ده س��ه اڵت��دا ئیتالفى ئه و نه کردنى جێبه جێ له سه ر ئێمه که هه ڵداوه س��ه رى ڕێکه وتننامانه شه راکه ت حکومه تى دامه زراندنى بۆ سه رکراوه ،هه روه ها له ڕێککه وتنیان جێبه جێ کردنى ڕێکه وتنامه ى هه ولێر بۆ گ��وزارى خزمه ت کردنى دابین و و هاوسه نگى پاراستنى و هاواڵتیان
شه فافیه ت«.ئه نجومه نى ئه ندامى مه کى، د.عه ال لیستى ل��ه س��ه ر ع��ێ��راق نوێنه رانى ڕاگه یاند ~ به عێراقییه به تێکه ڵ دادگ��اک��ان ن��ام��ان��ه وێ��ت تاریق ووتیشى: بکرێت سیاسه ت هاشمی ڕه تى ده کاته وه که کێشه که ى یه کالیى سیاسی شێوه یه کى ب��ه ئه وه ى له سه ر س��ووره و بکرێتەوە که ته نها له ڕێگاى یاساو و دادگاوه
یه کالیى بکرێته وه .که »ئێمه ده ک��ات ئه وه بۆ هێماش کۆنگره ئ��ه و به ستنى چ��اوه روان��ى
نیشتیمانیه ده که ین، مه سه له ى تاریق هاشمى و ساڵح موتله گ و که سانى تر به رژه وه ندى سه یرى و الوه ده خه ینه بااڵى عێراق ده که ین و نامانه وێت ئه و دۆسیانه تێکه ڵ به پرسه نیشتمانیه کان و چاره سه ر کردنى قه یرانه که بکرێت«. عه ال وتیشى هیچ کێشه یه کمان له گه ڵ ده سه اڵتدا ئیتالفى و مالیکى نورى
نییه .
ل��ه ب���اره ى م���اده ى 140ی��ش��ه وه ئه و ئه ندامه ى لیستى عێراقییه وتى مادده ى 140 یه کێکه له پرسه هه ڵواسراوه کان سه رکه وتوو له باره وه گفتوگۆیان که نه بوون بۆیه ئێمه ده ڵێین پێویسته ئه و پرسه و پرسه گرنگه کانى تر له ڕێگه ى گفتوگۆ و دیالۆگه وه چاره سه ر بکرێن و ئێمه ش له و مه سه له یه دا هه ڵوێستى
جدیمان هه یه . «3
یانه‌ى‌هه‌ولێر‌نزیک‌بۆته‌وه…
11» 10»
وه‌زیرى‌به‌گرى‌که‌نه‌دا‌شاجوانى… براکه‌م‌فێرى‌نێرگه‌له‌‌کێشانی…
9»
»8
»کورد‌له‌‌میدیاى‌ئینته‌رنێتدا4
گه‌شه‌ى‌کردووه‌کێ‌له‌م‌لوغزه‌‌سیاسیه
تێده‌گات؟
تایبەت بە ~
تایبەت بە ~
تایبەت بە ~
تایبەت بە ~
www.jamawarnews.com هەواڵ و ڕاپۆرت2 سێشەممە 2012/01/10 ● ساڵی 31 ● ژماره 685
ونبوونقۆناغی رووەک پاراستنی بەشی ئەمین« کەریم حەمە ناوی »ئەرسەالن بە بەکرەجۆ کشتوکاڵی تەکنیکی پەیمانگای باجێکی
یەکەم ونبووە، هەر کەسێک دۆزیەوە بیگەڕێنێتەوە بۆ ڕۆژنامەی ~.
وه‌فدێکى‌ئه‌نجوومه‌نى‌رێکخستنى‌ناوه‌ندى)حسدک(له‌گه‌ڵ‌به‌رپرس‌و‌کادیرانى‌مه‌ڵبه‌ندى‌سۆران‌کۆبوویە‌وه
به‌رپرسى‌مه‌کته‌بى‌ڕێکخراوه‌‌پیشه‌یى‌و‌جه‌ماوه‌رییه‌کان‌له‌گه‌ڵ‌لقى‌زانکۆو‌په‌یمانگاکان‌کۆبوویه‌وه
په‌یمانگاى‌پێگه‌یاندنى‌کادرانی»حسدک«له‌شاره‌زوور‌خولێکى‌کادرى‌کردەوه
مه‌ڵبه‌ندى‌سلێمانى)حسدک(پێشوازى‌له‌‌وه‌فدێکى‌مه‌ڵبه‌ندى)ى‌ن‌ک(کرد
ڕێکخراوى‌گه‌شه‌پێدانى‌ئافره‌تانى‌کوردستان‌کۆبوویه‌وه
له‌سه‌ر‌ڕووداوه‌كه‌ی‌شه‌رناخ‌ئه‌فسه‌رێكی‌سوپای‌توركیا‌له‌پۆسته‌كه‌ی‌دوورخرایه‌وه
وه ف��دێ��ک��ى 2012/1/6 ڕۆژى ناوه ندى رێکخستنى ئه نجوومه نى دیموکراتى سۆسیالیست حزبى له پێکهاتبوون که کوردستان ئه ندامى غه فور ڕزگ��ار ه��ه ڤ��ااڵن مه کته بى سیاسى و به ختیار که ریم سه رکرایه تى ئه نجوومه نى ئه ندامى ئ��ه ن��دام��ان��ى ل��ه ژم���اره ی���ه ک و سه ردانى رێکخستن ئه نجوومه نى له الیه ن کردو مه ڵبه ندى سۆرانیان ه��ه ڤ��اڵ ئ��ه ن��وه ر ح��ه س��ه ن م��ه ال له ژماره یه ک مه ڵبه ندو به رپرسى مە ڵبه نده وه ئه ندامانى کارگێڕو
لێکرا. پێشوازییان له کۆبوونه وه یه کدا له گه ڵ به رپرسى کادیرو له ژم��اره ی��ه ک مه ڵبه ندو سۆسیالیست ح��زب��ى ه��ه ڤ��ااڵن��ى له سنوورى دیموکراتى کوردستان رزگار هه ڤاڵ س��ۆران مه ڵبه ندى ئه نجوومه نى به رپرسى غ��ه ف��ور له باسى ن��اوه ن��دى رێکخستنى گ��ۆڕان��ک��اری��ی��ه ک��ان��ى رۆژه��ه اڵت��ى ئەمڕۆى هه لومه رجى و ناوه راست پرۆسه ى سیاسى عێراق و کوردستان کردو باسى له و ته نگه ژه سیاسییه ک���رد ک��ه ع��ێ��راق��ى گ��رت��ۆت��ه وه و ه��ه م��وو ک��ه زان���ى به پێویستى گفتوگۆو مێزى له سه ر کێشه کان یه کتر و ته خوین زمانى له دوور
و بکرێن چاره سه ر تۆمه تبارکردن ده ستوورو له رێز بدرێت ه��ه وڵ یاسا س��ه روه رى و رێککه وتنه کان به هێزه خاڵێکى ک��ه بگیرێت و به کێشه کان کۆتاییهێنان بۆ سیاسى سه رکردایه تى هه وڵه کانى هێورکردنه وه ى بۆ کوردستانى کێشه کان چاره سه رى ره وشه که و
به خاڵێکى گرنگ له قه ڵه مدا.کۆبوونه وه که دا ترى به شێکى له ب��اس��ى ل���ه گ��رن��گ��ى ن��اوچ��ه ى و ل���ه رووى سیاسى ک��رد س��ۆران هه موو له کۆمه اڵیه تى و ئابوورى جیاوازه کانداو کاته و س��ه رده م و قوربانیدان له و باسى هه روه ها ئه و هه ڤااڵنى که کرد تێکۆشانانه ناوچه کانى شانبه شانى ناوچه یه به خشیویانه ک��وردس��ت��ان ت��رى مافه کانى به ده ستهێنانى له پێناو ن��ه ت��ه وه ک��ه م��ان ل��ه و رووه ش���ه وه زیاتر پێویستى له سه ر جه ختى ده ڤه رى دانیشتوانى خزمه تکردنى
سۆران کرده وه .به رپرسى کۆوونه وه که دا له هه ر جارێکى رێکخستن ئه نجوومه نى هاندایه وه هه ڤااڵنى و کادیران تر برایه تى گیانى قوڵکردنه وه ى بۆ و پێکه وه ژیان و لێبوورده یى و پاراستنى و قبووڵکردن یه کتر
به هێزکردنى و ئاسایش و ئارامى گیانى ته بایى و رێزگرتنى زیاتر له نێوان گشت چین و توێژو پێکهاته ئه وه شى ناوچه که جیاوازه کانى پێشخستنى زی��ات��ر به هه نگاوى کوردستان هه رێمى ن��اوچ��ه ک��ه و له قه ڵه مدا و هیواى خواست هه ڤااڵن تێروانینى خێراتر زیاترو بتوانن دیموکراتى سۆسیالیست حزبى ت���ه واوى بگه یه ننه ک��وردس��ت��ان بکه ن کار ناوچه که و دانیشتوانى بۆ پێویستى پابه ندى هه موو الیه ک به رژه وه ندییه یاساو به سه روه ى نه ته واییه تییه کان و نیشتیمانى شێوه یه ک به هه موو و بپارێزن کارێکى هه موو له بکه ن رێگرى و ئارامى تێکدانى و توندوتیژى راشیگه یاند ناوچه که ئاسایشى هێزو نێوان په یوه ندى تێکچوونى جیاوازه کانى پێکهاته و الی��ه ن ک��وردس��ت��ان ده ب��ێ��ت��ه ه��ۆک��ارى ده ستکه وتانه ى ئه و له ده ستدانى که چه ندین قوربانى و شه هیدى له
پێناودا دراوه .هه ڤاڵ کۆبوونه وه یه دا ل��ه و ه��ه ر ب��ه خ��ت��ی��ار ک���ه ری���م ب��ه رپ��رس��ى و پیشه یى رێکخراوه مه کته بى و ل��ه رۆڵ باسى جه ماوه رییه کان گه نجان تواناکانى و کاریگه رى ب���ه پ��ێ��وی��س��ت��ى زان���ى ک����رد و هاوکارى زیاتر بۆ هه وڵبدرێت کردنى گه نجان و الوان و ئافره تان ب��ۆ ب��ه ره وپ��ێ��ش��ب��ردن��ى ت��وان��او هۆشیارکردنه وه یان و به هره کانیان جه ماوه ر زیاترى خزمه تکردنى بۆ له رێگه ى ئه و پالن و به رنامانه ى الوان و گه نجان پێگه یه نه رى که خۆشیانه وه الى ئافره تانه ، و ئه ندامانى ئاماده بووى کۆبوونه وه که چوونى بۆ راو پێشنیارو پرسیارو به رنامه کانى کارو له سه ر خۆیان شێوازى و میکانیزم داه��ات��وو ک��ارک��ردن ل��ه س��ه رج��ه م ده زگ��او
ئۆرگانه کانى حزبدا خسته روو .
2012/1/7ب��ه ڕۆژى نیورۆى پێش به ختیار ه��ه ڤ��ااڵن ئ��ام��اده ب��وون��ى که ریم به رپرسى مه کته بى رێکخراوه م. و جه ماوه رییه کان و پیشه یى مه ڵبه ندى به رپرسى تۆفیق فه رهاد لیژنه ى سه رپه رشتیارى سلێمانى و بزووتنه وه ى خوێندکاران له گه ڵ لقى
زانکۆو په یمانگاکان کۆبووه وه .هه ڤاڵ ک��ۆب��وون��ه وه ک��ه س��ه ره ت��اى مه کته بى به رپرسى که ریم به ختیار ڕێکخراوه پیشه یى و جه ماوه ریه کان سیاسى ب���ارودۆخ���ى ل��ه ب��اس��ى کوردستان و عێراق و ناوچه که کردو ئاماژه ى به ڕۆڵ و کاریگه رى زانکۆ ئه کادیمى ناوه ندێکى وه ک که کرد هه بێت کاریگه رى و ڕۆڵ ده توانێت ل��ه گ��ۆڕان��ک��اری��ی��ه ک��ان��دا، ب��ۆ ئه و مه کته بى پ���ڕۆژه ى مه به سته ش ڕێکخراوه پیشه یى و جه ماوه رییه کانى دیموکراتى سۆسیالیست حزبى بڕیاره که شیکرده وه کوردستانى بۆ بکات له سه ر کارى ئاینده دا له خوێندکاران زیاترى خزمه تکردنى
له ناوه نده کانى خوێندندا .
ه����ه روه ه����ا ل���ه ب��ه ش��ێ��ک��ى ت��رى مێژووى به ئاماژه ى کۆبونه وه که دا دامه زراندنى بزوتنه وى خوێندکارانى کوردستان کرد که وه ک ڕێکخراوێکى تێکۆشان و خه بات مێژوو خاوه ن ت��وان��ی��وی��ه ت��ى ل��ه ڕێ��گ��اى پ��ڕۆژه زیاتر خزمه تى ج���ۆره وه ج���ۆراو هه روه ها بکات، خوێندکاران به بزووتنه وه ى که ک��ردوه جه ختى پرۆژه ى کوردستان خوێندکارانى ئ��ه وه ى بۆ داڕش��ت��وه هه مه الیه نى بچێته زیاتر ئاینده دا له بتوانێت بتوانێت تاکو و خوێندکاران ناو به زیاتر دان��ى گرنگى ڕێگاى له مه ده نى کۆمه ڵگاى ڕێکخراوه کانى نیشانى گه له که مان جوانى سیماى
دنیاى ده ره وه بده ن .دوات�������ر ل����ه ب��ه ش��ێ��ک��ى ت���رى مه کته بى به رپرسى کۆبونه وه که دا ڕێکخراوه پیشه یى و جه ماوه ریه کان ئه نجامدانى س���ه ر ل��ه ج��ه خ��ت��ى نێوان ه��اوب��ه ش��ى ک��ارى زی��ات��رى ڕێ��ک��خ��راوه ک��ان��ى ه���او ش��ێ��وه ى به وه دا ئاماژه شى ک��رده وه خۆیان
بزوتنه وه ى به رده وامى به پێویسته داکۆکى کوردستان خوێندکارانى خوێندکارن سه ختى سه ر کارێکى و مافه کانیان به دیهێنانى بۆ بێت به هێز ڕایه ڵه یه کى کاتدا هه مان له گرفته کانى بۆ چاره سه رکردنى بێت خ��وێ��ن��دک��اران ل��ه گ��ه ڵ ن��اوه ن��د و
ئیداره ى خوێندگاکاندا .ک��ۆب��ون��ه ک��ه دا ت��رى به شێکى ل��ه پێشه وه ى هێنانه ب��ه ئ��ام��اژه ى گه نجان کرد له ناوه ندى بڕیاردانان حزبى و حکومى ئاستى سه ر له ده توانن گه نجان و که خوێندکاران له بن ئه کتیڤ و چاالک کادرێکى
ناوه ندى بڕیاریارداندا.تۆفیق ف��ه ره��اد مامۆستا دوات���ر سلێمانى مه ڵبه ندى ب��ه رپ��رس��ى میکانزمى ش��ێ��واز ب��ه ئ��ام��اژه ى بزوتنه وه ى ئاینده ى کردنى ک��ار کرد ک��وردس��ت��ان خ��وێ��ن��دک��اران��ى هه بێت زی��ات��رى ڕۆڵ��ى که ده بێت ل��ه ن��اوه ن��ده ک��ان��ى خ��وێ��ن��دن��دا به په یمانگاکاندا، و زانکۆ له تایبه تى چ��ون��ک��ه زان��ک��ۆک��ان ن��اوه ن��دێ��ک��ى خاڵى و گۆڕانکارییه کان سه ره کى بزوتنه وه سه رجه م وه رچه رخانى و جیهاندا ل��ه شۆرشگێڕیه کانه زانکۆکانى خوێندکارانى پێویسته کاریگه ریان و ڕۆڵ کوردستانیش
هه بێت له گۆڕانکاریه کاندا.دوات��ر له الی��ه ن ئ��ام��اده ب��ووان��ه وه ت��اووت��وێ��ى پ�����رۆژه ى ئ��ای��ن��ده ى ب���زووت���ن���ه وه ى خ��وێ��ن��دک��اران��ى گونجاو میکانیزمى کراو کوردستان زانکۆ لقى ئاینده ى کاره کانى بۆ
په یمانگاکانى خرایه ڕوو .
په یمانگاى 2012/1/5 ب��ه روارى له پ��ێ��گ��ه ی��ان��دن��ى ک���ادران���ی ح��زب��ی کوردستان دیموکراتی سۆسیالیست خولێکى کادرى بۆ ژماره یه ک له کادرانى سنورى مه ڵبه ندى شارره زووری حزبی کوردستان دیموکراتی سۆسیالیست کرده وه به مه ستى پێشخستنى ئاستى
زانیارى کادیران .له و خوله دا چه ندین وانه و بابه تى گرنگ وترایه وه له الیه ن مامۆستایانى زانکۆوه )پارته له بوو بریتیى بابه ته کان و کاریگه رییه کانى و سیاسییه کان ژیانى و ئه مریکا و عێراق رێکه وتنى
سیاسى حزبى سۆسیالیست و زمان و ئاکاره کانى(.
خوله که بۆ ماوه ى سێ ڕۆژ به رده وام بوو.
هه ڤاڵ ڕۆژى2012/1/4 سه رله به یانى به رپرسى ت��ۆف��ی��ق( ف��ه ره��اد )م. مه ڵبه ندو کارگێڕو ئه ندامانى مەڵبه ندى سۆسیالیست ح��زب��ى سلێمانى پێشوازییان کوردستان دیموکراتى کرد له وه فدێکى مه ڵبه ندى سلێمانى که کوردستان نیشتیمانى یه کێتى
پێکهاتبوو له مامۆستا ره حمان ره شید کارگێڕى مه ڵبه ند و شاندێکى یاوه رى.ل��ه دی��دارێ��ک��دا ب��اس ل��ه ب��ارودۆخ��ى ئ��ێ��س��ت��اى ن��اوچ��ه ک��ه و ع��ێ��راق و سه ر خرایه تیشک کراو کوردستان تایبه ت هه نووکه ییه کانى مه سه له ئه و و عێراق سیاسى پرۆسه ى به
ئێستا ک��ه سیاسییه ى ت��ه ن��گ��ه ژه و ده ب��ێ��ت تێپه ێ پ��ی��ای��دا ع��ێ��راق کورد سه رکردایه تى و ک��ورد رۆڵ��ى کێشه یه ئه و چاره سه رکردنى له مەڕ
خرایه روو.هه رێمى ره وش��ى له باس هه روه ها ئاڵوگۆێ ب��ی��روڕا ک��راو کوردستان باشتر و زیاتر چۆنیه تى له سه ر کرا خزمه تکردنى جه ماوه رى کوردستان و پاراستنى ئه زموون و ده ستکه وته کانى ئەمڕۆى هه رێمى کوردستان و کارکردن کوردى ماڵى یه کڕیزى پاراستنى بۆ بااڵکانى ئامانجه به دیهێنانى له پێناو
گه له که مان.باس دی��داره ک��ه دا ت��رى له به شێکى الیه نه هێزو نێوان په یوه ندى له کرایه وه و کوردستان سیاسییه کانى له و رووه وه پێویستى پێکه وه کارکردن و بیروبۆچوون نزیککردنه وه ى و کرا له سه ر گفتوگۆى تێڕوانینه کان له پێناو خزمه تکردنى زیاتر جه ماوه رى
کوردستان.
سه رله به یانى ڕۆژى2012/1/5رێکخراوى کوردستان ئافره تانى گه شه پێدانى عومه ر به ناز هه ڤاڵ سه رپه رشتى به ئاماده بوونى به رێکخراوو سکرتێرى به رپرسى و سکرتاریه ت ئه ندامانى ئاسایى ک��ۆب��وون��ه وه ى ن��اوه ن��ده ک��ان
خۆى گرێدا.ل���ه ک���ۆب���وون���ه وه ک���ه دا ب����اس له راب��ردووى ساڵى کاروچاالکییه کانى سه رجه م رێکخراوو و سکرتاریه ت خرایه تیشک ک���راو ن��اوه ن��ده ک��ان س���ه ر ئ���ه و ه���ه واڵن���ه ى رێ��ک��خ��راوى کوردستان ئافره تانى گه شه پێدانى ئافره تان مافى ده سته به رکردنى بۆ خواسته کانیان داواو به دیهێنانى و گرتویه تیه به رو له و پێناوه شدا چه ندین س��ه ردان��ى سیمینارو ک��ۆب��وون��ه وه و رێکخراوه و ده زگ��ا و الی��ه ن له گه ڵ به رپرسه کان ئه نجامداوه ، به مه به ستى داواو به دیهێنانى و ده سته به رکردن
مافه کانى ئافره تان.
کۆبوونه وه که دا ت��رى به شێکى له باس له و داواو داخوازى و پێشنیارو رابردوودا له ماوه ى سه رنجانه کرا که له الیه ن چینى ئافره تانى کۆمه ڵگه ى ک���وردس���ت���ان���ه وه پ��ێ��ش��ک��ه ش به ئافره تانى گه شه پێدانى رێکخراوى رووه وه ل��ه و ک���راوه و ک��وردس��ت��ان به رنامه ى و پێویست شوێنى رێو به دیهێنانى پێناو ل��ه دان��را ن��وێ
بۆ کارکردن داخوازیانه و داواو ئه و ئامانجه کانى و خ��ه ون به دیهێنانى ته واوى ده سته به رکردنى و ئافره تان و سیاسیى و کۆمه اڵیه تى مافه رووه ش��ه وه له و و رۆشنبیرییه کان کارکردن نوێى به رنامه ى و پ��الن له الیه ن داه��ات��وو مانگى چه ند بۆ ناوه نده کانه وه سه رجه م رێکخراوو
خرایه روو.
بڕیاریدا توركیا ناوخۆی وه زی��ری سوپای سه ربازیی فه رمانده یه كی واڵت��ه ك��ه ی ل��ه س��ه ر رووداوه ك�����ه ی شه رناخ كه تیایدا 35 هاوواڵتی كورد
دووربخاته وه . كوژران،له پۆسته كه ی توركی جیهانی ه��ه واڵ��ی ئاژانسی ئیدریس به بڕیاری ب��اوی��ك��رده وه ، ن��اوخ��ۆی وه زی���ری شاهین نه عیم ئ��ۆن��ه ر، حسێن عه قید ت��ورك��ی��ا، پاسه وانانی ف��ه رم��ان��ده ی جێگری سنوور به هۆی پێدانی زانیاری هه ڵه كه بووه هۆی كوژرانی 35 گوندنشین له پۆسته كه ی شه رناخ له ناوچه ی
دوورخرایه وه .
لێكۆڵینه وه سه رچاوه هه مان به پێی 28 له كه شه رناخ ل��ه رووداوه ك��ه ی به رده وامه . روویدا رابردوودا مانگی
کۆمەڵکوژیە ئ��ەم باسە شایانی دەنگدانەوەی لەسەر ئاستی ناوخۆی
تورکیا و جیهان لێکەوتەوە.
سێشەممە 2012/01/10 ● ساڵی 31 ● ژماره 685 3 www.jamawarnews.comدیدار
لیستى ن��ێ��وان ئێستاى *ک��ێ��ش��ه ى نیشتمانى ئیتالفى و عێراقییه ئیش ل���ه س���ه ر ک��اری��گ��ه ری��ی��ه ک��ى چ و ک��اره ک��ان��ى ن��وێ��ن��ه ران��ى ک���ورد له
په رله مانى عێراق کردووه ؟وه کو په رله مان زۆر جار تووشی ئه وه تەواو یاساییمان نیسابى که ده بین نەبێت، هه رچه نده تا ئێستا کێشه مان نه بووه و نیصاب ته واو بووه ، به اڵم عێراقییه لیستى له که ئ��ه وان��ه ش ژماره یان جێهێشتووه په رله مانیان خالێکى خاڵێکه ، ئه مه نییه و که م تر له به ر ئه وه ى که په رله مانى عێراق کاتێک که نیصاب ته واو ده بێت ده ست خوێندنه وه ى و ده کات کاره کانى به
له سه ر گفتوگۆ و دووه م و یه که م ده نگى ت��ا ده ک���ات یاسا هه ندێک له سه ر بدرێت ، ئێمه هه ر له سه رتاوه ڕێککه وتووین له سه ر چه مکى ته وافوق له سه سیاسیه کاندا کوتله نێوان له پرسى مه سه له کان ، زۆر یاساش هه ن که پێویستان به ته وافوق هه یه و ده بێ هه موو الیه نه کانى ناو په رله مانى عێراق ده نگى ئه وسا ببن به ویاسایه ڕازى به ده نگدانه که ش و ده درێت له سه ر ، ده کرێت هه ژمار ته او ده نگدانێکى بۆ نمونه پرۆژه یاسای بودجه که له په رله مانه خوێندنه وه ى دووه ممان بۆ کردووه ، ئه گه ر گفتوگۆى په رله مانیش چاره سه ربکات کورتیه کان و ک��ه م بۆ ب��ه اڵم بکرێته وه ، هه مواریش و ده نگدان پێویستمان به ده نگى لیستى دووه م که پێیه ى هه یه به و عێراقییه
په رله مان ناو کوتله ى گه وره ترین هه بێ ده نگیان ده بێ حکومه ته ، و
له سه ر بودجه .*س�����ه ره ڕاى ئ���ه و ه��ه م��وو دی����دار و حکومه تى له گه ڵ که کۆبوونه وانه ى جێبه جێکردنى بۆ ده کرێت فیدڕاڵدا خ���واس���ت���ه ک���ان���ى ک��������ورد، ب����ه اڵم ، نابینرێت به رچاو پێشکه وتنێکى به رنامه یه کى مالیکى وای��ه پێتان مادده ئه و جێبه جێکردنى بۆ هه یه ده ستوریانه ى که تایبه تن به هه رێمى
کوردستانه وه ؟که ده ستووریانه ى له وماده هه ندێ جێبه جێ کوردستان به په یوه ستن هه رێمى ناساندنى وه ک��و ک���راون، کوردستان وه ک هه رێمێکى سه ربه خۆ وه ناساندنى زمانى کوردى وه کو زمانى فه رمى و دانانى له سه ر نووسراوه کان،
مافى م���ادده و کۆمه ڵێک ئه مانه ده س��ت��ووری��ن ک��ه س��ه ل��م��ێ��ن��راون ، که هه یه کێشه مان هه ندێک ب��ه اڵم ده ستووریش ل����ه ده ره وه ى ده ب��ێ��ت چونکه بکرێن، چاره سه ر یاسا به پرسی به ڕاسته وخۆیان په یوه ندى ناوچه دۆزى وه ک هه یه ، ک��ورده وه ئه مانه که کوردستان دابڕێنراوه کانى مالیکى به یان ده ستوور به ته نها له ده بێت به ڵکو ناکرێن، چاره سه ر ڕێی ته وافوقى سیاسیه وه له سه ریان ڕێبکه وین، به اڵم به داخه وه زۆر جار الیه ن هه ندێک شۆڤێنى عه قڵیه تى ئه جێنداى جێبه جێکردنى ڕێگه ى له کێشانه ئ���ه و ناهێڵێن ده ره وه یه کالیى بکرێنه وه ، یه کێک له و کێشه کاریگه ریان که هه ڵپه سێردراونه ى نێوان په یوه ندیه کانى هه یه له سه ر حکومه تى فیدارڵى و حکومه تى هه رێم ئه ویش که غازه و نه وت یاساى ،که هه یه ماده یه که وه به په یوه ندى به سه ر عێراق سروشتیه کانى سامانه ئه م ده ک��ات، داب��ه ش پێکهاته کاندا یاسایه ش کێشه ى له سه ره و تا ئێستا ده رنه چووه هۆکاره که شى ده گه ڕێته وه بۆسه رهه ڵدانى کێشه ى تر له عێراق ل��ه ب��ه رده م له مپه ر ب��ۆت��ه ئ��ه م��ه ش یاسایه که ک���ردن���ه وه ی ی��ه ک��الی��ی تریش پرسی مه سه له و ،هه ندێک هه ن که په یوه ندى به په یوه ندیه کانى هه یه ، ع��ێ��راق��ه وه و ه��ه رێ��م ن��ێ��وان هه ندێکیان به یاسا چاره سه ر ده کرێن و هه ندێکیشیان له ڕێگه ى ڕێکه وتنى
سیاسی یه کالیى ده کرێنه وه .
*هه ڵوێستى الیه نى کوردى و گرفتى ک��ورد ل��ه دروس���ت ب��وون��ى حکومه تى
زۆرینه دا چییه ؟کورد وتوممانه ڕاشکاوى به ئێمه نییه ، زۆری��ن��ه دا حکومه تى له گه ڵ نه گه یشتوونه ته هێشتا ئه وان ئێستا که مینه و زۆرینه که قۆناغه ى ئه و هه بێت ، هه رچه نده له عێراقدا شتێک ئ��ه وه ى بێت، زۆری��ن��ه ن��اوى نییه زۆ وری��ن��ه دروس���ت ده ک���ات دروس��ت بوونى ئیتالفه کانه که چه ند کوتله یه ک کۆده بنه وه و ئیتالفێک دروست ده که ن، تا ئێستا عێراق له سه ر بنه ماى ئاینى ن��ه ت��ه وای��ه ت��ى ه��ه ڵ��ب��ژاردن ده ک��ات، کوتله ى کوردى هه یه و کوتله ى شیعى شیعه کانى الیه نه هه موو که هه یه یان هه موویان عێراقییهش و تیادایه به شێکى زۆریان سوننه ن ، به بڕواى بنه ماى ئێستا تا عێراقدا له من سیاسه ته کان شه راکه ت و ته وافوق
به ڕێوه ده بات .چه ندقۆناغێکى پ��اش ده ڵ��ێ��م م��ن تر هه ڵبژاردنێکى چه ند و دورت��ر که ئه وقۆناغه ى بچێته ڕه نگه عێراق دامه زراوه یی ده وڵه تێکى ببێته عێراق به یاسا پشت عێراق پێکهاته کانى و کێشه وخواسته کانیان و ببەستن یه کالیى بکرێنه وه ، ده بێت حکومه تێکى عێراق ل��ه نیشتمانى ش��ه راک��ه ت��ى داب���م���ه زرێ���ت، ک���ه ى ع��ێ��راق ب��ووه هه موو و دام��ه زراوه ی��ى ده وڵه تێکى تێدا دیموکراسیه تى چه مکه کانى سکه ى سه ر وکەوتنه پراکتیزه کران له باس ده کرێت ئه وکاته ڕاستى،
حکوه مه تى زۆریه نه و که مینه بکرێت .*ئ�����ه وه ى ل��ه گ��ه ڵ وه زاره ت���ه ک���ان���ى هه مان وده کرێت ک��راوه عێراقییهدا کوردیش ل��ه گ��ه ڵ ئه وهه ڵوێسته ش ده کرێت ئه گه ر کوردیش کێشه ى له گه ڵ
مالیکى بۆ دروست بکرێت ؟عێراقییه لیستى وه زی��ره ک��ان��ى پۆسته کانى سیایى هۆکارى له به ر ناو نایه نه وه جێهێشتووه خۆیان وه زیران، ئه نجومه نى کۆبوونه وه کانى بکرێت چاره سه ر کێشه کانیان ده بێت ، خوالنه وه به ده ورى ئه و کێشه یه به جێگرتنه وه ى و مۆله ت پێدانى ناوى وه زاره ته کان به وه کاله ت وخۆدزینه وه یه ئه وه کێشه کان کردنى چاره سه ر له کێشه ى عێراقییه ئەمڕۆ نییه ، ڕاست ده بێت و هه یه حکومه تدا له گه ڵ حکومه ت له گه ڵ ئه و لیسته دا دانیشێت و کێشه کانى له گه ڵدا یه کالیى بکاته وه داواش بکات وه زیره کان بگه ڕێنه وه سه ر کاره کانیان نه ک به ده ورى کێشه که دا له بیر سه ره کیه که کێشه بسورێنه و
بکات .بۆیه ده ڵێم لیستى عێراقییهو لیستى پ��رۆژه ى ل��ه شه ریکن کوردستانى به ڕێوه بردنى له شه ریکن سیاسیدا، واڵت، ئه وه ى ئەمڕۆ له گه ڵ عێراقییهدا ده کرێت ده بێت چاره سه ر بکرێت نابێت بگاته ئه وه ى که بڵێین ئەمڕۆ عێراقییهو ئەمڕۆ ک����وردى، الی��ه ن��ى سبه ینێ پێکهاته کانه و هه موو عێراقى عێراق شێوازه به و ته نها سیاسى پرۆسه ى هه مووالیه نه کانى که به ڕێوه ده برێت
تێدا به شداربکرێت.
*بۆچى گواستنه وه ى دۆسیه ى تاریق هاشمى بۆ دادگاکانى به غداد ڕه ت
ده که نه وه ؟ به پێی یاساى دادگاى تاوانه کان له تۆمه تبار بڕگه ى )ب( 55 مادده ى شوێنى گۆڕینى داواى هه یه بۆى بۆ شوێنێکى بکات دادگایى کردنى یه که م بیانوو: دوو به ئه ویش تر له کردنه که ى دادگ��اى ئ��ه وه ى بۆ و به ڕێوه بچێت ئارامدا بارودۆخێکى تۆمه تبار ئازادانه قسه ى خۆى بکات هه روه ها بکات، له خۆى به رگرى و شوێنى دادگایى کردنه که نزیک بێت بۆ تۆمه تبار له سه ر ئه و بنه مایه ، له شوێنى تۆمه تبار ده یان ڕاب��ردوودا دادگ��ای��ى ک��ردن��ه ک��ه ی��ان گ��ۆڕی��ووه تر، بۆشوێنێکى له شوێنێکه وه پڕۆسه ى گۆاستنه وه ى نمونه بۆ بازرگانى وه زی��رى کردنى دادگایى س��ه م��اوه ب��ۆ ب��ه غ��داوه پێشووله دۆسیه ى ،هه روه هاگواستنه وه ى وتوت ئه سکه نده ر کردنى دادگایی له بابله وه بۆ به غداد، گواستنه وه ى دادگ���ای���ی ک��ردن��ى پ��ارێ��زگ��ارى
بۆ سه الحه دینه وه له سه الحه دین به غدا و نمونه ى تریش زۆره ، که واته مادده یه کى هۆکاره کان س��ه ره ڕاى ده دات ڕێگه که هه یه تر یاساى داواى گواستنه وه ى شوێنى دادگایى کردن بکرێت. تاریق هاشمیش وه ک به شێوه یه کى عێراقى هاواڵتیه کى پێشکه ش داوای���ه ى ئ��ه و ف��ه رم��ى سه رۆک به ڕێز ئاراسته ى کردووه و کۆمارى کردووه وئه ویش ئاراسته ى ئه نجومه نى بااڵی دادوه رى کردووه و دادگ��اى له دۆسیه که ئێستادا له بنه ماى ئه مه ش پێداچونه وه دایه
ڕاسته قینه ى بابه ته که یه .*که واته ترسی به سیاسی کردنى
دۆسیه که تان نییه ؟گه لى و ئێوه ب��ه ڕاش��ک��اوان��ه ب��ه نامانه وێت ئێمه ن ئه ڵێم کوردستان سیاسه ت ب��ه تێکه ڵ دادگ��اک��ان ئه و له سه ر ناشمه وێت و بکرێت مه سه له یه قسه بکه م ،تاریق هاشمی کێشه که ى ک��ه ده ک��ات��ه وه ڕه ت��ى یه کالیى سیاسی شێوه یه کى به بکرێه وه و سووره له سه ر ئه وه ى که دادگاوه و یاساو ڕێگاى له ته نها
یه کالیى بکرێته وه .*ئه م پرسه له کۆنگره ى نیشتمانی
چاوه ڕوانکراودا ده وروژێندرێت ؟به ستنى چ��اوه روان��ى ک��ه ئێمه نیشتیمانیه ده که ین، ئه وکۆنگره ساڵح و هاشمى تاریق مه سه له ى موتله ق و که سانى تر ده خه ینه الوه و سه یرى به رژه وه ندى بااڵى عێراق دۆسیانه ئه و نامانه وێت و ده که ین و نیشتمانیه کان پرسه به تێکه ڵ
چاره سه ر کردنى قه یرانه که بکرێت.حکومه تى پێکهێنانى *هه ڕه شه ى ن���وێ ده ک����ه ن ئ��ه گ��ه ر ح��ک��وم��ه ت��ى ئێستاخۆى نه گۆڕێ ئێوه هه ڵوێستان چییه له به رامبه ر ئه و هه ڕه شه یه ؟ من ڕاى خۆمت پێراده گه یه نم نه ک ڕاى عێراقییه ، من وه ک پزیشکێک ک��ه ک���ارى ن��ه ش��ت��ه گ��ه رى ده ک��ه م ئه نجامدانى بۆ خۆمان که کاتێک ده که ین ئ��ام��اده نه شته رگه ریه ک بێ ک��ارى س��ه ره ت��ادا له پێویسته و بکه ین نه خۆشه که بۆ هۆشکارى ساتى و کات ده بێ ئه وه ش پێش هه مووشی له بکه ین، دی��ارى بۆ نه خۆشه که ک��ه ئ��ه وه ی��ه گرنگتر ن��ه ش��ت��ه رگ��ه ری��ه ک��ه ل��ه س��ه ر واژۆ نه خۆشه که ئ��ه گ��ه ر ت��ا ب��ک��ات، نه بێت. به رپرس پزیشکه که مرد ئێستاعێراقیش سیاسی پرۆسه ى ،بۆیه وایه نه شته رگه ریه ک وه کو پێکهێنانى م��ه ڕ ل��ه ق��س��ه ک��ردن من ب��ڕواى به ن��وێ حکومه تێکى هێشتا کاتى نه هاتووه ، له ئێستادا هه وڵه کانى ئێمه بۆ چاره سه رکردنى ب��ارودۆخ��ه ک��ه خ��راوه ن��ه ت��ه گ��ه ڕ، کوتله وه ک��و خۆماندا له ناو ئێمه چاره سه رێک بگه ینه سیاسیه کان و کراوه یه له به رده ماندا ڕێگا ئێمه بگه ینه که م هه وڵێکى به ڕه نگه
ئه نجامێک .مالیکیدایه له گه ڵ ئێوه *کێشه ى یان له گه ڵ ئیتالفى ده سه اڵتداردایه ؟ئێمه هیچ کێشه یه کمان له گه ڵ نورى مالیکى و له گه ڵ ئیتالفى ده سه اڵتدا ئه و له سه ر ئێمه کێشه ى نییه ،
پێکهینانى بۆ که ڕێکه وتنامانه یه ڕێکه وتنیان شه راکه ت حکومه تى نه کراون سه رکراوه وجێبه جێ له ڕێکه وتنامه ى ل��ه گ��ه ڵ ک��ه ده ب��ێ هه ولێردا جێبه جێ بکرێن و خزمه ت بکرێت دابین هاواڵتیان بۆ گوزارى هه بێت شه فافیه ت و هاوسه نگى و ، کێشانه یه ئه و ئێمه کێشه ى ،له گه ڵ کێشه مان ئێمه نا ئه گه ر له ، نییه ئیتالفه که یدا و مالیکى کۆبوونه وه کانى ئه م دوایانه شدا لێک نزیک بوونه وه یه ک هه بوو بۆ دروست بۆ گونجاو هه واى و که ش کردنى و ڕێکه وتنامه کان کردنى جێبه جێ دیارى کردنى کاتى دیارى کراو بۆ
ئه و پرسانه .*عێراق به ره و دابه ش بوون ده چێت چی کاته دا له و ئێوه هه ڵوێستى
ده بێت ؟پرۆژه ى ئێمه پرۆژه یه کى نیشتمانیه ئێمه له گه ڵ یه کێتى خاکى عێراقداین بۆ هه وڵه کان ئه وه داین له گه ڵ و گه النى کۆکردنه وه ى یه کگرتنه وه و عێراقێکى نانى بنیات و عێراق دامه زراوه ی فیدراڵى یه کگرتوو چڕ
بکرێنه وه .*ئ���ه گ���ه ر ب���ارودۆخ���ه ک���ه ب���ه ره و هه ڵوێستى ب��روات دیکتاتۆریه ت
ئێوه چۆن ده بێت ؟به ره و بۆ هه بێت هه وڵێک ئه گه ر خۆیدا کاتى له ئێمه دیکتاتۆریه ت قسه و هه ڵوێستى خۆمانمان ده بێت.به هه رێم پرسی بۆچى *ک��ه وات��ه ک���ردن���ى پ���ارێ���زگ���ا س��وون��ی��ه ک��ان
وروژێنراوه ؟ ئه و پرسه ئێمه نه مان جواڵندووه ، عێراقه خه ڵکى هه ڵوێستى ئ��ه وه خزمه ت ن��ه ب��وون��ى ب��ه ب��ه رام��ب��ه ر گوزارى و نه بوونى ئه من و ئاسایش به رامبه ر نواندن که مته رخه مى و ده ست و پارێزگاکان ک��اروب��ارى دابین وه له کاروباره کانیان وه ردان بۆیان پێویست بوودجه ى نه کردنى که فاکته رێک بوونه پرسانه ئه م ،بیر ئاراسته یه ب��ه و عێراق گه النى بکه نه وه که بۆچى حکومه تى فیدراڵ به به رامبه ر ده ک��ات که مته رخه مى له وه بیریان لێره وه ، پارێزگاکانیان کرده وه که ڕێگاچاره یه کى ده ستوورى بگرنه به ر بۆ ئه وه ى خۆیان به رپرس بن
له خۆیان و ئه مه ش بووه هۆى ئه وه ى که گه النى عێراق به و ئاقاره هه نگاو بنێن و دروست بوونى هه رێمه کان به چاره سه رێکى و ده ستوورى مافێکى ڕیشه ى بۆ کێشه کان بدۆزرێته وه ، ئه و نه ک عێراقه خه ڵکى داواى داوایه ش
داواى لیستى عێراقییه .مادده ى به رامبه ر ئێوه *هه ڵوێستى
140 چییه ؟پرسه له یه کێکه 140 م���ادده ى -گفتوگۆیان ک��ه ه��ه ڵ��واس��راوه ک��ان بۆیه نه بوون سه رکه وتوو له باره وه پرسه ئه و پێویسته ده ڵێین ئێمه ڕێگه ى له تر گرنگه کانى پرسه و گفتوگۆ و دیالۆگه وه چاره سه ر بکرێن و ئێمه ش له و مه سه له یه دا هه ڵوێستى
جدیمان هه یه .ل����ه گ����ه ڵ ئ����ێ����وه ک������ه وات������ه *
جێبه جێکردندان؟پرسێکى پ��رس��ه ک��ه ڕاس��ت��ی��دا ل��ه پابه ندین ئێمه ش و ده س��ت��ووری��ه له سه ر وگفتوگۆ ده س��ت��ووره وه به میکانیزمه کانى جێبه جێ کردنى ئه و گفتوگیانه ش ئه و ده که ین ماده یه ده ب����ێ ل��ه ک���ه ش و ه��ه وای��ه ک��ى ڕێگاى له ن��ه ک بکرێت ب��رای��ان��ه دا ،پێگه ى توندوتیژیه وه و ملمالنێ له گه ڵ هاوسنوره عێراقییه لیستى کوردستان هه رێمى سنوره کانى دیالۆگى پێویسته ده ڵێین بۆیه ئێمه بنیاتنه رانه و ئه رێنى هه بێت له سه ر و ڕاست بنه مایه کى و پرسانه ئه و کردنى چاره سه ر بۆ دابنێین به هێز ئه و پرسانه ئه ویش له دواى دانیشتن سه رجه م دیالۆگى کۆبوونه وه و و خۆى مافى الیه ن هه ر و الیه نه کان
بدرێت .*داوا ووته تان؟
ده که م شانازى ده که م سوپاستان له گه ڵ دا 1987 س��اڵ��ى ل��ه ک��ه سه رکرده کانى ک��ادرو له هه ندێک گرتوخانه ى له سۆسیالیست حزبى ئ��ه ب��وغ��رێ��ب زی��ن��دان��ى ب����وون و دروس��ت له گه ڵیاندا ئاشنایه تیم
کردووه .
شانازى ده که م که له ساڵى 1987 دا له گه ڵ هه ندێک له کادرو سه رکرده کانى حزبى
سۆسیالیست له گرتوخانه ى ئه بوغرێب زیندانى بوون و ئاشنایه تیم له گه ڵیاندا دروست کردووه
ئااڵ تاڵه بانى، ئه ندامى ئه نجومه نى نوێنه رانى عێراق:
ئه‌وه‌ى‌له‌گه‌ڵ‌عێراقییه‌دا‌ده‌کرێت‌ده‌بێت‌چاره‌سه‌ر‌بکرێت‌نابێت‌بگاته‌‌ئه‌وه‌ى‌که‌‌بڵێین‌ئه‌مڕۆ‌عێراقییه‌و‌سبه‌ینێ‌الیه‌نى‌کوردى
د.عه ال مه کى، ئه ندامى ئه نجومه نى نوێنه رانى عێراق:
ئێمە‌لەگەڵ‌بونیادنانی‌عێراقێکی‌دیموکراتی‌فیدراڵی‌یەکگرتوو‌داین
عومەر عەبدوڵاڵ
دیمانه : ~
ئه نجومه نى ئه ندامى تاڵه بانى، ئااڵ نوێنه رانى عێراق له دیدارێکى تایبه تى ده ک��ات ب��ه وه ئاماژه دا ~له گه ڵ کورد وتوومانه ڕاشکاوى »به نییه ئێستا ئه وان حکومه تى زۆرینه دا ئه و قۆناغه ى نه گه یشتوونه ته هێشتا ، ه��ه ب��ێ��ت که مینه و زۆری��ن��ه ک��ه هه رچه نده له عێراقدا شتێک نییه ناوى
زۆرینه بێت«.»که ده ک��ات ئ��ه وه بۆ هێما ن��اوب��راو له به ر عێراقییه لیستى وه زیره کانى خۆیان پۆسته کانى سیایى هۆکارى
جێهێشتووه «.
ئه نجومه نى ئه ندامى مه کى، د.ع��ه ال نوێنه رانى عێراق له سه ر لیستى عێراقییه ~ تایبه تى دی��دارێ��ک��ى ل��ه »نامانه وێت ده ک��ات ب��ه وه ئاماژه دا
دادگاکان تێکه ڵ به سیاسه ت بکه ین«.ئێمه « ده ک��ات ئ��ه وه بۆ هێما ناوبرا هیچ کێشه یه کمان له گه ڵ نورى مالیکى نییه ، ده س��ه اڵت��دا ئیتالفى له گه ڵ و کێشه ى ئێمه له سه ر جێبه جێ نه کردنى که هه ڵداوه ڕێکه وتننامانه سه رى ئه و شه راکه تى حکومه تى دامه زراندنى بۆ هه روه ها کراوه ، سه ر له ڕێککه وتنیان جێبه جێ کردنى رێکه وتنامه ى هه ولێر و دابینکردنى خزمه ت گوزارى بۆ هاواڵتیان شه فافیه ت و هاوسه نگى پاراستنى و
هه بێت«.
www.jamawarnews.com 4 سێشەممە 2012/01/10 ● ساڵی 31 ● ژماره 685
چ���ه ن���دی���ن س���اڵ���ه پ��رس��ی به ت��ورک��ی��ادا ل��ه ک��ورد گه لی ه���ه ڵ���واس���راوى م���اوه ت���ه وه و الی��ه ن ل��ه ده خ���رێ پشتگوێ حکومه ته یه ک له دواى یه که کانى حکومه ته که ى ب��ه ت��ورک��ی��اوه
دادوگه شه پێدانیشه وه .وه چه ندان ساڵیشه هاواڵتیانى گه لی کورد ل��ه شار و شارۆچکه تورکیادا. کوردستانیه کانى پێشێل ئازادییه کانیان و م��اف شێواز چ��ه ن��دان ب��ه ده ک��رێ��ت و کوشتن ش��ێ��وازه ک��ان��ى ل��ه چ��ه وس��ان��دن��ه وه ده ک��وژرێ��ن و ڕاستى بۆ . ده چه وسێنرێنه وه و دروس���ت���ى ئ���ه م ب��اب��ه ت��ه . کۆمه ڵ زی��ن��دووی نمونه یه کى دۆڵى و )ده رسیم کوژییه کانى زێدان و عامودا و قه له بانى سه ر به ناوچه ى شەرناخ( که له چه ند ه��ه زاران به سه عاتێکدا چرکه
گوناهیان بێ ک��وردى هاواڵتى قوربانى سیاسه ته چه وت کرده ، خۆیان چه واشه کارییه کانى و جگه له وه ش هاواڵتیانى کورد له هاواڵتییه کى به نه ک تورکیادا ئاسایی ژیانیان پێ ڕه وا نابینن؟ بگره هه وڵی سڕینه وه ى شوناس الیه ن له ده درێت که لتوریان و ده ستانى به کار و حکومه ت جۆره چ ئه وه ئایا تورکیاوه ، به به رامبه ر یاسایه که و حوکم واڵت��ه دا ل��ه و ک��ورد هاواڵتیانى پیاده ى و ده هێنرێت ب��ه ک��ار کاربه ده ستانى ده بوو ده که ن؟ ڕووخ��ان ل��ه گ��ه ڵ ه��ه ر تورکیا دوو س��ی��اس��ه ت��ى ن��ه م��ان��ى و دواى له جیهانى جه مسه رى ئه و و )90(ه ک��ان��ه وه سااڵنی ب��اه��ۆزه دی��م��وک��راس��ی��ه ى که ناوچه که ى و ک���ردووه هه ڵی گ��رت��ه وه ک��ه س��ه ره ت��اک��ه ى له ه وه ع��ێ��راق و ئه فغانستان گشتى به و کرد پێ ده ستى ناوچه که ى )2011( ساڵی له به ده ستانى کار ئه بوا گرته وه . زووتر وهاوشێوه کانى )تورکیا( بکردایه . ڕاستییه به و درکیان ئ��ه وه ک��ه چ��ی دی زه م��ه ن��ى ل��ه ڕێگاى ب��ه س��ه ر چ��ووه ک��ه بتوانرێت هێزه وه به کارهێنانى شوناسی و ئ����ازادی و م��اف و بکرێت پێشێل دیکه گه لێکى ده نگیان خه فه بکرێت، ده بوایه بیریان تورکیاوهاوشێوه کانى بنه ڕه تى چاره سه رکردنى له به ر بکردایته وه کورد کێشه ى
له وه ى زه مه ن و کات وه ک ئه مرى واقیع بیسه پێنێ به سه ریاندا، تا کات به به ریه وه ماوه و زه مه ن دای��ه گشتى ب��ه رژه وه ن��دى ل��ه و ببه ن پرسه ئه و بۆ ده س��ت دیموکراسیانه شێوه یه کى به له ک��ورد پرسی حه کیمانه و دا وواڵته کانیان چوارچێوه ى چ��اره س��ه ر ب��ک��ه ن و ک��ه ش و بێننه دیموکراسیانه هه وایه کى ئاراوه که سه رجه م پێکهاته کانى ژیان موماره سه ى وواڵته کانیان بکه ن ، یان به شێوازێکى دیکه به پێچه وانه ى شه پۆلی ده ریاوه مه ل�ە نه کن و خۆیان له گه ڵ ئه و با هۆز و ته وژمه پێشکه وتنانه ى پێناو له بگونجێنن. جیهاندا ب����ه رژه وه ن����دى گ��ش��ت��ى گ��ه ل به گ��ه ر . وواڵت��ه ک��ان��ی��ان��دا و درێژه بیانه وێت پێچه وانه شه وه سااڵنى سیاسه تى هه مان به هه مان به و ب��ده ن پێشوویان لەگه ڵ مامه ڵه ک��ردن��ه وه بیر ئ��ه وا ب��ک��ه ن، ک����ورددا دۆزى سبه ى یا ئه مڕۆ یه نى دوور ب���ه ه���ارى ع��ه ره ب��ی��ش ئ���ه وان یه ن��ى دووری���ش . بگرێته وه سه رکرده شێوه ى هه مان به واڵتانى وه ک دیکتاتۆره کانى )تونس و میسر و لیبیا و یه مه ن و سوریا( خۆیان نوقمى گێژاوى ده ریا بکه ن. وه تورکیاش ده بێ کێشه ى نه بزانێ ئ��ه وه ب��اش کورد گه ریالش به شه ڕ کۆتایان ن��ای��ه ت !! ه���ه ر چ��ه ن��ده پ��ێ حکومه ته که ى زۆره ماوه یه کى
چاره سه رى باسی )ئه ردۆغان( به اڵم ، ده ک��ات دیموکراسیانه له سه ر ڕاستییه کیشه ئ��ه وه به دی ل�ێ هیچی واقیع ئه رزى له و ک��ورد گه لی ب��ۆ ناکرێت ئێستادا ل��ه ب��ۆی��ه ، واڵت���ه دا )تورکیا( نایه وێت دان به ماف ک��ورددا شوناسی و ئ��ازادى و چاره سه رێکى هیچ و بنێت گه لی ب��ۆ نییه پ��ێ بنه ڕه تى چه ندین . واڵت���ه دا ل��ه و ک��ورد حکومه ته به )تورکیا( ساڵه به و یه که کانیه وه دواى له یه ک له به ر گرتویانه ته ڕێگایانه ى دان و پێهێنان شکست پێناو گه لێکى ڕه واى مافی به نه نان ده ی��ه وێ��ت دا ملیۆنى )20(ده نگیان خه فه بکات و له بۆته ى هه ر ، بیتوێنێته وه دا )تورکیا( له خه ون و خه یاڵ ئه وه چه نده حکومه ته که ى ده ب��وو . ده چ��ێ )ڕه ج����ه ب ت��ه ی��ب ئ��ه ردۆغ��ان( دا )تورکیا( له ئه وانه شی و هه یه کردنه وه یان بیر که هه مان ، چاویان به و شه ڕ و پێکادانانه چ بگێڕنه وه . ئاڵۆزیانه دا ئه و و ،ئه وه ئێستادا له ڕاب��ردووچ له ڕاستییه که که له ڕابردوو شکستى ئێستاشدا له دڵنیاشن هێناوه گرتویانه ته به ر شێوازانه ى به و هه ر نابن سه رکه وتوو هه ر نه ک ده بوو کاتیه . بکرێت چییه کیش حکومه ته که ى )ئۆردۆغان( زووتر و بکردایه ڕاستیه به و درکیان ئاشتیانه ى چاره سه رى هه وڵی کێشه ى گه لی کورد یان بدایه ،
نه وه ک له سه ده ى )21( و ئه و باهۆزه دیموکراسیه ى ڕۆژهه اڵتى گۆڕانکاریانه ى ئه و و ناوه ڕاست بێ لێی گرتۆته وه ناوچه که ى ئاگا و به خه به ر نه هاتبێ تازه به تازه بیه وێت له ڕێگه ى سه ربازى ڕاوه و گ��رت��ن و ک��وش��ت��ن و دوونانه وه له و واڵته دا کۆتایی به ملیۆنى )20( گه لێکى کێشه ى بهێنێت . هه ر چه نده ئه و شێواز گرتۆته )تورکیا( ڕێگایانه ى و چووه به سه ر سه رده میان به ر به سه ر خه ریکه مۆدیلیان و ده چێت و له دونیاى دیموکراتی کۆمه ڵگاى پێشکه وتوو دا جێگاى )ئۆردوغان(و ده بوو . نابێته وه ناتیڤێکى ئه لته ر حکومه ته که ى پێناو له بگرتایه ته به ر دیکه یان کۆتا هێنان به کێشه ى کورد له و واڵته دا ئه وه ش ته نیا به دیالۆک و دانیشتن له سه ر مێزى گفتوگۆ توند له دوور تێگه شتن لێک و له واڵت ده ت��وان��رێ��ت تیژی و شه ڕ و پێکدادان و ئه و ئه زمه ى تێیکه وتووه ده رباز بکات ، به اڵم تورکیا به و ئۆپراسیۆن و کۆمه ڵ ک��وژی��ان��ه ى ده س��ت��ى داوه ت���ێ به ر خستۆته واڵتى و ناوچه که شه ڕێکى به رپابوونى ئه گه رى گ����ه وره ب��ه ت��ای��ب��ه ت ل��ه گ��ه ڵ کرێکارانى پارتى گه ریالکانى ئاڵۆزتر دۆخه که که کوردستان ڕاستییه که ئ���ه وه ش ده ک���ات ن��ه ک��ێ��ش��ه ى ک���ورد و ت��ورک نه گه ریالش به شه ڕ کۆتایات پێ
نایه ت .
مێژووى که تیانیه گومانى سیاسى کۆن و ناوه ند و نوێى عێراق زۆر وانه مان فێر ده کات گێژاوو و کاره سات ده ی��ان و ده گێڕێته وه بۆ مه ینه تیمان عێراقدا گ��ه الن��ى ب��ه س��ه ر ک��ه له وه دایه سه یر به اڵم هاتووه ، کاره سات ئه م سه رجه مى که بنه ڕه تدا له مه ینه تییانه و ناو کێشه کانى ه��ه ڵ��ق��وواڵوى به ڵکو نین، ع��ێ��راق گ��ه الن��ى کێشمه کێشى بۆ ده گه ڕێته وه سه رکرده و فه رمانڕه وا نێوان س��ی��اس��ی��ی��ه ک��ان ل���ه س���ه ر به ده ستهێنانى پۆست و پایه و به رژه وه ندى تایبه تى و حزبى. ده توانین بڵێین که له ڕابردوو فاکته رێکى چه ند ئێستاشدا نێوان په یوه ندییه کانى نه رێنى سیستمه سیاسیه یه ک له دواى نوخبه ى و عێراق یه که کانى کۆمه ڵگه ى و ده س���ه اڵت���دار فاکته رانه ش ئه و ڕێکخستووه ، خواستى سه پاندنى له بریتین و پ��اوان��خ��وازى و زۆردارى و پیالنگێڕى ه��ۆن��ی��ن��ه وه ى
و توندوتیژى پ��ی��اده ک��ردن��ى دڵڕه قى له به رامبه ر یه کتریدا. پرسیارێکى چه ند ل��ێ��ره دا باروودۆخى ب��اره ى له گرنگ عێراق ئێستاى ناسه قامگیرى دێ��ت��ه گ��ۆڕێ: ئ��ای��ا ک��ێ ل��ه م ئێستا سیاسیه ى م��ه ت��ه ڵ��ه ئایا تاریق هاشمى تێده گات؟. میوانه کوردستان هه رێمى له یان له الیه ن به غداوه داواکراوه بۆچى ئایا دادگا، به رده م بۆ کشانه وه ى ل��ه دواى یه کسه ر عێراق له ئه مریکا هێزه کانى هاشمى و عێراقییه قه یرانى سه ریهه ڵدا، ئایا کاتێک دادگاى وه زاره ت��ى و عێراق فیدراڵى ناوخۆ داواى ڕاده ستکردنه وه ى ه��اش��م��ى ده ک���ه ن داوای��ه ک��ى یاخود یاساییه و ش��ه رع��ى م��ان��ه وه ى ب��ه داواک����راوى له باشه شه رعیتره ؟. کوردستان بێتاوانه هاشمى تاریق ئه گه ر ب��ه س�����ه ردان ه��ات��ووه ت��ه و هه رێمى کوردستان ئه و هه موو ماوه یه بۆچى ماوه ته وه ، ئه مه هیچ س��ه ردان��ى کاتێکدا ل��ه له عێراق به رپرسێکى سیاسى هه ر پۆستێکدا بووبێت له دوو
ڕۆژ زیاترى نه خایاندووه ؟. بانگه شه کردنى که ئاشکرایه مام عێراق کۆمارى س��ه رۆک به ستنى بۆ تاڵه بانى ج��ه الل نیشتمانى ک��ۆن��گ��ره ی��ه ک��ى ئاماده بوونى ب��ه ب��ه رف��راوان س����ه رج����ه م ه���ێ���زو الی��ه ن��ه خۆى بۆ عێراق سیاسییه کانى له خه مخۆرانه یه هه وڵێکى ئه و ئیحتیواکردنى پێناوى بۆنى که سیاسیه ى قه یرانه و ئه هلى ش��ه ڕى هه اڵیسانى شیعه له نێوان لێدێت تائیفى بنه ڕتدا ل��ه ک��ه س��ون��ن��ه دا و نورى نێوان ملمالنێى به هۆى ئ��ه ی��اد ع���ه الوی م��ال��ی��ک��ى و هاشمى و س��ه ری��ه��ه ڵ��داوه داگیرساندووه . بۆ گڵۆپه که ى قایمکردنى ل���ه دواى مالیکى له کابینه ى دووه مى پێیه کانى ڕاده یه کى تا حکومه ته که یدا موتڵه ق حاکمى به خۆى زۆر ده زانێت یه که م بڕیارده رى و ماوه زۆرترین بۆ پێیوایه و ل���ه س���ه ر ک���ورس���ى س���ه رۆک وه زی�����ران ده م��ێ��ن��ێ��ت��ه وه که ڕێگه ى به ده ستهێنانى ب��ۆ له سه روى گرتۆته به ر زۆرى
ق��ه رزارى ئ��ه و هه موشیانه وه گه یاندیه دواج��ار که ک��ورده ک����ورس����ی س���ه رۆک���ای���ه ت���ى ئه و ڕاستیدا ل��ه حکومه ت. ڕه فتارانه ى و تاکڕه ویکردن لیستى سه رکرده کانى مالیکى ع��ێ��راق��ی��ی��ه��ى ه��اوب��ه ش��ى له بێزار و شێلگیر ده س���ه اڵت ک�����ردووه ، ب��ۆی��ه ئ��ه م��ج��ۆره ک��اردان��ه وان��ه ى ب��ه م دوای��ی��ه ده رئه نجامێکى سه ریانهه ڵداوه ن��ام��ۆو ج��ێ��ى س��ه رس��وڕم��ان بۆ کار که ئێستا به ڵکو نین، و ناکۆکه کان پێکهاتنه وه ى ئاشته وایى نیشتمانى ده کرێت، هه ر کایه که ل��ه ب��ن ئاگرێک ماوه و دوکه ڵى لێ هه ڵده ستێت ده ستکیسه ى به هه ندێک که و ئیقلیمى عه ره بى ده وڵه تانى له به اڵم ده زان��ن، خۆرئاوایى کێشه کێش هه موو کۆتاییدا که سان نێوان ملمالنێکانى و گه لى سیاسییه کان الیه نه و ع��ێ��راق ت��ووش��ى ق��ه ی��ران و که ده ک��ه ن زیاتر نه هامه تى ت��ێ��پ��ه ڕب��وون��ى )8( ل����ه دواى ڕژێمى ڕووخانى به سه ر ساڵ دیکتاتۆریى به عسدا، عێراق بۆ
ته قینه وه له ڕۆژێکیش ته نها ت��ی��رۆرک��ردن و ک��وش��ت��ن و به کاتێکدا له نه بووه به دوو و ئه مریکا سه ربازى ه��ه زاران واڵته که دا له ناو هاوپه یمانان ئێستا ک��ه وات��ا ئ��ه ى ب���وون، چۆن عێراق ئارام و سه قامگیر ئه مریکا هێزه کانى که ده بێت گ��ۆڕه پ��ان��ه ک��ه و ک��ش��ان��ه وه پاکتاوکردنى بۆ بووه ته خت و سیاسى حساباتێکى چه ند ئه م بۆ که به رژه وه ندخوازى
قۆناغه داواخرابوون. نوخبه ى زۆرى به شێکى عێراق کۆمه اڵیه تى و سیاسى له و سیاسیش چ��اودێ��ران��ى و له سه ر ملمالنێکه ب��ڕوای��ه دان چونکه پێنایه ت، کۆتایى خێر ده وڵ��ه ت��ى ن��ێ��وان کێشه کانى ق��ان��ون ب��ه س��ه رک��ردای��ه ت��ى به عێراقییه لیستى و مالیکى ته واو عه لالوى سه رکردایه تى نیه دوور و زه ق��ب��وون��ه ت��ه وه ده رچێت لێوه زۆرى پریشکى ب��گ��رێ��ت��ه وه ، ه��ه م��ووان��ی��ش و ئه ڵاهومه ئه گه ر ژیرى و دانایى هه ندێک له سه رکرده دیاره کانى عێراق ئاوێک به و ئاگره دا بکه ن.
دانیشتنى ب��ای��ک��ۆت��ک��ردن��ى ئه نجومه نى نوێنه ران له الیه ن هه ر لیسته کوردستانیه کانه وه ، چوار ل���ه ب����ه رام����ب����ه ر وت��ه ک��ان��ى ده وڵه تى لیستى په رله مانتارێکى خواست که ل��ه وه ى جگه یاس�ا، بوو، کوردێک هه موو خه ونى و له بوو یه کێک کاتدا هه مان له سه ره تاى په یامه کانى جوانترین له ئاشکرایه ن���وێ،وه ک ساڵى ئه نجومه نى هه ڵبژاردنى دواى نوێنه رانى عێراق له ساڵى )2005( و یه کده نگى نه بوونى هه میشه له و ب��ووه یه کێک ، یه کگوتارى ببووه که نێگه تیڤانه ى خاڵه هه ڵوێستێکى نیشاندانى ه��ۆى له ک��وردی��ه ک��ان کوتله الوازى
ب��ه غ��دا، ه��ه ر ئ���ه وه ش ب��ووب��ووه بۆ هه وڵه کان له به رده م به ربه ست به ده ستهێنانى زۆرترین داخوازى و مافه ڕه واکانى هه رێمى کوردستان، هه روه ک ئه گه ر ئه وه ى که ئه مجاره دیکه ى الیه نه کانى پیشانى کورد عێراقیدا، سیاسى گۆڕه پانى نێو کارێکى ڕووک��ه ش��دا ل��ه ئ��ه گ��ه ر ئیجابى بوو بێت، ئه وا له ناواخندا له خۆ گرتووه په یامى کۆمه ڵێک زۆر ڕاب��ردوو سااڵنى ،به درێژایی جار له کاتى ده نگدان بۆ پڕۆژه و الیه نه کانى یاساکان، له به شێک دیکه ویستویانه به هه ر شێوه یه ک بێت تێڕوانین و هه ڵوێستى کوردى له سه ر وه ربگرن، به اڵم کاتێک که هه ستیان ده کرد نوێنه ره کورده کان زیاتر ئه وان نه ده بون ده نگ یه ک کاریان بۆ په سه ندکردنى یاساکان
ده رک����رد، ت��ه ن��ان��ه ت ئ��ه گ��ه ر له نه بووبێت، کوردیشدا به رژه وه ندى ئه وه یه بووترێت پێویسته ئه وه ى به رامبه ر ک��ورد ئه مجاره ئه گه ر به و تۆمه تانه ى ئاڕاسته ى سه رۆک کۆمار کران، خه مساردى بنواندایه یا یه ک هه ڵوێستى و یه ک ڕه نگیان حاشا ڕاسته یه کى نه نواندایه ، له ئاینده دا له که بوو هه ڵنه گر دژى کورد و چاره نووسى خه ڵکى هه رێمى کوردستان، مه ترسیدارترین ئ��ه وه ش ه��ه ڵ��ده ب��ژارد، ڕێگه یان هه ره ده ب��ووه کۆسپێکى دواج��ار گه وره و ده رچوون لێى ئاسان نه ده پۆزه تیڤ خاڵێکى هه روه ها بوو، هه ڵوێسته ى ئ��ه و پشت له که له کوردیه کان لیسته نوێنه رانى به غدا، نوێنه رانى ئه نجومه نى متمانه ى گ��ه ڕان��ه وه ى له بریتیه
به هاواڵتیانى هه رێمى کوردستان چونکه به غدا، له نوێنه ره کانیان له ڕابردوودا چه ند جارێک به هۆى بوونى ناکۆکى و بردنى ملمالنێکانى ناوخۆى هه رێم بۆ نێو ئه نجومه نى که ج��ه م��اوه ره ى ئه و نوێنه ران، ، داب��ووه نوێنه ره کانى ده نگیان نیگه رانى و ڕه شبین ڕاده یه ک تا ئه و ئه مجاره یان به اڵم ده ک��ردن، و ئاسووده یی بۆ گۆڕا نیگه رانیه ببێته خۆى بۆ ئ��ه وه ش ده کرێت سه ره تاى ده ستپێکردنى قۆناغێکى ئیراده الى دروستکردنى بۆ نوێ له نوێنه رانى به ک��وردى تاکى که ئ��ه وه ى ل��ه وه ش به غدا، جگه زیاتر له دواى ئه و ڕووداوه وه الى کوردستان، هه رێمى دانیشتوانى بۆته مایه ى سه رنجدان و ته نانه ت به خشین، پێ زۆرى هیوایه کى
الیەن نێوان زیاترى هه ماهه نگى مه سه له ل��ه س��ه ر سیاسییەکان نیشتیمانى و نه ته وه ییه کانى گه لى کورد، ته نانه ت ئه گه ر ئه و پرسانه بۆ سه نگى ئه و الیه نانه له هه رێمى کاریگه رى ڕاده یه ک تا کوردستان با لێره وه بۆیه هه بێت، تایبه تى له گه ڵ ئاڵۆز بوونى ئه و کێشانه ى که له م ساتانه دا و دواى کشانه وه ى ئه مریکا سه رهه ڵده ده ن، نوێنه رانى کورد له به غدا سود له و ئه زموونه ته نیا که بگه ن له وه و وه ربگرن ده توانێت ڕه نگى و ده نگى یه ک سود به پرسه هه ڵپسێردراوه کانمان گه یشتنى زامنى ئه وه ش و بکات به رده وام مافانه ى که به و ته واوه ئه نجامى له له سااڵنى پێشوودا، گواستنه ى ناکۆکیه کانى ناوخۆ بۆ
به غدا، نه توانراوه به دی بهێنرێن.
له‌‌نێوان‌کۆمپانیا‌ناوخۆیی‌و‌ده‌ره‌کییه‌کاندا
و ناوخۆیی کۆمپانیای ده رکه وتنی مێژووی که هه یه ، ئه وه نده ب��ه اڵم نییه ، کۆن جیهانییه کان )سێ( بۆ کورد الی کۆمپانیا مێژووی ده رکه وتنی ئه وروپا واڵتانی له کۆمپانیا ده رکه وتنی دوای سه ده ده گه ڕێته وه . دیاره له کاتێکدا سه ره تاکانی ده رکه وتنی کۆمپانیا له واڵته زلهێزه کانی ئه وروپا وه ک )به ریتانیا و فه ڕه نسا و هۆڵه ندا و نه مسا و ئه ڵمانیا و ئیتاڵیا( بۆ سه ده ی هه ژده یه م و به دواوه بگه ڕێته وه ، ئه وا ئاسایی وه ک کۆمپانیا کورد الی بیسته م کۆتایی سه ده ی له چه مک و زاراوه و پێگه ده رکه وت. دیاره ئه وه به ده ر له و ڕاستییه ی، که کوردستان وه ک خاک هه ر له سه ره تای بازاره کانی به تێکه اڵو زایینییه وه ه��ه ژده ی سه ده ى ئه وروپا بوو. له م بواره شدا وه ک سه رچاوه کان ئاماژه ی ئاژه ڵى و وواڵخ )ڕه شه کوردستانه وه له پێده که ن، ماڵى و لۆکه و توتن و دار و ته خته و هه نگوین و گوێز و میوه و دانه وێڵه ( بۆ واڵتانی دراوسێ و هه ندێک له و که ره سانه ش بۆ واڵتانی ئه رووپا نێردراوه . له به رامبه ر و )شه کر ئه وروپاوه و دراوس��ێ واڵتانی له ئ��ه وه دا قوماشى حه ریر و و پۆشاک و پیشه سازى ئه وروپى و
ته قه مه نى( گه یشتونه ته کوردستان. ئه و سه رده م وڕۆژگارانه تێپه ڕین، تا ئه وه ی دواجار کورد له به شێکی خاکه که ی له کوردستانی باشوور، که عێراق( کوردستانی )هه رێمی به )1992ز( ساڵی له ناسراوه ، بووه پێگه ی بازارێکی گه وره بۆ ساغکردنه وه ی کااڵکانی واڵتانی دراوسێ و ده ره وه . به تایبه ت دوای نه ته وه ڕێکخراوی )986(ی بڕیاری په سندکردنی یه کگرتووه کان، که به بڕیاری )نه وت به رامبه ر خۆراک( به عسی ڕژێمی ڕووخانی به هۆی دواتریش ناسرا. عێراقه وه له )9ی نیسانی2003ز( ده روازیه کی نوێتر به ڕووی بازارەکانی عێراق به گشتی و هه رێمی کوردستان به شه ی ئه م دواش به لێره وه کرایه وه . تایبه تی به بازاره کانی گه وره ترین له یه کێک ب��ووه کوردستان ناوچه که ، تا ئه وه ی بۆ گه یاندنی هه زاران جۆر کااڵی هه ڵدا. کۆمپانیای خۆماڵی سه ریان بازرگانی، سه دان پانتایی بوونى ف��راوان به هۆی ل��ه وه ی جگه ئه مه و ئاڵوگۆڕی بازرگانی هه رێمی کوردستان له گه ڵ واڵتانی و ئێران ئیسالمی )کۆماری وه ک ده ره وه و دراوسێ سه دان بۆ بوار سووریا( کۆماری و تورکیا کۆماری و ئوردونی و سوری و تورکی و ئێرانی کۆمپانیای لوبنانی و قه ته ری و ئیماراتی، له پاڵ سه دان کۆمپانیای )به ریتانی و ئه مریکی و فه ڕه نسی و ئیتاڵی و ئیسپانی و نه رویجی و سویدی....تاد( ڕه خسا، تا سه رمایه کانیان هه رێمی به مه ش کار. بخه نه کوردستان هه رێمی له کوردستان بووه پێگه ی ده رکه وتنی هه زاران کۆمپانیای
ناوخۆیی و ده ره کی.له په راوێزی ئه و ده قانه ی سه ره وه ده کرێت بپرسین، و ناوخۆیی کۆمپانیا هه موو ئه و ده رکه وتنی ئایا که چه ند له که ده ره کیانه ، کۆمپانیا هه موو ئه و هاتنی ساڵی رابردوودا له هه رێمی کوردستان ده رکه وتن، ئه و خاکه یان کرده به هه شتێکی خودایی له سه ر زه وی؟ یان و و خزمه تگوزاری ئاوه دانی پرۆژه توانیان که م النی هاورده ى کااڵ ده رکییه کان، له ئاستێکی باش و گه وره دا کورد پێیه ی خودی به و نه خێر یان بکه ن؟ جێبه جێ و کۆمپانیا دامه رزاندنی و بازرگانی کاری بواری له کاری له و شێوه یه دا وه ک حکومه ته که مان تازه بووه ، بۆیه نه یتوانیووه وه ک ئه و، هه رێمه که له کااڵی خراپ هه ر بکه ن. ده رب��از که موکوڕی پڕ هه ڵه پ��رۆژه ی و ب��ه رده وام ناوخۆییه کان کۆمپانیا ئێستاش تا بۆیه هه رێمی حکومه تی به رپرسانی و ده ره ک��ی کۆمپانیا کوردستان له سه ر هه ڵه و که موکوڕی پرۆژه کان تاوانبار هه رێمی حکومه تی ده ره کییه کانیش کۆمپانیا ده که ن! کوردستان و کۆمپانیا ناوخۆییه کان له سه ر ئه و کارانه له سه ر هه ڵه کان هه موو دواجار که ده که ن، تاوانبار سه ری حکومه ته که دا ده شکێته وه ! ئه و حکومه ته ی به خوێنی هه زاران شه هید و ماندووبوونی ملیۆنان مرۆڤی واته هاتووه . به رهه م ده ره وه له دۆسته کانی و کورد ئێستا تا ته مه ن، ساڵ بیست دوای حکومه ته ی ئه و و به داخێکی گرانه وه الی هاواڵتییه کانی ساوا و که م گه نده ڵی باجی هه نووکه ش و گه نده ڵه و ئه زموون
کۆمپانیا ناوخۆیی و ده ره کییه کانی ده دات!
د. كەیوان ئازاد
کێشەی‌کورد‌و‌‌تورک‌بە‌شەڕ‌کۆتایی‌نایەت
کێ‌له‌م‌لوغزه‌‌سیاسییه‌‌تێده‌گات؟
ئاماژه‌کانى‌پشت‌هه‌ڵوێسته‌که‌ى‌نوێنه‌رانى‌کورد‌له‌‌به‌غدا
محەمەد حمه حەسەن
سابیر عه بدوڵاڵ که ریم
ڕێبین حه سه ن
بیروڕا
ه‌کانوویی
مێژهه‌ڵه
سێشەممە 2012/01/10 ● ساڵی 31 ● ژماره 685 5 www.jamawarnews.com
سه باره ت محه مه د په خشان پالتفورمه ئه م دروستکردنی به پالتفۆرمی وتی: ئامانجه کانی و له ئ��اف��ره ت��ان ب��ۆ نیشتمانی له ئافره تی ژم��اره ی��ه ک الی��ه ن که نوسراوه ته وه ب��وردوە وه خۆ هەرێمی جۆری فره نوێنه رایه تی و سیاسی و نه ژادی پێکهاته کانی ک��ۆم��ه ڵ��گ��ه ى ع��ێ��راق ده ک���ات، یه که می تشرینی له ه��ه روه ه��ا به ب��ۆی��ه ک��ه م��ی��ن 2009 س��اڵ��ی ئاماده بوونی زیاتر له 200 ئافره ت کونفرانسێکدا ل��ه ک��ه پیاو و ه��ه ن��گ��اوى س��ه ره ت��ای��ی ن��را بۆ ئه م ، پالتفۆرمه ئه م داڕشتنی ه��ه ن��گ��اوه ده رف��ه ت��ێ��ک ب��وو بۆ چاالکوانانی هاریکاریکردنی حزبه و ح��ک��وم��ى و م��ه ده ن��ی وتیشی: ن��اوب��راو سیاسیه کان. یه کێک له ئامانجه کانی پالتفۆرمی بریتی ئافره تان بۆ نیشتمانی کۆده نگیه ک به گه یشتن له بوو پرسه کانی پێشینه ی م��ه ڕ ل��ه ئافره تان له سه رتاسه ری عێراقدا، ئه و هه وڵه به ته نها ئه وه مان بۆ ده رناخات که ده کرێت هه موومان هه بێت یه کانگیرمان تێڕوانینێکی ڕێچکه یه کی و ڕێڕه داهێنانی بۆ
ن���وێ ،ب��ه ڵ��ک��و ئ��ه وه ش��م��ان بۆ ده رده خات که کۆمه ڵگای مه ده نی و پارته سیاسیه کان و حکومه ت بۆ کاربکه ن به یه که وه ده توانن که کار پالنێکی پاڵپشتیکردنی
وه اڵمده ر بێ�ت. بۆ هێماش محه مه د په خشان پالتفۆرمه ئه م کە دەکات ئەوە له چوار گروپ پێکهاتووه ، گروپی پالتفۆرمی ئابووری په ره پێدانی نیشتمانی بۆ ئافره تان که یه کێکه ئێستا ت��ا ک��ه گ��روپ��ان��ه ی ل��ه و چه ندین چاالکیان بۆ سه رخستنی بۆ داوه ، ئه نجام پرۆژه یه ئه م نمونه له سلێمانی له ڕۆژی شه ممه هۆڵی له 2011/6/11 ڕێکه وتی له مێزگردێکمان پااڵس سلێمانی ئافره تاندا ناو له بێکاری سه ر ش��اره زاو چه ند ئاماده بوونی به ئابووریناس بواری له پسپۆڕێک چ��ه ن��د ت���ی���ای���دا و س���ازک���رد سه باره ت ڕوو خرانه پێشنیارێک و یاسا هه موارکردنی که یسى به کرێکار ئافره تانی هاوکاریکردنی و ڕه خساندنی ده رفه تى زیاتر بۆ ببێته هۆکار بۆئه وه ى ئافره تان بێکارى ڕێژه ی که مکردنه وه ی بۆ ئه وه دوای ئافره تاندا. ناو له بۆ هه ولێر له تر کۆنفرانسێکی ه��ه م��ان م��ه ب��ه س��ت ب��ه ه��اوک��ارى رێکخراوی ئێن دی ئای سازکرا،. دوای چه ند دانیشتنێک و هه وڵی زۆر گه یشتین به و ئه نجامه ى که ده بێت ئه مه بکرێت به پرۆژه یه ک، و له کۆتایدا له 2011/12/26 دا سه ردانی پارله مانمان کردو له گه ڵ کومه اڵیه تیدا کاروباری لیژنه ی ک��ۆ ب��ووی��ن��ه وه و پ��رۆژه ک��ه م��ان ئه ندام و لیژنه که به رده م خسته زۆریان ئه وانیش پارله مانه کان به ڵێنیان بۆیه هه ر بوو، پێباش و بکه ن پرۆژه یه ئه و بۆ کار دا ئێمه ش چاوه ڕێی ده که ین بزانیین پ��رۆژه ک��ه م��ان ده گ��ات��ه ک��وێ. پرۆژه یه ئ��ه م وتیشی: ن��اوب��راو ده ستمان که وه 2009 له ساڵی به شدارى کرد، که پالتفۆرمه به له تایبەتمان خولى چه ندین کردووه ئای دی ئێن ڕێکخراویی که ئ���ه وه ی تاگه یشتووینه ته بکه ین به رچاوو کارى پێویسته بێکاری ڕێژه ی که مکردنه وه ی بۆ له ناوئافره تاندا بۆ 10% له هه موو باشووری له هه روه ها عێراقدا، ئه م چوارچێوه ی له عێراقیش پترۆدوالر به رنامه ی چاالکیانه هه یه ، وه ک ده زانن ئێمه واڵتێکی نه وتین و ئه و سه ندوقه ش له هه ر ناوچه یه ک داده نرێت بۆ ئافره تانی بێ ئافره تانی و ده رام��ه ت که م باشتر بۆ و...هتد، سه رپه ر شت
کردنی باری ئابووریان، من خۆم ل��ه گ��روپ��ی ئ��اب��وری��دا ب��ه ش��دارم که که س 12 له پێکهاتووه که نوێنه رى سه رجه م ڕێکخراوه کانی عێراق ده که ن، ئێمه له پارێزگای نییه . ئه ندامان دهۆک و هه ولێر ئه ندام 4 به سلێمانی له به اڵم ل���ه م گ��روپ��ه ک���ار ده ک���ه ی���ن و حزبی نوێنه ری وه ک��وو منیش ن��وری ب��ه ی��ان و سۆسیالیست وه کوو ئه ندامی مه کته بی سیاسی وه کوو خان ش��ادی یه کگرتوو، ڕێکخراوی سابات و له گه ڵ شێما
خان وه کوو ڕێکخراویی پاراو. که به وه شدا ئاماژه ی ناوبراو کاره کانی ئه م پالتفۆرمه له چوار بواردایه ، ئه وانیش »به تواناکردنی ئابووریه وه ، ڕووی له ئافره تان به شداری ته ندروستی، چاودێری سیاسی، به رنامه ی خوێندن« هه ر کاری گروپێک بوارانه له و یه ک نوێنه رایه تی ک��ه ده ک���ات تێدا
زۆرینه ی پاریزگاکانی تێدایه .
تواناکردن له ڕووی ئابوورییه وه
عێراقه ئافره تانی هه موو مافی به ئازادی و شکۆمه ندی بژین وه له ڕووی ئابوورییه وه توانادار بن. بواری له وه به رهێنان زیادبوونی پیشه سازی و توانای به هه مهێنان و سه رچاوه کان په ره پێدانی و توانای و مانگانه زی��ادب��وون��ی
گونجاوی شوێنی دابینکردنی ئه مانه هه موو نیشته جێبوون ژینگه یه ک دروست ده که ن که تێیدا یه کسانیان ده رفه تی ئافره تان هه ر کردن. به شداری بۆ هه بێت عێراق ئافره تانی یه که م، بۆیه وه به رهێنان زیادکردنی داوای ب��ه ش��داری م��س��ۆگ��ه رک��ردن��ی و ئافره تان له گه شه پێدانی ئابووری په یوه نداره کانی الیه نه له عێراق ح��ک��وم��ه ت ده ک�����ه ن. دووه���ه م م��ادده ی جێبه جێکردنی داوای عێراقی ده س���ت���ووری »29«ی بژێوی ئاستی باشترکردنی و س���ه رج���ه م ع��ێ��راق��ی��ی��ه ک��ان له په یوه نداره کانی الیه نه الی��ه ن داوای سێهه م ده که ن. حکومه ت هاوکاری ئاستی باشترکردنی کۆمه اڵیه تی بۆ ئافره تانی بێکار و مندااڵن و به سااڵچوان له الیه نه په یوه نداره کانی حکومه ت ده که ن. داوای عێراق ئافره تانی چواره م یاسای کاراکردنی و هه موارکردن په یوه نداره کانی الیه نه له کار مه به ستی به ده ک��ه ن حکومه ت له ئافره تانه ی که ئه و پاراستنی تایبه ت که رتی و گشتی که رتی
دامه زراون.
چاودێری ته ندروستیخۆیانه مافی عێراق خه ڵکی باش ته ندروستی چ��اودێ��ری که له خاوێن و پاک ژینگه یه کی و
کارمه ندانی ڕاهێنانی باش گه ڵ پارێزگاری به رنامه ی و پزیشکی وه به رهێنان و باش ته ندروستی ل��ه ب���واری ژێ��رخ��ان��ی چ��اودێ��ری بکرێ داب��ی��ن ب��ۆ ته ندروستیان کۆمه ڵگه یه کی کایه ی هێنانه که مسۆگه ر دوارۆژدا له ته ندروست ئه م مه به سته ش، بۆ ده کات. هه ر داوای عێراق ئافره تانی یه که م خزمه تگوزارییه کانی کردنی باشتر ئافره تان بۆ چاودێری ته ندروستی و م��ن��دااڵن و ب��ه س��ااڵچ��وان و الیه نه ل��ه په ککه وته که سانی ده که ن. حکومه ت په یوه نداره کانی دەک��ەن دڵنیایی داوای دووه��ه م ستانداره کانی پێوه ره که له وه ی خوێندن و دامه زراندن باشتر کراوه
بۆ پیشه کارانی پزیشکی. الی��ه ن��ه ل���ه داوا س��ێ��ه��ه م ده که ن، حکومه ت په یوه نداره کانی بۆ دانانی به رنامه یه کی ته ندروستی نیشتمانی خۆپاراستن که له الیه ن ده ستپاکی ته ندروستی لیژنه یه کی »نه زاهه » دابنرێت و چاودێری بکرێ. پشتگیریکردنی داوای چ���وارەم به رنامه یه کی نیشتمانی تایبه ت به نه خوشییه کانی شێرپه نجه ی مه مک شێوه یه کی به که مندااڵن ملی و
گونجاو دارایی بکرێ.
به رنامه ی خوێندنبنچینه یی هه موو مافی خوێندن عێراق ئافره تانی هاواڵتییانه ،
داوای ده رفه تی خوێندن بۆ هه موو ئافره تان ده که ن بۆ ئه وه ی بتوانن هه ر بخوێنن. ئاست به رزترین تا داواکاریه کانی شه وه بۆنه یه به م خ��ۆی��ان ل��ه چ��ه ن��د خ��اڵ��دا کۆ کردۆته وه که تێیدا داوا له الیه نه ده که ن حکومه ت په یوه نداره کانی بخه نه خۆی هه وڵه کانی هه موو ژێرخانی باشترکردنی بۆ گ��ه ڕ هه روه ها پ���ه روه رده . و خوێندن هه وڵه کانی هه موو ده ک��ه ن داوا باشترکردن بۆ گه ڕ بخه نه خۆیان پیشه کاریی کردنی پ��اداش��ت و خوێندن و په روه رده باشترکردنی هه روه ها خوێندن. به رنامه کانی خوێندن سیسته می باشترکردنی
و په روه رده .
به شداری کردنی سیاسیبۆ ئه وه ى ئافره تان شوێنی شیاو و یه کسانی له کومه ڵگادا بۆخۆیان به ده ست بهێنن، ئافره تانی عێراق داوا له پارته سیاسییه کانی عێراق ده که ن یه کسانی بۆ ئافره تان به دی ڕێکخراوه کانی له داواش بێنن. ک��ۆم��ه ڵ��گ��ای م���ه ده ن���ی ده ک���ه ن ئافره تان مافه کانی ب��ه ب��ای��ه خ ئافره تان زی��ات��ری ب��ه ش��داری و داوا سیاسیدا. ک��اری له ب��ده ن ده که ن نوێنه ران ئه نجومه نی له له ئافره تان به شداری ڕێژه ی که بکه ن. زیاد نوێنه ران ئه نجومه نی ڕۆڵێکی ده که ن له حکومه ت داوا گه وره تر به ئافره تان بدات له ناو
حکومه تدا.پالتفۆرمی وتیشی: ن��اوب��راو نیشتمانی بۆ ئافره تان دیدگایه کی پێشکه ش کۆمه ڵگا یه کانگیری ده کات که تیایدا ئافره تانی عێراقی ئه وان ده گه ڕێن. ژیاندا ب��ه دوای و مندااڵن که ده وێ��ت واڵتێکیان چاودێری یه کسانی مافی پیران ته ندورستیان هه بێت، و تیایدا ئاوی ده سته به ر خاوێن خ��واردن��ه وه ی بێت بۆ هه مووان و تیایدا ئافره ت یه کسان به شداربوویه کی وه ک بڕیاردان پرۆسه ی له به شداری داهاتووی به گه شه که بکات پالتفۆرمی هه وڵی ب��دات. واڵت ئه وه یه ئافره تان بۆ نیشتمانی که حکومه ت و پارته سیاسیه کان و جێگیر ک��ۆم��ه ڵ��گ��ای��ه ک��ی و به رهه مهێن و به سۆز دروستبکات که له الیه ن ئافره تانی عێراقه وه
وێناکرابێت .پالتفۆرمه ئه م باسه جێگه ی له 2011 س��اڵ��ی ک��ۆت��ای��ی ل��ه کۆتایی رۆژه سێ کونفرانسێکی
به کاره کانی خۆی هێنا.
ئا: ~
په خشان محه مه د، ئه ندامی پالتفۆڕمی نیشتمانی:یه‌کێک‌له‌‌ئامانجه‌کانی‌پالتفۆرمی‌نیشتمانی‌بۆ‌ئافرەتان،گه‌یشتنه‌‌به‌‌کۆده‌نگیه‌ک‌له
مه‌ڕ‌پێشینه‌ی‌پرسه‌کانی‌ئافره‌تان‌له‌‌سه‌رتاسه‌ری‌عێراق
ئافرةتان
له به شێوه یه کی عێراق ئافره تانی به شداریکردنیان ئاستى خۆ سه ر سیاسیه کان پارته و حکومه ت له و کۆمه ڵگه ی مه ده نی زیاد ده کات، نه گه یشتۆته ئێستا ت��ا ب���ه اڵم ئاستێکى به رفراوان له ناوه نده کانى ب��ڕی��اردان ل��ه ن��او دام��ه زراوه ک��ان��ى ده وڵه تدا. هه ر بۆ ئه م مه به ستانه ش، ئافره تان بۆ نیشتمانی پالتفۆرمی بۆ ک��ردووه فه راهه م ده رفه تێکی گۆڕینی ئه و ئاراسته باوه له ڕێگه ی کۆمه ڵێک سه ر له چڕ وگۆى گفت داڕشتنی بۆ هاوبه ش پێشینه ی پالتفۆرمی گشتیه کان. سیاسه ته الیه ن له ئافره تان بۆ نیشتمانی خۆبورده وه له ئافره تی ژماره یه ک که نوێنه رایه تی فره الیه نى هه رێمی پێکهاته کانی نه ژادی و سیاسی و کۆمه ڵگاى عێراق ده که ن دامه زراوه له وباره یه شه وه نووسراوه ته وه . و دیدارێکمان له گه ڵ په خشان محه مه د سۆسیالیست ئافرەتانی نوێنەری پالتفۆرمی لە کورستان دیموکراتی
نیشتمانی سازکرد.
په خشان محه مه د
هه وڵی پالتفۆرمی نیشتمانی بۆ ئافره تان ئه وه یه که حکومه ت و پارته سیاسیه کان و کۆمه ڵگایه کی جێگیر و به رهه مهێن و به سۆز
دروستبکات که له الیه ن ئافره تانی عێراقه وه
وێناکرابێت
www.jamawarnews.com راپۆرت6 سێشەممە 2012/01/10 ● ساڵی 31 ● ژماره 685
* هاتنه ده ره وه ى په رله مانتاره کانى عێراق چ په رله مانى له له کورد
ئاماژه یه ک نیشان ده دات؟ده ره وه ى هاتنه دا ڕاس��ت��ی ل��ه پ��ه رل��ه م��ان��ت��اران��ى ک���ورد ی��ه ک له دا ن��ی��ش��ان ه��ه ڵ��وێ��س��ت��ى ئ��اس��ت��ى م��ه س��ه ل��ه ن���ه ت���ه وه ى و دا ونیشانیشى چاره نوسسازه کاندا
که یه کده نگن.ئێستا ک���ه ت��ه ن��گ��ه ژه ی��ه *ئ����ه م ڕووبه ڕووى عێراق بۆته وه تاچه نده
له به رژه وه ندى کورددایه ؟کورد گه ر بزانێت مامه ڵه له گه ڵ ئه م کارتانه دا بکات، ئێستا کارتێکى به ده بێت بۆیه به ده ستە وه یه ، هێزی
ک���ورد ک���وڕى خ���ۆى ن��ه ک��ات به قوربانى کچى ئه م و ئه و.
پ��ێ��ش��ت��ر ئ����ه گ����ه ر ک������ورد ل��ه بکشایه ته وه مالیکى حکومه ته که ى پێویسته بۆیه ده ک��ه وت، مالیکى ده سکه وته ئ��ه و ک��ورد ب��ۆئ��ه وه ى به ئێستا که تا هه ڵواسراوانه ى مسۆگه ریان نه هێناون ده س��ت��ى پرۆتۆکۆڵى مامه له یه کى بکات، و شیعى الیه نى ه��ه ردوو له گه ڵ باش پێبکات،گه ر ده ست سونیدا مامه ڵه بکات ئه وا کورد ده رفه تێکى
باشى بۆده ڕه خسێت.شیعه ی��ان سوننه له گه ڵ *ک��ورد بکات زی��ات��ر پ��ه ی��وه ن��دی��ه ک��ان��ى
باشتره ؟لیستى عێراقییه و لیستى ده وڵه تى یاسا ئێستا له ملمالنێیه کى توندان، ئه م ملمالنێیه له به رژه وه ندى کوردا ده بێت گه ر کورد بتوانێت به باشی مامه ڵه له گه ڵ ئه م ملمالنێیه بکات.ک�����ورد ل���ه گ���ه ڵ س��ون��ن��ه ک��ان��دا چونکه زۆره ، ستراتیجیه تى کورد کێشه ى ، کورده دراوسێى ل��ه گ��ه ڵ س��ون��ن��ه دای��ه ، ب���ه اڵم له هه مان کاتیش دا نابێت حکومه تى ئه مڕۆ که بکات له یاد فیدراڵى ده ب��ات،ک��ورد ب��ه ڕێ��وه ى مالیکى ئه و له سه ر له گه ڵ سوننه بتوانێت بکه وێ ڕێک داخوازیانه و بنه ما ماونه ته وه هه ڵپه سێردراوى به که ،به ڕاستى ئه وانیش ڕۆڵ و ده وریان و کوردستان واقیعى ناو له هه یه چۆن ته وازنه ئه و بتوانن عێراقدا،
ڕاده گرن .قوناغه دا ل��ه م ده ت��وان��ێ��ت ک��ورد ئێمه زیاتر بێت. باش یاریزانى هه یه ، سووننه دا له گه ڵ کێشه مان
سوننه ئه مڕۆ عومقێکیان هه یه .ئ��ام��اده ک��ارى ئێستا ت��ا *ک����ور ڕه وشه که ئ��ه وه ى بۆ ک��ردووه چى له به رژه وه ندى خۆى به کار بهێنێت؟
ئاماده کارى کورد زۆر الوازه ،*ئه م ته نگه ژه یه ى که له عێراقدا
هه یه به چى کۆتاى پێدێت؟وه ک ئه گه ر کۆتایی چاره سه رى ته ماشاى ستراتیجى مه سه له یه کى تر جارێکى زه حمه ته زۆر بکه ین، عێراق دیکتاتۆرى حکومه تێکى تێدا دروست بێته وه ، چونکه کورد
ناکه ن قبوڵ شیعه سوننه و و واڵت بۆ دکتاتۆریه ت تر جارێکى بگه ڕێته وه ،به اڵم باشترین چاره سه ر ب��ۆ ئ���ه م م��ه س��ه ل��ه ی��ه ئ���ه و سێ فیدراڵیه یە یان ئه و چوار فیدراڵیەیە سێ ب��ه ره و عێراق باسکراوه ، که واته پاشانیش و ده ڕوات فیدراڵى سێ ده وڵه تى جودا له یه کتر، ئه وه
ئه سته مه گونجاوه ، چ��اره س��ه رى جارێکى تر حکومه تى مه رکه زى له
عێراقدا دروست بێته وه .*پێتوایه دوو هه رێمى تر دروست ده ب��ێ��ت ل��ه ع��ێ��راق��دا ه��اوش��ێ��وه ى
هه رێمى کوردستان؟دروس��ت تر هه رێمى سێ ڕه نگه ببێت نه ک دوو هه رێم وه ک ئه وه ى دیراسه ته کانیدا له بایدن( )جۆن ئاماژه ى پێکردووه ،که ده ورى بووه عێراقدا ده ستوورى داڕه شتنى له هاتۆته ج��ار )17( ل��ه وزی��ات��ر عێراق، له ڕاستی دا زۆر زه حمه ته به ڕێوه ى شیعه سوننه ناوچه ى زۆر به هه مانشێوه ش ، به رێت ناوچه ى سوننه شیعه و زه حمه ته ئه مرى ببه ن،ئه مه به رێوه ى کورد واقیعه ئه م خێرو بێره ى له عێراقدا یا ناوچه یه سه رئه م سێ به هه یه ڕه نگه ، دابه شبکرێت واڵته سێ ده ک��ه ن ل��ه س��ه ر باسى وه ک ببێت دروس��ت پیرۆز ناوچه یه کى نه جه ف وکه ربه ال ش وه ک )مه ککه ( ببنه ناوچه یه کى پیرۆز ، )به سره (و ئابوورى هه رێمێکى ببێته ش په یوه ندى له گه ڵ خلیجدا. کوردیش ده مێنێته وه هه یه هه رێمێکى خۆى سوننه ، ئێستا ئەوانیش گه یشتونه ته پارێزگاکانیان که قه ناعه ته ى ئه و به ببێت بڕه خسێت بۆ ده رفه تیان بۆ سه ره تایه که ،ئه مه ش هه رێم سوننه نشینه کانیش ناوچه ئه وه ى ببنه هه رێمێک، به بڕواى من چوار
هه رێم له عێراقدا دروست ده بێت.
*ڕۆڵى ڕۆژنامه نووسانى کوردستان له کۆنگره کەدا چی بوو؟
ئێمه وه ک ڕۆژنامه نووسانى کوردستان ڕۆژنامه نووسانى له الیه ن به فه رمى سه رپه رشتیارى وه ک���و ع��ێ��راق��ه وه بانگهێشت ڕه س��م��ى ب��ه کۆنگره که شاندێک ب��ه ئێمه ش ک��راب��ووی��ن، ل��ه ڕۆژن��ام��ه ن��ووس��ان��ى ک��وردس��ت��ان به شداریمان کرد ، توانیمان له وێ وه کو کۆبوونه وه که دا له به شدارى میوان بکه ین و چاومان که وت به سکرتێرى ف��ی��دراس��ی��ۆن��ى ڕۆژن��ام��ه ن��ووس��ان��ى نێوده وڵه تى هه روه ها سکرتێرى یه کێتى ته واوى و عه ره بی ڕۆژنامه نووسانى له و که ڕۆژنامه نووسانه ى شانده ئه و توانیمان هاتبوون عه ره بیه وه واڵتانى هه لێکى ، بکه ین له گه ڵ گفتوگۆیان توانیمان چونکه ئێمه بۆ بوو باش خۆمان و پرسی ڕۆژنامه وانى و یاساى ئه و و کوردستان له ڕۆژن��ام��ه وان��ى گه شه کردنه ى که میدیاکان به گشتی به هه یه تى کودستاندا هه رێمى له بناسێنین،هه روه هاتوانیمان شانده کان ئه والیه نانه له ڕه وشی میدیاى کوردى ، میدیاى ئۆپۆزسیۆن و میدیاى ئازاد ئه م هه موو توانیمان بکه ین، حاڵى باس شاندانه دا ئه و له گه ڵ بابه تانه بکه ین و تێڕوانینێکى گشتیان بده ینێ سه باره ت به ژیانى ڕۆژنامه وانى و ئازادى ئازادى و میدیا ئ��ازادى ، ڕاگه یاندن
کارى ڕێکخراوه یى له کوردستاندا.*له و به شدارى کردنه تاندا ڕووبه ڕووى تێروانینێک ی��ان هه ڵوێستێک هیچ سیاسی واقیعى له گه ڵ که بوونه وه پێکهاته کانى ڕاوب��ۆچ��وون��ه ک��ان��ى و کۆمه ڵگه ى عێراقى دا یه کنه گرێته وه عه ره بیانه ى نه ته وه یى مۆرکێکى و
پێوه دیاربێت ؟له الیه ن سکرتێرى که وتارانه ى ئه و ڕۆژن��ام��ه ن��ووس��ان��ى یه کێتى گشتى فیدراسیۆنى سکرتێرى و ع���ه ره ب ڕۆژن��ام��ه ن��ووس��ان��ى ن��ێ��وده وڵ��ه ت��ى وتاری باش و گرنگ بوون چونکه ڕه وشى سه ر کرده ته رکیزیان زیاتر و عه ره بی جیهانى له ڕۆژنامه وانى
ڕۆژهه اڵتى ناوڕاست وجیهان .هه رچه نده به هارى عه ره بی گۆرانکارى ت��رادس��ی��ۆن��ى سیاسی ل��ه گ����ه وره ى به به اڵم ، کردووه دروست عه ره بیدا و عه ره بی تاکى له زۆرێ��ک داخ��ه وه سه رده مى لۆژیکى به هێشتا عێراقی م��وب��اره ک و س���ه دام ب��ی��رده ک��ه وه ، ئه وه ش که ئێمه وه ک ڕۆژنامه نووسانى کوردستان ڕه خنه مان له سه رى هه بوو به رامبه ر له خۆمانمان هه ڵوێستی و وت��اره ک��ه ى ب��ه ڕێ��ز م��وئ��ه ی��ه د المى ڕۆژنامه نوسانى سه ندیکاى نه قیبی عێراق خسته ڕوو که تێیدا چه ندین جار عێراقی عروبه و عێراق ده سته واژه ى به ئێمه ش به کارهێنابۆیه عه ره بی
ڕۆژنامه نووسانى سه ندیکاى فه رمى و ک���رده وه ئ��اگ��ادارى لێ عێراقمان دوو ئه م ئێمه که ڕاگه یاندن پێمان و ناده ستوورى وته یه کى به وته یه نا یاسایی ده زانین و دووره له کارى موئه یه د پێویسته و ڕۆژنامه وانیه وه المى داواى لێبوردن بکات و ئه و هه ڵه یه ڕاست بکاته وه ، چونکه ئێمه پێمان عه ره بى عێراقى عروبه و عێراقى وایه ناراست دروشمێکى ، بوو دروشمێک بۆنى که بوو دروشمێک ماناو بێ و سه رده مى دیکتاتۆریه ت و تاکڕه وى و تاک حزبی و تاک سه رکرده ى سه دام حسێن و دیکتاتۆریه تى ئه و سه رده مه ى که ڕاگه یاندن پێمان ، بیرهێناینه وه گه لى عێراق خه باتێکى زۆرى کرده وه و قوربانیه کى زۆرى داوه له پێناو گۆرینى وبێمانیانه ى که ناراست ئه و دروشمه دوورودرێ��ژ سااڵنێکى عێراق گه النى ڕه وتى و ده ک��ران پێی سه رکوت بوو ژیانى گشتى و ڕه وتى کلتورى سیاسی و ڕه وتى یه کتر قبوڵ کردن و پێکه وه ژیانى له م واڵته دا خستبووه ژێر پرسیار
و مه ترسییه کى گه وره وه .کۆنگره کۆتاى به یانى چه ند *تا بارودۆخى ڕۆژنامه نووسانى عه ره ب و
عێراقى له به رچاو گرتبوو؟- یه کێتى ڕۆژنامه نووسانى عه ره بی له کۆتاى کۆنگرەکە دا به یانێکیان ده رکرد کۆبوونه وه ى کۆتاى به یانى ناوى به
به غداد که چه ند الیه نێکى له خۆ گرتبوو کردنى دادگایى که داواک��را له وانه ،دادگاکانى له به رده م ڕۆژنامه نووسان تایبه تیه کاندا دادگ���ا و س��ه رب��ازى عه ره بی واڵتانى که داواک��را نه مێنێ، زه مینه یه کى له بارتر بۆ ڕۆژنامه نووسان ڕه وت��ى و ڕۆژن��ام��ه ن��ووس��ى ژیانى و ڕۆژنامه گه رى فه راهه م بکه ن ، داواکرا یاسای پێویست بۆ پێدانى زانیارى بۆ واڵتانى له ده ربکرێ ڕۆژنامه نووسان عه ره بیدا و بنه ماى یاساى ڕێک و پێک داواکارى تر کۆمه ڵێکى وه ده ربکرێ بۆ ڕێکخستنه وه ى ژیانى نه قابی واڵتانى عه ره بی که سه رجه میان داواکارى باش
و ڕێک و پێک بوون .و دی��دار له و کۆبونه وه یه دا *ل��ه و عه ره بی ڕۆژن��ام��ه ن��ووس��ان��ى بینینى هه ڵوێستى و وت���ار ع��ێ��راق��ی��دا و چۆن عه ره بیتان ڕۆژن��ام��ه ن��ووس��ان��ى بینى به رامبه ر پرسی کورد و میدیاى
کوردى ؟- له ئه نجامى ئه و دیدار و گفتوگۆیانه ى ک��ه ل��ه گ��ه ڵ وه ف��ده ک��ان��ى واڵت��ان��ى عه ره بی ئه نجام دران و پێشتریش له سه ردانه کانم بۆ واڵتانى عه ره بی و بۆ که ناڵه گه وره کانى ڕاگه یاندنى عه ربی و بۆ کۆنگره و چاالکیه ڕۆژنامه وانیه کانى ئێستا تا وایه پێم عه ره بی واڵتانى وتارى ڕۆژنامه وانى کوردى له ئاستى زۆر ع��ه ره ب��ی��دا شه قامى و نوخبه
کوردى ڕۆژنامه وانى وتارى الوازه ، و کورد ڕاستى نه یتوانیوه ئێستا تا و شێوازى کلتورى و پریس سیاسی واڵتان بگه یه نێته ئێمه بیرکردنه وه ى و خوێنه رى عه ره بی ، ئه مه گرفتێکه به زووترین بتوانین ئێمه پێویسته هیوادارم و بکه ین چاره سه رى کات نزیکدا ئاینده یه کى ل��ه بتوانین سه ندیکاى ڕۆژنامه نووسانى کوردستان و کوردستان هه رێمى حکومه تى و کوردستان هه رێمى سه رۆکایه تى په یوه ندیداره که الیه نێک هه ر یان بتوانێت پێشوازى له کۆنگره یه ک یان ڕۆشنبیرى له چاالکى کۆبوونه وه یه ک بتوانین ئێمه ش ت��ا ، بکه ین وا و دی��د له پێشوازى کوردستان له عه ره بی ڕۆژنامه وانى بۆچوونه کانى ئه مه مان ڕاسته وخۆ نا ئێمه بکه ین، له گه ڵ هه موویان باس کردوو داوامان کوردستان س��ه ردان��ى که ک��ردن لێ ببینن کوردستان شاره کانى و بکه ن ئ��ه و ک��ه ش و ه��ه وا ج��ی��اوازه ببینن به زۆر ، هه یه کوردستاندا له که خۆشحاڵیه وه هه موویان قبوڵیان کردو چ��اوه ڕوان��ى ئێمه وتیان هه موویان ئه وه ى بۆ ئێوه یین بانگهێشتکردنى و بێن ع���ه ره ب ڕۆژن��ام��ه ن��ووس��ان��ى کوردستان ببینن و له نزیکه وه له ڕاستى ژیانى سیاسی و کلتورى و کۆمه اڵیه تى و ئابوورى وبواره کانى تر ئاشناببن.
د.محه مه د بازیانى، سەرۆکی سەنتەری هودا:
چوار‌هه‌رێم‌له‌‌عێراقدا‌دروست‌ده‌بێت
نه وشیروان شه ریف، ئه ندامى ئه نجومه نى بااڵى سه ندیکاى ڕۆژنامه نووسانى کوردستان:
زۆرێک‌له‌‌تاکى‌عه‌ره‌بی‌و‌عێراقی‌هێشتا‌به‌‌لۆژیکى‌سه‌رده‌مى‌موباره‌ک‌و‌سه‌دام‌بیرده‌که‌وه
دیمانه : عومه ر غواڵمى
دیمانه : ~
سه نته رى بازیانى،سه رۆکى د.محه مه د سیاسییەکان لێکۆڵینه وه ى بۆ هودا ~ تایبه تى دی��دارێ��ک��ى ل��ه ئاماژه به وه ده کات »لیستى عێراقییه له ئێستا یاسا ده وڵ��ه ت��ى لیستى و ملمالنێیه کى توندان، ئه م ملمالنێیه له کورد گه ر ده بێت کوردا به رژه وه ندى بتوانێت ته عامول له گه ڵ ئه م ملمالنێیه
بکات«.کورد ده ک��ات« ئه وه بۆ هێما ناوبراو و سوننه و شیعه قبوڵ ناکه ن جارێکى تر حکومه تێکى دیکتاتۆر له عێراقدا
دروست ببێته وه «.
کۆنگره ى یه کێتى ڕۆژنامه نوسانى عه رب که له به غداد به ڕێوه چوو نزیکه ى )20( وه فدێکى بوون بەشدار عه ربى واڵتى کوردستان ڕۆژنامه نوسانى سه ندیکاى
به شداریان له و کۆنگره یه دا کرد. ن��ه وش��ی��روان ش��ه ری��ف، ئ��ه ن��دام��ى ئ��ه ن��ج��وم��ه ن��ى ب����ااڵى س��ه ن��دی��ک��اى بەشدار و کوردستان ڕۆژنامه نووسانى تایبه تى دیدارێکى له کۆنگرەکە لە ئ��ه وه ب��ۆ ئ���ام���اژه دا ~ڕۆژنامه نووسانى وه ک ئێمه « ده کات ک���وردس���ت���ان ب��ه ف��ه رم��ى ل��ه الی��ه ن ڕۆژن��ام��ه ن��ووس��ان��ى ع��ێ��راق��ه وه وه ک��و ڕه سمى به کۆنگره که سه رپه رشتیارى به ئێمه ش ک��راب��ووی��ن بانگهێشت شاندێک له ڕۆژنامه نووسانى کوردستان به شداریمان کرد ، توانیمان له وێ وه کو کۆبوونه وه که دا له به شدارى میوان بکه ین و چاومان بکه وێت به سکرتێرى ف��ی��دراس��ی��ۆن��ى ڕۆژن��ام��ه ن��ووس��ان��ى سکرتێرى ه��ه روه ه��ا ن��ێ��وده وڵ��ه ت��ى و عه ره بی ڕۆژنامه نووسانى یه کێتى ڕۆژنامه نووسانه ى شانده ئه و ته واوى هاتبوون عه ره بیه وه واڵتانى له و که توانیمان گفتوگۆیان له گه ڵدا بکه ین«.
سێشەممە 2012/01/10 ● ساڵی 31 ● ژماره 685 7 www.jamawarnews.comخوێندن والوان
به ڕێوه به رى ئه مین حه مه جه بار به سلێمانى پ��ه روه رده ى گشتیى ب��اوه ڕم��ان ~ ڕاگ��ه ی��ان��د شتانه شى ئه و هه یه چاکسازى به سه قف خۆیه تى جێگاى له که
ده کات به وه پێویست ده به ستێت ده ستێکى تێوه ر بده ین که سێکیش له ماوه ى چوار ساڵ له شوێنێکدا بزانین بگۆڕین شوێنه که ى با بێت بزانین کردوێتى ل��ه وێ��دا ئ��ه وه ى شت هه مان ت��ازه ک��ه دا شوێنه له گشتیى ده ک���ات،ب���ەڕێ���وەب���ەرى په روه رده ى سلێمانى هێما بۆ ئه وه دوو هه نگاومان »یه که م ده ک��ات ماوه ى بۆ گرتۆته وه پ��ه روه رده ى مانگه که س��ێ دواى مانگ س��ێ ئه گه ر ده که ین بۆ هه ڵسه نگاندنى ناومانه ئه و هه نگاوه ى که زانیمان سه رکه توو ده بێت فراوانى ده که ین و په رده ورده کانى تریش ده گرێته وه .
به وتیشى ئه مین حه مه جه بار ڕه زام��ه ن��دى وه زی��رى پ��ه روه رده و کاره مان ئه و وه زاره ت ئه نجومه نى
ئه نجام داوه «.ج��ه ع��ف��ه ر ل��ەت��ی��ف ب��ه ڕێ��وه ب��ه رى سه یدسادق پ��ه روه رده ى پێشووى و به ڕێوه به رى ئێستاى په روه رده ى شاره زوور به ~ ڕاگه یاند ئ��اڵ��ۆگ��ۆڕک��ردن��ى ب��ەڕێ��وەب��ەرى په روه رده ى هیچ هۆکارێکى سلبیى سه رجه م کۆبوونه وه ى له نییه ، ب��ەڕێ��وەب��ەرى پ��ه روه رده ک��ان��دا، پ��ه روه رده ى گشتیى بەڕێوەبەرى
بۆ ک��رد پێشنیارێکى سلێمانى له ئاڵوگۆڕێک مانگ سێ م��اوه ى بکرێت په روه رده کاندا بەڕێوەبەرى ب��ه ک��ۆى ده ن���گ ڕه زام��ه ن��دی��م��ان
پێشنیاره که ى ل��ه س��ه ر نیشاندا خستبووه پێشنیاره ى ئه م ئه ویش ب����ه رده م وه زی����رى پ�����ه روه رده و وه زیریش ڕه زامه ندى له سه ر نیشان
دا.ئاڵوگۆڕ ته نها ئێستادا له وتیشى پ��ه روه رده ى به ڕێوه به رى نێوان له شاره زوور و به ڕێوه به رى په روه رده ى
س��ه ی��دس��ادق��دا ک���راوه ، گ��ه ر ئه م به بێت مه ند س��وود گۆڕانکارییه به تردا په روه رده کانى له ته ئکید
هه مان شێوه ئه نجام ده درێت.
ئه و ئازادییه ى که ئێستا هه موومان له به رهه مه که ى ده خوێن هه روابه قوربانى دى، نه هاتۆته ئاسانى له الیه ن پێناودا له شومارى بێ هه رێمه ئه م توێژه کانى سه رجه م له یه کێک دراوه ،ک���ه ئ���ازاده وه تۆێژه کانى کۆمه ڵگاى کوردستان خوێندکارانه و گه نجان توێژى بوون س��ه ره ک��ى هۆکارێکى که نوێى شۆڕشى سه رخستنى له گه له که ماندا، زۆر له خوێندکاران هه بوو شۆڕشه وه به په یوه ندیان هێزى ڕێکخستنه کانى هاوکارى پێشمه رگه ى کوردستانیان ده کرد له دژى ڕژێمى فاشى به عس،یان برا شانبه شانى شاخ ده چوونه
به عس دژى پێشمه رگه کانیان خه باتیان ده کرد و لەو شۆڕش و خوێندکار چه ندین خه باتانه شدا گیانى زی��ره ک به تواناو والوى خۆیان کرده قوربانى له پێناو ئازاد وسه رفرازى کوردستان کردنى که خوێندکار زۆر میلله ته که یان، گیانى خۆیان به ختکرد له پێناوى ته مه نیان ک��وردس��ت��ان ئ���ازادى ،به مه ش 18س��اڵ نه ده گه یشته و باوکانیان و دایکان جه رگى خێزانه کانیان ده سوتا، بۆ ئه وه ى ئه و کاره ساتانه ى ڕۆژانى ڕابردوو کوردایه تى خه باتى وک��اروان��ى و نوێ نه وه ى و نه کرێن یاد له بزانن، مێژووه ئه و خوێندکاران پ��ه روه رده وه زاره ت���ى پێویسته خوێندندا پ��رۆگ��رام��ه ک��ان��ى ل��ه نه کات یاد له خوێندکارانه ئه و
که بوونه قوربانى له پێناو ئازادى خوێنکارانه ئه وه بۆ کوردستان، هاتۆته که ئازادییه ى ئه م بزانن به و وخوێن ک��اره س��ات به دى شه هید و ماندووبون و خه باتێکى دوورودرێ�����ژ ه��ات��ۆت��ه ب��ه ره��ه م، خوێندکارانه ش ئ��ه و ه��ه روه ه��ا ڕیزى لە چ که نه کرێن یاد له هێزه کانى پێشمه رگه ى کوردستان خوێندکاران وڕێ��ک��خ��راوه ک��ان��ى وب���ه ش���ێ���وازى ت��ر ج��ه س��ت��ه ى ئازادى پێناو له به خشى خۆیان ئه وه کاتى ئێستا کوردستان. له پ��ه روه رده وه زاره ت��ى هاتووه پرۆگرامه کانى خوێندندا باس له و ڕێکخراوانه ئه و و خوێندکارانە لە ب��وون ب���ه رده وام که بکات بۆ دان قوربانى و خه باتکردن
ئازاد کردنى کوردستان.
پرۆگرامه کانى له گرنگه یه بۆ وه زاره ت���ى ب��ه س��ه ر خوێندنى خوێندکاره له و باسى په روه رده نه وه ى بکرێت، چونکه شه هیدانه نوێ ئه و کاره سات و ناخۆشیانه ى سه ر به که نه بینیوه ڕابردوویان خاکى له هاتووه میله ته که ماندا ڕێگاى له پێویسته کوردستاندا، ئه و خوێندنه وه پرۆگرامه کانى مێژووه یان بخه ینه وه یاد که کورد ده ست به که ئازادییه ى ئه م بۆ هاتووه له باشورى کوردستان به خوێنى به دى نه هاتۆته ئاسانى ژماره یه کى زۆر له خوێندکاران و وتوێژه کانى چین هه موو و الوان هاتووه ،بۆ به دى کۆمه ڵگاکه مان ئ����ه وه ى ه��ه س��ت��ى ن���ه ت���ه وه ى و کورد خوێندکارى الى نیشتمانى
دروست ببێت
ده وامى پشووه کانى زۆرى له به ر پ���ه روه رده وه زاره ت���ى خوێندن تاقیکردنه وه ى ک��ه دا ب��ڕی��ارى خوێندن وه رزی��ه ک��ه م��ى ک��ۆت��اى گه رچى بۆ2012/1/10 دوابخرێت وه زاره ت س��ااڵن��ه ى پ��الن��ى ل��ه ئ��ه و ب���ه رواره دان��ه ن��راوه ، به اڵم
سه ربه خ��وێ��ن��دک��اران��ى ئ��ه م��ڕۆ به شدارى پ���ه روه رده وه زاره ت���ى وه رزیه که م کۆتاى تاقیکردنه وه ى تاقیکردنه وه یه ئ��ه م ده ک���ه ن، چونکه گرنکه ، خوێندکاران بۆ )50( نمره ى له سه ره ئه م نمره یه بۆیه خ��وێ��ن��دک��اران ب��ۆ گرنگه به باشى خوێندکاران پێویسته تاقیکردنه وه یه ئ��ه و ب��ه ش��دارى خاڵ کۆمه ڵێک ڕه چ��اوى بکه ن
سه رکه وتوو ئ���ه وه ى ب��ۆ بکه ن ب��ن ل��ه ت��اق��ی��ک��ردن��ه وه ک��ان��دا، ته رخان خۆیان کاتى ئ��ه وه ش بۆ ک��ردن ئاماده خۆ بۆ بکه ن تاقیکردنه وه کان، هه روه ها خۆیان کاتى ،ل��ه بپارێزن شڵەژان له ده ستبه ردارى تاقیکردنه وه کاندا ک���ۆم���ه ڵ���ک ب���اب���ه ت ب��ب��ن که په یوه ندیان به خوێندنه وه نییه ،
بە گ��ه ڕ بخه نه ه��ه وڵ��ەک��ان��ی��ان
ئه وه ى بۆ سه عیکردن ئاراستەی پرسیاره کان وه اڵمى ئاسانى به
بده نه وه .مامۆستایان له سه ر پێویسته ڕه چاوى بارى ده رونى خوێندکاران خوێندکاران ئ��ه وه ى بۆ بکه ن پرسیاره کان وه اڵمى ئاسانى به
بده نه وه .ئه وه ى زۆر گرنگه بۆ مامۆستایان ک���ه پ��رس��ی��ار داده ن����ێ����ن بۆ
ئاستى ڕه چ���اوى خ��وێ��ن��دک��اران ئه وه له به ر بکه ن خوێندکاران ئاستێکدا له هه موو خوێندکارێک له پرسیاره کان پێویسته نییه ، و مامناوه ند و )سوک پرسیارى خوێندکاران تا پێکبێت، قورس(
به ئاسانى وه اڵمى بده نه وه .له خ���وێ���ن���دک���اران ل���ه زۆر تاقیکردنه وه کاندا تۆشى شڵەژانی ب���ارى ده روون����ى ده ب���ن ب��ه وه ى
ده چێته ده ک��ات هه ست وا که نازانێت، هیچ تاقیکردنه وه کان مامۆستایان سه ر له پێویسته ڕێنماى خوێندکاران بکه ن له وه ى تاقیکردنه وه به شدارى چۆن که بابه ته کانیان ئ��ه وه ى بۆ بکه ن به شێکى ن��ه چ��ێ��ت��ه وه . بیر ل��ه س��ه رک��ه ت��ن��ى خ��وێ��ن��دک��اران له به په یوه ندى تاقیکردنه وه کان
مامۆستایانه وه هه یه .
یان داهێنان له بریتییه به رهه مهێنان و شمه ک په ره پێدانى و زی��ادک��ردن خزمه تگوزارى ، ئه گه ر بمانه وێت باس سه ره تا بکه ین خۆماڵى به رهه مى له له خۆماڵى به رهه مى بزانین ده بێت به رهه مى ، سه رچاوه ده گرێت چیه وه به کارهێنانى ل��ه بریتیه خۆماڵى به ن��اوخ��ۆى واڵت س��ه رچ��اوه ک��ان��ى و سروشتى سه رچاوه جۆره ه��ه ردوو مرۆییه که یه وه له به رهه مهێنانى شمه ک ناوخۆى له گه ر ، خزمه تگوزاریدا و به رهه م شمه ک هه وڵبدرێت واڵت��دا له یه کێک دڵنیاییه وه به بهێنرێت پێداویستییه کان بریتی ده بێت له هێزى کار ، هێزى کاریش بریتییه له سه رجه م ئه و هاواڵتییانه ى که ته مه نیان له نێوان 15-65 سااڵندایه و تواناى کارکردنیان هه یه بێجگه له منداڵ ، زیندانى ، ژنى ئه و و خوێندکار ، سه رباز ، ماڵه وه
هه یه ده رونییان کێشه ى که سانه ى و تایبه تن پێداویستى خاوه ن یاخود تواناى کارکردنیان نییه ، به رهه مهێنانى ناوخۆى له و خزمه تگوزاریش شمه ک ئەوه ى که چه ندین که ڵک وێڕاى واڵتدا هه یه ، زیانیشی ،به اڵم هه یه وسودى به اڵم به دڵنیاییه وه سودوکه ڵکانى له له باس لێره دا ، زیاترن زیانه کانى که ڵکه کانى به رهه مى خۆماڵى ده که ین و یه کێک له وانه که مکردنه وه ى ڕێژه ى دیارده یه ئه م ئێسادا له که بێکارییه واڵت��ان��ى جیهانى زۆرب���ه ى ب��ه رۆک��ى گرتووه و بووه ته قه یرانێکى جیهانى و زۆربه ى سه رۆکى واڵتانى ناچارکردووه یاخود ب��گ��ۆڕن خ��ۆی��ان سیاسه تى که ڵکێکى کاربکێشنه وه ، له ده ست دیکه ش بریتییه له تواناى دیاریکردنى به کاربردنى و شمه که کان کوالێتى مرۆییه کانى و سروشتى س��ه رچ��اوه ئه و خۆماڵى به رهه مى ئه گه ر ، واڵت بۆچى ئایا هه بێت که ڵکه ى هه موو
ئه م وه اڵمى هاورده ده کرێت؟ شمه ک تێچوونى بڕى له بریتیه پرسیاره ش به رهه مهێنان له ناوخۆى واڵتدا به راورد شمه کى ه��ه م��ان تێچونى ب��ڕى ب��ه له ، دیکه وه واڵتانى له هاورده کراو کۆتاییدا هه ردوو شمه که که تێچونێکى به کاربه رانیش و هه یه دیاریکراویان زۆرترین له وه ده که نه وه بیر هه میشه که ڵک وه ربگرن به که مترین تێچوون و به راوردى نرخ و به هاى شمه کى هاورده و شمه کى خۆماڵى ده که ن کامیان نرخى خواستیان زیاتربوو که ڵکى و که متر له سه ر ئه و شمه که زۆرتر ده بێت ، به اڵم پێویسته حکومه ت چه ند سیاسه تێکى ئابوورى دروست بگرێته به ر بۆ ئه وه ى وببێته ببێته وه که م بێکارى ڕێ��ژه ى به رهه مى ڕێ��ژه ى زیادبوونى مایه ى خۆماڵى، تاوه کو کارگه ى واڵت زۆربێت به رهه مى و زۆرده بێت کار هه لى ئه وا خۆماڵى زیاده کات و ژماره ى بێکاریش بۆ لێره دا ، ده ک��ات ک��ه م واڵت��دا له
حکومه تیش و هاواڵتیان به رچاوڕونى باس له سیاسه تێکى هه ڵه ى ئابوورى ڕابردوودا له چه ند ساڵى که ده که ین نه مانى ه��ۆى بۆته ک��راو پ��ه ی��ڕه و په ره سه ندنى و خۆماڵى به رهه مى دیارده ى بێکارى وهه اڵوسانى دارایی له کوردستان، بۆنموومه کاتێک که باس )پێپسى( به رهه مهێنانى کارگه ى له ده که ین له کوردستان له نێوان سااڵنى 2000-2008 ، له ساڵى 2000 دا نزیکه ى 8-10 کارگه ى به رهه مهێنانى )پێپسى( هه ر ، هه بوو سلێمانیدا ش��ارى له کارگه یه ک ڕۆژانه 800 سندوق پێپسى به رهه م ده هێناو نزیکه ى 40 کرێکار به به رده وامى کاریان تێدا ده کرد ، به اڵم دواى پرۆسه ى ئازادى عێراق سیاسه تى ئابوورى واڵت گۆڕانکارى به سه رداهات باجى هاورده کردنى بڕیارى البردنى و بووه بڕیاره ش ئه و ده رک��راو شمه ک هۆى هه رزانى شمه ک له بازاڕدا به اڵم ناوخۆى زیانێکى زۆرى به کارگه کانى
پێپسی فرۆشیاران ، گه یاند واڵت به پێپسییان شوشه یه ک خۆماڵى ده فرۆشت نوێ چاپى دینارى 250به رهه مه کانیان سه رجه مى ڕۆژان��ه و به کارده بران و داهاته که شى بۆ ناوخۆ و تاکه کانى واڵت بوو هه روه ها به کاربه ران ببردایه ته وه شوشه کانیان ده بووایه ماناى ئ��ه م��ه ش ف��رۆش��ی��اره ک��ان ب��ۆ شوشه که یان پاره ى به کاربه ران وایه نه ده دا و ته نها پاره ى خواردنه وه که ى له ڕووى پاک و ناو شوشه که یان ده دا که ڵکێکى ژینگه شه وه خاوێنى و فڕێ شوشه کان چونکه هه بوو زۆرى دیکه ش جارێکى به ڵکو ن���ه ده دران له ب��ه اڵم دوات��ر ، لێده بینرا س��وودى پێپسى دراوس��ێ��وه واڵت��ان��ى ڕێگه ى ه��اورده کوالێتى و شێوه به هه مان بریتى نێوانیان ده کرا تاکه جیاوازى بوو له وه ى به کاربه ران ده بوایه پاره ى شوشه که شیان بدایه و دواتر شوشه که بدایه فڕێ نایلۆنه که یان بوتڵه یان
ئاسانکاری ب��ه ج��ۆرێ��ک ئ��ه م��ه ش ،به کاربه ران زۆرب��ه ى و هاواڵتیان بۆ دروست کرد به اڵم له ئه نجامدا وازیان ڕوویان و هێنا خۆماڵى به رهه مى له به شێک و هاورده کراو به رهه مى کرده له داهاته که شیان به بوتڵى پێپسییه که هه ستى ئ��ه وه ى بێ فیڕۆده چوو به پێبکه ن ، ئه مه ش زیانى زۆرى گه یاند به کارگه کانى ناوخۆى واڵت و خاوه ن جۆره هیچ ده توانى نه یان کارگه کان کارگه کانیان بۆیه بکه ن قازانجێک و کرد زۆرییان زه ره رێکى و داخست و کرێکار بێکارکردنى 400 بووه هۆى داخستنى 10 کارگه و نه مانى 8 هه زار سندوق پێپسى خۆماڵى بۆ هه ر ڕۆژێک ده بێت حکومه ت هۆیه ئه م له به ر ،له بیر بڕیارێک هه ر ده رکردنى پێش بکاته وه ئابوورییه کانیش ده ره نجامه به رهه مى به په ره بدرێت ئ��ه وه ى بۆ کێشه ى چاره سه رى و واڵت ناوخۆیى
بێکارى بکرێت .
بەڕێوەبەرى په روه رده ى شاره زوور:
ئاڵۆگۆڕکردنى‌بەڕێوەبەرى‌په‌روه‌ردەکان‌‌هیچ‌هۆکارێکى‌سلبیى‌نییه
با‌له‌‌پرۆگرامه‌کانى‌خوێندندا‌باس‌له‌و‌خوێندکارانه‌‌بکرێت‌که‌‌گیانى‌خۆیان‌به‌ختکرد‌له‌‌پێناو‌کوردستاندا
ئه‌مڕۆ‌تاقیکردنه‌وه‌کانى‌کۆتاى‌وه‌رزیه‌که‌م‌ده‌ست‌پێده‌کات
که‌مى‌به‌رهه‌مى‌خۆماڵى‌و‌کاریگه‌رى‌له‌سه‌ر‌بێکارى
ئا : زیرەک مەحمود
هه ناسه شاکر
که ژاڵ ڕه ئوف
هه وراز زایر
ب��ۆ ی��ه ک��ه م ج��ار ئ��اڵ��وگ��ۆڕ ل��ه نێوان و ش��اره زوور پ��ه روه رده ى به ڕێوه به رى سه یدسادق پ���ه روه رده ى به ڕێوه به رى که به وشێوەیە ئ���ه وه ش ئه نجامدرا ب��ەڕێ��وەب��ەری لەتیف( جه عفه ر )م. پ������ه روه رده ى س��ه ی��دس��ادق ک���را به ب��ەڕێ��وەب��ەرى پ����ه روه رده ى ش���اره زوور بەڕێوەبەری ئه حمه د( )م.محه مه د و پەروەردەی شارەزوور کرا بە بەڕێوەبەری
په روه رده ى سه یدسادق.پ����ه روه رده ى گشتییى ب��ەڕێ��وەب��ەرى ڕاگ��ه ی��ان��د ~ ب��ه سلێمانى پ��ه روه رده ى دوو هه نگاومان »یه که م دواى مانگ سێ م��اوه ى بۆ گرتۆته وه سێ مانگه که هه ڵسه نگاندنى بۆ ده که ین ئه گه ر زانیمان ئه و هه نگاوه ى که ناومانه و ده که ین فراوانى ده بێت سه رکه توو
په رده ورده کانى تریش ده گرێته وه «.جه عفه ر لەتیف جه بار حه مه ئه مین
www.jamawarnews.com 8 سێشەممە 2012/01/10 ● ساڵی 31 ● ژماره 685
تۆڕى هه واڵنێرى تۆماس ج��ۆرج )CBN(ى که ناڵى ته له فزیۆنى تایبه تیدا ڕاپۆرتێکی له ئه مریکى، ج��ه خ��ت ل���ه س���ه ر گ��ه ش��ه ک��ردن��ى هه لومه رجى ئازادى و رۆژنامه نووسى
له هه رێمی کوردستاندا ده کاته وه .)CBN( ئه م ڕاپۆرته که له که ناڵىجۆرج ب��اوک��رای��ه وه ، ئه مریکی ى کردووه ئه وه بۆ ئاماژه ى تۆماس
به شێکه ه��ه رچ��ه ن��ده ک��وردس��ت��ان جیاوازییه کى ب��ه اڵم ع��ێ��راق، ل��ه ترى ن��اوچ��ه ک��ان��ی ل��ه گ��ه ڵ زۆرى به خ��ه ون ک��ورد هه یه . دا عێراق ڕه وشى ده بینن، سه ربه خۆییه وه ئ��ازادى ئاستى و رۆژنامه نوسان بوارى و ڕاگه یاندن ئامرازه کانى له گه شه کردندایه ، رۆژنامه نووسیش ده گه ڕێته وه ئه وه بۆ هۆکاره که شى
ک��ه ژی��ان��ى رۆژن��ام��ه ن��ووس��ان له ئارامی هه رێمى کوردستاندا سایه ى
پارێزراوه .تۆماس ج��ۆرج ب��وت��رێ پێویسته سه ره ڕاى ئه وه ى رۆژنامه نوسێکى به ڕاپۆرته کانى ئه مریکییه ، ناوبانگى عێراقه وه و کوردستان ل��ه ب��اره ى کاریگه رى زۆرى له سه ر ڕای گشتى
ئه مریکى هه یه .
سااڵنه ى ئامارى نوێترین له گۆگڵ )Search( ل��ه ب��اره ى خ��ۆی��دا ئینته رنێت ب��ه ک��اره��ێ��ن��ه ران��ى ى وشه پێڕستى ل��ه ب���اوک���رده وه ، س��ێ��رچ��ک��راوه ک��ان��ی��ش��دا، ک���ورد له ڕی���زى پ��ێ��ش��ه وه دای��ه ک��ه ل��ه الی��ه ن له ئینته رنێته وه به کارهێنه رانى به دواداگه ڕانیان جیهان سه رتاسه رى
بۆ کردووه .سایتى له الیه ن که راپ��ۆرت��ه دا له م باوکراوه ته وه ، )Google(ه وه زۆری��ن��ه ى ئ��ه و ب���ه دواداگ���ه ڕان���ه ى سایتى ل��ه ن��او ئ���ه ن���ج���ام���دراون، رۆژنامه ماڵپه ڕى و )Google(ئه نجلس )ل��ۆس به ناوبانگه کانى ئه مریکى، تایمزى نیویۆرک و تایمز
لۆمۆندى ب��ه ری��ت��ان��ی، گ��اردی��ان��ى فه ره نسى( ئه نجامدراون.
ریزبه ندیی ئه م به دواداگه ڕانه ش به پێى )Google( سایتى ئاماره که ى
به مشێوه یه یه :زۆرت��ری��ن :)Kurd( -وش����ه ى به پێى وشه یه ئه م بۆ به دواداگه ڕان ئه نجامدراوه واڵتانه دا له م ریزبه ندى سوید، ئێران، له عێراق، که بریتین
تورکیاو نه رویج.واڵتانى :)Kurdish( -وش��ه ى نه رویج، ئ��ێ��ران، س��وری��ا، ع��ێ��راق، ئیمارات، تورکیا، لوبنان، سوید، ئه رده ن و به ریتانیا ئه و )10( واڵته ن ئه م بۆ به دواداگه ڕانیان زۆرترین که
وشه یه کردووه .
:)Kurdistan( -وش������ه ى له گه ڵ به به راورد عێراق دانیشتوانى به دواداگه ڕانیان زۆرترین جیهاندا، ب��ۆ ئ��ه م وش��ه ی��ه ک���ردووه . پاشان و ئێران ن��ه روی��ج، سوید، واڵت��ان��ى پێنجه مى تا دووه م له ڕیزى تورکیا
ریزبه ندییه که دان.-وش���ه ى )ک��وردس��ت��ان(: زۆرت��ری��ن کوردستانى له الیه ن ب��ه دواداگ��ه ڕان واڵتانى پ��اش��ان ب���ووه ، ئ��ێ��ران��ه وه له پله ى دووه م و به ریتانیاو ئه مریکا
سێیه مدان.ئێران، واڵتانى )ک��وردى(: -وشه ى که نه دا، به ریتانیا و ئه مریکا زۆرترین ئ��ه م وشه یه ب��ۆ ب��ه دواداگ��ه ڕان��ی��ان
کردووه .
رۆژنامه ى )میللیه ت(ى چاپى تورکیا له هه ڵوێستى خۆیدا، هه واڵێکى ڕاپۆرته سه باره ت سوریای و ئێران و تورکیا به ئه گه ره کانى دروستبوونى ده وڵه تى کوردستاندا هه رێمى ل��ه ک���وردى
باوکرده وه . )میلله ت( رۆژن��ام��ه ى ه��ه روه ه��ا ئه نقه ره و تارانو ڕایگه یاندووه :
هه ماهه نگن دیمه شق
سیاسه تێکى گرتنه به رى بۆ ئه مریکا پالنى به دژ هاوبه ش واڵته سێ ئه م دابه شکردنى بۆ کورستانێکى سه ربه خۆ. پێکهێنانى و ئه مریکا هه وڵ ده دات تاران و ئه نقه ره بێ ئاگایان تا یه کتر، دوژمنى بکاته ده وڵه تێکى پێکهێنانى ل��ه ب��ک��ات
سه ربه خۆ بۆ کورده کان که له ڕاستیدا ه��ه ره ش��ه ی��ه ک��ى گ���ه وره ده ک����ات����ه س��ه ر ی��ه ک��پ��ارچ��ه ی��ى س�������ه روه رى و ئ��ه م ده وڵ��ه ت��ان��ه ، ئه مریکا به تایبه ت م�����اوه ی چ��ه ن��د س���اڵ���ێ���ک���ه
به تایبه ت ک���ورده ک���ان بایه خێکى ته نانه ت ، ده دات ئازه رییه کان و ماددیشیان سیاسى و هاریکاریى به رژه وه ندییه کانمان ئه مه ش ده کات، له م مه ترسییه وه ، ب��ه رده م ده خاته ڕوانگه یه وه تاران، ئه نقه ره و دیمه شق ک��ۆب��وون��ه وه ی��ه ک��ى ه��اوب��ه ش��ی��ان له
به رنامه دایه .
له )Le Figaro( رۆژن��ام��ه ى دۆخى له باس هه واڵێکدا راپۆرته کوردستان گوندانه ى ئه و خراپى ده ک���ات ک��ه ب��ه ه��ۆى ب��ۆردووم��ان��ى رووب��ه رووى تورکیاوه فڕۆکه کانى
چۆڵ کردن بوونه ته وه .راپۆرته که دا هاتووه : له سه ره تاى کوردستانى ناوچانه ى ئه و خه ڵکى ت��ورک��ی��ا ک��ه ل���ه الی���ه ن س��وپ��اوه هاتوچۆیان لێ قه ده غه کراوه ، ڕێگه سه ردانى نادرێ هاواڵتییه کانیان به خۆیان بۆردومانکراوه کانى گونده به هیچ ت��ورک به رپرسانی بکه ن. هه واڵنێران به ڕێگه ش شێوه یه ک ناده ن سه ردانى ئه م ناوچانه بکه ن.
لێ خۆیانیان ناوچه کانى کورده کان قه ده غه کراوه ، به و بیانووه ى شه ڕى
سه ربازیى تێدایه .راپ��ۆرت��ه ک��ه دا ت��رى به شێکی ل��ه )PKK( نێوان ناکۆکى بۆ ئاماژه نوسیویه تی: و ک��راوه تورکیا و ئه ندامانى )PKK( جه خت له سه ر له به رگریى بۆ که ده که نه وه ئه وه مافه کانى خۆیان ده که ن، له تورکیا تورکیا بردووه . خه بات بۆ په نایان ڕاسته وخۆ گفتوگۆى نییه ئاماده یه کێتى بکات. کورده کاندا له گه ڵ به هۆى ئ��ه م��ری��ک��اش و ئ��ه وروپ��ا ئه ندامانى سه ربازییه کانى هه نگاوه ت��ورک��ی��ا، ب���ۆس���ه ر )PKK(
گروپه لیستى خستۆته ئه وانیان فڕۆکه کانى تیرۆریستییه کانه وه . تورکیا له ماوه ى ئه م چه ند مانگه ى ئاسمانی ج��ار چه ندین دوای��ى، هێرشیان و ب��ه زان��دووه عێراقیان کردۆته سه ر گونده کانى باکورى ئه م تورکیا وه زی��ران��ى واڵت��ه . س��ه رۆک ئه وکاته ى تا خ��واردووه سوێندى ل��ه ن��اون��ه ب��ات، )PKK( گ��روپ��ى ده س����ت ل��ه ب���ه گ���ژداچ���وون���ه وه ى پێناچێ هه ڵنه گرێت، سه ربازییانه بێت ئاماده ئه نقه ره زووانه ش به م ڕێگاى ئاشتیانه و دیموکراسییانه بۆ
کورد بگرێته به ر.
بێسنوور هه واڵنێرانی رێکخراوی به یاننامه یه کدا له فه ره نسا له سوریا ده سه اڵتدارانی له ره خنه ی گرت که مافه کانی رۆژنامه نووسانی تائێستاش ده که ن، پێشێل کورد ئازاردراو رۆژنامه نووسانى ژماره ى و زیندانى له سوریا به ره و زیادبوون
ده چێت. ل��ه و ب��ه ی��ان��ن��ام��ه ی��ه ی رێ��ک��خ��راوی الیه ن له که بێسنوور هه واڵنێرانی باوکرایه وه ، رۆیته رزه وه ئاژانسى راگه یاندنه کان ده زگ��ا ه��ات��ووه : و رۆژن��ام��ه ن��ووس��ان و به گشتی سه رجه م له ک��ورد هه واڵنێرانی س��وری��ادا، کوردییه کانى ش��اره هه ڕه شه ی ب���ه رده م که وتوونه ته تائێستاش زیندانیکردن. و گرتن
میدیاى ب��ه ک��ارک��ردن فرسه تى ک���وردى ب��ه س��وری��ادا ن���ه دراوه ، ئ���ه م���ه ش پ��ێ��ش��ێ��ل��ک��ردن��ى م��اف��ه ئه ویش که مرۆڤه سه ره تاییه کانى خۆرسک. زمانى به راگه یاندنه ب���ه ه���ۆى خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ه ک��ان��ى ب��ه ه��ارى س��وری��اش��ه وه ، ژم��اره ى رۆژن��ام��ه ن��ووس��ان��ى ب��ری��ن��دار و زی��ن��دان��ی��ک��راو ب���ه ره و ڕێ��ژه ی��ه ک��ى
مه ترسیدار ده چێت.بێسنوور هه واڵنێرانی رێکخراوی له م راپۆرته دا ده ڵێ: له چوار ساڵى رۆژنامه نووس کۆمه ڵێک رابردوودا، به هۆی کاره رۆژنامه نووسییه کانه وه دوورخ��راون��ه ت��ه وه کاره که یان له گه شتێکیان ج���ۆره ه��ه م��وو و و پاسپۆرت ق��ه ده غ��ه ک��راوه ، لێ
له زیاتر له ناسنامه ى کارکردنیش )45( رۆژنامه نووس سه ندراوه ته وه چه ندین ک���وردن. زۆرب��ه ی��ان ک��ه رۆژنامه نووسانى له الیه ن داخوازیى کوردیشه وه بۆ ده رکردنى باوکراوه ده زگا له الیه ن خۆیان، زمانى به په یوه ندیداره کانه وه ره ت کراوه ته وه لێ راده ربڕینیان ئ��ازادى مافى و
سه ندراوه ته وه .ل��ه ک��ۆت��ای��ی ب��ه ی��ان��ن��ام��ه ک��ه ش��دا به رپرسانی له داواکارین هاتووه : س��وری��ا ئ��ازادی��ی��ه ک��ی زی��ات��ر به تا ب��درێ، کورد رۆژنامه نووسانی خۆیان پیشه که ی به ئازادییه وه ئه نجام بده ن، نابێ رۆژنامه نووس و به رده م بکه ونه خۆپیشانده رانیش
ئازارى ده زگا ئه منییه کانه وه .
رۆژنامه‌نووسانى‌کورد‌له‌‌ئارامیدا‌ده‌ژین
کورد‌له‌‌میدیاى‌ئینته‌رنێتدا‌گه‌شه‌ى‌کردووه
کۆبوونه‌وه‌ى)3(ده‌وڵه‌ت‌دژ‌به‌‌ئه‌گه‌ره‌کانى‌ده‌وڵه‌تى‌کوردى
کورد‌له‌‌ناوچه‌کانى‌خۆیان‌قه‌ده‌غه‌‌ده‌کرێن
کێشه‌ی‌رۆژنامه‌نووسانى‌کورد‌له‌‌سوریا‌به‌رده‌وامه
کورد لە میدیاکانەوە
سێشەممە 2012/01/10 ● ساڵی 31 ● ژماره 685 9 www.jamawarnews.com
به هۆى کوڕێکى هاوڕێمه وه فێرى نێرگه له کێشان بووم
ساڵ 28 ته مه ن که ریم ک��اروان پێشتر که ک��وڕان��ه ى ل��ه و یه کێکه ک��ێ��ش��اوه و دوات���ر فێرى ج��گ��ه ره ى باره یه وه له و بووه کێشان نێرگه له ده ڵێت: من سه ره تا جگه ره م کێشاوه و به اڵم بوو، کێشان نێرگه له له ڕقم فێرى هاوڕێمه وه کوڕێکى هۆى به به جۆرێک و بووم کێشان نێرگه له
لێبهێنم، وازى که حه زناکه م فێربووم نێرگه له کافتریابۆ ده چمه شه وانه پێ جگه ره له نێرگه له م کێشان، خۆشتره ، چونکه تامى جگه ره وه ک یه که هه مووى یه ک تامى هه یه ، به اڵم
نێرگه له هه مووى تامى میوه یه .خۆیان کوڕان که له وه ى جیاواز ک���ردووه کێشان نێرگه له ف��ێ��رى
کچانیشیان فێر کردووه .ڕاگه یاندن نێرگه له ى پێته رک کردم
، ساڵ 24 ته مه ن عه زیز به یان خوێندکارى زانکۆیه و ئاماژه بۆ ئه وه کچێکى خێزانه که یدا که له ناو ده کات پێکراوه و ب���اوه ڕ و خۆشه ویست له م هه یه الیان زۆرى متمانه یه کى به رده وام براکه م ده ڵێت: باره یه وه منیشى به و ده کێشا نێرگه له ى ده ووت تۆش بیکێشه و خۆت فێربکه و ب��ووم فێر منیش لێهات واى تا شه و ڕۆژ چه ند جارێک ده مکێشاو تا ڕۆژێک له که ناڵێکى عه ره بیه وه گوێم زیانه کانى باسی دکتۆرێک لێبوو منیش ب��ۆی��ه ده ک���رد، نێرگه له ى بڕیارمدا به یه کجارى وازى لێبهێنم .هه وڵمداوه کچه کانیشم فێر بکه ن
ساڵ 31 ت��ه م��ه ن ن���ورى هێمن له شێوازى باس ته کسیه و شۆفێرى
و ده ک���ات خ��ۆى نێرگه له کێشانى نێرگه له مانگه 9 م��اوه ى ده ڵێت: له دانه یه کیشم چه ند و ده کێشم ماڵه وه هه یه ، هه وڵمداوه کچه کانیشم به میوه یه و تامى چونکه بکه ن فێر
خراپى نازانم.کچانیش خۆیان فێرى نێرگه له
کێشان ده که نشیراز عه لى، توێژه رى کۆمه اڵیه تى ئ���ام���اژه ب���ۆ ئ����ه وه ده ک�����ات که نێرگه له کێشانیش وه ک جگه ره کێشان زیاتریش، زۆر بگره هه یه و زیانى چونکه ماده کانى نێرگه له کێشان زۆر تایبه ت ،به جگه ره له قورستره زیانى ت��ه ن��دروس��ت��ی��ه وه ڕووى ل��ه کچانیش که له وه جگه ئه مه هه یه خۆیان فێرى نێرگه له کێشان ده که ن ئه مه ش له چوارچێوه ى ئه و ئازادیه دا ، به کچان دراوه ئاراوه که هاتۆ تە ڕه فتارانه پیشه و له و بۆیه پێویسته به ده ست هۆشیارى بکه ونه وه دوور
بهێنن .نێرگه له مرۆڤ تۆشى نه خۆشی
شێرپه نجه ده کاتش��اره زا ع��ه ب��دواڵ، که مال دکتۆر له باره ى هه ناوى، نه خۆشیه کانى له نێرگه له وه مه ترسیه کانى و زی��ان
ڕووه وه زۆر له نێرگه له ده ڵ��ێ��ت: که م��رۆڤ له شى بۆ هه یه زیانى شێرپه نجه یه و نه خۆشی دیارترینیان بۆرى و سی به زۆری��ش زیانێکى
جۆره چونکه ده گه یه نێت، هه ناسه مادده یه کى ژه هراوى تیادایه که ئه و که سانه ى نێرگه له ده کێشن له دواى 3 ساڵ هه ست به زیانه کانى ده که ن.
شێوه یه ک هه موو به ئ��ه وه له به ر نێرگه له مه ترسی و زیانى هه یه و زۆر نه خۆشی به دواى خۆیدا ده هێنێت که
مه حاڵه چاره سه ر بکرێت .
ئاسان نییه کۆڕێک به کچێک بڵێت خۆشم ده وێت
ئاسان زۆر کوردیدا کۆمه ڵگاى له خۆشم بلێت کچێک به کوڕێک نییه پێویستى ئه مه ج��ار زۆر ده وێ��ت، ب��وێ��ری��ه ک��ى ڕاده ب������ه ده ر ده ب��ێ��ت وشه یه ئ��ه و تا ک��وڕان��ه وه ل��ه الی��ه ن به ڕه گه زى به رامبه رى بڵێت بۆئه وه ى زۆر بۆیه ببنه وه ، نزیک ل��ه ی��ه ک دوره وه له کوڕێک ده بینرێت جار کچێکى خۆش ده وێت ئه وه ش له به ر ڕه فتاره کانى له به ر یان جوانییه که ى به بێ ئه وه ى کچه که هه ست به و کاره له ئه وه ى ته نها کوڕه که ش بکات،
جار زۆر هه ڵگرتووه ، خۆیدا ناخى وشه ى گرانترین و گه وره ترین به و بدرکێنێت ئ���ه وه ک��ه ده زان��ێ��ت ڕووبه ڕوو به کچێک بلێت تۆم خۆش
ده وێت.
ترس له ڕه فزى کچی��ه ک��ێ��ک ل���ه ڕێ��گ��ری��ی��ه ک��ان��ى نێوان له خۆشه ویستى دروستبوونى وه رگرتنى ترسى کچان و ک��وڕان ڕێژه یه کى به کوڕان کچانه ، ڕه فزى
له په یمانگاکاندا و زانکۆ له زۆر که کاتێک ده ترسن کچان ڕه فزى خۆشم بلێن کچێک به ده یانه ویت ئه وه ى له ترسی ش ئه مه ده وێیت، تا دواتر ناوی باو نه کرێته وه ونه ڵێن
بۆیه وه رگرتووه ، ڕه فزى کوڕ فانه له به ر ناخ خۆشه ویستى جار زۆر ده م��رێ��ت ش��ێ��وه ی��ه ل��ه و ترسێکى
به رامبه ر به کچێک.داواکارى کچان له پرۆسه ى به یه کگه شتن
و ئه نجامدانى هاوسه رگیرى زۆره ک��ات��ێ��ک ب���اس ل��ه دروس��ت��ب��ون��ى نێوان ل��ه ده ک��ه ی��ن خۆشه ویستى کاته ج��ی��اوازدا،ئ��ه و ڕه گ���ه زى دوو ڕه ن��گ��ه ج��ی��اوازی��ی��ه ک��ان ئ��ه وه ن��ده و بگه ن ب��ه ی��ه ک نه توانن ب��ن زۆر دواڕۆژى خۆیان له سه ر خۆشه ویستى کچ ک��وڕو ج��ار ،زۆر بنێن بنیاد بژێوى ئاستى ج��ی��اوازى ه��ۆى به خێزانه کانیانه وه به یه ک ناگه ن ، یان به هۆى ناوچه ى جوگرافیاى شوێنى نیشته جێبونه وه خۆشه ویستییه که یان و داوا زۆرى هه ڵده وه شێته وه ،به که زۆرن ئه وه نده کچان خواستى
ڕه نگه بە کوڕه که ئه نجام نەدرێن. ترسى کچان له ته کنه لۆژیا
ئامێرى ب��ه ه��ۆى ئ��ێ��س��ت��ادا ل��ه کچان و ک���وڕان په یوه ندییه کان ده توانن ئاسانتر شێوه یه کى به پێکه وه خۆشه ویستى په یوه ندى گرێ بده ن، به اڵم ئه مه زۆر جار بۆته
هۆى گرفت بۆ هه ردوو ال ،به تایبه تى یه که م زه رمه ندى بواره دا له و کچان بوون، کاتێک که ده نگه کانیان تومار هۆکاره کان له هۆیه ک به ده کرێت له ئه مه ش ده کرێته وه ، دوات��رب��او الى زۆرى متمانه ییه کى بێ ئێستادا دوور که ک���ردووه ، دروس��ت کچان په یوه ندییانه ، جۆره له و بکه ونه وه
به تایبه تى په یوه ندى ته له فونى.ئه نته رنێت ئێستا چ��ى ئ��ه گ��ه ر ت��ۆڕى ئ��اس��ان��ت��ری��ن ب��اش��ت��ری��ن و پ��ه ی��وه ن��دی��ی��ه ب��ه ت��ای��ب��ه ت ت��ۆڕى ئه مه ش که فه یسبووک کۆمه اڵیه تى نێوان له په یوه ندى ترى جۆرێکى کوڕان و کچان دروست ده کات، به اڵم هه ر هه مان ته کنه لۆژیا کچان و کوڕان زۆر جار دورده خاته وه چونکه له یه ک ئه مه گرفت بۆ کچان دروست ده کات کاتێک وێنه و ڤیدۆى باو ده کرێته وه ،هه ر ئه مه ش بێ متمانه ى الى کچان گرێدانى ئه وه ى له به ر دروستکردووه په یوه ندى خۆشه ویستى له ڕێگه یه وه ده زانن. ناڕه واوپڕمه ترسی به کارێکى وێنه وڕێگه یه وه له ده ترسن چونکه ودواتر ببنه وه باو کانیان فیدۆ و
کاره ساتیان بۆدروست بکات.
په یوه ندى سێکسى چیه ؟پ���ێ���ن���اس���ه ى ئ��ێ��رۆت��ی��س��ی��زم بۆچوونیان هه ندێک )Eroticism(ئاسان ئێرۆتیسیزم پێناسه ى ، وایه نیه ، له م ڕوه وه که بۆ چوونه کان له هه مبه ر ئه وه ى که به ئێرۆتیک ناوزه د ، ڕوانگه ى جیاجیا هه یه کراوه چه ند بۆ نمونه ئه ندامى مێینه ى ژن که پیتر ئه توانرێت کێشا وینه ى ڕوبنز بل ب��ه ئ��ی��رۆت��ی��ک ی���ان ب��ۆرن��ۆگ��راف��ی��ک )Pornographic( ناوزه د بکرێت
.فه لسه فه ى سێکس
له که جۆرانه ى هه مه بابه ته له و ک��راوه شرۆڤه سێکسدا فه لسه فه ى له کردن به رگرى به ئاماژه ئه توانین ، هاوسه رگیرى ، سه ڵتى ، سکپڕى )Casualsex( سێکسى نه ویستراوفه حشا ، فاحیشه یى ، هۆمۆسێکسوالیته ، ئینحراف )Seduction( ته جاوز بۆرنۆگرافى ، سێکسى ئ���ازارى ،ئاژه ڵ له گه ڵ ،خۆئازاردان ، سێکس مناڵ له گه ڵ سێکسى ئ��اره زووى و ،
بوارانه ئه م هاوبه شى خاڵى بکه ین، قه ڵه مڕه وی له ئه مانه هه موو ؟ چیه به رینى به شێوه یه کى و جۆراوجۆردا مرۆڤه وه به په یوه ندى سێکسوالیته به دارن په یوه ندى ئه مانه ، هه یه ب��ه جۆرێکى ک���رده وه ک��ه ئ����اره زوو کردن ڕازى یان ئاره زوویى ڕێکخراوى
به رجه سته بووه .بابه تانه ئه م ، سێکس فه لسه فه ى به شێوه ى چه مک و هاوکات به شێوه ى شیکارى ، ده کات شرۆڤه نۆرماتیڤ سێکسدا ف��ه ل��س��ه ف��ه ى ل��ه چه مکى و ئ��اش��ک��راک��ردن لێى م��ه ب��ه س��ت ،بنه ماییه کانى ئایدیا ڕوونکردنه وه ى ئاره زوو کردارى سێکسى یه ، شیکارى چه مکى هاوکات هه وڵێکه بۆ به ده ست ماناى بۆ شیاو پێناسێکى هێنانى سێکسى ته جاوزى و ، فه حشا زیناو ( چه مکى .شیکارى بۆرنۆگرافى و ئه و که سۆنگه یه ى ئ��ه و بۆنموونه تایبه ت مه ندیانه جیا ده کاته وه له یه ک ده کات دی��ارى ئ��اره زووى سێکسى و چیه ؟ یان له چى جێگایه کدا ئینحرافى تندوتیژى و ب��ه ت��ه ج��اوز سێکسى
)N o n v i o l e n t r e a p e (به هاى فه لسه فه ى ج��ی��اده ک��ات��ه وه ؟ کرده ى ئیعتیبارى ده رب��اره ى سێکس سێکسى و ئاره زووى سێکسى و هاوکات جۆراو شێوه ى ئیعتیبارى هه مبه ر له جۆرى که ئه وانه له خۆ ده گرێت پرسیار ده کات ؟ جگه له فه لسه فه ى سێکس له هه مبه ر پرسیارگه لى ئه خالقى سێکسى سه روکارى هه یه ، له م ڕوەشه وه لقى ئه رێنى کاربه رێکى ئه خالق سه ره کى بونیاد )Applied Etics(ده نێت. فه لسه فه ى ئه خالقى سێکسى باشتر بۆ سێکسوالیته که ئ��ه وه ى ،ژیان شرۆڤه ده کات به به هاترکردنى و که ئاسته ى تائه و ده دات ه��ه وڵ و ده رباره ى ئێمه ئه خالقى چاره سه رى ئێمه سێکسى ئ���اره زووى و هه ست
ئاشکرا ده کات و ڕێکى ده خات .میتافیزیکى سێکس
هه مبه ر له ئێمه ئه خالقى به هاى سێکس ده رهاویشته ى ئه و تێڕوانینه یه که ئێمه له ماهیه تى پێشینه ى سێکسى ) Surxual Impulse ( یان ئاره زووى سێکسى له ژیانى مرۆیماندا
سۆنگه یه وه ده که ین.له م پێشبینى هه یه ب��وون��ى ق��وڵ دابه شبوونێکى ئێمه که فه لسه فه یه ى ئه و نێوان له میتافیزیکى گه شبینى به ده توانین سێکسى و به ڕه شبینى میتافیزیکى له ڕه شبینان ببینین. سێکسى فه لسه فه ى سێکسدا وه کو ئۆگه ستین ، ئه مانوئێک کانت ، هه ندێ کاتیش فرۆید و له سه ر ئه و باوه ڕه ن که پێشینه یان ده روون��ى خوددا له ک��رده ى سێکسى ، النى نه ڵێین زه رووى ئه گه ر شتێکه که م هه میشه ییه .به اڵم به هه ر حاڵ له ئاست هه یمه نه ى مرۆڤدا نیه ، ئه مانه ماهیه ت و ده رئه نجامه کانى سێکس به زۆر کرده ى به هایى و ئامانجێکى به رزى سێکسدا له ئه مانه ، ده زان��ن مرۆڤ په یوه ندى س��ه ر بۆ ه��ه ڕه ش��ه ته نیا به ڵکو مرۆڤ سێکسى قینه ى ڕاسته دا ئه خالقى ڕه ف��ت��ارى هه مبه ر ل��ه ئه وه ش سۆنگه یه شه وه .له م ده بینن به مه ترسیه کى گه وره بۆ سه ر هه موو
مرۆڤایه تى ده زانن. گه شبینه کانى ت��ره وه ، الیه کى له ئه فالتون وه کو سێکس میتافیزیکى
که له هه ندێک بابه تیداوهاوکات فرۆید برتراندراسل حاڵه تداو هه ندێک له هاوچه رخ فه یلەسوفانى له زۆرێک و هیچ شتێکى زیان و په رچه کردارى له پێشینه ى سێکسى دا نابینن ، ئه مانه سێکس له مرۆڤدا وه ک یه کێکى تر له که ده زانن مرۆڤ هه ستى الیه نه کانى کاریگه ریشى هاوکات مه ترسیه و بێ که ب����اوه ڕه دان ل��ه و ئه مانه ه��ه ی��ه ، گه شه ى زۆر ئه ندازه یه کى تا سێکس و کردن گه شه هۆى وبوه ته کردووه ک��رده ى ئه گه ر . ئێمه پێگه شتنى سێکس هه ماهه نگ بێت له گه ڵ پرۆسه ى عه قانیدا به خته وه رى و خۆش به ختى )Well Being( ئێمه له گه ڵ خۆى هه ڵ ده گرێت. ئه مانه پێش ئه وه ى له که پتکردنى سێکس بترسن ئه وه ش به شیاوو داده نێنن و به ره وه جۆرێک له
به خته وه رى ڕێنمایى ده کات .سێکس وه ک ده رکه وته یه ک
ئه وه چیه که به سێکس ناوزه دمان کرده یەیە ئه و ئایا سێکس ، کردووه ئه و ی��ان ڕژان���دن؟ له یه بریتى که ئێمه دا ل��ه ک��ه عاشقانه یه هه سته
یه ؟ سێکسى پێوانه یه کى و به دید له کان سێکسیه ئه ندامه ڕۆڵ��ى وه کرده ى سێکسی دا چیه ؟ ئایا سێکس په یوه ندى به جه سته وه هه یه ، جه سته سێکسدا له گه ڵ ده رکه وته یه ک وه ک به شێوه ى تاک ؟ ئاستێکدایه چ له سێکس ئ��ه گ��ه رى جه سته خ���اوه ن به رجه سته ده کات . ئاستى تاک له گه ڵ که سێکى تر )The Other( ته نیا به هۆى ئه و هه سته وه یان زه روره تى چوون یه کى ئه م دوو جه سته یه یه . دى له وى ئه توانێت ڕوه وه له و تاک جه سته ه��ه ردوو که وه ربگرێت چێژ و بیبینێت و ب��ن ئاستدا ی��ه ک له ده ستى پێدابهێنێت،چونکه ده ستهێنان وروژان��دن��ى بۆ زه مینه جه سته به ده خوڵقێنێت کردن سێکس هه ستى له و ده رک��ه وت��ه ی��ه ک وه ک ،چوونکه ئاسته دا به رجه سته ده بێت ، جه سته ناوه ندى خولقانى سێکسه و سێکسیش ئه ندامه کانى واسیته ى بێ په یوه ندى ئ���اره زووى ئه ندامه کان جه سته یه ، تێکه ڵ و ده ک��ه ن یه کترى ڕاکێشانى
به یه ک ده بن .
کچێک: براکه‌م‌فێرى‌نێرگه‌له‌‌کێشانی‌کردم‌پزیشکێک:نێرگه‌له‌کێشان‌زیانێکى‌زۆر‌به‌بۆرى‌هه‌ناسه‌‌ده‌گه‌یه‌نێت
ترسى‌کچان‌له‌‌ته‌کنه‌لۆژیا
ئایا‌سێکس‌ئه‌و‌هه‌سته‌‌عاشقانه‌یه‌‌که‌‌له‌‌مرۆڤ‌ده‌رده‌که‌وێت؟
کۆمەاڵیەتی
ئا: ڕێباز حه سه ن
سه هه ند تۆفیق
و: عادل مه ریوانى
دی��ارده ی��ه ک��ى وه ک نێرگه له کێشان کۆمه اڵیه تى له م سااڵنه ى دووایدا له ناو ڕووى کوردستاندا کچانى و ک��وڕان باریه وه ل��ه و ک���ردووه . زی��ادب��وون له به وه ئاماژه کۆمه اڵیه تى توێژه رێکى ده کات » نێرگه له کێشانیش وه ک جگه ره کێشان زیانى هه یه و بگره زۆر زیاتریش، زۆر نێرگه له کێشان ماده کانى چونکه له تایبه ت به جگه ره ، له قورستره ڕووى ته ندروستیه وه زیانى هه یه ئه مه فێرى خۆیان کچانیش که له وه جگه
نێرگه له کێشان ده که ن«.
جیاواز ڕه گ��ه زى دوو بونه وه ى نزیک له یه کترى به مه به ستى خۆشه ویستى زۆر و په یدابون هۆى به ئیستادا له ئاسان ته کنه لۆژیا ئامیره کانى بونى ب��ووه ،ب��ه اڵم ل��ه گ��ه ڵ ئ��ه وه ش��دا ئ��ازار ى زۆر ک��اره س��ات��ى و ن��اخ��ۆش��ى و
لێده که وێته وه .
www.jamawarnews.com 10 سێشەممە 2012/01/10 ● ساڵی 31 ● ژماره 685
نوێ پزیشکى ت��وێ��ژی��ن��ه وه ی��ه ک��ى ده رخستووه زه یتى ماسى یه کێکه له و مادانه ى که سودێکى زۆر ده گه ینێت هه روه ها و م��رۆڤ ته ندروستى به ده بێته هۆى دوورخستنه وه ى مرۆڤ شێرپه نجه ى ب��ه ب��وون ت��وش ل��ه یه کێکه برابەو« خوێن،»ساندیب له م ب��ه ش��دارب��ووه ک��ان پزیشکه له توێژینه وه یه ئاماژه ى به وه دا که دواى و توێژینه وه یه ک چه ند ئه نجامدانى بۆمان ماسى زه یتى پشکنینێکى
چه ند به ده وڵه مه نده که ده رکه وت به تایبه تیش سودبه خش ماده یه کى ماده ى »ئۆمیگا 3« که ئه م ماده یه ده ماره کانى و دڵ له پاریزگارى خوێن ده کات، هه روه ها ئه م پزیشکه ئه وه ى ڕوون کرده وه که ئه م ماده یه واتا »ئۆمیگا 3« کاریگه رى ته واوى هه یه له سه ر که م کردنه وه ى مه ترسى نه خۆشى به م��رۆڤ بوونى ت��وش
شێرپه نجه ى خوێن.
به بۆنه ى سه ده مین ساڵۆگه رى ونبوونى مه زادێکدا له »تایتانیک« که شتى ئه و پاشمه وه ى و ئاسه وار هه زار 5ئ��اوى ن��او ل��ه که شتیه م��ه زن��ه ک��ه ئۆ قیانووس دۆزراونه ته وه ده فرۆشرێت. ژماره یه ک په رداخى چینى و کامێرا و ونبوونى ترله شوێنى و شتی جانتا ئه و که شتیه دۆزراوه ته وه و ئێستا بۆ و مێژوویى په لى و که ل الیه نگرانى مێژووییه کان کلۆکسیۆنه خ��اوه ن
ده خرێته مه زاد. ئەوەی لەبەر دادگ��ا بڕیارى به پێى که ل و په النه مێژووییه کى تایبه تیان هه یه ده بێ له یه ک دوور نه خرێنه وه و کڕیار ده بێ و بفرۆشرێن به یه که وه
بکڕێت شوێنه وارانه ئه و سه رجه م پێشتر نه کاته وه . جیایان له یه ک و مه زاده کان خاوه ن 2007 ساڵى له ئه و ب��ه ه��اى ب��ۆ ی��ۆرۆ ملیۆن 160که لوپه له یانه یان دانابوو و ئه مساڵیش پ��ێ��ده چ��ێ��ت ب��ه ب��ه ه��ای��ه ک��ى زی��ات��ر تایتانیک که شتى بفرۆشرێت. له مه له و بووه گه شتیارى که شتییه کى گه شتیاره وه 1500 به 1912 ساڵى کێوێکى له گه ڵ پێکدادان به هۆى سه هۆڵ ونبووه و له ساڵى 1987 پاش گه رانى تیمه کانى دۆزینه وه ى که شتییه ونبووه کان، شوێنى ونبوونى که شتى تایتانیک دیارى کراو ئه و که ل و په له مێژووییانه له ژێر ده ریا هێنرانه ده ره وه .
به رگری وه زی��ری ماکای« »پیته ر له گه ڵ هاوسه رگیری ژیانی که نه دا
ج��ام« ئەفشین خ��ات��وو»ن��ازه ن��ی��ن پێکهێنا. واڵت���ه ک���ه ی ش��اج��وان��ی
له مه کسیک، تایبه تدا له ئاهه نگێکی پیته ر ماکای وه زیری به رگری که نه دا نازه نین له گه ڵ هاوسه رگیری ژیانی به ڕه گه ز که پێکهێنا جام ئافشین ئێرانییه و له ساڵی )2003(دا، به دووه م هه ڵبژێردراوه . ک��ه ن��ه دا شاجوانی ته نها خێزانی پیته ر ماکای و نازه نین ئافشین جام و چه ند که سانێکی نزیک ئاهه نگه که بانگهێشتی له خۆیان، ئاگاداری ئاماده بوون و به بێ کران و به ڕێوه چوو، ئاهه نگه که میدیاکان به اڵم دواتر له سه ر پێگه ی ئینته رنێت هه واڵی هاوسه رگیرییه که یان ڕاگه یاند. ئاشکرایانکردووه ، ئه فشین ماکای و ساڵی به خته وه رن و دڵخۆش و زۆر پیرۆز الی��ه ک ل��ه ه��ه م��وو نوێشیان
کردووه .
خۆى کلیپى دوای��ن فه تاح، چۆپى سێیه مى تراکى ئه ویش باوکرده وه ، پاش و نوێیه که یه تى ئه لبومه باوبونه وه ى له که ناڵه جیهانییه کاندا، که ناڵه سه رجه م ئ��اگ��ادارى ئێستا که ده کات کوردییه کان ئاسمانییه کلیپه که ی ده توانن به رامبه ر به بێ له م بکه نه وه . ب��اوى و وه رب��گ��رن فه تاح، چۆپى هونه رمه ند باره یه وه راگه یاندنه کان، بۆ دا لێدوانێک له له ماوه یه ک پێش کلیپه ئه م وتی: جیهانییه کانه وه که ناڵه له هه ندێک باوبووه وه . چۆپى سه باره ت به ئه م کلیپه ده ڵێت: له به یروت وێنه گیراوه و گۆران هونه رمه ند تێکستى و ئاواز موفتى زاده یه و یه کێکه له تراکه کانى ئه مه یان ئینگلیزییه که م، ئه لبوومه ده که م. کلیپى که تراکیانه سێیه م
بانگه وازێک لێره وه وتى هه روه ها له که ناڵه کان ه��ه م��وو ب��ۆ ده ک��ه م هه موو ده توانن کوردستان، هه موو
به بێبه رامبه ر من کلیپه کانى ڤیدیۆ هه ولێر له )ئه دیکۆ( کۆمپانیاى له
وه رگرن که یازده کلیپى نوێیه .
گۆڤارى )ئه ربیان بیزنس( له لیستێکدا ناوى 500 که سایه تى عه ره بى باوکرده وه هونه رمه ند ناوه کاندا ڕیزبه ندى له که )هه یفا پێش له عه جره م( )نانسى به ناوبانگترین وه ک یه ، وه هبی(یه وه هونه رمه ندى که چى هونه رمه ند. ژنه سێیه مدا پله ى له فه یروز به ناوبانگ ناوى هاتووه ، هه یام عه باس له پله ى چواره م و ئه لیسا له پله ى پێنجه م . سایتى )نقودى کۆم( باوى کردۆته وه سه رمایه ى خ��اوه ن وه هبى :هه یفا ده وڵه مه ندترین دۆالر ملیۆن 56ئه م و ع��ه ره ب��ه هونه رمه ندى ژن��ه به سه روه ته شى له ڕێگاى هونه ره که یه وه عه جره میش نانسی ناوبانگترین هونه رمه نده .کۆکردۆته وه .
له ک��ال��ی ب��ه ن��اوى کیسه ڵێک لینتۆنی ئ���اژه اڵن���ی ب��اخ��چ��ه ی ئه فریقی له کامبریدجشایه ر، دوای به چکه ی 45 هێلکه کانی، دانانی بوونه بێچکانه هه موو ئه م بوو، رۆژنامه کان. گۆڤارو مانشتێکى شایانى باسه ئه م جۆره کیسه ڵه کیسه ڵه گه وره ترین له یه کێکه که جیهاندا له ده گمه نه کان ساڵ )400( له زیاتر ته مه نى درێژییه که ی درێ��ژه و زۆر ده ب��ێ ده گاته 24 بۆ 36 ئینج و کێشی
ده گاته 14 کیلۆگرام.
هه ڕه مه کى ماچکردنێکى سه یره زۆر خۆیان وکچه له کوڕ ک��ام هیچ که نه زانن وپێى نه کردبێت ئاماده بۆ له )تایمز و ئاشتى هێماى ببێته و سکوێر( ناوه ندى یه کێک له گۆره پانه بۆ په یکه رى ن��ی��ۆرک گرنگه کانى له کاتێکدا ،ئه ویۆنه یه ش بکرێت
سه ربازێکى که گیرا ئه مه ریکا ده ری��ای��ى ئه لفرید ب���ه ن���اوى) ئه یزنستادت( له کاتى
وه س����ت����ان����ى ج����ه ن����گ����ى ج����ی����ه����ان����ى دواى دووه م گ��ه ڕان��ه وه ی��ان له
شاره که دا ن��اوه ن��دى به ک����رد ب����اوه ش����ى پ����ه رس����ت����ارێ����ک و
له وکاته دا ماچیکرد، وێ��ن��ه گ��رێ��ک وێ��ن��ه ى ئ��ه و
وێنه یه که ئه و گرت دوان��ه ى وێنه ى ترین ب��ه ن��اودار ب��وو
دووه م جیهانى جه نگى کۆتایى نه یه کتریان پێشتر دوانه ،ئه م ناسی بوو نه په یوه ندیان هه بوو له پێشوازیه ک وه ک به ڵکو سه ربازه کان و ده ربڕینى خۆشی
جه نگى هاتنى کۆتایى به بۆنه ى
کرد کاره یان ئه م دووه م جیهانى وێنه که ب��اوک��ردن��ه وه ى .ل��ه ک��ات��ى وه ک ده رکه وتنى و له ڕۆژنامه کان نه یئه زانى که س ئاشتى هێمایه کى ئه مه 1980 تاساڵى کێیه وێنه ى کاته ى ئ��ه و ت��ا م��ای��ه وه به نهێنى په یوه ندیکرد ) شاین )ئ��ه دی��س که وێنه که ى رۆژن��ام��ه ی��ه وه و ب��ه راگه یاندبوو پێى ب��اوک��ردب��ۆوه و له وێنه که دایه ئه وه که که سه ی ئه و خۆیه تى . دوایى ئه وه ى وێنه گره که بینى بۆى ده رکه وت که راسته )ئ����ه دی����س ش��ای��ن وێ��ن��ه ی��ه ئ����ه و )ئه وکچه وێ��ن��ه ى پ��ه رس��ت��اره ی��ه ئ��ه وه ش ،دواى شاین )ئ��ه دی��س ل��ه ب��ه روارى) ) ) 2010/6/23ک��ۆچ��ى دوای��ى
کرد .چیرۆکه ئ��ه م ده گ��ه رێ��ت��ه وه ب��ۆ زی��ات��ر له به ر س��اڵ 65
له ئێستا .
وه‌زیرى‌به‌گرى‌که‌نه‌دا‌شاجوانى‌واڵته‌که‌ی‌دێنێت
نوێترین‌کلیپى‌چۆپی
نانسى‌به‌ناوبانگترین‌و‌هه‌یفا‌ده‌وڵه‌مه‌ندترینه
کیسه‌ڵێک45بەچکە‌ى‌بوو
ناودارترین‌ماچ
زه‌یتى‌ماسى‌ڕێگره‌‌له‌‌توش‌بوون‌به‌‌شێرپه‌نجه‌ى‌خوێن
شوێنه‌وار‌و‌پاشمه‌وه‌کانى‌که‌شتى‌تایتانیک‌له‌‌مه‌زادێکدا
هەمەڕەنگ
هه ندێک هه فته یه ئه م ب��ه رپ��رس چ��اودێ��ری��ت ئ���ه ک���ه ن و ب��ای��ه خ به داراى بابه تى هه ندێک باشیان ئه ده یت و شتى خۆت گه شبینى ماوه یه ئه م تێدایه ، ئه بینیت، هه لێک له س��وود بپارێزه و چاالکیت زۆر ئه بێت و هه وڵى ڕاکێشانى
سه رنجى ڕه گه زى به رامبه ر ئه ده یت.
سه فه ر هه فته یه ئ��ه م له وانه شه ئه که یت، هه لى م��اوه ی��ه دا ل��ه م بۆ ک��ارک��ردن��ت باشى ب��ڕه خ��س��ێ��ت، ڕۆژان���ى دۆخێکى سه رگه رمى هه فته کۆتایى له دڵه به ئاگابه ئه بیت، ته ندروستى له ڕووبه ڕووبوونه وه دژایه تى و ڕاوکێ و
گه ڵ که سانی ده ورووبه رت.
ئ����ه م ه��ه ف��ت��ه ی��ه له گرنگدا پ��رۆژه ی��ه ک��ى سه رقاڵى کارئه که یت و تایبه ت خێزانى ب��ارى ئه بیت و ئاماژه ى تێدایه له وانه یه تایبه تیه کانت په یوه ندییه بۆ گرنگ ئه نجام کارێکى ئاشکرابێت، گومانى سۆزداریت په یوه ندى ئه ده یت و
/4تێدایه .20
-3/21
وڕ ���ا
����ک�
گۆڕانى هه فته یه ئه م له بوارى تێدایه باشى س��ۆزداری��دا، خ��ۆت له شه که تى ماندووبوون و به ئاگابه بگره ب��ه دوو سه رقاڵی ده ورووب�����ه رت، له که سانى مامه ڵه ى ئه بیت و به کۆمه ڵ کارێکى بوارى به بایه خ تێدایه و گرنگى دارایى
10داراى ئه ده یت./20-9/21
وو راز
��ه ت�
5/20
-4/21
���ا �����
����گ��
له م هه فته یه سه رقاڵی ک����ارێ����ک����ى گ��رن��گ ماوه یه ئ��ه م ئه بێت، ب��ه ه��ه ن��گ��اوى ن��وێ و ب��ه پ��ارێ��زه وه ره ف��ت��ار دوو شه ممه چوار شه ممه و بکه ، سێ نوێیان شتى هه ندێک باشن و رۆژى ب��ه رده م بێته کۆسپ له وانه یه پێیه
/11هه ندێک هه نگاوت. 20
-10/21
ک ش
وپدو
ئ������ه م ه���ه ف���ت���ه ی���ه ب��ه ره��ه م��داره و زۆر شادیهێنى پێشهاتى به زۆر بۆت، تێدایه پارێزه وه ڕه فتار بکه و به چاو ئه بیت و ڕاوکێ دڵه تووشى ئه خشێنیته وه ، په یوه ندیدا هه ندێک ده ورت ک��ۆم��ه اڵی��ه ت��ی��دا ل���ه ب���وارى
/6قه ره باڵغ ئه بێت .20
-5/21
�ە ن���
وواد
ئ�������ه م ه���ه ف���ت���ه ی���ه گرنگى س��ه ردان��ێ��ک��ی تووشى خۆت تێدایه و شه که تى م���ان���دووى و م��ه ک��ه و ئ��ه م م��اوه ی��ه په یوه ندیه کى ب��ۆ تێدایه ئ��ام��اژه ى ڕه خنه و هه ندێ له ئاگابه به نهێنى و ڕووبه ڕووبوونه وه ، هه ستت ئاشکرا مه که
12بۆ که س./20-11
/21
ن ه وا
ک���7/20
-6/21
ڵ ژا
��رق��
ئ������ه م ه���ه ف���ت���ه ی���ه یه کالکه ره وه بڕیارێکى هه ستت ئ���ه ده ی���ت ، به هێزئه که یت، مێشکت ئه که یته وه بۆ لێکنزیک ئه ناسیت ، نوێ که سانى بوونه وه یه ک ، ئه نجام ج��ی��اواز تاقیکردنه وه یه کى سه رکه وتوو په یوه ندیه کانت ئه ده یت ،
/1ئه بن له م ماوه دا. 20
-12/21
ک س
گی
خۆت ب��ه متمانه ت دۆخه که ئه بێت و زۆر ل����ه ب�����ه رژه وه ن�����دى ت�����ۆ ئ����ه گ����ۆڕێ����ت و نوێى ڕۆمانسیه تێکى تێدایه و هه ست به دڵنیایى ئه که یت و هان ئه درێیت بۆ ئه نجامدانى کارى نائاسایى بکه یت، ره ف��ت��ار دان��ای��ان��ه پێویسته
/8ئاگاداری باری ته ندروستیت به . 20
-7/21
�ر �ێ��
ش��
ح��ه زت هه فته یه ئ��ه م بیر گۆشه گیریه ، ل��ه هه راسانت ک��ردن��ه وەت ئه کات، به اڵم پێویسته دانایانه ره فتار بکه یت و ش��ه رم بکه یته وه و ڕاس��ت ه��ه ڵ��ه ک��ان ئه م ڕاس��ت��ى، ده رخستنى ل��ه مه که ماوه یه ئاماژه ى تێدایه بۆ دروستبوونى
/2چیرۆکێکى ڕۆمانسى. 20
-1/21
ڵ ت��
��ه س
ئه م هه فته یه چاالکى و ئه به خشێ پێ توانات ب��ه ت��ای��ب��ه ت ل��ه ب��وارى له گه ڵ س���ۆزداری���دا، کارئه که یت کچێکدا ببینیت و نوێ تاقیکردنه وه ى هه وڵبده ئه گه رێیت و دڵنیایدا جێگرى و به دواى چ��االک ئه بێت و ب��اش ح��ه وس��ه ڵ��ه ت
/9ئه بیت.20
-8/21
ک ی��
ه رف��
ئ�������ه م ه���ه ف���ت���ه ی���ه هه ڵچوونه کانت کۆنترۆڵ بکه ، به اڵم له سه رکێش و نوێ ت��اق��ی��ک��ردن��ه وه ى م��ه ت��رس��ه و خ���ۆت له له وانه یه بپارێزه دوژمنکارى دژایه تى و به متمانه وه ببیت، نائومێدى تووشى نوێ خۆشه ویستیه کى ئه نێت و هه نگاو
/3ئه هێنیته جۆش. 20
-2/21
گ ه ن��
ه��ن��ه
ئه وانه ى خۆشه ویستیه کانیان ده رناخه ن وه ک
ئه وانه وان که خۆشه ویستى ناکەن. )شکسپیر(
یاسا نیشانه و به ڵگه ى بوونى عــه قڵه )سوقرات(
دڵى ئافره ت گه وره ترین سه رچاوه ى خۆشه ویستى
و دڵ سۆزیه )سوقرات(
باشترین شت له لێقه وماندا بیر کردنه وه یه )سوقرات(
ن ژیا
یکان
ده ه ن
ه پل
و: به ختیار حسێن
سێشەممە 2012/01/10 ● ساڵی 31 ● ژماره 685 11 www.jamawarnews.com
س��ه رچ��اوه ی��ه ک��ى ڕۆژن��ام��ه وان��ى که ڕایگه یاند هه ولێر یانه ى له ی��ان��ه ک��ه ی��ان ل��ه گ��ه ڵ ڕاه��ێ��ن��ه رى له سوریا هه ڵبژارده ى پێشووى یانه که شاندێکى و گفتوگۆدایه بۆ ئه م مه به سته ده چێته سوریا، کێشه ى ک��ه ک��رد ئ��اش��ک��راش��ى دارایى یانه که یان به ره و چاره سه ر ده چ�����ێ. س���ام���ان ب��ری��ف��ک��ان��ى کارگێڕیى ده س��ت��ه ى ڕاگه یاند، یانه که مان له گفتوگۆیه کى ڕژدایه له گه ڵ نزار مه حرووسى ڕاهێنه رى بۆ سوریا، هه ڵبژارده ى پێشووى له ئه ستۆ یانه که ئه وه ى مه شقى
رۆژان��ى له بڕیاره ووت��ی، بگرێ ده سته ى له شاندێک داهاتوودا به ره و هه ولێر یانه ى کارگێڕیى به مه به ستى بکه ون به ڕێ سوریا له گه ڵ ڕاسته وخۆ گفتوگۆکردنى ئ���ه و ڕاه��ێ��ن��ه ره س��ووی��ای��ی��ه و ئه وه ى بۆ به ڕێککه وتن گه یشتن وه ربگرێ. هه ولێر یانه ى مه شقى یانه ى هه ولێر نزیکه ى 2 هه فته یه بێ ڕاهێنه ره ، دواى ئه وه ى ئه یوب ئۆدیشۆ ڕاهێنه رى پێشوو به هۆى یانه که خ��راپ��ه ک��ان��ى ئه نجامه عێراق ه��ه ڵ��ب��ژارده ى خولى ل��ه نه زار کێشایه وه . کار له ده ستى
سورییه ڕاهێنه رێکى مه حرووس ڕاهێنه رى ،1963 له دایکبووى و و سوریاییه وه ح���ده ى ی��ان��ه ى هه ڵبژارده ى ڕاهێنه رى پێشتر 1982 ساڵى له ب��ووه ، سوریا هه ڵبژارده ى یاریکه رى 1994 تا ناوبانگێکى و ب��ووه واڵت��ه ک��ه ى هه یه . ڕاهێناندا بوارى له باشى مه شقى له ده ستى ڕاهێنه ره ئه و یانه ى وه حده کێشاوه ته وه ، به اڵم ده س��ت ل��ه ه���ه واڵ دوا به پێى په شیمان له کارکێشانه وه که ى بووه ته وه و گه ڕاوه ته وه یانه که ی. دارای��ى کێشه ى وت��ی، بریفکانى یانه که مان به ره و چاره سه ر ده چێ، بودجه ى نه بوونى ماوه یه که که پێویست بۆ یانه که مان کێشه یه کى گ��ه وره ى دروس��ت ک��ردووه ، به اڵم هه رێمى خۆشبه ختانه حکوومه تى پێشان ڕه زامه ندیى کوردستان داوه له سه ر خه رجکردنى بوودجه ى له الیه ن سااڵنه که یانه که مان، به ده ک��رێ. دابین حکوومه ته وه بودجه ى ، زانیارى هه ندێک پێی 2012 ساڵى بۆ هه ولێر یانه ى دینارى ملیار 3 نزیکه ى ده گاته
عێراقی. تۆپى پێى یانه ى هه ولێر ئه مساڵ و عێراق بژارده ى خولى له جگه خولى یانه نایابه کانى کوردستان، به شداریى زه ورا یانه ى ته ک له یه کیەتیى جامى پاڵه وانیه تیى یانه کانى ئاسیا ده کا که بڕیاره له پێ ده ست داهاتوو ئادار/مایۆى وه رزى له هه ولێر یانه ى بکات. پله ى زه ورا یانه ى دواى ڕابردوو تۆپى ب���ژارده ى خولى دووه م���ى له م هێنا، به ده ست عێراقى پێى به کۆکردنه وه ى ئێستا وه رزه ش��دا 18 خاڵ له ڕیزبه ندیى 6ى خولى یاریى 3 و دێ عێراق ب��ژارده ى
دواخراویشى هه یه .
تۆتێنهام ی��ان��ه ى ب��ه رگ��ری��ک��ارى ب��ه ردارى ده س��ت گ��االس ویلیام ی��ارى ک��ردن بۆ خه ونى دووب��اره ژێر له فه ڕه نسى ه��ه ڵ��ب��ژارده ى چاودێرى ڕاهێنه ر لۆران بالن بوو. یاریزانى ته مه ن 34 سااڵن که 84 بۆ هه ڵبژارده ى نێوده وڵه تى یارى فه ره نسا ئه نجامداوه له دواى جامى هیچ بۆ ئێستا تا 2010 جیهانى نه کراوه ته وه بانگهێشت یارییه ک بۆ که تیبه ى که ڵه شێره کان. گاالس توانایدا له هێشتا که وابوو پێى پێشکه ش باش ئاستێکى هه یه بوو گه ڕانه وه ئامانجى و بکات یۆڕۆ�ى له ک��ردن ب��ه ش��دارى وه پۆڵه ندا و ئۆکڕانیا له بوو 2012وه له لێدوانێکیدا له گه ڵ TF1دا دێت ڕۆژێک وابوو “پێم : ووتى ئه مه ده کرێمه وه ،به اڵم بانگهێشت
ڕووى نه دا،له ئێستا به دواوه بۆم ده رکه وت که وا چیتر چانسى یارى
هه ڵبژارده ى بۆ ن��ه م��اوه کردنم فه ڕه نسی”.
هارى ڕێدناپ پێشبینیى ده رچوونى جیۆڤانى دۆس سانتۆس ده کات له تۆتێنهام له کاتى گواستنه وه کانى له سانتۆس دۆس مانگه دا. ئه م تۆتێنهام- شه ممه ى یارییه که ى پێشکه ش ب��ه رزى ئاستێکى دا که چێڵتێنهام ب��ه رام��ب��ه ر ک��رد له گه ڵ ب��ه اڵم ب��وون ب���راوه 0-3یاریزانه ده ڵێت ڕێدناپ ئه وه شدا وایت ده خوازێت مه کسیکییه که ڕێدناپ بهێڵێت. جێ له ین هارت گوت:” �ى Sky Sports به دۆس وای��ه پێم دڵنیایییه وه به چاوه ڕێى به اڵم ده ڕوات سانتۆس گونجاو یانه یه کى گرێبه ستى ده کات، ئه و چاوى له سه ر ڕۆیشتنه چى بزانین چاوه ڕێین ئێمه ش و
ڕوو ده دات.”
ی��اری��ه ک��ان��ى خولى م��ی��ان��ه ى ل��ه و کالسیکۆ یارى له و ئیسپانى هه ردوویانه ى که ته لۆنیدا دێ��رى ئیسپانیۆلى خاوه ن یاریگا و یانه ى یاریگاى له میوان به رشه لۆنه ى کۆرنێا ئیل پارات به یه ک گه یشتن. پێویستیه کى به رشه لۆنه یانه ى زۆرى به بردنه وه هه بوو بۆ ئه وه ى و نێوان خۆیان ماوه ى خاڵه کانى شه ش که مه له کى ڕیالى یانه ى خاڵ س��ێ ته نها ب��ۆ ب��وو خ��اڵ سه فه ره له بۆیه بکه نه وه ، که م کورته که یاندا که له ناوخۆى شارى ب��ردن��ه وه ب��ۆ داب��وو به رشه لۆنه و ک��رد ک��ردن به یارى ده ستیان ڕاهێنه ر گواردیوالى به شێوه یه ک یانه که ئه ستێره کانى به پشتى به رشه لۆنه ی��ان��ه ى به ستبوو. له دا 16 خوله کى له توانیان فابریگاسه وه سیسیک ڕێگه ى سه رى لێدانێکى ڕێگه ى له که
گۆڵى خ��اوه ن به ببن دووره وه ئ��ه وه ى دواى ئ��ه م��ه ش ی��ه ک��ه م ڕاستى ل��ه الى تۆپێکى ن��اوب��راو یاریگاوه له الیه ن دانێڵ ئه لفێسه وه له م گشتى به گه یشت. به ده ست گێمه دا هه ردووال به باشى ده بینران به رشه لۆنه یانه ى به تایبه تیش و هه میشه ى پ��ی��ش��ه ى ک���ه وه ک���و به سه ریاریگادا ده ستیان خۆیان نه بوو به س ئه مه به اڵم گرتبوو، گۆڵێک له گێمه ئه م ئ��ه وه ى بۆ گێمه ئه م وه بکه ن تۆمار زیاتر بۆ خ��اوێ��ن گۆڵێکى ته نها ب��ه به رشه لۆنه کۆتایى هات. له گێمى به رشه لۆنه یانه ى دووه میشدا گێمه شدا له م ، ده بینران باشتر ناوبژیوان چه ند کارتێکى به ڕووى ئیسپانیۆلدا یانه ى یاریزانانى گ��ۆڵ��ێ��ک��ى و ک������رده وه ب����ه رز ئۆفسایده وه هۆى به ئه لفێزیشى به ئه نجامى یاریه که ره تکرده وه.
تا ب��وو ب���ه رده وام به هیچ ی��ه ک خوله کى له ، خوله که کان کۆتا 86 دا له ڕێگه ى لێدانێکى سه رى گۆڵى فازکیزوه ئه لفارۆ یاریزان ئیسپانیۆل یانه ى بۆ یه کسانى له ئه گه رچى ک���رده وه . ت��ۆم��ار ی��اری��ه ک��ه دا خوله کى 10 ک��ۆت��ا زۆریدا هه وڵى به رشه لۆنه یانه ى به اڵم بکات تۆمار دووه م گۆڵى به رگرى کارانى یانه ى ئیسپانیۆل بپارێزن یانه که یان گۆڵى توانیان گۆڵێک به ئه نجامى یاریه که و بهێنن پێ کۆتایى ه��ه ردووال بۆ یانه ى ل��ه گ��رن��گ دووخ��اڵ��ى و خاڵێکى و وه ربگرن به رشه لۆنه گرنگیش به ده ست بهێنن. وه به م له به رشه لۆنه یانه ى ئه نجامه ش شوێنى خۆى و له پله ى دووه میدا خاڵه کانى جیاوازى به بێ مایه وه نێوان خۆیان و یانه ى ڕیالیان بۆ
5 خاڵ زیاد کرد.
یاریزان ستیوادر داونینى یاریزانى و ئینگلیزى لێڤه رپوولى یانه ى له الیه ن هاوڕێ کچه که ى پێشووى ده گیرێت به ریتانیاوه پۆلیسى زی��ن��دان ڕه وان����ه ى پاشانیش و ده کرێت. ستیوارد که به سه ردانێک میلدزبۆرۆ شارى بۆ گه ڕابووه وه ش��ه وان��ه ى یانه یه کى س��ه ردان��ى له نزیک ئه وشاره کردبوو له هه مان
کچه کۆنه که ى ه��اوڕێ کاتیشدا ل��ه ه��ه م��ان ی���ان���ه دا ده ب��ێ��ت و به ده مه قاڵه یان ده بێت پاشانیش ده گۆڕێت ده ماقاڵه که دوات��ر و پۆلیس ئ���ه وه ى وپ��اش بۆشه ڕ ده کرێته وه ئاگادار ڕووداوه که له کۆنه که ى هاوڕێکچه و داون��ی��ن به سه ر ده ست پۆلیسه وه له الیه ن
ده کرێن
واین ڕوونى باوى کرده وه که وا ده یه وێت بۆ بمێنێته وه یونایتد مانچێسته ر له تۆمار دواى ئه مه ش دوور ساتێکى قۆناغى ی��ارى له گ��ۆڵ دوو کردنى ئینگلته را یه کێتى جامى سێیه مى سیتی. مانچێسته ر یانه ى به رامبه ر ئینگلیزى نێونه ته وه یى ئه ستێره ى توانى ئاستێکى به رز پێشکه ش بکات
تیمه که یدا یارمه تى و یارییه ل��ه و و 3-2 ئه نجامى به سه رکه وتن بۆ چواره م،به م قۆناغى بۆ سه رکه وتن بوو کرد زیادى هه واڵه کان دواییه ش سه باره ت به ده رچوونى له ئۆڵدترافۆرد به اڵم ئه مجاره خۆى دووپاتى کرده وه که وا ده یه وێت له تیمه که ى بمێنێته وه ئاست ئه و ده رب��اره ى پرسیارێک ،له
دانه وه یه ک وه اڵم وه ک که به رزییه لێدوانێکیدا له و هه وااڵنه ئه و بوو هیچ به “نه خێر : ووت��ى ITV بۆ شێوه یه ک وا نیه ،ئه و شتانه ى که به م دواییه باسى لێوه کرا هه مووى دووره له ڕاستییه وه ،من هیچ کێشه یه کم نیه له گه ڵ یانه که م وده مه وێت بۆ ماوه یه کى
درێژ له گه ڵ ئه م یانه یه بمێنمه وه ”.
یانه‌ى‌هه‌ولێر‌نزیک‌بۆته‌وه‌‌له‌‌په‌یوه‌ندى‌کردن‌به‌‌ڕاهێنه‌رێکى‌سووریه‌وه
گاالس:چانسی‌یاری‌کردنم‌نه‌ماوه‌‌بۆ‌هه‌ڵبژارده‌ى‌فه‌ره‌نسا
دۆس‌سانتۆس‌یانه‌ى‌توتنهام‌جێده‌هێڵێت
به‌رشه‌لۆنه‌‌به‌‌هه‌موو‌ئه‌ستێره‌کانیه‌وه‌‌نه‌یتوانى‌له‌‌ئیسپانیۆل‌به‌رێته‌وه
یاریزانێکى‌لیڤه‌رپوڵ‌ده‌ستگیر‌کرا
ڕوونى:هیچ‌کێشه‌یه‌کم‌نییه‌‌له‌گه‌ڵ‌شه‌یتانه‌‌سووره‌کان‌و‌ئۆڵدترافۆڵد‌به‌جێناهێڵم
وةرزش
ماجد شالیار له ساڵی 1965له شاری ساڵی له ب��ووه ، له دایک خانقین جوانه کانی هونه ره کۆلیژی ،1990چوار ک���ردووه ، ت��ە واو به غداد ل��ه ک��ردۆت��ه وه ، تایبه تی پێشانگای له یه کێکیان و به غداد له دوانیان تونس و ئه وەی تریشیان له عه مان، له هه یه هاوبه شی پێشانگای ده یان ده ره وه و ناوه وه ی واڵت، له زۆربه ی ک��ردووه ، به شداری چاالکییه که کان به ڕێوه به ره ی��اری��ده ده ری ئێستاش په یمانگای له هونه ری کاروباری بۆ هونه ره جوانه کانی خانه قین، ئه ندامی کوردستانه . هونه رمه ندانی یه کێتی به وێنه و تابلۆکانی له ده روه ی واڵت کوردی ناسنامه ی ناساندنی هه وڵی کوردیش که سه لماندوویه تی و داوه ماجد مامۆستا که لتووره ، خاوه نی ژیانی هاوسه ری پێکهێناوه و ئێستاش خاوه نی سێ منداڵه به ناوه کانی »یاد
و شادو دیار«.ناو هاتنه باسی ماجد مامۆستا
من ده ڵێت: و ده کات هونه ر بواری پێش و ئێستادا شێوه کارم له خۆم ئه وه ی شێوه کار بم، زۆر حه زیشم له وێنه گرتن بووه ، هه ر بۆیه کامێرام زۆر به کاردهێنا و وێنه م له پیاوه پیره کانی خانقین و ده وروبه ری و گونده کان له مندااڵن و ...هتد، ده گرت، هه ر بۆیه هه یه گه وره م ئه رشیفێکی ئێستا تا له وێنه کانی خانه قین و ده ورووبه ری. به هره م وێنانه له و زۆرجار وتیشی: ده گرت بۆ ئه وه ی وێنه کان بخه مه ناو زۆر بۆیه شێوه کارییه وه ، تابلۆیه کی پێشانگایه کی که بوو پێمخۆش زۆر ئه و بۆ بکه مه وه ، گه وره فۆتۆگرافی
1984 ساڵی له ه��ه ر که وێنانه ی نیشانی و ئێستا تا گرتوومه وه خانه قین له بۆیه ب��ده م، خه ڵکی ساڵی له ک��رده وه ، پێشانگایه م ئه و 2008 یش پێشانگایه کی ترم کرده وه ، 2011 ساڵی له بوو به رنامه مدا له پێشانگایه کی خانه قین ل��ه ش خانه قین تاخه ڵکی بکه مه وه ، تر هه لم ب��ه اڵم لێوه ربگرن، س���وودی له نیازیم به ن��ه ڕه خ��س��اووت��ى: بۆ شاره کانی و سلێمانی له داهاتوودا فۆتۆ پێشانگای کوردستانیش تری
پێشکه ش بکه م. ده ڵێت: شالیاری ماجد مامۆستا
ئه وه ی کامێرا هه ڵده گرێت پێویسته هه ڵده گرێت، کامێرا ب��ۆ بزانێت که که سانه ی ئه و بۆ پێشنیاریشم ئه گه ر ئ��ه وه ی��ه هه ڵده گرن کامیرا حه زیان له بواره که یه با له خوله کان سه رکه وتنی بۆ چاالکیانه ی ئه و و ده کرێ�نه وه فۆتۆگرافی ه��ون��ه ری به رهه می بتوانن تاکوو بن به شدار وه اڵمی له بکه ن، پێشکه ش باش رۆشنبیرى ئێستادا له ئایا ئ��ه وه ی وتی: ناوبراو نا؟ یان هه یه هونه ری به وه پێویستی هونه ری رۆشنبیرى هه یه که هه ر له منداڵییه وه کاری بۆ و زه وق به بتوانرێت تاکوو بکرێت،
حه زه وه کار بکه یت، ئه مه بۆ هونه ر له هه موو بواردا ده بێت، له سه ر ئه وه ی که چۆن ئه م کاره بکرێت، به اڵم له له و جیهاندا هه موو له ئێستاشدا الوازه و کلتوره ئه و کوردستانیشدا پێشوازی خه ڵکیش که مه بۆ بینینی جار زۆر بۆیه هونه رییه کان، کاره له ده کرێته وه پێشانگایه ک کاتێک به اڵم باشه پێشوازی یه که مدا رۆژی له رۆژانی دوای ئه وه ئه و پێشۆازییه ی نامێنێت، بۆیه پێویسته کار له سه ر ئه م مه سه له یه بکرێت و هه وڵی ئه وه به شداری زیاتر جه ماوه ر که بدرێت
چاالکییه هونه رییه کان بکه ن.ئێستا تا ئایا ئ��ه وه ی، وه اڵم��ی له بوویت؟ به ره به ست کێشه و تووشى کێشه و وت����ی: م��اج��د م��ام��ۆس��ت��ا ئه گه ر نمونه بۆ زۆره ، به ربه ست پیاوێک یان کچێک یان که سێک که خه ڵک حه زیان له وێنه که ی بێت تۆ له بگریت بۆ وێنه یه کی ناتوانیت یان باوکی یا یان برا ئ��ه وه ی به ر ئه وه پرسیاری و دێت تر که سێکی تا ده گ��ری؟ وێنه ی بۆچی ده ک��ات وێنه یه ئه و که پێدێنی قه ناعه تیان که جله ی ئه و به ر له ئه رشیفه بۆ که لوپه له ی ئه و یان به ریه تی، له که کاری پێده کات شتێکی کۆنه ، و شاره که مانه ، که لتووری و فلکلۆره دروست کێشانه ئه و جار زۆر بۆیه هه ندێک قه ناعه ت به به اڵم ده بێت،
جاریش چاره سه ر ده بێت. له کۆتایش مامۆستا ماجد وتی: هیوام کارانه ی که من پێشکه شی ئه و وایه خه ڵکی ده که م به دڵی ئه وان بێت و بتوانم به وێنه کانم و نیگارکێشیه که م که لتوور و فه رهه نگی کوردی ده وڵه مه ند بکه م ودڵخۆشی هونه رمه ندیش ئه وه یه خه ڵکیش دڵی و بکات کار بتوانیت
خۆش بکات به به رهه مه کانی خۆی.
عێراق‌به‌ره‌و‌که‌نارێکى‌نادیار
عێراق ته واوه تى به کاته وه ى له و به عس، ڕژێمى ده ست له کرا ڕزگار ئاسایى واڵت��ه ئ��ه م ئه منى ب��ارى نه بۆته وه ، به رده وام له ژێر هه ڕه شه ى کاتێکیش چه کداره کاندایه ،هه ر هێزه گ��رژی��ی��ه ک سیاسییه کان الی��ه ن��ه ئه منى بۆشاى نێوانیان بکه وێتە ته قینه وه ڕێ��ژى و ده بێت دروس��ت زیاد ده کات و ڕەووشى ئه منى عێراق به ره و خراپ بوون ده چێت.سه ره ڕاى هه ڵواسراو کێشه ى چه ندین ئه وه ى له عێراقدا هه یه و چاره سه ر نه کراوه ، ئ��ه م��ه ش ب��ۆ خ��ۆى ب��ووه ت��ه هۆى
قیرانێکى گه وره له عێراقدا.له سه ر ئه منى مه ترسى کاتێکدا له ئه و پێى به ئه مریکا مابوو عێراق عێراقدا ل��ه گ��ه ڵ ک��ه ڕێ��ک��ه وت��ن��ه ى کانى هێزه شه ڕکه ره هه موو هه یبوو بۆ ده ب��وو عێراقدا، له کشانده وه ئه وه ى بارى ئه منى عێراق به ته واوه تى ڕێکه وتنه یان ئ��ه و ب��وای��ه جێگیر بۆ ئه مریکا له گه ڵ درێژبکردایه ته وه ئه وه ى گروپه تیرۆریستییه کان به هێز نه بن و نه توانن کرده وه ى تیرۆرستى ئه نجام بده ن، گه رچى مالیکى ئه وه ى کشانه وه ى دواى له ڕاگه یاندبوو له گروپى هێزه کانى ئه مریکا هه ندێ چه کدارى به شدارى پرۆسه ى سیاسى ده که ن و هێزه کان ده توانن ئه منیه ت له ده بینرێت ئه وه ى به اڵم بپارێزن، ئه مریکا هێزه کانى کشانه وه ى دواى له تیرۆرستى ک���رده وه ى چه ندین هێزه کانى الوازى ئه مه ئه نجامدارا
عێراق نیشان ده دا.له ئه مریکا ک��ش��ان��ه وه ى دواى ل��ه واڵتەی ئەو به رۆکى تر قه یرانێکى تومه تبارکردنى جێگرى ئه ویش گرت سه رکرده یه کى و ک��ۆم��ار س��ه رۆک بارودۆخى به مه ش سوننه کان دیارى ڕووى ب��ه ڕوو ئ��ی��دارى و سیاسى کردۆته وه ، دار مه ترسى قه یرانێکى به م ب���ووه س��ه رق��اڵ واڵت ئێستا ق��ه ی��ران��ه ن��اخ��ۆی��ی��ه وه ک��ه ک��ۆی سیستەمی سیاسی و ئابووری به ره و مه ترسى و ده بات نادیار که نارێکى هێز گه ر لێده کرێت ناخۆى شه رێکى نه که ون ڕێک سیاسییه کان الیه نه و
له نێو خۆیاندا.له وه ى به ر ئه مریکایه کان ده بوایه سێ بۆ وواڵت��ه ی��ان ئ��ه و بکشێنەوە له حاڵه تی بکردایه و داب��ه ش ب��ه ش نیوان شه ری سه رهه ڵدانی ئه گه ری پارێزی ئاشتی هێزی واڵتانه ش ئه و نێوده وڵه تی ڕه وانه بکرایه نه ک تازه ئه گه ر باسی بریمه ر پ��ۆل به تازه سه رهه ڵدانی شه ری هه رێمی بکات له له م ئه وه ى به دڵنیایه وه ناوچه که دا یه که مه زه ره رم��ه ن��دی نه هامه تیانه ڕۆڵیان ئه وه ى به بێ عێراقن گه النی هه بێت واقیعه دا ئه و له دروستکردنی بکه ن سیاسه ت سیاسیه کانه ئه رکی چاودێریان کۆمه ڵگه یه ئه رکی وه بکات سیاسه تی یه کتر قبوڵ نه کردن ئه نجامێکی هیچ یه کتر وسرینه وه ى ب��اش ب���ه دی ن��اه��ێ��ن��ێ��ت، ئ��ه وه ی له سه ر قسه ی زۆرترین له ئێستادا ده کرێت مه سه له ی به ستنى کۆنگره ی نیشتیمانیه که تا ئێستا به ته واوی کات ده بێت به اڵم نیه ، دیار وشوێنه که ی وئاشکرابێت ڕوون زۆر ئامانجه که ی سیاسی مجامه له کردنی ل��ه ده ره وه ی پ��ه ن��ج��ه ب��خ��رێ��ت��ه س���ه ر گ��رف��ت و کۆتای به ئامانجی که موکوڕیه کان هێنان به و گرفتانه ى که ئێستا ژیانی خه ریکه تاڵکردووه عێراقییهکان له واڵته ل��ه و ژی��ان جومگه کانی ک��ۆی
له ناو ده بات.
سه نگه ر عه باس
ئه گه ر به شێوه یه کى به رده وام و له دواى یه ک بۆ ماوه ى )8( ساڵ و )7( مانگ و )6( رۆژ بقیژێنیت، ئه وسا ده توانیت وزه ى ده نگى پێویست بۆ گه رمکردنى په رداخێک
قاوه به رهه م بێنیت.کورتترین شه ڕ له مێژوودا له ساڵى )1896( له نێوان »زنزبار و به ریتانیا« بوو که )38(
خوله کى خایاند.
قه باره ى چاوى مرۆڤ له سه ره تاى له دایک بوونییه وه تا مردن ناگۆڕێت، به اڵم هیچ کات
گوێ و لوتى له گه شه کردن ناوه ستێت.ئه گه ر دانیشتوانى واڵتى چین به شێوه ى ریزه ئه م ببن، تێپه ڕ له به رده متا ریزێک له به ر خێرایى ژماره ى له دایک بوون، هیچ
کات کۆتایى نایه ت.
هێڵى ئاسمانى ئه مه ریکا به که مکردنه وه ى هه ر زه اڵت��ه ى له زه یتون دانه یه ک ته نیا ساڵى له فڕۆکه کان، نێو سه رنشینێکى
)1987(، )40(هه زار دۆالرى بۆگه ڕایه وه .فیل ته نها گیاندارێکه که ناتوانێت باز بدات.ئه گه ر ماسییه کى سوور له ژوورێکى تاریک بۆ ده گۆڕێت سووره که ى ره نگه دابنرێت،
ره نگى سپی.په پوله کان به هۆى قاچه کانیانه وه ، تامه کان
ده چێژن.ده نگ سه د له زیاتر ده توانن پشیله کان له کاتێکدا که به قورگیان دروست بکه ن دروس��ت ده ن��گ ده له که متر سه گه کان
ده که ن.ژماره ى ئه وکه سانه ى که له چین ده توانن له ب��ک��ه ن، قسه ئینگلیزى زم��ان��ى ب��ه ده توانن که ئه مه ریکییانه ى ئه و ژماره ى
به زمانى ئینگلیزى قسه بکه ن، زیاتره .له زیاتر ناتوانرێت کاغه زێک پارچه هه ر
نۆ جار ده ق بکرێت.»30«ئه وه نده ى ئه و خه ڵکانه ى که له سه ر
زه وى ده ژین، له ژێر خاکدا نێژراون.ئاوى جه سته ، %1 له ده ستدانى به ته نیا
هه ست به تونێتى ده که ین.
وه ک ده زانین ساڵى 2011 یه کێکه له و سااڵنه ى که زۆر رووداو و شتى سه یر و سه مه ره ى له بواره جیاجیاکانى ژیاندا به خۆوه بینیوه ، یه کێک له رووداوه کانى ئه م ساڵه بریتییه له چه ندپرۆسه یه کى بۆ هه ندێکیان پزیشکى نه شته رگه رى بدرێن ئه نجام له جیهاندا یه که م جاره له سه ر جاره یه که م هه ندێکیشیان و ناوبانگیان جیهاندا و واڵت��ان ئاستى
ده رکردووه وه ک:ل��ه ئ��ه م��ه ری��ک��ا و ب��گ��ره ل��ه ه��ه م��وو رووداوه ل���ه و ی��ه ک��ێ��ک جیهانیش، بوو بریتى 2011 ساڵى پزیشکیه کانى به شێوه یه کى سه ر گواستنه وه ى له که سێکى ب��ۆ که سێکه وه ل��ه ت���ه واو پزیشکى مێژووى له ئه مه ش که تر ئه مه ریکادا گه وره ترین نه شته رگه ریه که
ئاماژه پێدانه ئه نجام درابێت، جێگه ى نه خۆشخانه ى له نه شته رگه ره یه ئه م له هوسبیتال« ویمنز ئند »بریگهام شارى پۆستن ئه نجام درا کاتێک یه کێک له که سه کان که تاکو ئێستاش نه زانراوه کێیه وه ک دیاریه ک هه ڵسا به به خشینى سه رى خۆى به ته واوى بۆ ئه و که سه ى به هۆى و بووه ته مه نى 25 ساڵ که شۆرتى کاره باوه سه رى ته واو سوتابوو. له تورکیا، بۆ یه که م جار توانرا له نه شته رگه ریه که وه ئه نجامدانى رێگه ى که بچێنن ئافره تێکدا له منداڵدانێک به یه که م نه شته رگه رى سه رکه وتوو له جیهاندا داده نرێت، ئه م نه شته رگه ریه ش ل��ه زان��ک��ۆى »ئ��ه ک��دن��ی��ز«ى ش��ارى
»ئه نتاڵیا«ى تورکى ئه نجام درا.له فه ره نساش، بۆ یه که مین جار له سه ر
نه شته رگه ریه ک توانرا جیهان ئاستى ئه ویش بدرێت ئه نجام هاواڵتیه ک بۆ به چاندنى بۆریه کانى هه واو و سیه کان
بوو. توانرا جار یه که مین بۆ ئیسپانیا، له ه��ون��ه رى به کارهێنانى رێ��گ��ه ى ل��ه »نیتروجین« خاوێنکه ره وه ى نوێى و که م رێکخستنه وه ى بۆ ده ستبخرێت کورتى لیدانه کانى دڵ له ژێر 40 پله ى گه وره ى که سه رکه وتنێکى سفرى ژێر
به ده ست هێنا له جیهاندا. له کوێت، بۆیه که مین جار پزیشکه کانى کوێت به هاوکارى پزیشکه که نه دیه کان که سێک بۆ ده ستکرد دڵێکى توانیان بچێنن و که ئه مه یه که مین نه شته رگه رییه وبه واڵته دا له م له سه رئاستى جیهان
سه رکه وتوویی ئه نجامبدرێت .
ده س��ت جیهان واڵت��ان��ى زۆرب����ه ى به کارده هێنن بۆ ساو له یه ک کردن و روومه تى له گه ڵیدا هه یه واش جارى یه ک ماچى ده ک���ه ن، م��اچ یه کترى روومه ت یان هه ردووال، یان شان یان له هه ندێک ب��ه اڵم وه��ت��د...، ده س��ت کۆمه ڵگه دا شێوازه کانى ساو له یه کتر نائاسایین سه یرو وپێشوازیى کردن به هۆى بێگومان کۆمێدیین، بگره و به کۆمه ڵگه کان که ته کنه لۆژیاوه هه ندێک ک��راون��ه ت��ه وه یه کدا رووى له دابونه ریتى کۆمه ڵگه کانى دنیا گۆڕاوه شتانه ى له م زۆر یان هه ندێک بۆیه وه کو له ئێستا ڕه نگه ده که ین باسى
خۆى نه مابن: له سه نگافوره خه ڵکى له یه ک ده که ن پێکه وه هه ر که ساو دوو ده ستیان ده به ن بۆ سنگى خۆیان دڵییان. سه ر ده یخه نه به هێواشى و ساوکردن ب��اش��ور، ئه فه ریقاى له ئاسایى س��ه ره ت��ا ه��ه ن��گ��اوه : س��ێ ته وقه دنیا خه ڵکى زۆرب��ه ى وه ک��وو ده که ن، ئینجا ده ست به رزده که نه وه و بۆ هه ر په نجه شیان دایئه نه وێننه وه و تر جارێکى ئینجا ده بێت، س��ه ره وه بۆ .لێره ش خه ڵکى ته وقه ده که نه وه ساوکردن ئاسایى ته وقه ده که ن به اڵم له گه ڵیشیا په نجه ى یه کترى ده ته قێنن
به تایبه تى الوان.
سک پڕی پێش شوو کردن، ئه م دیارده به دى ڤێتنام واڵت��ی له ته نها سه یره
ده کرێت. له ناو سه یر زۆر نه ریتێکی ڤێتنام له له رێگرتنه ئه ویش هه یه ، خێزانه کاندا شووکردنی کچه که یان تا ئه و کاته ی سکی پڕ ده بێت، بۆ ئه وه ی دڵنیابن له وه ی که
به شوو کچه که یان ئ��ه وه ی پێش بوونی منداڵ توانای بزانن بده ن هه یه یان نا، بۆ ئه وه ی پارێزگاری خێڵه کانی م��ان��ه وه ی ل��ه ن��ه وه و خۆیان بکه ن، ئه م داب و نه ریته ش به رباو به شێوه یه کی ئێستادا له رێکخراوه کانی هه یه و ڤێتنام له ئه م دژی به توندی ئافره تانیش دیارده سه یره وه ستاونه ته وه و داوا ده که ن ڤێتنام ده سه اڵتدارانی له
چاره سه رکردن و بۆ بنێت هه نگاو که بنه بڕکردنى، ئه م دیارده سه یره ش وای له کچانی ئه و واڵته کردووه که له ته مه نێکی که مدا له هه وڵ بده ن سکی خۆیان پڕ بکه ن، بۆ ئه وه ی له داهاتوودا له شوکردن
بێبه ش نه بن.
سه‌یر‌و‌سه‌مه‌ره‌ترین‌زانراوه‌کانى‌جیهان
گرنگترین‌ڕووداوه‌‌پزیشکیه‌کانى‌ساڵى2011له‌‌جیهاندا
سه‌یرترین‌شێوازه‌کانى‌ساڵوکردن
نه‌ریتێکی‌سه‌یر‌له‌‌ڤێتنام
ش��اری س��ه ردان��ی سلیمانییه وه ، ل��ه و ده که ین خانه قین خۆرما، و خۆر له که ناری ئاویی ئه ڵوه ند و باخه کانی شارێکی خشتیه کانی ماڵه خورماو شارستانییه ت س��ه رچ��اوه ی که کۆن سه لمێنه ری و هه یه ئێستاش و بووه مامۆستا سه ردانی به رخۆدانه ، قه اڵی کرد، هونه رمه ندمان شالیاری ماجدی له شاره ی ئه و کۆنه کانی دیمه نه که تێکه ڵ ره نگدا و قه ڵه م فڵچه و گه ڵ که ب��وو کێشا تابلۆیه کی ب��وو، ک��رد سیمای خانه قینی به هه موو که لتوور و
فه رهه نگێکییه وه نیشان ده دا.
خاوەنی ئیمتیاز
عەبدوڵـاڵ حاجی مەحموددیزاین
سەعید ئەحمەد
سەرنووسەر
پشدەر بابەکرجێگری سەرنووسەر
عومەر غواڵمی
[email protected] www.JamawarNews.com 0748 010 8289
ناونیشان: هەرێمی کوردستان سلێمانی - گردی ریعایه - گەڕەکی 115 - کۆاڵنی 7 - دەرگای 6یەکەم ژمارەی ئەم ڕۆژنامەیە لە )1981/5/25( بە ناوی )رێگای ئازادی(یەوە دەرچووە
»نرخ: 500 دینار«
دیمانه : نینا
ماجد شالیاری، هونه رمه ند:
ئەرشیفێکی‌گەورەم‌لە‌وێنەی‌خانەقین‌هەیە