muziekpraktijk samenvatting
TRANSCRIPT
Muziekpraktijk inhoudsopgave
DE MUZIEKMARKT VAN HET HEDEN 3 DE STAND VAN ZAKEN 3 OMZET NEDERLANDSE PLATENINDUSTRIE 3
MARKETING VAN DE POPMUZIEK (2010) 4
SUCCESVOLSTE CONCEPTEN 5
INTERNET EN MASSAMEDIA 6 JEZELF PROMOTEN 6
GELUIDSDRAGERS EN RECHTENEXPLOITATIE 7 EEN PLAAT MAKEN 7
EEN CD IN EIGEN BEHEER 8
DIGITALE DISTRIBUTIE 9 DIGITALE DOWNLOADS 9 ITUNES 9 STREAMING ON DEMAND 9
AUTEURS-‐ EN NABURIGE RECHTEN 10 AUTEURSRECHTEN 10 BUMA/STEMRA 10 SAMPLING 11 NABURIGE RECHTEN 11 HOE HOUDEN RECHTENORGANISATIES HET GEBRUIK BIJ? 11 ROYALTIES 11 VERDELING 12 VERSCHILLENDE CONTRACTEN 13
DE PLATENMAATSCHAPPIJ 14 VERSCHILLENDE TYPEN CONTRACTEN 14
OPTREDEN 15 HET LIVE CIRCUIT 15 SUBSIDIEREGELING 15 HOE KOM JE AAN OPTREDENS? 16 DE HULPMIDDELEN 16
NAAR HET BUITENLAND 17 WANNEER HEEFT HET ZIN? 17 MUZIEKBEURZEN 17
DE WEG NAAR SUCCES 18 EEN GEMIDDELD SUCCESVERHAAL 18
FUNDRAISING 19 SUBSIDIES 19 LANDELIJK 19 FONDSEN 20 SPONSORING 20
CROWDFUNDING 22 STRATEGIE 22
BELASTING, BOEKHOUDING EN RECHTSVORM 23 BELASTING 23 INKOMSTENBELASTING EN PREMIES VOLKSVERZEKERING 23 OMZETBELASTING (BTW) 25 BOEKHOUDEN 26 RECHTSVORM 26
Muziekpraktijk
De muziekmarkt van het heden
De stand van zaken Sinds 2007 is de verkoop van cd’s sterk gedaald door de cd-‐brander en het illegaal downloaden. Daarentegen is het verkoop van concertkaartjes nog steeds hoog. Er komen veel inkomsten uit auteursrechten en er zijn nieuwe exploitatiemodellen met digitale distributie (ITunes, Youtube, Spotify). De regering is bezig met een wetgeving tegen illegaal kopiëren van muziek Auteursrecht Buma uitvoeringsrecht (muziek in een café, op de radio) Stemra mechanisch recht (muziek via ITunes verkocht) Naburig recht Sena Meespeel recht (artiesten die meespelen op een plaat)
Omzet Nederlandse platenindustrie
Marketing van de popmuziek (2010) Omzet geluidsdragers Wereldwijd: 15,9 miljard dollar (-‐6%) Nederland: 218 miljoen euro (-‐16%) Legale digitale downloads Wereldwijd: 4,6 miljard dollar (= 29 %) Nederland: 11,5 miljoen euro (= 6 %) Verkoop per leeftijdscategorie 12-‐19: 10 % 20-‐29: 19 % 30-‐39: 25 % 40-‐49: 20 % 50-‐59: 12 % 60+: 10 % Marktaandeel platenmaatschappij Universal Music 27 % Sony Music 16 % EMI Music: 12 % Warner Music: 9 % Grandmono 7 % Artist & Company 5 % V2 4 % PIAS: 3 % CNR Music: 2 % Overig 15 % Omzet rechten Auteursrecht Buma: 140 miljoen euro Stemra: 36 miljoen euro Naburig recht Sena: 46 miljoen euro Clubcircuit Bezoekers: 1,5 miljoen Per concert: 307 (±) Bands: 2,1 per concert Buitenlands: 27% Nederlands: 64%
Succesvolste concepten Top 5 Albums Nederland
1 Adele – 21 2 Adele – 19 3 Anouk – To Get Her Together 4 Coldplay – Mylo Xyloto 5 Caro Emerald -‐ Deleted Scenes From The Cutting Floor 6 Michael Bublé – Christmas 7 Bruno Mars – Doo-‐wops & Hooligans 8 Nick & Simon – Symphonica In Rosso 9 Diverse artiesten – Hitzone 57 10 Guus Meeuwis – Armen Open
Top 5 albums wereldwijd
1. Adele – 21 2. Bruno Mars _ Doo-‐wops And Hooligans 3. Rihanna – Loud 4. Mumford & Sons – Sigh No More 5. Pink – Greatest Hits…So Far 6. Justin Bieber – My World 2.0 7. Black Eyed Peas – The Beginning 8. Katy Perry – Teenage Dream 9. Adele – 19 10. Avril Lavigne – Goodbye Lullaby
Best bezochte concerten wereldwijd
1. U2 2. Bon Jovi 3. Take That 4. Roger Waters 5. Taylor Swift 6. Kenny Chesney 7. Usher 8. Lady Gaga 9. André Rieu 10. Sade
Internet en massamedia Het concept Het beeld wat de media van je heeft kun je sturen met een concept. Het concept vertaal je door in alles; de muziek, de videoclip, de platenhoes, de foto, de optredens, de interviews. Wie ben je en wat maakt jou uniek? Je moet weten wat state of the art is, iets nieuws er aan toevoegen en het concept blijven vernieuwen. Het doel is een vaste relatie op te bouwen met je ‘klanten’ (fans) en je producten, diensten of ideeën te verkopen. De consumenten van muziek zijn jonge mensen die zich snel ontwikkelen, daardoor hebben concepten hebben een korte levenscyclus.
Jezelf promoten Internet ‘Klassieke’ media: Email, SMS, website, Youtube, Spotify, talentsites (Serious Talent, Ongekend Talent), verkoopsites (ITunes, Legal Download, Beatport). Social media: Facebook, MySpace, Hyves, Twitter.
Het is niet of/of, maar en/en. Maak vrienden! Vertel overal hetzelfde verhaal en werk met dezelfde beelden, zodat mensen je gaan herkennen. Om vrienden te maken moet je iets gratis weggeven, maar denk goed na over wat je weg geeft (wat is je verdienmodel?) Massamedia Televisie, radio, tijdschriften, kranten, huis-‐ aan huisbladen, content sites (nu.nl, pitchfork.com) Media moet scoren, dus doe iets wat jou speciaal maakt. Een nieuwe cd is geen nieuws. Succes wel, bijv. volle zaal, grote cd release. (in de krant, op internet).
• Per jaar verschijnen er in Nederland 5.000 cd’s • OOR bespreekt zo’n 120 cd’s per maand. • 3FM zet per maand zo’n 50 nieuwe singles op de playlist. • De Wereld Draait Door laat per maand zo’n 20 artiesten optreden.
Een goede foto Zet een goed concept neer, roep een gevoel op wat nieuwsgierig maakt naar de muziek Media houdt van mensen die de camera in kijken. Ze willen ogen zien en contact hebben. Het moet dus in één oogopslag goed zijn.
Geluidsdragers en rechtenexploitatie Hoe verdien je geld met opgenomen muziek?
Een plaat maken De financier (label, sponsor, slager) neemt de beslissing dat de plaat gemaakt mag worden. Hij tekent een (voor)contract met de artiest en huurt een producer (=opnameleider) in om de klus te doen. Pre-‐productie -‐ Selectie maken van songs, vaststellen toonhoogtes/tempi -‐ Aansturen van arrangeur c.q. programmeur -‐ Conceptsamenstelling album (verhaal achter de plaat) De studio opnames De backline, overdubs, geprogrammeerde partijen, vocalen en koortjes moeten in één computer terecht komen. Hoe meer van tevoren al vastligt (pre-‐producties), hoe sneller de opnames verlopen. De leadvocalen worden meestal vanaf dag 1 al opgenomen, omdat de stem beperkt belastbaar is. De mix Doorgaans voegt de technicus tijdens de opname al effecten toe en zorgt hij voor een goede verhouding tussen de instrumenten. Zo is de mix zelf vrij snel klaar. Het masteren In theorie: de volume en toonregeling in verhouding met elkaar zetten van de verschillende songs. In praktijk: het zo hard mogelijk maken van de plaat, zodat hij op de radio eruit knalt. De marketing Marketingstrategie A&R manager zoekt een gaatje in de markt voor jou. Keuze singles Een goed album heeft gemiddeld 4 ‘hits’. Hoesontwerp Meestal een 1-‐ 2tje tussen de artiest en label. Artiest staat vaak dichter bij het eigen idee dus die kiezen de definitieve hoes. Distributie (zie verder)
Een CD in eigen beheer
Kosten Persen (glasmaster, de schijfjes) Hoes (ontwerp, drukwerk, verpakking) – Tsjechië is goedkoop!! Auteursrechten (Stemra) Artwork Voor het ontwerp gebruik je een template: leeg bestand van Illustrator, Photoshop, etc. in de juiste formaten. Vormgever levert aan in high res. PDF-‐file Hoesinformatie
-‐ Naam van de band -‐ Titel van de plaat -‐ Songtitels -‐ De tijdsduur van de liedjes (handig voor radiomakers) -‐ Componisten en tekstdichters -‐ De producer -‐ Evt. Gastmuzikanten -‐ De studio -‐ Het contactadres/e-‐mail adres -‐ De website -‐ Catalogusnummer (P) en (C). Als je plaat in het buitenland terecht komt, moeten
de rechten daar ook beschermd zijn. De P is voor de band en de C voor het hoesontwerp.
Barcode Groothandels en platenzaken kopen geen artikelen zonder barcode in. Goedkope omweg: International Standard Book Number (ISBN) aanvragen op www.isbn.nl (53,55 euro voor de uitgeversaanduiding en 7,29 euro per boeknummer). Hiervan kan een barcode worden gemaakt. BTW Als je een product aanbiedt voor verkoop, ben je BTW-‐plichtig. Een band die een plaat in eigen beheer maakt, moet dus een BTW-‐nummer aanvragen. Verkoop
-‐ Verkoop bij optredens -‐ Verkoop via je website -‐ De platenwinkel (meestal in consignatie (60%)) -‐ De distributeur (idem) -‐ Ruilen met andere muzikanten -‐ Opsturen naar de media
Digitale distributie
Digitale downloads Onbetaalde downloads File sharing P2P software (Torrents) Newsgroups Betaalde downloads Download portals (o.a. ITunes, Beatport, Legaldownload) Aggregators (CD baby, Norma, The Orchid, Merlin)
ITunes Met een marktaandeel van 70% is ITunes veruit marktleider. Direct contact met ITunes is erg moeilijk. Je komt er alleen via distributeur of een aggregator.
• Mastereigenaar 0,71 (= 85%) • iTunes 0,25 (= 15%)
0,83 (= 100%) 19% BTW 0,16
• Totaal 0,99 (=119%)
iTunes draagt 8% auteursrechten af aan Stemra. Aggregators zoals Norma en Merlin nemen 15%.
Streaming on demand Youtube partnerprogramma Mastereigenaar: 0,07 euro per aangeklikte advertentie Auteursrechthebbende: 0,01 euro per gespeelde track Spotify Mastereigenaar: 0,002 euro is per speelbeurt in onbetaald account Auteursrechthebbende: 0,00015 euro per gespeelde track Bandcamp, MySpace, Last FM, etc. Geen betalingen
Auteurs-‐ en naburige rechten
Auteursrechten Voor het schrijven van teksten en melodieën. Uitvoeringsrecht (Buma) = radio, tv, live-‐optredens, achtergrondmuziek Mechanisch recht (Stemra) = geluidsdragers (fysieke cd’s), internet
Buma/Stemra Kost eenmalig 45 euro inschrijfgeld
Jaarlijks 62,50 euro contributie Wanneer heeft Buma zin? Als enkele van jouw composities live worden uitgevoerd en/of op de regionale of landelijke radio worden gedraaid. Wanneer heeft Stemra zin? Wanneer iemand anders jouw composities op plaat uitbrengt. Wat brengt het op? Nationale radio: 20 euro Nationale TV: 80 euro Regionale radio: 2 euro Regionale TV: 4 euro Te ontvangen auteursrechten Verkoopprijs tot € 6,85 € 0,64
Verkoopprijs van € 6,83 tot € 7,95 € 0,73
Verkoopprijs van € 7,96 tot € 9,10 € 0,82
Verkoopprijs van € 9,11 tot € 11,35 € 0,91
Verkoopprijs van € 11,36 tot € 13,65 € 1,00
Verkoopprijs van € 13,66 tot € 15,90 € 1,09
Verkoopprijs van € 15,91 tot € 18,15 € 1,18
Als de cd eigen werk bevat en je geen lid bent van Stemra, hoef je ook geen Stemra af te dragen. Je kunt wel gewoon lid zijn/blijven van Buma
Sampling Er is toestemming nodig van de eigenaar van de originele opname (platenmaatschappij of muzikant) en de auteursrechthebbende
Naburige rechten Alle muzikanten die op een plaat spelen hebben ook recht op naburige rechten. Deze worden uitgekeerd door stichting SENA Ongeveer 8 euro per keer op de radio, te verdelen over: -‐ 50% voor de producent (de financier) -‐ 50% voor alle muzikanten die op de plaat meespelen.
Hoe houden rechtenorganisaties het gebruik bij? -‐ ISRC (International Standard Recording Code) -‐ Het scannen van geluidsfiles (fingerprinting) -‐ Repertoirelijsten -‐ Wat je zelf opgeeft
Royalties Een royaltypercentage is in de meeste gevallen niet vast, maar loopt het op als de plaatverkoop een bepaald punt bereikt. Bijv. 6% over de eerste 10.000 exemplaren en 8% daarboven. Dit noem je een sliding scale. PPD Heel belangrijk is de manier waarop de royalties worden berekend, de verrekenbasis. Meest gebruikelijk is de Price Published to Dealer (PPD) = de bruto groothandelsprijs oftewel de prijs die de winkelier betaalt. Dit is ongeveer 60% van de winkelprijs ex BTW.
De muziekuitgeverij De muziekuitgever bemiddeld tussen componisten, artiesten en televisiebedrijven die liedjes zoeken of bieden. Ze ontvangen een flink deel van je auteursgeld. Er moeten dus goede redenen zijn om zo’n deal aan te gaan. Dit kunnen zijn: -‐ Een concreet voorstel (je song in een commercial, je song als nieuwe single van…, een co-‐write met een bekende artiest). -‐ Een voorschot (bedenk wel dat lenen bij een bank veel goedkoper is) Pas op met: -‐ Demodeal – hier zit een contract aan vast -‐ Platendeal – omvat vaak ook uitgave -‐ Voorschot – sigaar uit eigen doos -‐ Territorium – Benelux is groot genoeg
Verdeling Verdeling van de auteursrechten Zonder muziekuitgever Met een muziekuitgever Als er sprake is van een buitenlandse subuitgever
tekst50%
muziek50%
tekst34%
muziek33%
uitgever33%
Tekst25%
Muziek25%
Uitgever25%
Sub-uitg.25%
Verschillende contracten Het muziekuitgavecontract In dit contract draag je de exploitatie van je liedje(s) volledig over aan de uitgever. Dit kan ook voor een bepaalde periode. In het contract kun je overeenkomen dat een deel van de inkomsten van de uitgever alsnog naar de auteur gaat als een winstdeling. Dit heet een kickback. Als succesvolle artiest is het logischer om (meer) kickback te vragen. Dit kan natuurlijk ook weer opgebouwd worden als een sliding scale. De fondsovereenkomst In deze overeenkomst krijgt de auteur binnen de uitgeverij z’n eigen fonds. Dit fonds ontvangt het uitgeversdeel. De verdeling van de aandelen bepaald hoe de inkomsten verder worden verdeelt. Je kan zo ook andere bandleden mee laten tellen als ze een aandeel hebben in je fonds. Administratiedeal Bij deze deal heeft de auteur een zelfstandige muziekuitgeverij die is aangesloten bij Buma/Stemra. Deze uitgever maakt afspraken met een grote muziekuitgeverij (bijv. Sony, Universal, Talpa) over de administratie en eventuele andere diensten. Demodeal Via een demodeal proberen uitgevers jonge, talentvolle auteurs vroeg te binden door ze een deal aan te bieden. Ze krijgen een voorschot van een paar duizend euro om demo’s te kunnen maken. Daarvoor teken je een exclusief optiecontract. Bij het onderhandelen kun een kickback bedingen: teruggaaf van een deel van het uitgeverspercentage. Als je niet onderhandelt duurt een uitgavedeal net zo lang als het auteursrecht, dus tot 70 jaar na jouw dood. Het is echter heel gebruikelijk te bedingen dat jouw publishingdeal bijvoorbeeld 2 jaar duurt, met een optie op een langere periode als de uitgever voor jou een omzet van meer dan 10.000 euro heeft bewerkstelligd. De kleine lettertjes Het voorgedrukte contract die je als eerste wordt voorgelegd, is nogal in het voordeel van de uitgeverij. Het is heel normaal om hierover te onderhandelen. In het standaardcontract staat dat de uitgeverij het recht krijgt de songs te veranderen en er een andere tekst bij te laten maken. Als je hier de controle over wil houden, is het verstandig om de bijzin ‘na overleg met en toestemming van de auteur’ toe te voegen.
De platenmaatschappij
Verschillende typen contracten Licentiedeal De artiest betaald de opname en de platenmaatschappij neemt deze in ‘licentie’. De mastereigenaar krijgt een royalty, meestal tussen de 12 en 14 %. Artiestenovereenkomst De platenmaatschappij betaald de opname en verdient terug via de plaatverkoop. De artiest krijgt een royalty tussen 6 en 12 %. 360 graden deal De platenmaatschappij betaald alles en verdient terug via plaatverkoop, auteursrechten en optredens. Artiest en platenmaatschappij ‘delen’ de inkomsten. Deze deal kan je sluiten met een platenmaatschappij, managementkantoor, muziekuitgever of gewoon een suikeroom. Deze financier noemen we de producent. De essentie is dus dat de producent alles financiert en dat je de inkomsten deelt. De inkomsten komen uit: fysieke plaatverkoop, online verkoop, auteursrechten, naburige rechten, leenrecht, gage uit optredens, merchandise en sponsoring. Let op! Vaak proberen labels in een artiestencontract of een licentiedeal ook elementen van een 360 graden deal op te nemen:
• Een deel van de gage uit optredens (let op de looptijd!) • De muziekuitgaverechten (publishing) • Het producentendeel van de naburige rechten • Het producentendeel van het leenrecht • Inkomsten uit merchandising • Inkomsten uit sponsoring • Het beheer over de internet-‐domeinnaam
Inhoud platencontract
• Overdracht van rechten Je draagt het recht over om je muziek te exporteren.
• Royalty • Voorschot op die royalty’s • Productiebudget
Afspraak over de kosten van de productie van de plaat. • Promotiebudget
Duidelijke afspraak over wat de maatschappij voor de plaat gaat doen. • Looptijd
Wees realistisch over de looptijd van je contract. Als het opeens groot wordt, kan je nieuwe, betere afspraken maken.
• Territorium Wereldwijd, Benelux, etc.
Videoclips worden vaak gefinancierd op de kosten van je eigen royalty’s.
Optreden
Het live circuit Commerciële circuit – Discotheken, feestzalen, braderieën Gesubsidieerde circuit – Poppodia, festivals, theaters Gage Je gage wordt bepaald door je marktwaarde: de hoeveelheid mensen die je op de been kunt brengen en de toegangsprijs die ze bereid zijn te betalen, minus de kosten die nodig zijn om het optreden te laten plaatsvinden. Kaartverkoop: 100 x 5 euro = 500 euro Huiskosten (geluid, licht, opvang) = 300 euro -‐ Marktwaarde: = 200 euro (Evt. subsidie) = (200 euro +) Betaalde gage: = 400 euro Optreedcontract -‐ Naam, adres zaalhouder. -‐ Naam, adres vertegenwoordiger band. -‐ Datum optreden. -‐ Tijdsduur, aantal sets en aanvangstijd. -‐ Wijze van uitbetalen (loon, onkostenvergoeding, uitkoopsom). -‐ Wie zorgt voor de geluidsversterking en het licht. -‐ Verwijzing naar rider, stageplan en algemene voorwaarden. Algemene voorwaarden -‐ Wat er gebeurt als het optreden niet door kan gaan. -‐ Wat er gebeurt als er schade is aan de zaal of instrumenten. -‐ De toezegging dat de zaal de auteursrechten aan Buma betaald. -‐ Het recht op een merchandise stand. -‐ Zaalhouder moet zorgen voor veilige elektriciteit. Rider Tijden, formaat en capaciteit zaal, stagehands, elektriciteit, kleedkamer, catering, techniek, gastenlijst, formaten podium, eigen technicus ja/nee, PA-‐systeem, mengtafel zaal, effectapparatuur, monitorsysteem, monitormengtafel, microfoons, licht, stageplan. Verder is er nog een gageverklaring en een stageplan waarin je de plek van de instrumenten, monitoren en overige onderdelen op het podium laat zien.
Subsidieregeling Het Fonds Podiumkunsten heeft een subsidieregeling voor popzalen, het Nederlands Popmuziek Plan -‐ 45 zalen over het hele land -‐ Gages tussen 225 en 2.400 euro vallen binnen de regeling. -‐ Als de entreegelden lager uitvallen dan de kosten die gemaakt zijn, krijgt de zaal maximaal de helft van de totale lasten vergoed.
Hoe kom je aan optredens? Commerciële circuit (coverbands) Olievlek: begin lokaal, daarna regionaal, daarna landelijk. Netwerk bouwen van mensen die een goed woordje voor je kunnen doen. Stap voor stap: op het juiste moment de juiste stap zetten. Niets voor niets: optreden moet óf bekendheid opleveren óf geld.
De hulpmiddelen Het boekingskantoor Het boekingskantoor regelt optredens en doet al het papierwerk daaromheen. Ze brengen daarvoor tussen de 10-‐15% in rekening bij de zaal (niet de artiest!). De manager De manager is de zakelijke begeleider van de artiest. Hij of zij neemt al het regelwerk voor zijn rekening, variërend van het regelen van en onderhandelen over platencontracten, muziekuitgavedeals tot het innen van de gages na het optreden. Belangrijk: een goede manager is onafhankelijk! Vergoeding: Een salaris in loondienst of 10-‐20% van de omzet. De tourmanager doet ter plekke al het regelwerk rond een optreden. Is de plaatsvervanger van de manager en wordt betaald door het management. Geluidsman (betaald door de band) Monitormixer (betaald door de band) Lichtman (betaald door de band) Roadmanager sjouwt, sleept en stemt (betaald door de band)
Naar het buitenland
Wanneer heeft het zin? Als je een cd uit hebt die gedraaid wordt op nationale of grote regionale radiostations. Als je de tour kunt ondersteunen met enkele tv-‐optredens of een clip op de clipzenders. (Anders is het niet meer dan een leuke vakantie).
Muziekbeurzen Een goede eerste stap richting een buitenlandse platendeal en optredens is op spelen op de grote internationale muziekbeurzen: Eurosonic/Noorderslag (Groningen) Midem (Cannes) International Live Music Conference (Londen) Popkomm (Berlijn) South By Southwest (Austin, Texas) Winter Music Conference (Miami) Hoe kom je hier binnen? -‐ Een kaartje kopen. -‐ Als vrijwilliger klusjes doen. De rest van de tijd kan je hier vrij rond lopen. Subsidies internationalisering -‐ Music Xport (Muziek Centrum Nederland) -‐ Buma Cultuur Extra Export -‐ European Talent Exchange Program (ETEP, via Buma Cultuur) -‐ Prepare2Start (Ministerie van Economische Zaken) -‐ Regeling reiskosten buitenlandse voorstellingen (Fonds Podiumkunsten)
De weg naar succes
Een gemiddeld succesverhaal Jaar 1:
• repeteren • demo maken • meedoen aan bandwedstrijden (gage: 0 euro) • ervaring opdoen als voorprogramma (gage: ± 225 euro) • In eigen beheer een plaat opnemen. • licenseren aan een klein, onafhankelijk label.
2e jaar:
• Januari: optreden op Noorderslag • Voorjaar: een kleine clubtour (Nederlands Popmuziek Plan) (gages: 500-‐800
euro) • Augustus: optreden op Lowlands • Een bemoedigende plaatverkoop • Professionaliseren: gaan werken met een boeker, manager, chauffeur en roadies. • Aan het eind van het jaar: prof worden.
3e jaar:
• Clubtour (opnieuw Nederlands Popmuziek Plan) (gage: 800-‐1.500 euro) • Plaatverkoop leidt tot hitparadenotering • Compositiesubsidie van Fonds Podiumkunsten • Sponsordeal met een groot merk, commercial • Optreden op Pinkpop • We zijn beroemd! De verdiensten zijn net voldoende om van te kunnen leven,
maar de vooruitzichten zijn bemoedigend.
4e jaar: • Een nieuwe plaat bij een grote platenmaatschappij. • Een top tien hit; album bereikt goudstatus. • Onze gage loopt op tot 5.000 euro per concert en we gelden als een nationaal
bekende band. • Optreden in De Vrienden van Amstel Live en soortgelijke grootschalige
evenementen. • De subsidieregelingen zijn we ontgroeid. • De bandleden hebben een jaarsalaris van plm. 25.000 euro.
Fundraising De meeste kunstenaars zouden niet van hun kunst kunnen leven als ze geen geld kregen van de overheid of van goede gevers. In Nederland wordt het culturele leven ondersteund door:
• de overheid met subsidies • door privépersonen die geld gestort hebben in een fonds • door bedrijven in de vorm van sponsoring
Fundraising is het werven van werkkapitaal uit subsidies, fondsen en sponsoring. Dat werkkapitaal kan geld zijn maar ook ondersteuning in natura.
Subsidies Projectsubsidie Een eenmalige bijdrage voor één concreet (bijzonder) project met een duidelijke doelstelling en tijdsduur Structurele subsidie Een vaste bijdrage voor een bepaalde periode (vaak 4 jaar), al dan niet gekoppeld aan een productafspraak.
Landelijk • Fonds Podiumkunsten (professionals)
– Meerjarige activiteitensubsidies (o.a. Concertgebouworkest) – Projectsubsidies – Werkbeurzen en opdrachten composities – Programmeringsregeling podia en festivals (daarin verwerkt het
Nederlands Popmuziek Plan) – Regeling internationalisering
Beoordeling op basis van peer review
• TAX-‐videoclipfonds (professionals) Een door de rijksoverheid in het leven geroepen subsidieregeling voor clips waarin popmuzikanten samenwerken met beeldend kunstenaars. Bij het fonds kun je een bedrag tot 30.000 euro aanvragen. Voorwaarde is wel dat ook de artiest zelf of de platenmaatschappij in ‘een redelijke verhouding’ geld op tafel legt. Aanvragen worden op inhoud beoordeeld op criteria als ‘zowel beeld als muziek moeten bijzonder zijn’ en ‘beeld en muziek moeten elkaar versterken’. Ook wordt meegewogen of een act al enigszins naam heeft gemaakt. Artiesten die hun clip mede door het videoclipfonds hebben laten financieren zijn onder andere Tim Knol, Fedde le Grand, Brainpower, De Staat, Kyteman, Textures, Voicst, Anouk en Moke. Belangrijk is te weten dat pas met de productie mag worden begonnen als de subsidie is toegekend. Aanvraagformulieren zijn te downloaden van de site www.videoclipfonds.nl.
• Fonds Cultuurparticipatie (amateurs) Subsidieert organisaties die activiteiten voor amateurs en hun coaches organiseren. Nadruk op brede spreiding, aansluiting bij het reguliere onderwijs en coaching van aankomend toptalent.
Fondsen Fonds: organisatie met een groot kapitaal die goede doelen ondersteunt. Dat kunnen organisaties zijn, gezelschappen maar ook individuele kunstenaars. Nederland telt meer dan 800 fondsen met zeer uiteenlopende doelstellingen. Popmuzikanten, podia en poporganisaties hebben in het verleden nogal eens succes geboekt bij:
• VSB Fonds www.vsbfonds.nl • Fonds 1818 www.fonds1818.nl • de Joop van den Ende foundation www.vandenendefoundation.nl • het Prins Bernhard Cultuurfonds www.cultuurfonds.nl • Stichting DOEN (www.doen.nl) • SNS Reaal Fonds (www.snsreaalfonds.nl) • Buma Cultuur (www.bumacultuur.nl) • Sena Performers (www.sena.nl) • Norma (www.stichtingnorma.nl)
Sponsoring Sponsoring: eenmalige of regelmatige donatie door een bedrijf aan een sporter, een artiest of een evenement. In ruil voor medewerking aan publicitaire uitingen van de sponsor. Popartiesten zijn heel zichtbaar, zowel in de media als op het podium. Bovendien spreken ze een jonge doelgroep aan, mensen die nog niet zo vastgebakken zitten aan bepaalde producten. Dat maakt artiesten heel geschikt voor sponsoring. De meest voorkomende vorm in de popmuziek is de bijdrage aan evenementen: geen festival zonder sponsor. Met een festival kan de sponsor gemakkelijk afspraken maken over het aantal te plaatsen reclameborden en de ruimte voor het logo op de poster. Ook poppodia worden steeds vaker gesponsord. De meest gebruikelijke vorm van directe sponsoring van de artiest is het endorsement, waarbij een bekende muzikant gratis instrumenten of apparatuur krijgt van de fabrikant. Artiestsponsoring Veel bedrijven buiten de muzieksector zijn wat huiverig voor een rechtstreekse verbintenis met een artiest. Negatieve publiciteit voor de artiest kan de investering in één klap waardeloos maken of zelfs gevolgen hebben voor het image van het product. Niettemin komen dit soort deals steeds vaker voor, denk aan:
Het sponsorcontract Hierin leg je de verplichtingen over en weer vast:
• op welke plekken de sponsor zijn naam en logo mag laten zien • hoe en wanneer de sponsor jouw foto en naam mag gebruiken • of en wanneer je gratis optredens verzorgt • een sponsor altijd branche-‐exclusiviteit eisen, zodat je niet in één adem reclame
maakt voor de concurrent. • bij goederen in natura wordt ook vastgelegd of je ze mag houden of dat ze na
afloop van de deal weer moeten worden ingeleverd. Voor-‐ en nadelen Voordelen zijn: geld, publiciteit, motivatie en professionaliteit. Nadelen zijn: afhankelijkheid, extra werk, gebrek aan continuïteit, invloed op inhoud, negatieve houding media, je bent gebonden aan reclameregels.
Crowdfunding Een nieuwe vorm van sponsoring is crowdfunding: het proberen particulieren via internet te enthousiasmeren om geld in projecten te steken (b.v. Sellaband). www.sellaband.com is een doorlopende internationale talentenjacht, waarbij bands en artiesten hun muziek uploaden naar de site. Daar proberen ze consumenten over te halen 10 dollar of meer in hun muziek te investeren. Als het door de act zelf bepaalde target tussen de 10.000 en 100.000 dollar is behaald, mag deze onder professionele begeleiding de studio in om een plaat te maken en deze te promoten en verkopen. Sellaband ontvangt een commissie van 15 procent uit het vergaarde budget. Oorspronkelijk een Nederlands initiatief, inmiddels in Duitse handen.
Strategie
• STAP 1. Projectbeschrijving Zet eerst helder op papier wat er moet gaan gebeuren. Beantwoordt daarbij duidelijk de volgende vragen:
– wie – wat – waar – Wanneer – Hoe
• STAP 2. Projectbegroting Probeer eerst helder te krijgen wat het evenement of project gaat kosten. Dat hoeft geen exacte begroting te zijn maar een goede schatting. Dat kan ook, want veel kostenposten zijn doorgaans vergelijkbaar. Het dwingt je bovendien goed na te denken over de opzet van je project en dat is ook goed. Voor projectmanagement is het gebruikelijk 10 procent van de projectkosten te reserveren. Bij de meeste evenementen gaat men in de begroting ook uit van publieksinkomsten. Dat is natuurlijk natte vingerwerk. Een goede aanname is de gemiddelde bezettingsgraad op dezelfde of een soortgelijke locatie bij vergelijkbare voorstellingen.
• STAP 3. Subsidiënten, fondsen en sponsoren benaderen Als fondsaanvrager sta je sterker als je al een aantal subsidies toegezegd hebt gekregen. En bij een verzoek om sponsoring komt het goed over als je alle non-‐profit bronnen al hebt uitgeput. Hanteer daarom bij fundraising deze volgorde: 1. Subsidies 2. Fondsen 3. Sponsoring Let op: de laatste tijd zien subsidiënten graag dat je meteen ook al fondsen en sponsoren benadert. Tegelijkertijd benaderen is natuurlijk het mooiste maar vaak praktisch onmogelijk. Geef in elk geval meteen aan welke fondsen en sponsoren je gaat benaderen of waar je al contacten mee hebt. En laat er geen gras over groeien!
Belasting, boekhouding en rechtsvorm
Belasting
Inkomstenbelasting en premies volksverzekering Inkomstenbelasting betaal je over de winst. (alle inkomsten – alle kosten (excl. BTW) Hiervan mogen deze kortingen worden afgetrokken: Algemene heffingskorting: 2.033 Arbeidskorting: max. 1.611 Dus van je winst mag je 3500 euro aftrekken. Het bedrag dat overblijft heeft belastbaar inkomen Schijven
Als je in loondienst werkt.. Betaald de werkgever voor jou alvast inkomstenbelasting en premies volksverzekering. Dat heet loonbelasting. Daarnaast betaalt de werkgever ook nog premies voor enkele werknemersverzekeringen (ongevallen op het werk). Een werknemer kost naast het netto loonbedrag nog eens zo’n 80% aan loonbelasting en verzekeringspremies. Als je ergens optreedt.. -‐ Gaat de belastingdienst er vanuit dat je in loondienst speelt. -‐ Moet de organisator dus loonbelasting en premies werkgeversverzekeringen betalen over jouw gage Dit noemt men de Artiestenregeling. Deze regeling geldt voor alle optredens, behalve: -‐ Bruiloften en andere privé-‐feesten -‐ Optredens zonder contract
Je kan het bedrag waarover de organisator loonbelasting moet betalen, omlaag brengen door: -‐ Reis-‐ en verblijfskosten, maaltijden e.d. rechtstreeks door hem te laten betalen. (Bonnetjes meteen inleveren!) -‐ Op een gageverklaring onkosten op te voeren. Nadelen: -‐ Als je veel ‘voor onkosten’ optreedt moet je er aan het eind van het jaar alsnog inkomstenbelasting over betalen. -‐ Een gageverklaring invullen mag maar één keer per dag. -‐ Zodra de gage meer bedraagt dan 163 euro per keer moet je iets anders regelen. Gageverklaring Op de gageverklaring mag je maximaal 163 euro per bandlid per optreden als onkosten opvoeren. (KVR). Uitkoopsom Organisatoren hebben een hekel aan administratieve rompslomp. Muzikanten zijn bang aan het eind van het jaar nog belasting te moeten bijbetalen. Daarom werken professionals met een uitkoopsom: de organisator krijgt een rekening met een bedrag plus BTW. Daarmee is de kous af. Daarvoor bestaan 2 mogelijkheden: 1. Laten verlonen door iemand met een inhoudingsplichtigenverklaring. 2. Zelfstandig ondernemer worden en zelf factureren. Verlonen -‐ De boeker of boekhouder stuurt namens de band of artiest een factuur aan de organisator. -‐De boeker of boekhouder draagt de loonbelasting en premies volksverzekering af. -‐Muzikant krijgt aan het eind van het jaar een jaaropgave voor het invullen van zijn belastingformulier. Aangifte inkomstenbelasting Inkomsten als zelfstandig ondernemer verwerk je op het aangifteformulier Inkomstenbelasting als winst uit onderneming. Hierbij mag je zelf bepalen wat jouw bedrijfskosten zijn. Om dit te mogen doen moet je door de Belastingdienst erkend worden als zelfstandig ondernemer. Hiervoor moet je een Verklaring Arbeids Relatie (VAR) Winst Uit Onderneming (WUO) aanvragen. Een VAR WUO krijg je als je: -‐ Meer dan 1225 uur per jaar als muzikant werkt -‐ Investeringen doet -‐ Meerdere opdrachtgevers hebt -‐ Ondernemersrisico loopt
Artiestenregeling verlonen Inkomsten uit de artiestenregeling (dus uit loondienst) verwerk je niet als inkomen uit dienstbetrekking maar als resultaat uit overige werkzaamheden. Je mag dan een groot deel van je kosten aftrekken. Iemand die ‘gewoon’ in loondienst werkt, mag dat niet. Verlonen of zelfstandig ondernemerschap? Verlonen geeft recht op uitkering bij: -‐ werkloosheid (WW) -‐ ziekte (ziektewet) Zelfstandig ondernemerschap geeft recht op belastingvoordeel: -‐ zelfstandigenaftrek (max. 9.484 euro) -‐ startersaftrek (2.123 euro) -‐ investeringsaftrek (tot ¼ van het aanschafbedrag) De mogelijkheden voor kostenaftrek ontlopen elkaar niet veel.
Omzetbelasting (BTW) Iedereen die de handel drijft, betaalt belasting over de door hem toegevoegde waarde. Deze wordt berekend over de omzet en daarom ook wel omzetbelasting genoemd. De 3 tarieven BTW -‐ Vrijgesteld (componeren, lesgeven aan jongeren onder 21 jaar) -‐ 6% (eerste levensbehoeften) -‐ 19% (optreden, sessiewerk, lesgeven aan volwassenen, verhuur
geluidsapparatuur, geluidsdragers) Als je handel drijft, stuur je de klant een factuur met het overeengekomen bedrag plus de BTW. De omzetbelasting die je zelf hebt betaald mag je verrekenen. Bijvoorbeeld: Inkomsten excl. % BTW incl. Gage 1.000 6% 60 1.060 Uitgaven excl. % BTW incl. Huur PA 200 19 38 238 Af te dragen BTW: 60 – 38 = 22 euro Over gages ben je verplicht omzetbelasting in rekening te brengen. Over onkostenvergoeding niet. Als je eigen beheer cd’s verkoopt ben je BTW-‐plichtig. Dit is vaak ook gunstig, want dan kun je de BTW terug krijgen van de kosten die je hebt gemaakt.
Boekhouden -‐ Open een girorekening op naam van de band -‐ Vraag daarbij een giropas aan -‐ Betaal alles per giro -‐ Stort alles wat je aan cash ontvangt de volgende dag op de girorekening -‐ Bewaar alle bonnetjes op volgorde -‐ Geef de bonnetjes een nummer en schrijf dat bij de posten op de giroafrekening alternatieve optie Neem 2 schoenendozen (in-‐ en uitgaven) en bewaar ALLES (bonnetjes, rekeningen, bankafschriften) van je kosten. Hier kan een boekhouder wat mee. Boekhouden doe je in 4 stappen: 1. Kasboek 2. Afschrijvingen 3. Jaarrekening 4. Balans De totalen verwerk je in je aangifte inkomstenbelasting. Daarnaast is er nog de aangifte omzetbelasting (BTW). De cijfers daarvoor haal je uit je kasboek. Aangifte inkomstenbelasting Op je aangifte voor de inkomstenbelasting en premies volksverzekeringen, vul je bij de voor jou relevante inkomstencategorie in de totalen van: 1. de gezamenlijke jaarrekening en de balans van de band. (jouw aandeel daarin is het totaal gedeeld door het aantal bandleden) 2. Je individuele jaarrekening en balans
Aangifte omzetbelasting BTW betaal je apart per maand, kwartaal of jaar. Je krijgt daarvoor een apart aangifteformulier toegestuurd. Het is belangrijk dat je de BTW-‐aangifte op tijd doet. Te laat inleveren leidt tot meer administratieve verplichtingen en een boete
Rechtsvorm Iedere band is per definitie: Een maatschap oftewel een informele vereniging. -‐ Op papier is er niks geregeld. -‐ Ieder is tot zijn eigen deel aansprakelijk -‐ Hoef je niet in te schrijven bij de KvK Kamer van Koophandel (KvK) Inschrijven bij de KvK is verplicht als je handel gaat drijven, bijvoorbeeld door cd’s te verkopen. Optreden voor een onkostenvergoeding wordt niet gezien als handel drijven. Optreden in loondienst (laten verlonen) is geen handel drijven. Als je zelf een uitkoopsom in rekening brengt is dat wel handel drijven. Een cd uitbrengen is handel drijven.
Rechtsvormen -‐ Vennootschap onder firma (VOF): allemaal verantwoordelijk, democratisch, mag voluit winst maken. -‐ Commanditaire vennootschap: de uitvoerders aansprakelijk, democratisch, mag voluit winst maken -‐ Stichting (zelfstandige rechtspersoon): niet aansprakelijk, geen winst, bestuur de baas -‐ Vereniging: niet aansprakelijk, leden de baas -‐ Besloten vennootschap (BV): beperkt aansprakelijk, aandeelhouders de baas, aantrekkelijk voor het jezelf uitbetalen van hoge winsten. Vertrekkende bandleden -‐ Maatschap, firma, cv: bandlid moet worden uitgekocht. Als er tekorten zijn moet het bandlid zich uitkopen. -‐ Stichting, vereniging: bandlid heeft nergens recht op. -‐ BV: aandelen bandlid moeten worden gekocht. Opheffen band -‐ Maatschap, firma, cv: de baten worden gelijk verdeeld. Als er tekorten zijn moet iedereen een gelijk deel betalen. -‐ Stichting: de baten gaan naar een goed doel. Als er tekorten zijn is de stichting failliet. -‐ Vereniging: baten worden gelijk verdeeld onder de leden. Bij tekorten zijn is de vereniging failliet. -‐ BV: de baten worden verdeeld onder de aandeelhouders. Bij tekort is de BV failliet. Bandnaam Met inschrijving bij de KvK leg je ook je bandnaam vast. Je bandnaam wordt eigendom van de rechtsvorm. Om juridisch sterker te staan moet je de bandnaam ook vastleggen bij het Benelux Merkenbureau. Voor het vastleggen van je internet-‐domeinnaam .nl, .be of .eu heb je een KvK-‐inschrijving nodig. Voor .com niet