kumanda ve manevralar

Upload: goekhan-haykir

Post on 04-Apr-2018

257 views

Category:

Documents


2 download

TRANSCRIPT

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    1/119

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    2/119

    GENEL BAKI ENTERKONNEKTE SSTEM

    BARA SSTEMLER

    SSTEM TECHZATI ZERNDE ALIMALAR

    MANEVRALAR

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    3/119

    ENTERKONNEKTE SSTEM lkemiz snrlarn doudan batya,kuzeyden

    gneye kadar saran elektrikfikasyon adr.

    letim sistemi gerilim seviyesi 380 ve 154kVtur.

    Trafo merkezleri vastasyla 36 kVluk gerilimseviyesine indirgenir.(datm sistemi)

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    4/119

    TRKYEDE ENTERKONNEKTE SSTEMNGELM VE ULUSAL VE BLGESEL YK

    DAITIM MERKEZLERNN KURULUUTrkiyede yk datm merkezlerinin kuruluuenterkonnekte sisteminin kurulmasyla balar. ilkenterkonnekte sistem 1952 ylnda kurulmutur. 1952

    ylnda 60 MW Kurulu gcnde olan atalaz Santraltketimin azlndan dolay dk ykte almaktayd.Mevcut kapasiteden tam istifade edilemiyordu. stanbulunartan ihtiyacn ise 72 MW gcndeki Silahtaraa Santralkarlayamayaca iin atalazndaki fazla kapasiteden

    istifade etmek amacyla her iki santral, toplam uzunluu290 km olan 66 ve 154 kV EH ile birletirilerek paralelaltrlmaya baland. Her iki santraln paralelaltrlmasyla ortaya bir takm sorunlar kt. Bu sorunlaryle sralayabiliriz

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    5/119

    a) Mterilerin deien yk ve enerji taleplerininsantralar arasnda paylam,

    b) Arzalarda mterilerde meydana gelen inktasrelerinin uzamas,

    c) Sistemin gerilim ve frekansnn ayarlanmas,

    Bu sorunlarn zm santrallarn tek birmerkezden kontrol ve kumandasnnyaplmasn zorunlu hale getirdi.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    6/119

    Zamanla artan enerji ihtiyacn yksekmaliyeti kk gl yerel santralardan temin

    eden tketicilerin, enterkonnekte sistemebalanarak ucuz ve emniyetli enerjidenistifade etmek istemeleri zerine yenisantrallarn kurulmas ve bu santrallarn

    paralel altrlmalar gerekmitir. Bu nedenleatalaz ve Silahtaraa santrallarna yeniguruplar ilave edildi.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    7/119

    Saryar, Hirfanl, Tunbilek santralar kuruldu. Busantralarn ilavesi ile Kuzey Bat Anadolu ad verilenenterkonnekte sistem sratle geliti.1956 ylnda

    atalaz, Silahtaraa ve Tunbilek Santrallarnnparalel almaya balamalar zerine yk datmcgrevi mraniye trafo Merkezindeki iletmeteknisyenlerine verildi. Ancak iletmeteknisyenlerinin hem kendi grevlerini yapmalarhem de yk datmclk yapmas mmkn olmad.Mstakil bir iletmenin, yani yk datmmerkezinin kurulmasn zorunlu kld ve ilk defa 20Kasm 1956 da Adapazarnda Kuzey Bat Anadolu

    Yk Datm Merkezi kuruldu.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    8/119

    Kuzey Bat Anadolu enterkonnekte sistemdekigelimeye paralel olarak 1957 ylnda Soma-ASantralnn zmir Santral ile paralel almayabalamas ve 1958 ylnda Kemer Santralnn ilavesiile Bat Anadoluda yeni bir yk datm merkezininkurulmas gerektiinden, ayn yl zmirde Bat

    Anadolu Yk Datm Merkezi kuruldu.Zamanla Kuzey Bat Anadolu enterkonnekte

    sisteminde meydana gelen enerji ve g yetersizliiBat Anadolu sistemindeki fazla kapasitedenkarlamak iin 1963te her iki sistem Bursa-GbelEnerji letim Hatt ile birletirilmitir.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    9/119

    1959 ylnda Orta Anadolu, 1970 ylnda Karadeniz veukurova, 1974 ylnda Dou Anadolu Blgeleri Kuzey BatAnadolu-Bat Anadolu sistemleri balanmtr. Bunun sonucu

    olarak 1969 ylnda Hirfanl, 1971 ylnda Seyhan, 1972 ylndaSamsun ve 1974 ylnda da Keban Yk Datm Merkezlerikurulmutur.

    Bu merkezlerin koordinasyonu, enterkonnekte sistemdefrekans, gerilim ayar ve ekonomik yklenmenin gerekliliidncesinden hareketle bir merkezden sevk ve idaresininyaplmas Milli Yk Tevzi (Ulusal Yk Datm) dncesiniortaya karmtr. Bu grevin yaplmas 1985 ylna kadarKuzey Bat Anadolu Yk Datm Merkezince yrtlmtr.Ayn yl Ankarada (Glba) Ulusal Yk Datm Merkezikurularak faaliyete gemitir.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    10/119

    Gnmzde, Milli Yk Tevzi Merkezi, Ulusal Yk Datm Merkezi olarak, Blge YkTevzi Merkezleri ise Blgesel Yk Datm Merkezleri olarak grevlerine devam

    etmektedirler.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    11/119

    ENTERKONNEKTE SSTEM retim tesisleri

    alt Sahalar Trafo Merkezleri

    Kumanda Odalar

    Yk Tevzi Merkezleri

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    12/119

    RETM TESSLER Elektrik enerjisinin retildii tesislerdir.

    Elektrik enerjisi Termik, Hidroelektrik,Doalgaz, Jeotermal, Rzgar, Gneenerjisi, Nkleer v.b santraller tarafndanretilir.

    Bu tesislerde elektrik 10,6 kV, 15,8 kV vb.seviyelerde retilip g trafolar vastasyla154 ve 380 kVa ykseltilip enterkonnekte

    ebekeye balanlr.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    13/119

    RETM TESSLER

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    14/119

    ALT SAHALARIGenel olarak kesiciler, ayrclar, baralar, gve l transformatrleri, parafudurlar, hat

    tkac (Line-Trap) ve yardmc tehizatlarn birarada bulunduu, elektrik enerjisinin koruma,kumanda ve lme ilemlerinin yaplaraktopland ve datld ak havada bulunan

    tesislere alt sahas (Ak alt) denir. Ayntehizatlar kapal bir ortamda bulunuyorsaburalara alt Salonu (Kapal alt) denir.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    15/119

    ALT SAHALARI

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    16/119

    letmelerde Kumanda Blm

    Kumanda odas Rle odasAk odas Dizel odas

    Klima odas

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    17/119

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    18/119

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    19/119

    TRAFO MERKEZLER Elektrik enerjisi santrallerde retildikten sonra

    aboneler ulaana kadar deiik ilemlerdengeer.

    ehir ve kasabalarn giriinde YG drlerekorta gerilim haline getirilir. Son olarak da OGdatm trafolar yardmyla alak gerilimeevrilir.

    te bu ilemler yerine getirilirken deiikbyklkte ve zellikle trafolar kullanlabilir.Bu trafolar ve yardmc elemanlarn yerletiiyerlere trafo merkezleri denir.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    20/119

    TRAFO MERKEZLER

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    21/119

    KUMANDA ODALARI

    Muhabere sistemleri vastasyla( kuranportr,pax,telefon,fax) yk tevzi vedier birimlerle haberlemenin salanmas,

    154 ve 380 kV hatlarda manevralarnyaplmas,

    Senkronoskop cihaz vastasyla paralele girme

    artlarnn salanmas,

    gibi ilemler gerekletirilir.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    22/119

    Kumanda Odasnda Bulunanlar Manevra emas: alt sahas ve salonundaki

    devrelerin balantlarn, numaralandrma veisimlendirme ile gsteren diyagramlardr. letme

    teknisyenlerine doru ve daha hzl manevra yapmaimkn salar. Manevra emasnn ilendii renk, o tehizatn gerilim

    deerini ifade eder. 380 kV Kahverengi 154 kV Krmz 34,5 kV Yeil (Baz yerlerde mavi) 10,5 kV Sar (Baz yerlerde mavi)

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    23/119

    Kumanda Butonlar veAnahtarlar

    Kesici ve ayrclara uzaktan ama-kapama kumandas vermeye ve

    pozisyon bildirmeye yarayan sinyallambal anahtarlardr.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    24/119

    Arza Sinyali Lamba Blm:Arza annda alanrlelerle, elverisiz alma artlarna maruz kalan tehizattespit etmeye yarayan sinyal lamba blm ile lamba test,

    sinyal silme ve sesli sinyal (alarm) susturma butonlardr. Sesli Sinyal:Arzalarda iletme teknisyenini ikaz eden zil,

    korna ve sirenlerdir. l Aletleri:Tehizatn istenilen snrlar iinde alp

    almadn kontrol etmeye yarayan (ampermetre,voltmetre, wattmetre, VAR metre, frekans metre, hz-devir,ayar kanad akl, kelebek vana pozisyon akl, buharbasnc, seviye gstergeleri vb.) cihazlardr. Ayrcaampermetre ve voltmetre komtatr anahtarlardr.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    25/119

    Senkronoskop Cihaz

    Birbirinden bamsz olarak alan iki ayrebekeyi veya niteyi paralele alabilmek ya

    da ayn ring oluturmak iin gerekli artlarnmevcut olup olmadn grmemizi salayanvoltmetreler, frekans metreler vesenkronoskop cihaz ile bu panoyu servise

    almamz salayan senkronoskop anahtardr.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    26/119

    YK TEVZ MERKEZLER

    Arz ve talebe gre elektrik retimini veiletimini emniyetli ve ekonomik bir

    ekilde salamak Sistem gerilim ve frekansnn belirli

    snrlar ierisinde tutulmasnn salamak

    Sorumluluk blgesindeki sistemdemanevralarn koordinasyonunun veyaptrlmasn salamak.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    27/119

    ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR

    Ulusal Yk Datm Merkezi(UYDM)-(MYTM)

    TEA bnyesinde yer alan ve elektrikenerjisi arz ve talebin gerek zamanlolarak dengelenmesinden sorumlu

    birimdir.Blgesel yk datm merkezleriarasndaki koordinasyonu salar

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    28/119

    ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR

    Blgesel Yk Datm Merkezi(BYDM)-(BYTM)

    letim sisteminin belli bir blgesine aitretim iletim ve tketim faaliyetleriniizleyen,iletme manevralarnn

    koordinasyonunu ve kumandasnyrten kontrol merkezidir.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    29/119

    ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR

    Salnm

    Enterkonnekte sistemde bir hattnamas veya bir grubun servistenkmasyla reglatrlerin kararl alma

    haline gelmedii ilk anda gcn kararszbir ekilde santrallar arasnda taksimi vesrekli deiimidir

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    30/119

    ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR

    Ekip efi veya Sorumlusu

    Gerekli gvenlik nlemlerini alarakveya aldrarak tehizat zerindeyaplacak almalar yrten kiidir.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    31/119

    ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR

    Kumanda Odas Operatr

    Baz santrallarda bulunan ve iletmeartlarn gz nnde tutarak ilgilitalimatlara ve yk datmclarn

    isteklerine uygun manevra yapan kiidir.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    32/119

    ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR

    Kumanda Odas Mesul Operatr

    Baz santrallarda bulunan ve kumandaksmndan da birinci derece sorumluolup, kumanda odas operatrlk

    grevini yapan kiidir.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    33/119

    ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR

    Santral Vardiya Amiri

    Baz santrallarn iletme talimatlarnave yk datm merkezi tarafndanverilen retim programlarna grealtrlmasn yneten kiidir.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    34/119

    ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR

    Santral letme Mhendisi

    Bir santralin iletme talimatlarna greiletme faaliyetlerini yneten kiidir.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    35/119

    ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR

    Emniyet Grevlisi

    Techizat zerinde yaplacak bir almadannce gerekli gvenlik nlemlerini alan veyaaldrtan,almann bitiminde de bu tedbirlerinkaldrlmasn salayan veya isteyen vezerinde alma yaplan tehizatn servisealnabileceini BYDMye bildiren sorumlukiidir.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    36/119

    ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR

    Bara

    Ayn gerilim ve frekanstaki elektrikenerjisinin topland ve datld biriletkendir.Techizatn kendi kesicisi ile

    bal olduu baraya Ana Bara,transferkesicisi veya ayrcs ile bal olduubaraya ise Transfer Bara ad verilir.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    37/119

    ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR

    Enerji letim Hatt

    Enerji tamaya yarayan ve zerindeizolesi bulunmayan havai iletkenlerdenoluan tesistir.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    38/119

    ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR

    Yksek Gerilim Yer alt Kablosu

    Enerji iletmeye yarayan izoleli veyeraltnda kullanlabilen kablolardr.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    39/119

    ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR

    G Transformatr

    Elektrik enerjisinin gcn vefrekansn deitirmeden gerilim veakm seviyesini belli oran dahilinde

    deitiren cihazdr.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    40/119

    ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR

    Fider

    Bir merkez barasndan bir mteri yada mteriler grubuna enerji tamayayarayan hat veya kablonun bal olduu

    tehizattr.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    41/119

    ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR

    Sistemimizde genel olarak ilk rakamlartehizat gerilim deerini,son rakamlar

    ise kesici ve ayrclarn yer ve grevinibelirtir.

    Bu numaralara gre bir kesicinin ya da

    ayrcnn ne grev yaptn ve neredebulunduu anlalm olur.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    42/119

    ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR

    Gerilimlere gre ilk rakamlar380 kVluk kesici/ayrcnn ilk rakam...9

    154 kVluk kesici/ayrcnn ilk rakam...566 kVluk kesici/ayrcnn ilk rakam........433 kVluk kesici/ayrcnn ilk rakam.315-10,5 kVluk kesici/ayrcnn ilk rakam2

    6,3 kVluk kesici/ayrcnn ilk rakam1

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    43/119

    ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR

    Son rakamlara gre ayrc ve kesicilerinkullanm yerleri

    Son rakam TEKsay ile bitenlerAYIRICI

    Son rakam FTsay ile bitenler KESC

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    44/119

    ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR

    Son rakam 0 olanlar toprak ayrcsSon rakam 1 olanlar hat ayrcs

    Son rakam 2 olanlar hat kesicisiSon rakam 3 olanlar bara ayrcsSon rakam 4 olanlar bara blmleyici

    kesiciSon rakam 5 olanlar trafo,nite,transfer

    fiderinin ana bara tarafndaki ayrc

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    45/119

    ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR

    Son rakam 6 olanlar trafo,nite,transfer vekuplaj kesicisi

    Son rakam 7 olanlar trafo fiderinin trafotarafndaki ayrcs,transfer fiderinin transferbara tarafndaki ayrcs,nite fiderinin trafotarafndaki ayrcs

    Son rakam 9 olan by-passayrcs,trafo,nite ve hat fider kesicisine aittransfer ayrcs

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    46/119

    ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR

    Primer Frekans Kontrol: Sistemfrekansnn dmesine veya

    ykselmesine tepki olarak nite aktifg knn hz regltr ile otomatikartrlmas veya drlmesi yoluyla

    sistem frekansnn dzeltilmesidir.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    47/119

    ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR

    Sekonder Frekans Kontrol: Sistemfrekansnn dmesine veya

    ykselmesine tepki olarak nite aktifg knn UYDMden gnderilen birsinyal ile otomatik arttrlmas veya

    drlmesidir.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    48/119

    ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR

    Reaktr:Bal bulunduu hat, trafoveya baradan reaktif g eken

    (tketen) ve gerilim drmek iinkullanlan bobindir.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    49/119

    ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR

    nt Kapasitr: Reaktif g reten,sisteme paralel bal kondansatr

    gurubudur.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    50/119

    ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR

    Seri Kapasitr:Uzun E..H na seriolarak balanan ve hattn empedansn

    kltmek iin kullanlan kondansatrgurubudur.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    51/119

    ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR Hat Tkac (Line trap) :Ayarland frekans

    bandna kar byk empedans gstererekiaretin bara tarafna gemesini engelleyen

    (hat tarafna ynlendirilmesini salayan)paralel rezonans devresidir. Santraller vetrafo merkezlerdeki kuranportr cihazylailetiim salanr.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    52/119

    KLTLEMELER

    Elektriksel cihazlarn yanl manevrayakar korunmasn ve ayn zamanda bu

    cihazlar kullanan grevlilerin i kazasnauramasn engellemek amacyla yaplr. Kilitlemeler 2 blmde incelenir:

    Ayrc-Ayrc arasndaki kilitlemeKesici-Ayrc arasndaki kilitleme

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    53/119

    KLTLEMELER A)Ayrc le Ayrc Arasndaki Kilitleme:

    Bu kilitlemede ama, bir ayrc kapal iken dierininkapatlmasn nlemektir. Bu kilitlemelerin ortak bir

    yan vardr. Bunlarn birincisi hat zerinde alacakhatlarn statik elektrik yklerinden korunmalarnsalamak zere topraklanm hat zerine yanllklagerilim tatbik edilmesini nlemek, ikincisi isegerilimli bir hat zerinde toprak ayrcsnn

    kapatlmamasn ve bu yzden ok byk arzalarnmeydana gelmemesini salamaktr.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    54/119

    KLTLEMELER

    a) Toprak Ayrcs le Hat AyrcArasndaki Kilitleme:Kilitlemeyi salayanmadeni diskler ve bu diskler zerindeki bir

    paradr. Diskler ayrclarn iletmemekanizmalarnn hareketli kollar zerinekaynakla skca balanmtr ve onlarlaberaber hareket etmektedir.

    Bu kilitleme dzeninde ayrclardan birikapal iken dierini kapatmak mmkndeildir.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    55/119

    KLTLEMELER

    b) Toprak Ayrcs le By-PassAyrc Veya Transfer Ayrc

    Arasnda Kilitleme: By pass veTransfer ayrcsn ap-kapatrken,toprak ayrcsnn kapanmasn

    nleyen bir kilitleme mekanizmasdr.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    56/119

    KLTLEMELERB) Kesici ile ayrc arasndaki kilitleme:

    Bir kesici kapal iken devresindeki ayrcnn yanl

    bir manevra sonucu almas ayrcnn tahripolmasna; daha nemlisi bu ilemi yapan grevliningeici krlklere, deri yanklar gibi yaralanmalarauramasna veya en kts hayatna kaybetmesineneden olabilir. Bu istenmeyen olaylar nlemek iinkesici ve ayrclar arasnda kilitlemeler dzenlenir.Bunlar eittir;

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    57/119

    KLTLEMELERa) Mekaniki Kilitleme: Bu kilitlemede ayrciletme mekanizmasnn hareketlerini kstlayan birkilit ve bu kilidi amaya yarayan bir anahtar

    kullanlmaktadr. Anahtar fider serviste iken kesicizerinde kalr, yanllkla alnacak olursa kesiciotomatik olarak ama kumandas alr ve aar.Servise alma manevras sonunda kesici kilidinesokulan anahtar dndrlmezse kesici uzaktan

    elektriki kumanda alamaz. Her kesicinin yalnz biranahtar vardr. Bu anahtar dier kesicilerin kilidineuymad gibi kendi fideri zerinde olmayanayrclarn kilidinide aamaz.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    58/119

    KLTLEMELER

    b) Elektriki Kilitleme: Kesici hareketlikolu zerindeki yardmc kontaktr.

    Ayrclarn almas veya kapatlmaskesici kapal iken mmkn deildir.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    59/119

    KLTLEMELER c) MekanikiElektriki Kilitleme: Her ayrc

    kumanda dolabnda birer elektromknats vardr.Ayrclar bu kilitlemede yalnz yakndan mekaniki olarakkumanda edilir.

    Bu kilitlemenin prensibi; kilit zme butonununkumanda ettii elektromknats ancak kesici ak iseenerjilenip ayrc iletme mekanizmasn serbest brakr.Aksi halde kesici kapal iken kilit zme butonu na nekadar baslrsa elektro mknats enerjilemediinden

    ayrclar hareket ettirmek mmkn olmayacaktr.Kesici iletme mekanizmasndaki yardmc kontak kesiciak ise doru akm elektromknatsa ulamasnamsaade eder, kesici kapal ise doru akm devresinitamamlayamaz.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    60/119

    KULLANIM YERE GRE

    SMLENDRLMES

    G (Yk) Ayrcs:Ksa devre kesmegc olmayan ve normal ykl devreleri

    ap kapayan cihazdr

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    61/119

    KULLANIM YERE GRE

    SMLENDRLMES

    Hat Ayrcs:EH ve EDHn veya yeralt kablosunu besleyen kesicinin hat

    tarafnda bulunan ayrcsdr.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    62/119

    KULLANIM YERE GRE

    SMLENDRLMES

    Bara Ayrcs:EH ve EDHn veyayeralt kablosunu besleyen kesicinin

    bara tarafnda bulunan ayrcsdr.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    63/119

    KULLANIM YERE GRE

    SMLENDRLMES

    Topraklama Ayrcs: Gerilimsizduruma getirilmi elektrik devrelerini

    toprakla irtibatlamak iin kullanlancihazdr.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    64/119

    KULLANIM YERE GRE

    SMLENDRLMES

    By-Pass Ayrcs:Tek baral sistemde,ait olduu kesici yk altnda (kapal)

    iken alp kapanabilen bir ayrcdr.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    65/119

    KULLANIM YERE GRE

    SMLENDRLMES

    Transfer Ayrcs:Transfer baralsistemde, transfer kesicisini baralara

    veya dier fiderleri transfer barayabalayan ayrcdr.

    KULLANIM YERE GRE

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    66/119

    KULLANIM YERE GRE

    SMLENDRLMES

    Bara Blmleyici Ayrc: Bir barayiki ksma ayrmak veya birletirmek iin

    kullanlan ayrcdr.

    KULLANIM YERE GRE

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    67/119

    KULLANIM YERE GRE

    SMLENDRLMES

    Transfer Kesici:Bir tehizatn kendikesicisinin yerine geebilen ve ana

    baray transfer baraya balamaktakullanlan kesicidir.

    KULLANIM YERE GRE

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    68/119

    KULLANIM YERE GRE

    SMLENDRLMES

    Kublaj (Bara Balayc) Kesici: iftana baral sistemlerde iki ana baray

    birbirine balayan kesicidir.

    KULLANIM YERE GRE

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    69/119

    KULLANIM YERE GRESMLENDRLMES

    Bara Blmleyici Kesici:Bir baray ikiksma ayrmak veya birletirmek iin

    kullanlan kesicidir.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    70/119

    BARA SSTEMLER

    a) Tek Baral Sistem ve Manevrazellikleri:Tek baral sistemdetransformatr ve hatlar; kesici ve ayrclarzerinden ayn baraya baldr.Tek baral sitemde, herhangi bir ksmdabakm ya da arza almas olduunda enerji

    kesintisi olmas dezavantajdr. Tesis maliyetiynnden ucuz ve iletme kolayl iseavantajdr.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    71/119

    BARA SSTEMLER

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    72/119

    BARA SSTEMLER

    Tek Baral SistemdeKapama Manevras:

    1) 3110 nolu topraklamaayrcs alr,2) 3111 nolu hat, 3113 nolu

    bara ayrclar kapatlr,

    3) 3112 nolu fider kesicisikapatlr,

    4) Talimatlara gre kartlama

    yaplr.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    73/119

    BARA SSTEMLER Tek Baral Sisteminde

    Ama Manevras:1) 3112 nolu fider kesicisi alr

    (her fazda tam amaolduu kontrol edilir).2) 3111 nolu hat ayrcs ile 3113

    nolu bara ayrcs alr3) 3110 nolu topraklama ayrcs

    hatta gerilimimin sfr olduugrlerek kapatlr,

    4) Talimatlara gre kartlamayaplr

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    74/119

    BARA SSTEMLER b) Tek Baral By-pass Sistemi ve Manevrann

    zellikleri:Tek baral sistemde mmkn olduunca enerji kesintisiistenmeyen fiderlerin kesicisinin paraleline bara ile hatarasna bir ayrc ilave edilir. Bu ayrcya BY-PASS ayrcsdenir.By-pass ayrcs sadece paralelinde bulunan kesicizerindeki almalarda kullanlr.Enerjinin srekliliini korumasz olarak salar. Normalbesleme durumunda bypass ayrcs hep ak durumdadr.Kesicide bakm ve arza almas olduunda kesicisizerinden beslenirken by-pass kapatlr. By- passnalabilmesi iin paralelindeki kesicinin kapal olmasgerekir. By-pass ayrcs yk altnda alamaz-kapatlamaz.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    75/119

    BARA SSTEMLER rnek:ekildeki fider 3112 nolu kesici

    zerinden enerjili durumdadr, 3112nolu fider kesicisinde bakmyaplabilmesi iin gerekli olanmanevrada ilem sras aadaki gibidir.1) 3119 nolu by-pass ayrcs kapatlr.2) 3112 nolu fider kesicisi alr.3) 3111 nolu hat ayrcs, 3113 nolubara ayrcs alr, kumanda odas vealt tesisinde gerekli yerlere emniyet

    kartlar aslr4) Talimatlara gre kartlama yaplr.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    76/119

    BARA SSTEMLER

    Kesicide alma bittiinde;1) 3111 nolu hat ayrcskapatlr, kartlar alnr.

    2) 3113 nolu bara ayrcskapatlr, kartlar alnr.3) 3112 nolu fider kesicisikapatlr, kartlar alnr.

    4) 3119 nolu by-passayrcs alr.5) Talimatlara gre kartlamayaplr.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    77/119

    BARA SSTEMLER

    c) Tek Ana Bara + Transfer BaralSistem ve Manevra zellikleri:

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    78/119

    BARA SSTEMLER Transfer baral sitemde iki bara mevcuttur. Bu

    baralardan, bara giri ve hat kesicilerinin ayrclarzerinden bal bulunduu baraya Ana Bara, hat

    ve trafolarn bir ayrc ile bal olduu barayaTransfer Bara denir.Normal iletme artlarnda ana bara enerjili,transfer bara enerjisizdir. Ana bara ile transferbara arasndaki kesiciye Transfer Kesici denir.Transfer kesici transfer ayrclar ile barasistemindeki arzal veya bakm yaplacak kesiciyerine geirilerek enerjinin sreklilii salanr.

    Yerine getii kesicinin korumalarn da zerine

    alr

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    79/119

    BARA SSTEMLER

    rnek:Fider 2yi transfere almamanevras

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    80/119

    BARA SSTEMLER 1) 5429 ile 5419 nolu transfer ayrclarnn ak

    olduu kontrol edilir. 2) 5435- 5437 ve5449 nolu transfer ayrclar

    kapatlr. 3) Korumalarn transfere aktarld kontrol edilir. 4) 5436 nolu transfer kesici kapatlr. 5) 5442 nolu fider kesicisi alr, kartlanr.

    6) 5441 -5443 nolu hat ve bara ayrclar alr,kartlanr 7) Talimatlara gre kartlama yaplr.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    81/119

    BARA SSTEMLER

    Transferden beslenen fider 2yi normaliletme artlar haline getirilmesi

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    82/119

    BARA SSTEMLER

    1) 5441 nolu hat ve 5443 nolu baraayrclar kapatlr, kartlar alnr.

    2) 5442 nolu fider kesicisi kapatlr,kartlar alnr. 3) 5436 transfer kesicisi alr.

    4) 5435 5437 ve 5449 nolu transferayrclar alr.(ekil 7) 5) Talimatlara gre kartlama yaplr

    SS

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    83/119

    BARA SSTEMLER

    rnek:: 5426 nolu trafo fiderkesicisinin bakm iin transfere alma

    manevras.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    84/119

    BARA SSTEMLER

    1) 5419 -5449 nolu transfer ayrclarnn akolduu kontrol edilir..

    2) 5435 -5437 ve 5429 nolu transfer ayrclarkapatlr

    3) Korumalarn transfere getii kontrol edilir. 4) 5436 nolu transfer kesici kapatlr.

    5) 5426 nolu trafo k kesicisi alr,kartlanr. 6) 5425 -5427 nolu ayrclar alr, kartlanr.

    BARA SSTEMLER

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    85/119

    BARA SSTEMLER

    Trafo fider kesicisinin normal iletmeartlar haline getirilmesi

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    86/119

    BARA SSTEMLER

    1) 54275425 nolu ayrclar kapatlr,kartlar alnr.

    2) 5426 nolu trafo k kesicisi kapatlr,kartlar alnr.

    3) 5436 nolu transfer kesici alr. 4) 542954375435-nolu transfer

    ayrclar alr.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    87/119

    BARA SSTEMLER d) ift Ana Baral Sistem ve Manevra zellikleri:

    ift ana baral sistemde iki ana bara mevcut olup herikisi de enerjilidir. ki bara arasnda Kublaj (balant)kesicivardr. Kublaj kesici kapatldnda iki ana baray

    birletirerek paralel almalarn salar. Aldnda ikiana baray ayrarak bamsz altrr.

    BARA SSTEMLER

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    88/119

    BARA SSTEMLER

    rnek:Aadaki manevra emasnda trafo 1 ve trafo 2farkl baralar zerinden bamsz almaktadr. Trafolarnparalel altrlmas iin yaplan manevra (fiderlerin enerjisinikesmeden

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    89/119

    BARA SSTEMLER

    1) Trafolarn paralel alma artlar kontroledilir. artlar uygun ise

    2) 3633 -3635 nolu kublaj ayrclar kapatlr. 3) 3636 nolu kublaj kesicisi paralellik artlar

    (senkronoskop, gerilim, frekansmetre kontroledilir) salandktan sonra kapatlr. Trafolar

    kublaj kesicisi zerinden paralel almaktadr

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    90/119

    BARA SSTEMLER rnek:ekildeki manevra emasnda

    Generatr 1 ve Generatr 2 farklbaralar zerinden bamszalmaktadr. Bara-1i enerjisizduruma getirmek iin yaplanmanevra. (Enerjisini kesmeden)

    1) Generatrlerin paralel alma artlarkontrol edilir, artlar uygun ise, 2) 3633 ve 3635 nolu kublaj ayrclar

    kapatlr. 3) 3636 nolu kublaj kesicisi kapatlr.

    Generatrler paralel almaya balamtr.

    4) 35133423 nolu ayrclar kapatlr. 5) 34253515 ayrclar alr. 6) 3636 nolu kublaj kesici alarak; bara1

    enerjisiz duruma gelir. 7) 36353633 ayrclar alr

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    91/119

    BARA SSTEMLER rnek:Generatr 1 ve Generatr 2,

    Bara 2 zerinden almaktadr.Generatr 1, Bara 1 zerindenFider 1i, Generatr 2 bara 2zerinden fider2 ve fider3bamsz olarak besleyecektir.

    Yaplmas gereken manevra.(Enerji kesintisiz)

    1) 36333635 nolu ayrclar kapatlr. 2) 3636 nolu kesici kapatlr. 3) 35153425 nolu ayrclar kapatlr. 4) 34233513 nolu ayrclar alr. 5) 3636 nolu kesici alr. 6) 36333635 nolu ayrclar alr

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    92/119

    BARA SSTEMLER rnek:ekildeki manevra

    emasnda fider 3 bara 2zerinden beslenmektedir.Fider 3 kesicisinde (3862)

    bakm yaplacaktr.Yaplmas gerekli manevra;

    1) 3862 nolu fider kesici alr.Her 3 fazda tam ama olduu

    kontrol edilir, kartlanr. 2) 3861 ve 3865 nolu ayrclaralr, kartlanr.

    3) 3863 nolu ayrcnn akolduu grlr

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    93/119

    BARA SSTEMLER Aadaki manevra emasnda

    Fider 3 kesicisinde (3862) bakmalmas sona ermitir. Fider 3,

    Bara 2 zerinden beslenecektir.alma bittikten sonra yaplacakmanevra;

    1) 3861 ve 3865 nolu ayrclar

    kapatlr, kartlar alnr, 2) 3862 kapatlr, kart alnr, 3) 3863 ak kalr kart alnr

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    94/119

    BARA SSTEMLER e) ift Ana Bara+Transfer Bara Sistemi ve

    Manevra zellikleri:

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    95/119

    BARA SSTEMLER Bu bara sistemi ift ana baral sistem ile transfer baral

    sistemin birletirilmesinden oluturulmutur.ki ana bara ile transfer bara arasnda ise transfer kesici

    bulunur. Bu bara sisteminin bulunduu baz merkezlerdekublaj kesici ayn zamanda transfer kesicisi olarak dakullanlmtr.Kublaj kesicisi, bara aktarma ve ana baralar birletirme veayrma ilemlerini kesintisiz yaplabilmesine olanak salar.

    Transfer kesicisi, bara sisteminden herhangi bir kesicideveya bara ayrclarndan birinde arza ya da bakm almasolduunda enerjinin kesintisiz ve korumal olaraksrekliliini salar.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    96/119

    BARA SSTEMLER rnek:Fider 1in transferden

    beslenmesi. 1) Dier transfer ayrclarnn ak

    olduu kontrol edilir.

    2) 923392379219 nolu transferayrclar kapatlr. 3) Korumalarn transfere aktarld

    kontrol edilir. 4) 9236 nolu transfer kesici kapatlr.

    5) 9212 nolu hat kesici alr, kartlanr. 6) 9211 nolu hat ayrcs ve 9213 nolubara ayrcs alr, kartlanr.

    7) 9215 nolu bara ayrcs da akolduu grlerek kartlanr

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    97/119

    BARA SSTEMLER rnek: Fider 1 normal

    iletme artlar halinegetirilmesi.

    1) 92139211 nolu ayrclarkapatlr, kartlar alnr.

    2) 9212 nolu kesici kapatlr,kartlar alnr.

    3) 9236 nolu transfer kesici alr. 4) 923392379219 ayrclar

    alr. 5) 9215 nolu ayrcnn ak

    olduu grlr, kartlar alnr,normale iletme artlar halinegetirilmi olur

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    98/119

    BARA SSTEMLER rnek:Fider 2ye ait 9243 nolu ayrcda

    bakm almas durumunda yaplacakmanevra.

    1) 92639265 nolu kublaj ayrclar kapatlr. 2) G transformatrlerinin paralel alma

    artlar kontrol edilirek, (senkronoskop, gerilim,frekansmetre kontrol edilir) 9266 nolu kublaj

    kesicisi kapatlr. 3) 92259215 nolu ayrclar kapatlr. 4) 92139223 nolu ayrclar alr, kartlanr. 5) 9266 nolu kublaj kesicisi alr, kartlanr. 6) 92659263 nolu ayrclar ayrclar alr

    kartlanr. 7) Bara1 e bal ayrclarn hepsi ak olarak

    kartlanr.

    8) 923592379249 nolu transfer ayrclarkapatlr. 9) 9236 nolu transfer kesici kapatlr. 10) 9242 fider kesicisi alr, kartlanr. 11) 92419245 nolu ayrclar alr, kartlanr

    Tesislerin Durumu le lgili

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    99/119

    Tesislerin Durumu le lgiliTanmlar

    Serviste Olan Tehizat:Bir tehizatn amacna uygun almadurumunda olmasdr.

    Servis D Tehizat: eitli nedenlerle (bakm, tamir, yedek, arzavb.) iletme d braklan tehizattr.

    Emre Amade Tehizat: Servise (devreye) girmeye hazr durumdabulunan tehizattr.

    Emre Amade Olmayan Tehizat:Arza, bakm, onarm ve kontrol gibinedenlerle servis d bulunan ve ihtiya annda servise alnamayantehizattr.

    Bota Gerilim Altnda Tehizat: zerinden enerji ekilmeyen, fakatbir taraftan gerilim tatbik edilmi tehizattr.

    Topraklanm Tehizat: Gerilimsiz duruma getirildikten sonra topraklairtibatlandrlm tehizattr.

    Yedek Tehizat:Serviste olan bir tehizatn yerine almak zere servisd bekletilen tehizattr.

    Tesislerin Durumu le lgili

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    100/119

    Tesislerin Durumu le lgiliTanmlar

    Transfere Alnm Tehizat:Ana baradaki veya balant tesisatndaki uygun olmayan birdurum nedeniyle transfer bara zerinden irtibatlandrlm tehizattr.

    Gei Hakk:Her iki ucundan gerilim altna alnabilme olana olan ve arza nedeniyleam veya alm bir hatta gerilim tatbik etmek yetki ve grevine gei hakk denir.

    lk Gei Hakk:Her iki ucundan gerilim altna alnabilme olana olan ve arza nedeniyleam veya alm olan hatta ilk gerilim tatbik etme yetkisine ilk gei hakk denir.

    lk gei hakk sresi 5dk. dr. lk gei hakkna sahip olan merkezler; gerilimsiz hatlara,arza balangcndan itibaren 5 dk. ierisinde bir defaya mahsus olmak zere gerilim tatbikederler. Gerilim tatbikinden sonra kesici hemen aarsa, BYDM ne danmadan anlan hattikinci bir defa kapatamazlar. Arza balangcndan itibaren 5 dk. dolmu ve kesici kapatlmise, gei hakk hattn dier ucundaki merkeze geer.

    kinci Gei Hakk: lk gei hakk sresi olan 5 dk. sonundan itibaren hatta gerilimtatbik etme yetkisine ikinci gei hakk denir. lk gei hakkna sahip olan merkez, arzabalangcndan itibaren anlan hatta ilk 5 dk. iinde gerilim tatbik etmemise bu hattagerilim tatbik etme yetkisi hattn br ucundaki merkeze geer ve bu merkezin olanavarsa, hatt gerilim altna alr. kinci gei hakk olan merkez, arza balangcndan itibaren5 dk. gemedike hatta gerilim tatbik edemez. Kapatt kesici hemen aarsa BYDM nedanmadan kesiciyi ikinci bir defa kapatamaz.

    Not:Gei haklar sistemde iletiim olana olmad zamanlarda geerlidir.

    SSTEM TEHZATI ZERNDE

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    101/119

    S S ALIMALAR

    ZNL ALIMALAR HABERL ALIMALARARIZALI DURUM ALIMALARI GERLM ALTINDA ALIMALAR

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    102/119

    alma zni Gerektiren Haller a) Enerji retimini Kstlayan

    almalar:Kazan, trbin, generatr, transformatr,

    senkron kondansatr gibi ana tehizat ilebunlara ait yardmclardaki almalar enerjiretimini dorudan doruya kstlyor veyakstlama ihtimali yaratyorsa alma izniistei gerekir.

    Servis d bir grubun devreye alnmasn,normal devreye girme sresine nazarangeciktirmeyecek almalar iin alma izniistemeye gerek yoktur.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    103/119

    alma zni Gerektiren Haller

    b) Enerji letimini Kstlayanalmalar:

    Transformatr, hat veya kablo vebunlarla ilgili ana ve yardmc tesisatzerinde yaplacak almalar dorudan

    doruya enerji iletimini kstlyor veyakstlama ihtimalini yaratyorsa almaizni istei yazdrlmas gerekir.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    104/119

    alma zni Gerektiren Haller c) Mterilerin Beslenmesini Kstlayan

    almalar:Primer sarg gerilimi 66 kV ve daha yksek gerilimlimerkezlerden beslenen mterilerde kesintiye

    dorudan neden olacak veya kesinti ihtimalinidourabilecek transformatrlerdeki her trl almaiin alma izni isteine gerek vardr.36 kV ve daha aa gerilimdeki ebekeye bal trafomerkezlerinden beslenen mterilerde kesintiye

    dorudan doruya neden olacak almalarda almaizni isteine gerek yoktur. Yaplan i hakknda BYDMne bilgi verilir. Ancak zel nitelii olan mterileribesleyen ebekenin gerilimi 36 kV veya daha aaolmas halinde dahi alma izni alnmas gerekir.

    alma zni steinin

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    105/119

    Yaplmas ve Verilmesi

    alma znini stemeye Yetkili ahslar:Lisans sahibi tzel kii tarafndan yetkilendirilmi

    kiiler BYDM den yazl olarak alma izni

    alabilirler.alma izin istei santral, ebeke, rle,elektronik ve Test Mdrlklerinin sorumlu ahslar(mhendis ya da yerine bakan ahs) ile gereihalinde iletme bnyesindeki yetki verilmi kimseler

    tarafndan yaplr.Bu gibi kimselerin isimlerini ihtiva eden listeler

    nceden ilgili BYDM ne yazl olarak bildirilir. Yetkisigeri alnan ve yetkisi olmayan ahslara BYDMalma izni vermez.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    106/119

    alma zni in Mracat 1) Mracaat Zaman:

    nceden programlanm iler iin, iin balayaca tarihtennormal olarak bir hafta nce ilgili BYDM ne mracaat edilir.Zorunlu hallerde en az 24 saat nceden mracaat edilmesiarttr. Aksi halde alma izni verilmez.2) Mracaat ekli:alma izni isteyen yetkili ahslar ilgili BYDMne yazlmracaat ederler. Yazl mracaat halinde YDM 1 formunun(1) nolu blm yetkili ahs tarafndan iki nsha olarakdoldurulduktan sonra, bir nshas BYDMne gnderilir, diernshas talebi yapan tarafndan saklanr.

    alma iznine bal manevra BYDM tarafndan yaptrlacakise, bu formdaki (2) nolu blm yetkili ahs tarafndandoldurulur.

    TEA.EBEKE LETME GRUP MDRL

    .BLGES LETME GRUP BA MHEND SL

    YK DA ITIM LETME MDRL YDM-1

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    107/119

    Tarih :../..../.

    1. almann Yaplaca Merkez :veya E..Hatt

    2. Servisten karlacak Techizat :3. Yaplacak alma :4. zni steyen Yetkili ahs :5. almay Yapacak

    Ekip efi veya KoordinasyonSorumlusu :

    6. Y.D.M den Enerji

    Kesilmesi ve Verilmesi Talep

    Edecek TM.

    letme Teknisyeni :7. in Balayaca

    Tarih ve Saat :

    8. in Bitecei Tarih ve Saat :9. Techizatn Devre

    D Edilme Sresi :10. Enerji Kesilecek

    Mteriler :11. Acil Hallerde servise Alma ekli

    ve Sresi :12. TM.letme Teknisyeninin

    YDM ile Muhabere ekli :

    NOT

    Manevra

    Balama ekliTechizatn TeslimekliTechizatnEmreamade Hale

    Getirme eklialma znistemeye Yetkili

    ahsNOT:stenilen manevra zelliklerinden ama ama, kapama rutin

    (veya formlarla belirtilen)manevralarnn dndaki istekler bu blmde belirtilecek.

    ..YK DA ITIM LETME MDRL

    ALIMA ZN STE

    sim mza

    stek No:.././

    STENLEN MANEVRA ZELLKLER

    1

    Tarih:.//20No: /

    TEA EK:2 YK DAITIM MDRL Form YDM-2

    ALIMA ZN

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    108/119

    BYDM nin alma izni isteinecevaben sistemin durumunudikkate alarak ve dier birimlerlekoordinasyon salayarak, isteksahibine onay belirttii formdur.

    Herhangi bir nedenle almaiznini iptali gerekirse YDM2formunun (2) nolu blmnn ilk 3maddesi cevaplandrlacak ekildealma iznini isteyen ve yaalmay yapacak sorumlu ahsBYDM ne haberdar eder. Servistenkartlacak tehizatta alacakbaka ekipler varsa BYDMkoordineli almalarla ilgili artlaragre hareket eder.

    No:../..alma zni stei No : .1-YDM'de Formu Dolduran Kii :2-Yaplacak alma :

    3-almay Yapacak Ekip efi :Haber Verilen servisler :

    UDYM :

    BLGE :

    ELEKTRONK :

    TEST :

    SANTRAL :

    5-Enerjisi Kesilecek Mteriler :

    6-Mteri le Anlaan :

    2

    1-ptal steyen Sorumlu Kimse2-ptalin Nedeni3-Kabul Eden

    4-Haber Verilen servisler

    5-Haber Veren Mteriler ve Haberi Veren

    YDM Mhendisi YDM Bamhendisi

    ALIMA ZN N N PTAL

    ..

    YDM Bamhendisisim mza

    ..

    ..

    ..

    ..

    ....

    ..

    ..

    ..

    YDM Mhendisisim mza

    sim mza sim mza

    Ek:3

    YDM-3MANEVRA FORMU

    .YK DAITIM MDRLTEA

    MANEVRAYI YAPTIRAN:Tarih:.././20..

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    109/119

    Manevra Formu (YDM3):

    BYDM nin bizzatyaptracaklar

    manevralarda, iletmeteknisyenlerinin takipedecekleri manevrasrasn belirtmekgayesi ile manevraya

    balamadan nceBYDM tarafndandoldurulan ve ilgilimerkezlere yazdrlan(iletilen) ilem srasformudur.

    1-Manevra No :

    2-alma zin No :3-zni steyen :4-Nedeni :

    5-TM letme Teknisyeni : ..6-Servisten karlacak Techizat : ..7-Servis D Kalma Sresi : ..8-Merkezdeki Dier almalar : .....

    .

    SIRA

    AIKLAMASAAT

    DK

    SIRA

    AIKLAMASAAT

    DK

    Manevray yapan: Manevray yapan:

    Kart Yeri : Kart Yeri :

    AMA MANEVRASI KAPAMA MANEVRASI

    ..TRAFO MERKEZ

    SSTEM TEHZATI ZERNDE

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    110/119

    YAPILAN ALIMALAR

    B) Haberli almalarServis harici bir tehizat zerinde onarm veya birdeiiklik amacyla yaplacak, sistemin ve emre

    amade gcn emniyetini azaltc ynde bir tesiryaratmayacak, mterilerde kesinti gerektirmeyecekalmalar haberli almalardr.Bu almalar iin alma izni isteine ihtiya yoktur.Bu gibi almalarda ilerin balangcnda; iin

    mahiyeti, balama saati ve alan sorumlu ahsnad; ayrca ayn gnde biten iler iin iin bitimindeiin son durumu BYDM ne bildirir.

    SSTEM TEHZATI ZERNDE

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    111/119

    YAPILAN ALIMALAR

    C) Arzal Durum almalarSistemdeki herhangi bir tehizat arza nedeni ile servistenkm veya kartlm ise sz konusu tehizat zerinde

    yaplacak almalara denir.Bu almalar iin alma izni isteine ihtiya yoktur.nemli ve acil hallerde santral, ebeke, ra, elektronik vetest mdrl yetkili ahslar zaman kaybn nlemek iinarzaya mdahale eder ve ilk frsatta durumu BYDM ne

    bildirir. Santral nitesi, transformatr, reaktr, kesici,ayrc, l transformatrleri, balantlar, bara,kuranportr tehizat arzalar, doal afetler, can ve malntehlikeye dmesi ve bunun gibi ani mdahalelerigerektiren durumlarda gerekli ilemler derhal yaplr.

    Bundan sonra durum BYDM ne haber verilir

    SSTEM TEHZATI ZERNDE

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    112/119

    YAPILAN ALIMALAR

    D) Gerilim Altnda almalar

    Enerjili bir tehizat veya hattn yaknna

    yani emniyetli yaklama mesafesinekadar yaplacak zorunlu almalardr.Gerilimli bir tehizatn yaknnda yaplan

    alma.

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    113/119

    MANEVRALAR

    Sistemin muhtelif ksmlarn devreye almak veya karmakiin kesiciler ve ayrclar ile yaplan ilemlerdir.

    Ama Manevras:

    Enerjili bir tehizatn enerjisiz duruma getirilmesi iin kesicive ayrclar ile yaplan ilemlerdir. Ama manevrasnda;nce kesici sonra ayrclar alr.

    Kapama Manevras: Enerjisiz bir tehizatn enerjili duruma getirilmesi iin

    ayrclar ve kesici ile yaplan ilemdir. Kapamamanevrasnda; nce ayrclar daha sonra kesici kapatlr

    NORMAL LETME

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    114/119

    MANEVRALARI Arza durumlar dnda planlanm olarak tehizatn

    servise alnmas veya karlmas iin yaplanmanevralara denir. Primer gerilimi 66 KV vezerindeki gerilimde olan merkezler ve BYDM leri

    tarafndan tespit edilecek zellie haiz beslemetesislerindeki manevralar BYDM tarafndan yaptrlr.66 kV ve daha yksek gerilimli merkezlerin primertarafnda yaplacak manevralarda BYDM ne almaizni istei (YDM1) yazdrlmas gereklidir.

    BYDM alma izni vermise, manevra formu (YDM3)yazdrr. Trafolarn, generatrlerin, senkronkondansatrlerin dnml almalar yadaprograml olarak devreye alnp kartlmalar iinmanevra formuna gerek yoktur. Ancak manevrayabalamadan nce BYDM ne haber verilir. BYDM leri

    gerektiinde btn manevralar yaptrr

    MANEVRADA TAKP EDLECEK

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    115/119

    HUSUSLARBYDM manevralar alma izni istei formuna uygun olarak dzenlenenmanevra formu (YDM3) vastas ile yaptrr. BYDM, normalmanevralar iin talimat verirken ve iletme teknisyeni bu talimatalrken aadaki kurallar takip edilir.

    1) Konumann balangcnda yk datmc talimat vereceimerkezdeki iletme teknisyenine ismen kendini tantr ve iletmeteknisyeninin ismini renir.

    2) alma iznine bal olarak herhangi bir tehizat servis dnakartlrken veya iin bitiminde servise alnrken ilem yapldmerkezdeki iletme teknisyeni alm olduu talimat manevra formu nadoldurur. BYDM yazlmas gereken bir talimat verdiinde yazltalimattr diye iletme teknisyenini ikaz eder.

    3) Manevrann her kademesi manevra formu zerinde sranumaras ile ayr bir satra yazlr. Talimat ak ve ksa olmaldr.Talimatta kesici ve ayrclar kod numaralar ile bildirilir.

    4) BYDM talimat tamamen verip bitirinceye kadar iletmeteknisyeni konumay kesmez; Talimatta anlalmayan bir nokta varsabunu BYDMne talimat tamamlandktan sonra bildirir.

    MANEVRADA TAKP EDLECEK

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    116/119

    HUSUSLAR 5) Verilen talimatta deiecek bir nokta varsa BYDM yazlan

    manevra formu zerinde iptal iareti konmasn ister ve ayr bir formyazdrr.

    6) BYDM, talimat yazdrdktan sonra manevraya balanacakzaman sonra bildirileceini iletme teknisyenine syler. letme

    teknisyeni BYDM tarafndan yazdrlan ve yaplmas sra ile bildirilenmanevra ilem gruplarnn her birinin sonunda bu ilemleri ve saatiniBYDM ne bildirir, dier ilemler iin talimat bekler. Talimatverilmeden manevra ilemine balayamaz.

    7) ki taraftan gerilim altna alnabilen bir tehizatn servis dedilmesi annda ilk olarak her iki merkezdeki kesiciler, sonra her iki

    merkezdeki ayrclar alr. Bu ilemler tamamlandktan sonratopraklama ayrclar kapatlr. Not:Topraklamadan nce transfer kesici, ayrc ve by-pass

    ayrclarnn ak olduu grlmelidir.

    MANEVRADA TAKP EDLECEK

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    117/119

    HUSUSLAR 8) ki taraftan gerilim altna alnabilen bir tehizatn servise iadesi

    annda ilk olarak her iki merkezdeki topraklama ayrclar alr.Daha sonra her iki merkezdeki ayrclar ve ardndan kesicilerkapatlr. Yk datm blgelerini birbirine balayan irtibathatlarndaki manevralar hattn ait olduu BYDM tarafndan yrtlr.

    Komu BYDM manevralar takip eder. UYDM bu gibi hallerdekoordinatrlk grevi yapar. 9) Birden fazla farkl gerilim deerindeki tehizatlar zerinde

    manevra yaplacaksa; ama manevrasna gerilim deeri dk olantehizattan, kapama manevralarna ise gerilim deeri yksek olantehizattan balanr.

    10) Bir g transformatr servise alnrken, ilem sras; trafo giri,trafo k fider kesicileri eklindedir. Servis harici edilirken builemin tersi yaplr.

    11) Birden fazla fiderde ama manevras yaplacaksa, nce nemsizve yk az olan fiderden balanr. En son nemli ve yk fazla olanfiderler alr.

    LETME TEKNSYENLERNN

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    118/119

    DKKAT EDECE HUSUSLAR 1) Manevraya balamadan nce manevra talimatn tekrar

    gzden geirir. 2) Manevra formunun elde bulundurulmas ve her ilemin

    yaplmasn mteakip form zerinde o ilemin bulunduu satrnkarsna ilemin yapld saati kaydeder.

    3) Servisten karlan tehizatn baka bir noktadan dabeslenecei ihtimalini dikkate alarak bu tehizata ait l aletlerivastas ile tehizatn gerilim altnda olup olmadn kontroleder.

    4) Manevralar yaparken herhangi bir pheye dlrse hemenmanevray uygun bir noktada brakp durumu BYDM ne bildirir.

    Not:Manevra bittikten sonra yaplan ilemleri zaman srasnagre BYDM ne yazdrr.

    LETME TEKNSYENLERNN

  • 7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar

    119/119

    DKKAT EDECE HUSUSLAR 5) letme teknisyenine manevra yaparken dikkatini

    datacak, yanl ilemler yapmasna neden olabilecekhibir mdahale yaplmamaldr.

    6) Ama manevralarnda, kesiciler aldktan sonra

    kesicinin her kontann tam ama yapt kontroledilir. 7) Bir hat transfere alnaca zaman (transfer ve hat

    kna ait iki saya mevcut ise) nce transfer ve hatk sayalarn deerleri alnr sonra gerekli manevra

    yaplr. (Ayn durum tek bara by-pass sisteminde degeerlidir) 8) Transfer pozisyon anahtar olan, transfer baral

    i t i b l d k l d t f l