rastitelni organi
TRANSCRIPT
![Page 1: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/1.jpg)
Растителни органи
Маја Д. Саридис
![Page 2: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/2.jpg)
Поделба на растителните органи1.Вегетативни –го одржуваат растението во
живот корен стебло лист2. Репродуктивни (генеративни) –
овозможуваат размножување и биолошки опстанок
цвет плод семе
![Page 3: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/3.jpg)
КОРЕН
Коренот е осовински вегетативен растителен орган со кој: растението се прицврстува за подлогата впива вода и растворени минерални материи Складира ( органски) резервни материи на врвот на коренот се наоѓа вегетативниот
конус со чија активност коренот расте непрекинато цел живот
Вегетативниот конус е заштитен со коренова капа ( калиптра)за да не се оштети при пробивање низ подлогата
![Page 4: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/4.jpg)
Градба на коренот
На коренот морфолошки се разликуваат повеќе делови ( зони) зона на коренова капа Зона на растење Зона на издолжување Зона на коренови влакна (апсорпција) Зона на спроведување
![Page 5: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/5.jpg)
Зона на растење•Со делба на клетките од вегетативниот конус коренот расте
Зона на коренови влакна• површински клетки кои создаваат влакна за впивање на водата.
Зона на издолжувањеКлетки кои растат во должина
Зона на коренова капа површинскиот слој е изграден
од мртви клетки кои постојано се трошат но и се обновуваат од вегетативниот конус
Го намалуваат триењето –го заштитуваат вегетативниот конус
Градба на корен
Зона на спроведување
![Page 6: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/6.jpg)
Зона на коренова капа
Зона на растењеМеристемско
ткиво
![Page 7: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/7.jpg)
Анатомија на коренот
Ако се направи напречен пресек се забележуваат следниве слоеви( зони) Кора епително ткиво ( заштита) Паренхимско основно ткиво Централен дел – спроводно ткиво.
![Page 8: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/8.jpg)
Анатомија на коренот
Кора епително ткиво
( заштита)
Од нив се создаваат кореновите влакненца
Централен дел – спроводно ткиво
Паренхимско основно ткиво
![Page 9: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/9.jpg)
Напречен пресек на спроводно ткиво
КСИЛЕМ
ФЛОЕМ
![Page 10: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/10.jpg)
simplast
apoplast Ćelijski zid
НАДОЛЖЕН ПРЕСЕК НА КОРЕН
![Page 11: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/11.jpg)
Коренов системГлавниот корен со страничните
A. Осков коренов систем се создава од коренчето на никулецот
се вика главен корен и на одредена оддалеченост од врвот почнува да се разгранува образувајки странични корења обично послабо развиени од главниот корен
Овој тип на коренов систем го има кај голосемени и дикотиледони
B. Жилест коренов систем кога коренчето на никулецот рано ќе престане со растење,тогаш од стеблото почнуваат да растат корени – адвентивни кај жилестиот коренов систем сите адвентивни корења се со иста должина и се многубројниОвој тип на корен го има кај монокотиледонитеАдвентивни корења се јавуваат и кај некој растенија кои можат вегетативно да се размножуваат
![Page 12: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/12.jpg)
ДОДАТНА УЛОГА НА КОРЕНОТСКЛАДИРАЊЕ НА ХРАНЛИВИ
МАТЕРИИ Ако храната се складира во главниот
корен- репкаст Кога храната се складира во страничните-
грутчест Кај некој тропски растенија кои живеат во
мочуришта- корења на површината за дишење- спроведува воздух во подземните корења
![Page 13: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/13.jpg)
РЕПКАСТ
Beta cicla цвекло
![Page 14: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/14.jpg)
РЕПКАСТ
Daucus carota subsp. sativus
![Page 15: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/15.jpg)
Скробни зрна во паренхимски клетки
КОРЕН
![Page 16: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/16.jpg)
Мангрово дрво корења за дишење
![Page 17: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/17.jpg)
СТЕБЛО - ИЗДАНОКСтеблото е осовински дел на изданокот кое расте
непрекинато во текот на целиот живот на растението. Стеблото заедно со листовите се вика изданок.
Основна улога на стеблото е: Спроведување на вода и минерални материи од
корен нагоре и обратно спроведување на растворени органски материи
Потпорна-Стеблото и гранките го држат исправено ратението,ги носат листовите и ги поставуваат во најдобра положба за примање на Сончева светлина
Складирање на хранливи материи,вода
![Page 18: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/18.jpg)
ИЗДАНОК- стебло со листови и пупкиТЕМЕНА ПУПКА
СТРАНИЧНА ПУПКА
КОЛЕНЦЕ -НОДУС
ЧЛЕНЧЕ - ИНТЕРНОДУС
ЛИСТ
![Page 19: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/19.jpg)
цветТЕМЕНА ПУПКА
КОЛЕНЦЕ -НОДУСЧЛЕНЧЕ - ИНТЕРНОДУС
СТРАНИЧНА ПУПКА
ТЕМЕНА ПУПКА
Лисна дршкаЛисна плочаЛист
Осков корен
Странични корења
СИСТЕМ НА ИЗДАНОК
КОРЕНОВ СИСТЕМ
Стебло
![Page 20: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/20.jpg)
Епидермис
Спроводно снопче
Меристем (ткиво за растење)
Вегетативна пупка –растење во висина
![Page 21: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/21.jpg)
Изданокот расте со врвот на кој е вегетативниот врв (конус) ,на основата се формираат зачетоци на листови ,во нивните пазуви се образуваат странични изданоци Делот на стеблото од каде почнуваат листови се вика коленце – нодус, а делот мегу 2 коленца се вика членче - интернодус
во зависност од должината на членчето изданоците може да бидат : Кратки –со приближени листови
Долги – на одредена одалеченост
![Page 22: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/22.jpg)
Долг
Краток
![Page 23: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/23.jpg)
Разгранување на изданокотИзданокот кој се развива од никулецот основен
изданокСтранични изданоци –од странични пупкиПупката е всушност млад уште не развиен
изданок ( со делба на клетките од вегетативниот конус) ќе израснат сите делови на изданокот.
Под врвот на вегетативниот конус се зачнуваат листовите ,а во нивните пазуви пазувни
( странични )пупки од кои настануваат страничните изданоци
Така настанува разгранувањето – се формира систем од изданоци со кои се постигнува зголемување на површината на телото на растението
![Page 24: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/24.jpg)
ПУПКИ
A. ТЕМЕНИ ПУПКИ
B. Странични пазувни пупки
![Page 25: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/25.jpg)
Разгранување
2. 3.
1.Дихотомно
2. Моноподијално 3.Симподијално
![Page 26: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/26.jpg)
Разгранување
Моноподијално кога расте со главната осовинска гранка,страничните растат на неа и заостануваат во растот – иглолисните даб, јавор,дрен
Симподијално кога главната осовина го прекинува растењето, а некоја од страничните го превзима правецот на растење и тоа се повторува во текот на растењето
![Page 27: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/27.jpg)
Симподијалноразгранување
Picea omorica, Панчиќева оморика
Quercus sp., даб
Моноподијално разгранување
![Page 28: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/28.jpg)
Изменети изданоци/стебла
Резервоар за вода
![Page 29: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/29.jpg)
Репкасто задебелено стебло
Складирање хранливи материи
Brassica oleraceae var. gongyloides, келераба
![Page 30: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/30.jpg)
STOLONI kod jagode, Fragaria vesca
![Page 31: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/31.jpg)
Трња
Gleditschia sp., рогач
![Page 32: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/32.jpg)
Лијани стебла кои ползат
![Page 33: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/33.jpg)
Подземни изданоци
ризом
Zingiber officinale Rosc., ѓумбир
![Page 34: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/34.jpg)
Solanum tuberosum L., компир
Грутка
![Page 35: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/35.jpg)
Луковица
Allium cepa L., кромид
Gagea sp., љутиче
![Page 36: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/36.jpg)
Urginea maritima, приморски кромид -најголема луковица
![Page 37: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/37.jpg)
Видови надземните стебла:
Треви ( пиреј,жита)
Зелјести растенија (пипер,домат,градинарски цвекиња)
Лијани (винова лоза,бршлен)Грмушки ( капина,малина)Дрвја ( бука,даб,слива)
![Page 38: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/38.jpg)
Епидермис
Кора
Централен цилиндер
Паренхим
Aristolochia sp.
Меристем
Спроводни снопчиња
![Page 39: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/39.jpg)
Распоред на спроводните снопчиња
1 2
1. Монокотиледони
2. Дикотиледони
![Page 40: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/40.jpg)
Секундарна градба на стебло
I. Кора
II. Секундарно дрво
III. Срцевина
![Page 41: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/41.jpg)
ЛистЛист е дел од изданокот кој врши
три главни функцииФотосинтезаТранспирацијаРазмена на гасови
![Page 42: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/42.jpg)
Градба на листот Листот се создава од истото творно
ткиво како и стеблото – вегетативниот врв (конус)
Потполно развиен лист се состот од :Лисна основаЛисна дршкаЛисна плоча - лиска
![Page 43: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/43.jpg)
Делови на листот
Лисна плоча лиска lamina
дел кој ги врши сите функции кај него се разликува
Опачина- посветла и рапава
лице- потемна
Лисна дршка- petiola е делот што ја прицврстува лиската за стеблото
Лисна основа
Е делот со кој листот е прицврстен за стеблото
![Page 44: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/44.jpg)
Лице на лист
Опачина на лист
Бифацијален
лист
![Page 45: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/45.jpg)
бифацијаленбифацијален
еквифацијаленеквифацијален
унифацијаленунифацијален
![Page 46: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/46.jpg)
Видови листови
Во зависност од тоа колку лиски има на лисната дршка се делат на :
ПростиСложени
Листовите кои на една дршка има повеќе лиски – сложениПрстесто сложениПерасто сложени
Прости на една дршка има една лиска
![Page 47: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/47.jpg)
Според облик на лиската може да биде
игличестланцетестЛинеаренАсиметриченспатуларенјајчестелипсоиденкруженбубрежестсрцесткопјестстрелест, триаголен
![Page 48: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/48.jpg)
Раб на листот
•Крајот на лиската може да биде цел или засечен•Така листот може да биде назабен,перасто и прстесто насечен,пиласто назабен
![Page 49: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/49.jpg)
Врвот на листот
Основата на листот
![Page 50: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/50.jpg)
Нерватура на листотСистемот на спроводни
снопчиња на лиската се нарекува нерватура на листот
Паралелна
Мрежеста нерватура
![Page 51: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/51.jpg)
Переста нерватура Прстеста нерватура
![Page 52: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/52.jpg)
Распоред на листови на стеблото
Наизменичен ( 1 лист од членче)
Прстенести
Наспремни (2 листа од едно членче)
![Page 53: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/53.jpg)
Градба на лист
Епидермис на лицето на листот
Епидермис на опачината
Кутикула
Кутикула
Ксилем
флоем
Палисаден паренхим
Со хлоропласти - фотосинтеза
Сунгерест паренхим
Со меѓупростори
Размена на гасови
Стоми
Спроводни снопчиња
![Page 54: Rastitelni organi](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081504/55a9627b1a28ab30778b4649/html5/thumbnails/54.jpg)
O2, H2O
CO2
Ksilem i floem
Функција на листот