rapport van feitelijke bevindingen review ... · rapport van feitelijke bevindingen review...

Auditdienst Rijk Ministerie van Financiën

Rapport van feitelijke bevindingen Review

accountantscontrole bij het Financieel Jaarverslag Fondsen 2017 Definitief

Colofon

Titel

Rapport van feitelijke bevindingen Review accountantscontrole bij het Financieel Jaarverslag Fondsen 2017

Uitgebracht aan het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Datum 15 oktober 2019

Kenmerk 2019-0000164292

Inlichtingen Auditdienst Rijk 070-342 7700

Inhoud

Aanleiding opdracht-4

Centrale hoofdboodschap-4

1 Bevindingen-5 1.1 Positieve uitkomsten van review op werkzaamheden accountant-5 1.2 Normenkader is niet eenduidig-5 1.3 Toezichtsrol VWS is niet expliciet beschreven-5 1.4 Onrechtmatigheden en onzekerheden in FJF 2017-6 1.5 Verantwoording CAK over 2017 inzake de 'burgerregelingen' ontbreekt-6 1.6 Tekort in AFBZ verminderd tot € 15.354,4 miljoen-7 1.7 Managementsamenvatting bij het FJF 2017 is separaat opgesteld-7

2 Verantwoording onderzoek-8 2.1 Werkzaamheden en afbakening-8 2.2 Gehanteerde Standaard-8 2.3 Verspreiding rapport-9

3 Ondertekening-10

Bijlage 1-11

Aanleiding opdracht

In artikel 5.2.2 van de Wet Langdurige Zorg en in artikel 74 van de Zorgverzekeringswet is bepaald dat het Zorginstituut Nederland (hierna: ZIN) jaarlijks aan Onze Minister met betrekking tot het Fonds Langdurige Zorg (hierna: FIZ) respectievelijk het Zorgverzekeringsfonds (hierna: Zvf) een jaarrekening over het voorafgaande kalenderjaar ter goedkeuring indient. Deze jaarrekening gaat vergezeld van een door een accountant afgegeven verklaring omtrent de getrouwheid, die mede betrekking heeft op de rechtmatige verkrijging en besteding van de middelen van het fonds. De accountant stelt tevens een verslag van zijn bevindingen op over de vraag of het beheer en de organisatie voldoen aan de eisen van rechtmatigheid, ordelijkheid, controleerbaarheid en doelmatigheid.

Deze jaarrekeningen behoeven de goedkeuring van Onze Minister (van het ministerie van VWS). De minister is verantwoordelijk voor een adequaat zorgstelsel waarbinnen, behalve de toegankelijkheid, de betaalbaarheid en de beschikbaarheid van zorg, ook de rechtmatigheid en doelmatigheid van handelen en de rechtmatigheid van uitgaven en ontvangsten van de Wet langdurige zorg (hierna: Wlz) alsmede de goede uitvoering van de Zorgverzekeringswet (hierna: Zvw) zijn gewaarborgd. Daartoe heeft de minister tot taak het ZIN aan te sturen en tevens toezicht op de premie gefinancierde zorg te houden.

In het Financieel Jaarverslag Fondsen 2017 (hierna: FJF 2017) verantwoordt het ZIN zich als fondsbeheerder over de geldstromen in het Flz en het Zvf. Als fondsbeheerder draagt het ZIN geen verantwoordelijkheid voor de juistheid en rechtmatigheid van de genoemde geldstromen, maar is verantwoordelijk voor de juiste verantwoording van deze geldstromen in de fondsen.

Centrale hoofdboodschap Uit ons onderzoek blijken geen belemmeringen voor de minister om het FJF 2017 goed te keuren. Wij hebben enkele bevindingen die we zullen toelichten in hoofdstuk 1. Dit betreft: • Review op werkzaamheden van de accountant; • Normenkader; • Toezichtsrol VWS; • Samenvatting onrechtmatigheden en onzekerheden in FJF 2017; • Verantwoording CAK; • Afwikkeling Algemeen Fonds Bijzondere Ziektekosten; • Managementsamenvatting. Deze bevindingen doen geen afbreuk aan onze centrale hoofdboodschap.

4 van 13 1 Rapport van feitelijke bevindingen Review accountantscontrole bij het Financieel Jaarverslag Fondsen 2017

1 Bevindingen

1.1 Positieve uitkomsten van review op werkzaamheden accountant

Op 7 juni 2019 hebben wij bij KPMG Accountants N.V. (hierna: KPMG) een review uitgevoerd op de uitgevoerde accountantscontrole van het FJF 2017 van het Zorginstituut Nederland (hierna: ZIN). Het doel van deze review is om vast te stellen of VWS in het kader van haar stelselverantwoordelijkheid kan steunen op de door KPMG afgegeven controleverklaringen bij het Flz 2017 en het Zvf 2017, zoals opgenomen in het FJF 2017. Wij hebben op 9 juli 2019 aan KPMG bevestigd, dat naar ons oordeel de accountantscontrole door KPMG toereikend is opgezet en uitgevoerd en dat in de betreffende rapportages van KPMG de bevindingen volledig zijn weergegeven. Een afschrift van het betreffende reviewverslag met kenmerk 0000114237 heeft u van ons op 12 juli jl. ontvangen.

1.2 Normenkader is niet eenduidig

Het normenkader wordt voor het FJF gevormd door wet- en regelgeving. Dit betreft met name de nadere uitwerking van het begrip 'rechtmatigheid'. Daar waar de wet-en regelgeving niet eenduidig is, hebben VWS en ZIN in de afgelopen jaren nader overleg gevoerd over hoe de wet- en regelgeving geïnterpreteerd moet worden en ZIN daarmee in het kader van de verantwoording moet omgaan. Zo wordt gebruik gemaakt van de verouderde Leidraad Inrichting Financieel Jaarverslag Fondsen d.d. 11-3-2008. Deze is onder meer nader aangevuld door brieven van het ministerie van VWS d.d. 12 december 2011, 17 december 2012, 2 juli 2015, 20 december 2016, 21 december 2016, 19 oktober 2017, 5 december 2017 en 22 december 2017. Op 14 november 2018 heeft VWS aan het ZIN een formele bevestiging afgegeven voor het rechtmatigheidsbegrip voor de verantwoording over het jaar 2017.

In ons onderzoek hebben wij evenals voorgaande jaren vastgesteld dat er geen eenduidig en overzichtelijk te gebruiken normenkader is op basis waarvan het FJF opgesteld kan worden. Dit wordt veroorzaakt door de verouderde leidraad en een groot aantal brieven ter nadere invulling van het rechtmatigheidsbegrip. Het is daarbij niet geheel duidelijk of specifieke brieven slechts voor 1 jaar gelden of ook van toepassing zijn op volgende jaren. Dit verhoogt het risico op fouten en misverstanden.

Er is geen controleprotocol, waarin op eenduidige wijze het normenkader, waaronder de materialiteitsgrenzen, voor de accountantscontrole is vastgelegd.

Aanbeveling Wij adviseren VWS in overleg met het ZIN een geactualiseerde Leidraad inrichting Financieel Jaarverslag op te stellen en dat jaarlijks als verantwoordingsprotocol te onderhouden. Daarnaast adviseren wij VWS een eenduidig controleprotocol op te stellen, dat het normenkader voor de accountantscontrole vormt.

1.3 Toezichtsrol VWS is niet expliciet beschreven

In het FJF 2017 is ten aanzien van het toezicht in paragraaf 1.3 de volgende informatie opgenomen (citaat cursief weergegeven): • Zorginstituut Nederland biedt de minister van VWS het FJF 2017 ter

goedkeuring aan; • De Auditdienst Rijk (ADR) onderzoekt vervolgens op welke wijze Zorginstituut

Nederland zijn taak als fondsbeheerder heeft uitgevoerd;


• Na ontvangst van het toezichtsrapport van de ADR spreekt de minister van VWS zich uit over het FJF.

Wij willen u erop wijzen dat het toezicht op Zorginstituut Nederland als zelfstandig bestuursorgaan valt onder de ministeriële verantwoordelijkheid en dat dit toezicht een taak is van VWS. In de Kaderwet Zelfstandige Bestuursorganen is een aantal activiteiten voor het toezichthoudende ministerie benoemd. De verantwoordelijkheid voor het toezicht is derhalve niet bij ons als ADR belegd, maar bij VWS. In het kader van dit toezicht kan VWS jaarlijks aan de ADR vragen bepaalde overeengekomen vraaggestuurde werkzaamheden binnen ons deskundigheidsgebied uit te voeren, waartoe een review op de uitgevoerde accountantscontrole kan worden gerekend. Wij als ADR kunnen in opdracht van VWS overeengekomen werkzaamheden uitvoeren, zoals bijvoorbeeld een review op de accountantscontrole. Ook dient het onderhavige rapport niet als toezichtsrapport te worden beschouwd, aangezien onze werkzaamheden zich hoofdzakelijk hebben beperkt tot het uitvoeren van een review op de uitgevoerde accountantscontrole. Wij willen expliciet benadrukken dat wij als ADR niet hebben onderzocht op welke wijze het ZIN haar taak als fondsbeheerder heeft uitgevoerd.

Aanbeveling Wij adviseren VWS om haar toezichtsrol richting ZIN als onderdeel van haar systeemverantwoordelijkheid voor de premiegefinancierde zorg expliciet te maken door middel van een lijst van uit te voeren activiteiten. Wij adviseren VWS tevens om deze systeemverantwoordelijkheid en de daarbij behorende activiteiten bij het ZIN onder de aandacht te brengen.

1.4 Onrechtmatigheden en onzekerheden in FJF 2017

In bijlage 1 is een samenvatting opgenomen van de in het FJF 2017 opgenomen onrechtmatigheden en onzekerheden.

In het FJF 2017 heeft het ZIN voor het Flz aangegeven dat de betreffende accountant een afkeurend oordeel heeft gegeven over de rechtmatigheid vanwege de onrechtmatigheden in de verantwoording van Wlz-uitvoerders met betrekking tot de door de SVB gerapporteerde onrechtmatigheden bij de maandloners in PGB en mondzorg (omvang € 1.213,1 miljoen).

Voor de verantwoording van de geldstromen van Zvf heeft het ZIN aangegeven dat deze rechtmatig is met beperking, omdat de financiële onzekerheden groter zijn dan 3% maar kleiner dan 10% van de totale lasten van het fonds en de financiële onrechtmatigheden kleiner dan 1% zijn van de totale lasten van het fonds. In de onzekerheid weegt mee het feit dat dat een verantwoording van het CAK inzake de 'burgerregelingen' over 2017 ontbreekt. Zie de navolgende paragraaf.

1.5 Verantwoording CAK over 2017 inzake de `burgerregelingen' ontbreekt

Met ingang van 2017 is de uitvoering van de burgerregelingen overgegaan van het ZIN naar het CAK. Het CAK heeft niet tijdig de financiële verantwoording over de uitvoering van de burgerregelingen voor het ZIN (als fondsbeheerder) opgesteld. In overleg met VWS heeft het ZIN (als fondsbeheerder) daarom schattingen gemaakt. Gegeven dat er geen (gecontroleerde) verantwoording is ontvangen van het CAK en bovendien de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) hierdoor geen review heeft kunnen uitvoeren, heeft het ZIN de betrokken geldstromen volledig als onzeker aangemerkt voor zowel de financiële verantwoording als de rechtmatigheidsverantwoording.


1.6 Tekort in AFBZ verminderd tot C 15.354,4 miljoen

VWS heeft in 2017 afspraken) gemaakt met het ZIN over de verantwoording van het Algemeen Fonds Bijzondere Ziektekosten (hierna: AFBZ). Hierbij is afgesproken om voor de jaren 2017 tot en met 2020 jaarlijks een afzonderlijke financiële verantwoording over dit fonds zonder controleverklaring op te stellen. Over 2017 heeft ZIN op 29 maart 2019 de rapportage financiële afwikkeling AFBZ 2017 opgesteld. Hieruit blijkt dat over 2017 sprak was van een positief saldo van baten en lasten van € 465,9 miljoen. Dit positieve saldo wordt in belangrijke mate veroorzaakt door ontvangen premies via de Belastingdienst van € 398,2 miljoen. Door het positieve saldo is ultimo 2017 het cumulatieve tekort in het AFBZ verminderd tot € 15.354,4 miljoen. Conform de afspraken met VWS is deze verantwoording niet voorzien van een controleverklaring van een accountant. Bij de finale afwikkeling in 2021 van dit fonds zal een controleverklaring bij de verantwoording over de jaren 2017 tot en met 2020 worden toegevoegd. Op basis van de financiële afwikkeling zal in 2021 een eventueel negatief vermogen in het AFBZ via een eenmalige rijksbijdrage ten laste van 's Rijks schatkist moeten worden vereffend.

Aanbeveling Het is wenselijk om op de vereffening van een eventueel negatief saldo van het AFBZ te anticiperen door dit in overleg met de Directie Macro-Economische Vraagstukken en Arbeidsmarkt (MEVA) en met Directie Financieel-Economische Zaken via de rijksbegroting over de komende jaren zichtbaar te maken.

1.7 Managementsamenvatting bij het F)F 2017 is separaat opgesteld

Op 20 december 2018 heeft het ZIN het FJF 2017 aangeboden aan VWS. Naast de aanbiedingsbrief bij het FJF heeft het ZIN hierbij een separate managementsamenvatting FJF 2017 gevoegd. De managementsamenvatting FJF 2017 maakt echter geen deel uit van het FJF 2017. Daarbij valt het op dat een passage in de managementsamenvatting afwijkt van de betreffende passage in het FJF 2017. Het gaat om de passage:

"Ten aanzien van de rechtmatigheid Er is een afkeurend oordeel voor rechtmatigheid, vanwege de door de Wlz uitvoerders gerapporteerde onrechtmatigheid in de door de SVB uitgekeerde vergoeding aan maandloners. Deze onrechtmatigheid heeft een omvang van C1.213,1 miljoen. Dit is 6,0% van de lasten en is meer dan de tolerantie van 3%, maar minder dan de 10%, die geldt als de drempel voor een oordeelonthouding."

In het FJF 2017 op bladzijde 63 ontbreekt bij deze passage het deel van de regel "maar minder dan de 10%, die geldt als drempel voor een oordeelonthouding.". Het ZIN is van mening dat de passage in het FJF 2017 de juiste is.

1 O.a. in brief kenmerk 1177206-166181-Z van 9 oktober 2017


2 Verantwoording onderzoek

2.1 Werkzaamheden en afbakening

2.1.1 Werkzaamheden

Wij hebben de in de opdrachtbevestiging vermelde werkzaamheden uitgevoerd. Daarbij hebben wij speciaal onderstaande punten met betrekking tot de door KPMG verrichte werkzaamheden onderzocht: • De werkwijze en de bronnen die KPMG heeft gehanteerd; • De betekenis van de bevindingen van het ZIN en KPMG met betrekking tot het

weergegeven oordeel in de rechtmatigheidsverantwoording.

2.1.2 Objecten van onderzoek

Object van onderzoek voor de ADR vormt de door de externe accountant van ZIN afgegeven controleverklaring per fonds over 2017 en het verslag van bevindingen. Daarbij nemen wij ook kennis van het FJF 2017.

2.1.3 Afbakening

Wij onderzoeken, in het kader van de single-audit gedachte, de door de externe accountant van het ZIN uitgevoerde werkzaamheden, die hebben geleid tot de afgegeven controleverklaringen en het verslag van bevindingen bij het door het ZIN opgestelde FJF 2017. Hiervoor voeren wij een review uit op de door de accountant verrichte werkzaamheden ten aanzien van de accountantscontrole op de door het ZIN opgestelde FJF 2017. Daarbij beoordelen wij de dossiervorming van de accountant om vast te kunnen stellen of het accountantsoordeel wordt onderbouwd door onderliggende bescheiden en verrichte werkzaamheden.

2.2 Gehanteerde Standaard

Deze opdracht is uitgevoerd overeenkomstig Standaard 4400N "Opdrachten tot het verrichten van overeengekomen specifieke werkzaamheden". Bij de uitvoering van deze opdracht zijn de onafhankelijkheidsvereisten van de Verordening inzake onafhankelijkheid en de ethische voorschriften die voor accountants gelden, in acht genomen.

In dit rapport wordt geen zekerheid verschaft, omdat er geen controle-, beoordelings- of andere assurance-opdracht is uitgevoerd. In dit rapport rapporteren wij de bevindingen op basis van de specifiek overeengekomen werkzaamheden. Wij doen geen uitspraak over wat deze bevindingen voor het onderhavig object in totaliteit betekenen. Indien wij aanvullende werkzaamheden, een controleopdracht of een beoordelingsopdracht zouden hebben uitgevoerd, zouden wij wellicht andere onderwerpen hebben geconstateerd die voor rapportering in aanmerking zouden zijn gekomen.


2.3 Verspreiding rapport

De opdrachtgever is eigenaar van dit rapport.

Het rapport wordt uitgebracht aan de beoogde gebruikers, zijnde medewerkers van

VWS die de minister van MZS adviseren. Het is de verantwoordelijkheid van de

beoogde gebruikers om te bepalen of de overeengekomen specifieke

werkzaamheden toereikend en geschikt zijn voor het doel van de beoogde

gebruikers. Voorts wordt van de beoogde gebruikers verwacht dat zij zelf op basis

van de gerapporteerde bevindingen en eventuele andere beschikbare informatie een

eigen afweging maken over wat deze bevindingen voor het onderhavige object in

zijn totaliteit betekenen.

De ADR is de interne auditdienst van het Rijk. Dit rapport is primair bestemd voor

de opdrachtgever met wie wij deze opdracht zijn overeengekomen. In de

ministerraad is besloten dat het opdrachtgevende ministerie waarvoor de ADR een

rapport heeft geschreven, het rapport binnen zes weken op de website van de

rijksoverheid plaatst, tenzij daarvoor een uitzondering geldt. De minister van

Financiën stuurt elk halfjaar een overzicht naar de Tweede Kamer met de titels van

door de ADR uitgebrachte rapporten en plaatst dit overzicht op de website.

Dit rapport is met zorgvuldigheid en deskundigheid opgesteld waarbij rekening is

gehouden met de verwachtingen van de beoogde gebruikers. Echter kan niet

gegarandeerd worden dat hier geen onduidelijkheden in staan voor een niet

beoogde gebruiker. In dat geval dient de niet-beoogde gebruiker contact op te

nemen met de eigenaar van dit rapport.

9 van 13 1 Rapport van feitelijke bevindingen Review

accountantscontrole bij het Financieel Jaarverslag Fondsen 2017

3 Ondertekening

Auditmanager

Auditdienst Rijk

10 van 13 1 Rapport van feitelijke bevindingen Review

accountantscontrole bij het Financieel Jaarverslag Fondsen 2017

Bijlage 1

De normen voor de rechtmatigheid zijn in het Financieel Jaarverslag Fondsen opgenomen. Voor een nadere toelichting verwijzen wij u naar dit verslag. Ter informatie hebben wij onderstaand de opgenomen onrechtmatigheden en onzekerheden uit het FJF 2017 weergegeven.

Onrecht- Onzeker- Fonds/Geldstroom in min Omvang matigheid held Conclusie ZIN Zorgverzekeringsfonds Baten Bijdrage ingezeten via SVB 467,6 - Goedkeurend Internationale verdragen via CAK 9,2 - Oordeelonthouding Bijdrage niet-ingezeten 97,3 - Oordeelonthouding Bijdrage ingezetenen via Belastingdienst 21.723,1 - Goedkeurend Rijksbijdrage jongeren tot 18 jaar 2.490,5 - Goedkeurend Rijksbijdage demping premie Zvw 902,0 - Goedkeurend Invorderingsrente Belastingdienst 2,2 Goedkeurend TOTAAL 25.691,9

Lasten Zorglasten zorgverzekeraars 22.493,9 27,6 269,8 Goedkeurend Regeling wanbetalers 137,5 - Oordeelonthouding Regeling onverzekerden 0,4 Oordeelonthouding Regeling missionarissen 0,1 Oordeelonthouding Subsidies via ZIN 1,9 Goedkeurend WMG curatieve zorg 810,5 66,7 Met beperking WMG transitiebijdragen 75,5 75,5 Oordeelonthouding WMG medische vervolgopleidingen 1.212,6 - - Goedkeurend Internationale verdragen via CAK 208,1 - Oordeelonthouding Internationale verdragen via organen 49,2 - Oordeelonthouding Beheerkosten zorgverz. jongeren <18 138,3 Goedkeurend Beheerskosten organen 4,4 - Oordeelonthouding Beheerskosten Sociaal Attachés 0,1 - Oordeelonthouding Interest Zorgverzekeraars 1,3 _ Goedkeurend TOTAAL 25.133,2 27,6 413,0


Fonds/Geldstroom in min Onrecht- Onzeker-

Omvang matigheid held Conclusie ZIN Fonds langdurige zorg Baten Premie via Belastingdienst Internationale verdagen via CAK Rijksbijdrage BIKK Regresrecht Eigen bijdragen Invorderingsrente belastingdienst Interest CAK Afroming wettelijke reserve Wlz

15.224,3 Goedkeurend

10,0 Oordeelonthouding

3.516,7 - Goedkeurend

10,9 Goedkeurend

1.812,4 1.812,4 Oordeelonthouding

4,3 Goedkeurend

0,1 - Oordeelonthouding

14,2 Goedkeurend

20.592,9 1.812,4

Lasten Zorgaanspraken 19.833,1 1.213,1 1.553,7 Afkeurend Internationale verdragen 7,4 - - Oordeelonthouding Subsidies via ZIN, zorgkantoren en CSZ 151,4 - Goedkeurend WMG beschikbaarheidsbijdragen 151,6 124,9 Oordeelonthouding Beheerskosten Zorgkantoren en 157,4 Goedkeurend Wlz-uitvoerders Beheerkosten SVB 23,7 - Oordeelonthouding Beheerskosten Zilveren Kruis /

0 1 - Oordeelonthouding overgangsregeling AWBZ/Wlz - TOTAAL 20.324,7 1.213,1 1.678,6


Auditdienst Rijk Postbus 20201 2500 EE Den Haag (070) 342 77 00

rapport van feitelijke bevindingen review ... · rapport van feitelijke bevindingen review...

Documents