raporti vjetor 2017 - tiranabank.al · politika monetare e ndjekur nga banka qendrore ka qenë...

1www.tiranabank.al

Raporti Vjetor 2017

Raporti Vjetor 2017

PASQYRA E LËNDËS

1. LETËR NGA DREJTORI I PËRGJITHSHËM EKZEKUTIV 4

2. GRUPI BANKAR I PIREUT 5

3. QEVERISJA E KORPORATËS 6

4. VËSHTRIM I PËRGJITHSHËM EKONOMIK 7

5. TREGUESIT KRYESORË TË TIRANA BANK 9

A. AKTIVITETI I BANKINGUT ME PAKICË

B. NDËRMARRJET E VOGLA DHE TË MESME (NVM)

C. DIVIZIONI I BANKINGUT TË KORPORATAVE

D. DIVIZIONI I THESARIT

E. TEKNOLOGJIA INFORMATIVE DHE ORGANIZIMI

F. ADMINISTRIMI I RREZIKUT

G. DEPARTAMENTI E PËRPUTHSHMËRISË RREGULLATIVE

H. TRANSFERIMI I FONDEVE

6. PËRGJEGJËSIA SOCIALE E KORPORATËS 26

A. VEPRIMTARI SOCIALE

B. EDUKIM

C. KULTURË

7. BURIMET NJERËZORE 32

8. PASQYRAT FINANCIARE RAPORTI I AUDITUESIT TË PAVARUR 36

A. PËRMBAJTJA E PASQYRAVE FINANCIARE

B. RAPORTI I AUDITORIT TË PAVARUR

C. PASQYRA E TË ARDHURAVE

D. BILANCI

E. PASQYARA E NDRYSHIMEVE TË KAPITALIT

F. RRJEDHJA E PARASË

G. SHËNIME PËR PASQYRAT FINANCIARE

9. KOMITETET E TIRANA BANK 102

6

TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017

LETËR NGA DREJTORI I PËRGJITHSHËM EKZEKUTIV1Tirana Bank ka treguar vazhdimisht një përkushtim ndaj performancës, duke ofruar një nivel

të kënaqshëm shërbimi ndaj klientelës sonë të respektuar.

Kapitali i zgjeruar dhe pozicioni i fortë i likuiditetit mbeten në themel të përmirësimit të

vazhdueshëm të treguesve financiarë si dhe të bilancit të qëndrueshëm të Bankës.

Duke marrë në konsideratë performancën në aspekte të ndryshme të Bankës, dëshiroj që të

shpreh mirënjohjen time drejtuar:

• Aksionerëve tanë, për besimin në investimin e kryer si dhe për mbështetjen e madhe që japin

vazhdimisht me qëllim përmirësimin e pozicionit të Bankës dhe qëndrueshmërisë së saj në

tregun vendas.

• Klientelës sonë të nderuar të shtrirë në të gjithë vendin, për besnikërinë e tyre dhe

bashkëpunimin me Bankën tonë.

• Stafit të mrekullueshëm dhe drejtuesve të Bankës në të gjitha nivelet, për përkushtimin

dhe punën e tyre, për ndjeshmërinë e treguar ndër vite në drejtim të arritjes së objektivave, si

dhe për përpjekjet e mëdha të kryera në drejtim të përmirësimit të rezultateve financiare dhe

vijimësinë e biznesit të Bankës.

Në industrinë financiare vendase Banka jonë kategorizohet si një institucion i rëndësishëm,

gëzon emër të mirë midis bankave të tjera si dhe vlerësohet si një “markë” vendase, e aftë që

të përballet me sukses me zhvillime të rëndësishme strategjike.

Dritan Mustafa - Drejtor i Përgjithshëm Ekzekutiv

7

GRUPI BANKAR I PIREUT2PROFILI I KORPORATËS, KUSH JEMI

Me qendër në Athinë dhe me rreth 13.3 mijë punonjës,

Grupi i Piraeus Bank ofron një gamë të gjerë produktesh

dhe shërbimesh financiare për afro 5.2 milionë klientë.

Më 31 dhjetor 2017, totali i aktiveve të grupit arriti

në € 61.6 miliardë, kreditë neto në € 41.6 miliardë,

ndërsa depozitat e klientëve në € 40.9 miliardë.

Grupi i Piraeus Bank Dhjetor 2017

Aktive €61.6mld

Kredi neto €41.6mld

Depozita €40.9mld

Degë 620

Punonjës 13.3 m

Klientë 5.2 mln

ZHVILLIMI YNË

Piraeus Bank u themelua në vitin 1916, dhe që prej

themelimit ajo është rritur me shpejtësi në përmasa dhe

aktivitete, duke përfaqësuar sot Bankën kryesore në Greqi

dhe duke zotëruar 30% të tregut të kredive dhe depozitave.

Së bashku me rritjen e saj organike gjatë viteve 1990 -

2000, Piraeus Bank ka bërë një seri lëvizjesh strategjike, me

qëllim vendosjen e qëndrueshme në tregun e brendshëm.

Në vitin 1998, Banka bleu veprimtaritë e Chase Manhattan

në Greqi, mori në kontroll interesat e Macedonia-Thrace

Bank dhe mori në pronësi bankën e specializuar, Credit

Lyonnais Hellas. Në fillim të vitit 1999, bleu Xiosbank dhe

veprimtaritë e National Westminster Bank Plc në Greqi.

Në qershor të vitit 2000, Piraeus Bank mori në pronësi dy

bankat e saj tregtare në Greqi (Macedonia-Thrace Bank

dhe Xiosbank). Në vitin 2002, Piraeus Bank bleu Hellenic

Industrial Development Bank (ETBA bank), e cila u mor në

pronësi në dhjetor të vitit 2003.

Në vitin 2012, Piraeus Bank siguroi pjesën e «shëndoshë»

të Agricultural Bank (aktiveve dhe pasiveve të zgjedhura)

dhe GENIKI Bank, një ish-degë e Societe Generale. Në

mars të vitit 2013, bleu operacionet bankare greke të

Bank of Cyprus, Cyprus Popular Bank dhe Hellenic Bank.

Në qershor të vitit 2013, Piraeus Bank mori në pronësi

Millennium Bank Greece, degë e BCP-së. Në prill të vitit

2015, Piraeus Bank mori në pronësi aktivet e shëndosha

të Panellinia Bank. Këto transaksione përbëjnë hapa të

rëndësishëm në drejtim të ristrukturimit të sistemit bankar

grek, gjatë të cilit Piraeus Bank ka marrë pjesë, që në fillim,

si një shtyllë thelbësore.

Viti 2017 ishte vit kritik për Piraeus Bank. Nga pikëpamja

financiare, ky ishte viti që sinjalizoi stabilizimin e

performancës financiare të Bankës. Përmirësimi i likuiditetit

dhe cilësisë së aktiveve u përshpejtua dhe i u evidentua në

raportet financiare. Në nivel institucional, viti u karakterizua

me finalizimin e ndryshimeve në Bordin e Drejtorëve, duke

përfshirë anëtarë me ekspertizë financiare ndërkombëtare

dhe forcimin e qeverisjes së saj të korporatës, në përputhje

me praktikat më të mira ndërkombëtare dhe rregullat

rregullatore. Në të njëjtën kohë, Piraeus Bank rifreskoi

drejtuesit e lartë, duke forcuar ekipin drejtues ekzekutiv.

Viti 2017 u mbyll me marrjen e detyrës nga Drejtorin ynë

i ri Ekzekutiv, Z. Christos Megalou, që mori detyrën në

prill të vitit 2017. Kufizimi institucional i Bankës mundëson

forcimin e mëtejshëm dhe vazhdimësinë e pandërprerë

operacionale në dobi të aksionarëve, klientëve dhe

punonjësve tanë.

Tani zotërojmë njohuritë e nevojshme, përvojën dhe

vendosmërinë për t’u përballur me sfidat e sotme dhe për të

siguruar që Banka të jetë e pozicionuar mirë në përmbushje

të kërkesave të qeverisjes operacionale dhe të korporatës,

të cilat rrjedhin nga praktikat më të mira ndërkombëtare, si

dhe nga rekomandimet e ECB-së.

Në fund të tetorit 2017, Piraeus Bank ndërmori një emetim

5-vjeçar të obligacioneve të mbuluara prej 500 milionë

Euro. Çështja u vendos kryesisht privatisht në Bankën

Evropiane të Investimeve dhe në Bankën Evropiane për

Rindërtim dhe Zhvillim. Është emetimi i parë i obligacioneve

të Bankën Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim që u

vendos me investitorë.

Kapitali i përgjithshëm i Grupit arriti në 9.5 miliardë euro

në fund të dhjetorit 2017, ndërsa kapitali rregullator i CET-

1 arriti 7.5 miliardë euro. Raporti Common Equity Tier-1 i

SNRF9, më 1 janar 2018 arriti në 15.4%, duke ruajtur kështu

bazën e tij të fortë të kapitalit.

8


QEVERISJA E KORPORATËS

ORGANET E MENAXHIMIT TË LARTË

Organi më i lar të i Tirana Bank është Asambleja

e Përgjithshme e Aksionerëve, e cila zgjedh Bordin

e Drejtorëve të Bankës për mbikëqyerjen dhe marrjen e

vendimeve.

Nenet e Shoqatës së Bankës përcaktojnë mënyrën e

funksionimit të organeve të Bankës dhe menaxhimin

e saj. Ky dokument shpreh qartë përbërjen e Bordit të

Drejtorëve, si dhe detyrimet/funksionet e anëtarëve të tij,

sipas Ligjit “Për tregtarët dhe shoqëritë tregtare” Nr. 9901

datë 14.04.2008 dhe Ligjit “Për bankat në Republikën e

Shqipërisë “ Nr. 9662 datë 18.12.2006.

BORDI I DREJTORËVE

Bordi i Drejtorëve përbëhet nga një numër tek, jo më pak se

pesë (5) dhe jo më shumë se nëntë (9), anëtarësh ekzekutiv

dhe joekzekutivë. Anëtarët ekzekutiv janë të angazhuar në

çështjet e përditshme të menaxhimit të bankës; anëtarëve

jo-ekzekutiv do t’u besohet promovimin i çështjeve të

korporatës. Numri i përgjithshëm i anëtarëve ekzekutiv nuk

përbën shumicën e numrit të përgjithshëm të anëtarëve

të Bordit. Shumica e anëtarëve të Bordit duhet të jenë të

pavarur. Kapaciteti i anëtarëve të Bordit, dmth ekzekutivë

ose jo-ekzekutivë përcaktohet nga Bordi i Drejtorëve.

Nëse një anëtar zgjidhet përkohësisht nga Bordi, deri në

mbledhjen e ardhshme të Asamblesë së Përgjithshme për

të zëvendësuar një anëtar të dorëhequr, të vdekur ose një

anëtar që ka humbur pavarësinë, ky anëtar i përkohshëm

duhet të jetë i pavarur.

BORDI I DREJTORËVE

Constantinos Loizides Kryetar

Bedri Çollaku N/Kryetar

Dritan Mustafa Anëtar

Agkop Mardikian Anëtar

Christos Bougiouklis Anëtar

KOMITETI EKZEKUTIV

Dritan Mustafa - Kryetar Drejtor i Përgjithshëm Ekzekutiv

Konstantinos Tsigaras Drejtues Financiar

Eralda Tafaj Gurga Drejtuese e Operacioneve

Elona Gjipali Drejtore e Divizionit të

Rekuperimit Bankar

Manjola Capo Drejtore e Divizionit të Kredisë

Eranda Shehu Drejtuese e Retail-it

Grigorios Michailidis Drejtues i Biznesit

3

9

VËSHTRIM I PËRGJITHSHËMEKONOMIK

së pritej të nxisin aktivitetin e varur kryesisht nga përgjigja

e investimeve ndaj zvogëlimit të tatimit mbi të ardhurat

e korporatave. Rritja e PBB-së në SHBA vlerësohet të

përshpejtohet me 2.7%.

Gjithashtu, në Evropë rritja u forcua dhe situata u

përmirësua ndjeshëm. Eurozona pa një përshpejtim të

rritjes ekonomike në vitin 2017 prej rreth 2.4%, nga 1.8%

në vitin 2016. Nga ana tjetër, ekonomia e Mbretërisë se

Bashkuar për vitin 2017 ra në 1.7% nga 1.9% në vitin 2016.

Rritja e PBB-së për Eurozonën dhe Mbretërinë e Bashkuar

vlerësohet të jetë ulur në 2.2% dhe 1.5% përkatësisht, në

2018.

Ekonomia e Kinës ka sfiduar pritshmëritë për një ulje të

dukshëm në vitin 2017, duke u rritur me 6.8% në vitin 2017,

nga 6.7% në vitin 2016, për shkak të një përmirësimi të

kërkesës botërore për mallrat e saj, shpenzimeve shtetërore

të qëndrueshme të infrastrukturës dhe fitimeve më të larta

të korporatave.

Rritja botërore pritet të jete e qëndrueshme në 3.9% për

vitin 2018. Rritja e investimeve, rimëkëmbja në tregtinë

botërore dhe punësimi më i lartë po ndihmojnë për ta bërë

rikuperimin gjithnjë e më të tërësor.

EKONOMIA BOTËRORE

Ekonomia botërore ka vazhduar me rimëkëmbjen edhe

gjatë vitit 2017, duke u rritur në rreth 3.7%, krahasuar me

3.2% në vitin 2016. (Të dhënat e FMN-së) Rimëkëmbja

e ekonomisë botërore po kontribuon në një rivlerësim të

perspektivave të politikës monetare në një sërë vendesh,

ku Bankat Qendrore me të mëdha, duke përfshirë Rezervën

Federale të SHBA-së, Bankën Qendrore Evropiane dhe

Bankën e Anglisë, sinjalizuan fundin e politikës monetare

tejet të lehtë, megjithëse politika monetare vazhdoi të

ishte shumë ndihmuese. Inflacioni, i shkaktuar kryesisht

nga rritja e çmimeve të naftës dhe lëndëve të para, u rrit

pothuajse kudo, duke hequr tërësisht frikën e deflacionit,

që u vu re gjatë viteve 2015-2016.

Ekonomia amerikane, më e madhja në botë, u rrit me 2.3%

në vitin 2017, një përshpejtim krahasuar me 1.5% në vitin

2016. Rritja ekonomike është e qëndrueshme, besimi i

konsumatorit ka arritur nivelin më të lartë që prej vitit 2000,

shkalla e papunësisë arriti nivelin më të ulët në 17 vjet dhe

vendet e punës shtoheshin çdo muaj për më shumë se

shtatë vjet. Rezerva Federale (Banka Qendrore Amerikanë)

e rriti tre herë normën e interesit baze gjatë vitit 2017. Këto

lëvizje e çuan normën bazë nga 0.75% në 1.5%.

Për vitin 2018, ndryshimet në politiken tatimore të SHBA-

EKONOMIA SHQIPTARE

Ekonomia shqiptare vlerësohet se është rritur me 3.84% në

vitin 2017 nga 3.36% në vitin 2016. Ritmi i rritjes vlerësohet

të jetë më i lartë në gjysmën e parë të vitit, i nxitur kryesisht

nga sektori i ndërtimit, i ndikuar shumë nga investimet e

huaja direkte. Megjithatë, në gjysmën e dytë të vitit, rritja

ekonomike u ngadalësua për shkak të uljes së investimeve

dhe kontributit negativ të tregtisë së jashtme. Rritja

ekonomike në gjysmën e dytë të vitit u mbështet kryesisht

nga zgjerimi i konsumit privat.

Inflacioni qëndroi poshtë objektivit të Bankës Qendrore,

duke arritur mesatarisht në 2.0% për vitin 2017, nga 1.3% në

vitin 2016. Politika monetare e ndjekur nga Banka Qendrore

ka qenë ndihmuese gjatë gjithë vitit, duke luajtur një rol të

rëndësishëm në mbajtjen e prirjes rritëse të ekonomisë dhe

krijimit të presionit të brendshëm mbi inflacionin.

Në vitin 2017, Moody›s dhe S & P vlerësuan borxhin

sovran të Shqipërisë, duke e i dhënë notat B1

dhe B + / B, me një perspektivë të qëndrueshme.

Perspektiva e qëndrueshme ndaj këtyre vlerësimeve

pasqyron përpjekjet e konsolidimit fiskal të vendit.

PBB-ja reale pritet të ndjekë një trajektore rritjeje në vitin

2018, bazuar në një parashikim pozitiv për kërkesën e

brendshme, rritjen e interesit evropian për mallrat dhe

shërbimet shqiptare dhe përmirësimin e kushteve bankare.

4

10


SEKTORI BANKAR Zhvillimet pozitive në ekonominë reale

dhe në sektorin bankar kanë kontribuar

në forcimin e qëndrueshmërisë

financiare. Treguesit e sektorit bankar

të aftësisë paguese, likuiditetit dhe

rezervave për rreziqe specifike kanë

qëndruar brenda nivelit rregullator.

Raporti i kredive me probleme ndaj

totalit të kredive ra në 13.2% në

dhjetor, duke reflektuar përmirësimin

e aktivitetit ekonomik, efektet e

masave për reduktimin e këtij raporti

dhe përpjekjet e vazhdueshme të

bankave dhe shoqërive për të pastruar

dhe ristrukturuar bilancet e tyre.

Portofoli i kredisë për sektorin

privat shënoi rritje mesatare vjetore

prej 5.0% në tremujorin e katërt,

duke përjashtuar efektin e kursit të

këmbimit. Rritja mbështetet kryesisht

nga zgjerimi i kredisë në monedhën

vendase.

Normat e interesit për depozitat

dhe kreditë në monedhën

vendase mbeten pranë nivelit më

të ulët historik, në përputhje me

politikën ndihmuese monetare

të ndjekur nga Banka Qendrore.

Depozitat gjithsej u rritën me 4.1%

në vitin 2017, të nxitura nga rritja e

depozitave në valutë të huaj.

Në lidhje me monedhën vendase, ka

pasur një zhvendosje nga depozitat

bankare drejt instrumenteve

alternative që ofrojnë të ardhura më

të larta, siç janë letrat me vlerë të

Qeverisë Shqiptare. Performanca e

depozitave për sa i përket strukturës

tregon zhvendosjen nga depozitat më

pak se 2 vjet maturim, në mbi 2 vjet

maturim. Megjithatë, depozitat në

valutë tregojnë ndryshime në strukturë,

duke u zhvendosur drejt depozitave pa

afat për shkak të ambientit të ulët të

normave të interesit.

11

TREGUESIT KRYESORË TË TIRANA BANK

Sasitë në mijë lekë

Tirana Bank Dhjetor 2017 Aktive 77.843.781

Kredi Neto 24.037.231

Depozita 60.957.146

Raporti EBA CT1 21.25 %

Degë 39Punonjës 439

Klientë

Raporti Kredi/Depozita 45.05 %

Raporti Kosto/Të ardhura 86.80 %

5

12


13

A. AKTIVITETI I BANKINGUT ME PAKICË

Krijimi dhe zbatimi i forcës shitëse të dedikuar sektorit të individëve, nëpërmjet ndryshimeve thelbësore të

strukturës së degës

Tashme struktura e degës është plotësuar me pozicionin

e Përgjegjësit të Marrëdhënieve me Klientët Individë, që

përqendrohet në aktivitetin e kredidhënies, duke materializuar

ndryshimin rrënjësor në aktivitetin e saj, fokusi i të cilit tashme

është shitja dhe jo shërbimet.

Krijimi/funksionimi i njësisë së mbështetjes në kredidhënie

Kjo njësi kontribuon drejtpërdrejt në identifikimin dhe

përmirësimin e problematikave gjatë procesit të kredidhënies,

përmirësimin e forcës shitëse në drejtim të aftësimit në procesin

e kredidhënies, nëpërmjet një procesi të vazhdueshëm

mbështetjeje dhe monitorimi deri në organizimin e trajnimeve në

grup ose individuale.

Vendosja e synimeve personale dhe indeksit të

performances në nivel dege dhe qarku

Degët zyrtarisht materializuan treguesit e performances dhe

synimet personale në funksion të arritjes së buxheteve përkatëse.

Rishikimi i politikës së kredidhënies për klientët individë

E rishikuar për herë të fundit në vitin 2012, përditësimi i

politikës përben një hap cilësor dhe shumë të rëndësishëm,

duke përfaruar termat dhe kriteret e kreditimit me zhvillimet

e tregut dhe të konkurrencës. Përpos kësaj, rishikimi i saj

iu shërben më mirë kërkesave të klientëlës dhe mbështet

strategjinë e bankingut me pakicë për vitin 2017. Politika

për herë të parë lejon financimin e veprimtarisë freelancer

në varësi të strukturës së bankingut me pakicë dhe paraqet

ndryshime pozitive në drejtim të rritjes së kufirit të financimit,

moshës së klientëve, afatit të kredisë, qëndrueshmërisë në

punësim, shumëllojshmërisë e kolateraleve, etj.

Operacionet bankare për klientët individë dhe jo vetëm

kryhen nga banka nëpërmjet rrjetit të degëve, sikurse dhe

kanaleve të shërbimeve dixhitale, (platforma winbank).

Klientëve individë të Bankës ju ofrohet një gamë e gjerë

produktesh në depozita, kredi, investime në letrat me vlerë të

Qeverisë Shqiptare, dhe shërbimet bankare përkatëse që lidhen

me pagesat.

Zhvillimi i mëtejshëm në shërbimet bankare dixhitale ka qenë

fokus; përmirësimi i rutinës ditore të klientëve tanë, duke iu dhëne

mundësi të aksesojnë llogaritë e tyre pranë Bankës sonë 24/7,

në mënyrë të thjeshtë dhe transparente falë platformës winbank,

rrjetit të ATM-ve, dhe POS.

Strategjia e bankingut me pakicë për vitin 2017 synoi rritjen

e klientëve aktive (transaksionale), dhe në veçanti rritjen e

kredidhënies, stabilitetit në depozita, dhe menaxhimit/ruajtjes

së portofolit të kredisë.

Me qëllim përmbushjen me sukses të strategjisë dhe buxheteve

përkatëse, modeli i biznesit të strukturës se bankingut me pakicë u

përditësua me një serë ndryshimesh të rëndësishme që lidhen me

vetë strukturën, standardet dhe proceset përkatëse.

Struktura e rrjetit të degëve u bashkua me divizionin e bankingut me pakicë nën drejtimin e Drejtueses se

Bankingut me Pakicë

Duke krijuar në këtë mënyrë një strukture të qëndrueshme,

ku në mënyrë të harmonizuar kombinohen përvoja, njohuritë

rreth konkurrencës dhe tregut, që në mënyrë të përgjegjshme

dhe proaktive mbështesin klientin individ.

Riorganizimi i Divizioni të Bankingut me Pakicë

Divizioni i Bankingut me Pakicë u riorganizua në funksion të

filozofisë së segmentimit, duke krijuar mundësinë e rritjes së

bazës së klientëlës me pakicë, jo vetëm me fokus individin,

por edhe bizneset e vogla.

14


DEPOZITAT PËR KLIENTËT INDIVIDË

Balancat e depozitave të individëve kanë pësuar rënie edhe

përgjatë vitit 2017, në përputhje me strategjinë e Bankingut

me Pakicë, ndonëse duke ruajtur një nivel të lartë likuiditeti

mbi nivelin e normave të likuiditetit të kërkuar nga Banka

Qendrore e Shqipërisë.

Rënia me e madhe në portofolin e depozitave me afat

është shënuar për monedhën vendase, (LEK), ku një pjese

e konsiderueshme e këtyre balancave u investuan në

instrumente alternative që ofrojnë norma interesi më të larta,

veçanërisht letrat me vlerë të qeverisë shqiptare me afat

maturimi mbi 2 vjet. Megjithëse normat e interesit të bonove

të thesarit në tregun primar kanë shënuar rritje përgjatë vitit

2017, ky fakt nuk u reflektua në normat e interesit të ofruara

nga Banka jonë.

Rënia e balancave në depozitat në monedhën e huaj kanë

qenë më e ulët, duke qenë se tregu është tashme i njëhsuar

me normat e interesit të ofruara, ndërkohë që mundësitë që

ofrohen për të investuar në instrumente alternative janë të

kufizuara.

Gjithsesi, gjatë vitit 2017, janë promovuar oferta dhe plane

veprimi që synojnë qëndrueshmërinë/rritjen e depozitave në

monedhën vendase përkundrejt atyre në monedhë të huaj.

Ofrimi nga Banka i normave të ulëta të interesit për

depozitat me afat ka ndikuar te zgjedhja e klientëve për

të mos investuar në këto produkte. Kjo ecuri ka çuar në

ndryshimin e strukturës së portofolit të depozitave ku

balancat po zhvendosen nga produktet e depozitave me

afat drejt llogarive rrjedhëse dhe atyre të kursimeve.

2016 2017

15

KREDIDHËNIA PËR KLIENTËT INDIVIDË

Viti 2017 ka qenë një vit dinamik për veprimtarinë e

Kredidhënies për individët në Tirana Bank, që u mbyll me

realizimin e synimit vjetor në disbursime të reja në masën

106%. Bazuar kryesisht në kërkesat dhe pritshmeritë e

klientelës sonë, si dhe zhvillimet pozitive në sektorin bankar

u rishikuan dhe u përmirësuan të gjitha karakteristikat dhe

kushtet e produkteve të kredive për individë.

Sipas udhëzimeve të Bankës Qendrore për nxitje të

kredidhënies në monedhën vendase, forca shitëse ka

luajtur një rol të rëndësishëm këshillues dhe orientues për

klientët e saj që kërkonin financim në monedhën EUR.

Gjatë vitit 2017, vetëm 18% e disbursimeve për kreditë

hipotekare ishin në monedhën EUR. Kjo dukuri ka ndikuar

në ndryshimin e strukturës së portofolit të kredive nga viti

në vit, ku balancat në LEK po arrijnë 50% të këtij portofoli.

Promovimi i kredive konsumatore dhe hipotekare kanë

qenë në fokus për vitin 2017, ndaj kemi qenë të pranishëm

me tre fushata të rëndësishme promocionale, dy prej të

cilave iu kushtuam kredive hipotekare dhe një kredive

konsumatore.

Krahas arritjes së rezultateve të larta në vëllimin e

disbursimeve, u investua edhe në menaxhimin e

kujdesshëm të portofolit ekzistues, me synim ruajtjen e

balancave performuese dhe transformimit të kredive të

këqija në kredi performuese.

Balancat e portofolit performues u rritën me 11%, në

krahasim me vitin e kaluar, ndërsa ato të kredive me

probleme u ulen ndjeshëm, me 40% me tepër se buxheti i

parashikuar për vitin 2017, duke e çuar nivelin e kredive me

probleme në vlerë historike prej 11.8%.

2016 2017

Objektivat kryesore për kredidhënien ndaj individëve janë:

• Rritje e portofolit performues për individët;

• Monitorimi dhe menaxhimi i vazhdueshëm i portofolit

joperformues, duke punuar fort në rikuperimin e tij;

• Njohja më e mirë e klientelës sonë ekzistuese,

si pagamarrës dhe standardë;

• Krijimi dhe zhvillimi i mundësive të reja për të përthithur

klientë të rinj;

16


winbank

Në përputhje me zhvillimet e tregut, Banka vazhdon

t’i përkushtohet novacionit, duke synuar zhvillimin e

mëtejshëm të platformës elektronike të bankingut,

(winbank). Gjatë vitit 2017 platforma e winbank është

pasuruar me shërbime të reja, si:

- Pagesat utilitare (OSSHE, UKT) dhe për të gjithë operatorët

e telefonisë celulare dhe fikse

- Pagesat Tatim-Taksa (TVSH, Tatim i mbajtur në Burim,

Sigurime Shoqërore)

- Çelja e depozitës elektronike me afat “E-deposit”

- Aplikim për Kredi / Kartë Krediti

Platforma elektronike winbank ofron mundësinë e kryerjes

së shërbimeve bankare në internet, kontroll të llogarive në

24 orë në ditë dhe 7 ditë në javë

Numri i përdoruesve për të gjitha shërbimet elektronike

bankare të Bankës është në rritje, duke ndikuar pozitivisht

në numrin dhe vlerën e transaksioneve të kryera online.

Gjatë vitit 2017 numri mesatar mujor i përdoruesve aktivë u

rrit me 37.41%, ndërkohë që numri i veprimeve në winbank

u rrit me 39.72%.

BANKOMATËT (ATM)

Në të gjithë rrjetin e saj, Banka zotëron 70 bankomatë (38

në degë dhe 32 në mjedise të tjera). Rrjeti i bankomatëve

është i certifikuar për sa i takon kapacitetit për të lexuar

“EMV Chip” për kartat VISA, duke u ofruar mbajtësve të

kartave siguri të niveleve më të larta gjatë transaksioneve.

Krahas tërheqjes së parave, klientët tanë kanë mundësi të

ndryshojnë kodet PIN të kartave të tyre si dhe të marrin një

minipasqyrë të llogarisë.

Qëllimi kryesor për vitin 2017 ka qenë rritja e cilësisë dhe

disponueshmërisë së të gjithë rrjetit të bankomatëve tanë,

në mënyrë që të rrisim shërbimin për klientët. Besojmë se ja

kemi arritur qëllimit tonë, duke ruajtur një standard të lartë

të disponueshmërisë prej 95%, në të gjitha bankomatët

tona gjatë gjithë vitit.

PIKAT E SHITJES ME KARTË (POS)

Rrjeti ynë i pikave të shitjes me kartë është i pranishëm në

më shumë se 30 qytete, duke e ofruar këtë shërbim në më

shumë se 30 kategori të ndryshme subjektesh tregtare, si:

hotele, agjenci turistike, dyqane, restorante, pika karburanti,

supërmarkete dhe qendrat më të mëdha tregtare në vend.

Shërbimi i POS ju ofron mbajtësve të kartave VISA (debiti

dhe krediti) të kryejnë blerje në pikat e shitjes me kartë dhe

të bëjnë tërheqje paradhënie në degët tona. Gjatë vitit 2017,

u përqendruar në përmirësimin e shërbimit të POS si dhe

rritjen e volumit të pagesave në këto terminale.

QENDRA E THIRRJEVE (CALL CENTER)

Call Center ofron në mënyrë të pandërprerë shërbim dhe

asistencë për klientët nëpërmjet telefonatave hyrëse 24 orë

në ditë, 7 ditë në javë dhe 365 ditë në vit (24/7/365). Aktiviteti

i Call Center përqendrohet në dy drejtime kryesore:

shërbimi i klientëve nëpërmjet telefonatave hyrëse, duke

ofruar informacion për produktet dhe shërbimet e bankës

sipas nevojave të çdo klienti dhe monitorimi i veprimeve

me karta, ku nëse gjykohet e nevojshme, kontaktojnë me

kartëmbajtësin dhe konfirmojnë autorësinë e veprimeve,

duke ndihmuar kështu në parandalimin e rasteve të

mashtrimit.

KARTAT

Kartat kanë pasur një ecuri të qëndrueshme, duke ruajtur njëkohësisht edhe pozitën e tyre në treg. Ndër prioritetet kryesore

gjatë vitit 2017 ka qenë aktivizimi i portofolit dhe nxitja e përdorimit të kartave, duke i inkurajuar klientët të kryejnë sa më

shumë transaksione me karta në blerjet e tyre të përditshme, sidomos brenda vendit.

Treguesit shënojnë një rritje të konsiderueshme kryesisht gjatë 3-4 viteve të fundit, duke shtuar mesatarisht çdo vit rreth

36% numrin e veprimeve dhe 28% nivelin e volumit të blerjeve me kartë në pikat e shitjes (POS), e duke sjellë edhe rritjen e

rentabilitetit të biznesit të kartave.

Tirana Bank vijon të jetë në avantazh konkurrues në treg me Kartën e Debitit “Në Çast”, si e vetmja bankë që ofron këtë kartë

në moment në të gjitha degët e saj.

Gjithashtu, gjatë 2017 në vijimësi ë risive më të fundit teknologjike, është prezantuar me sukses për herë të parë në treg

Karta e Debitit VISA Pa Kontakt, e pajisur me elementë shtesë sigurie, duke ju ofruar klientëve më shumë lehtësi në kryerjen

e pagesave më të shpejta në çdo pikë shitjeje.

Tirana Bank kujdeset gjithmonë për sigurinë e kartave, ndaj edhe gjatë vitit 2017 ka qëndruar vigjilente ndaj mbrojtjes së të

dhënave të klientëve të saj duke garantuar edhe më shumë siguri.

17

B. NDËRMARRJET E VOGLA DHE TË MESME (NVM)

Gjatë këtij viti, objektivi kryesor i Bankës ka qenë rritja e

nivelit të kredive për ndërmarrjet e vogla dhe të mesme,

si një mjet për t’i dhënë shtysë biznesit të vogël dhe të

mesëm, e rrjedhimisht për të optimizuar të ardhurat e

Bankës nga ky segment i klientelës. Për këtë qëllim, Tirana

Bank është përqendruar në marrëdhëniet bankë - klient,

duke ndërmarrë një numër iniciativash në përpjekje për të

përcaktuar qartë perceptimin e Tirana Bank si një bankë

për ndërmarrjet dhe sipërmarrësit, që i vlerëson ata me

dëshirë dhe guxim për të bërë biznes. Disbursimet e reja

totale për vitin 2017 arritën në 10.00 milionë Euro, kundrejt

5 milionë Euro në vitin 2016, ndërsa numri i klientëve për

Departamentin e NVM-ve u rrit me 25%.

Kjo marrëdhënie e afërt bankë-klient, ndihmon bankën të

ndjekë dhe të identifikojë më me lehtësi shoqëritë të cilat

hasin vështirësi në shlyerjen e detyrimeve të kredisë, dhe

për rrjedhojë të gjejnë shpejt një alternativë për të përshtatur

fluksin e parave të biznesit me plane të reja pagesash, duke

zbutur rrezikun me të cilin u përballën këto shoqëri.

Vëmendje e veçantë i është kushtuar portofolit të kredive

performuese, jo vetëm për përmbushjen e nevojave shtesë

për financim të klientëve ekzistues, por edhe rinegocimin

e termave të kredisë në përputhje me politikat monetare

të Bankës së Shqipërisë dhe konkurrencës që gjeneron

industria bankare në vend. Kjo është arritur pavarësisht

mjedisit të ashpër dhe konkurrues të tregut, i karakterizuar

nga presione të vazhdueshme. Gatishmëria jonë e fortë

për të dhënë hua, pasqyron të kuptuarit tonë të partneritet

afatgjatë të biznesit, që është me interes të përbashkët për

të dyja palët.

Qëllimi ynë vazhdon të jetë mbështetja e atyre bizneseve

që stimulojnë përdorimin e burimeve të brendshme dhe

krijimin e vendeve të reja të punës, duke kontribuar në

zhvillimin dhe reduktimin e importeve në vend.

C. DIVIZIONI I BANKINGUT TË KORPORATAVE

Tirana Bank vazhdon të ruaj me zell marrëdhëniet me

klientët e besuar të korporatave, duke ofruar zgjidhje të

përshtatshme dhe efikase për secilin problem në sajë të

qasjes gjithëpërfshirëse të shërbimit dhe të kuptuarit të

klientëve të saj.

Viti 2017 ka qenë një vit i vazhdimit të riaktivizimit dhe

rivlerësimit të klientëve tanë të korporatave për Linjat e

Biznesit. Banka ka vazhduar t›i kushtojë vëmendje forcimit

të marrëdhënieve me klientët ekzistues të korporatave,

duke i mbështetur ata me financime të reja, duke ofruar

shërbime të reja konkurruese dhe duke pasuruar

marrëdhëniet në të gjitha aspektet. Nga ana tjetër, Shërbimi

Bankar për Biznesin e Madh i ka dhënë një rëndësi të

madhe zgjerimit të bazës së klientëve të korporatave, duke

mbështetur financiarisht klientët e rinj të korporatave. Jemi

përqendruar jo vetëm në rritjen e portofolit të kredisë, por

edhe në diversifikimin e investimeve tona në sektorë të

ndryshëm të ekonomisë së tregut. Mbështetur nga një staf

me përvojë dhe fryma e punës në ekip, Shërbimi Bankar për

Biznesin e Madh përmbushi një pjesë të konsiderueshme

të objektivave ambicioze të Bankës në këtë sektor.

Kombinimi i dëshmuar i këshilltarëve të korporatave të

konsumatorëve dhe specialistëve të produkteve i mundëson

Tirana Bank të veprojë si një partner i besueshëm dhe i

besuar për klientët e saj. Shuma totale e disbursimeve

të reja për vitin 2017 arriti në 15.3 milionë euro, duke

qenë në përputhje me strategjinë e Bankës dhe shifrat e

buxhetuara për klientët e korporatave, ndërkohë që numri i

klientëve për Divizionin e Korporatave u rrit me 28%. Banka

e zgjeroi bazën e saj të konsumatorëve me klientë të rinj

të korporatave, që përfaqësojnë kompani udhëheqëse në

sektorët e tyre përkatës.

Përveç kushteve konkurruese dhe tërheqëse të financimit,

qëllimi ynë është të sigurojmë mbështetje të plotë për

klientët tanë në të gjitha segmentet dhe ciklet e biznesit

të tyre, duke përmirësuar vazhdimisht cilësinë e shërbimit

dhe ofertën tonë të produkteve dhe shërbimeve me

përfitime të reja, që veprojnë sipas kushteve të kërkuar në

treg. Falë bashkëpunimit tonë të suksesshëm afatgjatë me

institucionet financiare vendore dhe ndërkombëtare, në

vitin 2017 kemi vendosur kushte më tërheqëse financimi

për klientët tanë, duke rezultuar në linja të reja kredie. Totali

i Bankingut të Biznesit në fund të vitit 2017 arriti në 65.80

milionë euro.

18


D. DIVIZIONI I THESARIT

Një nga funksionet kryesore të Divizionit të Thesarit

është kontrolli dhe menaxhimi i tepricës së likuiditetit

dhe garantimi se të gjitha linjat e biznesit të Bankës kanë

akses në likuiditetin që mund t’i nevojitet për veprimtarinë

e biznesit të tyre. Në këtë mënyrë, ky divizion siguron që

banka të mbetet financiarisht e sigurt, e qëndrueshme

dhe e aftë për të funksionuar në mënyrë eficiente. Nder

funksionet e tjera, mund të përmendim maksimizimin e

fitimeve në një nivel të caktuar, ruajtjen nga rreziku që vjen

nga luhatja e normave të interesit dhe kurseve të këmbimit

valutor.

Viti 2017 është karakterizuar nga një nivel i ulët i interesave

në përputhje me politikën monetare ndihmuese të ndjekur

nga Banka Qendrore. Divizioni i Thesarit ka marrë pjesë

aktivisht në menaxhimin e balancave të depozitave, duke

synuar stabilitet në fonde dhe mbajtjen në nivel të ulët

koston e tyre.

Si kontribues kryesor në ALCO dhe qendra kryesore e

vendosjes së çmimeve për veprimtarinë e bankës, ne

monitorojmë dhe analizojmë vazhdimisht ekonomitë e

mëdha botërore, prirjet makroekonomike, indekset e

treguesit e politikave monetare të Bankës së Shqipërisë

dhe vlerësojmë ndikimet që mund të kenë në ekonominë

tonë dhe në veçanti ne sektorin bankar.

Veprimtaritë e Divizionit të Thesarit përqendrohen

në ofrimin e produkteve financiare dhe investuese të

përshtatura sipas kërkesave të klientëve, si dhe shërbimet

e konsulencës në lidhje me produktet që ofrohen.

Ndërmjetësimi në tregjet e letrave me vlerë ka vazhduar,

duke i shtuar vlerë veprimtarive të Bankës dhe përmirësimit

të mëtejshëm të marrëdhënieve të klientëve me Bankën.

Veprimtaritë e thesarit kanë vazhduar të japin përfitime

të konsiderueshme për Bankën dhe më 31 dhjetor 2017,

transaksionet e thesarit përfaqësonin 66% të totalit të

aktiveve të Bankës.

Divizioni i Thesarit dhe Tregjeve Financiare është një faktor

i rëndësishëm në tregun e këmbimeve valutore dhe tregjet

financiare, si rezultat i veprimtarisë së tij tregtare dhe të

shitjes. Operacionet e këmbimeve valutore kanë vazhduar

të jenë me përfitim për Bankën, duke reflektuar këmbime

dhe shitje të kujdesshme.

Të gjitha veprimtaritë e thesarit janë kryer në përputhje me

politikat e Bankës dhe me kërkesat rregullatore.

Falë punës efikase, rezultatet tona financiare përmbushen

objektivat për vitin 2017.

E. TEKNOLOGJIA E INFORMACIONIT DHE ORGANIZIMI

Në kontekstin e harmonizimit të strategjisë së IT & Organizimit me Strategjinë e Biznesit të Bankës dhe në përputhje me

kërkesat rregullatore, Njësitë e Teknologjisë së Informacionit dhe Organizimit janë përqendruar në projektet dhe veprimtaritë

e mëposhtme:

• Përmirësimin e besueshmërisë dhe cilësisë së operacioneve të IT-së në Bankë me anë të përdorimit të teknologjisë më të fundit.

• Detyrimet institucionale në përputhje me ndryshimet rregullatore.

• Rishikimin dhe përditësimin e procedurave dhe operacioneve.

• Përmirësimin dhe integrimin e mëtejshëm të sistemeve të informacionit.

• Zbutjen e Rreziqeve të infrastrukturës së sistemeve të IT-së.

ZHVILLIMI & PËRMIRËSIMI I SISTEMEVE IT

Shtytësit e zhvillimit dhe përmirësimit për sistemet e informacionit për vitin 2017 kanë qenë optimizimi dhe rritja e

besueshmërisë së zgjidhjeve lidhur me infrastrukturën e IT-së, procedurave dhe sistemeve që bëhen vazhdimisht të

nevojshme nga ndryshimet në biznes, si edhe nga mjedisi ekonomik dhe teknologjik, me qëllim kryesor arritjen e ekonomive

të shkallës, sigurisë së nivelit të lartë, funksionalitetit, menaxhimit të integruar nga përdoruesi fundor dhe përfundimisht

rritjes së konkurrencës së Bankës.

19

KALIMI TE KARTAT E DEBITIT VISA ME ÇIP & PA KONTAKT

Gjatë vitit 2017, Banka përmirësoi sistemet e menaxhimit

të kartave të debitit dhe sistemeve të ngjashme, për të

projektuar karta të reja debiti VISA. Kartat e reja do të

pajisen me një çip dhe me veçori pa kontakt. Këto dy veçori

të reja do të rrisin ndjeshëm sigurinë për transaksionet dhe

do të mundësojnë transaksione tejet të përshpejtuara për

shuma të vogla.

Përmirësimet dhe ndryshimet e sistemeve u zbatuan në

sistemin bankar duke iu përmbajtur kërkesave rregullatore.

Sipas udhëzimeve të reja rregullatore, Banka ka nevojë që

të kryejë disa zhvillime dhe ndryshime në sistemin kundër

Pastrimit të Parave, Regjistrit të Kredisë dhe sistemit

të sigurimit të depozitave. Përpos kësaj, në përputhje

me kërkesën e Agjencisë Shqiptare për Sigurimin e

Depozitave dhe me qëllim përmirësimin e operacioneve

me dokumente, Banka ka zbatuar një sistem të menaxhimit

të dokumenteve. Sistemi në fjalë do të mbulojë kërkesën

rregullatore, por do t’i vijë në ndihmë edhe Bankës, duke

qenë se do të lehtësojë informacionin dokumentar të

ruajtur në format elektronik.

Përmirësimet në sistemin bankar për të lehtësuar kërkesat

e Biznesit të Bankës

Sipas nevojave të biznesit dhe ndryshimeve teknologjike

në vitin 2017, Banka ka kryer disa përmirësimeve si

“Përditësimi dhe centralizimi e Aplikacionit të Listës së

Pagesave”, “Përditësimi i platformës së Aplikacionit in-

House”, “Përditësimi i sistemit të kredive individuale”,

“Përditësimi i sistemit të Burimeve Njerëzore”, etj.

INFRASTRUKTURA OPERACIONALE & TEKNOLOGJIKE

Në përmbushje, nga njëra anë, të synimit për përmirësimin

e vazhdueshëm të infrastrukturës teknologjike të

disponueshme dhe efikase të Bankës, dhe nga ana tjetër,

të menaxhimit të efektshëm dhe të sigurt të operacioneve

të saj, janë bërë një sërë ndërhyrjesh, nga të cilat më të

rëndësishmet janë:

Përditësimi i infrastrukturës së Sistemeve Core Wintel dhe

përmirësimi i vendndodhjes së rikuperimit nga katastrofat

dhe zgjidhjes.

Fushëveprimi kryesor i këtij projekti ishte përditësimi

i Sistemeve Core Wintel të Bankës në vendndodhjen

Parësore dhe në atë të Katastrofave sipas 1. Fuqisë së

përpunimit, 2. Vëllimeve të ruajtjes dhe shpejtësisë, 3

Zgjidhjes së sinkronizimit dhe minimizimit të kohës për

rikuperim.

NDËRHYRJET ORGANIZATIVE & MBËSHTETJA QENDRORE

Gjatë vitit të fundit, Departamenti i Organizimit është

përqendruar në përmirësimin e procedurave bazë në

lidhje me sistemet operacionale të Bankës. Vëmendje të

veçantë i është kushtuar edhe identifikimit dhe rregullimit

të problemeve të sistemit Bankar gjatë viteve të kaluara.

20


F. MENAXHIMI I RREZIKUT

Bordi i Drejtorëve dhe drejtuesit e lartë i njohin rreziqet ndaj të cilave ekspozohet banka që rrjedhin nga

operacionet e saj. Në kushtet aktuale ekonomike, financiare dhe të mjedisit të tregut, Banka përqendrohet

në efektshmërinë e praktikave të saj të menaxhimit të rrezikut, duke synuar zbutjen e rreziqeve, e për

rrjedhojë maksimizimin e kthimit për aksionarët.

Praktika efikase e menaxhimit të rrezikut konsiderohet vendimtare për Bankën, me qëllim arritjen e

objektivave të saj strategjike dhe garantimin në mënyrë të vazhdueshme të cilësisë së kthimit të aksionarëve.

Misioni i funksionit të Departamentit të Menaxhimit të Rrezikut është si më poshtë:

“Të krijojë vlerë të shtuar për aksionarët, duke përdorur praktikat më të mira të menaxhimit të rrezikut, me qëllim optimizimin e profilit të rrezikut-kthimit të Bankës, ndërkohë që siguron

përputhshmërinë me kërkesat rregullatore.”

Banka i kushton vëmendje të veçantë monitorimit dhe menaxhimit të efektshëm të rreziqeve, me qëllim

ruajtjen e qëndrueshmërisë, shëndetit financiar dhe vijueshmërisë së operacioneve të saj.

BD-ja është përgjegjëse për zhvillimin dhe mbikëqyrjen e zbatimit të kuadrit të Menaxhimit të Rrezikut.

Kuadri i menaxhimit të rrezikut sigurohet edhe nga një numër i madh komitetesh të posaçme. Nga

pikëpamja administrative, Departamenti i Menaxhimit të Rrezikut është i e pavarur nga njësitë e tjera të

Bankës. Banka ka krijuar procese të detajuara dhe mekanizma të përshtatshme të kontrollit të rrezikut për

identifikimin/menaxhimin/monitorimin/raportimin e rrezikut. Kjo siguron pavarësinë ndërmjet ndërmarrjes

së rrezikut, menaxhimit të rrezikut dhe funksionet e kontrollit.

Struktura organizative ekzistuese siguron ndarjen e përgjegjësisë dhe synon parandalimin e rasteve që

mund të shkaktojnë konflikt interesi.

Banka duhet të ketë burime të mjaftueshme likuiditeti dhe kapitali, për të ruajtur qëndrueshmërinë dhe

vijimësinë e nivelit të rentabilitetit të saj. Ajo synon të ruajë një kulturë të pavarur të menaxhimit të rrezikut

dhe të përfshijë drejtuesit më të lartë të Bankës.

Banka synon të ruajë kulturën e përmirësimit të vazhdueshëm të proceseve, politikave, modeleve dhe

mjeteve për matjen dhe monitorimin e ekspozimeve ndaj rrezikut.

Përmes Strategjisë së Rrezikut dhe Kapitalit, synohen parimet e kuadrit të menaxhimit të integruar të

rrezikut për përmbushjen e objektivave strategjike dhe të biznesit të Bankës, siç përcaktohet nga BD-ja,

pa sfiduar aftësinë e ndërmarrjes së rrezikut.

Kuadri i Menaxhimit të Rrezikut vlerësohet dhe përmirësohet vazhdimisht duke marrë parasysh dinamikat

aktuale të ekonomisë dhe tregut, kërkesat rregullatore dhe praktikat më të mira ndërkombëtare.

Efektshmëria e saj vlerësohet nëpërmjet:

• Vlerësimit paralel të rezultateve/profilit të Bankës kundrejt tolerancës ndaj rrezikut dhe objektivave

të biznesit;

• Monitorimit të KRI-ve, të përcaktuara sipas llojit të rrezikut.

Departamenti i Menaxhimit të Rrezikut përbëhet nga linjat/njësitë e mëposhtme:

• Njësia e menaxhimit të rrezikut të kredisë

• Njësia e rrezikut të tregut, likuiditetit dhe atij operacional

• Njësia e menaxhimit të kapitalit

• Njësia e sigurisë së informacionit

Departamenti i nënshtrohet kontrollit të pavarur nga Kontrolli i Brendshëm për sa i përket mjaftueshmërisë

dhe efektshmërisë së proceseve të përdorura për menaxhimin e rrezikut.

21

Qëllimi i Kuadrit Qeverisjes së Menaxhimit të Rrezikut është promovimi i menaxhimit të efektshëm dhe të

kujdesshëm i të gjitha rreziqeve, duke siguruar ndarjen e përshtatshëm të përgjegjësive dhe llogaridhënies

sipas burimit të rrezikut, me synim lidhjen e procesit të marrjes përsipër të rrezikut me tolerancën e Bankës

ndaj rrezikut. Komunikimi i vazhdueshëm i informacionit të rrezikut të Bankës është thelbësor, duke u

përqendruar në ruajtjen e ndërgjegjësimit ndaj rrezikut në të gjitha nivelet, dhe në veçanti, në nivelet e BD-

së dhe drejtuesve të lartë.

Lidhur me zbatimin e parimeve të miratuara, kuadri i qeverisjes së menaxhimit të rrezikut ndahet në dy

dimensione kryesore. Dimensioni i parë i qeverisjes i klasifikon operacionet e menaxhimit të rrezikut

në katër linja mbrojtjeje, ndërkohë që dimensioni i dytë trajton nivelet e hierarkisë në të cilat zhvillohen

veprimtaritë e lartpërmendura.

Dimensioni i parë i qeverisjes përbehet nga

katër linja mbrojtjeje, të përcaktuara si më poshtë:

• Linja e parë e mbrojtjes përbehet nga njësi që

janë më pranë origjinës së rrezikut.

• Linja e dytë e mbrojtjes është përgjegjëse për

menaxhimin e rrezikut potencial, duke qenë se

përfshihet në veprimtari të menaxhimit të rrezikut

që ndodhin përpara ndërmarrjes së rrezikut

(pikëzimi i kredisë, vlerësimi i produkteve të reja).

• Linja e tretë e mbrojtjes është përgjegjëse

njëkohësisht për monitorimin dhe kontrollin

paraprak (p.sh. nëpërmjet pjesëmarrjes në

vlerësimin e produkteve) dhe pas ndodhjes së

veprimtarive që mund të mbartin rrezik.

• Linja e katërt e mbrojtjes është përgjegjëse

për rishikimin e pavarur dhe tërësor të kuadrit të

menaxhimit të rrezikut në Bankë. Linja e katërt

kontrollon përshtatshmërinë dhe efikasitetin e

mekanizmit të kontrollit lidhur me menaxhimin e

rrezikut në tre linjat e para të mbrojtjes.

Dimensioni i dytë i qeverisjes përbëhet nga 3

nivele: niveli strategjik, taktik dhe operacional.

• Niveli strategjik – përfshin funksionin e

menaxhimit të rrezikut që realizohet në nivelin e

Bordit të Drejtorëve.

• Niveli taktik – përfshin funksionin e menaxhimit

të rrezikut që realizohet në nivele të larta hierarkike

nga individë dhe komitete të posaçme.

• Niveli operacional – përfshin funksionin e

menaxhimit të rrezikut që realizohet në njësitë

përkatëse në Bankë.

Përgjatë vitit 2017, Tirana Bank ka vijuar t’i kushtojë

vëmendje të veçantë rreziqeve ndaj të cilave është

i ekspozuar sistemi bankar. Në këtë drejtim, ajo

ka përforcuar më tej strukturën organizative dhe

funksionet e kontrollit, me qëllimin përmirësimin e

praktikave të menaxhimit të rrezikut, por pa cenuar

operacionet e saj të biznesit. Fokusi kryesor ka

vijuar të jetë përmirësimi i cilësisë së aktiveve,

veçanërisht rikuperimi i portofolit me probleme.

22


RREZIKU I KREDISË

Rreziku i kredisë është burimi më i rëndësishëm i rrezikut për Bankën, dhe

rrjedhimisht monitorimi dhe menaxhimi i tij i efektshëm është ndër prioritetet e

drejtuesve. Zbatimi i politikës së kredisë që përcakton parimet e menaxhimit të

rrezikut të kredisë siguron që rreziku i kredisë të trajtohet në mënyrë të njëtrajtshme

dhe efikase dhe që praktikat e rrezikut të kredisë të jenë në përputhje me metodat

dhe proceset e vlerësimit për miratimin, ristrukturimin dhe monitorimin e kredisë,

që janë të unifikuar me ato të Grupit.

• Banka synon të kontrollojë rrezikun e kredisë nëpërmjet kritereve të qarta të

kredisë që detyrimisht përfshijnë opsionin e ripagimit (zgjidhja e parë), sigurimit

të kolateralit (zgjidhja e dytë) dhe vlerësimit të klientëve. Procesi mbështetet nga

përdorimi i sistemeve të brendshme të vlerësimit të aftësisë së klasifikimit të

performancës dhe sistemeve të matjes së rrezikut të kredisë dhe përllogaritjes së

kërkesave të kapitalit.

• Banka përqendrohet në reduktimin e nivelit të borxhit në sektorë me performancë

të dobët dhe ribalancimin e portofolave të tij kundrejt sektorëve kyç me mundësi

të mira rritjeje.

• Banka synon reduktimin e borxheve përmes identifikimit të rrezikut të kredisë,

monitorimit të vazhdueshëm dhe masave parandaluese.

• Banka synon menaxhimin efikas të niveleve NPL/NPE aktuale, përmes

Divizionit të Rikuperimit Bankar duke ulur përqindjen e formimit të NPL/NPE dhe

përfundimisht duke reduktuar nivelin absolut të NPL/NPE-ve.

• Banka funksionon brenda kufijve të miratuar të kredisë, të përcaktuara nga

Grupi që përditësohen rregullisht, dhe mbulon të gjitha veprimtaritë e Bankës

për të zbutur rrezikun e kredisë. Të gjitha vendimet për kredidhënien merren në

përputhje me Manualin e Politikave të Kredisë & Praktikave të Piraeus Bank.

• Grupi synon monitorimin e drejtpërdrejtë dhe të centralizuar të të gjitha

ekspozimeve të rrezikut të kredisë në nivelin e portofolit të borxhit dhe nivelin e

huamarrësve të lidhur.

• Banka ka tolerancë minimale për rrezikun e huamarrjes FX, që sigurohet nëpërmjet

zbatimit të deklaratave të përshtatshme të politikave të kredisë. Përgjithësisht,

huamarrja në monedhën e huaj kryhet, vetëm kur vihet re zhvlerësimi.

23

RREZIKU I LIKUIDITETIT

Rreziku i likuiditetit nënkupton rrezikun e pamundësisë për të përmbushur detyrimet

financiare kur ato duhet të likuidohen. Banka e konsideron rrezikun e likuiditetit si

një ndër llojet më të rëndësishme të rrezikut që mund të ndikojë në kapacitetin e

Bankës për financimin e operacioneve tregtare dhe për përmbushjen e detyrimeve

financiare.

Menaxhimi i rrezikut të likuiditetit përbën objektivin kyç të Bankës dhe përfshin

një sërë veprimtarish, duke filluar nga monitorimi i afërt i pozicionit të likuiditetit në

menaxhimin e burimeve financuese dhe përdorimin e fondeve në atë mënyrë që nuk

cenon aftësinë e Bankës për t’i përmbushur detyrimet e saj.

Banka ka miratuar praktikat më të mira dhe udhëzimet rregullatore/mbikëqyrëse në

identifikimin e pozicionit të likuiditetit të Bankës dhe efekteve të mundshme nga

ndryshime të pafavorshme që vijnë nga maturimi (dhe nga mosrinovimi) i burimeve

financuese, si edhe uljes së mundshme të vlerës së aktiveve likuide.

Ajo kryen monitorimin nga afër të kostos së likuiditetit dhe ka siguruar përputhshmërinë

me kuadrin rregullator të rrezikut të likuiditetit, ndërkohë mban dhe rishikon rregullisht

metodologjitë, politikat, procedurat dhe sistemet për të menaxhuar efektshëm

rrezikun e likuiditetit.

Banka ka mbajtur nën monitorim të kujdesshëm nivelet e likuiditetit, duke siguruar

qëndrimin e tyre sipër minimumeve rregullatore.

Depozitat e klientëve vlerësohen si të mirëdiversifikuara, duke pasur 90% të

depozitave nga klientë individë, ndërsa ulja e depozitave në baza vjetore është

vlerësuar në afro 3%. Përgjatë viteve të kaluara, në treg është vënë re një prirje e

qartë e kalimit nga depozitat me afat në ato të kursimeve. Depozitat në monedhën

vendase kanë shënuar ulje më të madhe se ato në monedhë të huaj, ndryshim që

është ndjeshëm i ndikuar nga konkurrenca e Letrave me Vlerë të Qeverisë, duke

marrë parasysh mjedisin shumë të ulët të normave të interesit. Treguesit kyç të

likuiditetit mbetën sipër kufijve minimale rregullatore dhe dëshmojnë për likuiditet të

mjaftueshëm.

Dhjetor 2017 Kufiri Dhjetor 2016

Kreditë/Depozitat 45% Nuk ka 49%

Kreditë neto/Depozitat 33% Nuk ka 32%

Aktivet likuide/Detyrimet afatshkurtra – Totali 47% 30% (kufiri rregullator) 47%

Aktivet likuide/Detyrimet afatshkurtra – Totali FCY 54% 25% (kufiri rregullator) 54%

Aktivet likuide/Detyrimet afatshkurtra – Totali LCY 40% 25% (kufiri rregullator) 40%

24


RREZIKU I TREGUT

Rreziku i tregut kuptohet si rreziku i humbjeve të shkaktuara nga ndryshime të

pavaforshme në nivelin ose në luhatshmërinë e normave të interesit, normave të

kursit të këmbimit, çmimeve të kapitalit dhe çmimeve të mallrave të luksit.

Banka vendos dhe i përditëson metodat e duhura të matjes, për monitorimin dhe

kontrollin e rrezikut të tregut, duke përfshirë rrezikun e normës së interesit në

librin e Bankës. Përgjatë vitit 2017, ekspozimi ndaj rrezikut të tregut vijoi të ishte

i kufizuar.

Tirana Bank zbaton politikën e rrezikut të normave të interesit dhe miraton teknika

të vlerësimit të rrezikut në varësi të Analizës së Hendekut të Normës së Interesit.

Ajo vlerëson rrezikun e normës së interesit nëpërmjet matjes “Të Ardhurat në

Rrezik” (Earnings-at-Risk), që shpreh ndikimin negativ në normën e interesit për

një periudhë specifike, të shkaktuar nga një ndryshimin i normave të interesit në

të gjitha maturimet dhe monedhat.

Krahas këtyre, ajo vlerëson rrezikun e normave të interesit nëpërmjet ndryshimit të

pritshëm të Vlerës Aktuale Neto të Aktive dhe Detyrimeve, si rrjedhojë e normave

të interesit me 1 pikë bazë.


Pozicioni i hapur neto FX/Kapital rregullator 5,6% 20% (kufiri rregullator) 3,5%

Ekspozim ndaj IRR-së në librin e Bankës 7,5% 20% (kufiri rregullator) 5,7%

Ekspozimi ndaj IRR-së në bilanc (PV01) 4.400 EUR12.000 EUR (kufiri i

brendshëm)8.590 EUR

Të ardhurat në rrezik 1.694 KEUR2.000 KEUR (kufiri i

brendshëm)1.578 KEUR

25

RREZIKU OPERACIONAL

Rreziku operacional ka marrë një vëmendje të veçantë, nëpërmjet rishikimit të

operacioneve të Bankës, me synim identifikimin e përmirësimeve të mundshme për

reduktimin e humbjeve operacionale dhe ndikimeve negative (ato reputacionale,

rregullatore, etj).

Monitorimi i kujdesshëm i humbjeve operacionale, treguesve kyç të rrezikut dhe realizimi

vjetor i ushtrimit të vetëvlerësimit, kane vijuar të jenë elementet kryesore të kuadrit të

menaxhimit të rrezikut operacional, ndërkohë që, Banka ka zbatuar me sukses platformën

e Kontrollit të Përhershëm.

Tirana Bank dëshiron të shmangë ngjarjet/humbjet e rrezikut operacional, që janë

rrjedhojë e papërshtatshmërisë dhe paefektshmërisë së sistemit të brendshëm të

kontrollit, ose rrjedhojë e mospërputhshmërisë me parimet dhe objektivat e këtij sistemi.

Ajo dëshiron të shmangë tërësisht humbjet e gjeneruara nga mashtrimet

e brendshme dhe të shmangë tërësisht ngjarjet që kanë efekte negative

reputacionale të lidhura me imazhin e korporatës.

MJAFTUESHMËRIA E KAPITALIT

Banka e njeh rëndësinë e ruajtjes së një baze të qëndrueshme të kapitalit kundrejt

rreziqeve të marra përsipër. Ajo ka ruajtur një bazë të shëndosh kapitali, të aftë

për të mbështetur biznesin e Bankës/planin(et) strategjike dhe për të mbrojtur

kapacitetin që të vazhdojë të kryejë operacione pa pengesa.

Kërkesat për kapital vlerësohen kundrejt të gjitha llojeve materiale të rreziqeve

që ndërmerr Banka në përputhje të plotë me të gjitha kërkesat rregullatore dhe

mbikëqyrëse.

Norma e Mjaftueshmërisë së Kapitalit e ka tejkaluar kufirin minimal rregullator,

për vitin e mbyllur më dhjetor 2017 në vlerën prej 21.25% kundrejt nivelit minimal

rregullator prej 15%, duke siguruar si rrjedhojë besueshmëri të depozituesve dhe

mbrojtje të mjaftueshme ndaj sfidave të paraqitura nga kushtet aktuale ekonomike.


Norma e mjaftueshmërisë së kapitalit 21,25% 15% (kufiri rregullator) 17,89%

Kapital rregullator (në milion €) 61,8 57,8

RWA (në milion €) 291 323

Prej të cilave:

Rreziku i kredisë 229 222

Rreziku i tregut 0 1,9

Rreziku operacional 37 40

Të tjera 24 59

Banka synon ruajtjen e infrastrukturës, politikave, proceseve dhe metodologjive, për të mbështetur dhe përmbushur

nevojat e përputhshmërisë mbikëqyrëse dhe rregullatore për menaxhimin e kapitalit.

26


SIGURIA E INFORMACIONIT

Kuadri i Menaxhimit të Rrezikut, që synon zbutjen e rreziqeve nga TIK-u dhe

atyre kibernetike, është zhvilluar dhe dokumentuar nga Njësia e Sigurisë së

Informacionit. Është zhvilluar një Program për Ndërgjegjësimin ndaj Sigurisë

Kibernetike për të gjithë stafin, duke synuar përmirësimin e kulturës së rrezikut në

lidhje me Sigurinë Kibernetike dhe rreziqet e lidhura me IT-në.

Banka ka krijuar një kuadër politikash dhe procedurash për zbutjen e rreziqeve,

që lindin nga përdorimi i modeleve të vlerësimit të rrezikut, nëpërmjet proceseve

të rishikimit, sfidave, trajnimeve dhe proceseve të validimit.

Sigurisë së informacionit i është kushtuar vëmendje e veçantë gjatë gjithë vitit,

dhe siguria është shtuar falë një numër projektesh. Rëndësi maksimali i jepet

ndërgjegjësimit të vazhdueshëm ndaj kësaj çështje.

G. DEPARTAMENTI I PËRPUTHSHMËRISË RREGULLATORE

Roli i Departamentit të Përputhshmërisë është respektimi i rregulloreve bankare

dhe financiare siç janë dispozitat ligjore dhe rregullatore, standardet profesionale

dhe etike, procedurat e Grupit, si edhe mbrojtja e interesave të klientëve dhe

reputacionit të Grupit.

Roli i Departamentit të Përputhshmërisë së Tirana Bank është përcaktimi dhe

zbatimi i rregullave për parandalimin e rrezikut të mospërputhshmërisë, duke

përfshirë rreziqet e lidhura me pastrimin e parave dhe financimin e terrorizmit,

shkeljen e embargove, konfliktet e interesit dhe mbrojtjen e të dhënave personale

të klientëve dhe punonjësve. Të gjitha këto nisma mundësojnë uljen e rrezikut

reputacional.

Departamenti i Përputhshmërisë siguron edhe sistemet e efektshme për

përmbushjen e përputhshmërisë. Për këtë qëllim, funksioni i përputhshmërisë

është të:

Këshillojë stafin operativ, duke dhënë mendimin e tij për transaksione, kur

nevojiten këshilla;

• Jetë pjesë e procesit të marketingut të produkteve, nga faza e projektimit në

fazën e shpërndarjes dhe njoftimeve për çështje të përputhshmërisë;

• Sigurojë së bashku me Burimet Ligjore dhe Njerëzore që të identifikohen

konfliktet e interesit në përputhje me politikat e Grupit për konfliktin e interesave

si edhe me kuadrin ligjor të vendit;

• Sigurojë trajnimin e punonjësve për çështje të përputhshmërisë;

• Sigurojë që mbrojtja e klientit të jetë efikase në çdo fazë në lidhje me

marrëdhënien ndërmjet Bankës dhe klientëve të saj, nga dhënia e informacionit

parakontraktual, ofrimi i këshillave të mëvonshme dhe gjatë kohëzgjatjes e deri te

zgjidhja përfundimtare e kontratës.

27

Në përmbushje të përputhshmërisë brenda Tirana Bank, funksioni i

përputhshmërisë përdor mjetet dhe burimet e mëposhtme:

• Përfshirjen e standardeve të përputhshmërisë në procedurat e Bankës;

• Raportimin periodik të veprimtarive të rrezikut dhe përputhshmërisë, duke

mundësuar zbatimin e sistemeve të përputhshmërisë brenda Grupit;

• Mjetet e softuerit AML, që përfshin profilin e klientit dhe mjetet e monitorimit

të llogarisë për detektimin e transaksioneve të pazakonta ose të dyshimta dhe

mjetet e monitorimit të transfertave ndërkombëtare të fondeve për zbatimin e

ngrirjes së aseteve dhe embargove;

Kemi përditësuar sistemin tonë për të përmirësuar cilësinë e të dhënave që ne

mbledhim për njohjen e klientit (KYC), si në fillim ashtu edhe gjatë marrëdhënies

së biznesit. Kontrollet e identifikimit të klientit përbëjnë filtrin e parë në fillim të çdo

marrëdhënieje. Kjo varet nga njohuritë për klientët tanë dhe pronarët përfitues. Ne

kryejmë mbikëqyrje të përshtatshme gjatë gjithë kohëzgjatjes së marrëdhënies,

në varësi të rrezikut. Punonjësit e Bankës ndihmohen në këtë drejtim nga softuer

AML për profilin e klientëve dhe transaksionet e pazakonta.

Sipas vlerësimit të rrezikut dhe ndryshimeve rregullatore, ne vazhdimisht forcojmë

sistemin e përgjithshëm AML/CFT.

H. TRANSFERIMI I FONDEVE

Viti 2017 ishte një vit tjetër i suksesshëm për operacionet e transferimit të fondeve

në Tirana Bank. Përpjekjet tona për të vendosur standarde të larta lidhur me

cilësinë gjatë procesimit të pagesave tregtare janë njohur nga partnerët tanë

të vlerësuar nga Deutsche Bank, që i dha çmimin “Gold Euro STP Excellence”

Tirana Bank në vitin 2016.

Ky çmim vjen si mirënjohje e procesimit jashtëzakonisht të drejtpërdrejtë në

pagesat ndërkombëtare në vijim të vlerësimit të cilësisë dhe saktësisë së

mesazheve për pagesat SWIFT, të kryer nga Deutsche Bank.

Ne dëshirojmë që klientët tanë të ndihen të sigurt gjatë transferimit të parave,

qoftë të te dashuritë e tyre ose te partnerët e besuar të biznesit, duke iu ofruar

një larmi produktesh në përputhje me nevojat e tyre, dhe duke përmirësuar

vazhdimisht çështjet teknike dhe të sigurisë për ruajtjen e normave pa gabime

lidhur me remitancat. Jemi të gatshëm që të ofrojmë eksperiencën më të mirë të

shërbimit për klientët, nëpërmjet mbajtjes së cilësisë, por njëkohësisht mirëpresin

novacionin në një mjedis vazhdimisht të ndryshueshëm.

28


PËRGJEGJËSIA SOCIALEE KORPORATËSA. VEPRIMTARITË SOCIALE

Tirana Bank vazhdon mbështetjen e saj për fëmijët e fshatit SOS

Çdo fëmijë ka nevojë për një familje e cila kujdeset për të dhe i fal dashuri. Për këtë

arsye, Tirana Bank mbështet Familjet SOS të cilat ofrojnë kujdes të qëndrueshëm

dhe të sigurt si dhe dashuri në një mjedis familjar për fëmijët që kanë humbur

prindërit e tyre ose nuk mund të jetojnë me familjen e tyre biologjike.

Duke treguar angazhimin e palëkundur për çështjet sociale dhe ndihmën tonë në

zgjidhjen e problemeve aktuale shoqërore, Tirana Bank vazhdon angazhimin e

saj në “adoptimin“ e tre fëmijëve të fshatit SOS. Sponsorizimi i jetesës së këtyre

fëmijëve është një formë afatgjatë bashkëpunimi që mundëson mbështetje të

vazhdueshme nga shoqëria jonë për një kujdes të personalizuar, dhe promovim

për zhvillimin, edukimin, kujdesin shëndetësore, aktivitete sociale, sportive dhe

argëtuese për këta fëmijë.

Dhuro një Çantë!

Nën sloganin “Niseni vitin mbarë vogëlushë!”, Tirana Bank mbështeti me shumë

kënaqësi nismën “Dhuro një çantë”, nga organizata “Fundjavë Ndryshe”.

500 vajza dhe 500 djem nga familje me mundësi ekonomike të kufizuara në të

gjithë Shqipërinë, morën dhuratë një çantë nga Tirana Bank.

Këto çanta u shpërndanë nga “Fundjavë Ndryshe” me pjesëmarrjen e stafit të

Tirana Bank në disa qytete e fshatra të vendit, me urimin tonë për një vit të mbarë

e të suksesshëm shkollor për të gjithë fëmijët!

6

29

PËRGJEGJËSIA SOCIALEE KORPORATËS

Festimi i 1 Qershorit me fëmijët e DSA Albania.

Me rastin e kësaj feste, fëmijët e Fondacionit “Down

Syndrome Albania” sollën në skenën teatrale pjesën “Një

vonesë e vogël”, bazuar në filmin me të njëjtin titull, aq të

njohur dhe të dashur për të gjithë.

Kjo ditë përkon edhe me 3-vjetorin e “Qendrës së Arritjeve

dhe Zhvillimit të Fondacionit “Down Syndrome Albania””.

Tirana Bank me shumë kënaqësi mbështeti edhe këtë vit

Fondacionin për organizimin e kësaj feste të bukur.

Dhurimi i Gjakut

Që prej vitit 2009, stafi i Tirana Bank ka krijuar traditën e

bukur të dhurimit të gjakut, një veprimtari kaq e rëndësishme

për jetët e qindra njerëzve. Njësoj si vitet e kaluara, dhurimi

i gjakut nuk bëhet vetëm në ambientet e Zyrave Qendrore

të Bankës, por në të gjithë degët ku Tirana Bank operon.

Këtë vit dhurimin ia dedikuam familjes Troka, në Adë të

Fierit, me dy fëmijë që vuanin nga talasemia.

Me anë të komunikimit të vazhdueshëm, Tirana Bank synoi

të rrisë ndërgjegjësimin duke ftuar anëtarët e familjes,

klientët dhe partnerët për të marrë pjesë në këtë akt human.

Kjo nismë, që tashmë është kthyer në një traditë në Tirana

Bank, tregon anën njerëzore të biznesit dhe për më tepër,

duke u bërë një shembull i rëndësishëm për institucionet

e tjera duke synuar nxitjen e të gjithë shoqërisë ndaj këtij

akti human.

Shqipëria punon tokën - Konsumo Shqip

Dhoma e Tregtisë dhe Industrisë Tiranë, në bashkëpunim

me Ministrinë e Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural, organizoi

në Tiranë më 29 Nëntor 2017, në Sheshin «Nënë Tereza»,

aktivitetin për promovimin e sektorit bujqësor me

iniciativën «Shqipëria punon tokën - Konsumo shqip «.

Tirana Bank mbështeti me shumë kënaqësi këtë aktivitet

të rëndësishëm.

Qëllimi i këtij aktiviteti ishte prezantimi dhe promovimi i

zhvillimit të sektorit bujqësor, si edhe promovimi i prodhimit

vendas.

Në panair ishin rreth 500 ekspozitorë të ndarë në këto

kategori kryesore: Të rinjtë sipërmarrës në bujqësi,

Agroindustri, Verëra, alkool, Agroturizëm, Fruta-perime,

Blegtori, Produkte shtëpie – tradicionale, Banka, fonde

garancie në bujqësi etj.

30


Tirana Bank feston me fëmijët e pavionit të Onkologji dhe Hemofili.

Tirana Bank solli një buzëqeshje më shumë në fytyrat e

fëmijëve që kurohen pranë pavionit Onkologjik në Spitalin

e Pediatrisë në Tiranë.

Një festë e ngrohtë me muzikë dhe personazhet më të

dashur të fëmijëve si Miushi Miki, Spiderman, Arushi

Pooh dhe Princesha Aurora, ka gjallëruar korridoret e këtij

pavioni.

Vetë stafi i Bankës përgjatë një viti, nëpërmjet një

numër llogarie të vënë në dispozicion të tij, ka mundur

të mbledhë, nëpërmjet donacioneve personale, fonde

për realizimin e kësaj feste si dhe blerjen e dhuratave me

rastin e Festave të Fundvitit.

Falë kësaj iniciative janë mundur të blihen dhurata për

fëmijët e shtruar dhe që kurohen në këtë pavion, nga 1

deri 14 vjeç. Fëmijët kanë gëzuar e festuar duke recituar

e kënduar e duke përzgjedhur vetë dhuratat, duke na

kujtuar edhe njëherë se nëpërmjet gjesteve të vogla dhe

humane mund të dhurojmë një buzëqeshje më shumë për

të gjithë ata që kanë nevojë.

Stafi i Tirana Bank nuk ka reshtur me gjestet fisnike në

drejtim të shtresave në nevojë, dhe këtë herë kjo iniciativë

u organizua nën moton: Fatin nuk e ndryshojmë dot, por

mund të bëjmë dikë të lumtur duke ia ndryshuar ditën.

Tirana Bank Përkujdeset!

Tirana Bank dhuron Pemën e Vitit të Ri

Është bukur të dhurosh për shtresat në nevojë dhe aq

më tepër në këtë pjesë të veçantë të vitit. Stafi i Tirana

Bank u organizua për një nga projektet më të bukura të

fundvitit: “Bredhi ynë”!

Një nismë që zbukuroi dhe lumturoi shumë njerëz, për të

cilët fati deshtë mos të festonin në shtëpitë e tyre!

Tirana Bank dhuroi pemën e Vitit të Ri me zbukurime

dhe stafi i saj përgatiti personalisht dhurata me shumë

dashuri.

Tirana Bank Përkujdeset!

31

B. EDUKIMI

Ekspozita “Edukimi Financiar përmes Artit”

Tirana Bank mbështeti çeljen e ekspozitës “Edukimi financiar përmes artit”, në

kuadrin e projektit “Java e Parasë”, organizuar nga Shoqata Shqiptare e Bankave.

Më shumë se 30 fëmijë të shkollave 9- vjeçare të Tiranës dhe Durrësit, nën

kujdesin e Piktorit Kosta Zhongo, shfaqën vizatime e piktura lidhur me koncepte

ekonomike. Këto piktura do të jenë pjesë e një fjalori ekonomik, ku në përmbajte

të tij do të jetë shpjegimi i koncepteve të ndryshme ekonomike.

Rruga drejt suksesit

Pas suksesit që pati vitin e kaluar, “Rruga drejt suksesit” u rikthye në datën 9

nëntor në Pallatin e Kongreseve, prezantuar nga Vasil Naçi. Më shumë se 2000

persona, mes tyre dhe BusinessMag, patën mundësinë për të mësuar, për

t’u motivuar dhe për t’u zgjuar nga monotonia e përditshmërisë në atë trajnim

ndryshe nga ata që jemi mësuar të shohim, duke na sjellë në mend folësit më të

njohur ndërkombëtarë në Shqipërinë tonë të vogël.

Tirana Bank mbështeti si sponsor “Silver” këtë aktivitet ku njerëz nga fusha të

ndryshme u bënë bashkë për të ndjekur nga afër këtë seminar, ku përveç pjesës

së prezantimit pati dhe ushtrime të ndryshme, ku gjithsecili mund të reflektonte

për rrugën që duhet të ndiqte drejt suksesit.

32


Festimi i Ditës Kombëtare të Greqisë

Më 24 Mars, Ambasada Greke në Tiranë organizoi një pritje

në Hotel Plaza për festimin e 196-vjetorit të pavarësisë së

saj nga Perandoria Osmane.

Tirana Bank ishte sponsor i përgjithshëm i këtij organizimi

të rëndësishëm. Në këtë pritje ishin të pranishëm anëtarë

të trupit diplomatik të akredituar në Tiranë, politikanë,

deputetë, drejtues të institucioneve kushtetuese, të

pavarura, sipërmarrës, etj.

Në fjalën e rastit, ambasadorja greke në Tiranë Eleni

Sourani, vlerësoi rëndësinë e kësaj dite për historinë e

Greqisë, por edhe ndikimin që pati në vendet e tjera të

Ballkanit. Gjithashtu, Znj. Sourani vlerësoi miqësinë midis

dy popujve tanë.

C. KULTURA

Dita e Verës në Përmet

Për të dytin vit radhazi, Convivium Slow Food Përmet dhe

Bashkia e Përmetit organizuan “Ditën e Verës” në këtë

qytet. Data 14 Mars ishte një festë e vërtetë, në të cilën

vizitorë e turistë të shumtë patën mundësinë të zbulojnë

vlerat dhe traditat që kjo trevë e mrekullueshme ruan dhe

tejçon nga njëri brez në tjetrin. Tirana Bank, me shumë

kënaqësi mbështeti organizimin e kësaj feste, duke

ndihmuar në shpalosjen e gatimeve tipike përmetare në një

publik të gjerë.

Veprimtari kulturore dy-ditore, në nder të kompozitorin grek Mikis Theodorakis

Tirana Bank sponsorizoi Kishën Ortodokse Autoqefale

të Shqipërisë në organizimin e veprimtarisë kulturore dy-

ditore, më 17 dhe 18 nëntor 2017 në Tiranë, për të nderuar

Mikis Theodorakis, kompozitorin e njohur grek.

Veprimtaritë e përfshira në projekt ishin:

• Poetët e dashur nga Mikis», organizuar në katedralen e

Kishës Ortodokse në Tiranë.

• Koncert nga «Orkestra Popullore - Mikis Theodorakis»

në auditorin e Qendrës Kulturore të Katedrales së Kishës

Ortodokse.

U organizua edhe një ekspozitë me objekte personale të

Mikis, e organizuar në sallën e Qendrës Kulturore.

Dita e Mësuesit në Lezhë

Më 7 Mars ne nderojmë të gjithë mësuesit për punën e

kontributin e madh që kanë dhënë e do të vazhdojnë të

japin në edukimin e brezave të rinj.

Drejtoria Arsimore Rajonale Lezhë organizoi me

mbështetjen e Tirana Bank festën e 7 Marsit në mjediset e

Pallatit të Kulturës së qytetit, ku të pranishëm ishin mësues

dhe nxënës nga i gjithë rrethi i Lezhës.

Tirana Bank feston “Ditën e Liqenit” dhe hapjen

e sezonit turistik në Pogradec.

Çelja e sezonit turistik është një nga eventet gjithëpërfshirëse

të Bashkisë Pogradec. Është kthyer në traditë kremtimi

i këtij eventi që ndërthur kulturën, turizmin, kulinarin,

biznesin vendas e shumë sektorë të tjerë. Ky vit, solli edhe

më pranë tre qytete në “Ditën e Liqenit”; Ohrin, Strugën

dhe Pogradecin, për të hapur së bashku sezonin turistik

veror. Tirana Bank, ishte pjesë mbështetëse në organizimin

e këtij projekti, i cili ftoi turistët vendas e të huaj për të

vizituar asetet kulturore e historike që bart qyteti i bukur i

Pogradecit.

33

Tirana Bank mbështet Federatën Shqiptare të Badmintonit

Nga data 3 deri më 7 korrik në qytetin e Korçës, Federata

Shqiptare e Badmintonit zhvilloi një kamp trajnimi me

ekipet e Bullgarisë, Serbisë, Maqedonisë, Greqisë dhe

Shqipërisë.

Për të dytin vit radhazi, duke parë entuziazmin dhe

përgatitjen e lartë fizike e teknike të lojtarëve shqiptarë,

Tirana Bank mbështeti këtë turne, për të mundësuar sado

pak në stërvitjen e lojtarëve të rinj shqiptarë, si edhe në

përhapjen sa më të gjerë të këtij sporti të veçantë në

vendin tonë. Në fund, kampi i trajnimit u mbyll me turneun

memorial “Miqtë e IDAs”. Në këtë aktivitet ishte i pranishëm

edhe presidenti i Federatës Ballkanike, Z. Kassabian.

Aktiviteti ishte një festë sportive për qytetin e Korçës me

pjesëmarrjen e shumë të rinjve.

Maratona e Këngës

Tirana Bank ishte sponsori kryesor në koncertin “Maratona

e Këngës”, organizuar në qendër të Shkodrës më 17 gusht

në bashkëpunim me Bashkinë e qytetit. Ky spektakël, është

një festë e madhe muzikore që tërheq audiencën e gjithë

qytetit në shesh, për të ndjekur artistët më të mëdhenj të

muzikës shqiptare brenda dhe jashtë vendit.

Me të njëjtin format ishim të pranishëm edhe në qytetin e

Përmetit me datë 24 gusht 2017. Festa e madhe muzikore

e organizuar në qendër të qytetit, përfshiu në atmosferën e

saj një numër të madh spektatorësh.

Prodhimi i axhendave 2018, projekti “Viti i Skënderbeut”

Ministria e Diasporës, një ministri e re në qeverinë

shqiptare, në vijim të festave kombëtare të muajit nëntor

dhe duke pasur parasysh që viti 2018 do të jetë “Viti i

Skënderbeut”, u përfshi në projektin e madh qeveritar duke

prodhuar postera, axhenda e kalendarë me simbolet tona

kombëtare. Për të mbështetur këtë projekt të rëndësishëm,

Tirana Bank sponsorizoi prodhimin e 1,350 Axhendave!

Ministria në muajin nëntor organizoi shumë aktivitete dhe

materialet iu dhuruan personaliteteve të rëndësishme,

trupave diplomatike, etj.

34


BURIMET NJERËZOREMENAXHIMI I BURIMEVE NJERËZORE

Kapitali njerëzor për Tirana Bank është faktori kyç në përmbushjen e synimeve

dhe objektivave strategjike të Bankës. Filozofia e Bankës është punësimi i stafit

kompetent sipas nevojave të biznesit dhe krijimit të lidhjeve të forta me punonjësit.

Virtytet kryesore të punonjësve tanë përfshijnë integritetin moral, frymën e ekipit,

aftësitë profesionale, besimin, përkushtimin dhe pranimin e shumëllojshmërisë.

Më poshtë do të gjeni disa pika të përzgjedhura lidhur me fuqinë punëtore:

Në fund të vitit 2017, numri i punonjësve ishte: 439

Shpërndarja sipas gjinisë së drejtuesve

Shpërndarja sipas brezit

Mosha mesatare e punonjësve është 38 vjeç.

Shtrirja mesatare e shërbimit është 7.7 vjet.

7

35

REKRUTIMI

Procesi ynë i rekrutimit synon përzgjedhjen

e stafit më të kualifikuar, me përvojë dhe me

integrimit të lartë, gjë që arrihet nëpërmjet

një sërë mjetesh standarde që përfshin

ushtrimin e simulimit në punë, testet e

kompetencës dhe intervista të strukturuara

nga një panel intervistimi.

Në veçanti, gjatë vitit 2017 nevojat tona për

staf u plotësuan nga punonjësit e rinj (55

punësime të reja), ndërsa kandidatët tanë

të brendshëm, falë performancës së tyre

të mirë dhe zhvillimit personal, përbëjnë

potencialin tonë kryesor për mbulimin e

vendeve të lira të punës. Në këtë drejtim,

promovojmë stafin tonë të brendshëm

duke ofruar mundësi zhvillimi të karrierës

me qëllim edhe shpërblimin e stafit tonë.

Mosha mesatare e punonjësve është 38 vjeç.

Shtrirja mesatare e shërbimit është 7.7 vjet.

PRAKTIKA PROFESIONALE

Gjatë 2017, Tirana Bank u bë pjesë e programit të zhvillimit të praktikës profesionale që ofron rritje profesionale dhe mundësi

të të nxënit për studentët e universitetit në vend, por edhe nga universitete jashtë vendit. Kemi hartuar një program pune që

iu përshtatet nevojave dhe studimeve të praktikantit, krahas dhënies së mundësisë për t’u punësuar si staf në të ardhmen,

nëse është e mundur.

TRAJNIMET & ZHVILLIMI I PUNONJËSVE

Tirana Bank vazhdimisht investon në zhvillimin dhe përmirësimin e kompetencave dhe aftësive të punonjësve të saj, duke

krijuar një mjedis të të nxënit dhe zhvillimit, me qëllim arritjen e potencialit të plotë të punonjësve të saj. Programet e trajnimit

dhe zhvillimit përbëjnë investime kyçe për njerëzit tanë dhe për biznesin tonë.

Gjatë vitit 2017, Tirana Bank ofroi trajnime për drejtuesit e lartë rreth lidershipit strategjik, që u përshtatën sipas nevojave

të punonjësve të Bankës. Objektivi i trajnimit ishte përmirësimi i kapaciteteve të lidhershipit të Bankës dhe zhvillimit të

mëtejshëm të kulturës së lidershipit efikas të përbashkët brenda Bankës.

Më poshtë do të gjeni të dhëna mbi trajnimet:

Trajnimet me orë punë ndahen sipas gjinisë: total 9367

TË DREJTAT E NJERIUT

Tirana Bank i ka kushtuar gjithmonë rëndësi të madhe mbrojtjes së të drejtave

të njeriut në punë. Të gjitha politikat e bankës sonë, procedurat dhe praktikat e

menaxhimit të burimeve njerëzore, janë të rregulluara kundrejt respektimit të të

drejtave të njeriut, duke siguruar mundësi të barabarta dhe një mjedis pune që

pranon dhe përfshin shumëllojshmërinë.

Gjatë vitit 2017, të gjithë punonjësit e Bankës morën pjesë në një seminar me temë

“Të drejtat e njeriut dhe mundësi të barabarta në punë”, nëpërmjet platformës

e-learning.

FILOZOFIA E KOMUNIKIMIT TË BURIMEVE NJERËZORE

Tirana Bank e njeh rëndësinë jetike të komunikimit të brendshëm, prandaj ajo

promovon komunikimin e dyanshëm ndërmjet drejtuesve dhe punonjësve. Ajo

krijon një ndjesi sigurie, dinjiteti dhe bashkëpunimi, ul tensione të mundshme dhe

përmbush shpërndarjen e gjerë dhe më efikase të njohurive dhe informacionit të

dobishëm për zhvillimin e produkteve dhe shërbimeve të reja në të gjitha nivelet.

NJË MJEDIS I SIGURT PUNE

Tirana Bank vepron në përputhje me rregulloret ligjore për sa i përket shëndetit

dhe sigurisë së punonjësve.

Duke respektuar plotësisht detyrimet e saj ligjore dhe duke treguar ndjeshmëri

të veçantë ndaj shëndetit fizik të punonjësve, Banka kujdeset për të siguruar një

vend pune bashkëkohor, të shëndetshëm dhe të sigurt.

Tirana Bank i vë theks të veçantë mirëqenies së punonjësve të saj. Krahas

kërkesave ligjore, Banka ofron një plan sigurimi shëndetësor privat për të gjithë

punonjësit e saj, që mbulohet plotësisht nga Banka, dhe është plani privat më i

lartë i sigurimit shëndetësor për punonjës në krahasim me sektorin bankar në

Shqipëri.

Gjithashtu, Tirana Bank ofron trajnime në baza vjetore, që lidhen me parandalimin

e zjarrit dhe sigurinë, si dhe me ndihmën e shpejtë, të cilat zhvillojnë tek punonjësit

aftësi të tilla si: operacionet e shpëtimit, dhënia e ndihmës së parë, udhëzues

evakuimi, përmes veprimeve konkrete, etj.

SHPËRBLIMI I BURIMEVE NJERËZORE

Tirana Bank iu ofron punonjësve të saj (të rinj dhe të vjetër) një paketë shpërblimi

konkurruese për të tërhequr në ekipin e saj punonjës të motivuar dhe për të

mbajtur punonjësit më të vjetër.

Është hartuar politika e shpërblimit që është pjesë përbërëse e qeverisjes së

korporatës së bankës, që synon frenimin e marrjes përsipër të rreziqeve të mëdha

dhe forcimin e vazhdueshëm të vlerave dhe interesit afatgjatë të Bankës.

Politika e shpërblimit është në përputhje me strategjinë e biznesit të Bankës

dhe mbështet kulturën e saj të nxitjes së performancës, që lidhet me qëllimet e

organizatës dhe palëve të interesit, punonjësve, drejtuesve dhe aksionarëve.

Procedurat e shpërblimit janë të përcaktuar qartë, të regjistruara duke respektuar

transparencë të brendshme.

Politikat e shpërblimit bazohen në parimet e mëposhtme:

• Maksimizimi i performancës

• Tërheqja dhe mbajtja e talenteve

• Harmonizimi i shpërblimit me përfitueshmërinë, rrezikun, mjaftueshmërinë

e kapitalit dhe rritjen e qëndrueshme

• Pajtueshmëria me kuadrin rregullator

• Transparenca e brendshme

• Shkurajimi i marrjes përsipër të rrezikut të tepruar

Në vitin 2017, Tirana Bank hartoi një skemë icentivash (sipas performancës) për të

nxitur shitjet. Kjo skemë i nxit punonjësit që të jenë të përqendruar në shitjet dhe

në arritjen e rezultateve të larta.

PASQYRAT FINANCIARE - RAPORTI I AUDITUESIT TË PAVARUR8

PËRMBAJTJA OPINIONI I AUDITUESIT TË PAVARUR

PASQYRA E FITIMIT OSE HUMBJES DHE TË ARDHURAVE GJITHËPËRFSHIRËSE 38

PASQYRA E POZICIONIT FINANCIAR 39

PASQYRA E NDRYSHIMEVE NË KAPITAL 40

PASQYRA E FLUKSEVE MONETARE 41

1. INFORMACION MBI SHOQËRINË 42

2. PËRMBLEDHJE E POLITIKAVE TË RËNDËSISHME KONTABËL 43

3. MANAXHIMI I RREZIKUT FINANCIAR 54

4. VLERËSIME DHE GJYKIME TË RËNDËSISHME KONTABËL 72

5. MIRATIMI I STANDARDEVE TË REJA OSE TË RISHIKUARA DHE INTERPRETIMEVE 73

6. TË ARDHURA NGA INTERESI 82

7. SHPENZIME INTERESI 82

8. TË ARDHURA NETO NGA TARIFA DHE KOMISIONE 82

9. SHPENZIME PERSONELI 83

10. SHPENZIME TË TJERA OPERACIONALE 83

11. SHPENZIMET E TATIMIT MBI TË ARDHURAT 83

12. ARKA DHE LLOGARI ME BANKËN QENDRORE 86

13. HUA DHE PARADHËNIE PËR KLIENTET 89

14. INVESTIME TË VLEFSHME PËR SHITJE 91

15. AKTIVE AFATGJATË MATERIALE TË INVESTUARA 92

16. AKTIVE AFATGJATA JOMATERIALE 93

17. AKTIVE AFATGJATA MATERIALE 94

18. AKTIVE TË TJERA 95

19. DETYRIME NDAJ BANKAVE 95

20. DETYRIME NDAJ KLIENTËVE 95

21. DETYRIME TË TJERA 96

22. PROVIGJIONE 96

23. KAPITALI I PAGUAR DHE PRIMI I AKSIONEVE 97

24. REZERVA TË TJERA 97

25. DIVIDENDË 98

26. MJETE MONETARE DHE EKUIVALENTËT E TYRE 98

27. PALË TË LIDHURA 98

28. PARAQITJA E INSTRUMENTEVE FINANCIARE SIPAS KATEGORIVE TË MATJES 100

29. ANGAZHIME DHE DETYRIME TË KUSHTËZUARA 101

30. NGJARJE PAS DATËS SË RAPORTIMIT 101

PASQYRAT FINANCIARE - RAPORTI I AUDITUESIT TË PAVARUR

40


Shënime 2017 2016

Të ardhura nga interesi 6 1,884,387 2,215,787

Shpenzime interesi 7 (198,854) (364,736)

Të ardhura neto nga interesi 1,685,533 1,851,051

Provigjione për zhvlerësimin e huave dhe paradhënieve 13 (130,578) (758,768)

Të ardhura/ (Shpenzime) neto nga interesi pas provigjionit për

zhvlerësimin e huave 1,554,955 1,092,283

Të ardhura nga tarifa dhe komisione 8 423,747 418,819

Shpenzime për tarifa dhe komisione 8 (20,227) (16,651)

Të ardhura neto nga tarifa dhe komisione 403,520 402,168

Humbje nga kursi i këmbimit (254,313) (159,437)

Të ardhura të tjera operative 190,676 94,471

Shpenzime personeli 9 (632,536) (534,837)

Shpenzime të tjera operative 10 (939,964) (942,290)

Fitim / (humbje) të parealizuara nga rivlerësimi i aktiveve (118,836) (194,886)

Rimarrje /(Shpenzime) të tjera për provigjione 60,991 (68,298)

Zhvlerësimi dhe amortizimi (185,621) (212,972)

Totali shpenzimeve operative (1,879,603) (2,018,249)

Fitimi/(Humbja) para tatim fitimit 78,872 (523,798)

Shpenzimi i tatim fitimit (tatim i shtyre) 11 (9,493) 3,393

Fitim/(Humbja) e vitit 69,379 (520,405)

Të ardhura të tjera / (shpenzime), neto nga tatimi:

Zerat që mund të riklasifikohen më vonë në fitim ose humbje:

-Fitimi neto i vlerës së drejtë në aktivet financiare të vlefshme

për shitje (117,979) 113,648

- Tatimi i shtyrë në lidhje me përfitimin në vlerën e drejtë i regjistruar

direkt në të ardhura të tjera gjithëpërfshirëse 17,697 (17,424)

Të ardhura të tjera / (shpenzime) gjithëpërfshirëse për vitin (100,282) 96,224

Totali i të ardhurave përmbledhëse për vitin (30,903) (424,181)

Dritan Mustafa Konstantinos Tsigaras Tedi Zëri

Drejtor i Përgjithshëm Ekzekutiv Drejtues Financiar Drejtor i Departamentit të Financës

Shënimet shoqëruese në faqet 11 deri në 80 janë pjesë përbërëse e këtyre pasqyrave financiare.

41




Pasqyrat financiare u miratuan nga Bordi i Drejtorëve më 25 maj 2018 dhe nënshkruan në emër të tyre nga:

Shënime 31 dhjetor 2017 31 dhjetor 2016

AKTIVE

Arka dhe llogari me Bankën Qendrore 12 6,914,728 7,128,006

Hua dhe paradhënie për bankat 12 26,544,252 22,408,310

Hua dhe paradhënie për klientët 13 24,037,231 25,273,650

Investime të vlefshme për shitje 14 15,343,098 21,447,552

Tatim fitimi i arkëtueshëm 11 275,818 300,914

Aktive afatgjata materiale të investuara 15 117,464 109,864

Aktive afatgjata materiale inventar 15 2,921,930 2,746,982

Aktive afatgjata jomateriale 16 242,035 293,286

Aktive afatgjata materiale 17 498,064 545,496

Tatimi i shtyrë aktiv 11 33,004 24,800

Aktive të tjera 18 857,275 1,085,894

TOTALI I AKTIVEVE 77,784,899 81,364,754

DETYRIME DHE KAPITALI

Detyrime ndaj bankave 19 1,252,282 2,286,163

Detyrime ndaj klientëve 20 60,957,146 63,585,400

Detyrime të tjera 21 758,515 515,875

Provigjione 22 312,521 441,978

TOTALI I DETYRIMEVE 63,280,464 66,829,416

Kapitali

Kapitali i paguar 23 14,754,741 14,754,741

Primi i aksioneve 23 1,735,494 1,735,494

Rezerva të tjera 24 1,700,011 1,800,293

Fitimi i pashpërndarë (3,685,811) (3,755,190)

TOTALI I KAPITALIT 14,504,435 14,535,338

TOTALI I DETYRIMEVE DHE I KAPITALIT 77,784,899 81,364,754

42


Kapitali i paguarPrimi i aksion-

eveRezerva të tjera

Fitimi i pash-

përndarëTotali i kapitalit

Më 1 janar 2016 14,754,741 1,735,494 1,704,370 (3,234,785) 14,959,820

Fitimi neto per periudhen kontabel - - - (520,405) (520,405)

Ndryshimi në fitimin e pashpërndarë - - 95,923 - 95,923

Më 31 dhjetor 2016 14,754,741 1,735,494 1,800,293 (3,755,190) 14,535,338

Fitimi neto periudhen kontabel - - - 69,379 69,379

Ndryshimi në fitimin e pashpërndarë - - (100,282) - (100,282)

Më 31 dhjetor 2017 14,754,741 1,735,494 1,700,011 (3,685,811) 14,504,435




43

Shënime 2017 2016

FLUKSE MONETARE NGA VEPRIMTARITË

E SHFRYTËZIMIT

Humbja para tatimit 78,872 (523,798)

Rregullime për:

Zhvlerësim dhe amortizim 16, 17 185,621

Ndryshime në provigjionin e huave 13 130,578

Të ardhurat neto nga interesi (1,685,533)

Zëra të tjerë jomonetarë (214,539) 262,687

(1,386,165) (1,165,568)

Rritje në rezervën e detyrueshme me Bankën Qendrore 361,227 536,951

Rritje / (rënie) në hua dhe paradhënie për klientët 1,030,410 2,194,070

Rritje/ renie në aktive të tjera 160,322 (389,333)

(Rënie) /Rritje në detyrime ndaj bankave (1,033,881) 261,533

(Rënie) / rritje në detyrime ndaj klientëve (2,597,005) (328,416)

(Rritje) / rritje aktive afatgjata materiale inventar (301,384) 407,699

Rrirje / (rënie) në detyrime të tjera 242,640 159,183

Interes i arkëtuar 1,959,818 1,645,448

Interes i paguar (230,103) (197,903)

Tatim fitimi i paguar 25,096 -

Paraja neto (përdorur)/e gjeneruar nga aktivitetet

operative (1,769,025) 3,123,664

FLUKSE MONETARE NGA AKTIVITETET INVESTUESE

Blerje e aktiveve afatgjata material 17 (57,307) (52,006)

Blerje e aktiveve afatgjata jomateriale 16 (29,631) (66,605)

Blerje e investimeve të vlefshme për shitje 14 (7,499,004) (8,572,805)

Hyrje nga investimet e vlefshme për shitje 14 13,638,858 7,691,275

Paraja neto e përdorur në aktivitetet investuese 6,052,916 (1,000,141)

FLUKSE MONETARE NGA AKTIVITETI FINANCUES

Rritje në kapitalin aksionar - -

Paraja neto (përdorur) / nga aktivitetet financiare - -

Rritje/(Renie) neto në mjete monetare dhe ekuivalentët e tyre 4,283,891 2,123,523

Mjete monetare dhe ekuivalentët e tyre më 1 janar 23,953,064 21,829,541

Mjete monetare dhe ekuivalentët e tyre më 31 dhjetor 26 28,236,955 23,953,064




44


Tirana Bank Sh.A. është institucion

bankar që vepron në përputhje me

dispozitat e Ligjit 9901, date 14 Prill

2008 “Për tregtarët dhe shoqëritë

tregtare” dhe Ligjit 9662, datë

18 Dhjetor 2006 “Për Bankat në

Republiken e Shqipërisë” i amenduar,

Ligji 10481, datë 17 Nëntor 2011, si

edhe me ligje të tjera të ngjashme.

Bazuar në artikullin 4 të Statutit të

Bankës, objektivi i Bankës është të

veprojë, në favor të saj apo të paleve

të treta, çfarëdo dhe çdo operacion të

pranuar apo të deleguar Bankës sipas

legjislacionit përkatës. Tirana Bank

Sh.A. është krijuar dhe themeluar në

Shqiperi si dhe operon në Shqipëri.

Tirana Bank Sh.A. është shoqëri e

zotëruar nga Piraeus Bank S.A. me

98.83 % të kapitalit.

Banka ka 39 degë (2016 : 39) në

Republikën e Shqipërisë dhe nuk

kryen aktivitet jashtë saj. Numri total

i punonjësve të Bankës është 439

(2016: 432)

Pasqyrat financiare për vitin e

përfunduar më 31 dhjetor 2017 janë

autorizuar për t’u lëshuar nga Bordi

Drejtues më 25 maj 2018. Miratimi i

pasqyrave financiare nga aksionarët

do të mbahet në Mbledhjen e

Përgjithshme Vjetore të Aksionarëve.

Aktiviteti kryesor

Aktiviteti kryesor i biznesit të Bankës

janë veprimtaritë bankare tregtare

dhe individuale në Republikën e

Shqipërisë. Banka kryen veprimtarinë

e saj në sajë të një licence të plotë

të lëshuar nga Banka Qendrore e

Republikës së Shqipërisë (Banka e

Shqipërisë ose BSH) që prej vitit 1996.

1.

39

439

Degënë Republikën e Shqipërisë

Numri i punonjësvetë Bankës

Informacion mbi shoqërinë

45

Përmbledhje e politikave të rëndësishme kontabël2.

a) Pozicioni i Grupit

Rrjeti i degëve të Grupit Piraeus në fund të Dhjetorit 2017

arriti në 753 njësi, nga të cilat 620 operojnë në Greqi dhe

113 operojnë në 5 vende të tjera Rrjeti i degëve në Greqi

u reduktua gjatë 2017 me 40 njësi ndërkohë që rrjeti

ndërkombëtar u reduktua me 128 njësi (bazuar kjo edhe në

planin e racionalizimit). Në të njëjtën kohë, Grupi numëron

gjithsej 15.115 punonjës, nga të cilët 13.253 janë punësuar

në Greqi (për vitin 2016: 18,075 dhe 14,492 përkatësisht).

Ekspozimet e Grupit jashtë Greqisë me 31 Dhjetor 2017

përbëjnë 6% të totalit të aktiveve, 17.7 % të rrjetit të degëve

dhe 12.3 % të totalit të punonjësve.

Viti 2017 ishte një pikë kyçe për Bankën e Pireut. Nga

një këndvështrim financiar, ky vit theksoi performancës

financiare të bankës veçanërisht në pjesën e dytë të vitit kur

edhe kushtet e tregut e lejonin një gjë të tillë. Përmirësimi në

treguesit e likuiditetit dhe në cilësinë e aseteve u përshpejtua

dhe kjo gjë vihet re edhe në treguesit financiare.

Në nivelin institucional, viti 2017 u karakterizua nga

ndryshimet në Bordin Drejtues të Bankës, në linjë me

praktikat më të mira ndërkombëtare dhe ligjeve rregullative

vendase, të cilat u finalizuan me emërimin e Drejtuesit të ri

(CEO) të Grupit në Prill 2017. Mirëstrukturimi institucional i

bankës lejon forcimin e mëtejshëm të saj si dhe vazhdimësinë

operative të saj në favor të aksionerëve, klientëve dhe

punonjësve të saj.

b) Pozicioni i Bankës

Në kushtet aktuale, qëllimi kryesor i Bankës ka qënë

likuiditeti dhe mjaftueshmëria e kapitalit. Ashtu siç

përmëndet në shënimet 20 dhe 21, burimi kryesor i fondeve

të Bankës përbëhet nga depozitat e mbledhura brenda vendit

nga korporatat dhe individët.

Raporti i mjaftueshmërisë së kapitalit të Bankës (siç

përshkruhet nga BSH) më 31 dhjetor 2017 është 21.25%

(2016: 17,89%) dhe është më e lartë se minimumi i përcaktuar

specifikisht për Bankën nga Banka Qendrore prej 15%. Për më

tepër, raporti i likuiditetit të Bankës më 31 dhjetor 2017 ishte

46.7% (2016: 47%), e cila është në përputhje me nenin 71 të

Rregullores së Bankës së Shqipërisë për likuiditetin, të datës

14 tetor 2009.

Banka është në përputhje me kërkesat rregullative dhe nuk ka

tejkaluar vlerën e përcaktuar me Ligj.

Rrjedhimisht, supozimi i vijimësisë është aplikuar në përgatitjen

e pasqyrave financiare. Drejtimi i ka përgatitur këto pasqyra

financiare mbi një bazë vijimësie, e cila supozon se Banka

do të vazhdojë të operojë në të ardhmen e parashikueshme.

Për të vlerësuar arsyeshmërinë e këtij supozimi, Drejtimi

rishikon parashikimet e flukseve hyrëse të mjeteve monetare të

ardhshme dhe mbështetjen e dhënë nga aksionarët.

Duke u bazuar në planet aktuale financiare, situatën aktuale

të Bankës dhe në mbështetjen e bankës mëmë, Drejtimi është

i bindur që Banka do të jetë e aftë të vazhdojë aktivitetin në

vijimësi në një të ardhme të parashikueshme, dhe për këtë

arsye ky parim përdoret për përgatitjen e këtyre pasqyrave

financiare.

Politikat kryesore kontabël të përdorura në përgatitjen e

këtyre pasqyrave financiare janë paraqitur më poshtë.

Politikat kryesore kontabël të zbatuara në përgatitjen e këtyre pasqyrave financiare janë paraqitur më poshtë. Këto politika

janë aplikuar në mënyrë konsistente në të gjitha vitet e paraqitur, nëse nuk shprehet ndryshe.

2.1 DEKLARATA E PËRPUTHSHMËRISË Pasqyrat financiare të Tirana Bank sh.a. janë përgatitur në përputhje me Standardet Ndërkombëtare të Raportimit Financiar

(SNRF) dhe interpretimet e KIRFN-së. Politikat e kontabilitetit të miratuara janë konsistente me ato të vitit të mëparshëm

financiar.

2.2 BAZAT E PËRGATITJES Pasqyrat financiare janë përgatitur mbi bazën e kostos historike, përveç aktiveve financiare te mbajtura per shitje dhe

aktiveve financiare qe maten me vleren e drejte. Te dhenat aktuale dhe ato krahasuese jane shprehur ne mije Leke Shqiptare

(“LEK”), pervec se kur permendet qe jane paraqitur ndryshe.

46


2.3 TRANSAKSIONET E KËMBIMIT NË MONEDHËN E HUAJPasqyrat financiare janë

paraqitur në Lek Shqiptar, që

është monedha funksionale dhe

prezantimi i Bankës.

Transaksionet dhe balancat

Transaksionet në monedha të

huaja përkthehen në monedhën

përkatëse funksionale të

operacionit në kursin e këmbimit

në vend në datën e transaksionit.

Aktivet dhe detyrimet monetare

të shprehura në monedha të

huaja në datën e raportimit janë

ri-konvertuar në monedhën

funksionale me kursin e

këmbimit në vend në atë datë.

Fitimi ose humbja në valutë në

zërat monetarë është diferenca

midis kostos së amortizuar

në monedhën funksionale në

fillim të periudhës, e rregulluar

me interes efektiv dhe pagesa

gjatë periudhës dhe koston e

amortizuar në monedhë të huaj të

përkthyer me kursin e këmbimit

në vend ne fund të periudhës.

Aktivet dhe detyrimet jo-monetare

të shprehura në monedhë të huaj,

të cilat janë të shprehura me

kosto historike, janë konvertuar në

kursin mbizotërues të këmbimit në

datën e transaksionit. Aktivet dhe

detyrimet jo-monetare të shprehura

në monedha të huaja të cilat maten

me vlerën e drejtë, rikthehen në

monedhën funksionale në kursin

e këmbimit të çastit në datën e

përcaktimit të vlerës së drejtë.

Diferencat në valutë të huaj që

rrjedhin nga përkthimi njihen në

përgjithësi në fitim ose humbje,

përveç dallimeve në valutë të

huaj që rrjedhin nga përkthimi

i instrumentave të kapitalit të

disponueshëm për shitje, të cilat

njihen në OCI.

Normat e aplikueshme të këmbimit (lekë në njësi të monedhës së huaj) për

monedhat kryesore më 31 dhjetor 2017 dhe 2016 ishin si më poshtë:

2017 2016

USD 111.10 128.17

EUR 132.95 135.23

2.4 INSTRUMENTAT FINANCIARE – NJOHJA FILLESTARE DHE MATJA E MËPASSHME

a) Data e njohjes

Blerjet apo shitjet e aktiveve financiare që kërkojnë dhënien e aktiveve brenda

afatit kohor të përcaktuar në përgjithësi nga rregullore apo konventa në treg,

njihen në datën e tregtimit, domethënë në datën në të cilën Banka angazhohet të

blejë apo të shesv aktivin.

b) Njohja fillestare e instrumentave financiare

Klasifikimi i instrumentave financiare në njohjen fillestare varet nga qëllimi

për të cilin u blenë instrumentat financiare dhe karakteristikat e tyre. Të gjithë

instrumentat financiare njihen fillimisht me vlerë të drejtë dhe në rast të aktiveve

dhe detyrimeve financiare që nuk mbahen me vlerë të drejtë në fitim ose humbje,

plus kosto transaksioni. Vlera e drejtë në njohjen fillestare evidentohet nga çmimi

i transaksionit. Një fitim ose humbje në njohjen fillestare njihet vetëm nëse ka

diferencë midis vlerës së drejtë dhe çmimit të transaksionit, gjë e cila është e

dukshme nga transaksione të tjera në treg për të njëjtin instrument financiar ose

nga një metodë vlerësimi, të dhënat e të cilës përfshijnë vetëm informacion nga

tregje të dukshme.

c) Aktive financiare të mbajtura deri në maturim

Aktive financiare të mbajtura deri në maturim janë ato instrumente të cilat

përmbajnë pagesa fikse ose të përcaktuara dhe kanë maturitet të përcaktuar dhe

për të cilat banka ka synimin dhe aftësinë për t’i mbajtur deri në maturim. Nëse

banka do të shiste një shumë të rëndësishme investimesh të mbajtura deri në

maturim, e gjithë kategoria duhet të klasifikohej si e vlefshme për shitje.

Aktivet financiare të mbajtura deri në maturim maten më pas me kosto të

amortizuar duke përdorur metodën e normës efektive të interesit, duke zbritur

provigjionin e zhvlerësimit. Kosto e amortizuar llogaritet duke marrë parasysh çdo

zbritje ose prim në blerje si edhe komisione të cilat janë pjesë përbërëse e normës

efektive të interesit. Amortizimi njihet në llogarinë “të ardhura interesi” në fitim ose

humbje. Humbjet që rezultojnë nga zhvlerësimi i këtyre investimeve njihen në fitim

ose humbje si humbje nga zhvlerësimi i instrumenteve financiare, nëse ka.

d) Hua dhe të arkëtueshme

Huatë dhe të arkëtueshmet përfshijnë hua për bankat dhe hua dhe paradhënie

për klientët, të cilat janë aktive financiare me pagesa fikse ose të përcaktueshme

dhe me maturitet të përcaktuar që nuk janë të kuotuara në një treg aktiv. Ato nuk

krijohen me synimin e rishitjes së menjëhershme dhe nuk klasifikohen si aktive

financiare të mbajtura për tregtim, investime financiare të vlefshme për shitje ose

aktive financiare të mbajtura me vlerë të drejtë përmes fitimit ose humbjes. Pas

njohjes fillestare, shumat e këtyre kredive njihen më pas me kosto të amortizuar

47

duke përdorur metodën e normës efektive të interesit, duke

zbritur provigjionin për zhvlerësim. Kosto e amortizuar

llogaritet duke marrë parasysh çdo zbritje ose prim në

blerje si edhe komisione të cilat janë pjesë përbërëse e

normës efektive të interesit. Amortizimi njihet në llogarinë

“Të ardhura nga interesi” në fitim ose humbje. Humbjet që

rezultojnë nga zhvlerësimi i këtyre instrumenteve njihen në

fitim ose humbje si humbje nga zhvlerësimi i huave dhe

paradhënieve.

e) Aktive financiare të mbajtura me vlerën e drejtë përmes fitimit ose humbjes

Kjo kategori përfshin bono thesari të Qeverisë Shqiptare.

Aktivet financiare të mbajtura me vlerë të drejtë përmes

fitimit ose humbjes janë aktive financiare të cilat

manaxhohen dhe vlerësohen për performancë bazuar në

vlerën e drejtë, në përputhje me politikën e bankës për

manaxhimin e riskut. Aktivet financiare të mbajtura me vlerë

të drejtë përmes fitimit ose humbjes mbahen me vlerën e

drejtë. Të gjithë elementët e tjerë të ndryshimeve në vlerën

e drejtë dhe fitimeve ose humbjeve nga ç’rregjistrimi njihen

në fitim ose humbje si të ardhura të tjera në periudhën kur

ato ndodhin.

f) Aktive financiare të vlefshme për shitje

Ky klasifikim përfshin letra me vlerë investimi të cilat Banka

synon t’i mbajë për një periudhë të pacaktuar kohe dhe të

cilat mund të shiten si përgjigje ndaj një nevoje likuiditeti

apo ndryshimesh në normat e interesit, kurset e këmbimit

apo çmimeve të aksioneve.

Letrat me vlerë të investimit të vlefshme për shitje mbahen

me vlerë të drejtë. Të ardhurat nga interesi nga instrumentet

e vlefshëm për shitje llogariten duke përdorur metodën

e interesit efektiv dhe njihen në fitim ose humbje të vitit.

Dividendët nga instrumentet e kapitalit të vlefshëm për

shitje njihen në fitim ose humbje në vitin kur përcaktohet e

drejta e bankës për të marrë pagesat dhe është e mundur

që dividendët do të arkëtohen. Të gjithë elementët e tjerë

të ndryshimeve në vlerën e drejtë njihen në të ardhura të

tjera gjithpërfshirëse derisa investimi çregjistrohet apo

zhvlerësohet, kohë në të cilën fitimi ose humbja e akumuluar

riklasifikohet nga të ardhura të tjera gjithpërfshirëse në fitim

ose humbje të vitit.

Vlera e drejtë e aktiveve financiare monetare të vlefshme

për shitje shprehet në monedhë të huaj dhe përkthehet

me normën spot që mbizotëron në fund të periudhës

raportuese. Fitimet dhe humbjet nga kursi i këmbimit që

janë njohur në fitim ose humbje janë përcaktuar bazuar

në koston e amortizuar të aktiveve monetare. Fitimet dhe

humbjet e tjera nga kursi i këmbimit njihen në të ardhura të

tjera gjithëpërfshirëse.

Më 31 dhjetor 2017 dhe 2016 Banka klasifikon aktivet e saj

financiare si investime të mbajtura deri ne maturim, investime

te vlefshme për shitje dhe hua dhe të arkëtueshme. Banka

nuk ka klasifikuar ndonjë aktiv financiar të mbajtur me

vlerën e drejtë përmes fitimit ose humbjes gjatë periudhës

raportuese.

g) Detyrime financiare

Pas matjes fillestare, borxhi dhe huamarrjet e tjera maten

me kosto të amortizuar duke përdorur metodën e normës

efektive të interesit. Nuk ka detyrime financiare të matura

me vlerë të drejtë përmes fitimit ose humbjes. Çdo

diferencë midis arkëtimeve minus kostot e transaksionit

dhe vlerës së riparimit njihet si shpenzim interesi në fitim

ose humbje. Kosto e amortizuar llogaritet duke marrë

parasysh çdo zbritje ose prim në emetim dhe kosto që janë

pjesë integrale e normës efektive të interesit.

h) Kompensimi i instrumentave financiare

Aktivet dhe detyrimet financiare kompensohen dhe shuma

neto paraqitet në pasqyrën e pozicionit financiar kur

ekziston një e drejtë ligjore për të netuar shumat e njohura

dhe ekziston synimi për shlyerje në baza kompensimi, ose

për të realizuar aktivin apo shlyer detyrimin njëkohësisht.

i) Çregjistrimi

Aktivet financiare çregjistrohen kur përfundojnë së

ekzistuari të drejtat kontraktuale për të marrë flukse

monetare nga aktivi, ose kur aktivi dhe të gjithë risqet

dhe shpërblimet e pronësisë së tij janë transferuar (që

domethënë, nëse të gjitha risqet dhe shpërblimet nuk

janë transferuar tërësisht, banka teston kontrollin për t’u

siguruar që përfshirja e vazhdueshme në bazë të të drejtave

të mbetura nuk parandalon çregjistrimin). Detyrimet

financiare çregjistrohen kur ato ripaguhen ose anullohen.

48


2.5 MARRËVESHJET E RIBLERJES DHE MARRËVESHJET E ANASJELLTA TË RIBLERJES

një datë të ardhshme të specifikuar, marrëveshjet e anasjella

të riblerjes (‘Reverse REPO’), regjistrohen si detyrime ndaj

bankave të tjera ose hua dhe paradhënie për klientë, sipas

rastit. Pagesat përkatëse të kryera, duke përfshirë interesin

e përllogaritur, njihen në pasqyrën e pozicionit financiar si

detyrime ndaj bankave. Diferenca midis çmimit të blerjes

dhe atij të rishitjes trajtohet si e ardhur nga interesi dhe

maturohet përgjatë jetës së marrëveshjes duke përdorur

metodën e normës efektive të interesit.

2.6 PËRCAKTIMI I VLERËS SË DREJTË

publikuara dhe modele të tjera të përshtatshme. Metoda të

vlerësimit si modelet e flukseve monetare të skontuara ose

modele të bazuar në transaksione duarlirë ose konsiderata

në të dhënat finaciare të investuesve përdoren për matjen

e vlerës së drejtë të strumenteve financiare për të cilët

informacioni i jashtëm për përcaktimin e çmimit nuk është i

disponueshëm.

Metodat e vlerës së drejtë analizohen në nivele hierarkike

siç vijon: (i) metodat e nivelit të parë janë ato që përdorin

çmime të kuotuara në tregje aktive për aktive ose detyrime

identike; (ii) metoda të nivelit të dytë përbëjnë teknika

vlerësimi që përdorin të gjitha të dhënat e observueshme

për aktivin ose detyrimin, në mënyrë direkte (si çmimet)

ose indirekte (që derivojnë nga çmimet), dhe (iii) metoda të

nivelit të tretë janë vlerësime që nuk bazohen vetëm në të

dhënat e observueshme të tregut (metoda kërkon të dhëna

të rëndësishme të pa observueshme).

Letrat me vlerë të shitura përmes marrëveshjeve për t’i

riblerë në një datë të ardhshme të specifikuar (“REPO”) nuk

ç’regjistrohen nga pasqyra e pozicionit financiar. Arkëtimet

përkatëse, duke përfshirë interesin e përllogaritur, njihen në

pasqyrën e pozicionit financiar si detyrime ndaj bankave, duke

pasqyruar thelbin ekonomik të kredisë bankare. Diferenca

midis çmimit të shitjes dhe të riblerjes trajtohet si shpenzim

interesi dhe maturohet përgjatë jetës së marrëveshjes duke

përdorur metodën e normës efektive të interesit. Ndërkohë

letrat me vlerë të blera përmes marrëveshjeve për rishitje në

Për instrumentat financiare që tregtohen në tregje aktive,

përcaktimi i vlerës së drejtë të aktiveve dhe detyrimeve

financiare bazohet në çmimet e tregut ose kuotimet e çmimit

nga ndërmjetësit. Një instrument financiar konsiderohet si i

kuotuar në treg aktiv nëse çmimet e kuotuara janë të gatshme

dhe rregullisht të publikuara në bursë nga ndërmjetës, grupe

industrish, shërbime çmimesh dhe agjenci rregullatore, dhe

këto çmime përfaqësojnë transaksione të rregullta të vërteta

që kryhen me vlera të drejta. Nëse kriteret e mësipërme nuk

përmbushen, tregu konsiderohet si jo-aktiv. Treguesit që

tregu nuk është aktiv janë kur ka hapësirë të madhe midis

ofertës dhe kërkesës, ose kur ka pak transaksione kohët e

fundit, një rënie të konsiderueshme në mesataren e vëllimit

të tregëtimit ditor të të gjitha aksioneve në shqyrtim në vend

gjatë 5 viteve të fundit, etj.

Për të gjitha ato instrumente financiare që nuk janë të

listuara në treg aktiv, vlera e drejtë përcaktohet duke

përdorur metoda të përshtatshme vlerësimi. Metoda të tilla

përfshijnë teknika të llogaritjes së vlerës aktuale, krahasimin

me instrumenta të ngjashëm për të cilat ekzistojnë çmime të

49

2.7 ZHVLERËSIMI I AKTIVEVE FINANCIARE

Banka vlerëson nëse ka tregues objektiv zhvlerësimi në lidhje me një aktiv financiar ose një grup

aktivesh financiare në çdo datë raportimi.

Një aktiv financiar ose një grup aktivesh financiare supozohet se janë të zhvlerësuara nëse, dhe vetëm

nëse, ekziston evidencë objektive zhvlerësimi si rezultat i një apo disa ngjarjeve që kanë ndodhur

pas njohjes fillestare të aktivit (një ‘ngjarje humbjeje’) dhe që ngjarja (ose ngjarjet) ka një ndikim në

vlerësimin e flukseve të ardhshme monetare nga aktivi financiar ose grupi i aktiveve financiare që mund

të maten me besueshmëri. Evidenca e zhvlerësimit mund të përfshijë tregues që huadhënësi ose një

grup huadhënësish po kalojnë vështirësi serioze financiare, paaftësi paguese ose vonesa në pagimin

e interesave ose të principalit, mundësia që mund të kalojnë në likuidim ose riorganizim tjetër financiar

dhe kur të dhëna të dukshme tregojnë se ka një rënie të matshme në vlerësimet e flukseve të ardhshme

monetare, si ndryshimet në vonesa apo kushtet ekonomike që lidhen drejtpërdrejtë me paaftësinë

paguese.

a) Hua dhe paradhënie për bankat dhe klientët

Për shumat e huave dhe paradhënieve për bankat dhe klientët të mbajtura me kosto të amortizuar, banka

vlerëson fillimisht nëse ekziston evidencë zhvlerësimi për aktive financiare të cilat janë individualisht të

rëndësishme, ose kolektivisht për aktive financiare që nuk janë individualisht të rëndësishëm. Nëse

banka përcakton se nuk ka evidencë objektive zhvlerësimi për aktivet e vlerësuara individualisht, të

rëndësishëm ose jo, ajo e përfshin aktivin në një grup aktivesh financiare me karakteristika të ngjashme

të rrezikut të kredisë dhe vlerëson në mënyrë kolektive zhvlerësimin për to. Aktivet që vlerësohen

individualisht për zhvlerësim dhe për të cilat ka ndodhur një humbje zhvlerësimi, ose vazhdon të njihet,

nuk përfshihen në vlerësimin kolektiv për zhvlerësim.

Nëse ekziston evidencë objektive që ka ndodhur një humbje zhvlerësimi, shuma e humbjes matet

si diferencë midis vlerës kontabël të aktivit dhe vlerës aktuale të vlerësimit të flukseve monetare të

ardhshme (duke përjashtuar humbjet e pritshme të huasë të cilat nuk kanë ndodhur ende). Vlera e

mbetur e aktivit reduktohet me përdorimin e llogarisë së provigjionit dhe kjo shumë njihet në fitim ose

humbje.

Huatë, së bashku me provigjionin përkatës, ç’regjistrohen kur nuk parashikohen rimarrje të ardhshme

reale dhe i gjithë kolaterali është realizuar ose i është transferuar bankës. Nëse, në një vit të mëpasshëm,

shuma e vlerësuar e humbjes së zhvlerësimit rritet si pasojë e një ngjarjeje të ndodhur pas njohjes së

zhvlerësimit, humbja e zhvlerësimit e njohur më parë rritet ose zvogëlohet në llogarinë e provigjionit.

Kur rimerret një çregjistrim i mëparshëm, rimarrja kreditohet në llogarinë provigjione për zhvlerësim të

huave dhe paradhënieve. Vlera aktuale e vlerësimeve të flukseve të ardhshme monetare skontohet me

normën fillestare efektive të interesit të aktivit financiare. Nëse një kredi ka një interes të ndryshueshëm,

norma e skontimit për matjen e humbjeve të zhvlerësimit është norma aktuale e interesit. Përllogaritja

e vlerësimit të flukseve të ardhshme të një aktivi financiar me kolateral pasqyron flukset monetare që

mund të rezultojnë nga marrja e kolateralit minus kostot e marrjes dhe shitjes së tij, qoftë marrja e

mundshme ose jo. Me qëllim vlerësimin kolektiv të zhvlerësimit, aktivet financiare grupohen në bazë të

sistemit të brendshëm të bankës për rrezikun e kredisë, i cili merr parasysh karakteristikat e rrezikut të

kredisë, të llojit të aktivit, industrisë, llojit të kolateralit, ditë-vonesat dhe faktorë të tjerë të përshtatshëm.

Flukset e ardhshme monetare nga një grup aktivesh financiare vlerësohen kolektivisht për zhvlerësim

duke u bazuar në eksperiencën historike të humbjeve të aktiveve me karakteristika rreziku të ngjashme

me ato në grup. Eksperienca historike e humbjeve rregullohet në bazë të të dhënave të dukshme

për të pasqyruar ndikimet e kushteve që nuk ndikuan vitet në të cilat bazohet eksperienca historike

e humbjeve, për të përjashtuar ndikimet e kushteve në periudhën historike të cilat nuk ekzistojnë

aktualisht. Vlerësimet e ndryshimeve në flukset e ardhshme monetare pasqyrojnë dhe janë konsistente

me ndryshimet në të dhënat e dukshme nga viti në vit (ndryshime të tilla si normat e papunësisë, çmimet

e pasurive, gjendja e pagesave apo faktor të tjerë tregues të humbjeve në grup, dhe shtrirja e tyre).

Metodologjia dhe supozimet e përdorura për vlerësimin e flukseve të ardhshme monetare rishikohen

rregullisht për të zvogëluar çdo diferencë ndërmjet vlerësimit të humbjes dhe eksperiencës faktike.

50


b) Aktive financiare të mbajtura deri në maturim

Banka vlerëson individualisht evidencën objektive të zhvlerësimit në rastin

e investimeve të mbajtura deri në maturim. Nëse ka evidencë objektive që

ka ndodhur një humbje zhvlerësimi, shuma e humbjes matet si diferencë

midis vlerës së mbetur të aktivit dhe vlerës aktuale të vlerësimeve të flukseve

të ardhshme monetare. Vlera e mbetur e aktivit reduktohet dhe shuma e

humbjes njihet në fitim ose humbje. Nëse në vitet e mëpasshme shuma e

vlerësuar e humbjes nga zhvlerësimi zvogëlohet si pasojë e një ngjarjeje

të ndodhur pas njohjes së zhvlerësimit, çdo shumë e debituar më parë

kreditohet në llogarinë “Humbje nga zhvlerësimi i aktiveve financiare”.

c) Aktive financiare të vlefshme për shitje

Banka vlerëson nëse ekziston evidencë objektive që një aktiv financiar apo

grup aktivesh financiare janë zhvlerësuar në çdo datë raportimi. Në rastin

e investimeve të borxhit të klasifikuara si të vlefshme për shitje, një rënie e

rëndësishme dhe e zgjatur në vlerën e drejtë të instrumentit nën koston e tij

merret parasysh në përcaktimin e zhvlerësimit ose jo të aktivit.

Humbjet nga zhvlerësimi janë njohur në fitim ose humbje në periudhën kur ato

ndodhin, si rezultat i një apo më shumë ngjarjeve (“ngjarje që sjell humbje”)

që kanë ndodhur pas njohjes fillestare të investimeve financiare të vlefshme

për shtije. Humbja nga zhvlerësimi e akumuluar – e matur si diferencë midis

kostos së blerjes dhe vlerës së drejtë aktuale, minus çdo humbje zhvlerësimi

e njohur më parë në fitim ose humbje – çregjistrohet nga të ardhura të tjera

gjithëpërfshirëse dhe njihet në fitim ose humbje. Humbjet nga zhvlerësimi

mbi instrumentat e kapitalit nuk rimerren dhe çdo fitim i mëpasshëm njihet në

të ardhura të tjera gjithëpërfshirëse. Nëse në periudhat e mëpasshme, vlera e

drejtë e një instrumenti borxhi të klasifikuar si i disponueshëm për shitje rritet,

dhe rritja mund të lidhet objektivisht me një ngjarje të ndodhur, pasi humbja

e zhvlerësimit është njohur në fitim ose humbje, humbja e zhvlerësimit do të

rimerret nëpërmjet fitimit ose humbjes.

d) Kontrata të ristrikturuara

Kur është e mundur, banka mundohet të ristrukturojë një hua në vend që të

marrë kolateralin. Kjo mund të përfshijë shtyrjen e marrëveshjeve të ripagesës

dhe një marrëveshje të re për kushtet e kredisë. Me ri-negocimin e kushteve,

kredia nuk konsiderohet më në vonesë. Drejtimi rishikon vazhdimisht kreditë

e ristrukturuara për t’u siguruar që të gjitha kriteret përmbushen dhe pagesat

e ardhshme kanë mundësi të kryhen. Kreditë vazhdojnë të jenë subjekt i një

vlerësimi individual apo kolektiv për zhvlerësim, të llogaritur duke përdorur

normën efektive fillestare të interesit të kredisë.

51

2.8 QIRAJA

Përcaktimi nëse një marrëveshje është ose përmban një

qira bazohet në thelbin e marrëveshjes, e cila kërkon

një vlerësim nëse përmbushja e marrëveshjes është në

varësi të përdorimit të aktivit apo aktiveve specifike dhe

marrëveshja transferon një të drejtë për të përdorur aktivin.

(i) Banka si qiramarrës

Qiratë financiare, të cilat i transferojnë bankës në thelb

të gjitha risqet dhe përfitimet e lidhura me pronësinë e

objektit të qirasë, kapitalizohen me fillimin e afatit të qirasë

me vlerën e drejtë të pasurisë së marrë me qira ose, kur

është më e vogël, me vlerën e drejtë të pagesave minimale

të qirasë dhe përfshihen në llogarinë “Aktive afatgjata

materiale”, me detyrimin përkatës ndaj qiradhënësit të

përfshirë në “Detyrime të tjera”. Pagesat e qirasë ndahen

midis shpenzimit financiar dhe detyrimit të qirasë për të

arritur një normë konstante interesi mbi gjendjen e mbetur të

detyrimit. Shpenzimet financiare regjistrohen drejtpërdrejtë

kundrejt të ardhurave si shpenzime interesi. Banka nuk

kishte marrëveshje të rëndësishme qiraje financiare gjatë

periudhës së raportimit.

Aktivet e kapitalizuara të qirasë amortizohen përgjatë

kohës më të shkurtër midis jetës së dobishme të vlerësuar

të aktivit dhe afatit të qirasë, nëse nuk ka siguri të

arsyeshme që banka do të marrë pronësinë e objektit në

fund të afatit të qirasë. Detyrimet e pagesave të qirasë

së zakonshme kontabilizohen në mënyrë lineare përgjatë

afatit të qirasë dhe njihen si shpenzime të tjera operative.

Kur një qira e zakonshme përfundon para se afati i qirasë

të ketë përfunduar, çdo pagesë e kërkuar nga qiradhënësi

si penalitet njihet si shpenzim në periudhën kur përfundimi

ka ndodhur.

(ii) Banka si qiradhënës

Kur banka është qiradhënës në një qira, e cila ne thelb nuk

transferon të gjitha risqet dhe përfitimet e pronësisë nga

banka tek qiramarrësi, totali i pagesave të qirasë njihet në

fitim ose humbje të vitit (të ardhura nga qiraja – shënimi 2.8,

c) në mënyrë lineare përgjatë afatit të qirasë.

2.9 NJOHJA E TË ARDHURAVE

Të ardhurat njihen në masën që është e mundur që përfitimet

ekonomike mund të maten në mënyrë të besueshme.

Kriteret specifike në vijim duhet të përmbushen që të

ardhurat të njihen.

a) Të ardhura dhe shpenzime nga interesi

Të ardhurat nga interesi përfshijnë kupona të fituar nga

investimet me të ardhura të pandryshueshme, zbritjen e

maturuar dhe primin nga bonot e thesarit dhe të ardhura

interesi nga hua dhe paradhënie. Për të gjithë instrumentat

financiare të matur me kosto të amortizuar dhe instrumentat

financiare të klasifikuar si të vlefshme për shitje që mbartin

interes, e ardhura ose shpenzimi nga interesat regjistrohet

me normën efektive të interesit, e cila është norma që

barazon vlerën aktuale të pagesave ose arkëtimeve

monetare të ardhshme përgjatë jetës së instrumentit

financiar, ose një periudhë më të shkurtër, sipas rastit, me

vlerën e mbetur neto të aktivit ose detyrimit financiar.

Përllogaritja merr parasysh të gjitha kushtet kontraktuale

të instrumentit financiar (për shembull, mundësitë e

parapagimit) dhe përfshin çdo tarifë ose kosto rritëse që

lidhet direkt me instrumentin dhe janë pjesë përbërëse

e normës efektive të interesit, por përjashton humbjet e

ardhshme të kredisë. Vlera e mbetur e aktivit ose detyrimit

financiar rregullohet nëse banka rishikon vlerësimet e saj

të pagesave dhe arkëtimeve. Vlera e mbetur e rregulluar

llogaritet duke u bazuar në normën efektive fillestare të

interesit dhe ndryshimi në vlerën e mbetur regjistrohet si e

ardhur ose shpenzim interesi. Kur vlera e regjistruar e aktivit

financiar ose e një grupi aktivesh të ngjashme financiare

është reduktuar si pasojë e një humbjeje zhvlerësimi, të

ardhurat nga interesi vazhdojnë të njihen duke përdorur

normën efektive të interesit që përdoret kundrejt vlerës së

re të mbetur.

Të ardhura nga tarifa dhe komisione

Banka fiton tarifa dhe komisione nga një gamë e ndryshme

shërbimesh që ajo u ofron klientëve të saj. Të ardhura nga

tarifat mund të ndahen në dy kategoritë e mëposhtme:

Të ardhura nga tarifat për shërbime që ofrohen përgjatë një periudhe të caktuar kohe

Tarifat e fituara për kryerjen e shërbimeve përgjatë një

periudhe kohe maturohen përgjatë asaj periudhe. Këto

tarifa përfshijnë të ardhura nga komisionet dhe manaxhimin

e aktiveve, tarifa për mirëbesim dhe për manaxhim dhe

këshillime të tjera. Tarifat për angazhimet e kredisë, për

kredi që do të përdoren, dhe tarifa për kredi të tjera shtyhen

(së bashku me kostot rritëse) dhe njihen si rregullim i

normës efektive të interesit kundrejt kredisë.

52


Të ardhura nga tarifat për shërbime transaksioni

Tarifat që rezultojnë nga negocimi ose pjesëmarrja në negocimin e transaksioneve

për një palë të tretë – si marrëveshja e blerjes së aksioneve apo letrave të tjera

me vlerë ose blerja apo shitja e bizneseve – njihen në përfundim të transaksionit

përkatës. Tarifat ose pjesët përbërëse të tarifave që lidhen me një performancë të

caktuar njihen pas përmbushjes së kritereve përkatëse.

b) Të ardhura nga qiraja

Të ardhurat nga qiraja kontabilizohen në mënyrë lineare përgjatë afatit të qirasë,

dhe regjistrohen në fitim ose humbje si të ardhura të tjera operative. Banka nuk

kishte pasuri investimi të rëndësishme në fund të vitit dhe gjatë periudhës së

raportimit.

2.10 MJETET MONETARE DHE EKUIVALENTËT E TYRE

Mjetet monetare dhe ekuivalentët e tyre përfshijnë gjendjet e parasë dhe depozitat

në të parë me një maturitet fillestar tre mujor ose më pak. Për pasqyrën e flukseve

monetare, mjetet monetare dhe ekuivalentët e tyre përbëhen nga arka, llogaritë

rrjedhëse me Bankën Qendrore dhe llogaritë në të parë me bankat e tjera dhe me

maturitet fillestar tre mujor ose më pak. Rezerva e detyruar me Bankën Qendrore

nuk është e disponueshme për veprimtarinë e përditshme të bankës dhe nuk

përfshihet si përbërës i mjeteve monetare për pasqyrën e flukseve monetare.

Mjetet monetare mbahen me kosto të amortizuar. Më shumë detaje për mjetet

monetare gjenden në shënimin 26.

2.11 AKTIVE AFATGJATA MATERIALE

Aktivet afatgjata materiale mbahen me kosto, duke përjashtuar kostot e

shërbimeve të përditshme, minus amortizimin dhe zhvlerësimin e akumular.

Amortizimi llogaritet duke përdorur mënyrën lineare për të zvogëluar koston e

aktiveve afatgjata materiale në vlerën e tyre të rikuperueshme përgjatë jetës së

tyre të dobishme të vlerësuar. Toka nuk amortizohet.

Jetët e dobishme të vlerësuara janë si në vijim:

Ndërtesa: deri në 20 vite

Mobilje dhe paisje të tjera: 5 vite

Automjete: 5 vite

Paisje kompjuterike: 4 vite

Përmirësime të ambienteve të marra me qira: më e shkurtra midis jetës së

dobishme dhe afatit të qirasë

Vlera e rikuperueshme e aktivit dhe jetët e dobishme rishikohen dhe rregullohen,

nëse është e nevojshme, në çdo datë raportimi.

Një zë i aktiveve afatgjata materiale çregjistrohet kur aktivi shitet ose kur nuk priten

më përfitime të ardhshme ekonomike nga përdorimi apo shitja e tij. Çdo fitim ose

humbje nga çregjistrimi i aktivit (llogaritur si diferencë midis arkëtimeve neto nga

shitja dhe vlerës së mbetur të aktivit) njihet si të ardhura të tjera operative ose

shpenzime të tjera operative në fitim ose humbje të vitit kur aktivi çregjistrohet.

53

2.12 AKTIVE AFATGJATA JOMATERIALE

Aktive afatgjata jomateriale të blera veçmas

Aktivet afatgjata jomateriale me jetë të dobishme të fundme

që janë blerë veçmas mbahen me kosto minus amortizimin

e akumuluar dhe humbjet e akumuluara nga rënia në

vlerë. Shpenzimi i amortizimit njihet mbi një bazë lineare

përgjatë jetës së dobishme. Jeta e dobishme dhe metoda e

amortizimit rishikohen në fund të çdo periudhe raportuese,

me efektin e ndonjë ndryshimi në vlerësim që njihet në

bazë prospektive. Aktivet afatgjata jomateriale me jetë të

dobishme të pafundme që janë blerë veçmas mbahen me

kosto, minus humbje të akumuluara nga zhvlerësimi.

Aktive afatgjata jomateriale të krijuara brenda shoqërisë –

shpenzime për kërkim dhe zhvillim

Shpenzimet për aktivitetet kërkimore njihen si shpenzime

në periudhën kur ato ndodhin.

Një aktiv afatgjatë jomaterial i krijuar brenda shoqërisë që

rrjedh nga zhvillimi (ose nga faza e zhvillimit të një projekti

të brendshëm) njihet nëse, dhe vetëm nëse, vërtetohen të

gjitha zërat e mëposhtëm:

• fizibiliteti teknik i përfundimit të aktivit jomaterial në

mënyrë që të jetë në dispozicion për përdorim ose shitje;

• qëllimi për të përfunduar aktivin jomaterial dhe ta përdorë

ose shesë atë;

• aftësia për të përdorur ose shitur aktivin jomaterial;

• se si aktivi jomaterial do të gjenerojë përfitime

ekonomike të mundshme në të ardhmen;

• disponueshmëria e burimeve të përshtatshme teknike,

financiare dhe të tjera për të përfunduar zhvillimin dhe për të

• përdorur ose shitur aktivin jomaterial; dhe

• aftësia për të matur me besueshmëri shpenzimet që i

përkasin aktivit jomaterial gjatë zhvillimit të tij.

Shuma e njohur fillimisht për aktivet jomateriale të krijuara

brenda shoqërisë është shuma e shpenzimeve të ndodhura

nga data kur aktivi jomaterial plotëson për herë të parë

kriteret e njohjes të listuara më sipër. Kur nuk njihet asnjë

aktiv jomaterial i krijuar brenda shoqërisë, shpenzimi i

zhvillimit njihet në fitim ose humbje në periudhën në të cilën

ndodh.

Pas njohjes fillestare, aktivet jomateriale të krijuara brenda

shoqërisë raportohen me kosto historike minus amortizimin

dhe humbjet e akumuluara nga rënia në vlerë, në të njëjtën

bazë si aktive jomateriale që janë të blera veçmas.

Aktivet afatgjata jomateriale përfshijnë programet e Bankës

me një jetë të dobishme prej pesë vitesh.

2.13 AKTIVE AFATGJATA MATERIALE TË INVESTUARA

Aktivet afatgjata materiale të investuara janë prona të

mbajtura për të fituar të ardhura nga qiraja dhe / ose

për vlerësimin e kapitalit (duke përfshirë pronat në

ndërtim për qëllime të tilla). Aktivet afatgjata materiale të

investuara njihen fillimisht me kosto, duke përfshirë kostot

e transaksionit. Pas njohjes fillestare, këto aktive maten

me vlerën e drejtë. Të gjitha interesat e Bankës mbi prona

të mbajtura nën qiranë operative për të fituar të ardhura

nga qiraja ose për qëllime vlerësimi kapitali njihen si aktive

afatgjata materiale të investuara dhe të maten duke përdorur

modelin e vlerës së drejtë. Fitimet dhe humbjet që rrjedhin nga

ndryshimet në vlerën e drejtë të aktiveve afatgjata materiale të

investuara përfshihen në fitim ose humbje në periudhën në të

cilën ato lindin.

Një aktiv afatgjatë material i investuar ç’regjistrohet me

nxjerrjen jashtë përdorimit ose kur aktivi i investuar tërhiqet

përgjithmonë nga përdorimi dhe kur nuk priten përfitime të

ardhshme ekonomike. Çdo fitim ose humbje që rrjedh nga

ç’regjistrimi i aktivit material të investuar (llogaritur si diferencë

midis të ardhurave neto nga shitja dhe vlerës kontabël

neto) përfshihet në fitim ose humbje në periudhën kur aktivi

çregjistrohet.

Aktivet afatgjata materiale të investuara përfshijnë kolaterale

të marra nga proceset ligjore, si toka, ndërtesa dhe ambiente

biznesi, të cilat nuk përdoren nga Banka në veprimtarinë e saj

kryesore.

54


2.14 ZHVLERËSIMI I AKTIVEVE JOFINANCIARE

Banka vlerëson në çdo datë raportimi ose më shpesh, nëse

ka ngjarje ose ndryshime rrethanash që tregojnë se vlera e

mbetur mund të jetë e zhvlerësuar, nëse ka tregues që një

aktiv jofinanciar mund të jetë i zhvlerësuar. Kur ka tregues të

tillë, ose kur është i nevojshëm testimi vjetor për zhvlerësim

të aktivit, banka vlerëson shumën e rikuperueshme të

aktivit. Kur vlera e mbetur e aktivit (ose njësisë gjeneruese

të parasë) tejkalon vlerën e rikuperueshme, aktivi (ose

njësia gjeneruese e parasë) konsiderohet i zhvlerësuar dhe

çregjistrohet deri në shumën e rikuperueshme.

Për aktivet me përjashtim të emrit të mirë, në çdo datë

raportimi, kryhet një vlerësim për të parë nëse ka tregues që

humbjet e zhvlerësimeve të njohura më parë mund të mos

ekzistojnë më ose mund të jenë zvogëluar. Nëse ekzistojnë

tregues të tillë, vlerësohet shuma e rikuperueshme. Një

humbje zhvlerësimi e njohur më parë rimerret vetëm nëse

ka pasur ndryshime në vlerësimet e kryera për të përcaktuar

shumën e rikuperueshme të aktivit, që nga njohja e fundit

e humbjes së zhvlerësimit. Në këtë rast, vlera e mbetur e

aktivit rritet deri në shumën e rikuperueshme deri në masën

që rritja në vlerën e mbetur të aktivit, përveç emrit të mirë që

i takon rimarrjes së humbjes nga zhvlerësimi, nuk tejkalon

vlerën e mbetur që do të vendosej (neto nga amortizimi

dhe zhvlerësimi) nëse nuk do të ishte njohur humbje nga

zhvlerësimi në vitet e mëparëshme.

2.15 KONTRATA TË GARANCISË FINANCIARE

Kontratat e garancisë financiare kërkojnë që emetuesi të

kryejë pagesa specifike për të rimbursuar mbajtësin për

humbje që ai ndesh si pasojë e dështimit të një huamarrësi

të caktuar në datën e detyrimit, në përputhje me kushtet e

instrumentit të borxhit.

Këto garanci financiare u jepen bankave, institucioneve

financiare dhe organizatave të tjera për llogari të

klientëve për të siguruar kredi, paradhënie dhe produkte

të tjera bankare. Garancitë financiare njihen fillimisht me

vlerë të drejtë në datën kur garancia jepet. Pas njohjes

fillestare, detyrimet e bankës në sajë të këtyre garancive

maten me vlerën më të madhe midis matjes fillestare,

minus amortizimin e llogaritur për të njohur në fitim ose

humbje tarifat e fituara në mënyrë lineare përgjatë jetës

së garancisë dhe vlerësimit më të mirë të shpenzimit të

kërkuar për të shlyer çdo detyrim të garancisë financiare në

datën e raportimit. Këto vlerësime përcaktohen në bazë të

eksperiencës me transaksione të ngjashme dhe historikut

të humbjeve, të mbështetur nga gjykimi i drejtimit. Çdo rritje

në detyrim nga garancitë regjistrohet në fitim ose humbje

si shpenzime të tjera operative. Garancitë dhe angazhimet

financiare për të dhënë kredi, njihen fillimisht me vlerën e

drejtë, e cila evidentohet normalisht nga shuma e tarifave të

marra. Kjo shumë amortizohet në mënyrë lineare përgjatë

jetës së angazhimit.

2.16 PENSIONE DHE PËRFITIME TË TJERA PAS PUNËSIMIT

Banka paguan kontribute në planet e pensioneve të

punonjësve të saj sipas kërkesave të legjislacionit vendas

për sigurimet shoqërore. Detyrimet për pensione të Bankës,

lidhen vetëm me plane me kontribut të përcaktuar. Planet

me kontribut të përcaktuar, të bazuar mbi pagat, bëhen me

institucionin e administruar nga Shteti (Instituti i Sigurimeve

Shoqërore) përgjegjës për pagesën e pensioneve. Banka

nuk ka detyrime të mëtejshme pas pagesës së kontributit.

Kontributet përbëjnë kosto neto periodike për vitin në

të cilin ato lindin dhe njihen si shpenzime personeli në

pasqyrën e të ardhurave gjithëpërfshirëse.

2.17 PROVIGJIONE

Provigjionet njihen kur banka ka një detyrim aktual (ligjor

apo konstruktiv) si rezultat i ngjarjeve të kaluara dhe ka

shumë mundësi që të ekzistojë një dalje burimesh që

kërkohet për të shlyer detyrimin; dhe shuma mund të matet

me besueshmëri.

Kur ka një numër detyrimesh të ngjashme, mundësia e

daljes së burimeve për shlyerje përcaktohet duke marrë

në konsideratë kategorinë e detyrimit si të ishte një. Një

provigjion njihet edhe nëse mundësia e daljes së burimeve

në lidhje me çdo zë të përfshirë në të njëjtën kategori

detyrimesh mund të jetë e vogël.

Provigjionet maten me vlerën aktuale të shpenzimeve që

do të kërkohen për të shlyer detyrimin duke përdorur një

normë para tatimit që reflekton vlerësimet aktuale të tregut

në lidhje me vlerën në kohë të parasë dhe risqet specifike

të lidhura me detyrimin. Rritja në provigjion me kalimin e

kohës njihet si shpenzim interesi.

55

2.18 TATIMI MBI FITIMIN

Tatimi mbi fitimin paraqitet në pasqyrat financiare në përputhje me legjislacionin

shqiptar në fuqi, në datën e raportimit. Shpenzimi i tatim fitimit përfshin tatimin aktual

dhe tatimin e shtyrë dhe njihet në pasqyrën e të ardhurave gjithëpërfshirëse nëse

nuk është njohur në të ardhura të tjera gjithëpërfshirëse kur lidhet me transaksione

që njihen gjithashtu, në të njëjtën apo në një tjetër periudhë, në të ardhura

gjithëpërfshirëse.

Tatimi aktual

Aktivet dhe detyrimet aktuale tatimore për vitin në vazhdim dhe vitet e mëparëshme

maten me shumën që pritet të merret apo t’u paguhet autoriteteve tatimore. Normat

tatimore dhe ligjet tatimore që përdoren për përllogaritjen e shumës janë ato që janë

në fuqi në datën e raportimit. (2017: 15 %, 2016: 15%).

Tatimi i shtyrë

Tatimi i shtyrë llogaritet kundrejt diferencave të përkohshme midis bazave tatimore

të aktiveve dhe detyrimeve dhe vlerave kontabël për raportim financiar në datën e

raportimit. Detyrimet e shtyra tatimore njihen për të gjitha diferencat e përkohshme,

përveç rasteve kur detyrimi i shtyrë tatimor rezulton nga njohja fillestare e emrit të

mirë ose e një aktivi apo detyrimi në një transaksion që nuk është kombinim biznesi

dhe, në kohën e transaksionit, nuk ndikon as fitim kontabël dhe as fitimin ose

humbjen e tatueshme.

Aktivet e shtyra tatimore njihen për të gjitha diferencat e përkohshme tatimore,

kreditimet tatimore të papërdorura dhe humbjet tatimore të bartura, deri në masën

që fitime të ardhshme të mundshme, kundrejt të cilave diferencat e përkohshme

të zbritshme dhe kreditimet dhe humbjet tatimore të bartura mund të përdoren,

do të jenë të disponueshme, përveç rasteve kur aktivi tatimor i shtyrë që lidhet

me diferencat e përkohshme të zbritshme rezulton nga njohja fillestare e një aktivi

apo detyrimi në një transaksion që nuk është kombinim biznesi, dhe në kohën e

transaksionit, nuk ndikon fitimin kontabël apo fitim ose humbjen e tatueshme.

Vlera kontabël e aktiveve tatimore të shtyra rishikohet në çdo datë raportimi dhe

zvogëlohet deri në masën që nuk është më e mundur që fitimi i tatueshëm do të jetë

në dispozicion për të lejuar të gjithë ose një pjesë të aktivit tatimor të shtyrë që të

shfrytëzohet.

Asetet e panjohura tatimore të shtyra rishikohen në çdo datë raportimi dhe njihen në

atë masë që është bërë e mundur që fitimi i tatueshëm i ardhshëm do të lejojë aktivet

tatimore të shtyra që do të mbulohen.

Aktivet dhe detyrimet e shtyra tatimore maten me normat e tatimit që pritet të

aplikohen në vitin kur aktivi realizohet ose shlyhet pasivi, bazuar në normat tatimore

(dhe legjislacionin tatimor) që janë në fuqi ose që konsiderohet si i miratuar në datën

e raportimit .

Aktivet tatimore të shtyra dhe pasivet tatimore të shtyra kompensohen nëse ekziston

një e drejtë e ligjshme që të kompensojë aktivet tatimore aktuale kundrejt pasiveve

tatimore aktuale dhe tatimet e shtyra lidhen me të njëjtën njësi ekonomike dhe të

njëjtin organ tatimor.

Dividendët nga aksionet e zakonshme njihen si detyrim dhe zbriten nga kapitali kur

ato miratohen nga aksionerët e Bankës. Dividendët e ndërmjetëm janë zbritur nga

kapitali kur deklarohen dhe nuk është më në diskrecionin e Bankës.

Dividendët për vitin që janë miratuar pas datës së raportimit janë paraqitur si një

ngjarje pas datës së raportimit.

56


Manaxhimi i rrezikut financiar3.

Aktivitetet e bankës e ekspozojnë atë

me rreziqe të ndryshme financiare dhe

këto aktivitete përfshijnë analizën,

vlerësimin, pranimin dhe menaxhimin

e një shkalle të caktuar risku apo

kombinimi risqesh. Pranimi i riskut

është i rëndësishëm në biznesin

financiar, dhe risqet operacionale

janë një rrjedhojë e pashmangshme e

të qenurit në biznes. Synimi i bankës

është të arrijë një balancë midis

riskut dhe kthimit dhe të minimizojë

ndikimet e mundshme negative në

performancën financiare të bankës.

Politikat e bankës për manaxhimin e

rrezikut janë hartuar për të identifikuar

rreziqet, për të përcaktuar kufijtë dhe

kontrolle të përshtatshme rreziku dhe për

të monitoruar rreziqet dhe përputhjen

me kufijtë nëpërmjet sistemeve të

besueshme dhe të përditësuara të

informacionit.

Banka rishikon rregullisht politikat e saj

të manaxhimit të rrezikut dhe sistemet

për të pasqyruar ndryshimet në tregje,

produkte dhe praktikat e reja më të mira.

Manaxhimi i rrezikut kryhet nga një

departament risku në Bankë dhe

nga politika të miratuara nga Bordi

i Drejtorëve. Bordi ofron parime

të shkruara për manaxhimin e

përgjithshëm të rrezikut si dhe politika

të shkruara në lidhje me fusha specifike

si rreziku i kredisë, rreziku i kursit të

këmbimit, rreziku i normës së interesit

dhe rreziku i likuiditetit.

Për më tepër, auditimi i brendshëm

është përgjegjës për rishikimin e pavarur

të manaxhimit të rrezikut dhe ambientit

të kontrollit.

Llojet më të rëndësishme të rrezikut

janë rreziku i kredisë, rreziku i

likuiditetit, rreziku i tregut dhe rreziqe

të tjera operacionale. Rreziku i tregut

përfshin rrezikun e monedhës, të

normës së interesit dhe të çmimeve të

tjera.

3.1 RREZIKU I KREDISË

Banka ekspozohet ndaj rrezikut të kredisë, i cili është rreziku që një palë tjetër

të shkaktojë humbje financiare ndaj bankës duke dështuar përmbushjen e

detyrimeve ndaj bankës. Rreziku i kredisë është rreziku më i rëndësishëm për

biznesin e bankës; për këtë arsye manaxhimi drejton me kujdes ekspozimin

ndaj rrezikut të kredisë. Ekspozimet e kredisë rezultojnë kryesisht nga

aktivitetet kredidhënëse që kryesohen nga kreditë dhe paradhëniet, dhe

aktivitetet e investimit që sjellin letra me vlerë të borxhit dhe letra të tjera me

vlerë në portofolin e aktiveve të bankës. Edhe në instrumentet financiare jashtë

bilancit ekziston rrezik kredie. Manaxhimi dhe kontrolli i rrezikut të kredisë

janë centralizuar në skuadrën e manaxhimit të rrezikut në departamentin e

rrezikut si në nivel lokal ashtu edhe në nivel grupi (Piraeus Bank SA) dhe i

raportohen Bordit të Drejtorëve.

Objektivat kryesorë të manaxhimit të rrezikut të kredisë janë:

• Përcaktimi i politikave të centralizuara harmonizuar me Politikat e

Grupit dhe në përputhje me kërkesat e Bankës Qendrore;

• Monitorimi i portofolit të Bankës;

• Manaxhimi aktiv i rrezikut për të identifikuar dhe analizuar herët atë;

• Krijimi i funksioneve të manaxhimit të rrezikut të pavarur nga vija

tregtare e biznesit;

• Integrimi i funksionit të manaxhimit të rrezikut në procesin e

organizimit të biznesit;

• Raportimi për rrezikun përmes organizatës.

Komiteti i Manaxhimit të Rrezikut të Kredisë është përgjegjës për:

Zhvillimin e sistemeve dhe infrastrukturës së manaxhimit të rrezikut të

kredisë: analiza e rezultateve dhe raportimi tek drejtimi;

Përgatitjen e Bankës për implementimin e Bazel II;

Marrëdhëniet me Bankën e Shqipërisë (Banka Qendrore), Piraeus Bank dhe/

ose autoritete të tjera në lidhje me efektivitetin e Manaxhimit të Rrezikut të

Kredisë.

Komiteti i auditimit dhe departamenti i auditimit të brendshëm ndjekin

përputhshmërinë me politikat dhe proçedurat.

57

3.1.1 MATJA E RREZIKUT TË KREDISË

Proçedurat e përshkruara më poshtë lidhen me matjen e rrezikut të kredisë me qëllim

operacional si dhe me raportimin sipas rregullores të Bankës së Shqipërisë. Humbjet e

zhvlerësimit të huave dhe paradhënieve për raportim financiar përcaktohen duke ndjekur

proçedurat e përshkruara në shënimin 3.1.3.

a) Hua dhe paradhënie

Në matjen e rrezikut të kredisë së huave dhe paradhënieve për klientët dhe bankat në nivel

palësh, banka pasqyron tre përbërës (i) ‘mundësinë e dështimit’ nga klienti apo palë të

tjera për përmbushjen e detyrimeve; (ii) ekspozimet aktuale ndaj palës tjetër dhe zhvillimet

e mundshme të ardhshme, nga të cilat banka ‘ekspozohet ndaj dështimit’; dhe (iii) normën

e mundshme të rimarrjes nga detyrimet e dështuara (‘dështimi i kaluar në humbje’).

Banka vlerëson mundësinë e dështimit të palëve individuale duke përdorur pajisje të

brendshme të renditjes për kategori të ndryshme palësh. Ato janë krijuar nga vetë banka

dhe kombinojnë analiza statistikore me gjykimin e oficerit të kredisë të cilat konfirmohen

me të dhëna të jashtme të disponueshme, kur është e nevojshme. Klientët e bankës

segmentohen në 5 kategori. Shkalla e renditjes së bankës në vijim pasqyron gamën

e mundësive të dështimit të përcaktuar për çdo kategori. Kjo do të thotë që në parim,

ekspozimet mund të lëvizin ndërmjet kategorive me ndryshimin e vlerësimit të mundësive

të tyre për dështim. Pajisja e renditjes rishikohet dhe përditësohet sipas nevojës. Banka

verifikon rregullisht performancën e renditjes dhe fuqinë e tyre parashikuese në lidhje me

dështimet.

Shkalla e renditjes së brendshme të Bankës

Renditja e Bankës Përshkrimi

A Investim

B Standard

C Monitorim i veçantë

D Nënstandard

E Të dyshimtë dhe të humbur

Kriteri për klasifikimin e aktiveve financiare në grupet A, B, C, D dhe E janë si vijon:

Aktivet financiare klasifikohen në Grupin A nëse ato u janë dhënë debitorëve të cilët

vlerësohen në renditje investimi nga vlerësues të jashtëm, për shembull Moody’s, S&P,

Fitch, pavarësisht renditjes së brendshme. Banka nuk ka klient të tillë më 31 dhjetor 2017

dhe 2016.

Aktivet financiare klasifikohen në Grupin B nëse janë kundrejt:

Bankës së Shqipërisë dhe Qeverisë Shqiptare;

debitorë të cilët nuk kanë mundësi dështimi dhe që ripaguajnë detyrimet e tyre brenda

maturitetit ose me vonesë deri në 30 ditë; dhe ekspozimet e siguruara duke vendosur

kolateral të renditur si kolateral i klasit të parë.

Aktivet financiare klasifikohen në Grupin C nëse janë kundrejt debitorëve:

flukset monetare të të cilëve vlerësohen si të përshtatshme për të përmbushur detyrimet,

pavarësisht pozicionit financiar aktual i cili vlerësohet i dobët, pa shenja të përkeqësimit të

mëtejshëm në të ardhmen; dhe të cilët shlyejnë detyrimet e tyre me vonesa deri në 30 ditë

dhe me raste nga 31 deri 90 ditë.

58


Aktivet financiare klasifikohen në Grupin D nëse janë kundrejt debitorëve:

• për të cilët vlerësohet se flukset monetare nuk do të jenë të mjaftueshme për

ripagesa të rregullta të detyrimeve të matura;

• të cilët shlyejnë detyrimet e tyre me vonesa deri 90 ditë, me raste nga 91 deri

180 ditë;

• të cilët janë dukshëm me mungesë kapitalizimi;

• të cilët nuk kanë burime të mjaftueshme kapitali afatgjatë për të financuar

investimet afatgjata; dhe

• prej të cilëve banka nuk pret të marrë informacion aktual të kënaqshëm apo

dokumentim të përshtatshëm në lidhje me ripagesat e detyrimeve.

Aktivet financiare klasifikohen në Grupin E nëse janë kundrejt debitorëve:

• për të cilët ekziston një mundësi e lartë humbjeje të një pjese të aktivit financiar;

• të cilët shlyejnë detyrimet e tyre me vonesë më shumë se 90 deri 180 ditë, me

raste nga 181 deri 360 ditë;

• të cilët kanë paaftësi paguese;

• për të cilët ka filluar një lëvizje për nisje të procesit të likuidimit ose deklarimit të

falimentimit e cila është në proçes gjyqësor;

• të cilët janë në proçes reformimi ose likuidimi;

• të cilët kanë deklaruar falimentim;

• prej të cilëve nuk priten ripagesa; dhe

me baza ligjore të diskutueshme.

(ii) Ekspozimi në dështim bazohet mbi shumat që banka pret të arkëtojë në kohën

e dështimit. Për shembull, për një kredi është vlera nominale. Për një angazhim,

banka përfshin shumën e tërhequr plus shumat e mëtejshme që mund të tërhiqen

deri në kohën e dështimit, nëse ndodh.

Humbjet nga dështimi apo madhësia e humbjes paraqet pritshmërinë e bankës

për shtrirjen e humbjes kundrejt një ankese nëse ndodh dështimi. Kjo shprehet

si përqindje humbjeje për njësi ekspozimi dhe ndryshon sipas llojit të palës tjetër,

llojit dhe vjetërsisë së ankesës dhe disponueshmërisë së kolateralit dhe mjeteve

të tjera zbutëse të kredisë.

Letrat me vlerë të borxhit dhe të tjera

Për instrumente borxhi dhe të tjera, departamenti i riskut përdor renditje që varen

nga emetuesi, Qeveria Shqiptare. Investimet në këto letra me vlerë dhe bono

thesari shikohen si një mënyrë për të fituar cilësi dhe për të mbajtur në të njëjtë

kohë një burim të disponueshëm për të përmbushur kërkesat për fonde.

Investimet lejohen vetëm për instrumenta likuide me renditje të lartë kredie. Duke

qenë se këto instrumente kanë renditje të lartë kredie, banka nuk pret që palët

do të dështojnë të përmbushin detyrimet e tyre. Ekspozimi maksimal kundrejt

rrezikut të kredisë përfaqësohet nga shuma e çdo aktivi financiar në bilanc.

59

3.1.2 KONTROLLI I KUFIRIT TË RREZIKUT DHE POLITIKAT E SHMANGIES

Banka manaxhon, kufizon dhe kontrollon përqendrimet e rrezikut të kredisë kudo

që ato identifikohen – në veçanti, për palë individuale dhe grupe dhe për industri

dhe vende.

Banka strukturon nivelet e rrezikut të kredisë që ajo ndërmerr duke vendosur

kufizime mbi shumat e pranuara të rrezikut në lidhje me një huamarrës dhe në

lidhje me segmentimet gjeografike dhe industriale. Këto rreziqe monitorohen rast

pas rasti dhe janë subjekt i një rishikimi vjetor dhe më të shpeshtë kur është e

nevojshme. Kufijtë në lidhje me nivelet e rrezikut të kredisë sipas produkteve dhe

sektorëve të industrisë miratohen nga Bordi i Drejtorëve.

Ekspozimi ndaj rrezikut të kredisë manaxhohet përmes analizës së rregullt

të aftësisë së huamarrësit dhe huamarrësve të mundshëm për të përmbushur

detyrimet e tyre për ripagesat e interesit dhe principalit dhe duke ndryshuar

kufijtë e kreditimit kur është e nevojshme.

Disa masa specifike për kontroll dhe shmangie paraqiten në vijim.

a) Kolaterali

Banka zbaton një sërë politikash dhe praktikash për të zvogëluar riskun e kredisë.

Më tradicionale mes tyre është marrja e siguruesve për paradhëniet si praktikë e

zakonshme.

Banka zbaton udhëzime mbi pranueshmërinë e kategorive specifike të kolateralit

ose shmangie të rrezikut të kredisë. Llojet kryesore të kolateralit për huatë dhe

paradhëniet janë:

• Paraja, garanci bankare dhe e kompanive të klasit të parë;

• Hipotekë mbi pasuritë rezidenciale;

• Peng mbi aktivet e biznesit si ndërtesa, inventarë, llogari të arkëtueshme; dhe

• Peng mbi instrumente financiare si instrumente borxhi dhe kapitali.

Huatë korporatave dhe individëve përgjithësisht janë të siguruara; paradhëniet

dhe kartat e kreditit për individët janë të siguruara me depozita dhe kolateral

në rastin e klientëve kredie deri në shumën e plotë të principalit, interesave

dhe shpenzimeve të tjera. Për më tepër, në mënyrë që të minimizohet humbja

e kredisë, banka kërkon kolateral shtesë nga palët sapo vihen re tregues për

zhvlerësim për huatë dhe paradhëniet individuale përkatëse.

Instrumentet e borxhit, bonot e thesarit dhe instrumente të ngjashëm janë

përgjithësisht të pasiguruar.

60


b) Kushtëzime të lidhura me huanë

Qëllimi kryesorë i këtyre instrumenteve është sigurimi i fondeve për klientin sipas kërkesave. Letrat e garancisë dhe ato

pezull të kredisë kanë të njëjtin rrezik kredie si huatë dhe sigurohen me po atë kolateral si huatë. Letrat dokumentare dhe

tregtare të kredisë, të cilat janë angazhime të shkruara të bankës për llogari të klientit, ku një palë e tretë autorizohet të

tërheqë shuma të specifikuara në bankë, kolateralizohen me dërgesën përkatëse të të mirave dhe mbartin kështu më pak

risk sesa një hua e drejtpërdrejtë.

Angazhimet për të zgjeruar huanë paraqesin pjesë të papërdorur të autorizimit për të zgjeruar kredinë në formë huaje,

garancie, letra kredie. Në lidhje me rrezikun e kredisë mbi angazhimet për të zgjeruar kredinë, banka është e ekspozuar ndaj

humbjes së shumës së barabartë me angazhimin e papërdorur.

Megjithatë, shuma e mundshme e humbjes është më e vogël se angazhimet e papërdorura, meqenëse shumë angazhime

për zgjerim kredie janë të kushtëzuara në sajë të ruajtjes së standardeve specifike të kreditimit nga klientët. Banka monitoron

afatin deri në maturim të angazhimit të kredisë duke qenë se angazhimet me afat më të gjatë kanë një shkallë më të lartë

rreziku krahasuar me angazhimet afatshkurtra.

3.1.3 POLITIKAT E ZHVLERËSIMIT DHE PROVIGJIONIMIT

Sistemi i brendshëm i renditjes i përshkruar në shënimin 3.1.1 fokusohet më tepër në lidhjen e cilësisë me kredinë nga

pikëpamja e kreditimit dhe aktiviteteve investuese.

Ndryshe nga këto, provigjionet njihen vetëm për qëllime të raportimit financiar për humbje që janë ndeshur në datën e

raportimit duke u bazuar në evidencën objektive të zhvlerësimit (shënimi 2.7).

Provigjioni i zhvlerësimit i paraqitur në bilanc në fund të vitit përftohet nga secila prej kategorive të brendshme të renditjes.

Megjithatë, shumica e provigjionit vjen nga dy renditjet e fundit. Tabela në vijim tregon përqindjen e zërave në bilancin e

bankës në lidhje me huatë dhe paradhëniet dhe provigjionin përkatës për secilën kategori:

Renditja e Bankës

2017 2016

Hua dhe paradhënie

(%)

Niveli i

provigjionit (%)

Hua

dhe paradhënie (%)

Niveli

i provigjionit (%)

Investim - - - -

Standard 64.89 0.64 53.05 1.30

Monitorim i veçantë 8.75 9.37 9.28 10.15

Nënstandard 2.08 20.26 3.25 22.94

Të dyshimtë dhe të humbur 24.29 43.35 34.42 44.23

Totali 100.00 12.18 100.00 17.60

61

Pajisja e brendshme e renditjes ndihmon drejtimin të përcaktojë nëse ekziston evidencë objektive për zhvlerësim sipas SNK

39, duke u bazuar në kriteret në vijim të vendosura nga banka:

• Vonesa në pagesat kontraktuale të principalit ose interesit;

• Vështirësi në flukse monetare për huamarrësin (raporti i kapitalit, përqindja e të ardhurave neto ndaj shitjeve);

• Shkelje e kushteve të kredisë;

• Fillimi i proçedurave të falimentimit;

• Përkeqësim i pozicionit konkurrues të huamarrësit; dhe

• Përkeqësim i vlerës së kolateralit.

Politika e bankës kërkon që rishikimi i aktiveve individuale financiare që janë individualisht të rëndësishme të kryhet të paktën

një herë në vit, ose më rregullisht kur kërkohet nga rrethana specifike. Provigjionet e zhvlerësimit ndaj llogarive të vlerësuara

individualisht, përcaktohen rast pas rasti nga një vlerësim i humbjeve të ndodhura në datën e raportimit dhe aplikohen

ndaj të gjitha llogarive të rëndësishme individualisht. Vlerësimi vendos theksin tek kolaterali i vendosur (duke përfshirë

rikonfirmimin e ligjshmërisë) dhe arkëtimet e parashikuara për llogarinë individuale.

Provigjionet e vlerësuara kolektivisht për zhvlerësim kryhen për: (i) portofole me aktive homogjene të cilat nuk janë

identifikuar si të rëndësishme individualisht; dhe (ii) humbje të cilat kanë ndodhur por nuk janë identifikuar ende, duke

përdorur eksperiencën e disponueshme historike dhe gjykimin profesional.

3.1.4 EKSPOZIMI MAKSIMAL NDAJ RREZIKUT TË KREDISË PA MARRË PARASYSH KOLATERALIN DHE SIGURI TË TJERA TË KREDISË

Ekspozimi maksimal

2017 2016

Ekspozimet e rrezikut të kredisë lidhur me aktivet në bilanc janë si më poshtë:

Arka dhe llogaritë me Bankën Qendrore 5,222,274 5,583,251

Hua dhe paradhënie për bankat 26,544,252 22,408,522

Hua dhe paradhënie për klientët:

Hua për individë:

− Konsumatore/overdraft 1,854,145 1,594,628

− Karta krediti 134,162 135,686

− Hipoteka 5,989,826 5,731,887

7,978,133 7,462,201

Hua për korporata:

− Klientë të mëdhenj 2,134,042 1,993,133

− Sipërmarrje të vogla dhe të mesme (SME) 13,925,056 15,818,316

16,059,098 17,811,449

Totali i huave dhe paradhënieve për klientët 24,037,231 25,273,650

Aktive financiare të vlefshme për shitje 15,333,682 21,447,552

Aktive financiare të mbajtura deri në maturim - -

Ekspozimet e rrezikut të kredisë lidhur me aktivet jashtë bilanci janë si më poshtë:

Letër garanci 329,461 370,609

Letër krediti 21,242 -

Angazhime kredie 4,794,011 7,931,132

Më 31 dhjetor 76,282,153 83,014,716

Tabela më sipër paraqet skenarin më negativ të ekspozimit të riskut të rrezikut për Bankën më 31 dhjetor 2017 dhe 2016,

pa marrë parasysh kolateralët e regjistruar apo siguruesit e tjerë të kredisë. Për aktivet në bilanc, ekspozimet e mësipërme

bazohen në vlerën e mbetur të raportuar në bilanc.

62


Drejtimi është i sigurtë tek aftësia e tij për të vazhduar të kontrollojë dhe mbështesë ekspozimin minimal ndaj rrezikut të

kredisë të Bankës që rezulton nga portofoli i saj i kredive dhe paradhënieve dhe instrumentet e borxhit si në vijim:

• 73,64 % e portofolit të kredive dhe paradhënieve kategorizohet në dy gradat kryesore të sistemit të brendshëm të renditjes

(2016: 62,33%);

• Kreditë për SME, të cilat përfaqësojnë grupin më të madh në portofol, janë të mbrojtura me kolateral;

• 51,98% e portofolit të kredive dhe paradhënieve konsiderohen pa ditëvonesa dhe të pazhvlerësuara (2016: 43,65%); dhe

• Banka ka filluar zbatimin e një procesi më të vështirë përzgjedhje për dhënien e huave dhe paradhënieve.

3.1.5 HUA DHE PARADHËNIE

Huatë dhe paradhëniet përmblidhen si më poshtë:

31 dhjetor 2017 31 dhjetor 2016

Hua dhe

paradhënie për

klientët

Hua dhe

paradhënie për

bankat

Hua dhe

paradhënie për

klientët

Hua dhe

paradhënie për

bankat

Pa ditëvonesa dhe zhvlerësim 14,228,527 26,544,252 13,388,710 22,408,310

Me ditëvonesa por jo të zhvlerësuara 5,698,629 - 5,338,148 -

Të zhvlerësuara individualisht 7,444,629 - 11,944,854 -

Bruto 27,371,785 26,544,252 30,671,712 22,408,310

Minus: provigjion për zhvlerësim (3,334,554) - (5,398,062) -

Neto 24,037,231 26,544,252 25,273,650 22,408,310

Informacion i mëtejshëm për provigjionet e zhvlerësimit për huatë dhe paradhëniet për bankat dhe klientët paraqitet në

shënimin 12 dhe 13.

a) Hua dhe paradhënie pa ditëvonesa dhe zhvlerësim

Cilësia e kredisë së portofolit të huave dhe paradhënieve të cilat nuk janë në vonesë dhe as të zhvlerësuara vlerësohet në

bazë të sistemit të brendshëm të renditjes së bankës.

31 dhjetor 2017

Hua dhe paradhënie për klientët

Individë Korporata Totali i huave dhe

paradhënieve për

klientët

Hua dhe

paradhënie për

bankat

Konsumatore/

Overdrafte Karta krediti Hipoteka

Klientë të

mëdhenj SME

1,390,534 116,201 3,494,560 1,567,418 7,659,814 14,228,527 22,408,310

31 dhjetor 2016


Individë Korporata Totali i huave dhe

paradhënieve për

klientët

Hua dhe

paradhënie për

bankat

Konsumatore/

Overdrafte Karta krediti Hipoteka

Klientë të

mëdhenj SME

1,138,763 106,006 3,175,530 1,882,091 7,086,320 13,388,710 22,408,310

Huatë dhe paradhëniet në kategoritë nënstandarde dhe të dyshimta, u konsideruan të pa zhvlerësuara pas marrjes në

konsideratë të rikuperueshmërisë së kolateralit për klientët në produktet hipotekë dhe kredi konsumatore.

63

Hua dhe paradhënie me ditë vonesa por jo të zhvlerësuara

Shuma bruto e huave dhe paradhënieve që janë me vonesë por jo të zhvlerësuara është:


31 dhjetor 2017 Individë

Konsumatorë/

Overdraft Hipoteka Karta krediti Totali

Ditëvonesa deri në 90 ditë 402,596 2,052,697 26,002 2,481,295

Ditëvonesa 91-180 ditë - 99,524 - 99,524

Ditëvonesa 181-360 ditë - 17,947 - 17,947

Ditëvonesa mbi 360 ditë - 67,198 - 67,198

Totali 402,596 2,237,366 26,002 2,665,964

Vlera e drejtë e kolateralit 313,852 2,209,786 1,918 2,525,556

31 dhjetor 2017 Korporata dhe SME

Ditëvonesa deri në 90 ditë 2,309,925

Ditëvonesa 91-180 ditë 60,407


Ditëvonesa mbi 360 ditë 609,224

Totali 3,032,666

Vlera e drejtë e kolateralit 2,988,402

Totali i huave dhe paradhënieve me ditëvonesa

por jo të zhvlerësuara më 31 dhjetor 2016 5,698,630

31 dhjetor 2016 Individë

Konsumatorë/

Overdraft Hipoteka Karta krediti Totali

Ditëvonesa deri në 90 ditë 370,761 2,020,703 29,666 2,421,130

Ditëvonesa 91-180 ditë - 76,831 - 76,831

Ditëvonesa 181-360 ditë - 23,007 - 23,007

Ditëvonesa mbi 360 ditë - 29,211 - 29,211

Totali 370,761 2,149,752 29,666 2,550,179

Vlera e drejtë e kolateralit 302,830 2,117,409 - 2,420,239

31 dhjetor 2016 Korporata dhe SME

Ditëvonesa deri në 90 ditë 1,918,739



Ditëvonesa mbi 360 ditë 533,926

Totali 2,787,969

Vlera e drejtë e kolateralit 2,651,493

Totali i huave dhe paradhenieve me ditëvonesa

por jo të zhvlerësuara më 31 dhjetor 2016 5,338,148

64


(i) Hua dhe paradhënie për bankat

Nuk ka hua dhe paradhënie për bankat me ditëvonesa por jo të zhvlerësuara deri më 31 dhjetor 2017 (2016: zero).

b) Hua dhe paradhënie të zhvlerësuara individualisht


Detajimi i shumës bruto të huave dhe paradhënieve të zhvlerësuara individualisht sipas kategorisë së bashku me vlerën e

drejtë të kolateralëve përkatës të regjistruar si siguri për bankën janë si në vijim:

Konsumatorë

dhe karta krediti Hipoteka Korporata dhe SME Totali

31 dhjetor 2017

Hua të zhvlerësuara individualisht 1,205 95,777 6,715,518 6,812,500

Vlera e drejtë e kolateralit - 76,452 6,302,233 6,378,685

31 dhjetor 2016

Hua të zhvlerësuara individualisht 1,134 189,193 10,551,949 10,742,276

Vlera e drejtë e kolateralit 1,134 111,608 9,933,870 10,046,612

Detajimi i shumës bruto të huave dhe paradhënieve të zhvlerësuara në mënyrë kolektive sipas kategorisë së bashku me

vlerën e drejtë të kolateralëve përkatës të regjistruar si siguri për bankën janë si në vijim:

Konsumatorë

dhe karta krediti Hipoteka Korporata dhe SME Totali

31 dhjetor 2017

Hua të zhvlerësuara kolektivisht 243,423 363,849 24,857 632,129

Vlera e drejtë e kolateralit 101,229 351,065 12,086 464,380

31 dhjetor 2016

Hua të zhvlerësuara kolektivisht 341,088 708,778 152,712 1,202,578

Vlera e drejtë e kolateralit 185,866 675,207 91,871 952,944

Vlera e drejtë e shpalosur e kolateralit përcaktohet nga vlerësuesit lokalë të çertifikuar dhe përfaqëson vlerën e realizuar

nga pronarët ligjorë të aktiveve. Menaxhmenti i konsideron kreditë e mbuluara me kolateral për kreditë e korporatave si

të zhvlerësuara, sepse përvoja tregon se një pjesë e konsiderueshme e kolateralit në kreditë e korporatave nuk mund të

zbatohet për shkak të vështirësive administrative dhe ligjore të tilla si ulja e vlerës së kolateralit në ankandet e administruara

nga zyra e përmbarimit, Të domosdoshme për të zbatuar kolateralet. Rezerva e zhvlerësimit pasqyron probabilitetin që

menaxhmenti nuk do të jetë në gjendje të zbatojë të drejtat e tij dhe të riposedojë kolateralin në kreditë e dështuara.

Pavarësisht vështirësive në zbatimin e riposedimit të kolateralit, menaxhmenti i Bankës do të ndjekë me forcë borxhet e

mbetura me të gjitha mjetet e mundshme në dispozicion të tyre.

Nuk ka hua dhe paradhënie individuale të zhvlerësuara për bankat më 31 dhjetor 2017 dhe 2016.3.1.7

65

3.1.7 ARKA DHE LLOGARITË ME BANKËN QENDRORE

Më 31 dhjetor 2017 dhe 2016, shumat me Bankën Qendrore dhe me bankat

korrespondente nuk ishin në vonesë dhe nuk ishin të zhvlerësuara

3.1.8 INSTRUMENTAT E BORXHIT, BONOT E THESARIT DHE INSTRUMENTA TË TJERË

Investimet e mbajtura deri në maturim dhe ato me vlerë të drejtë përmes fitimit ose

humbjes përbëhen nga bono thesari dhe obligacione. Emëtuesi i këtyre instrumenteve

është Qeveria Shqiptare. Shërbimi i vlerësimit të Standard & Poor’s ka vendosur

renditjen ‘BB/B’ për monedha të huaj dhe ‘BB+/B’ për monedha vendase për këto

instrumenta të Shqipërisë. Më 31 dhjetor 2017 dhe 2016 këto investime nuk ishin në

vonesë dhe nuk ishin të zhvlerësuara.

3.1.9 PËRQËNDRIMI I RREZIKUT TË AKTIVEVE FIANCIARE EKPOZUAR ME RREZIKUN E KREDISË

Sektorët gjeografik

Huatë dhe paradhëniet për bankat janë vendosur me banka të vendeve anëtare të

OECD. Të gjithë aktivet e tjera financiare janë vendosur në Shqipëri me përjashtim të

aksioneve të VISA të cilat i përkasin VISA Corporation.

Sektorët e industrisë

Analiza e ekspozimit kryesor të Bankës në hua dhe paradhënie për klientët sipas

industrisë paraqitet në shënimin 13.

3.2 RREZIKU I TREGUT

Rreziku i tregut është rreziku që ndryshimet në çmimet e tregut, si normat e interesit,

çmimet e kapitalit, kurset e këmbimit dhe normat e kredisë (që nuk lidhen me

ndryshimet në gjendjen kreditore të detyruesit/emetuesit) do të ndikojnë të ardhurat

e bankës ose vlerën e pjesëmarrjeve të saj në instrumentet financiare. Objektivi i

manaxhimit të rrezikut të tregut është manaxhimi dhe kontrolli i ekspozimeve të

rrezikut brenda parametrave të pranueshëm, duke optimizuar kthimin e rrezikut.

Çështjet e rrezikut të tregut ndiqen vazhdimisht dhe rregullisht nga Komiteti i

Manaxhimit të Aktiveve dhe Detyrimeve (ALCO).

3.2.1 RREZIKU I KURSIT TË KËMBIMIT

Banka ekspozohet kundrejt rrezikut të monedhës përmes transaksioneve në monedhë

të huaj. Banka sigurohet që ekspozimi neto të ruhet në një nivel të pranueshëm duke

blerë dhe shitur monedhë të huaj me kursin aktual kur kjo është e nevojshme për të

rregulluar çrregullimet e përkohshme.

Manaxhimi vendos limite ndaj nivelit të ekspozimit sipas monedhës, të cilat

monitorohen çdo ditë.

66


Përqëndrimet e rrezikut të kursit të këmbimit – instrumenta financiarë brenda dhe jashtë bilancit:

Më 31 dhjetor 2017 EUR USDMonedha

të tjeraLEK Totali

Aktive

Arka dhe llogari me Bankën Qendrore 3,202,924 411,662 18,214 3,281,928 6,914,728

Hua dhe paradhenie për bankat 24,738,436 1,276,316 64,625 464,874 26,544,252

Hua dhe paradhenie për klientët 13,527,180 1,063,069 17,802 9,429,181 24,037,231

Investime të vlefshme për shitje 2,998,893 - - 12,344,205 15,343,098

Investime të mbajtura deri në maturim - - - - -

Totali i aktiveve financiare 44,467,433 2,751,047 100,641 25,520,188 72,839,309

Detyrime

Detyrime ndaj bankave 135,922 - 15,954 1,100,405 1,252,282

Detyrime ndaj klientëve 25,956,351 2,539,180 528,443 31,933,173 60,957,146

Totali i detyrimeve financiare 26,092,273 2,539,180 544,397 33,033,578 62,209,428

Pozicioni në monedhë neto në bilanc 18,375,160 211,867 (443,756)

(7,513,390) 10,629,881

Zërat jashtë bilancit 4,704,308 116,848 479,840 271,545 5,572,540

Ndjeshmëria nëse kurset

e këmbimit rriten me 5%(8,098) (49) 999 (7,148)

Ndjeshmëria nëse kurset

e këmbimit zvogëlohen me 5%8,098 49 (999) 7,148

Banka menaxhon ekspozimin e saj në monedhë të huaj duke marrë parasysh që kapitali i saj së bashku me primin janë të

emërtuar në Euro.

Ndjeshmëria e paraqitur në tabelën e mësipërme llogarit rritjen / (rënien) e fitimit para tatimit nëse në datën e raportimit,

kursi i këmbimit të Lekut rritet / (bie) me 5% në lidhje me monedhën e huaj respektive, duke i mbajtur të gjitha variablat e

tjera konstante.

Më 31 dhjetor 2016 EUR USD

Monedha

të tjera LEK Totali

Aktive

Arka dhe llogari me Bankën Qendrore 3,303,747 430,288 19,579 3,374,392 7,128,006

Hua dhe paradhenie për bankat 21,211,939 877,447 118,924 200,000 22,408,310

Hua dhe paradhenie për klientët 14,160,930 1,853,344 21,157 9,238,218 25,273,650

Investime të vlefshme për shitje 8,611,330 195,211 - 12,641,010 21,447,552

Investime të mbajtura deri në maturim - - - - -

Totali i aktiveve financiare 47,287,946 3,356,290 159,660 25,453,620 76,257,518

Detyrime

Detyrime ndaj bankave 1,363,068 - 23,955 899,140 2,286,163

Detyrime ndaj klientëve 26,961,802 2,609,159 586,866 33,427,573 63,585,400

Totali i detyrimeve financiare 28,324,870 2,609,159 610,821 34,326,713 65,871,563

Pozicioni në monedhë neto në bilanc 18,963,076 747,131 (451,161) (8,873,093) 10,385,955

Zërat jashtë bilancit 7,952,830 58,497 - 740,248 8,751,575

Ndjeshmëria nëse kurset e këmbimit

rriten me 5% 12,856 1,227 670 14,753

Ndjeshmëria nëse kurset e këmbimit

zvogëlohen me 5% (12,856) (1,227) (670) (14,753)

67

3.2.2 RREZIKU I NORMËS SË INTERESIT

Veprimtaria e Bankës është subjekt i rrezikut të ndryshimit

të normave të interesit deri në masën që aktivet që fitojnë

interes (duke përfshirë investimet) dhe detyrimet që mbartin

interes maturojnë ose ndryshojnë normat në kohë ose shuma

të ndryshme. Në rastin e aktiveve dhe detyrimeve me normë

të ndryshueshme, banka ekspozohet edhe ndaj rrezikut

të interesit bazë, e cila është diferenca në karakteristikat e

riçmimit të indekseve të ndryshme të përdorura, si norma e

kursimit, LIBOR dhe llojet e ndryshme të interesit.

Aktivitetet e manaxhimit të rrezikut synojnë të optimizojnë të

ardhurat neto nga interesi, deri në masën që nivelet në normat

e tregut të interesit janë konsistente me strategjinë e biznesit

të bankës.

Aktivitetet e manaxhimit të rrezikut aktiv-detyrim drejtohen

në kontekst të ndjeshmërisë së bankës ndaj ndryshimeve në

normat e interesit.

Në zvogëlimin e ambienteve të normave të interesit, marzhet

e fituara do të zvogëlohen kur normat e interesit për detyrimet

do të zvogëlohen me përqindje më të ulët kur krahasohen me

normat e interesit për aktivet. Megjithatë, ndikimi real do të

varet nga faktorë të ndryshëm, duke përfshirë ekonominë,

ambientin dhe nivelin e inflacionit.

Banka mundohet të zvogëlojë riskun e normës së interesit

duke monitoruar datat e riçmimit të aktiveve dhe detyrimeve

të veta. Për më tepër, Banka ka të drejta kontraktuale për

të rishikuar çdo tre muaj normat e interesit në pjesën më të

madhe të portofolit të kredisë.

Tabela në vijim paraqet datat e riçmimit të normave të interesit

për aktivet dhe detyrimet e bankës. Aktivet dhe detyrimet me

norma të ndryshueshme janë raportuar në bazë të datës së

ardhshme të ndryshimit të normës. Aktivet dhe detyrimet me

normë fikse janë raportuar në bazë të datave të ripagesave të

skeduluara të principalit:

Më 31 dhjetor 2017

Deri në 1

muaj1-3 muaj 3-12 muaj Mbi një vit

Nuk mbartin

interesTotali

Aktive

Arka dhe llogari me Bankën Qendrore 5,222,274 - - - 1,692,454 6,914,728

Hua dhe paradhenie për bankat 26,544,252 - - - - 26,544,252

Hua dhe paradhenie për klientët 5,039,065 4,123,027 14,779,866 95,273 - 24,037,231

Investime të vlefshme për shitje 401,898 4,173,070 3,028,658 7,739,472 - 15,343,098

Investime të mbajtura deri në maturim - - - - - -

Totali i aktiveve financiare 37,207,489 8,296,097 17,808,524 7,834,745 1,692,454 72,839,309

Detyrime

Detyrime ndaj bankave 1,252,282 - - - - 1,252,282

Detyrime ndaj klientëve 27,559,640 6,534,067 23,074,425 3,695,710 93,304 60,957,146

Totali i detyrimeve financiare 28,811,922 6,534,067 23,074,425 3,695,710 93,304 62,209,428

-

Hendeku i ndjeshmërisë së interesit 8,395,567 1,762,030 (5,265,901) 4,139,035 1,599,150 10,629,881

Tabela në vijim përfshin periudhën krahasuese:

Më 31 dhjetor 2016

Deri në 1

muaj 1-3 muaj 3-12 muaj Mbi një vit

Nuk mbartin

interes Totali

Aktive

Arka dhe llogari me Bankën Qendrore 5,583,463 - - - 1,544,543 7,128,006


Hua dhe paradhenie për klientët 6,405,384 5,857,480 12,733,731 277,055 - 25,273,650




Detyrime




-

Hendeku i ndjeshmërisë së interesit 6,481,201 6,944,261 (8,733,152) 4,254,457 1,439,187 10,385,955

68


Si rrjedhojë e specifikave të tregut Shqiptar, një volum i madh i depozitave të klienteve kanë një maturitet më pak se 1 muaj.

Megjithatë, efekti potencial negativ në një skenar të përkeqësuar është ulur ndjeshëm si rrjedhojë e normave të ulëta që

aplikohen nga banka për llogaritë rrjedhese të klienteve.

Analiza e ndjeshmërisë së normës së interesit është përcaktuar duke u bazuar në ekspozimin e normës së interesit në datën

e raportimit. Më 31 dhjetor 2017, nëse normat e interesit do të ndryshonin me 100 pikë bazë më shumë / (më pak) duke

mbajtur të pandryshuara të gjithë faktorët e tjerë, fitimi i bankës para tatimit për periudhën 12 mujore të mbyllur më 31 dhjetor

2017 do të rritej / (zvogëlohej) përkatësisht me rreth 89,468 mijë Lek (2016: 103,036 mijë Lek).

Analiza e ndjeshmërisë së normës së interesit sipas monedhave paraqitet si më poshtë.


Monedha

të tjera LEK Total

Totali i aktiveve financiare që bartin interes 43,683,400 2,590,698 82,427 24,780,664 71,137,189

Totali i detyrimeve financiare që bartin interes 26,022,893 2,536,819 544,348 33,012,063 62,116,123

Hendeku i ndjeshmërisë së interesit 17,660,507 53,879 (461,921) (8,231,399) 9,021,066

Ndjeshmëria kur normat e interesit rriten 100 pb 176,605 539 (4,619) (82,314) 90,211

Ndjeshmëria kur normat e interesit zvogëlohen 100 pb (176,605) (539) 4,619 82,314 (90,211)


Monedha

të tjera LEK Total

Totali i aktiveve financiare që bartin interes 46,546,507 3,155,150 140,081 24,871,237 74,712,975

Totali i detyrimeve financiare që bartin interes 28,245,196 2,606,417 610,820 34,303,775 65,766,208

Hendeku i ndjeshmërisë së interesit 18,301,311 548,732 (470,739) (9,432,537) 8,946,767

Ndjeshmëria kur normat e interesit rriten 100 pb 183,013 5,487 (4,707) (94,325) 89,468

Ndjeshmëria kur normat e interesit zvogëlohen 100 pb (183,013) (5,487) 4,707 94,325 (89,468)

3.3 RREZIKU I LIKUIDITETIT

Risku i likuiditetit është rreziku që banka nuk është në

gjendje të përmbushë detyrimet e saj për pagesa që lidhen

me detyrimet e saj financiare kur ato mbushin afatin e tyre

dhe që banka nuk është në gjendje të zëvendësojë fondet

e tërhequra me fonde të reja. Pasoja mund të jetë dështim

për të përmbushur detyrimet për të ripaguar depozituesit

dhe për të përmbushur angazhimet e kredisë.

Banka zbaton një politikë të manaxhimit të rrezikut të

likuiditetit që prej vitit 2003. Kjo politikë rregullohet për të

zbatuar praktikat ndërkombëtare dhe ambientet rregullatore

dhe përshtatet me aktivitetet specifike të Piraeus Bank.

Politika përcakton përkufizimet kryesore të vlerësimit dhe

metodave të përcaktimit të rrezikut të likuiditetit, përcakton

rolet dhe përgjegjësitë e njësive dhe stafit të përfshirë dhe

përcakton udhëzimet për manaxhimin e krizave të likuiditetit.

Politika është e fokusuar në nevojat e pritshme për likuiditet

të cilat mund të shfaqen në bazë javore apo mujore, bazuar

në skenarët hipotetikë të krizave të likuiditetit.

Për më tepër, politika përcakton një plan rezervë që do të

përdoret në rastin e një krize likuiditeti. Një krizë e tillë mund

të ndodhë për shkak të një ngjarjeje të veçantë të Tirana

Bank ose një ngjarjeje gjithëpërfshirëse të tregut. Nxitësit

dhe sinjalet paralajmëruese shërbejnë si tregues se kur

plani duhet të vihet në veprim. Ky plan emergjence është

kryesisht i bazuar në financimin shtesë që do të marrë nga

mëma sipas kërkesës.

Tirana Bank llogarit dhe monitoron raportet e likuiditetit,

raportin “aktivet likuide / totali i detyrimeve” dhe raportin

“aktivet neto afatshkurtra/totali i detyrimeve”, pasi ato

janë përcaktuar në udhëzimet e Bankës së Shqipërisë, të

cilat i referohen kuadrit kontrollues të mjaftueshmërisë së

likuiditetit të bankave, nga Banka e Shqipërisë (shënimi

2.1.b).

Nivelet e këtyre raporteve të veçanta komunikohen në baza

ditore në njësitë përgjegjëse të biznesit, dhe komentet, si

dhe vlerësimet përkatëse, janë të përfshira në paketën e

raportimit për anëtarët e ALCO.

ALCO ka përgjegjësi: për të hartuar strategjinë e bankës në

zhvillimin e aktiveve dhe detyrimeve, në varësi të të dhënave

cilësore dhe sasiore të organizimit dhe zhvillimit të mjedisit

të biznesit, për të siguruar konkurrencën dhe efektivitet të

lartë të organizatës, ruajtjen e rrezikut të supozuar brenda

kufijve të vendosur, për të menaxhuar aktivet dhe detyrimet

duke aplikuar në të njëjtën kohë një politikë të çmimeve të

produkteve dhe shërbimeve.

69

3.3.1 PROCESI I MANAXHIMIT TË RREZIKUT TË LIKUIDITETIT

Tabela e mëposhtme analizon aktivet dhe detyrimet

në periudhat kohore përkatëse bazuar në periudhën e

mbetur në datën e raportimit deri në datën kontraktuale

të maturimit. Aktivet dhe detyrimet në valutë të huaj janë

konvertuar në Lekë, duke përdorur normat e kursit të

këmbimit të fundit të vitit.

Supozimet e bëra janë që pagesat e planifikuara për bankën

respektohen plotësisht dhe në kohën e duhur dhe për më

tepër, të gjitha pagesat kontraktuale kryhen plotësisht –

për shembull: depozituesit do të tërheqin paratë e tyre në

vend që t’i rivendosin në bankë në datën e maturimit. Ato

aktive dhe detyrime që faktikisht nuk kanë maturitete (për

shembull llogari të hapura, llogari rrjedhëse, llogari kursimi)

përfshihen në grupin kohor më pak se një muaj.

Më 31 dhjetor 2017

Deri në

1 muaj 1-3 muaj 3-12 muaj 1 -5 vite Mbi 5 vite Total

Aktive likuide

Arka dhe llogari me Bankën Qendrore 6,914,728 - - - - 6,914,728


Hua dhe paradhenie për klientët 2,258,372 1,504,051 6,907,618 10,020,735 3,346,455 24,037,231




Detyrime likuide




Hendeku neto i likuiditetit 7,226,103 (811,303) (13,034,284) 14,227,242 3,012,707 10,620,465

Të gjitha llogaritë rrjedhëse të klientëve përfshihen në

detyrime me maturim më pak se një muaj. Llogaritë rrjedhëse

përfaqësojnë gjendje që kanë një historik dhe një devijim

nga shuma që matet nga Banka dhe hendeku është shumë

më pak se sa ai negativ i paraqitur në grupin më pak se një

muaj. Çdo çështje që vjen si pasojë e mospërputhjes së

likuiditetit menaxhohet me aktivitetin ndërbankar (huamarrje,

huadhënie) brenda linjave të miratuara të kredisë.

Banka ka një linjë krediti me Piraeus Bank SA e cila përfshin

një shumë prej 175 milionë euro që mund të tërhiqet nga

banka në tregun e parasë (me maturitet 3 muaj nëse

përdoret). Ajo ka negociuar edhe një limit të kredisë prej 10

milionë euro që mund të përdoret për huadhënie tregtare

me afat maturimi deri në 12 muaj, e cila mund të rrisë në 3

vjet nëse 6 milion euro prej gjithsej 10 milionë euro është

përdorur për të kredidhënies hipotekore.

Tabela e mëposhtme përmban shifrat e periudhës

Më 31 dhjetor 2016

Deri në 1

muaj 1-3 muaj 3-12 muaj 1 -5 vite Mbi 5 vite Totali

Aktive likuide

Arka dhe llogari me Bankën Qendrore 7,128,006 - - - - 7,128,006


Hua dhe paradhenie për klientët 4,824,167 2,632,214 4,528,335 5,998,911 7,290,023 25,273,650




Detyrime likuide


Detyrime ndaj klientëve 25,758,431 7,448,555 26,789,302 3,589,112 - 63,585,400

Totali i detyrimeve financiare 28,044,594 7,448,555 26,789,302 3,589,112 - 65,871,563

Hendeku neto i likuiditetit 6,339,173 3,718,995 (16,938,548) 9,976,312 7,290,023 10,385,955

70


Hua dhe paradhënie për bankat

Huatë dhe paradhëniet për bankat përfshijnë vendosje

ndërbankare. Vlera e drejtë e vendosjeve me normë të

pandryshueshme dhe depozitat njëditore është e barabartë

me vlerën e tyre kontabël. Llogaritja e vlerës së drejtë e

depozitave me norma të pandryshueshme interesi bazohet

në flukset monetare të skontuara duke përdorur normat

e interesit që mbizotërojnë në treg për borxhet me risk

kreditimi dhe maturitet të mbetur të ngjashëm. Në lidhje

me depozitat në institucionet e kredisë, këto janë depozita

afatshkurtra, për të cilat interesi që bartin nuk ndryshon

shumë nga normat e interesit të tregut më 31 dhjetor.

Zëra jashtë bilancit

Më 31 dhjetor 2017 Deri në 1 muaj 1-3 muaj 3-12 muaj 1-5 vite Mbi 5 vite Totali

Angazhime kredie 4,468,798 27,342 247,667 14,821 35,383 4,794,011

Letër garanci 40,244 12,896 276,321 - - 329,461

Letër kredie - 21,242 - - - 21,242

Totali 4,509,042 61,480 523,988 14,821 35,383 5,144,714

Më 31 dhjetor 2016

Angazhime kredie 7,586,107 3,132 287,714 10,366 43,813 7,931,132

Letër garanci 16,536 46,529 307,544 - - 370,609

Letër kredie - - - - - -

Totali 7,602,643 49,661 595,258 10,366 43,813 8,301,741

Letër kreditë dhe letër garancitë e dhëna për klientët

angazhojnë bankën të kryejë pagesa në favor të tyre të cilat

janë të kushtëzuara në sajë të dështimit të klientit të veprojë

sipas kushteve të kontratës.

Angazhimet për të zgjatur kreditë përfaqësojnë detyrimet

kontraktuale për të bërë kredi të ripërtëritshme. Angazhimet

në përgjithësi kanë datat e skadimit të përcaktuara, ose

dispozita të tjera të përfundimit.

Rrjeti i degëve të Tirana Bank përfshin 39 (2016: 39)

ndërtesa të marra me qira me marrëveshje të qirasë

operative. Politika e bankës është të lidhë kontrata afatgjata

nga 10 deri 20 vjet. Kontratat rinovohen sipas negocimeve

midis dy palëve që duhet të bien dakord me kushtet e reja

të kontratës.

3.4 VLERA E DREJTË E AKTIVEVE DHE DETYRIMEVE FINANCIARE

Instrumenta financiare që nuk maten me vlerën e drejtë

Tabela e mëposhtme përmbledh vlerat kontabël dhe vlerat e drejta të atyre aktiveve dhe detyrimeve financiare që nuk janë

paraqitur në pasqyrat financiare të bankës me vlerën e tyre të drejtë.

Vlera kontabël neto Vlera e drejtë

2017 2016 2017 2016Aktive financiare

Hua dhe paradhenie për bankat 26,544,252 22,408,310 26,544,252 22,408,310

Hua dhe paradhenie për klientët 24,037,231 25,273,650 23,200,582 24,979,927

Detyrime financiare

Detyrime ndaj klientëve 60,957,146 63,585,400 60,992,112 63,664,489

Detyrime ndaj bankave 2,286,163 2,286,163 2,286,163 2,286,163


Huatë dhe paradhëniet nuk përfshijnë zhvlerësimin.

Portofoli i kredisë i bankës ka një vlerë të drejtë të llogaritur

më të vogël se vlera kontabël për shkak të normave të

interesit më të larta mbizotëruese në treg në fund të 2017,

si rezultat i krizës globale financiare. Pjesa më e madhe

e portofolit të kredive është subjekt çmimi brenda një viti.

Vlera e drejtë e kredive dhe paradhënieve për klientët

është fluksi i pritur i skontuar me normat aktuale të tregut.

Normat aktuale të tregut janë normat e interesit që do të

aplikoheshin në këtë moment (në fund të vitit).

71

Aktive financiare të mbajtura deri në maturim

Vlera e drejtë e investimeve financiare të mbajtura deri në

maturim përcaktohet duke përdorur çmimet e kuotuara për

instrumente të ngjashme si norma të skontimit të flukseve

të ardhshme të parasë në datën e raportimit.

Detyrime për bankat dhe klientët, depozita të tjera dhe

huamarrje të tjera

Vlera e drejtë e përllogaritur e depozitave me maturitet

të padeklaruar, e cila përfshin depozitat pa interes, është

shuma e pagueshme kur kërkohet.

Vlera e drejtë e përllogaritur e depozitave me norma interesi

të pandryshueshme dhe huamarrje të tjera të pakuotuara

në një treg aktiv bazohet në flukset e skontuara të parasë

duke përdorur norma interesi për borxh të ri me maturitet

të mbetur të ngjashëm. Vlera kontabël ndryshon nga vlera

e drejtë sepse normat e interesit janë më të larta se normat

e tregut më 31 dhjetor 2017, sepse në fund të vitit bankat

ofrojnë norma më të larta interesi duke konkurruar për të

tërhequr depozitat.

Detyrimet për bankat i referohet kredive të marra nga

mëma me një afat maturimi prej një muaj nga data e bilancit

dhe për këtë arsye vlera e tyre e drejtë konsiderohet të jetë

e përafërt me vlerën kontabël.

31 dhjetor 2017

Niveli 1 Niveli 2 Niveli 3 Totali

AKTIVE FINANCIARE

Hua dhe paradhenie për bankat - 26,544,252 - 26,544,252

Hua dhe paradhenie për klientët - - 23,200,582 23,200,582

Aktive financiare të mbajtura deri në maturim - - - -

Aktive financiare të vlefshme për shitje - 15,333,682 - 15,333,682

DETYRIME FINANCIARE

Detyrime ndaj klienteve - - 60,992,112 60,992,112

Detyrime ndaj bankave - - 1,252,282 1,252,282

31 dhjetor 2016

Niveli 1 Niveli 2 Niveli 3 Totali

AKTIVE FINANCIARE

Hua dhe paradhenie për bankat - 22,408,310 - 22,408,310

Hua dhe paradhenie për klientët - - 24,979,927 24,979,927

Aktive financiare të mbajtura deri në maturim - - - -

Aktive financiare të vlefshme për shitje 5,828,976 15,618,576 - 21,447,552

DETYRIME FINANCIARE -

Detyrime ndaj klienteve - - 63,664,489 63,664,489

Detyrime ndaj bankave - - 2,286,163 2,286,163

Instrumenta financiare të matura me vlerën e drejtë

Matja e vlerës së drejtë analizohet sipas nivelit në hierarkinë

e vlerës së drejtë si më poshtë:

(i) Niveli 1 - çmimet e kuotuara (të parregulluara) në tregjet

aktive për aktivet ose detyrimet identike;

(ii) Niveli 2 – teknika vlerësimi me të gjithë materialet e tjera

të verifikueshme për aktivin ose detyrimin, drejtpërdrejtë

(çmimi) ose tërthorazi (e përftuar nga çmimi); dhe

(iii) Niveli 3 – vlerësime jo të observueshme nga të dhënat

e tregut.

Manaxhimi përdor gjykime në kategorizimin e instrumentave

financiare duke përdorur hierarkinë e vlerës së drejtë. Nëse

metoda e matjes përdo të dhëna që kërkojnë gjykime të

rëndësishme, ajo metodë është e nivelit 3. Rëndësia e një

të dhëne shikohet në tërësi për matjen e vlerës se drejtë.

Matjet e përsëritura të vlerës së drejtë janë ato që lejohen

ose kërkohen nga standartet e kontabilitetit në pasqyrën

e pozicionit financiar në fund të çdo periudhe raportuese.

Vlerat e drejta të analizuara sipas nivelit të hierarkisë dhe

vlerat e përsërituar të aktiveve jo të vlerësuar me vlerën e

tyre të drejte paraqiten në tabelën që vijon:

72


3.5 MANAXHIMI I KAPITALIT

Objektivat e Bankës për manaxhimin e kapitalit, e cila

është një koncept më i gjerë sesa “kapitali” në bilanc, janë:

të jetë në përputhje me kërkesat e kapitalit të vendosura

nga Banka e Shqipërisë; të ruajë aftësinë e bankës për të

vazhduar në vijimësi në mënyrë që të mund të vazhdojë të

sigurojë kthim për aksionarët dhe përfitime për grupet e

tjera të interesit, dhe të ruajë një bazë të kapitalit të fortë

për të mbështetur zhvillimin e biznesit të saj.

Mjaftueshmëria e kapitalit dhe përdorimi i kapitalit rregullator

janë të monitoruara çdo ditë nga drejtuesit e bankës, duke

përdorur teknika të bazuara në udhëzimet e zhvilluara nga

Komiteti i Bazelit dhe Direktivat e Komunitetit Evropian,

ashtu siç janë implementuar nga Banka e Shqipërisë, për

qëllime të mbikëqyrjes. Informacioni i kërkuar dërgohet në

Bankën e Shqipërisë çdo tre muaj.

Banka e Shqipërisë kërkon që çdo bankë ose grup bankar:

(a) të mbajë nivelin minimal të kapitalit rregullator prej

1 miliardë Lekë dhe (b) të mbajë një raport të totalit të

kapitalit rregullator përmbi aktivet e ponderuara me risk

(‘raporti Bazel’) në ose mbi minimumin e pranuar në nivel

ndërkombëtar prej 12% (2016: 12%). Banka e Shqipërisë

ka kërkuar specifikisht që Tirana Bank të ketë normën

e mjaftueshme të kapitalit minimalisht 15%, për shkak

të pasigurive të krizës financiare në Greqi dhe ndikimit

potencial të saj në Shqipëri.

Kapitali rregullator i Bankës, ashtu siç menaxhohet nga

Departamenti i Riskut të Bankës, është i ndarë në dy nivele:

Kapitali bazë: kapitali aksionar (duke i zbritur vlerat kontabël

të aksioneve të thesarit), fitimi i mbartur dhe rezervat e

krijuara si përpjesëtim i fitimit të mbartur; dhe

Kapitali shtesë: borxhi i varur që kualifikohet si kapital,

provigjionet e zhvlerësimeve kolektive dhe fitimet e

parealizuara nga vlerësimi i drejtë i instrumenteve të

kapitalit dhe borxhit të mbajtura si të disponueshme për

shitje.

Aktivet e ponderuara me risk maten sipas një hierarkie prej

katër ponderimesh risku të klasifikuara sipas natyrës – dhe

duke pasqyruar një vlerësim të risqeve përkatës të kredisë,

tregut dhe risqeve të tjera – çdo aktiv dhe palë e tretë, duke

marrë parasysh kolateralët apo garancitë e përshtatshme.

Një trajtim i ngjashëm përdoret për ekspozimin jashtë

bilancit me disa rregullime për të pasqyruar natyrën e

kushtëzuar të humbjeve të mundshme.

Tabela në vijim përmbledh përbërësit e kapitalit rregullator

dhe raportet e bankës për vitet e mbyllur më 31 dhjetor

2017 dhe 2016. Banka ka qenë në përputhje me të gjitha

kërkesat e jashtme në lidhje me kapitalin ndaj të cilave ka

qënë subjekt në vitin 2017.

2017 2016

Kapitali bazë

Kapital i nënshkruar 16,490,344 16,490,344

Rezerva 1,374,250 1,374,250

Diferenca rivlerësimi për raportim të statutorit (181,922) 97,756

Totali i kapitalit bazë 17,682,672 17,962,350

Kapitali shtesë

Detyrime të varura - -

Rezerva rivlerësimi - -

Totali i kapitalit shtesë - -

Zbritje nga kapitali rregullator (9,462,534) (10,097,085)

Totali i kapitalit rregullator 8,220,138 7,865,265

Aktive të ponderuara me rrezik

Në bilanc 37,968,803 42,958,307

Jashtë bilancit 713,203 731,302

Totali i aktiveve të ponderuara me rrezik 38,682,006 43,689,609

Raporti i mjaftueshmërisë së kapitalit 21.25% 17.89%

73

Vlerësime dhe gjykime të rëndësishme kontabël 4.Raporti i mjaftueshmërisë së kapitalit llogaritet duke u bazuar në informacionin

financiar të përgatitur sipas rregullores së Bankës së Shqipërisë, të shpjeguar

më sipër. Banka kryen vlerësime dhe supozime që ndikojnë shumat e raportuara

të aktiveve dhe detyrimeve brenda vitit të ardhshëm financiar. Vlerësimet dhe

gjykimet vlerësohen vazhdimisht dhe bazohen në eksperiencën historike dhe

faktorë të tjerë, duke përfshirë pritshmëritë për ngjarje të ardhshme që mendohet

se janë të arsyeshme në rrethanat aktuale.

Humbje nga zhvlerësimi i huave dhe paradhënieve

Banka rishikon portofolin e saj të kredisë për të vlerësuar zhvlerësimin të paktën çdo

tre muaj. Në përcaktimin nëse një humbje zhvlerësimi duhet të regjistrohet ose jo

në fitim ose humbje, banka kryen gjykime nëse ekzistojnë të dhëna të dukshme që

tregojnë se ka një rënie të matshme në vlerësimin e flukseve të ardhshme të parasë

nga një portofol kredish para se rënia të identifikohet me një kredi individuale në po

atë portofol. Kjo evidencë mund të përfshijë të dhëna të dukshme që tregojnë se

ka pasur një ndryshim të pafavorshëm në gjendjen e pagesave të kredimarrësve

në një bankë, ose kushte kombëtare ose lokale ekonomike që lidhen drejtpërdrejtë

me dështim të aktiveve në një bankë. Menaxhimi përdor vlerësime të bazuara

në eksperiencën historike të humbjeve për aktivet me karakteristika të ngjashme

të riskut të kredisë dhe të evidencës objektive të zhvlerësimit në portofol kur

projektohen flukset e ardhshme të parasë.

Metodologjia dhe supozimet e përdorura për të vlerësuar si shumën ashtu

edhe kohën e flukseve të ardhshme rishikohen rregullisht për të reduktuar çdo

diferencë që ekziston midis vlerësimeve të humbjeve dhe eksperiencës faktike

të humbjes. Në masën që vlera aktuale neto e flukseve të ardhshme ndryshon

me -/+5%, provigjioni i bankës do të përllogaritej 206,343 mijë Lekë më i lartë

ose 205,507 mijë Lekë më i ulët (2016: 338,000 mijë Lekë më i lartë ose 338,000

mijë Lekë më i ulët).

74


Pozicion tatimor i pasigurtë

Pozicionet tatimore të pasigurta të Bankës rivlerësohen

nga Drejtimi në fund të çdo periudhe raportuese. Detyrimet

për pozicionin e tatim fitimit përcaktohen nga Drejtimi

si më i ngjashmi që mund të jetë në mënyrë që të mos

rezultojë në detyrime tatimore të tjera që mund të ngrihen

nëse pozicioni do të vihej në dyshim nga organet tatimore.

Vlerësimi bazohet në interpretime të ligjeve tatimore që

janë në fuqi ose konsiderohen në fuqi në fund të periudhës

raportuese, dhe të çdo vendim gjykate të njohur ose

rregulloreje. Detyrimet nga gjoba, interesa dhe taksa të tjera

përveç atyre mbi të ardhurat njihen në bazë të gjykimeve

të menaxhimit mbi shpenzimin e nevojshëm për të mbyllur

detyrimin në fund të çdo periudhë raportuese.

Përcaktimi i vlerës së drejtë

Informationi mbi vlerën e drejtë të aktiveve dhe detyrimeve

financiare që është përcaktuar nga gjykime dhe nuk është

bazuar në të dhëna të observueshme në treg, paraqitet në

shënimin 3.4.

75

5. Miratimi i Standardeve të Reja ose të Rishikuara dhe Interpretimeve

(a) Standardet dhe Interpretimet efektive në periudhën aktuale

Ndryshimet e mëposhtme në standardet ekzistuese dhe interpretimi i ri i lëshuar nga

Bordi i Standardeve Ndërkombëtare të Kontabilitetit (“BSNK”), janë në fuqi për periudhën

raportuese:

• Ndryshime në SNK 7 “ Pasqyra e Levizjes së Parasë”- Iniciativa e informacioneve

shpjeguese (efektive per periudhat vjetore duke filluar në ose pas datës 1 Janar 2017),

• Ndryshime në SNK 12 “Tatimi mbi të Ardhurat” – Njohja e aktiveve tatimore të shtyra

për humbjet e parealizuara ( efektive per periudhat vjetore duke filluar në ose pas datës 1

Janar 2017),

• Ndryshime në SNRF 12 si pasojë e “Përmirësimeve të SNRF-ve ( cikli 2014-2016)”

rezultuar nga projekti i përmirësimit vjetor të SNRF ( SNRF 1, SNRF 2, dhe SNK 28)

kryesisht me një pikëpamje per të eliminuar mospërputhjet dhe per të qartësuar formulimin

(ndryshimet mbi SNRF 12 do të jenë të aplikueshme per periudhat vjetore duke filluar në ose

pas datës 1 Janar 2017).

Adaptimi i këtyre ndryshimeve tek standartet ekzistuese nuk ka çuar në ndryshime për sa i

përket politikave kontabël të Bankës.

(b) Standardet dhe Interpretimet në fjalë ende të pa miratuara

Në datën e autorizimit të këtyre pasqyrave financiare, standardet, përmirësimet dhe

interpretimet e mëposhtme ishin publikuar por akoma nuk ishin në fuqi:

SNRF 9 Instrumentet Financiare - Në Korrik 2014, BSNK (Bordi i Standardeve

Ndërkombëtare të Kontabilitetit) lëshoi versionin përfundimtar të SNRF 9 Instrumentet

Financiare. SNRF 9 është efektive për periudhat vjetore që fillojnë më ose pas 1 Janarit

2018, me lejimin e adoptimit të hershëm. Ai zëvendëson SNK 39 Instrumentet Financiare:

Njohja dhe Matja.

Në Tetor 2017, BSNK lëshoi Karakteristikat e Parapagimit me Kompensim Negativ

(Ndryshime në SNRF 9). Ndryshimet janë efektive për periudhat vjetore që fillojnë më ose

pas 1 Janarit 2019, me lejimin e adoptimit të hershëm.

Banka do të zbatojë SNRF 9 të nxjerrë në Korrik 2014 fillimisht më 1 Janar 2018 dhe do të

ndryshojë SNRF 9 më 1 Janar 2019. Banka ka përfunduar vlerësimin e ndikimit të tranzicionit

në SNRF 9. Duke përfshirë ndikimin e tranzicionit në standardin e ri, fondi i provigjoneve

totale nuk e tejkalon nivelin e këtij fondi për qëllime rregullative.

Klasifikimi - Asetet financiare

SNRF 9 përmban një metodë të re klasifikimi dhe matjeje për aktivet financiare që pasqyron

modelin e biznesit, në të cilin menaxhohen asetet dhe karakteristikat e tyre të fluksit të

mjeteve monetare.

SNRF 9 përfshin tre kategori kryesore klasifikimi për aktivet financiare: të matura me koston

e amortizuar, FVOCI (Vlera e Drejtë nëpërmjet të Ardhurave të Tjera Përmbledhëse) dhe

FVTPL (Vlera e Drejtë nëpërmjet Fitimit ose Humbjes). Ajo eliminon kategoritë ekzistuese

të SNK 39 të mbajtura deri në maturim, huatë dhe llogaritë e arkëtueshme që janë në

dispozicion për shitje.

76


Një aktiv financiar matet me koston e amortizuar nëse plotëson të dyja kushtet e mëposhtme dhe nuk

është përcaktuar si në FVTPL:

• ai është mbajtur në kuadër të një modeli biznesi, qëllimi i të cilit është mbajtja e aktiveve për mbledhjen

e flukseve monetare kontraktuale; dhe

• kushtet kontraktuale të tij krijojnë në datat e specifikuara flukset e mjeteve monetare të cilat janë

Vetëm Pagesa e Principalit dhe Interesit (SPPI) për shumën e principalit të papaguar.

Një aktiv financiar matet në FVOCI vetëm nëse plotëson të dyja këto kushte dhe nuk është përcaktuar

si në FVTPL:

• ai është mbajtur në kuadër të një modeli biznesi, objektivi i të cilit arrihet duke mbledhur të dyja flukset

monetare kontraktuale dhe shitjen e aktiveve financiare; dhe

• kushtet kontraktuale të tij krijojnë në datat e specifikuara flukset e mjeteve monetare që janë Vetëm

Pagesa e Principalit dhe Interesit për shumën e principalit të papaguar.

Të gjitha aktivet financiare që nuk klasifikohen si të matura me koston e amortizuar ose FVOCI siç

përshkruhen më lart, maten në FVTPL. Përveç kësaj, në njohjen fillestare, Banka mund të përcaktojë

në mënyrë të pakthyeshme një aktiv financiar që plotëson kërkesat e tjera që duhet të maten me koston

e amortizuar ose në FVOCI si në FVTPL nëse kjo e eliminimin ose zvogëlon ndjeshëm një mospërputhje

kontabël që do të lindte ndryshe.

Një aktiv financiar klasifikohet në një nga këto kategori në njohjen fillestare.

Sipas SNRF 9, derivatët e përfshirë në kontratat ku bartësi është një aktiv financiar në fushën e SNRF

9 nuk janë të ndarë. Në vend të kësaj, vlerësohet për klasifikim instrumenti financiar hibrid si një i tërë.

Vlerësimi i modelit të biznesit

Banka ka finalizuar modelin e saj të biznesit, si dhe testimin e SPPI dhe ka arritur në përfundimin si më

poshtë:

Bono të qeverisë dhe portofoli i bonove të thesarit

Për produktet e thesarit të Bankës (bonot dhe bonot e thesarit), modeli i biznesit i identifikuar është:

“Mbajtja për të mbledhur dhe shitur” që kërkon matjen me vlerën e drejtë nëpërmjet të ardhurave të

tjera përmbledhëse (FVTOCI).

Sipas SNRF 9 (4.1.2A), një aktiv financiar do të matet me vlerën e drejtë nëpërmjet të ardhurave të tjera

përmbledhëse nëse plotësohen të dyja kushtet e mëposhtme:

• aktivi financiar mbahet brenda një modeli biznesi, objektivi i të cilit arrihet si nga mbledhja e flukseve

monetare kontraktuale dhe shitja e aktiveve financiare dhe

• kushtet kontraktuale të aktivit financiar fillojnë në datat e specifikuara për flukset e mjeteve monetare,

të cilat janë vetëm pagesa e principalit dhe interesit për shumën e principalit të papaguar.

Tirana Bank nuk mban portofol të letrave me vlerë për qëllime tregtare, pra, me qëllim të blerjes/shitjes

aktive në varësi të vlerës së drejtë të aktiveve.

Huatë dhe paradhëniet për klientët

Për kreditë dhe paradhëniet e Bankës ndaj portofolit të klientëve, modeli i biznesit i identifikuar është

modeli i biznesit “Mbaj për të mbledhur” dhe prandaj kreditë e klasifikuara në këtë model biznesi do të

maten me koston e amortizuar. Çdo kredi që nuk do të kalojë testin SPPI do të matet me vlerën e drejtë

përmes PL (Fitimit dhe Humbjes).

Sipas SNRF 9 (4.1.2), një aktiv financiar duhet të matet me koston e amortizuar nëse plotësohen të dyja

kushtet e mëposhtme:

• aktivi financiar mbahet brenda një modeli biznesi, objektivi i të cilit është mbajtja e mjeteve financiare

për mbledhjen e flukseve monetare kontraktuale dhe

• kushtet kontraktuale të aktivit financiar fillojnë në datat e përcaktuara për flukset e mjeteve monetare

të cilat janë vetëm pagesa e principalit dhe interesit për shumën e principalit të papaguar.

Modeli i biznesit të Bankës është të krijojë kredi dhe të mbledhë flukset e tyre kontraktuale të parasë.

Çdo shitje e aktiveve financiare në këtë model biznesi kryhet për shkak të përkeqësimit të kredive dhe

për zvogëlimin e NPE (Ekspozimet Jo-Performuese) dhe NPL (Kreditë me Probleme) dhe në asnjë rast

nuk pasqyron qëllimin fillestar të aktivitetit kreditues.

77

SNK SNRF 9

Portofoli Matja Modeli i biznesit MatjaNdikimi në kapitalin

total

Huatë dhe paradhëniet për klientët Kostoja e amortizuar Mbaj për të mbledhur Kostoja e amortizuar

Asnjë ndikim në

hartën fillestare, por

objekt i testit SPPI

AFS (bonot dhe bonot e thesarit) FVTOCIMbaj për të mbledhur

dhe shiturFVTOCI

Asnjë ndikim në

hartën fillestare, por

objekt i testit SPPI

Vlerësimi nëse flukset monetare kontraktuale janë vetëm pagesa e principalit dhe interesit

Për qëllimet e këtij vlerësimi, “principal” përcaktohet si vlera

e drejtë e aktivit financiar në njohjen fillestare. “Interesi”

përcaktohet si një shpërblim për vlerën kohore të parasë,

për riskun e kredisë që lidhet me shumën e principalit të

papaguar gjatë një periudhe të caktuar kohore dhe për

rreziqet dhe kostot e tjera bazë të kreditimit (p.sh. risku

i likuiditetit dhe kostot administrative), edhe si një marzh

fitimi.

Gjatë vlerësimit nëse flukset monetare kontraktuale janë

vetëm pagesa e principalit dhe interesit, Banka do të marrë

parasysh kushtet kontraktuale të instrumentit. Kjo do të

përfshijë vlerësimin nëse aktivi financiar përmban një term

kontraktual që mund të ndryshojë kohën ose shumën e

flukseve të mjeteve monetare kontraktuale në mënyrë që

të mos plotësojë këtë kusht. Gjatë kryerjes së vlerësimit,

Banka merr parasysh:

• ngjarje të kushtëzuara që do të ndryshonin shumën dhe

kohën e flukseve të mjeteve monetare;

• karakteristikat e kapitalit të marrë hua;

• parapagimi dhe afatet e shtyrjes;

• kushtet që kufizojnë pretendimet e Bankës për flukset e

mjeteve monetare nga aktivet e specifikuara - p.sh.

rregullimet e asetit pa rekurs; dhe

• karakteristika që modifikojnë rëndësinë për vlerën kohore

të parasë - p.sh. rivendosjen periodike të normave të

interesit.

Normat e interesit për kreditë me pakicë të kryera nga

Banka janë të bazuara në normat fikse standarde të cilat

janë vendosur në diskrecionin e Bankës. Në këto raste,

Banka vlerëson nëse SFR është në përputhje me normat

e tregut dhe i siguron Bankës kthime të mjaftueshme për

të mbuluar:

• vlerën kohore të parave,

• riskun e kredisë që lidhet me shumën e principalit të

papaguar gjatë një periudhe të caktuar kohe, dhe

• risqe të tjera bazë të huasë dhe kostot, si dhe një marzh

fitimi.

Të gjitha kreditë me pakicë të Bankave përmbajnë

karakteristika të parapagimit. Një tipar i parapagimit është

në përputhje me kriterin e SPPI nëse shuma e parapagimit

përfaqëson kryesisht shuma të papaguara të principalit dhe

interesit mbi shumën e papaguar të principalit, që mund

të përfshijë kompensim të arsyeshëm për përfundimin e

parakohshëm të kontratës.

Vlerësimi i ndikimit

Banka ka vlerësuar se adoptimi i SNRF 9 më 1 Janar

2018 nuk do të sjellë ndryshime në matjen e saj aktuale të

aktiveve financiare sipas SNK 39. Klasifikimi i aktiveve të

saj financiare të mbajtura më 1 Janar 2018 do të ndryshojë

si më poshtë.

• Huatë dhe paradhëniet për bankat dhe klientët që

klasifikohen si kredi, të arkëtueshme dhe të matura me

koston e amortizuar sipas SNK 39, do të maten me koston

e amortizuar sipas SNRF 9.

• Letrat me vlerë të investimit të borxhit që klasifikohen si

të disponueshme për shitje sipas SNK 39 do të maten në

FVTOCI sipas SNRF 9, pasi këto asete plotësojnë kushtet

e SPPI dhe modeli i tanishëm i biznesit të Bankës është të

mbajë këto asete me qëllim mbledhjen e flukseve monetare

kontraktuale si dhe t’i shes ato.

Zhvlerësimi - Aktivet financiare, angazhimet e huasë dhe kontratat e garancisë financiare

SNRF 9 zëvendëson modelin e “humbjeve të ndodhura” në

SNK 39 me një model të “Humbjes së Pritshme të Kredisë”

(“ECL”) që shikon përpara. Kjo do të kërkojë gjykim të

konsiderueshëm mbi atë se si ndryshimet në faktorët

ekonomikë ndikojnë tek ECL-të, të cilat përcaktohen në

bazë të probabilitetit.

Përveç kredive dhe llogarive të arkëtueshme, modeli i ri i

zhvlerësimit zbatohet edhe për instrumentet financiare në

vijim që nuk maten në FVTPL:

• asetet financiare që janë instrumente borxhi; dhe

• angazhimet e huave dhe kontratat e garancisë financiare

të lëshuara (më parë, zhvlerësimi është matur sipas

SNK 37 Provizionet, Detyrimet Kontingjente dhe Asetet

Kontigjente).

78


SNRF 9 kërkon që të njihet një kompensim humbje në një

shumë të barabartë me ECL-të 12-mujore ose ECL-të e

përjetshme në varësi të vlerësimit të riskut të mospagimit.

ECL-të e përjetshme janë ECL-të që rezultojnë nga të gjitha

rastet e mundshme të mospagimit gjatë jetës së pritshme

të një instrumenti financiar, ndërsa ECL-të 12-mujore janë

pjesë e ECL-ve që rezultojnë nga rastet e mospagimit

që janë të mundshme brenda 12 muajve pas datës së

raportimit.

Banka do të njohë kompensimet e humbjeve në një shumë

të barabartë me ECL-të e përjetshme, përveçse në rastet

e mëposhtme, për të cilat shuma e njohur do të jetë ECL

12-mujore:

• letrat me vlerë të investimit të borxhit që përcaktohen të

kenë risk të ulët të kredisë në datën e raportimit. Banka

e konsideron një letër me vlerë borxhi të ketë risk të ulët

kredie kur vlerësimi i riskut të saj të kredisë është ekuivalent

me përkufizimin e kuptimit global të “klasës së investimit”;

dhe

• huatë dhe letrat me vlerë të investimit të borxhit për të

cilat risku i kredisë nuk është rritur ndjeshëm që nga njohja

fillestare.

Kërkesat për zhvlerësim të SNRF 9 janë komplekse dhe

kërkojnë gjykime, vlerësime dhe supozime të menaxhimit,

veçanërisht në fushat e mëposhtme, të cilat diskutohen në

detaje më poshtë:

• vlerësimi nëse risku i kredisë i një instrumenti është rritur

ndjeshëm që nga njohja fillestare; dhe

• përfshirja e informacionit të parashikuar në matjen e ECL-

ve.

Matja e ECL-ve

ECL-të janë një vlerësim i ponderuar me probabilitet i

humbjeve të kredive dhe do të maten si më poshtë:

• aktivet financiare që nuk janë të zhvlerësuara nga kreditë

në datën e raportimit: vlera aktuale e të gjitha mangësive

në të holla - dmth. diferenca midis flukseve të mjeteve

monetare që i detyrohen njësisë ekonomike në përputhje

me kontratën dhe flukset e mjeteve monetare që Banka

pret të marrë;

• aktivet financiare që janë të zhvlerësuara nga kreditë në

datën e raportimit: diferenca midis vlerës kontabël bruto

dhe vlerës aktuale të flukseve monetare të ardhshme të

vlerësuara;

79

• angazhimet e huasë të patërhequra: vlera aktuale e diferencës ndërmjet flukseve të mjeteve monetare

kontraktuale që i nënshtrohen Bankës nëse angazhimi dhe flukset e mjeteve monetare që Banka pret të

marrë janë tërhequr; dhe

• kontratat e garancisë financiare: vlera aktuale e pagesave të pritshme për të rimbursuar mbajtësin minus

shumat që Banka pret të mbulojë.

Aktivet financiare që janë të zhvlerësuara nga kredia janë përcaktuar nga SNRF 9 në mënyrë të ngjashme

me aktivet financiare që janë zhvlerësuar sipas SNK 39.

Përkufizimi i mospagimit

Sipas SNRF 9, Banka do të konsiderojë një aktiv financiar të jetë i papaguar kur:

huamarrësi nuk ka gjasa të paguajë detyrimet e tij të kredisë në Bankë në tërësi, pa pasur nevojë nga ana

e Bankës për veprime të tilla si realizimi i letrës me vlerë (nëse ka ndonjë të tillë); ose

huamarrësi ka më shumë se 90 ditë pa i paguar një detyrim material kredie Bankës.

Ky përkufizim është kryesisht në përputhje me përkufizimin e përdorur për qëllime rregullative për huatë e

klasifikuara si nën standard, të dyshimta ose të humbura.

Identifikimi i karakteristikave të mëposhtme rezulton në mospagim.

• Ditët e kaluara të pagesës (DPD). Ekspozimet më shumë se 90 ditë me vonesë në datën e raportimit

(duke përdorur efektin e tërheqjes prej 20% - në nivelin e debitorit).

• Vështirësia për të paguar (UTP)

• Aktivi i zhvlerësuar i kredisë siç përcaktohet në kërkesat e SNRF 9

• Ekspozimet jo të Kryera nga Shmangiet (FNPE)

• Ekspozimet e Kryera nga Shmangiet (FPE) gjatë periudhës së provës (24 muaj pas periudhës së kurimit)

për të cilat shtyhen masat shtesë të qëndrueshmërisë ose kanë më shumë se 90 ditë vonesë.

Hyrjet në vlerësimin qoftë të një instrumenti financiar janë me vonesë dhe rëndësia e tyre mund të

ndryshojë me kalimin e kohës për të pasqyruar ndryshimet në rrethanat.

Nivelet e riskut të kredisë

Banka cakton çdo ekspozim biznesi në një nivel risku kredie bazuar në kërkesat e përcaktuara nga rregullorja

e Menaxhimit të Riskut të Kredisë duke përdorur faktorë cilësorë dhe sasiorë që janë tregues të riskut të

mospagimit. Krahas klasave të riskut të prezantuara për qëllime rregullatore, Banka identifikon dhe monitoron

veçmas huatë standarde të paguara me vonesë, nga huatë standarde jo të paguara me vonesë.

Çdo ekspozim i biznesit ndahet në një klasë të riskut të kredisë në njohjen fillestare bazuar në informacionin

në dispozicion për huamarrësin. Ekspozimet i nënshtrohen monitorimit të vazhdueshëm, të cilat mund të

rezultojnë në një ekspozim të zhvendosur në një klasë të riskut të kredisë.

Përcaktimi nëse risku i kredisë është rritur ndjeshëm

Sipas SNRF 9, kur përcaktohet nëse risku i kredisë (dmth. risku i mospagimit) të një instrumenti financiar është

rritur dukshëm që nga njohja fillestare, Banka do të marrë parasysh informacione të arsyeshme dhe ku mund

të mbështetet që janë relevante dhe të disponueshme pa kostot dhe përpjekjet e panevojshme, duke përfshirë

informacionin cilësor dhe sasior dhe analizën bazuar në përvojën historike të Bankës, vlerësimin e ekspertëve

të kredive dhe informacionin e ardhshëm.

Banka vlerëson si kriteret sasiore ashtu edhe cilësore në mënyrë që të vlerësojë nëse ka ndodhur një rritje

e ndjeshme e riskut të kredisë.

Elementi sasior llogaritet në bazë të ndryshimit në PD-të e jetës duke krahasuar:

PD e jetës së mbetur në datën e raportimit; me

PD e jetës së mbetur që u vlerësua në bazë të fakteve dhe rrethanave në kohën e njohjes fillestare të

ekspozimit

Banka përcakton kriteret për rritjen sasiore relative në PD, të cilat tregojnë një rritje të ndjeshme të riskut

të kredisë.

Banka ka vendosur tre lloje treguesish: a) primar, b) sekondar dhe c) i ndaluar për të demonstruar prioritetin

e treguesve të përdorur për të vlerësuar nëse ka ndodhur rritje e ndjeshme e riskut të kredisë. Pavarësisht

prioritetit të tyre, të gjithë kriteret kanë të njëjtën peshë në procesin e vlerësimit për rritje të ndjeshme të

riskut të kredisë.

80


Treguesit primarë ose sekondar mund

të ndryshojnë për secilin portofol,

ndërsa treguesi i ndaluar është i

pranishëm në kushtet e mëposhtme:

Instrumentet të cilat kanë kaluar më

shumë se 30 ditë

Të gjitha kreditë që shfaqin rritje të

konsiderueshme në riskun e kredisë

klasifikohen në Fazën 2.

Banka do të monitorojë efektivitetin

e kritereve të përdorura për të

identifikuar rritje të ndjeshme të riskut

të kredisë, nëpërmjet rishikimeve të

rregullta për të konfirmuar se:

kriteret janë në gjendje të identifikojnë

rritje të ndjeshme në riskun e kredisë

para se një ekspozim të jetë në

mospagim;

koha mesatare midis identifikimit të

një rritjeje të konsiderueshme të riskut

të kredisë dhe mospagimit duket e

arsyeshme; dhe

Ekspozimet në përgjithësi nuk

transferohen drejtpërdrejt nga matjet

e ECL-ve 12-mujore te kredia e

zhvlerësuar.

Mjetet financiare të modifikuara

Kushtet kontraktuale të një huaje

mund të ndryshohen për një numër

arsyesh, duke përfshirë ndryshimin

e kushteve të tregut, mbajtjen e

klientëve dhe faktorë të tjerë që nuk

lidhen me një përkeqësim aktual ose

potencial të kredisë të klientit. Një

kredi ekzistuese, kushtet e të cilës

janë modifikuar, mund të çregjistrohet

dhe kredia e rinegociuar të njihet si një

kredi e re me vlerë të drejtë.

Sipas SNRF 9, kur kushtet e një aktivi

financiar modifikohen dhe modifikimi

nuk rezulton në çregjistrim, Banka

do të shqyrtojë nëse risku i kredisë

së aktivit është rritur ndjeshëm duke

analizuar faktorët sasiorë dhe cilësorë

që ndikojnë në rrezikun e mospagimit.

Banka rinegocion huatë për klientët

në vështirësi financiare (të referuara si

“aktivitete të qëndrueshmërisë”) për

të rritur mundësitë e grumbullimit dhe

për të minimizuar riskun e mospagimit.

Sipas politikës së qëndrueshmërisë

së Bankës, qëndrueshmëria e huasë

jepet në baza selektive nëse debitori

momentalisht është në mospagim

të borxhit të tij ose nëse ekziston një

rrezik i lartë i mospagimit, ka dëshmi

se debitori ka bërë të gjitha përpjekjet

e arsyeshme për të paguar sipas

kushteve të kontratës fillestare dhe

debitori pritet të jetë në gjendje të

përmbushë kushtet e rishikuara.

Kushtet e rishikuara zakonisht

përfshijnë zgjatjen e maturitetit,

ndryshimin e kohës së pagesave të

interesit dhe ndryshimin e kushteve

të marrëveshjeve të huasë. Të dyja

kreditë si me pakicë dhe kredia e

biznesit janë subjekt i politikës së

qëndrueshmërisë.

Në përgjithësi, qëndrueshmëria është

një tregues cilësor i vonesës dhe

zhvlerësimit të kredisë dhe pritjet

e qëndrueshmërisë janë relevante

për të vlerësuar nëse ka një rritje të

konsiderueshme të kredisë.

Sipas qëndrueshmërisë, një klient

duhet të tregojë sjellje të mirë të

pagesave të vazhdueshme gjatë

njëzetekatër muajve përpara se

ekspozimi të matet në një shumë të

barabartë me ECL-të 12-mujore.

Hyrjet(Inputet) në matjen e ECL-ve

Hyrjet kryesore në matjen e ECL-

ve kanë të ngjarë të jenë struktura

afatgjata të variablave në vijim:

PD;

humbja e ardhur nga mospagimi

(LGD); dhe

ekspozimi ndaj mospagimit (EAD).

Këto parametra rrjedhin nga modelet

statistikore të zhvilluara nga brenda

dhe të dhëna të tjera historike që

përdorin modelet rregullatore. Ato

janë të përshtatura për të pasqyruar

informacionin e ardhshëm siç

përshkruhet më poshtë.

Nivelet e riskut të kredisë do të jenë

një kontribut primar në përcaktimin

e strukturës afatgjatë të PD për

ekspozimet. Banka do të përdorë

modele statistikore për të analizuar të

81

dhënat e mbledhura dhe për të gjeneruar vlerësime të PD së mbetur të ekspozimeve

dhe se si këto pritet të ndryshojnë si pasojë e kalimit të kohës.

Kjo analizë do të përfshijë identifikimin dhe kalibrimin e marrëdhënieve midis

ndryshimeve në normat e mospagimit dhe ndryshimeve në faktorët kryesorë

makroekonomikë, si dhe analizën e thellë të ndikimit të disa faktorëve të tjerë (p.sh.

përvoja e qëndrueshmërisë) në riskun e mospagimit. Për shumicën e ekspozimeve,

treguesit kryesorë makroekonomikë ka të ngjarë të përfshijnë rritjen e PBB-së, normat e

interesit dhe papunësinë. Qasja e Bankës për përfshirjen e informacioneve të ardhshme

në këtë vlerësim është diskutuar më poshtë.

LGD (Humbja e Ardhur nga Mospagimi) është madhësia e humbjes së mundshme nëse

ka një mospagim. Banka do të vlerësojë parametrat e LGD-së bazuar në historinë e

normave të rimëkëmbjes së kërkesave ndaj palëve të papaguara. Modelet LGD do

të marrin në konsideratë strukturën, kolateralin, vjetërsinë e kërkesës dhe kostot e

rimëkëmbjes të çdo kolaterali që është pjesë përbërëse e aktivit financiar. Për kreditë e

siguruara nga prona me pakicë, raportet e kredisë për vlerën (LTV) ka gjasa të jenë një

parametër kyç në përcaktimin e LGD.

EAD (Ekspozimi ndaj Mospagimit) përfaqëson ekspozimin e pritur në rast të një

mospagimi. Banka do të nxjerr EAD nga ekspozimi aktual ndaj palës tjetër dhe

ndryshimet e mundshme në shumën aktuale të lejuar sipas kontratës, përfshirë

amortizimin dhe parapagimet. EAD i një aktivi financiar do të jetë vlera kontabël bruto

në mospagim. Për angazhimet e huadhënies dhe garancitë financiare, EAD do të marrë

parasysh shumën e tërhequr, si dhe shumat potenciale të ardhshme që mund të nxirren

ose paguhen sipas kontratës, të cilat do të vlerësohen bazuar në vrojtimet historike dhe

parashikimet e ardhshme.

Banka do të matë ECL-të duke marrë në konsideratë riskun e vonesës për periudhën

maksimale kontraktuale (duke përfshirë opsionet e zgjerimit të huamarrësit) mbi të cilat

ai është i ekspozuar ndaj riskut të kredisë, edhe nëse për qëllime të administrimit të

riskut, Banka merr parasysh një periudhë më të gjatë. Periudha maksimale kontraktuale

zgjat deri në datën në të cilën Banka ka të drejtë të kërkojë kthimin e një paradhënie ose të

ndërpresë një angazhim ose garanci kredie.

Për overdraftet me pakicë dhe objektet e kartës së kreditit dhe disa struktura rrotulluese të

korporatave që përfshijnë si një hua dhe një përbërës të angazhimit të patërhequr, Banka

mund të matë ECL-të për një periudhë më të gjatë se periudha maksimale kontraktuale,

nëse aftësia kontraktuale e Bankës për të kërkuar ripagimin dhe anulimin e angazhimit

të patërhequr nuk kufizon ekspozimin e Bankës ndaj humbjeve të kredisë në periudhën e

njoftimit kontraktual. Këto objekte nuk kanë një afat të caktuar ose strukturë të ripagimit

dhe menaxhohen në baza kolektive. Banka mund t’i anulojë ato me efekt të menjëhershëm,

por kjo e drejtë kontraktuale nuk zbatohet në menaxhimin normal të përditshëm, por vetëm

kur Banka vihet në dijeni për një rritje të riskut të kredisë në nivel të objektit. Megjithatë, kjo

periudhë do të vlerësohet duke marrë parasysh veprimet e menaxhimit të riskut të kredisë

që Banka pret të ndërmarrë dhe që shërbejnë për të zbutur ECL-të. Këto përfshijnë një ulje

të limiteve dhe anulimin e objektit.

Kur modelimi i një parametri kryhet në baza kolektive, instrumentet financiare do të

grupohen në bazë të karakteristikave të përbashkëta të riskut që përfshijnë:

• llojin e instrumentit; dhe

• klasifikimin e riskut të kredisë.

Grupimet do t”i nënshtrohen rishikimit të rregullt për të siguruar që ekspozimet brenda

një grupi të caktuar të mbeten në mënyrë të përshtatshme homogjene.

Për investimet në letrat me vlerë të borxhit, në lidhje me të cilat Banka ka të dhëna të

kufizuara historike, informacionet e jashtme referuese të publikuara nga agjencitë e

njohura të vlerësimit të jashtëm të kredive si Moody’s do të përdoren për të plotësuar të

dhënat në dispozicion brenda vendit.

82


Informacionet e ardhshme

Sipas SNRF 9, Banka do të inkorporojë informacione të

ardhshme në të dyja vlerësimet e saj nëse risku i kredisë i

një instrumenti është rritur ndjeshëm që nga njohja fillestare

dhe matjen e ECL-ve. Banka do të formulojë një pikëpamje

“duke u bazuar sipas rastit” për drejtimin e ardhshëm të

variablave përkatës ekonomikë dhe një gamë përfaqësuese

të skenarëve të tjerë të mundshëm të parashikimit bazuar

në këshillat e Komitetit të Riskut të Bankës dhe ekspertëve

ekonomikë dhe shqyrtimin e një sërë informacionesh të

jashtme aktuale dhe parashikuese.

Ky proces do të përfshijë zhvillimin e dy ose më shumë

skenarëve ekonomikë shtesë duke marrë parasysh

probabilitetet relative të secilit rezultat. Informacioni

i jashtëm mund të përfshijë të dhëna ekonomike dhe

parashikime të publikuara nga organet qeveritare dhe

autoritetet monetare në vendet ku vepron Banka, organizata

ndërkombëtare si Organizata për Bashkëpunim dhe

Zhvillim Ekonomik dhe Fondi Monetar Ndërkombëtar dhe

sektori privat i përzgjedhur dhe parashikuesit akademikë.

Rasti bazë do të paraqesë një rezultat më të mundshëm dhe

do të përafrohet me informacionin e përdorur nga Banka

për qëllime të tjera, siç është planifikimi strategjik dhe

buxhetimi. Skenarët e tjerë do të përfaqësojnë rezultate më

optimiste dhe më pesimiste. Banka gjithashtu do të kryejë

në mënyrë periodike testimin e stresit të goditjeve më

ekstreme për të kalibruar përcaktimin e këtyre skenarëve

të tjerë përfaqësues.

Banka ka identifikuar dhe dokumentuar nxitësit kryesorë të

riskut të kredisë dhe humbjet e kredisë për secilin portofol

të instrumenteve financiare dhe duke përdorur një analizë

të të dhënave historike, ka vlerësuar marrëdhëniet ndërmjet

variablave makroekonomikë dhe riskut të kredisë dhe

humbjeve të kredisë. Këto drejtues kryesorë përfshijnë IÇK

(CPI – Indeksi i Çmimeve të Konsumit), normat e papunësisë

dhe parashikimet e PBB-së. Marrëdhëniet e parashikuara

midis treguesve kryesorë dhe normave të mospagimit dhe

humbjeve në portofole të ndryshme të aktiveve financiare

janë zhvilluar bazuar në analizimin e të dhënave historike

gjatë 5 viteve të fundit.

Vlerësimi i ndikimit

Ndikimi më i rëndësishëm në pasqyrat financiare të

Bankës nga zbatimi i SNRF 9 rezulton nga kërkesat e reja

të zhvlerësimit. Humbjet nga zhvlerësimi janë rritur dhe

mund të bëhen më të paqëndrueshme për instrumentet

financiare në kuadër të modelit të SNRF 9 të zhvlerësimit.

Banka ka vlerësuar se, me miratimin e SNRF 9 më 1 Janar

2018, kompensimet nga humbjet (para tatimit) pritet të

rriten, por nuk tejkalojnë dispozitat e njohura për qëllime

rregullative.

Tranzicioni

Ndryshimet në politikat kontabël që rrjedhin nga miratimi

i SNRF 9 përgjithësisht do të zbatohen në mënyrë

retrospektive, përveç siç përshkruhet më poshtë.

Banka do të përfitojë nga përjashtimi duke e lejuar atë

të mos rishikojë informacionin krahasues për periudhat

e mëparshme në lidhje me ndryshimet në klasifikim dhe

matje (duke përfshirë zhvlerësimin).

Diferencat në vlerën kontabël të aktiveve financiare dhe

pasiveve financiare që rrjedhin nga miratimi i SNRF 9 do të

njihen në fitimet dhe rezervat e pashpërndara më 1 Janar

2018. Përcaktimi i modelit të biznesit brenda të cilit është

mbajtur një aktiv financiar është bërë në bazë të fakteve

dhe rrethanave që ekzistojnë në datën e aplikimit fillestar

SNRF 15 “Të ardhurat nga kontratat me klientët” dhe

ndryshime të mëtejshme (efektiv më ose pas datës 1 Janar

2018),

SNRF 16 “Qiratë” (efektiv për periudhat vjetore që fillojnë

më ose pas datës 1 Janar 2019),

SNRF 17 “Kontratat e Sigurimit” (efektive për periudhat

vjetore që fillojnë më ose pas 1 janarit 2021),

Ndryshimet në SNRF 2 “Pagesat bazuar në Aksione”,

- Klasifikimi dhe Matja e transaksioneve të pagesave me

bazë aksionet (efektiv më ose pas datës 1 Janar 2018),

Ndryshimet në SNRF 4 “Kontratat e sigurimit” - Aplikimi

i SNRF 9 “Instrumentat financiarë” me SNRF 4 “Kontratat

e sigurimit” (në fuqi për periudhat vjetore që fillojnë më

ose pas 1 janarit 2018, ose kur SNRF 9 “Instrumentat

financiarë”, është aplikuar për herë të parë),

Ndryshimet në SNRF 9 “Instrumentat Financiarë” –

Veçoritë e Parapagimit me Kompensim Negativ (efektiv më

ose pas datës 1 Janar 2019),

Ndryshimet në SNRF 10 “Pasqyrat Financiare të Konsoliduara” dhe SNK 28 “Investimet në pjesëmarrje

dhe sipërmarrjet e përbashkëta” - Shitja apo Kontributi i

aseteve mes një Investitori dhe bashkëpunëtorëve të tij, ose

sipërmarrje të përbashkëta dhe ndryshimeve të mëtejshme

(data efektive e shtyrë për kohë të pacaktuar derisa projekti

kërkimor mbi metodën e kapitalit neto të jetë përfunduar),

83

Ndryshimet në SNK 28 “Investimet në pjesëmarrje

dhe sipërmarrjet e përbashkëta”- interesa afatgjatë në

Pjesëmarrje dhe Ndërmarrje të Përbashkëta (efektiv më

ose pas datës 1 Janar 2019),

Ndryshimet në SNK 40 “Aktivet Materiale Afatgjata të

Investuara” - Transferimet e aktiveve materiale afatgjata te

investuara (efektive më ose pas 1 janarit 2018),

Ndryshime në SNRF 1 dhe SNK 28 si pasojë e

“Përmirësimeve të SNRF-ve ( cikli 2014-2016)” rezultuar

nga projekti i përmirësimit vjetor të SNRF ( SNRF 1, SNRF

12, dhe SNK 28) kryesisht me një pikëpamje për të eliminuar

mospërputhjet dhe për të qartësuar formulimin (ndryshimet

mbi SNRF 1 dhe SNK 28 do të jenë të aplikueshme për

periudhat vjetore duke filluar në ose pas datës 1 Janar

2018).

Ndryshimet në standardet e ndryshme “Përmirësimet

në SNRF-të (cikli 2015-2017)” që rezultojnë nga

përmirësimi i përvitshëm të projektit të SNRF (SNRF 3,

SNRF 11, SNK 12 dhe SNK 28) kryesisht me qëllimin që

të shmangin mospërputhjet dhe të qartësojnë formulimin

(efektiv në periudhat vjetore që fillojnë më ose pas datës 1

janar 2019),

KIRFN 22 “Transaksionet valutë dhe Konsiderata për

avancat” (efektive për periudhat vjetore që fillojnë më ose

pas 1 janarit 2018).

KIRFN 23 “Pasiguria mbi Trajtimin e Tatimit mbi të

Ardhurat” efektive për periudhat vjetore që fillojnë më ose

pas 1 janarit 2018).

Banka ka zgjedhur të mos adoptoje këto standarde të reja

dhe ndryshime në standardet ekzistuese përpara datës kur

hyjnë në fuqi. Me perjashtim te impaktit te SNRF 9, i cili do

te vlerësohet nga Banka gjate vitit 2018, Banka parashikon

që adoptimi i standardeve te tjera, ndryshimet dhe

interpretimet nuk do të kenë ndikim material në pasqyrat

financiare të Bankës në periudhën e zbatimit fillestar.

84


Të ardhura nga interesi 6.

7.

8.

2017 2016

Depozita me bankat duke përfshirë Bankën Qendrore 36,087 14,941

Të ardhurat nga interesi nga investime të vlefshme për shitje 577,564 654,250

Të ardhura nga interesi nga investime të mbajtura deri në maturim - -

Interesa mbi huatë dhe paradhënie klientëve 1,270,736 1,546,596

Totali 1,884,387 2,215,787

Shpenzime interesi

2017 2016

Detyrime ndaj bankave 14,053 9,514

Detyrime ndaj klientëve 184,801 355,222

Totali 198,854 364,736

Të ardhura neto nga tarifa dhe komisione 2017 2016

Kembimet valutore 27 25

Leter kredite 6,930 7,874

Transferta monetare 72,202 66,404

Komisione hua dhe Visa Card 75,526 83,222

Import/Eksporte 12,618 13,326

Komisione për shërbimet 256,444 247,968

Të ardhura totale nga tarifa dhe komisione 423,747 418,819

Të tjera shpenzime financiare (5,183) (3,919)

Banka korrespondente (15,044) (12,732)

Shpenzime totale për tarifa dhe komisione (20,227) (16,651)

Të ardhura neto nga tarifa dhe komisione 403,520 402,168

85

Të ardhura nga interesi Shpenzime personeli9.

10.

11.

Shpenzime interesi

2017 2016

Paga dhe shpërblime 545,658 452,665

Kontributet e sigurimeve shoqërore dhe shëndetësore 68,218 62,794

Shpenzime të tjera personeli 18,660 19,378

Totali 632,536 534,837

Shpenzime të tjera operacionale2017 2016

Shpenzime qiraje të pagueshme sipas qerave operacionale 169,665 169,277

Sigurimi i depozitave me ASD-ne 216,813 218,223

Shpenzime telekomunikacioni 116,340 111,184

Reklama dhe marketing 36,546 44,376

Shpenzime mirëmbajtje dhe sigurimi 116,665 98,143

Shpenzime nënshkrimi - 77,212

Energji, ujë dhe avull 40,462 42,400

Paisje zyre-inventar i imet 13,570 19,130

Shpenzime Udhëtimi 16,945 11,101

Shpenzime të tjera sigurimi 21,401 22,063

Shërbime të jashtme nga të tretët 39,288 10,709

Të tjera 152,269 118,472

Totali shpenzime të tjera operacionale 939,964 942,290

Shpenzimet e tatimit mbi të ardhurat

Komponentët e shpenzimeve të tatimit mbi të ardhurat për vitet e mbyllura më 31 dhjetor 2017 dhe 2016 janë:

2017 2016

Taksa aktuale

Shpenzimet tatimore aktuale - -

Tatimi i shtyrë

Lidhur me lindjen dhe ndryshimin e diferencave

të përkohshme (9,493) 3,393

Përfitimi / (shpenzimet) e tatimit në të ardhura

raportohet në fitim ose humbje (9,493) 3,393

86


Rakordimi midis shpenzimeve tatimore dhe fitimit kontabël shumëzuar me normën e tatimit vendas në Shqipëri për vitet e

mbyllura më 31 Dhjetor 2017 dhe 2016 është si vijon:

2017 2016

Fitimi / (humbja) e kontabilitetit para tatimit 78,872 (523,798)

Pagesa tatimore teorike (kredi) me normë statutore (2017:

15%, 2016: 15%) 11,831 (78,570)

Efekti tatimor i diferencave të përhershme: 154,139 316,939

- Fitimi i cili është i liruar nga taksat (21,127) (1,913)

- Shpenzime jo të zbritshme 175,266 318,852

Humbja tatimore e mbartur e panjohur përpara (165,970) (238,369)

Shpenzimet tatimore aktuale -

Tatimi i shtyrë

Rivlerësimi i kolateralit të riposeduar (4,783) 17,838

Artikuj të tjerë tatimorë të shtyrë (4,710) (14,445)

Të ardhurat e shtyra tatimore të ngarkuara në fitim dhe

humbje (9,493) 3,393

Letrat me vlerë të vlefshme për shitje 17,697 (17,424)

Shpenzimet e shtyra tatimore të ngarkuara në të ardhura

të tjera përmbledhëse 17,697 (17,424)

Banka nuk ka njohur aktivet e tatimit të shtyrë potencial në lidhje me humbjen tatimore të papërdorur të mbartur nga një

shumë prej 39,534 mijë Lek (2016: 209,988 mijë Lekë). Humbja tatimore që bartet më herët skadon si vijon:

2017 2016

Humbja e humbjeve tatimore që mbaron deri në fund të:

- 31 Dhjetor 2016 - -

- 31 Dhjetor 2017 - -

- 31 Dhjetor 2018 44,018 209,988

Humbja totale e taksave bart përpara 44,018 209,988

Norma efektive e tatimit mbi të ardhurat për vitin 2017 është zero (2010: zero). Sipas legjislacionit tatimor shqiptar, autoritetet

tatimore kanë të drejtë të shqyrtojnë deklaratat tatimore për 5 vjet pas dorëzimit të kthimit.

Tatimi i arkëtueshëm mbi të ardhurat e korporatave

2017 2016

1 Janar 300,914 300,914

Parapagimet gjatë vitit - -

Shpenzimet e tatimit mbi fitimin - -

Pagesa të tjera (25,096)

31 dhjetor 275,818 300,914

87

Tatimi i shtyrë në bilanc dhe ndryshimet e regjistruara në shpenzimet

e tatimit mbi të ardhurat janë si më poshtë:

2017 2016

Tatimi i

shtyrë i

aktiveve

Tatimi i

shtyrë I

detyrimeve

Të ardhurat

Aktivet

financiare

në

dispozicion

për shitje

Të ardhurat

Aktivet

financiare

në

dispozicion

për shitje

Tatimi i

shtyrë

Tatimi i

shtyrë

Të ardhurat

Aktivet

financiare

në

dispozicion

për shitje

Të ardhurat

Aktivet

financiare

në

dispozicion

për shitje

Deklaratat Rezervat Asetet Detyrimet Deklaratat Rezervat

(Dr)/Cr (Dr)/Cr (Dr)/Cr (Dr)/Cr

Rivlerësimi i

kolateralit të

riposeduar

28,830 - (4,783) - 33,616 17,838 -

Letrat me

vlerë të

vlefshme për

shitje

- (55,736) - 17,697 - (73,436) (17,424)

Artikuj të

tjerë tatimorë

të shtyrë

59,910 - (4,710)- 64,620

- (14,445)

Total 88,740 (55,736) (9,493) 17,697 98,236 (73,436) 3,393 (17,424)

Asetet

tatimore të

shtyra, neto

33,004 24,800

88


12.Arka dhe llogari me Bankën Qendrore

2017 2016

Arka

Kartëmonedha dhe monedha në Lekë 730,107 582,595

Kartëmonedha dhe monedha në monedhë të huaj 962,348 961,948

Totali i arkës 1,692,455 1,544,543

Llogari me Bankën Qendrore

Llogari rrjedhëse

Në Lekë - -

Në monedhë të huaj 248 211

248 211

Rezerva e detyrueshme

Në Lekë 2,548,021 2,787,597

Në monedhë të huaj 2,671,800 2,793,213

5,219,821 5,580,810

Interes i përllogaritur 2,204 2,442

Totali i llogarive me Bankën Qendrore 5,222,273 5,583,463

Totali i arkës dhe i llogarive me Bankën Qendrore 6,914,728 7,128,006

Rezervat e detyrueshme me Bankën Qendrore nuk janë për përdorim të përditshëm nga Tirana Bank dhe përfaqësojnë një

depozitë rezerve minimale, e cila kërkohet nga Banka e Shqipërisë. Këto rezerva llogariten sa 10% e shumës mesatare të

depozitave të muajit për të cilat Banka u detyrohet klientëve, dhe janë si në Lekë ashtu edhe në monedhë të huaj (USD dhe

Euro)

Arka dhe llogaritë me Bankën Qendrore, pa përfshirë paranë në arkë, përfshihet në analizën e ekspozimit maksimal ndaj

rrezikut të kredisë (shënimi 3.1.4)

89

Hua dhe paradhënie për bankat

Llogaritë rrjedhëse

Nostro dhe llogaritë me bankat 9,101,484 5,738,168

Paraja në transit në bankat korresponduese 132,950 -

Totali i llogarive rrjedhëse 9,234,434 5,738,168

Depozitat me Afat me bankat

Depozita me afat me bankat – Rezident - 200,000

Depozita me afat me bankat – Jo rezident 17,301,830 8,487,353


Totali i depozitave me afat me bankat 17,309,818 8,692,026

Letra me vlere te blera sipas mareveshjes se Riblerjes - 7,978,116

Totali arka dhe llogarive me Bankat 26,544,252 22,408,310

Normat e interesit për rezervat e detyrueshme gjatë vitit 2017 dhe 2016 janë luhatur si më poshtë:

2017

Monedha Minimumi Maksimumi Metoda e llogaritjes

LEK 0,875% 0,875% 70% e kthimit të marrëveshjeve të riblerjes

USD 0% 0% -

EUR -0,40% -0,40% -

2016

Monedha Minimumi Maksimumi Metoda e llogaritjes

LEK 0,875% 1,1225% 70% e kthimit të marrëveshjeve të riblerjes

USD 0% 0% -

EUR -0,40% -0,40% -

Llogaritë rrjedhëse me Bankën Qendrore nuk mbartin interes.

Normat e interesit për llogaritë e tjera rrjedhëse janë të ndryshueshme.

Llogaritë rrjedhëse (Nostro dhe në të parë) detajohen si më poshtë:

S&P

LT/ST 2017 2016

Llogari rrjedhëse me bankat

Raiffeisen Bank International AG BBB+ 1,905,547 63,285

Deutche Bank AG AA- 7,223,308 5,226,078

Deutsche Bank Trust Bank Americas A+ 72,178 420,220

Piraeus Bank SA CCC+ 33,401 27,011

Banco Popolare BBB- - 1,574

Totali 9,234,434 5,738,168

Arka dhe llogari me Bankën Qendrore

90


Huatë dhe paradhëniet për bankat detajohen në tabelën në vijim:

31 dhjetor 2017

S&P

LT/ST Monedha

Në monedhë

origjinale Në Lekë ‘000

Piraeus Bank CCC+ EUR 72,000,000 9,598,990

BBVA BBB+ EUR 45,500,000 6,049,225

BBVA BBB+ GBP 3,100,000 464,845

San Paolo di Torino BBB USD 10,700,000 1,188,770

Interesi i përllogaritur 7,988

Totali 17,309,818

31 dhjetor 2016

S&P

LT/ST Monedha

Në monedhë

origjinale Në Lekë ‘000

Piraeus Bank CCC+ EUR 41,000,000 5,544,430

BBVA BBB+ EUR 18,500,000 2,501,755

BBVA BBB GBP 2,800,000 441,168

Banka Kombetare Tregtare B+ ALL 200,000,000 200,000

Interesi i përllogaritur 4,673

Totali 8,692,026

91

Hua dhe paradhënie për klientet

2017 2016

Hua për korporata 2,143,580 2,015,884

Hua për SME 16,769,334 20,337,725

Totali huave për korporata

dhe SME 18,912,914 22,353,609

Hua konsumatore 1,718,225 1,504,799

Hipoteka 6,188,792 6,227,023

Overdraft 243,382 277,141

Karta krediti 212,295 202,108

Komisione huaje të shtyra (86,015) (150,591)

Interesi i përllogaritur 182,192 257,623

Hua dhe paradhenie bruto 27,371,785 30,671,712

Minus: Provigjione për humbje

nga zhvleresimi (3,334,554) (5,398,062)

Totali 24,037,231 25,273,650

Afatshkurtër 12,441,512 11,984,716

Afatgjatë 11,595,719 13,288,934

Tabela në vijim tregon analizën e huave bruto (pa marrë në

konsideratë komisionet e huave të shtyra dhe interesin e

akumuluar) për korporatat dhe SME-të.

2017 2016

Prodhuese 4,833,733 4,485,055

Energjitike 907,735 1,128,148

Tregtare 6,169,832 7,829,705

Ndërtimi 2,965,201 4,236,413

Industri të tjera 4,036,413 4,674,288

Totali i huave bruto 18,912,914 22,353,609

Normat e interesit për kreditë dhe overdrafteve janë të

luhatshëm si më poshtë:

Monedha Norma e interesit Penaliteti i normave

të interesit

2017

LEK 12 muaj TRIBOR

+ (1.6-8)%

5.0% -10 %

USD 12 muaj LIBOR

+ (6.0)%

5.0%

EUR 12 muaj EURIBOR

+ (3.7-5)%

5.0%

2016

LEK 12 muaj TRIBOR

+ (1.5 - 8)%

3.0%

USD 12 months LIBOR

+ (2.5 – 7.0)%

3.0%

EUR 12 muaj EURIBOR

+ (2.5 - 9)%

3.0%

13.

92


Lëvizja në provigjionin për humbje nga huatë dhe paradhëniet për klientët është si vijon:

2017 2016

Më 1 janar 5,398,062 8,207,043

Pakësime (Fshirje) (2,225,842) (3,522,568)

Provigjioni i vitit 130,578 758,768

Efekt nga kursi këmbimit (72,831) (72,018)

Të tjera (pagesa nga WO) 104,587 26,837

Më 31 dhjetor 3,334,554 5,398,062

Provigjione individuale 2,736,323 4,196,332

Provigjione kolektive 598,231 1,201,730

3,334,554 5,398,062

Lëvizjet në provigjionin për humbje sipas kategorive të huave gjatë vitit 2017 është si vijon:

Korporata dhe

SMEKonsumatore Hipoteka

Karta krediti

dhe overdrafteTotali

Më 1 janar 2017 4,658,899 189,263 484,287 65,613 5,398,062

Pakësime (Fshirje) (2,015,494) (54,861) (142,380) (13,107) (2,225,842)

Provigjioni i vitit 285,201 (26,832) (152,938) 25,147 130,578

Efekt nga kursi kembimit (65,202) (689) (6,940) - (72,831)

Të tjera (pagesa nga WO) 80,012 6,854 17,719 104,585

Me 31 dhjetor 2017 2,943,416 113,735 199,748 77,653 3,334,552

Lëvizjet në provigjionin për humbje sipas kategorive të kredive gjatë vitit 2016 është si vijon:

Korporata dhe

SMEKonsumatore Hipoteka

Karta krediti

dhe overdrafteTotali

Më 1 janar 2016 6,979,190 385,703 738,108 104,042 8,207,043

Pakësime (Fshirje) (3,035,055) (180,220) (237,093) (70,200) (3,522,568)

Provigjioni i vitit 752,741 (14,537) (11,207) 31,771 758,768

Efekt nga kursi kembimit (62,921) (2,556) (6,541) - (72,018)

Te tjera (pagesa nga WO) 24,945 872 1020 - 26,837

Me 31 dhjetor 2016 4,658,900 189,262 484,287 65,613 5,398,062

93

Investime të vlefshme për shitje

2017 2016

Aksione të Visa-s - 195,211

Obligacione qeveritare 10,805,926 16,207,807

Bono thesari qeveritare 4,537,172 5,044,534

Totali 15,343,098 21,447,552

Aksione në Visa Inc 2017 2016

Më 1 janar 195,211 190,417

Fitim nga ndryshimi i vlerës së drejtë - 4,794

Shitje (195,211)

Më 31 dhjetor - 195,211

Aksionet e mbajtura nga Banka në Visa Inc janë dhuruar nga Visa në formën e një shpërblimi për bashkëpunim të qëndrueshëm

afatgjatë me Bankën. Aksionet janë dhënë në bazë të performancës kundrejt objektivave të të ardhurave dhe shpenzimeve për

marketingun. Nuk është njohur asnjë zhvlerësim në investimet financiare të vlefshme për shitje më 31 dhjetor 2017 (2016: zero).

Obligacione qeveritare 2017 2016

Më 1 janar 16,207,807 13,681,390

Blerje 2,972,213 3,498,163

Maturime (8,399,113) (1,135,552)

(Humbje) / fitim nga ndryshimi i vlerës

së drejtë25,019 163,806

Më 31 dhjetor 10,805,926 16,207,807

Instrumentat e Qeverisë Shqiptarë në monedhë të huaj vlerësohen si “B+” dhe “B+” në monedhë vendase

nga “Standard and Poor’s”. Nuk ka shuma të prapambetura më 31 dhjetor 2017 (2016: zero).

Bono thesari qeveritare 2017 2016

Më 1 janar 5,044,534 6,555,722

Blerje 4,526,791 5,074,642

Maturime (5,044,534) (6,555,723)

(Humbje) / fitim nga ndryshimi i vlerës

së drejtë10,381 (30,107)

Më 31 dhjetor 4,537,172 5,044,534

14.

94


Aktive afatgjatë materiale të investuaraAktivet afatgjata materiale të investuara përfshijnë kolaterale të marra nga Banka për

shlyerjen e huave të papaguara. Banka i mban këto aktive për qëllime vlerësimi kapitali.

Asnjë prej aktiveve nuk është dhënë me qira në vitet 2017 dhe 2016. Gjithashtu, nuk

janë kryer as riparime dhe punime mirëmbajtjeje për këto aktive në vitet 2017 dhe

2016.


Aktive afatgjata materiale të investuara 117,464 109,864

Aktive afatgjata materiale Inventar 2,921,930 2,746,982

Lëvizjet në aktivet afatgjata materiale të investuara për vitin e mbyllur më 31 dhjetor

2017 dhe 2016 janë si më poshtë:


Më 1 janar 109,864 2,314,308

Shtesat gjate vitit - 1,145,123

Shitjet - (407,699)

Fitim/(humbja) nga rivlerësimi 7,600 (194,886)

Transferim ne Inventar - (2,746,982)

Me 31 dhjetor 117,464 109,864

Fitimi / (humbja) e parealizuar mbi

rivlerësimin e pronës përfshirë në fitim

ose humbje

7,600 (194,886)

15.1 MATJA E VLERËS SË DREJTË NË AKTIVET E INVESTUARA TË BANKËS.

Vlera e drejtë e investimeve afatgjata jomateriale të Bankës më 31 dhjetor 2017 dhe

2016 është arritur në bazë të një vlerësimi të kryer në datat respektive nga disa

vlerësues të pavarur, përfshirë zyrat administruese jo të lidhura me Bankën. Të gjithë

vlerësuesit janë të regjistruar dhe çertifikuar në përputhje me Ligjet Shqiptare. Ata

kanë kualifikimet e përshtatshme dhe eksperiencën e fundit në vlerësimin e aktiveve

në vendndodhjet e përshtatshme. Vlera e drejtë u llogarit në bazë të metodës së

krahasimit me trëgun, e cila reflekton çmimet e fundit të transaksioneve për aktive të

ngjashme.

Nuk ka patur ndryshime në metodën e vlerësimit gjatë vitit. Në matjen e vlerës së

drejtë të aktiveve, përdorimi më i lartë dhe më i mirë i aktiveve është përdorimi i tyre

aktual. Nuk ka patur aktive afatgjata materiale të investuara të klasifikuara në Nivelin

1 apo Nivelin 3, dhe as transferta mes niveleve 1, 2 dhe 3 gjatë vitit.

Detajet mbi aktivet afatgjata materiale të Grupit dhe informacioni mbi hierarkinë e

vlerës së drejtë më 31 dhjetor 2017 dhe 2016 janë si më poshtë:

15.

95

Aktive afatgjatë materiale të investuara


Tiranë 981,333 805,418

Durrës 855,835 882,596

Elbasan 84,930 99,223

Kavajë 179,558 179,558

Të tjera 937,738 890,051

Totali 3,039,394 2,856,846

Aktive afatgjata jomateriale Kosto Programe

16.Më 1 janar 2016 1,281,154

Shtesa 66,605

Më 31 dhjetor 2016 1,347,759

Më 1 janar 2017 1,347,759

Shtesa 29,631

Më 31 dhjetor 2017 1,377,390

Amortizim i akumuluar

Më 1 janar 2016 (946,684)

Amortizimi i vitit (107,789)

Më 31 dhjetor 2016 (1,054,473)

Më 1 janar 2017 (1,054,473)

Amortizimi i vitit (80,882)

Më 31 dhjetor 2017 (1,135,355)

Vlera kontabël neto

Më 31 dhjetor 2016 293,286

Më 31 dhjetor 2017 242,035

96


Aktive afatgjata materiale

Toka dhe

ndërtesa Automjete

Mobilie dhe pajisje

elektronike

Përmirësime të

ambienteve të

marra me qira Totali

Kosto:

Më 1 janar 2016 709,450 96,922 1,494,487 905,052 3,205,911

Shtesa 34 482 49,787 1,705 52,008

Pakësime - - (3,809) - (3,809)

Më 31 dhjetor 2016 709,484 97,404 1,540,465 906,757 3,254,110

Më 1 janar 2017 709,484 97,404 1,540,465 906,757 3,254,110

Shtesa 4,034 510 35,403 17,362 57,309

Pakësime - - (879) - (879)

Më 31 dhjetor 2017 713,518 97,914 1,574,989 924,119 3,310,540

Amortizim i akumuluar:

Më 1 janar 2016 (305,642) (96,253) (1,429,203) (776,142) (2,607,240)

Amortizimi i vitit (33,840) (833) (32,945) (37,565) (105,183)

Pakësime - - 3,809 - 3,809

Më 31 dhjetor 2016 (339,482) (97,086) (1,458,339) (813,709) (2,708,616)

Më 1 janar 2017 (339,482) (97,086) (1,458,339) (813,709) (2,708,616)

Amortizimi i vitit (33,892) (670) (35,820) (34,357) (104,739)

Pakësime - - 879 - 879

Më 31 dhjetor 2017 (373,374) (97,756) (1,493,280) (848,066) 2,812,476

Vlera kontabël neto

Më 31 dhjetor 2016 370,002 318 82,126 93,050 545,496

Më 31 dhjetor 2017 340,144 158 81,709 76,053 498,064

17.

97

18.

20.

19.Aktive të tjera

Aktive të tjera financiare31 dhjetor

2017

31 dhjetor

2016

Debitorë të tjerë 173,386 285,895

Karta Visa të arkëtueshme - -

Llogari të tjera të arkëtueshme nga

klientë72,177 64,276

Totali i aktiveve të tjera financiare 245,563 350,171

Paradhënie 629 792

Inventarë 28,319 32,316

Shpenzime të parapaguara 166,856 73,848

Aktive të tjera 415,908 628,767

Totali i aktiveve të tjera 857,275 1,085,894

Aktivet e tjera përfshijnë kryesisht llogaritë pezull në

shumën 361,432 mijë lekë (2016: 541,736 mijë lekë).

Detyrime ndaj Bankave

Llogari rrjedhëse

31 dhjetor

2017

31 dhjetor

2016

Rezidente 202,459 65,050

Jorezidente 502 295

202,961 65,345

Hua

Rezidente 1,033,097 2,196,853

Jorezidente 15,952 23,950

1,049,049 2,220,803

Interes i përllogaritur 272 15

Totali 1,252,282 2,286,163

Detyrime ndaj klientëve


Korporata

Llogari rrjedhëse 5,531,394 5,582,909

Depozita me afat 541,351 709,165

Depozita të tjera 831,665 545,716

Totali 6,904,410 6,837,790

Individë

Llogari rrjedhëse / kursimi 18,242,028 15,223,530

Depozita me afat 35,347,365 40,999,619

Depozita të tjera 252,768 270,585

Totali 53,842,161 56,493,734


Çeqe të pagueshme dhe transferta 93,304 105,356

Totali 60,957,146 63,585,400

98


Detyrime të tjera21.

22.


Shpenzime te perllogaritura 187,831 168,698

Detyrime te tjera financiare 545,956 317,845

733,787 486,543

Tatime të tjera për t’u paguar 14,493 -

Sigurime shoqërore për t’u paguar 10,234 29,332

Totali 758,514 515,875

Shpenzimet e përllogaritura përfshijnë

shpenzime për shërbime bazë,

shpenzime telefoni dhe shpërblime

që lidhen me vitin aktual por që do të

paguhen vitin në vazhdim.

Provigjione

2017 2016

Më 1 janar 441,978 383,392

Pakësime (156,112) (9,712)

Provigjioni i vitit 26,825 68,298

Te tjera (170) -

Më 31 dhjetor 312,521 441,978

Shuma përbën provigjione për cështje

ligjore që lidhen me detyrimet nga

autoritetet tatimore në shumën 250

milionë lekë (2016: 337 milionë lekë)

dhe cështje ligjore me palët e treta

në shumën 63 milionë lekë (2016: 104

milionë lekë).

99

Rezerva të tjera

Rezervat ligjore janë përcaktuar sipas Rregullores së Bankës së Shqipërisë “Mbi

minimumin e kapitalit fillestar për aktivitete të lejuara të Bankave dhe degëve të

licensuara të bankave të huaja”, nr.51, datë 22 Prill 1999. Bankat dhe degët e

licensuara të bankave të huaja duhet të krijojnë rezerva që varjojnë nga 1,25%

deri në 2% të riskut total të aktiveve duke zbritur 1/5 e fitimit pas tatimit përpara

pageses së dividentëve.

Rezerva ligjore sipas Ligjit për Shoqëritë Tregtare, kërkon krijimin e rezervës duke

marrë 5% të fitimit neto të Bankës pasi janë zbritur humbjet e viteve të kaluara.

Kjo procedurë nuk është e detyrueshme në rast se rezervat kanë vlerë sa 1/10 e

kapitalit të Bankës.

23.

24.

Kapitali i paguar dhe primi i aksioneve


Kapitali i nenshkruar,emetuar

dhe paguar plotesisht 14,754,741 14,754,741

Primet e aksioneve 1,735,494 1,735,494

Diferenca te rivleresimit - -

Rezerva statutore 260,623 260,623

Rezerva ligjore 1,113,627 1,113,627

Rezerva te tjera (Letra me vlere) 325,761 426,043

Totali 18,190,246 18,290,528

Tabela në vijim tregon strukturën e aksionerëve të bankës më 31 dhjetor 2017 dhe 2016.

Emri i aksionarit

Numri i aksioneve

në 2017

Përqindja më 31

dhjetor 2017

Numri i aksioneve

në 2016

Përqindja më 31

dhjetor 2016

Piraeus Bank S.A Greece496,098 98,83 496,098 98,83

Mr. Tzivelis Ioannis5,877 1.17 5,877 1,17

Totali501,975 100,00 501,975 100,00

Më 31 Dhjetor 2017 dhe 2016, aksionet e autorizuara dhe të lëshuara nga Kapitali i Bankës përbehen nga 501,975 aksione

me vlerë nominale 216,24 EUR për aksion.

100


Dividendë25.

26.

27.

Asambleja e Përgjithshme e Aksionarëve ka vendosur që të mos shpërndajë dividendë nga fitimi i pashpërndarë më 31

dhjetor 2017. Nuk është marrë ende një vendim për fitimet e pashpërndara më 31 Dhjetor 2017.

Palë të lidhura

Mjete monetare dheekuivalentët e tyre

Me qëllim të pasqyrës së flukseve monetare, mjetet monetare dhe ekuivalentët e tyre përbëhen si në vijim:

Shënime 31 dhjetor 2017 31 dhjetor 2016

Arka 8 1,692,454 1,544,543

Llogari me Bankën Qendrore 8 248 211

Llogari rrjedhëse me bankat 8 9,234,434 5,738,168

Marreveshje Riblerjeje 8 - 7,978,116

Hua dhe paradhënie për bankat 8 17,309,818 8,692,026

Totali 28,236,954 23,953,064

Gjatë aktivitetit të biznesit bankar, Banka kryen transaksione të ndryshme me palët e lidhura. Palët e lidhura përfshijnë (a) Piraeus

Bank S.A Greqi për llogari rrjedhëse, vendosje ndërbankare dhe huamarrje, (b) Tirana Leasing (degë e kompanisë mëmë) për hua

dhe depozita.

Kompania mëmë e drejtpërdrejtë dhe përfundimtare e bankës është Piraeus Bank SA (Greqi).


Piraeus Bank SA Greqi

Llogari rrjedhëse 33,401 17,029

Vendosje ndërbankare 9,607,219 5,549,188

Letra me vlere te blera sipas marreveshjes

se Riblerjes- 7,978,116

Detyrime ndaj bankave (502) (295)

Hua të marra (15,954) (23,950)

Totali 9,624,164 13,520,088

101


Tirana Leasing (degë e Piraeus Bank SA)

Hua të dhëna - -

Detyrime (433,351) (450,504)

Totali (433,351) (450,504)


Piraeus Real Estate Tirana shpk

Hua të dhëna - -

Detyrime (2,448) (3,491)

Totali (2,448) (3,491)


Cielo Consultancy shpk

Hua të dhëna - -

Detyrime ndaj (51,852) (79,966)

Totali (51,852) (79,966)


Edificio Enterprise shpk

Hua të dhëna - -

Detyrime (4) (9)

Totali (4) (9)


Tierra Projects shpk

Hua të dhëna - -

Detyrime (9) (15)

Totali (9) (15)


Drejtorët e bankës

Hua të dhëna 26,055 22,489

Detyrime (10,735) (9,269)

Totali 15,320 13,220

2017 2016

Të ardhura dhe shpenzime

Piraeus Bank S.A. Greqi

Të ardhura nga interesi 33,587 22,294

Shpenzime interesi (293) (680)

Të ardhura nga tarifa dhe komisione 16 -

Shpenzime për tarifa dhe komisione (19) (65)

33,291 21,549

Tirana Leasing

Të ardhura nga interesi - -

- -

Mjete monetare dheekuivalentët e tyre

102


Paraqitja e instrumenteve financiare sipas kategorive të matjes28.

Tabela e mëposhtme tregon rakordimin e klasave të aktiveve financiare me kategoritë e matjes më 31 dhjetor 2017:

2017Hua dhe të

arkëtueshme

Të vlefshme për

shitje

Të mbajtura deri në

maturimTotali

Arka dhe llogari me Bankën Qendrore 6,914,728 - - 6,914,728

Hua dhe paradhënie për bankat 26,544,252 - - 26,544,252

Investime të mbajtura deri në maturim - - - -

Investime të vlefshme për shitje - 15,343,098 - 15,343,098

Hua dhe paradhënie për klientët 24,037,231 - - 24,037,231

Totali i aktiveve financiare 72,839,309

Aktive të tjera 313,860

Totali i aktivit 73,153,169

2016

Hua dhe të

arkëtueshme

Të vlefshme për

shitje

Të mbajtura deri në

maturimTotali

Arka dhe llogari me Bankën Qendrore 7,128,006 - - 7,128,006

Hua dhe paradhënie për bankat 22,408,310 - - 22,408,310

Investime të mbajtura deri në maturim - - - -

Investime të vlefshme për shitje - 21,447,552 - 21,447,552

Hua dhe paradhënie për klientët 25,273,650 - - 25,273,650

Totali i aktiveve financiare 76,257,518

Aktive të tjera 350,171

Totali i aktivit 76,607,689

Më 31 dhjetor 2017 dhe 2016, ndryshimet në vlerën e drejtë të letrave me vlerë tregtare shkojnë në fitim ose humbje të

periudhës, investimet e vlefshme për shitje maten me vlerë të drejtë dhe ndryshimet në vlerën e drejtë njihen në pasqyrën e

të ardhurave gjithëpërfshirëse. Huatë dhe të arkëtueshme dhe investimet e mbajtura deri në maturim mbahen me kosto të

amortizuar.

Më 31 dhjetor 2017 dhe 31 dhjetor 2016, të gjitha detyrimet financiare të Bankës janë mbajtur me kosto të amortizuar.

103

Angazhime dhe detyrime të kushtëzuara29.

30.

Detyrimet e kushtëzuara dhe angazhimet përfshijnë garanci të zgjatura për klientët dhe të marra nga Banka Piraeus.

Llogaritë më 31 dhjetor 2017 dhe 2016 janë si më poshtë:


Të dhëna

Angazhime kredie 4,794,011 7,931,132

Letër garanci329,461 370,609

Letër kredi 21,242 -

Të marra

Garanci të marra 2,643,806 4,473,125

ÇËSHJE GJYQËSORE

Çështjet gjyqësore janë të zakonshme në industrinë bankare si rrjedhojë e vetë natyrës së biznesit.

Banka ka rregulla dhe politika formale për të administruar çështjet ligjore. Pas konsultimit me profesionistë dhe vlerësimit të

shumës së humbur, Banka bën rregullime duke marrë parasysh efektet negative që këto çështje ligjore mund të kenë mbi

pozicionin e saj financiar.

ANGAZHIME QIRAJE

Banka merr me qira zyra në Tiranë, Durrës, Korçë, Vlorë, Lezhë, Elbasan, Gjirokastër, Fushë Krujë, Shkodër, Lushnjë,

Pogradec, Berat, Sarandë, Fier etj. Këto qira janë të anullueshme me njoftim tre-mujor.

Angazhimet e qirasë klasifikohen si më poshtë:


Deri në 1 vit 125,327 140,556

Nga 1 deri në 5 vjet 261,927 301,862

Më shumë se 5 vjet 40,573 7,415

Totali 427,827 449,833

Ngjarje pas datës së raportimit

Nuk ka ngjarje të tjera pas datës së raportimit që do të kërkonin rregullime ose shënime shpjeguese shtesë në pasqyrat

financiare.

104


KOMITETET E TIRANA BANK

KOMITETET E KREDISË

A) Komiteti i Kredisë për Biznesin e Madh

1. Drejtori i Përgjithshëm Ekzekutiv – Kryetar

2. Drejtori i Divizionit të Kredisë

3. Drejtori i Biznesit i Komanduar

4. Drejtori i Divizionit të Korporatave i Komanduar

5. Drejtori i Departamentit të Menaxhimit të Riskut

6. Drejtor i Departamentit të Biznesit, Divizioni i

Kredisë

B) Komiteti i Kredisë për NVM-të



3. Drejtuesi i Biznesit i Komanduar

4. Drejtori i Depapartamentit të NVM-ve



Kredisë

9

KOMITETET E REKUPERIMIT BANKAR

A) Komiteti i Rekuperimit Bankar (RBU)



3. Drejtori i Divizionit të Rekuperimit Bankar

4. Drejtuesi Financiar


6. Drejtori i Departamentit Ligjor


Kredisë

B) Nën - Komiteti i Rekuperimit Bankar (RBU)

1. Drejtori i Divizionit të Kredisë – Kryetar


3. Drejtori i Departamentit Retail, Divizioni i Kredisë

4. Drejtori i Departamentit të Rekuperimit Retail i

Komanduar

KOMITETI I KLASIFIKIMIT DHE PROVIGJONIMIT



3. Drejtuesi i Retail-it

4. Drejtuesi i Biznesit



7. Këshilltari për Zhvillimin e Biznesit (pa të drejtë

vote)

KOMITETI I PËRGJEGJËSISË SË ASETEVE (ALCO)



3. Drejtuesi i Operacioneve



6. Drejtori i Thesarit dhe Tregjeve Financiare




vote)

KOMITETI DISIPLINOR



3. Drejtori i Divizionit/Departamentit që i përket

punonjësi


5. Drejtori i Burimeve Njerëzore

105

KOMITETI I RISKUT OPERATIV TË BRENDSHËM





5. Drejtori i Departamentit të Kontrollit të

Brendshëm

6. Drejtori i Departamentit të Përputhshmërisë


vote)

KOMITETI I SPONSORIZIMEVE





5. Drejtori i Departamentit të Marketingut dhe PR


vote)

KOMITETI I DREJTIMIT TË INFORMACIONIT


2. Bankingu Ndërkombëtar, PB Grup

3. Sistemet Informative të Grupit – Bankingu

Qendror, PB Grup

4. Operacionet Informative të Grupit, PB Grup

5. Organizimi Ndërkombëtar, PB Grup




9. Drejtori i Informacionit dhe Organizimit

KOMITETI I PROKURIMEVE


2. Këshilltari për Zhvillimin e Biznesit


4. Drejtor i Departamentit të Kontrollit Financiar

5. Drejtori i Shërbimeve Mbështetëse

KOMITETI I MENAXHIMIT TË RISKUT TË MASHTRIMEVE


2. Drejtori i Departamentit të Menaxhimit të Riskut –

Nën Kryetar

3. Drejtori i Departamentit të Përputhshmërisë –

Anëtar i Përhershëm

4. Drejtori i Departamentit të Burimeve Njerëzore –

Anëtar i Përhershëm

5. Drejtori i Njësisë së Riskut Operacional dhe të

Tregut - Sekretar i Komitetit

Anëtarë të ftuar:

- Kontrolli i Brendshëm

- COO

- Ligjori

- Drejtuesi i Njësisë së Sigurisë së Informacionit

- Drejtuesi i Njësisë Përkatëse

KOMITETI DREJTUES I ESMS

1. Zyrtari i Shtetit ESMS si Kryetar





106


KOMITETI I AUDITIMIT

Komiteti i Auditimit ndihmon Bordin e Drejtorëve në ushtrimin e detyrave të kontrollit të

brendshëm. Anëtarët e Komitetit të Auditimit emërohen nga Asambleja e Përgjithshme

e Aksionarëve. Kompetencat kryesore të Komitetit të Auditimit, si dhe mënyra e

funksionimit të tyre, rregullohen me dispozitat e ligjit nr.9662 / 18.12.2006 “Për bankat

në Republikën e Shqipërisë”.

KOMITETI I MENAXHIMIT TË RISKUT TË BORDIT

Komiteti i Menaxhimit të Riskut të Bordit emërohet nga Bordi i Drejtorëve të Bankës

dhe përbëhet nga anëtarë me njohuri dhe përvojë adekuate në fushën e menaxhimit

të riskut. Komiteti përbëhet nga një numër tek anëtarësh (të paktën tre anëtarë)

me të drejtë vote dhe sekretari ekzekutiv pa të drejtë vote. Drejtori i Departamentit

të Menaxhimit të Riskut emërohet Sekretar Ekzekutiv i Komitetit të Menaxhimit të

Riskut të Bordit, i cili është përgjegjës për mbledhjen e materialeve dhe informacionit

që është i dobishëm ose i nevojshëm për punën e Komitetit. Ai gjithashtu përgatit

çështjet që do të diskutohen në Komitet.

raporti vjetor 2017 - tiranabank.al · politika monetare e ndjekur nga banka qendrore ka qenë...

Documents