raport z ewaluacji strategii rozwiązywania …...raport z ewaluacji strategii rozwiązywania...

Raport z ewaluacji

Strategii Rozwiązywania

Problemów Społecznych

Miasta Przasnysz

na lata 2009 – 2015

Raport z ewaluacji

Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych

Miasta Przasnysz na lata 2009 - 2015

Wykonawca

WYG PSDB sp. z o. o.

WYDAWCA

Fundacja Przasnyska

BADANIE ZOSTAŁO PRZEPROWADZONE W RAMACH PROJEKTU

Program wsparcia współpracy samorządu terytorialnego i organizacji pozarządowych

w Przasnyszu

NUMER PROJEKTU

POKL.05.04.02.00-H49/13

REALIZATORZY PROJEKTU

Fundacja Przasnyska, ul. Mazowiecka 3, 06-300 Przasnysz

Miasto Przasnysz, ul. Jana Kilińskiego 2, 06-300 Przasnysz

Publikacja bezpłatna dostępna na licencji CC-BY-NC-SA 3.0 Polska

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Raport z ewaluacji

Strategii Rozwiązywania


Miasta Przasnysz

na lata 2009 - 2015

Przasnysz 2015

Spis treści

Cele badania ....................................................................................................... 5

Metodologia badania ............................................................................................. 7

Wyniki badania ..................................................................................................... 8

Ocena spójności wewnętrznej dokumentu I jego struktury ............................................. 8

Ocena realizacji celów lokalnego programu rewitalizacji .............................................. 10

Ocena sposobu powstawania dokumentu oraz roli mieszkańców w jego tworzeniu ............ 13

Ocena roli dokumentu w podejmowaniu decyzji przez samorząd................................... 17

Priorytety realizacji działań samorządu w oczach mieszkańców .................................... 17

Najważniejsze wnioski .......................................................................................... 23

5

Cele badania

Cele badania

Celem badania była ewaluacja ex-post Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych miasta

Przasnysza na lata 2009-2015.

Kryteria ewaluacji

W badaniu wykorzystano kryterium skuteczności rozumiane jako określenie, na ile postawione

w dokumentach strategicznych cele zostały zrealizowane.

Problemy i pytania badawcze

W ramach badania sformułowano następujące problemy i pytania badawcze:

1. Określenie modelu przygotowywania dokumentów strategicznych (literatura wskazuje na

modele: partycypacyjne, eksperckie, „własnymi siłami” lub łączące te podejścia)

Pytania badawcze:

W jaki sposób pracowano nad poszczególnymi dokumentami strategicznymi?

Na ile proces powstawania polityk publicznych był uspołeczniony? W jaki sposób

angażowano mieszkańców miasta?

Jak decydenci postrzegają partycypacyjny proces powstawania dokumentów

strategicznych? W jaki stopniu chcieliby wykorzystywać partycypacyjne podejście

w przyszłości? Jaką mają wiedzę na ten temat?

2. Analiza spójności wewnętrznej dokumentów oraz ich poprawności metodycznej.

Czy dokumenty zawierają diagnozę, cele i wskaźniki, czyli czy zostało określone

„gdzie miasto jest teraz”, „dokąd chce dojść” i „skąd będzie wiadomo, że już

tam doszło”?

Na ile postawione w dokumentach cele są konsekwencją dokonanej wcześniej

diagnozy?

Czy określono sposoby/plany realizacji celów?

Czy określono zestaw wskaźników (SMART), które będą mówiły o tym, że cel

został osiągnięty?

3. Poziom realizacji celów.

Wstępna analiza pokazuje, że cele nie zostały owskaźnikowane, dlatego też na potrzeby

analiz zaproponowane zostaną wskaźniki celów i sposoby ich pomiaru.

Pytania badawcze:

Czy osiągnięto stawiane cele? Na jakiej podstawie można to stwierdzić.

Czy mieszkańcy zauważyli zmiany, które zaszły w mieście w latach 2007-2014?

Jakie zmiany dostrzegają mieszkańcy i czy pokrywają się one z celami założonymi

w dokumentach strategicznych?

6

Jak realizację celów postawionych w dokumentach strategicznych postrzegają

osoby odpowiedzialne za realizację projektów i inwestycji w mieście? Czy w ich

opinie zostały one zrealizowane? Na jakiej podstawie tak twierdzą?

4. Określenie roli dokumentów strategicznych i planowania strategicznego w podejmowaniu

decyzji przez samorząd (Urząd Miasta Przasnysza) i podlegające mu jednostki.

Można postawić hipotezę, że przygotowanie dokumentów strategicznych ukierunkowało

decydentów do wybierania rozwiązań i projektów zgodnie z kierunkami wyznaczanymi

przez dokumenty.

Pytania badawcze:

Czy realizowane przedsięwzięcia i projekty są powiązane z celami postawionymi

w dokumentach strategicznych?

5. Priorytety do realizacji w przyszłości w oczach mieszkańców.

Potrzeby mieszkańców i ocena dotychczasowych działań są ważnym elementem w

planowaniu strategicznym.

Pytania badawcze:

Co z punku widzenia mieszkańców powinno stać się priorytetem samorządu?

Jak oceniają obecny kierunek zachodzących zmian? Czy należy go kontynuować,

czy dokonać korekty?

7

Metodologia

badania

Źródłami danych w niniejszym badaniu były:

dane zastane, badanie ilościowe wśród

mieszkańców miasta oraz badanie jakościowe

z osobami wdrażającymi dokumenty. Poniżej

przedstawiamy krótką charakterystykę

wykorzystanych metod i technik badawczych.

Analiza danych zastanych

Celem metody było zebranie informacji

potrzebnych do udzielenia odpowiedzi na

pytania badawcze, w tym przede wszystkim do

zebrania danych nt. zrealizowanych

wskaźników programowych, analiza

dokumentów strategicznych i załączników do

dokumentów i innych.

Badanie ilościowe CATI

Badanie ilościowe techniką CATI

przeprowadzone zostało wśród mieszkańców

Przasnysza. Badanie miało na celu zebranie

danych i informacji potrzebnych do udzielenia

odpowiedzi na wybrane pytania badawcze, jak

również do pozyskania opinii nt. oceny

obserwowanych przez nich zmian w mieście

(ich wielkości, kierunku, potrzeby korekty

strategicznej, uwzględniania najważniejszych

problemów) oraz poznania potrzeb

mieszkańców, które mogą zostać

zaspokojone projektami realizowanymi

w przyszłości. Badanie zostało

przeprowadzone wśród 200 dorosłych

mieszkańców miasta Przasnysza.

Badania jakościowe – IDI

Wywiady indywidulane zostały przeprowadzone

z kluczowymi interesariuszami ewaluowanych

dokumentów strategicznych. Celem wywiadów

było zgromadzenie wiedzy i opinii

o zrealizowanych przedsięwzięciach, które

wpisują się w cele postawione w dokumentach

strategicznych, o roli dokumentów

strategicznych w planowaniu działań

samorządu i podejmowaniu decyzji o realizacji

poszczególnych przedsięwzięć/inwestycji,

a także poznanie potrzeb dotyczących

przyszłych dokumentów strategicznych.

W ramach badania przeprowadzono dwa

wywiady, w których udział wzięły łącznie trzy

osoby.

8

Wyniki badania

Ocena spójności

wewnętrznej dokumentu

I jego struktury

Analiza spójności wewnętrznej

dokumentów oraz ich poprawności

metodycznej

Ocenie poddano dokument Strategii

Rozwiązywania Problemów Społecznych

Miasta Przasnysza na lata 2009-2015

przyjętego Uchwałą nr XXXI/230/2009 Rady

Miejskiej w Przasnyszu w dniu 19 lutego 2009r.

Spójność wewnętrzną rozumiano jako

spójność zapisów części diagnostycznej

dokumentu z częścią strategiczną, w tym

wyznaczonymi celami i działaniami. Z kolei

poprawność metodyczną rozumiano jako

poprawność konstrukcji logicznej dokumentu,

tj. zawartość całego dokumentu, jak również

poszczególnych jego elementów.

Dokument składa się z dwóch części, części

diagnostycznej oraz części programowej.

W części diagnostycznej zawarto diagnozę

sytuacji Miasta w zakresie problemów

społecznych występujących na jego terenie,

zidentyfikowano najważniejsze problemy, jak

również podsumowano je przeprowadzoną

analizą SWOT. Część druga zawiera z kolei

misję, cele strategiczne Miasta, cele

operacyjne oraz działania a także opis

monitoringu i ewaluacji Strategii.

Diagnoza została przygotowana w ośmiu

obszarach tematycznych, odpowiadających

zagadnieniom problematycznym

(charakterystyka Miasta, pomoc społeczna,

problem ubóstwa, osoby bezrobotne,

niepełnosprawności, osoby starsze, dziecko

i rodzina, alkoholizm i narkomania). Analiza

bazuje na dostępnych danych statystycznych

i danych zastanych będących w dyspozycji

jednostek i instytucji. Diagnoza w niektórych

obszarach (np. osoby starsze) zawiera jedynie

podstawowe informacje, za co za tym idzie,

aktualizacja dokumentu wymagać będzie

pogłębienia przedstawionych tutaj zagadnień.

Tylko część prezentowanych danych

w diagnozie umiejscowiona jest w szeregach

czasowych, co utrudnia ocenę danego

zjawiska. Pewną wadą diagnozy jest również

brak odniesienia przy prezentowanych

wartościach do otoczenia (np. sąsiednich

miast, regionu, itd.). Przy aktualizacji

dokumentu należy też zwrócić uwagę na

prezentowanie możliwie najbardziej aktualnych

danych – w obecnym dokumencie

prezentowane są często dane sprzed kilku lat

względem roku jego opracowania. Ostatnia

część diagnozy (identyfikacja najważniejszych

problemów społecznych Miasta) prezentuje

wyniki badania ilościowego realizowanego

wśród mieszkańców miasta, co niesie ze sobą

duży walor poznawczy, jednak warto

podkreślić w tym miejscu, że są to wyłącznie

opinie mieszkańców. Dopiero zestawienie tych

informacji z danymi pozwoliłoby wyciągnąć

właściwe wnioski.

Kolejny rozdział zawiera analizę SWOT, która

została przygotowana w klasycznym układzie

czynników wewnętrznych i zewnętrznych –

mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń.

Analiza czynników wskazuje, że prezentowane

czynniki miejscami powinny znajdować się

w innych obszarach (wewnętrzne –

zewnętrzne). Prezentowane czynniki nie

zawsze wynikają też z przeprowadzonej

diagnozy. Aktualizacja dokumentu powinna

również uwzględniać prezentację

podsumowania analizy, to jest wskazanie

w jaki sposób bazując na mocnych stron,

będziemy neutralizować strony słabe i jak

9

wykorzystując możliwości, będziemy

neutralizować pojawiające się zagrożenia.

Diagnoza została natomiast podsumowana

poprzez wskazanie najważniejszych

problemów społecznych na terenie Miasta

i działań, które powinny być realizowane.

Za poprawną uznać należy konstrukcję celów

Strategii Rozwiązywania Problemów

Społecznych, tj. cele strategiczne realizowane

są przez cele operacyjne, te zaś przez

działania. Analiza zapisów wskazuje, że cele

i działania zostały sformułowane w sposób

czytelny i precyzyjny. Tylko w nielicznych

przypadkach odnosi się wrażenie, że działania

nachodzą na siebie. Do każdego celu

strategicznego przypisano również podmioty,

które mają odpowiadać za realizację danego

celu strategicznego oraz efekty realizacji

danego celu. Rozwiązanie uznać to należy za

poprawne, przy czym warto zwrócić uwagę

(w szczególności w kontekście aktualizacji

dokumentu) na konieczność przypisania

odpowiedzialności do poszczególnych

realizowanych działań – w ten sposób nie

dochodzi do rozmycia odpowiedzialności za

realizację danego celu. Podobnie dotyczy to

efektów, które przyporządkowane zostały do

celów strategicznych. O ile prezentacja

efektów jest właściwa o tyle warto zadbać

o dopasowanie efektów do poszczególnych

realizowanych działań.

Wadą dokumentu jest brak konkretnych

wskaźników (np. w podziale na wskaźniki

produktu, rezultatu) a jedynie przedstawienie

wskaźników kontekstowych (za takie należy

uznać zaprezentowane efekty realizacji celów

strategicznych). Wskaźniki powinny być

również przyporządkowane do poszczególnych

poziomów realizacji Strategii, tj. celów

strategicznych, operacyjnych i działań. Za

wadę uznać należy również brak informacji

o sposobach finansowania planowanych tutaj

działań.

W dokumencie zawarto kontekstowe

informacje na temat systemu monitorowania

i ewaluacji Strategii, wskazując, że polegać

będzie na systematycznej ocenie

realizowanych działań oraz modyfikacji

kierunków działania w przypadku istotnych

zmian społecznych, które mogą pojawić się

poprzez zmianę regulacji prawnych czy też

narastanie poszczególnych kwestii

społecznych. W trakcie prac nad aktualizacją

dokumentu zarówno w odniesieniu do systemu

monitoringu, jak i ewaluacji należy

zaprezentować szczegółowe rozwiązania

w tym zakresie.

Sposoby i plany realizacji celów

W odniesieniu do Strategii Rozwiązywania

Problemów Społecznych należy stwierdzić,

że nie zawiera on zapisów wskazujących na to

w jaki sposób cele i projekty Programu będą

realizowane. Wskazano tutaj jedynie katalog

instytucji odpowiedzialnych za realizację

danego celu strategicznego, natomiast nie

przyporządkowano odpowiedzialności do

konkretnych celów i działań. Powoduje to

sytuację rozmywania odpowiedzialności za

realizację Strategii i utrudnia weryfikację

podejmowanych działań. Na czytelność

sposobu realizacji celów nie wpływa również

brak sposobów finansowania działań (brak

planu finansowania) oraz brak sposobów

weryfikacji i oceny zakładanych celów

i działań.

10

Ocena realizacji celów

lokalnego programu

rewitalizacji

Ocena za pomocą kryteriów SMART

W Strategii wyznaczono trzy cele strategiczne:

1. Kompleksowy system wsparcia

rodziny, ze szczególnym

uwzględnieniem pozycji dzieci

i młodzieży – wysoka jakość i poziom

życia mieszkańców,

2. Pełna integracja i partycypacja

mieszkańców w życiu społecznym

i zawodowym,

3. Partnerstwo na rzecz społecznej

aktywności lokalnej,

którym przyporządkowano cele operacyjne

i działania.

I. CEL STRATEGICZNY

Kompleksowy system wsparcia rodziny, ze

szczególnym uwzględnieniem pozycji dzieci

i młodzieży – wysoka jakość i poziom życia

mieszkańców

Cele operacyjne:

1. Współpraca instytucji pomocowych,

ustalenie wspólnych działań

wspomagających dziecko i rodzinę

2. Podejmowanie działań zmierzających

do poprawy sytuacji rodzin

zagrożonych patologią poprzez

wspomaganie osób i rodzin we

wzmacnianiu zdolności do

zaspokajania potrzeb życiowych oraz

rozwój profilaktyki i rozwiązywanie

problemów rodzinnych

3. Interwencja kryzysowa – pomoc

rodzinie i dziecku, przeciwdziałanie

przemocy w rodzinie

4. Wspieranie rodzin z dziećmi

niepełnosprawnymi.

II. CEL STRATEGICZNY

Pełna integracja i partycypacja mieszkańców w

życiu społecznym i zawodowym

Cele operacyjne:

1. Tworzenie systemu wsparcia dla osób

bezrobotnych w celu ich aktywizowania

2. Rozwój systemu wsparcia dla osób

niepełnosprawnych

3. Poprawa jakości życia ludzi starszych.

III. CEL STRATEGICZNY

Partnerstwo na rzecz społecznej aktywności

lokalnej

Cele operacyjne:

1. Profesjonalizacja kadr pomocy

społecznej jako animatorów życia

społecznego

2. Wspieranie instytucji społeczeństwa

obywatelskiego.

Poniżej przedstawiona została ocena celów

operacyjnych i celów głównych za pomocą

metodologii SMART, będącej zbiorem pięciu

cech wskazujących na poprawność

sformułowanego celu. SMART to akronim od:

Specific, Measurable, Achievable, Realistic,

Time-bound. Poszczególne pojęcia

oznaczają:

Specific (skonkretyzowany) – sformułowanie

powinno być jednoznaczne i nie

pozostawiające miejsca na luźną interpretację,

Measurable (mierzalny) – a więc tak

sformułowany, by można było liczbowo

wyrazić stopień realizacji celu, lub przynajmniej

umożliwić jednoznaczną „sprawdzalność” jego

realizacji,

Achievable (osiągalny) – inaczej mówiąc

realistyczny; cel zbyt ambitny podkopuje wiarę

w jego osiągnięcie i tym samym motywację do

jego realizacji,

Realistic (realny) – cel powinien być ważnym

11

krokiem naprzód, zorientowane na konkretny

rezultat,

Time-bound (określony w czasie) – cel

powinien mieć dokładnie określony horyzont

czasowy w jakim zamierzamy go osiągnąć

.

Cele Strategii S M A R T

Kompleksowy system wsparcia rodziny, ze szczególnym

uwzględnieniem pozycji dzieci i młodzieży – wysoka jakość

i poziom życia mieszkańców

Współpraca instytucji pomocowych, ustalenie wspólnych

działań wspomagających dziecko i rodzinę

+ + + +/- -

Podejmowanie działań zmierzających do poprawy sytuacji

rodzin zagrożonych patologią poprzez wspomaganie osób i

rodzin we wzmacnianiu zdolności do zaspokajania potrzeb

życiowych oraz rozwój profilaktyki i rozwiązywanie problemów

rodzinnych

+ +/- + +/- -

Interwencja kryzysowa – pomoc rodzinie i dziecku,

przeciwdziałanie przemocy w rodzinie

+ + + + -

Wspieranie rodzin z dziećmi niepełnosprawnymi + + + + -

Pełna integracja i partycypacja mieszkańców w życiu

społecznym i zawodowym

Tworzenie systemu wsparcia dla osób bezrobotnych w celu ich

aktywizowania

+ + + +/- -

Rozwój systemu wsparcia dla osób niepełnosprawnych + +/- + +/- -

Poprawa jakości życia ludzi starszych + + + + -

Partnerstwo na rzecz społecznej aktywności lokalnej

Profesjonalizacja kadr pomocy społecznej jako animatorów

życia społecznego

+ + + + -

Wspieranie instytucji społeczeństwa obywatelskiego + + + +/- -

Gdzie: + - oznacza spełnienie kryterium, +/- - oznacza częściowe spełnienie kryterium, zaś

- - oznacza brak spełnienia kryterium.

12

Ocena stopnia realizacji celów

i wskaźników ogólnych

Poniżej przedstawiamy ocenę stopnia realizacji

celów Strategii Rozwiązywania Problemów

Społecznych w subiektywnej. Ocena dla

każdego wymienionego celu jest średnią

arytmetyczną oceny pracowników Urzędu

Miasta i/lub jednostek podległych oraz oceny

dokonanej przez ekspertów realizujących

niniejsze badanie. Podczas oceny brano pod

uwagę przede wszystkim faktyczny stan

realizacji działań wchodzących w zakres

realizacji danego celu, ale także perspektywę

i możliwość realizacji danego celu

w najbliższej przyszłości. Zastosowano skalę

od 0 do 3, gdzie 0 oznaczało sytuację braku

realizacji celu, zaś 3 oznaczało sytuację,

w której dany cel został już zrealizowany

Cele Stopień

realizacji

celu w skali

od 0 do 3

Kompleksowy system wsparcia rodziny, ze szczególnym uwzględnieniem pozycji

dzieci i młodzieży – wysoka jakość i poziom życia mieszkańców

2,5

Współpraca instytucji pomocowych, ustalenie wspólnych działań

wspomagających dziecko i rodzinę

3

Podejmowanie działań zmierzających do poprawy sytuacji rodzin zagrożonych

patologią poprzez wspomaganie osób i rodzin we wzmacnianiu zdolności do

zaspokajania potrzeb życiowych oraz rozwój profilaktyki i rozwiązywanie

problemów rodzinnych

2,5

Interwencja kryzysowa – pomoc rodzinie i dziecku, przeciwdziałanie przemocy

w rodzinie

3

Wspieranie rodzin z dziećmi niepełnosprawnymi 2,5

Pełna integracja i partycypacja mieszkańców w życiu społecznym i zawodowym 3

Tworzenie systemu wsparcia dla osób bezrobotnych w celu ich aktywizowania 2,5

Rozwój systemu wsparcia dla osób niepełnosprawnych 3

Poprawa jakości życia ludzi starszych 3

Partnerstwo na rzecz społecznej aktywności lokalnej 3

Profesjonalizacja kadr pomocy społecznej jako animatorów życia społecznego 3

Wspieranie instytucji społeczeństwa obywatelskiego 3

Gdzie: 0 - oznacza brak realizacji celu, zaś 3 pełną realizację celu.

13

Ocena sposobu

powstawania dokumentu

oraz roli mieszkańców

w jego tworzeniu

Model przygotowywania dokumentu

Do opracowania Strategii Rozwiązywania

Problemów Społecznych, podobnie jak

w przypadku Strategii Rozwoju Miasta

i Lokalnego Programu Rozwoju został

powołany zespół, w skład którego wchodzili

przedstawiciele Urzędu Miasta, radni oraz

pracownicy Miejskiego Ośrodka Pomocy

Społecznej. Dokument był opracowany

„własnymi siłami” a więc bez udziału zespołu

zewnętrznych ekspertów. Opracowując

strategię uwzględniono współpracę

z instytucjami rządowymi, samorządowymi,

kościołem i organizacjami pozarządowymi.

Istotną rolę przy diagnozowaniu problemów

społecznych i formułowaniu Strategii mieli

przedstawiciele Miejskiego Ośrodka Pomocy

Społecznej.

Wiedza na temat procesów

partycypacji

Osoby, z którymi przeprowadzono wywiady

w trakcie realizacji niniejszego badania mają

wiedzę na temat procesów partycypacji

społecznej. Postrzegają ten proces jako

potrzebny a wręcz konieczny, wskazując przy

tym na trudności z tym związane. Proces

partycypacji wymaga w ich opinii

przygotowania mieszkańców oraz zachęt do

aktywności.

Rola mieszkańców w tworzeniu

dokumentu

Mieszkańcy miasta w niewielkim stopniu

uczestniczyli w pracach nad opracowaniem

dokumentów strategicznych. Duża część

z nich natomiast zdaje sobie sprawę z istnienia

tych dokumentów. Przedstawiają to poniższe

wykresy.

Wykres 1. Znajomość dokumentów strategicznych miasta wśród mieszkańców [%].

Źródło: opracowanie własne na podstawie badania CATI (n=200).

34

40

54

56

63

55

43

42

3

5

3

2

25 50 75 100

Strategia Rozwiązywania Problemów

Społecznych

Program Rozwoju Lokalnego

Lokalny Program Rewitalizacji

Strategia Rozwoju Miasta

Czy słyszał/a Pan/i o takich dokumentach, jak:

Tak Nie Nie wiem/trudno powiedzieć

14

Niewielki zakres partycypacji w konsultacjach

społecznych dokumentów (Strategii

Rozwiązywania Problemów Społecznych)

znajduje odzwierciedlenie we wskazaniach

dotyczących sposobów przeprowadzania

konsultacji społecznych, jak również wiedzy

respondentów na temat podmiotów

organizujących konsultacje.

Wykres 2. Procent mieszkańców, którzy deklaratywnie wskazali udział w konsultacjach społecznych

dokumentu w stosunku do liczby osób, które słyszały o dokumencie.


6

7

8

9

2 4 6 8 10



Społecznych



Czy brała Pani/Pan udział w konsultacjach społecznych dotyczących [%]

Wykres 3. Wiedza na temat sposobów przeprowadzenia konsultacji społecznych wśród respondentów

badania [osoby].


3

3

4

8

1

2

3

2

2

3

3

2

2

3

2

2

1

1

1

0 4 8 12 16

Strategia Rozwiązywania





W jaki sposób przeprowadzano konsultacje społeczne?

Spotkanie/spotkania konsultacyjne Sondaż wśród mieszkańców

Konsultacje internetowe Możliwość składania wolnych wniosków

Inne Nie wiem/nie pamiętam

15

Mieszkańcy, którzy mieli styczność

z procesem konsultacji ocenili również ich

użyteczność. Ocenę przedstawia poniższy

wykres.

Wykres 4. Wiedza na temat podmiotu organizującego konsultacje [osoby].


3

4

6

10

1 1

2

1

1

1

0 4 8 12






Kto organizował konsultacje społeczne?

Urząd MiastaOśrodek Pomocy SpołecznejOrganizacja pozarządowa działająca na terenieNie wiem/nie pamiętam

Wykres 5. Ocena użyteczności przeprowadzonych konsultacji [osoby].


3

1

2

3

2

3

3

4

1

1

1

1

1

2

0 4 8 12


Społecznych




Jak ocenia Pani/Pan użyteczność przeprowadzonych konsultacji

Zdecydowanie pozytywnie Raczej pozytywnie Raczej negatywnie

Zdecydowanie negatywnie Nie wiem, trudno powiedzieć

16

Natomiast zdecydowana większość

respondentów badania ilościowego nie

uczestniczyła w konsultacjach społecznych

ocenianych dokumentów, w tym

w konsultacjach Strategii Rozwiązywania

Problemów Społecznych. Powody braku

uczestnictwa przedstawia poniższy wykres.

Wśród najczęściej wskazywanych powodów

nieuczestniczenia w konsultacjach Strategii

wskazywano: brak czasu i brak

zainteresowania tematem konsultacji.

Wykres 6. Powody nieuczestniczenia w konsultacjach społecznych [%]


1

1

3

1

15

17

26

28

6

4

8

5

2

2

3

2

2

1

1

1

6

8

7

9

5

10

12

8

1

2

2

2

0 10 20 30 40 50 60 70






Z jakiego powodu nie brał/brała Pani udziału w konsultacjach

społecznych?

Nie były one organizowane

Były organizowane, ale nie wiedziałam/wiedziałem o ich realizacji

Nie interesowała mnie poruszana tematyka

Nie wierzę, że głos mieszkańców ma znaczenie w kreowaniu polityki miejskiej

Konsultacje organizowano w nieprzystępnym miejscu

Konsultacje organizowano w nieprzystępnym czasie

Inne

Nie wiem/nie pamiętam

17

Ocena roli dokumentu

w podejmowaniu decyzji

przez samorząd

W przypadku Strategii Rozwiązywania

Problemów Społecznych na lata 2009-2015,

wypracowane kierunki działania (cele) były

wynikiem wiedzy o koniecznych działaniach

oraz potrzebach społeczności lokalnej w

przedmiotowym obszarze. W tym przypadku

również dokument obejmował elementy

uspołecznienia i dyskusji nad poszczególnymi

zapisami. W konsekwencji część strategiczna

dokumentu wyznacza faktyczne kierunki

działań samorządu, które są obecnie

realizowane.

Priorytety realizacji działań

samorządu w oczach

mieszkańców

Polityka miejska w Przasnyszu jest generalnie

ocenia pozytywnie przez mieszkańców miasta.

Większość z nich widzi pozytywne zmiany,

które zachodzą w mieście, także w warstwie

społecznej. Zdecydowanie pozytywnie

o działaniach władz miasta wypowiada się co

trzeci respondent przeprowadzonego badania

ilościowego.

Wykres 7. Ocena realizacji polityki miejskiej w Przasnyszu [%]


67

24

3

7

1

0 20 40 60 80 100

W mieście zaszły istotne zmiany, przede

wszystkim na lepsze

W mieście zaszły istotne zmiany, zarówno

na lepsze, jak i na gorsze

W mieście zaszły istotne zmiany, przede

wszystkim na gorsze

Nie zauważyłam/zauważyłem istotnych

zmian

Nie wiem/trudno powiedzieć

Jak ogólnie ocenia Pani/Pan politykę miejską prowadzoną w Przasnyszu w

latach 2007-2015?

18

Obszary, które w największym stopniu uległy

poprawie na przestrzeni ostatnich lat to

w oczach respondentów obszary sportu

i rekreacji w mieście, edukacji przedszkolnej

i podstawowej oraz obszar bezpieczeństwa

i porządku publicznego. Obszary te w

niewielkim stopniu wpisują się w cele

strategiczne Strategii Rozwiązywania

Problemów Społecznych Miasta Przasnysza.

Z kolei do obszarów, w których zauważono

najmniejsze zmiany na przestrzeni okresu

obowiązywania Strategii zaliczano najczęściej

obszary: zmian na rynku pracy (wpisujący się w

działania zapisane w SRPS), ochrony zdrowia,

procesów zmiany liczby ludności miasta.

Przedstawiają to poniższe wykresy.

Wykres 8. Obszary poprawy polityki miejskiej w oczach mieszkańców [%].


1

1

1

2

2

3

4

5

6

6

7

7

7

7

9

10

11

12

0 5 10 15

Zmiany na rynku pracy

Turystyka

Zmiana liczby ludności miasta

Ochrona zdrowia

Aktywność mieszkańców i organizacji

pozarządowych

Przedsiębiorczość mieszkańców i

inwestycje

Jakość życia mieszkańców i ich rodzin

Kultura

Jakość świadczenia usług publicznych

Usługi komunalne

Budownictwo mieszkaniowe

Środowisko naturalne

Budowa marki miasta

Edukacja na poziomie gimnazjum

Bezpieczeństwo i porządek publiczny

Edukacja na poziomie podstawowym

Edukacja przedszkolna

Sport i rekreacja

W jakich obszarach w latach 2007-2015 zauważyła/zauważył Pani/Pan

największą poprawę

19

Podobną ocenę można przedstawić analizują

wyniki pytania o ocenę stopnia realizacji

poszczególnych celów Strategii Rozwiązywania

Problemów Społecznych. Respondenci

najwyższe oceny stopnia realizacji celów

wskazywali dla takich celów jak wspieranie

rodzin z dziećmi niepełnosprawnymi,

wspieranie instytucji społeczeństwa

obywatelskiego, budowa systemu interwencji

kryzysowej. Jako cele SRPS realizowane

w najmniejszym stopniu wskazywano z kolei

tworzenie systemu wsparcia dla osób

bezrobotnych, poprawę sytuacji rodzin

zagrożonych patologią, profesjonalizację kadr

pomocy społecznej. Przedstawia to poniższy

wykres.

Wykres 9. Obszary stagnacji w polityce miejskiej w oczach mieszkańców [%].


1

1

2

2

2

3

3

3

3

4

5

6

7

8

8

8

16

20

0 5 10 15 20 25

Edukacja przedszkolna

Jakość świadczenia usług publicznych

Edukacja na poziomie podstawowym

Edukacja na poziomie gimnazjum

Budowa marki miasta

Usługi komunalne

Aktywność mieszkańców i organizacji…

Środowisko naturalne

Sport i rekreacja

Inne

Kultura

Jakość życia mieszkańców i ich rodzin

Budownictwo mieszkaniowe

Bezpieczeństwo i porządek publiczny

Turystyka

Zmiana liczby ludności miasta

Ochrona zdrowia

Zmiany na rynku pracy

W jakich obszarach w latach 2007-2015 zauważyła/zauważył Pani/Pan

najmniejszą poprawę

20

Problemy, które są najbardziej dostrzegalne dla

mieszkańców miasta i na które mieszkańcy

wskazują najczęściej to: bezrobocie, patologie

zachowań młodzieży, alkoholizm oraz

wyludnianie się miasta. Z kolei w mniejszym

stopniu są dla nich dostrzegalne takie

problemy jak problem przestępczości, problem

przemocy w rodzinie, czy też narkomanii.

Wykres 10. Stopień realizacji celów Miasta w oczach mieszkańców [%]


1

2

4

3

4

4

4

6

5

4

6

11

11

17

9

12

14

14

18

6

11

11

13

13

16

19

17

18

21

24

29

29

24

34

33

32

33

35

17

17

20

29

24

22

23

23

22

26

24

33

27

23

30

28

26

22

22

31

27

18

22

12

18

14

18

10

12

16

10

16

8

13

9

11

8

7

30

18

14

22

18

8

7

11

4

7

11

5

6

9

4

7

8

6

4

15

26

33

11

29

32

32

26

41

31

18

12

10

19

9

11

9

18

14

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Walka z bezrobociem

Rozbudowa oferty turystycznej

Rozwój systemu wsparcia dla osób zagrożonych

ubóstwem

Rozwój przedsiębiorczości

Wspieranie budownictwa mieszkaniowego

Poprawa systemu opieki społecznej

Aktywizacja społeczności lokalnej, w tym wsparcie

instytucji pozarządowych i ich współpracy z…

Wsparcie i aktywizacja osób starszych

Profilaktyka i rozwiązywanie problemów rodzinnych

Kształcenie i rozwój kompetencji osób dorosłych

Budowa systemu wsparcia dla osób niepełnosprawnych

Rozwój usług komunalnych

Poprawa jakości świadczenia usług publicznych

Poprawa jakości edukacji

Poprawa bezpieczeństwa publicznego

Rozwój kultury

Dbanie o stan środowiska naturalnego

Rozwój edukacji wśród dzieci i młodzieży

Rozwój sportu i rekreacji

Poniżej przedstawione zostały najważniejsze cele jakie postawiły sobie władze

miejskie w latach 2007-2015. Proszę o ocenę stopnia ich realizacji

5 zdecydowanie zrealizowany cel 4 3 2 1 zdecydowanie niezrealizowany cel Nie wiem/ trudno powiedzieć

21

Z kolei priorytety do realizacji w przyszłości

w oczach mieszkańców to najczęściej rozwój

edukacji dzieci i młodzieży, rozwój

przedsiębiorczości, walka z bezrobociem

(wpisujący się w cele SRPS), dbałość o stan

środowiska naturalnego, rozwój sportu

i rekreacji. W każdym z powyższych obszarów

ponad 70% respondentów upatruje obszarów

priorytetowych z perspektywy polityki miejskiej

w kolejnych latach.

.

Wykres 11. Najważniejsze problemy natury społecznej miasta w oczach mieszkańców [%].


1

3

3

3

3

3

4

4

5

6

8

9

11

11

11

16

0 5 10 15 20

Inne

Przestępczość

Brak poczucia bezpieczeństwa

Przemoc w rodzinie

Narkomania

Bariery w prawidłowym funkcjonowaniu osób

niepełnosprawnych

Niewydolność wychowawcza rodzin

Osamotnienie osób starszych i niepełnoprawnych

Brak wystarczającej liczby mieszkań dla

najuboższych

Niska aktywność społeczna

Brak ofert spędzania czasu wolnego

Bieda

Wyludnianie się miasta

Alkoholizm

Patologia zachowań młodzieży (agresja,

wandalizm, alkoholizm, narkomania)

Bezrobocie

Proszę wskazać 5 najważniejszych problemów natury społecznej miasta

Przasnysz:

22

Wyniki badania są bardzo pozytywne z punktu

widzenia realizacji Strategii Rozwiązywania

Problemów Społecznych. Wskazują bowiem na

wysoki priorytet działań realizowanych

w obszarze Strategii, jak również na

konieczność prowadzenia dalszych działań

w tych obszarach.

Wykres 12. Priorytety w polityce miejskiej w oczach mieszkańców [%].


25

25

24

36

27

35

32

33

28

37

35

33

47

43

37

46

67

61

53

26

32

34

25

37

30

35

34

39

31

34

38

24

29

36

30

13

21

29

25

22

22

22

26

18

19

14

20

16

17

15

15

16

13

16

9

9

10

9

8

6

5

6

4

6

6

5

6

5

5

4

4

6

5

6

6

4

6

2

3

5

1

3

3

2

2

2

4

3

4

1

1

1

5

2

2

11

14

13

9

5

11

8

12

7

10

7

8

8

9

8

3

3

2

4

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Rozbudowa oferty turystycznej

Aktywizacja społeczności lokalnej, w tym wsparcie

instytucji pozarządowych i ich współpracy z samorządem

Kształcenie i rozwój kompetencji osób dorosłych

Wspieranie budownictwa mieszkaniowego

Rozwój usług komunalnych

Poprawa jakości edukacji

Wsparcie i aktywizacja osób starszych

Profilaktyka i rozwiązywanie problemów rodzinnych

Poprawa jakości świadczenia usług publicznych

Poprawa systemu opieki społecznej

Poprawa bezpieczeństwa publicznego

Rozwój kultury

Rozwój systemu wsparcia dla osób zagrożonych

ubóstwem

Budowa systemu wsparcia dla osób niepełnosprawnych

Rozwój sportu i rekreacji

Dbanie o stan środowiska naturalnego

Walka z bezrobociem

Rozwój przedsiębiorczości

Rozwój edukacji wśród dzieci i młodzieży

Działania w jakich dziedzinach są najważniejsze z Pani/Pana perspektywy w polityce

miejskiej w najbliższych 5 latach?

5 zdecydowanie ważne 4 3 2 1 zdecydowanie nieważne Nie wiem/trudno powiedzieć

23

Najważniejsze

wnioski

Diagnoza została przygotowana w ośmiu

obszarach tematycznych, odpowiadających

zagadnieniom problematycznym

(charakterystyka Miasta, pomoc społeczna,

problem ubóstwa, osoby bezrobotne,

niepełnosprawności, osoby starsze, dziecko

i rodzina, alkoholizm i narkomania). Diagnoza

w niektórych obszarach (np. osoby starsze)

zawiera jedynie podstawowe informacje, za co

za tym idzie, aktualizacja dokumentu wymagać

będzie pogłębienia przedstawionych tutaj

zagadnień. Tylko część prezentowanych

danych w diagnozie umiejscowiona jest

w szeregach czasowych, co utrudnia ocenę

danego zjawiska. Pewną wadą diagnozy jest

również brak odniesienia przy prezentowanych

wartościach do otoczenia (np. sąsiednich

miast, regionu, itd.). Rekomenduje się, by

podczas aktualizacji dokumentu zwrócić

uwagę na prezentowanie możliwie najbardziej

aktualnych danych – w obecnym dokumencie

prezentowane są często dane sprzed kilku lat

względem roku jego opracowania.

Analiza SWOT została przygotowana

w klasycznym układzie czynników

wewnętrznych i zewnętrznych – mocnych

i słabych stron oraz szans i zagrożeń. Analiza

czynników wskazuje, że prezentowane czynniki

miejscami powinny znajdować się w innych

obszarach (wewnętrzne – zewnętrzne).

Prezentowane czynniki nie zawsze wynikają też

z przeprowadzonej diagnozy. Aktualizacja

dokumentu powinna również uwzględniać

prezentację podsumowania analizy, to jest

wskazanie, w jaki sposób bazując na mocnych

stron, będziemy neutralizować strony słabe

i jak wykorzystując możliwości, będziemy

neutralizować pojawiające się zagrożenia.

Za poprawną uznać należy konstrukcję celów

Strategii Rozwiązywania Problemów

Społecznych, tj. cele strategiczne realizowane

są przez cele operacyjne, te zaś przez

działania. Analiza zapisów wskazuje, że cele

i działania zostały sformułowane w sposób

czytelny i precyzyjny. Tylko w nielicznych

przypadkach odnosi się wrażenie, że działania

nachodzą na siebie. W tym kontekście

rekomenduje się w odniesieniu do

dokumentów aktualizacyjnych formułowanie

celów w sposób rozłączny, tj. nienachodzący

na siebie. Dotyczy to także sformułowanych

wskaźników, które jasno i precyzyjnie powinny

być przyporządkowane do poszczególnych

celów.

Do każdego celu strategicznego przypisano

również podmioty, które mają odpowiadać za

realizację danego celu strategicznego oraz

efekty realizacji danego celu. Rozwiązanie

uznać to należy za poprawne, przy czym

rekomenduje się by w przyszłości zwrócić

uwagę na konieczność przypisania

odpowiedzialności do poszczególnych

realizowanych działań – w ten sposób nie

dochodzi do rozmycia odpowiedzialności za

realizację danego celu.

Wadą dokumentu jest brak konkretnych

wskaźników realizacji celów i działań (np.

w podziale na wskaźniki produktu, rezultatu)

a jedynie przedstawienie wskaźników

kontekstowych (za takie należy uznać

zaprezentowane efekty realizacji celów

strategicznych). Wskaźniki powinny być

również przyporządkowane do poszczególnych

poziomów realizacji Strategii, tj. celów

strategicznych, operacyjnych i działań.

Rekomenduje się taką właśnie ich konstrukcję

w przypadku aktualizacji dokumentu. Za wadę

uznać należy również brak informacji

o sposobach finansowania planowanych

działań. W dokumencie zawarto też jedynie

kontekstowe informacje na temat systemu

24

monitorowania i ewaluacji Strategii. Również

tutaj rekomenduje się opracowanie takiego

systemu (ewaluacji oraz monitoringu)

w przypadku aktualizacji opracowania.

Do opracowania Strategii Rozwiązywania

Problemów Społecznych, podobnie jak

w przypadku Strategii Rozwoju Miasta

i Lokalnego Programu Rozwoju został

powołany zespół, w skład którego wchodzili

przedstawiciele Urzędu Miasta, radni oraz

pracownicy Miejskiego Ośrodka Pomocy

Społecznej. Dokument był opracowany

„własnymi siłami” a więc bez udziału zespołu

zewnętrznych ekspertów. Opracowując

strategię uwzględniono współpracę

z instytucjami rządowymi, samorządowymi,

kościołem i organizacjami pozarządowymi.

Istotną rolę przy diagnozowaniu problemów

społecznych i formułowaniu Strategii mieli

przedstawiciele Miejskiego Ośrodka Pomocy

Społecznej.

Mieszkańcy miasta w niewielkim stopniu

uczestniczyli w pracach nad opracowaniem

dokumentów strategicznych, choć mają

(częściową) wiedzę o ich istnieniu. Strategia

Rozwiązywania Problemów Społecznych jest

tutaj jednak wskazywana najrzadziej spośród

wszystkich dokumentów strategicznych

Miasta, zarówno w odniesieniu do znajomości

dokumentu, jak i uczestnictwa w procesie

konsultacji. W przypadku aktualizacji

dokumentu należy koniecznie zaangażować

społeczność lokalną w proces diagnozowania

sytuacji oraz budowania celów strategicznych

nowej Strategii.

Biorąc pod uwagę cele Strategii

Rozwiązywania Problemów Społecznych,

należy wskazać że spełniają one w większości

kryteria SMART. Wyjątkiem jest tutaj kryterium

Time-bound (określony w czasie) – cel

1 Kot T., Weremiuk A., Wskaźniki w zarządzaniu

strategicznym, Warszawa 2012, str. 43.

powinien mieć dokładnie określony horyzont

czasowy w jakim zamierzamy go osiągnąć.

W przypadku sformułowanych celów nie

zawierają one odniesień czasowych, choć

wiadomo, że ramy te wyznacza perspektywa

realizacji Strategii. Z kolei analiza stopnia

realizacji celów wskazuje, że są one

realizowane w zadowalającym stopniu.

W odniesieniu do aktualizacji dokumentu

rekomenduje się weryfikację wypracowanych

celów w oparciu o metodykę SMART lub inną

(np. CREAM1).

raport z ewaluacji strategii rozwiązywania …...raport z ewaluacji strategii rozwiązywania...

Documents