ΡΑΔΙΟΪΣΟΤΟΠΑ

Εκπαιδευτικό Υλικό

Πάρις ΜαυροκέφαλοςΦυσικός Ιατρικής-ΑκτινοφυσικόςΤμήμα Ιατρικής ΦυσικήςΓΝΑ Ευαγγελισμός

31 Ιανουαρίου 2004

Είδη ΑκτινοβολίαςΤα σωματίδια άλφα είναι υποατομικά σωματίδια που αποτελούνται από δύο νετρόνια καιδύο πρωτόνια που εκτινάσσονται από τον πυρήνα ενός ασταθούς ατόμου. Αυτά τασωματίδια δεν είναι ικανά να διαπεράσουν τα περισσότερα υλικά —ακόμα και ένα κομμάτιχαρτιού ή το εξωτερικό στρώμα του ανθρώπινου δέρματος μπορεί να εμποδίσει ένασωματίδιο άλφα Εντούτοις, τα σωματίδια άλφα είναι ιδιαίτερα επικίνδυνα στους ανθρώπουςόταν εισπνέονται επειδή θα σκοτώσουν τα κύτταρα πνευμόνων, τα οποία θα μπορούσαν ναοδηγήσουν σε τραύματα και πιθανό καρκίνο. Τα σωματίδια βήτα είναι υποατομικά σωματίδια που εκτινάσσονται από τον πυρήνα τωνασταθών ατόμων. Τα σωματίδια βήτα μπορούν να ταξιδέψουν μέσα από τα διάφοραστρώματα του ανθρώπινου δέρματος, και η έκθεση στις μεγάλες πηγές βήτα ακτινοβολίαςμπορεί να προκαλέσει τα εγκαύματα ή να ξεφλουδίσει το κοκκίνισμα. Τα σωματίδια βήταπου εισάγονται στο σώμα μπορούν να βλάψουν τα κύτταρα, τα οποία μπορούν να οδηγήσουνσε θάνατο κύτταρα ή αργότερα στη ζωή σε καρκίνο. Η ακτινοβολία γάμμα είναι ένα πακέτο ενέργειας, αποκαλούμενο φωτόνιο, το οποίοεκπέμπεται από τον πυρήνα ενός ασταθούς ατόμου. Η ακτινοβολία γάμμα είναι υψηλήςενέργειας ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία που μπορεί να διαπεράσει τις περισσότερες ουσίες(ο μόλυβδος είναι το καλύτερο εμπόδιο ενάντια στην ακτινοβολία γάμμα). Λόγω της υψηλήςενέργειάς της, η ακτινοβολία γάμμα μπορεί να διαπεράσει το ανθρώπινο σώμα εξωτερικά καινα καταστρέψει κύτταρα, τα οποία θα μπορούσαν να οδηγήσουν στον καρκίνο αργότερα στηζωή.

Πλουτώνιο-239 (Pu-239) Χρόνος ημιζωής: 24,400 years Mode of decay: Alpha particles Χημικές ιδιότητες: Στερεό υπό κανονικές συνθήκες. Μπορέστε να σχηματίσει ενώσεις μεάλλα στοιχεία. Που χρησιμοποιείται;Το Πλουτώνιο- 239 χρησιμοποιούνται πρώτιστα στην ανάπτυξη καιτην έρευνα πυρηνικών όπλων. Το Πλουτώνιο- 239 επίσης χρησιμοποιείται σε διαστημικούςεξοπλισμούς και σε δορυφόρους για να κρατήσει τα ηλεκτρονικά συστατικά θερμά και στις

γεννήτριες πυρηνικής ενέργειας που παράγουν ενέργεια στους δορυφόρους και στουςδιαστημικούς εξοπλισμούς.Ποια μορφή έχει; Το Πλουτώνιο-239 είναι ένα στερεό υλικό που διαμορφώνεται σεράβδους για χρήση σε πυρηνικούς αντιδραστήρες και σε κεραμικά "κουμπιά" για χρήση σεδορυφορικά συστήματα.Με τι μοιάζει; Το Πλουτώνιο-239 είναι ένα αργυρούχο-γκρίζο μέταλλο που κιτρινίζει ότανεκτίθεται στον αέρα. Η μεγαλύτερη ποσότητα Πλουτώνιου-239 στο περιβάλλον είναι υπόμορφή μικροσκοπικών σωματιδίων που είναι τα υπόλοιπα από τις δοκιμές πυρηνικών όπλωνκαι από πυρηνικούς αντιδραστήρες. Πώς μπορεί να με βλάψει; Επειδή εκπέμπει σωματίδια άλφα, το Πλουτώνιο- 239 είναι απότα πιο επικίνδυνα όταν εισπνέεται. Όταν Πλουτώνιο-239 εισπνέεται, αυτό αποτίθεται στονιστό των πνευμόνων. Τα σωματίδια άλφα μπορεί να σκοτώσουν πνευμονικά κύτταρα, ναπροκαλέσουν βλάβη στους πνεύμονες και να οδηγήσουν άλλες ασθένειες των πνευμόνων καικαρκίνο. Το Πλουτώνιο-239 μπορεί να μπει στη ροή του αίματος από τους πνεύμονες και ναταξιδέψει στα νεφρά κάτι που σημαίνει ότι το αίμα και τα νεφρά θα εκτεθούν στηακτινοβολία από τα σωματίδια άλφα. Μόλις κυκλοφορήσει το Πλουτώνιο-239 στο σώμααρχίζει να συγκεντρώνεται στα κόκαλα, στο συκώτι και στη σπλήνα εκθέτοντας αυτά ταόργανα. Το Πλουτώνιο-239 που λαμβάνονται με τα μολυσμένα τρόφιμα ή το νερό δεναποτελει σοβαρή απειλή για τους ανθρώπους επειδή το στομάχι δεν απορροφά το πλουτώνιοεύκολα και έτσι περνά από το σώμα στα περιττώματα. Τι είναι πλουτώνιο; Το πλουτώνιο είναι ένα αργυροειδές άσπρο μέταλλο που υπάρχει σεστερεά μορφή υπό κανονικές συνθήκες. Δημιουργείται όταν απορροφά το ουράνιο ατομικάσωματίδια. Ίχνη Πλουτώνιου εμφανίζονται φυσικά αλλά μεγάλα ποσά έχουν παραχθεί στουςπυρηνικούς αντιδραστήρες. Ίχνη πλουτώνιου μπορεί να βρεθούν στο περιβάλλον από τιςπυρηνικές δοκιμές βομβών του παρελθόντος σε διάφορες ισοτοπικές μορφές Τα πιο κοινάισότοπα του Πλουτώνιου είναι το Πλουτώνιο-238 και το Πλουτώνιο-239. Στο πλουτώνιο παρατηρείται ραδιενεργός διάσπαση. Σε αυτήν την διαδικασία διάσπασηςαπελευθερώνεται ενέργεια και ένα νέο προϊόν σχηματίζεται. Η ενέργεια πουαπελευθερώνεται καλείται ακτινοβολία. Όταν το πλουτώνιο διασπάται διαιρείται σε δύομέρη—ένα μικρό που καλείται ακτινοβολία "άλφα" και ένα μεγάλο που καλείται θυγατρικό.Το θυγατρικό είναι επίσης ραδιενεργό και,επίσης συνεχίζει να διασπάται έως ότουσχηματιστεί ένα μη ραδιενεργό θυγατρικό. Κατά τη διάρκεια αυτών των διαδικασιώνδιάσπασης τρεις τύποι ακτινοβολίας απελευθερώνονται —άλφα, βήτα, και γάμμα. Τασωματίδια άλφα μπορούν να ταξιδέψουν μόνο μια μικρή απόσταση και δεν μπορούν ναταξιδέψουν μέσα στο δέρμα. Τα σωματίδια βήτα μπορούν να διαπεράσουν το δέρμα αλλάδεν μπορούν να περάσουν όλο το σώμα. Η ακτινοβολία γάμμα μπορεί να περάσει απόολόκληρο σώμα. Τι συμβαίνει στο πλουτώνιο όταν εισάγεται στο περιβάλλον; Ίχνη Πλουτώνιουβρίσκονται στα πλούσια σε ουράνιο μεταλλεύματα. Το περισσότερο γίνεται στους ειδικούςπυρηνικούς αντιδραστήρες. Μπορεί επίσης να εισαχθεί στο περιβάλλον από τις απόβλητα πυρηνικών αντιδραστήρων,από τις εγκαταστάσεις παραγωγής όπλων, και από τις ερευνητικές εγκαταστάσεις. Μια σημαντική πηγή πλουτώνιου είναι οι δοκιμές των πυρηνικών όπλων. Το Πλουτώνιο μπορεί να εισαχθεί στο επιφανειακό νερό τυχαία κατά την απόρριψη τωνραδιενεργών αποβλήτων. Το χώμα μπορεί να μολυνθεί με το Πλουτώνιο από τη ραδιενεργό τέφρα από τη δοκιμήπυρηνικών όπλων. Το πλουτώνιο μπορεί να μετακινείται αργά από το χώμα προς υπόγεια νερά. Τα χαμηλά επίπεδα μπορούν να απορροφηθούν στις εγκαταστάσεις

2

Πώς μπορεί να εκτεθεί κανείς στο πλουτώνιο; Ο καθένας εκτίθεται στα πολύ χαμηλάεπίπεδα πλουτώνιου του αέρα. Πολύ χαμηλά επίπεδα μπορούν να βρεθούν στο πόσιμο νερό και στα τρόφιμα. Η έκθεση στα πιο υψηλά επίπεδα θα μπορούσε να εμφανιστεί από μια τυχαία απελευθέρωσηκατά τη διάρκεια της χρήσης, της μεταφοράς, ή της απόρριψης τους. Οι εργαζόμενοι στις πυρηνικές εγκαταστάσεις που χρησιμοποιείται πλουτώνιο μπορεί ναεκτεθούν σε πιο υψηλά επίπεδα Οι άνθρωποι που ζουν κοντά στις εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούν πλουτώνιο σεδιαδικασίες τους μπορούν να εκτεθούν από τις απελευθερώσεις ποσοτήτων στον αέρα. Πλουτώνιο μπορεί επίσης να βρεθεί στους τόπους απόρριψης ραδιενεργών αποβλήτων. Πώς μπορεί το πλουτώνιο να επηρεάσει την υγεία μου; Το πλουτώνιο δεν έχει αποδειχθείότι προκαλεί δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων. Αποτελέσματα από μελέτεςσε ζώα έχουν δείξει ότι μπορεί να παρουσιαστούν ασθένειες στους πνεύμονες απόβραχυπρόθεσμη έκθεση σε υψηλές συγκεντρώσεις πλουτώνιου. Αποτελέσματα από μελέτεςσε ζώα στο αίμα έχουν δείξει ότι μπορεί να προσβληθούν το ήπαρ, το οστά, και τοανοσοποιητικό σύστημα από έκθεση σε πλουτώνιο. Πόσο είναι πιθανό το πλουτώνιο να προκαλέσει καρκίνο; Οι μελέτες στους ανθρώπουςδεν έχουν δείξει κανέναν καρκίνο από το πλουτώνιο. Οι ζωικές μελέτες έχουν δείξει μιααύξηση στους καρκίνους πνευμόνων, ήπατος και οστών από έκθεση σε πλουτώνιο. Τοπλουτώνιο δεν έχει ταξινομηθεί ως προς την καρκινογένεση . Υπάρχει μια ιατρική δοκιμή για να παρουσιάσει εάν έχω εκτεθεί στο πλουτώνιο;Υπάρχουν εξετάσεις διαθέσιμες που μπορούν να μετρήσουν το ποσό πλουτώνιου σε έναδείγμα ούρων, ακόμη και σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Αυτές οι μετρήσεις μπορούν ναχρησιμοποιηθούν για να υπολογίσουν το συνολικό ποσό πλουτώνιου που είναι στο σώμα.Εντούτοις, αυτές οι μετρήσεις δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να καθορίσουν ταεπίπεδα στα οποία το πρόσωπο εκτέθηκε ή για να προβλέψουν τη δυναμική των επιπτώσεωνστην υγεία. Υπάρχουν επίσης εξετάσεις που μετρούν το πλουτώνιο στα όργανα τουσώματος, στα περιττώματα, στα οστά και στο γάλα. Αυτές οι δοκιμές απαιτούν τον ειδικόεξοπλισμό

Αμερίκιο -241 (Am-241) Χρόνος ημιζωής: 432.2 years Τρόπος διάσπασης: Σωματίδια Άλφα μόρια και ασθενής ακτινοβολία γάμμα Χημικές ιδιότητες: Κρυσταλλικό μέταλλο σε στερεά μορφή υπό κανονικές συνθήκες. ΤοΑμερίκιο-241 μπορούν να συνδυαστεί με το βηρύλλιο για να παραχθούν νετρόνια. Σε τι χρησιμεύει;Το Αμερίκιο-241 χρησιμοποιείται σε μερικές ιατρικές, βιομηχανικές,και εμπορικές συσκευές. Το Αμερίκιο-241 χρησιμοποιείται σε μερικές ιατρικές,βιομηχανικές και εμπορικές συσκευές.Από πού προέρχεται; Το Αμερίκιο-241 είναι ένα κατασκευαζόμενο από τον άνθρωπομέταλλο που παράγεται από το πλουτώνιο. Το Αμερίκιο-241 που βρίσκονται στο περιβάλλονείναι το αποτέλεσμα της δοκιμής πυρηνικών όπλων του παρελθόντος. Τι μορφή έχει; Το Αμερίκιο-241 βρίσκεται στο περιβάλλον και είναι υπό μορφήμικροσκοπικής σκόνης. Το Αμερίκιο-241 χρησιμοποιείται σε βιομηχανικές, ιατρικές ήκαταναλωτικές συσκευές και είναι υπό μορφή μικρών μεταλλικών ή πλαστικών δίσκων. Με τι μοιάζει; Το Αμερίκιο-241 είναι ένα μέταλλο ασημένιο άσπρου χρώματος στερεόυπό κανονικές συνθήκες.

3

Πώς μπορεί να με βλάψει; Σαν σκόνη ή λεπτή που δρα το Αμερίκιο-241 μπορεί ναπροκαλέσει καρκίνο. Όταν κανείς καταπιεί σκόνη τη σκόνη, απορροφηθεί μέσα από μιαπληγή ή το εισπνεύσει κάνεις, μπορεί να διατηρηθεί στο σώμα για μακρές χρονικέςπεριόδους. Μόλις κυκλοφορήσει μέσα στο σώμα το Αμερίκιο-241 συμπυκνουται στα οστά,στο ήπαρ, και στους μυς, που εκθέτουν αυτά τα όργανα στα σωματίδια άλφα. Τι είναι αμερίκιο; Το αμερίκιο είναι μια κατασκευαζόμενη από τον άνθρωποραδιενεργός χημική ουσία. Το αμερίκιο δεν εμφανίζεται φυσικά ή σαν σταθερό ισότοπο.Δύο σημαντικά ισότοπα του αμερικίου είναι το Αμερίκιο 241 (241Αm ) και το Αμερίκιο243 (243Αm). Και τα δύο ισότοπα έχουν την ίδια χημική συμπεριφορά στο περιβάλλον καιτα ίδια χημικά αποτελέσματα στο σώμα σας. Το αμερίκιο 241χρησιμοποιείται στουςιονιζοντες ανιχνευτές καπνού. Δεν υπάρχει καμία εμπορική χρήση για το 243 AM.Americium-243 Οι πυρηνική εκρήξεις ή degradation του πλουτώνιου παράγουν AM-241. Το AM-243παράγεται μέσα στους πυρηνικούς αντιδραστήρες από το AM-241 ή από την διάσπασητου πλουτώνιου 241. Και τα δύο ισότοπα αμερικίου διασπώνται σε ραδιενεργά στοιχεία.Και τα δύο ισότοπα εκπέμπουν σωματίδια άλφα καθώς διασπώνται. Διαρκεί περίπου 432έτη για τα μισά από 241 AM να εκπέμψουν ακτινοβολία και περίπου 7.370 έτη για το AM-243.Αυτό που συμβαίνει στο αμερίκιο όταν εισάγεται το περιβάλλον;

• Το Αμερίκιο 241 που απελευθερώθηκε στον αέρα (από δοκιμές πυρηνικώνόπλων) θα συνδεθεί με σωματίδια και θα εγκατασταθεί στο χώμα και στο νερόστη βροχή ή στο χιόνι. Τα μικρά σωματίδια στον αέρα μπορούν να ταξιδέψουνμακριά από το σημείο απελευθέρωσης.

• Το Αμερίκιο 241 που απελευθερώθηκε στο ύδωρ θα κολλήσει στα σωματίδια στονερό ή στο ίζημα στο πυθμένα.

• Το Αμερίκιο 241 κολλά πάρα πολύ στα σωματίδια του εδάφους και δεν ταξιδεύειπολύ μακριά στο έδαφος.

• Τα φυτά μπορούν να απορροφήσουν μικρές ποσότητες Αμερίκιου 241 από τοχώμα.

• Τα ψάρια μπορούν να προσλάβουν Αμερίκιο 241 αλλά μικρή ποσότητακατακάθεται στο σαρκώδη ιστό. Στα οστρακόδερμα το Αμερίκιο 241 συνδέεταιμε το κοχύλι και όχι με το μέρος που κανονικά τρώγεται.

Πώς μπορεί εκτεθώ στο αμερίκιο; • Ο γενικός πληθυσμός μπορεί να εκτεθεί σε πολύ μικρά ποσά Αμερίκιου 241 στον

αέρα, στο ύδωρ, στο χώμα και στα τρόφιμα. Μπορούν επίσης να εκτεθούν σταπολύ χαμηλά επίπεδα ακτινοβολίας από τους ανιχνευτές καπνού.

• Οι άνθρωποι που εργάζονται σε χώρους που αποθηκεύονται πυρηνικά απόβληταή σε εγκαταστάσεις πυρηνικής ενέργειας μπορούν να εκτεθούν σε πιο ψηλάεπίπεδα αμερικίου.

• Οι άνθρωποι παράγουν ή χειρίζονται Αμερίκιο 241 στους ανιχνευτές καπνού ήσε άλλες συσκευές μπορούν να εκτεθούν στα πιο ψηλά επίπεδα ακτινοβολίας.

• Ως αποτέλεσμα ενός πυρηνικού ατυχήματος, οι άνθρωποι μπορούν να εκτεθούνσε υψηλότερα επίπεδα ακτινοβολίας από τα κανονικά.

Πώς μπορεί το αμερίκιο να επηρεάσει την υγεία μου; Η ακτινοβολία λόγωέκθεσης στο αμερίκιο είναι η αρχική αιτία των δυσμενών επιπτώσεων στην υγεία από τοαμερίκιο. Μέσα στο σώμα το αμερίκιο συγκεντρώνεται στα οστά όπου παραμένει γιαμεγάλο διάστημα. Η ακτινοβολία που εκπέμπεται από το Αμερίκιο 241 μπορεί να

4

αλλάξει το γενετικό υλικό των κυττάρων στα οστά και αυτό θα μπορούσε να οδηγήσειστο σχηματισμό των καρκίνου οστών. Η πιθανότητα για καρκίνο είναι χαμηλή στιςχαμηλές δόσεις και αυξάνεται καθώς η δόση αυξάνεται. Τα πειραματόζωα πουεκτέθηκαν σε πολύ υψηλά επίπεδα αμερικίου παρουσίασαν βλάβες στους πνεύμονες,σ τοήπαρ και στο θυρεοειδή. Εντούτοις το Αμερίκιο συσσωρεύεται σε αυτά τα όργανα γιαένα σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα. Είναι απίθανο ότι θα μπορούσε να; εκτεθεί σποσότητες αμερικίου αρκετά μεγάλες για να προκληθούν άσχημα αποτελέσματα σε αυτάτα όργανα. Πόσο πιθανό είναι το αμερίκιο να προκαλέσει τον καρκίνο; Καμία ανθρώπινημελέτη δεν συνδέει την έκθεση σε ραδιενεργό αμερίκιο με αυξανόμενο κίνδυνοεμφάνισης καρκίνου. Επειδή το ραδιενεργό Αμερίκιο εκπέμπει ιοντίζουσα ακτινοβολίαοι ίδιοι τύποι καρκίνου όπως εκείνοι που παρατηρήθηκαν στους επιζήσαντες τωνατομικών βομβαρδισμών στην Ιαπωνία αναμένεται να εμφανιστούν μεταξύ των ατόμωνπου εκτέθηκαν σε ψηλά επίπεδα ακτινοβολίας από ραδιενεργές πηγές Αμερικίου. Οιμελέτες στα ζώα έχουν καταδείξει ότι η εσωτερική έκθεση Aμερικοί-241 οδηγεί στηνανάπτυξη του καρκίνου στους ιστούς που αποθηκεύουν αυτό το στοιχείο. Πώς μπορεί το αμερίκιο να έχει επιπτώσεις στα παιδιά; Τα παιδιά μπορούν ναεπηρεαστούν από το αμερίκιο με τους ίδιους τρόπους που επηρεάζονται οι ενήλικες.Εντούτοις η έκθεση στα παιδιά θα προκαλούσε μια αύξηση στα οστά του αμερίκιου.Αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει τον καρκίνο οστών μετά από πολλά χρόνια. Ενώ αυτόμπορεί να εμφανιστεί, δεν υπάρχει κανένα πραγματικό στοιχείο που δείχνει ότι τα παιδιάείναι πιο ευαίσθητα από τους ενηλίκους στο αμερίκιο Πώς μπορούν οι οικογένειες να μειώσουν τον κίνδυνο από έκθεση στοαμερίκιο; Τα υψηλότερα των κανονικών επίπεδων αμερικίου μπορεί να βρεθούν στοχώμα κοντά σε περιοχή πυρηνικών αποβλήτων, σε ένα πυρηνικό αντιδραστήρα, ή σεεγκαταστάσεις που κατασκευάζουν ιοντίζοντες ανιχνευτές καπνού. Συνεπώς, νααποτρέπετε τα παιδιά σας από την κατανάλωση βρόμικων ουσιών και να σιγουρευτείτεότι πλένουν τα χέρια τους συχνά. Στην απίθανη περίπτωση που εκτεθείτε σε υψηλάεπίπεδα ραδιενεργού αμερικίου λόγω τυχαίας απελευθέρωσης σε κατασκευαστικέςεγκαταστάσεις, σε πυρηνικές εγκαταστάσεις, ή επειδή ένα πυρηνικό όπλο έχεικαταστραφεί ή έχει πυροδοτηθεί, να ακολουθήστε τις συμβουλές των ανώτερωνυπαλλήλων δημόσιας υγείας που θα δώσουν στη δημοσιότητα τις κατάλληλες οδηγίες γιατη μείωση της έκθεσης Υπάρχουν ιατρικές εξετάσεις που θα δείξουν εάν κάποιος έχει εκτεθεί στοαμερίκιο; Εάν το αμερίκιο επρόκειτο να εισαχθεί το σώμα από μολυσμένα με αμερίκιοαέρα ή τρόφιμα, οι ανιχνευτές ακτινοβολίας θα μπορούσαν να μετρήσουν τηνακτινοβολία στο αίμα, στα ούρα, στα περιττώματα, στα δείγματα ιστού, ή στα δόντιασας. Οι ανιχνευτές ακτινοβολίας δεν είναι συνήθως διαθέσιμοι στο γραφείο ενός γιατρού,έτσι τα δείγματα πρέπει να σταλούν σε ειδικό εργαστήριο. Ειδικοί ανιχνευτέςακτινοβολίας θα μπορούσαν επίσης να χρησιμοποιηθούν για να μετρήσουν τηνακτινοβολία που εκπέμπεται από το στο σώμα σας λόγω του αμερίκιο που ευρίσκεταιμέσα.

Καίσιο -137 (Cs-137) Χρόνος ημιζωής: 30.17 years

5

Τρόπος διάσπασης: ακτινοβολία Βήτα και γάμμαΧημικές ιδιότητες:: Υγρό σε θερμοκρασία δωματίου, αλλά εύκολα συνδέεται μεχλωριούχα για να σχηματίσει σκόνη. Σε τι χρησιμεύει;Καίσιο- 137 χρησιμοποιούνται σε μικρά ποσά στη βαθμολόγηση τουεξοπλισμού ανίχνευσης, ακτινοβολιών όπως οι μετρητές Geiger-Mueller. Σε μεγαλύτεραποσά το καίσιο- 137 χρησιμοποιείται στην ακτινοθεραπεία του καρκίνου, σε πολλούςβιομηχανικούς μετρητές που ανιχνεύουν τη ροή του υγρού μέσω στους σωλήνες και σεάλλες βιομηχανικές συσκευές για να μετρηθεί το πάχος των υλικών, όπως έγγραφο,φωτογραφική ταινία, ή φύλλα μετάλλου. Από πού προέρχεται; Καίσιο- 137 παράγεται στη πυρηνική σχάση κατά τη χρήση στιςιατρικές συσκευές και στους μετρητές. Καίσιο-137 επίσης είναι ένα από τα υποπροϊόντα τωνδιαδικασιών πυρηνικής σχάσης στη δοκιμή πυρηνικών όπλων και στους πυρηνικούςαντιδραστήρες. Μικρές ποσότητες Καισίου-137 μπορούν να βρεθούν στο περιβάλλον από τιςδοκιμές πυρηνικών όπλων που εμφανίστηκαν στη δεκαετία του '50 και στη δεκαετία του '60και από τα ατυχήματα πυρηνικών αντιδραστήρων, όπως το 1986 όταν μετέφεραν μέσα απότα ρεύματα αέρα Καίσιο-137 σε πολλές χώρες στην Ευρώπη μετά από το ατύχημαεγκαταστάσεων παραγωγής ενέργειας του Τσερνομπίλ. Τι μορφή έχει; Επειδή συνδέει εύκολα με τα χλωρίδια chlorides, το Καίσιο-137 συνήθωςεμφανίζεται σε κρυσταλλική μορφή (σκόνη) παρά στη καθαρή υγρή μορφή του. Με τι μοιάζει; Μικρά ποσά καισίου-137 ενσωματώνονται στους δίσκους Lucite , στιςράβδους και στους σπόρους. Μεγαλύτερες πηγές καισίου-137 εσωκλείονται σε υποδοχείςκοντέινερ μολύβδου (μακριοί σωλήνες κλειστοί στα άκρα) ή σε μικρούς στρογγυλούςμεταλλικούς υποδοχείς. Εάν οι μολύβδινοι υποδοχείς Καισίου-137 ανοιχτούν, το εσωτερικότους μοιάζει με μια άσπρη σκόνη και μπορεί να λάμπει. Το Καίσιο-137 από τα πυρηνικάατυχήματα ή τις εκρήξεις ατομικών βόμβων δεν μπορεί να φανεί και θα ευρίσκεται σε μορφήσκόνης στα συντρίμμια της ραδιενεργούς τέφρας. Πώς μπορεί να εκτεθώ σε Cs-137? Μικρά ποσά καισίου-137 ευρίσκονται στο περιβάλλοναπό τις δοκιμές όπλων της δεκαετίας του '50 και της δεκαετίας του '60, έτσι οι άνθρωποιεκτίθενται σε καίσιο-137 κάθε ημέρα. Εντούτοις, καίσιο-137 είναι επικίνδυνο σε μεγάλα,συγκεντρώσεις που ευρίσκονται στις μονάδες ακτινοθεραπείας και σε βιομηχανικούςμετρητές. Οι πηγές σε αυτές τις συσκευές έχουν σχεδιαστεί να είναι σφραγισμένες για νακρατούν τους ανθρώπους μακριά από έκθεση. Όμως, εάν αυτά τα μεταλλικά κουτιά σκόπιμαή τυχαία ανοιχτούν, το καίσιο-137 που ευρίσκεται στο εσωτερικό θα μπορούσε ναδιασκορπιστεί.Πώς μπορεί να με βλάψει; Η εξωτερική έκθεση σε μεγάλες ποσότητες καίσιου- 137μπορεί να προκαλέσει εγκαύματα, οξεία ασθένεια ακτινοβολιών, και ακόμη το θάνατο. Ηέκθεση σε καίσιο-137 μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για καρκίνο λόγω της έκθεσης σευψηλής ενέργειας ακτινοβολία γάμμα. Η εσωτερική έκθεση σε καίσιο-137, μέσω τηςκατάποσης ή της εισπνοής, επιτρέπει στο ραδιενεργό υλικό να αποτεθεί στους μαλακούςιστούς, ειδικά στους μυϊκούς ιστούς, εκθέτοντας τους σε ακτινοβολία σωματιδίων βήτα καιγάμμα αυξάνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. Τι είναι το καίσιο; Το καίσιο είναι ένα φυσικά εμφανιζόμενο στοιχείο που βρίσκεται σεμικρές ποσότητες σε βραχώδεις σχηματισμούς σε συνδυασμό με άλλα στοιχεία, όπως επισηςστο χώμα και στη σκόνη. Το καίσιο που εμφανίζεται στη φύση δεν είναι ραδιενεργό καιαναφέρεται ως σταθερό καίσιο. Υπάρχει μόνο μια σταθερή μορφή καισίου φυσικά παρούσαστο περιβάλλον, το Καισιο-133. Οι πυρηνικές εκρήξεις ή από το ουράνιο σε ραβθουςκαυσίμων μπορεί να παραγάγουν δύο ραδιενεργές μορφές καισίου, το καισιο-134 και τοκαίσιο-137. Και τα δύο ισότοπα διασπόνται σε μη-ραδιενεργά στοιχεία. Το καίσιο 134 και

6

137 παράγουν τα σωματίδια βήτα καθώς διασπόνται. Ο χρόνος ημιζωης για το καισιο-134είναι περίπου 2 χρόνια. Τι συμβαίνει όταν το καίσιο εισέρχεται στο περιβάλλον; Το σταθερό καίσιο στον αέρα μπορεί να ταξιδέψει σε μεγάλες αποστάσεις πριν εγκατασταθείστο έδαφος ή στο ύδωρ. Οι περισσότερες ενώσεις καισίου διαλύονται στο ύδωρ. Στα περισσότερα εδάφη, οι περισσότερες ενώσεις καισίου είναι αρκετά διαλυτές. Το καίσιο δεσμεύεται έντονα από τα περισσότερα χώμα των εδαφών και δεν ταξιδεύειμακριά κάτω από την επιφάνεια του χώματος. Η ραδιενεργός διάσπαση είναι ο μόνος τρόπος μείωσης της ποσότητας του Καισιου-134καισιου-137 στο περιβάλλον. Πώς μπορεί να εκτεθώ στο καίσιο; Μπορείτε να εκτεθείτε σε χαμηλά επίπεδα σταθερού ή ραδιενεργού καισίου με την αναπνοήτου αέρα, με το πόσιμο νερό, ή με την κατανάλωση των τροφίμων που περιέχουν καίσιο. Τα τρόφιμα και το πόσιμο νερό είναι οι μεγαλύτερες πηγές έκθεσης στο καίσιο. Μπορείτε να εκτεθείτε στο ραδιενεργό καίσιο εάν τρώτε τα τρόφιμα που καλλιεργήθηκαν σεμολυσμένο με καίσιο χώμα. Εργαζόμενοι στις βιομηχανίες που επεξεργάζονται η χρησιμοποιούν φυσικό καίσιο ηπαράγωγα του. Κάτοικοι σε περιοχές που γειτνιάζουν με μη ελεγχόμενες περιοχές ραδιενεργών αποβλήτωνπου περιέχουν καίσιο. Πώς μπορεί το καίσιο να έχει επιπτώσεις στην υγεία μου; Είναι ιδιαίτερα απίθανο ναεκτεθείτε σε αρκετά υψηλά ποσά σταθερού καισίου που θα προκαλέσουν βλάβες στηνυγεία. Μελέτες πειραματόζωων σε εργαστήρια έδειξαν ότι για πολύ μεγάλες ποσότητεςκαισίου που εδόθησαν σε ζώα παρατηρήθηκαν αλλαγές στη συμπεριφορά, όπως αύξηση ήμείωση της δραστηριότητας των πειραματόζωων. Η έκθεση σε μεγάλα ποσά ραδιενεργούκαισίου μπορεί να βλάψει τα κύτταρα στο σώμα από την ακτινοβολία Είναι πιθανό ναεμφανιστεί το οξύ σύνδρομο ακτινοβολίας που περιλαμβάνει ναυτία, εμετό, διάρροια,αιμορραγία, κώμα, και ακόμη θάνατο στην περίπτωση πολύ υψηλών εκθέσεων. Πόσο πιθανό είναι το καίσιο να προκαλέσει τον καρκίνο; Δεν υπάρχει καμία μελέτησχετικά με μη ραδιενεργό καίσιο και καρκίνο. Δεν υπάρχει καμία μελέτη που συνδέει τηνέκθεση σε ραδιενεργό καίσιο με τον αυξανόμενο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου στονάνθρωπο. Επειδή το ραδιενεργό καίσιο εκπέμπει ιοντίζουσα ακτινοβολία, καρκινογόνααποτελέσματα παρόμοια με αυτά που παρατηρήθηκαν στους επιζώντες των Ατομικώνβομβαρδισμών στην Ιαπωνία αναμένονται μεταξύ των ατόμων που εκτέθηκαν σε πολύυψηλά επίπεδα ακτινοβολίας από ραδιενεργό πηγή καισίου. Οι αρουραίοι που εκτέθηκανστις υψηλές δόσεις της ακτινοβολίας από Καισιο-137 είχαν αυξημένο κίνδυνο για όγκομαστού. Οι γηραιότεροι αρουραίοι φάνηκαν ανθεκτικότεροι από νεώτερους. Πώς μπορεί το καίσιο να έχει επιπτώσεις στα παιδιά; Τα παιδιά μπορούν ναεπηρεαστούν από το καίσιο με τους ίδιους τρόπους που επηρεάζονται οι ενήλικες. Τα νήπιαπου γεννήθηκαν από τις επιζήσασες ατομικών βομβαρδισμών που είχαν εκταθεί σε υψηλέςδόσεις ιοντιζουσας ακτινοβολίας ενώ ήσαν έγκυες, παρουσίασαν αργοτερα συμπτωματαμειωμένων διανοητικών δυνατοτήτων. Η έκθεση στην ακτινοβολία από το ραδιενεργό καίσιοέχει προκαλέσει προβληματικές γέννες στα ζώα. Πώς μπορούν οι οικογένειες να μειώσουν τον κίνδυνο έκθεσης στο καίσιο; Δεδομένουότι το καίσιο βρίσκεται φυσικά στο περιβάλλον, δεν μπορούμε να αποφύγουμε την έκθεσηαπό αυτό. Αυτά τα σχετικά χαμηλά ποσά δεν προτείνουν άμεσα βήματα μείωσης τηςέκθεσης. Στην απίθανη περίπτωση που εκτεθείτε σε υψηλά επίπεδα ραδιενεργού καισίουλόγω τυχαίας απελευθέρωσης σε πυρηνικές εγκαταστάσεις ή από πυροδότηση πυρηνικού

7

όπλου να ακολουθήστε τις συμβουλές ειδικών δημόσιας υγείας που θα δημοσιεύσουν τιςκατάλληλες οδηγίες για τη μείωση της έκθεσης. Υπάρχει ιατρική εξέταση που θα δείξει εάν έχω εκτεθεί σε καίσιο; Ο καθένας έχει ταμικρά ποσά καισίου στον οργανισμό του. Υπάρχουν ειδικές εργαστηριακές εξετάσεις με τιςοποίες μπορουμε να μετρήσουμε το καίσιο στο αίμα, στα ούρα, στα περιττώματα, και στουςιστούς. Αυτές οι εξετασεις είναι πιο χρήσιμες για ανθρώπους που εκτίθενται σε υψηλάεπίπεδα, αλλά δεν μπορουν να προβλέψουν εάν θα εμφανιστούν επιβλαβή αποτελέσματα.Εάν ένα πρόσωπο έχει εκτεθεί σε ραδιενεργό καίσιο, ειδικές εξετασεις μπορούν ναχρησιμοποιηθούν για να μετρήσουν τα επίπεδα ακτινοβολίας στο αίμα, τα περιττώματα, ή ταούρα. Εντούτοις, είναι δύσκολο να καθοριστεί εάν ένα πρόσωπο έχει εκτεθεί μόνο σεεξωτερική ακτινοβολία από το ραδιενεργό καίσιο.

Ιώδιο -131 (I-131)Χρόνος ημιζωής: 8.06 days Τρόπος διάσπασης: Σωματίδια Βήτα και ακτινοβολία γάμμαΧημικές ιδιότητες: Το Ιώδιο-131 μπορούν να αλλάξει άμεσα από στερεά σε αέρια φάση,πηδόντας την υγρή, σε μια διαδικασία που αποκαλείται εξάχνωση. Το Ιώδιο -131 διαλύεταιεύκολα στο νερό ή στο οινόπνευμα και είναι ιδιαίτερα αντιδραστικό. Σε τι χρησιμεύει; Το Ιώδιο-131 χρησιμοποιείται στην ιατρική στον εντοπισμό και στηθεραπεία καρκίνου του τυροειδούς αδένα. Το Ιώδιο-131 επίσης χρησιμοποιείται σεβιομηχανικούς ανιχνευτές.Από πού προέρχεται; Το Ιώδιο-131 παράγεται εμπορικά για ιατρικές και βιομηχανικέςχρήσεις μέσω της πυρηνικής σχάσης. Είναι επίσης υποπροϊόν των διαδικασιών πυρηνικήςσχάσης στις δοκιμές πυρηνικών όπλων και σε πυρηνικούς αντιδραστήρες. Τι μορφή έχει; Στην ιατρική, το Ιώδιο-131 παρέχεται σε μορφή κάψουλας ή σε υγρόμορφή συγκεκριμένης ενεργοτητας με σκοπό κατάποσης από ασθενείς. Σαν προϊόνπυρηνικής σχάσης, είναι ένα σκοτεινό πορφυρό αέριο που μπορεί να το εισπνεύσει κανείς , ήνα απορροφηθεί μέσω του δέρματος. Το Ιώδιο-131 στη ραδιενεργό τέφρα από πυρηνικάόπλα ή ατυχήματα σε αντιδραστήρα Ιώδιο-131 μπορεί να εμφανιστούν σε μορφήσωματιδιων, τα οποία μπορεί να βρεθούν στα τρόφιμα ή στο νερό. Με τι μοιάζει; Το καθαρό Ιώδιο-131 είναι μη μεταλλικό, πορφυρουχο κρυστάλλινηςμορφής στερεό. Εντούτοις επειδή αντιδρά εύκολα με άλλες χημικές ουσίες, το Ιώδιο-131συνήθως βρίσκεται σε μια ένωση παρά με τη καθαρή μορφή. Για ιατρικούς λόγους, οικάψουλες Ιώδιου-131 περιέχουν μικρούς κόκκους Ιωδιούχου Νατρίου που σχεδιάζεται νατις καταπιούν οι ασθενείς. .Πώς μπορεί να με βλάψει; Ο θυρεοειδής αδένας, ένα μικρό όργανο που βρίσκεται στολαιμό κοντά στο μήλο του Adam, χρησιμοποιεί το ιώδιο για να παραγάγει τις ορμόνες τουθυρεοειδή. Ο θυρεοειδής αδένας δεν μπορεί να διακρίνει μεταξύ ραδιενεργού ιωδίου καισταθερού (nonradioactive) ιωδίου. Εάν Ιώδιο-131 απελευθερωθεί στην ατμόσφαιρα, οιάνθρωποι θα μπορούσαν να την αποκτήσουν από τα τρόφιμα, το γάλα, ή το νερό ή να τηναναπνεύσουν άμέσα. Ο θυρεοειδής αδένας θα απορροφούσε έπειτα το Ιώδιο-131 και θαδεχόταν δόση ακτινοβολίας από αυτό, αυξάνοντας τον κίνδυνο για καρκίνο θυροειδή ή άλλασχετικά με το θυρεοειδή προβλήματα. Η εξωτερική έκθεση στα μεγάλα ποσά Ιώδιου-131μπορεί να προκαλέσει εγκαύματα στα μάτια και στο δέρμαΤι είναι Ιώδιο; Το ιώδιο είναι ένα φυσικά εμφανιζόμενο στοιχείο που βρίσκεται στοθαλάσσιο νερό και σε ορισμένους βράχους και ιζήματα. Υπάρχουν μη ραδιενεργές καιραδιενεργές μορφές ιωδίου. Το ιώδιο χρησιμοποιείται ως απολυμαντικό για τις επιφάνειες

8

καθαρισμού και τα εμπορευματοκιβώτια αποθήκευσης και χρησιμοποιείται στα σαπούνιακαι στους επιδέσμους δερμάτων και για στον καθαρισμό του νερού. Το ιώδιο προστίθεταιεπίσης σε κάποιο επιτραπέζιο αλάτι για να εξασφαλιστεί ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν αρκετόιώδιο στη διατροφή τους. Το ραδιενεργό ιώδιο εμφανίζεται επίσης φυσικά. Χρησιμοποιείταιστις ιατρικές δοκιμές και για να θεραπεύσει ορισμένες ασθένειες. Οι περισσότερεςραδιενεργές μορφές ιωδίου αλλάζουν πολύ γρήγορα (δευτερόλεπτα μέχρι μέρες) στασταθερά στοιχεία που δεν είναι ραδιενεργά. Εντούτοις το Ιωδιο-129 διασπάται πολύ αργά(διάρκεια εκατομμυρίων ετών). Τι συμβαίνει στο ιώδιο όταν εισάγεται στο περιβάλλον; Η αρχική πηγή μη ραδιενεργούιωδίου είναι ο ωκεανός. Αφού βρεθεί στον αέρα, το ιώδιο μπορεί να συνδυαστεί με το νερό ήμε σωματίδια του αέρα και μπορεί να εισαχθεί στο χώμα και στο νερό της επιφάνειας, ή νακαταπέσει στη βλάστηση όταν αυτά τα σωματίδια πέσουν στο έδαφος ή όταν βρέξει. Τοιώδιο μπορεί να παραμείνει στο χώμα για μεγάλο διάστημα. Μπορεί επίσης να ληφθεί απόμερικά φυτά που μεγαλώνουν στο χώμα αλλά τα αφυτα θεωρούνται φτωχή πηγή διαιτητικούιωδίου. Το ραδιενεργό ιώδιοσχηματιζεται φυσικά από τις χημικές αντιδράσεις υψηλές στηνατμόσφαιρα. Τα μικρά ποσά ραδιενεργού ιωδίου μπορούν να εισαγάγουν τον αέρα από τιςεγκαταστάσεις πυρηνικής ενέργειας. Τα μεγαλύτερα ποσά ραδιενεργού ιωδίου έχουναποδεσμευτεί στον αέρα από τα ατυχήματα στις εγκαταστάσεις πυρηνικής ενέργειας και απότις εκρήξεις των πυρηνικών βομβών. What happens to iodine when it enters the environment? The primary source of nonradioactive iodine is the ocean. It enters the air from sea spray or as iodine gas. Once in theair, iodine can combine with water or with particles in air and can enter the soil and surfacewater, or land on vegetation when these particles fall to the ground or when it rains. Iodinecan remain in soil for a long time. It can also be taken up by some plants that grow in the soilbut plants are considered a poor source of dietary iodine. Radioactive iodine forms naturallyfrom chemical reactions high in the atmosphere. Small amounts of radioactive iodine canenter the air from nuclear power plants. Larger amounts of radioactive iodine have beenreleased to the air from accidents at nuclear power plants and from explosions of nuclearbombs.

How might I be exposed to iodine? The general population is exposed to low levels of iodine in air, some food and somebeverages. Food (iodized salt, bread, and milk ) is the largest sources of exposure to iodine. The general population is rarely exposed to radioactive iodine, unless they undergo certainmedical tests or are given it for the treatment of thyroid disease. People who work at facilities using radioactive iodine may be exposed to higher than normallevels.How can iodine affect my health? Iodine has both beneficial and harmful effects on humanhealth. Iodine is needed by your thyroid gland to produce thyroid hormones. However,exposure to unnecessarily high levels of nonradioactive and radioactive iodine can damagethe thyroid. Damage to the thyroid gland can result in effects in other parts of your body,such as your skin, lung, and reproductive organs.How likely is iodine to cause cancer? Some human studies have found an increased risk ofthyroid cancer in certain populations, particularly populations with iodine deficient dietsreceiving iodine supplements. Other human studies have not found an association betweenexposure to high levels of iodine and cancer risk. Neither the EPA or the InternationalAgency for Research on Cancer (IARC) have reviewed the carcinogenicity of iodine.Exposure to high levels of radioactive iodine may also increase the risk of thyroid cancer.However, the evidence is inconclusive.

9

How can iodine affect children? Iodine is essential for the growth and development ofchildren. However, children are more sensitive to the harmful effects of excessively highlevels of stable and radioactive iodine than adults because their thyroid glands are stillgrowing and they need a healthy thyroid gland for normal growth. If babies and childrenreceive too much iodine, they can develop an enlarged thyroid gland (called a goiter), whichdoes not produce enough thyroid hormone for normal growth. Too much iodine from themother can cause a baby’s thyroid gland to be so large that it makes breathing difficult orimpossible. Radioactive iodine in food can be more harmful to babies and children than toadults. Because a child’s thyroid gland is smaller than that of an adult, a child’s thyroid glandwill receive a higher radiation dose than the adult exposed to the same amount of iodine.How can families reduce the risk of exposure to iodine? The general population isexposed to iodine in some food and beverages. We do not want to prevent exposure toiodine, but we do want to try to prevent exposure to too much iodine. Foods are not normallyexpected to have enough iodine to harm your health. Unless you are exposed to radioactivewaste or emissions, you generally do not have to worry about excessive exposure.Is there a medical test to show whether I’ve been exposed to iodine? There are reliabletests that can measure iodine in the blood, urine, and saliva. These tests are not available atyour doctor’s office, but your doctor can send the samples to a laboratory that can performthe tests. However, these tests cannot predict whether you will experience any health effects.Radiation detectors can measured radioactive iodine inside your body using the radiationcoming from the thyroid gland in your neck. Your body quickly eliminates iodine andradioactive iodine, so tests should be done shortly after exposure.

Κοβάλτιο -60 (Co-60) Χρόνος ημιζωής: 5.27 years Τρόπος διάσπασης: Beta particles and gamma radiation Χημικές ιδιότητες: Metallic solid that can become magnetically charged Σε τι χρησιμεύει;Co-60 is used medically for radiation therapy as implants and anexternal source of radiation exposure. It is used industrially in leveling gauges and to x-raywelding seams and other structural elements to detect flaws. Co-60 also is used for foodirradiation, a sterilization process. Από πού προέρχεται; Nonradioactive cobalt occurs naturally in various minerals and haslong been used as a blue coloring agent for ceramic and glass. Radioactive Co-60 is producedcommercially through linear acceleration for use in medicine and industry. Co-60 also is abyproduct of nuclear reactor operations, when metal structures, such as steel rods, areexposed to neutron radiation. Τι μορφή έχει; Co-60 occurs as a solid material and might appear as small metal disks orin a tube, enclosed at both ends, that holds the small disks. Co-60 can occur as a powder ifthe solid sources have been ground or damaged. Με τι μοιάζει; Co-60 is a hard, gray-blue metal. It resembles iron or nickel. Πώς μπορεί να με βλάψει; Because it decays by gamma radiation, external exposure tolarge sources of Co-60 can cause skin burns, acute radiation sickness, or death. Most Co-60that is ingested is excreted in the feces; however, a small amount is absorbed by the liver,kidneys, and bones. Co-60 absorbed by the liver, kidneys, or bone tissue can cause cancerbecause of exposure to the gamma radiation. What is cobalt? Cobalt is a naturally occurring element found in rocks, soil, water, plants,and animals. There are non radioactive and radioactive forms of cobalt. Non radioactivecobalt, referred to as stable cobalt, is used to produce alloys (mixtures of metals) used in the

10

manufacture of aircraft engines, magnets, grinding and cutting tools, artificial hip and kneejoints. Cobalt compounds are also used to color glass, ceramics and paints, and used as adrier for porcelein enamel and paints. The two most commercially important radioactivecobalt isotopes are 60Co (read as cobalt sixty), and 57Co. 60Co is used as a source of gammarays for sterilizing medical equipment and consumer products, radiation therapy for treatingcancer patients, for manufacturing plastics, and food irradiation. 57Co is used in medical andscientific research. It takes about 5.7 years for half of 60Co to give off its radiation and about272 days for 57Co; this period of time is called the half-life.What happens to cobalt when it enters the environment? ‘ Cobalt enters the environmentfrom natural sources and the burning of coal or oil or the production of cobalt alloys.‘ In the air it will be associated with particles which will settle to the ground within a fewdays.‘ Cobalt released into water or the soil will stick to particles. Some cobalt compounds maydissolve in water.‘ Cobalt cannot be destroyed in the environment. It can only change its form or becomeattached or separated from particles. Radioactive decay is the only way of decreasing theamount of radioactive cobalt in the environment.How might I be exposed to cobalt?‘ You can be exposed to low levels of cobalt by breathing air, eating food, or drinking water.Food and drinking water are the largest sources of exposure to cobalt for the generalpopulation.‘ Working in industries that make or use cutting or grinding tools; mine, smelt, refine, orprocess cobalt metal or ores; or that produce cobalt alloys or use cobalt.‘ The general population is rarely exposed to radioactive cobalt unless a person is undergoingradiation therapy.However, workers at nuclear facilities, irradiation facilities, or nuclear waste storage sitesmay be exposed to 60Co or 58Co.How can cobalt affect my health? Cobalt has both beneficial and harmful effects on humanhealth. Cobalt is beneficial for humans because it is part of vitamin B12. Exposure to highlevels of cobalt can result in lung and heart effects and dermatitis. Liver and kidney effectshave also been observed in animals exposed to high levels of cobalt.Exposure to large amounts of radioactive cobalt or the radiation it emits can damage cells inyour body from the radiation You might also experience acute radiation syndrome whichincludes nausea, vomiting, diarrhea, bleeding, coma, and even death.How likely is cobalt to cause cancer? Non radioactive cobalt has not been found to causecancer in humans or animals following exposure in food or water. Cancer has been shown,however, in animals who breathed cobalt or when cobalt was placed directly into the muscleor under the skin. Based on the laboratory animal data, the International Agency for Researchon Cancer (IARC) has determined that cobalt and cobalt compounds are possiblycarcinogenic to humans. Exposure to high levels of cobalt radiation can cause changes in thegenetic materials within cells and may result in the development of some types of cancer.How can cobalt affect children? Little information is available regarding the effects ofcobalt in children. It is likely that the health effects seen in children should be similar to theeffects seen in adults. We do not know whether children differ from adults in theirsusceptibility to cobalt. Studies in animals suggest that children may absorb more cobalt thanadults from foods and liquids containing cobalt. We do not know if exposure to cobalt willresult in birth defects or other developmental effects in people. Birth defects have beenobserved in animals exposed to non radioactive cobalt. Exposure to cobalt radiation can alsoresult in developmental effects.

11

How can families reduce the risk of exposure to cobalt? Children should avoid playing insoils near uncontrolled hazardous waste sites where cobalt may have been discarded.Is there a medical test to show whether I’ve been exposed to cobalt? There are reliabletests that can measure cobalt in the urine and blood within a couple of days of exposure.These tests are not available at your doctor’s office, but your doctor can send the samples toa laboratory that can perform the tests. The amount of cobalt in your blood or urine can beused to estimate how much cobalt you were exposed to. However, these tests cannot predictwhether you will experience any health effects. If a person has been exposed to radioactivecobalt, special tests can be used to measure levels of radiative cobalt in blood, feces, urine, orthe total amount in the body. However, it is difficult to determine if a person has beenexposed only to external radiation from radioactive cobalt.

Ουράνιο- 235 (u- 235) και Ουράνιο- 238 (u- 238) Χρόνος ημιζωής: • U-235 700 million years • U-238 4.47 billion yearsΤρόπος διάσπασης: Alpha particles Χημικές ιδιότητες: Weakly radioactive, extremely dense metal (65% denser than lead)Σε τι χρησιμεύει;Uranium “enriched” into U-235 concentrations can be used as fuel fornuclear power plants and the nuclear reactors that run naval ships and submarines. It also canbe used in nuclear weapons. Depleted uranium (uranium containing mostly U-238) can beused for radiation shielding or as projectiles in armor-piercing weapons. Από πού προέρχεται; U-235 and U-238 occur naturally in nearly all rock, soil, and water.U-238 is the most abundant form in the environment. U-235 can be concentrated in a processcalled “enrichment,” making it suitable for use in nuclear reactors or weapons. Τι μορφή έχει; Uranium is an extremely heavy metal. Enriched uranium can be in theform of small pellets that are packaged in the long tubes used in nuclear reactors. Με τι μοιάζει; When it has been refined and enriched, uranium is a silvery-white metal. Πώς μπορεί να με βλάψει; Because uranium decays by alpha particles, externalexposure to uranium is not as dangerous as exposure to other radioactive elements becausethe skin will block the alpha particles. Ingestion of high concentrations of uranium, however,can cause severe health effects, such as cancer of the bone or liver and kidney damage.Inhaling large concentrations of uranium can cause lung cancer from the exposure to alphaparticles. Uranium is also a toxic chemical, meaning that ingestion of uranium can causekidney damage from its chemical properties much sooner than its radioactive propertieswould cause cancers of the bone or liver. Uranium is a common naturally occurring and radioactive substance. It is a normal part ofrocks, soil, air, and water, and it occurs in nature in the form of minerals - but never as ametal. Uranium metal is silver-colored with a gray surface and is nearly as strong as steel.Natural uranium is a mixture of three types or isotopes called U-234 (234U), U-235 (235U),and U-238 (238U). All three are the same chemical, but they have different radioactiveproperties. Typical concentrations in soil are a few parts per million (ppm). Some rockscontain high enough mineral concentrations of uranium to be mined. The rocks are taken to achemical plant where the uranium is taken out and made into uranium chemicals or metal.The remaining sand is called mill tailings. Tailings are rich in the chemicals and radioactivematerials that were not removed, such as radium and thorium.One of the radioactive properties of uranium is half-life, or the time it takes for half of theisotope to give off its radiation and change into another substance. The half-lives are verylong (around 200,000 years for 234U, 700 million years for 235U, and 5 billion years for238U. This is why uranium still exists in nature and has not all decayed away.

12

The isotope 235U is useful as a fuel in power plants and weapons. To make fuel, naturaluranium is separated into two portions. The fuel portion has more 235U than normal and iscalled enriched uranium. The leftover portion with less 235U than normal is called depleteduranium, or DU. Natural, depleted, and enriched uranium are chemically identical. DU is theleast radioactive and enriched uranium is the most.What happens to uranium when it enters the environment? Uranium is already naturallypresent throughout the environment. Human activities, wind, streams, and volcanoes canmove the uranium around and change the levels that you are exposed to.Uranium is found in soil where it may stay for billions of years.It exists as dust in the air and the dust settles onto surface water, soil, and plants.Uranium enters water by dissolving soil, eroding soil and rocks, or in releases fromprocessing plants. Larger particles settle into the bottom of lakes, rivers, and ponds and joinuranium that is there naturally.Some plants may absorb uranium or it may stick to the root surface.How might I be exposed to uranium? Breathing air or drinking water in a place that hashigher than background levels of uranium. Eating food grown in areas with higher thanbackground levels of uranium. Working in factories that process uranium or with phosphatefertilizers, or living near any type of mine. Living near a coal-fired power plant.How can uranium affect my health? All uranium mixtures (natural, depleted, andenriched) have the same chemical effect on your body. Large amounts of uranium can reactwith the tissues in your body and damage your kidneys. The radiation damage from exposureto high levels of natural or depleted uranium are not known to cause cancer (see nextsection).How likely is uranium to cause cancer?Humans and animals exposed to high levels of uranium did not have higher cancer rates. TheCommittee on the Biological Effects of Ionizing Radiation (BEIR IV) reported that eatingfood or drinking water that has normal amounts of uranium will most likely not cause cancer.Uranium can decay into other radioactive substances, such as radium, which can causecancer if you are exposed to enough of them for a long enough period of time. Studies havereported lung and other cancers in uranium miners; however, the miners also smoked andwere exposed to other substances that cause cancer, such as radon and silica dust.How can uranium affect children?Like adults, children are exposed to small amounts of uranium in air, food, and drinkingwater. If children were exposed to very large amounts of uranium, it is possible that theymight have kidney damage like that seen in adults. We do not know whether children differfrom adults in their susceptibility to the health effects of uranium exposure. It is not known ifexposure to uranium can affect the developing human fetus. In laboratory animals, highdoses of uranium in drinking water resulted in birth defects and an increase in fetal deaths.Measurements of uranium have not been made in pregnant women, so we do not know ifuranium can cross the placenta and enter the fetus. In an experiment with pregnant animals,only a small amount of the injected uranium reached the fetus.How can families reduce the risk of exposure to uranium?If your doctor finds that you have been exposed to significant amounts of uranium, askwhether your children might also be exposed. Your doctor might need to ask your statehealth department to investigate. It is possible that higher-than-normal levels of uranium maybe in the soil at a hazardous waste site. If you live near such a hazardous waste site, youshould prevent your children from eating dirt and make sure that they wash their handsfrequently and before eating. You should also wash fruits and vegetables grown in that soilwell, and consider discarding the outside portion of root vegetables.

13

Is there a medical test to show whether I’ve been exposed to uranium?Uranium is in your normal diet, so there will always be some level of uranium in all parts ofyour body. Uranium is normally measured in a sample of urine collected and sent to alaboratory. Blood, feces, and tissue samples are rarely used. Because most uranium leavesthe body within a few days, higher than normal amounts in your urine shows whether youhave been exposed to larger-than-normal amounts within the last week or so. Some highlysensitive radiation methods can measure uranium levels for a long time after you take in alarge amount. Also, some radiation equipment can tell if uranium is on your skin.

Στρόντιο -90 (Sr-90)Χρόνος ημιζωής: 29.1 yearsΤρόπος διάσπασης Beta radiation Χημικές ιδιότητες: Chemically reactive; can create halide, oxide, and sulfide compounds.Σε τι χρησιμεύει;Because Sr-90 generates heat as it decays, it is used as a power sourcefor space vehicles and for remote weather stations and navigational beacons. It also is used inindustrial gauges and medically, in a controlled manner, to treat bone tumors. Από πού προέρχεται; Sr-90 is produced commercially through nuclear fission for use inmedicine and industry. It also is found in the environment from nuclear testing that occurredin the 1950s and 1960s and in nuclear reactor waste and can contaminate reactor parts andfluids. Τι μορφή έχει; Sr-90 is a soft metal. It can be present in dust from nuclear fission afterdetonation of nuclear weapons or a nuclear power plant accident. Με τι μοιάζει; In its pure form, Sr-90 is a soft, shiny silver metal, but it quickly changesto yellow when exposed to air. Πώς μπορεί να με βλάψει; Sr-90 can be inhaled, but ingestion in food and water is thegreatest health concern. Once in the body, Sr-90 acts like calcium and it is readilyincorporated into bones and teeth, where it can cause cancers of the bone, bone marrow, andsoft tissues around the bone. Sr-90 decays to yttrium 90 (Y-90), which in turn decays bygamma radiation so that wherever Sr-90 is present Y-90 is also present. Because of thegamma radiation, Y-90 poses a risk of burns to the eyes and on the skin from externalexposure. What is strontium? Strontium is a naturally occurring element found in rocks, soil, dust,coal, and oil. Naturally occurring strontium is not radioactive and is referred to as stablestrontium. Stable strontium in the environment exists in four stable isotopes, 84Sr (read asstrontium eighty-four), 86Sr, 87Sr, 88Sr. Strontium compounds are used in making ceramicsand glass products, pyrotechnics, paint pigments, fluorescent lights, and medicines.Strontium can also exist as several radioactive isotopes, the most common is 90Sr. 90Sr isformed in nuclear reactors or during the explosion of nuclear weapons. Radioactivestrontium generate beta particles as they decay. One of the radioactive properties ofstrontium is half-life, or the time it takes for half of the isotope to give off its radiation andchange into another substance. The half-life of 90Sr is 29 years.What happens to strontium when it enters the environment?‘ In air, stable strontium is present as dust which eventually settles over land and water.‘ Stable strontium dissolves in water‘ Stable strontium in soil can dissolve in water and move deeper in the soil to undergroundwater.‘ Radioactive decay is the only way of decreasing the amount of 90Sr in the environment.How might I be exposed to strontium?

14

‘ You can be exposed to low levels of stable strontium and radioactive strontium bybreathing air, eating food, or drinking water.‘ Food and drinking water are the largest sources of exposure to strontium.‘ You can be exposed to radioactive strontium if you eat food that was grown incontaminated soil.‘ Living near uncontrolled radioactive waste sites containing strontium.How can strontium affect my health? Exposure to low levels of stable strontium has notbeen shown to affect adult health, but may harm children.Breathing or ingesting high levels of radioactive strontium can damage bone marrow andcause anemia and prevent the blood from clotting properly. How likely is strontium to cause cancer? The only stable strontium compound that maycause cancer is strontium chromate, but this is due to chromium not strontium. Exposure tohigh levels of radioactive strontium may cause cancer. Leukemia has been seen in humansexposed to relatively large amounts of strontium. Leukemia and cancers of the bone, nose,lung, and skin have also been seen in laboratory animals. The International Agency forResearch on Cancer (IARC) has determined that radioactive strontium is a humancarcinogen.How can strontium affect children? We do not know if exposure to strontium will result inbirth defects or other developmental effects in people. Birth defects have been observed inanimals exposed to radioactive strontium. Exposure to high levels of stable strontium canresult in impaired bone growth in children. Children may be more susceptible than adults tothe harmful effects of radioactive strontium.How can families reduce the risk of exposure to strontium? ‘ Having a balanced diet withsufficient amounts of vitamin D, calcium, and protein will reduce the amount of strontiumthat is absorbed.Is there a medical test to show whether I’ve been exposed to strontium? All people havesmall amounts of stable strontium in their bodies. There are tests to measure the level ofstrontium in blood, hair, feces, and urine. These tests are most useful for people exposed tohigh levels. These tests cannot determine the exact levels of strontium you may have beenexposed to or predict how the levels in your tissues will affect your health. If a person hasbeen exposed to radioactive strontium, special tests can be used to measure levels ofradiation in blood, feces, or urine. These tests are most useful when done soon afterexposure, since radioactive strontium is quickly incorporated into bone and its release frombone occurs in very small amounts over a period of years.

IridiumHalf Life / Daughter 73.83 days to platinum-192Major Radiation Beta - 672 keVGamma <= 468 keVForm Solid metalActivity > 450 Ci/g for standard specific activity material> 1000 Ci/g for high specific activity materialRadiopurity > 99%PRODUCTION Source Neutron bombardment of 99.9% iridium metalProcessing NoneDISTRIBUTION

15

Shipment Welded, special form containersAvailability Regular production for standard specific activity material. ContactORNL for high specific activity material availabilityUnit of Sale CuriesContact Oak Ridge National LaboratoryIsotope Business Office Call: (865) 574-6984 Fax: (865) 574-6986 email: isotopes@ornl.gov

Health effects of iridium

Highly flammable.

Potential health effects: Eye: may cause eye irritation. Skin: low hazard for usual industrialhandling. Ingestion: may cause irritation of the digestive tract. Expected to be a low ingestionhazard. Inhalation: low hazard for usual industrial handling.

Environmental effects of iridium

Do not allow product to reach ground water, water bodies or sewage system.Iridium-192I. PHYSICAL DATAPrimary Radiation1: Gamma – 317 keV (83%), 468 keV (48%), 604 (8%), others (< 1% each)Beta – 256 keV (6 %), 536 keV (41%), 672 keV (48%),296 keV (29%), 308 keV (30%), others (< 5% each)Gamma Constant2: 5.6 mrem/hr at 30 cm from 1 uCi [1.5E-3 mSv/hr at 30 cm from 1 MBq]Physical Half-Life1 [T½] 74.2 daysII. RADIOLOGICAL DATARadiotoxicity: Ingested: 5.74 mrem/uCi [1.55E-9 mSv/Bq] CEDE3

Inhaled: 28 mrem/uCi [7.6 E-9 mSv/Bq] CEDE 31.94E2 mrem/uCi [5.24 E-8 mSv/Bq] Lung3

Critical Organ: Lungs [inhalation]2

Intake Routes: Ingestion, inhalation, puncture, wound, skin contamination (absorption);Radiological Hazard: Internal and External Exposure, ContaminationIII. SHIELDINGLead [Pb]Half Value Layer [HVL]2 Tenth Value Layer [TVL]2

3 mm 12 mm→ The accessible dose rate should be background but must be < 2 mR/hrIV. DOSIMETRY MONITORING• Always wear radiation dosimetry monitoring badges [body & ring] whenever handling 192IrV. DETECTION & MEASUREMENTPortable Survey Meters: Geiger-Mueller [e.g. Bicron PGM] to assess shielding effectiveness &locate contamination

16

Wipe Test: Gamma counter, well counter or liquid scintillation counterVI. SPECIAL PRECAUTIONS- Store 192Ir behind 12 mm [1/2 inch] or thicker lead (Pb) shielding as necessary to keepaccessible dose rate low [< 2 mR/hr]- Use tools to indirectly handle unshielded sources and potentially contaminated vessels; avoiddirect hand contact- Ensure that an appropriate, operational survey meter (e.g. Bicron PGM) is present in the workarea and turned on whenever 192Ir is handled, so that any external exposure issues will beimmediately apparent and hence quickly addressed- Shield waste containers as needed to maintain accessible dose rate ALARA and < 2 mR/hr1 Health Physics & Radiological Health Handbook, 3rd Ed. [Baltimore, MD; Williams & Wilkins, 1998], p.8-802 Delacroix et al, Radiation Protection Dosimetry - Radionuclide and Radiation Protection Data Handbook(Kent, England: Nuclear Technology Publishing, 1998), p. 1123 Federal Guidance Report No. 11 [Oak Ridge, TN; Oak Ridge National Laboratory, 1988], p. 145, 173VII. GENERAL PRECAUTIONS1. Maintain your occupational exposure to radiation As Low As Reasonably Achievable[ALARA].2. Ensure all persons handling radioactive material are trained, registered, & listed on anapproved protocol.3. Review the nuclide characteristics on (reverse side) prior to working with that nuclide. Reviewthe protocol(s) authorizing the procedure to be performed and follow any additional precautionsin the protocol. Contact the responsible Principal Investigator to view the protocol information.4. Plan experiments to minimize external exposure by reducing exposure time, using shieldingand increasing your distance from the radiation source. Reduce internal and external radiationdose by monitoring the worker and the work area after each use of radioactive material, thenpromptly cleaning up any contamination discovered. Use the smallest amount of radioisotopepossible so as to minimize radiation dose and radioactive waste.5. Keep an accurate inventory of radioactive material, including records of all receipts, transfers& disposal. Perform and record regular lab surveys.6. Provide for safe disposal of radioactive waste by following institutional Waste Handling &Disposal Procedures. Avoid generating mixed waste (combinations of radioactive, biological,and chemical waste). Note that lab staff may not pour measurable quantities of radioactivematerial down the drain.7. If there is a question regarding any aspect of the radiation safety program or radioactivematerial use, contact Radiation Safety.VIII. LAB PRACTICES1. Disposable gloves, lab coats, and safety glasses are the minimum PPE [Personal ProtectiveEquipment] required when handling radioactive material. Remove & discard potentiallycontaminated PPE prior to leaving the area where radioactive material is used.2. Clearly outline radioactive material use areas with tape bearing the legend "radioactive".Cover lab bench tops where radioactive material will be handled with plastic-backed absorbentpaper; change this covering periodically and whenever it's contaminated. Alternatively coverbenches with thick plastic sheeting (i.e., painter’s drop cloth), periodically wipe it clean andreplace it if torn.3. Label each unattended radioactive material container with the radioactive symbol, isotope,activity, and, except for waste, the ICN [inventory control number]. Place containers too smallfor such labels in larger labeled containers.4. Handle radioactive solutions in trays large enough to contain the material in the event of aspill.

17

5. Never eat, drink, smoke, handle contact lenses, apply cosmetics, or take/apply medicine in thelab;keep food, drinks, cosmetics, etc. out of the lab entirely. Do not pipette by mouth.6. Never store [human] food and beverage in refrigerators/freezers used for storing radioisotopes.7. Prevent skin contact with skin-absorbable solvents containing radioactive material.8. Fume hoods and biological safety cabinets for use with non-airborne radioactive material mustbe approved (through the protocol) and must be labeled "Caution Radioactive Material".9. All volatile, gaseous, or aerosolized radioactive material must be used only in a properlyoperating charcoal and/or HEPA filtered fume hood or Biological Safety Cabinet bearing aCaution Airborne Radioactivity hood label, unless otherwise specified in writing by theRadiation Safety Officer. In particular, radioactive iodination must be performed only in thesespecially designed fume hoods. The Radiation Safety Officer (through a protocol) must approveall such use.10. Take special precautions when working with radioactive compounds that tend to becomevolatile [e.g. 35S labeled amino acids, 125I - iodine tends to volatilize in acidic solutions], such as:use the materials only within an approved fume hood; protect the house vacuum system withprimary & secondary vapor trapping devices; and cover active cell cultures with carbon-impregnated paper.11. Use sealed containers and appropriate secondary containment to carry radioactive materialbetween rooms. Notify Radiation Safety staff before taking any radioactive material off site.

CaliforniumCalifornium, the sixth transuranium element to be discovered, was produced by Thompson,Street, Ghioirso, and Seaborg in 1950 by bombarding microgram quantities of 242Cm with35 MeV helium ions in the Berkeley 60-inch cyclotron. Californium (III) is the only ion stable in aqueous solutions, all attempts to reduce or oxidizecalifornium (III) having failed. The isotope 249Cf results from the beta decay of 249Bkwhile the heavier isotopes are produced by intense neutron irradiation by the reactions. Theexistence of the isotopes 249Cf, 250Cf, 251Cf, and 252Cf makes it feasible to isolatecalifornium in weighable amounts so that its properties can be investigated with macroscopicquantities. Californium-252 is a very strong neutron emitter. One microgram releases 170 millionneutrons per minute, which presents biological hazards. Proper safeguards should be used inhandling californium. Reduction of californium to its metallic state has not yet been accomplished. Because californium is a very efficient source of neutrons, many new uses are expected for it.It has already found use in neutron moisture gages and in well logging (the determination ofwater and oil-bearing layers). It is also being used as a portable neutron source for discoveryof metals such as gold or silver by on-the-spot activation analysis. 252-Cf is now beingoffered for sale by the O.R.N.L. at a cost of $10/mg. As of May 1975, more than 63 mg havebeen produced and sold. It has been suggested that californium may be produced in certainstellar explosions, called supernovae, for the radioactive decay of 254Cf (55-day half-life)agrees with the characteristics of the light curves of such explosions observed throughtelescopes. This suggestion, however, is questioned. Health effects of californiumCalifornium-252 is a very strong neutron emitter. It is known for being extremelyradioactive. These are some of the health hazards of radioactivity that should be taken intoaccount: The development of nuclear technology has been accompanied by gross as well as minutereleases of radioactivity into the atmosphere, the soil, the oceans, seas, and water table,

18

showing up worldwide in animal, vegetable, and inert matter. Radiation crosses species andconcentrates through the food chain, subjecting other animals and humans to its damagingeffects. The greatest threat of radioactivity to life as we know it is damage to the gene pool, thegenetic make-up of all living species. Genetic damage from radiation exposure is cumulativeover lifetimes and generations. Even low-dose exposures are carcinogenic after extended exposure. The current generation,the one in utero, and all that follow may suffer cancers, immune system damage, leukemias,miscarriages, stillbirths, deformities, and fertility problems. While many of these healthproblems are on the rise, individuals cannot prove either increase in "background" radiationor specific exposure as the cause. Only epidemiological evidence is scientifically acceptableto impute cause. Perhaps the most extreme outcome over time would be simply thewholesale cessation of the ability to reproduce. Radiation is a known cause of sterility. Environmental effects of californium Californium-252 is a very strong neutron emitter. It is known for being extremelyradioactive. Radioactivity damages the gene pool not only of humans, but of all living creatures, causingcancers, immune system damage, leukemias, miscarriages, stillbirths, deformities, andfertility problems. Furthermore, genetic damage from radiation exposure is cumulative overlifetimes and generations.

19