RACHUNKOWOŚĆwiadomości ogólne

Podstawą prawną rachunkowości w Polsce jest Ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (tekst

jednolity Dz.U. z 2009 r. nr 152, poz. 1223, z późn. zm., dalej: uor- ustawa o rachunkowości ), składająca

się z 12 rozdziałów. Ustawa nie reguluje wszystkich problemów

PREZENTOWANE ZAGADNIENIA

Pojecie rachunkowości. Przedmiot rachunkowości Podmioty rachunkowości Funkcje rachunkowości Zasady rachunkowości Zakładowy plan kont

Rachunkowość – to system informacyjny jednostki gospodarczej realizujący funkcje zarządcze. Innymi słowy jest to system ciągłego ujmowania, grupowania, prezentacji, analizy i przekazywania, wyrażonych w pieniądzu i bilansujących się danych liczbowych, zarówno ogólnych jak i szczegółowych o działalności gospodarczej i sytuacji finansowo-majątkowej jednostki gospodarczej.

Przedmiotem rachunkowości są zjawiska i procesy gospodarcze występujące w jednostce, a mające wpływ na stan i strukturę majątku oraz

wyniki osiągane przez tę jednostkę.

Podmiot rachunkowości – jednostka gospodarcza prowadząca rachunkowość

(obowiązkowo lub z wyboru).

Jednostki zobowiązane do stosowania zasad rachunkowości :to mające siedzibę lub miejsce zarządu na terenie RP: • spółki handlowe (osobowe i kapitałowe), inne osoby prawne - z wyjątkiem Skarbu Państwa i NBP; • osoby fizyczne, spółki cywilne, s-ki jawne tych osób, s-ki partnerskie z uwzględnieniem określonych warunków,• banki, fundusze inwestycyjne, fundusze emerytalne, zakłady ubezpieczeń;

gminy, powiaty, województwa, jednostki budżetowe, zakłady budżetowe, fundusze celowe;

osoby zagraniczne, oddziały i przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych, w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej (bez względu na wielkość przychodów);

wszystkie inne jednostki, jeśli otrzymują na realizację zadań zleconych dotacje lub subwencje z budżetu państwa, samorządu lub fundusze celowe (od początku roku obrotowego, w którym te dotacje zostały przyznane).

Funkcje rachunkowości

Nadrzędną funkcją rachunkowości jest funkcja informacyjna – informowanie zainteresowanych użytkowników informacji rachunkowej o sytuacji majątkowo-finansowej i działalności jednostki gospodarczej.

Funkcje szczegółowe, to m.in.:

a) sprawozdawcza – sporządzanie sprawozdań i zestawień dla wewnętrznych i zewnętrznych użytkowników,

b) podatkowa – umożliwia prawidłowe ustalenie i rozliczenie

zobowiązań podatkowych,

c) dowodowa – wykorzystanie urządzeń księgowych jako dowodu w ewentualnych procesach sądowych i postępowaniu podatkowym,

d) kontrolna – ochrona majątku przed nadużyciami, ochrona wierzycieli, ocena efektywności i ocena wykonania zadań,

e) motywacyjna (stymulacyjna) – stymuluje zarówno zarządzających jak i wykonawców do lepszej realizacji powierzonych im zadań.

Zasady rachunkowości:

Nadrzędną koncepcją jest zasada RZETELNEGO I WIERNEGO OBRAZU (true and fair view) - zasady rachunkowości należy stosować w sposób prawidłowy, aby rzetelnie i jasno przedstawiający w księgach rachunkowych i sprawozdaniu finansowym sytuację finansową i majątkową oraz wynik finansowy jednostki, (z wyłączeniem, upiększania, wybiegów, przemilczania, należy obowiązkowo podać odpowiednie informacje o działalności i wynikach jednostki.

Podporządkowane zasady:

„rzetelnego i wiernego obrazu”

Zasada memoriału –

w księgach rachunkowych i wyniku finansowym ujmuje się wszystkie przychody i koszty dotyczące

danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty. Jej przeciwnością jest zasada kasowa;

Zasada periodyzacji – przyporządkowuje się zdarzenia gospodarcze okresom i wyniki działalności ujmuje się za te

okresy czasu (okresy sprawozdawcze);

Zasada istotności – w sprawozdaniu finansowym należy wykazać wszystkie zdarzenia, które w sposób znaczący wpływają na działalność i sytuację finansową

jednostki;

Zasada współmierności – osiągniętym przychodom należy w wyniku

finansowym przeciwstawiać odpowiadające im koszty – co oznacza ich zgodność zarówno czasową

(przeciwstawienie przychodów i kosztów dotyczących tego samego okresu, np. czynsz, prenumerata), jak i

merytoryczną (przychodom ze sprzedaży należy przeciwstawiać koszty wytworzenia produktów

sprzedanych);

Zasada zakazu kompensat – nie można, ze względu na przejrzystość,

kompensować ze sobą różnych co do rodzaju aktywów, pasywów, przychodów i zysków (np.

oddzielnie wykazywać należności i zobowiązania z tytułu dostaw i usług, czy przychody i koszty);

Zasada ciągłości (porównywalności) - w kolejnych okresach sprawozdawczych należy stosować względnie stałe metody i rozwiązania, a w przypadku zmian należy

o nich poinformować odbiorców informacji;

przejawia się głównie w tym, że bilans końcowy za dany okres jest identyczny z bilansem początkowym

okresu następnego; zasada ta pozwala na dokonywanie porównać w czasie;

Zasada ostrożnej wyceny- przejawia się w podejściu do:

-sposobów wyceny składników majątkowych (np. należności, zapasy towarów, majątek trwały) –

wskazana raczej „pesymistyczna niż optymistyczna” wycena aktywów i pasywów, tj. wskazane raczej

zawyżenie wartości zobowiązań niż ich zaniżenie oraz zaniżenie wartości aktywów niż ich zawyżenie

(przejawia się m.in. ujmowaniem odpisów aktualizujących aktywa);

- ujmowania przychodów, kosztów, strat i zysków do wyniku danego okresu – poprzez zaliczanie do

wyniku finansowego wyłącznie niewątpliwych przychodów i zysków oraz wszystkich

poniesionych kosztów i strat;

Zasada wyższości treści nad formą - określone operacje należy ująć w księgach i sprawozdaniach

finansowych zgodnie z ich treścią i rzeczywistością ekonomiczną, nawet jeśli z formalnego punktu

widzenia nie powinny się tam znaleźć (np. leasing finansowy);

Zasada kontynuacji działalności - zakłada się, że jednostka ani nie zamierza, ani nie

jest zmuszona do likwidacji lub znacznego uszczuplenia skali swojej działalności

Zakładowy plan kont;

Jednym z obowiązków ustawowych w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych jest

opracowanie zakładowego planu kont,

tj. wykazu stosowanych w jednostce kont wraz z opisem zasad prowadzenia rachunkowości. ZPK

powinien zawierać m.in.:

•datę rozpoczęcia i zakończenia roku obrotowego,

•przyjęte zasady wyceny składników majątkowych (w zakresie, w jakim ustawa pozostawia wybór),

•określenie zasad amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, z określeniem sposobu dokonywania odpisów aktualizujących ich wartość,

•określenie środków trwałych o niskiej wartości początkowej, dla których odpisy amortyzacyjne będą dokonywane zbiorczo lub przez jednorazowe odpisanie ich wartości,

•wybrany wariant sporządzania rachunku zysków i strat (porównawczy lub kalkulacyjny) i wybór wariantu ewidencji kosztów,

•określenie terminów i zasad przeprowadzania inwentaryzacji.

Konta planu kont zebrano w dziewięć zespołów, ponumerowanych od 0 do 8:

ZESPÓŁ 0 - Aktywa trwałe

ZESPÓŁ 1 - Środki pieniężne, rachunki bankowe oraz inne krótkoterminowe aktywa ] finansowe

ZESPÓŁ 2 - Rozrachunki i roszczenia

ZESPÓŁ 3 - Materiały i towary

ZESPÓŁ 4 - Koszty według rodzajów i ich rozliczenie

ZESPÓŁ 5 - Koszty według typów działalności i ich rozliczenie

ZESPÓŁ 6 - Produkty i rozliczenia międzyokresowe

ZESPÓŁ 7 - Przychody i koszty związane z ich osiągnięciem

ZESPÓŁ 8 - Kapitały (fundusze) własne, fundusze specjalne i wynik finansowy

Zakładowy plan kont powinien być skonstruowany tak, aby można było sporządzić według obowiązujących wzorów sprawozdania finansowe i statystyczne.

Opracowując zakładowy plan kont jednostki mają możliwość posłużenia się wzorem: Wzorcowym Planem Kont - opracowanym przez Departament Rachunkowości w Ministerstwie Finansów, publikowanym przez Stowarzyszenie Księgowych w Polsce.

Zakładowe plany kont, chodź oparte na wzorcowym planie nie są dokładnym jego odwzorowaniem. Stosownie do potrzeb, podmiot gospodarczy może zrezygnować z niektórych kont syntetycznych, dowolnie rozbudowywać analitykę i ewidencję pozabilansową.

Dziękuję za uwagę.

Bożena KozakSłupsk 2012 rok