PREDLOG NA ZAKON ZA

PLATI NA SUDIITE

I.OSNOVNI ODREDBI

^len 1So ovoj zakon se ureduva sistemot na plati, nadomestoci na

plata, drugi nadomestoci i primawa na sudiite.

^len 2(1)Sudijata ima pravo na plata soodvetna na zna~eweto i

ugledot na sudskata funkcija {to ja vr{i, te`inata na rabotata i negovata odgovornost.

(2)Platata na sudiite utvrdena spored odredbite na ovoj zakon, ne mo`e da bide namalena so zakon ili odluka na dr`aven organ.

(3) Platata na sudiite mo`e da se namali samo pri utvrdena disciplinska odgovornost na sudijata od strana na Sudskiot sovet na Republika Makedonija (vo natamo{niot tekst:Sudskiot sovet)za koja e izre~ena disiplinska merka namaluvawe na plata vo visina od 15% do 30% od mese~nata plata vo traewe od eden do {est meseci.

^len 3(1)Sredstvata za plata, drugite nadomestoci i primawa na

sudiite utvrdeni so ovoj zakon se obezbeduvaat od Sudskiot buxet na Republika Makedonija.

(2)Platite na sudiite se presmetuvaat vo bruto iznos, a se isplatuvaat vo neto pari~en iznos edna{ mese~no vo tekovniot mesec za prethodniot mesec, a najdocna do 10-ti vo tekovniot mesec.

II. PLATA

^len 4Visinata na platata na sudijata se utvrduva vo zavisnost od:-vidot na sudot;

-specijaliziraniot sudski oddel (vidot na predmeti po koi postapuva);

-vnatre{nite dol`nosti vo sudot (pretsedatel na: sud, oddel, oddelenie i sovet);

-sudskiot sta`;-nau~no- stru~nite zvawa i specijalizacijata; i -postignatite rezultati vo vr{eweto na sudiskata funkcija.

^len 5(1) Platata se presmetuva na na~in {to se mno`i

osnovicata so koeficientot za utvrduvawe na platata.(2)Osnovica za utvrduvawe na platata e prose~nata

isplatena mese~na neto plata po vraboten vo Republika Makedonija za prethodnata godina, spored podatocite na Dr`avniot zavod za statistika.

^len 6 (1)Platite na sudiite se rasporedeni vo pet grupi izrazeni vo

koeficienti.(2)Rasporeduvaweto na platite se vr{i spored vidot na

sudot vo koj sudijata raboti i toa: -prvata grupa gi opfa}a sudiite i pretsedatelite na sudovite

so osnovna nadle`nost ;-vtorata grupa gi opfa}a sudiite i pretsedatelite na sudovi

so pro{irena nadle`nost;-tretata grupa gi opfa}a sudiite i pretsedatelite na

apelacionite sudovi;-~etvrtata grupa gi opfa}a sudiite i pretsedatelot na

Upravniot sud; i-pettata grupa gi opfa}a sudiite i pretsedatelot na

Vrhovniot sud na Republika Makedonija.

^len 7(1) Koeficientot za utvrduvawe na platata na sudiite

iznesuva od 2,8 do 3,7.(2) Koeficientite od stavot (1) na ovoj ~len se opredeluvaat

spored vidot na sudot vo koj sudijata raboti, i spored slo`enosta na

zada~ite i ovlastuvawata za izvr{uvawe na dopolnitelnite raboti utvrdeni vrz osnova na zakon a) Vo prvata grupa od ~lenot 6 stav (2) alineja prva, koeficientot iznesuva:

- za sudija 2,8; - za pretsedatel na sudot 3,0.

b) Vo vtorata grupa od ~lenot 6 stav (2) alineja vtora, koeficientot iznesuva :

- za sudija 2,9; - za pretsedatel na sudot 3,2.

v) Vo tretata grupa od ~lenot 6 stav (2) alineja treta, koeficientot iznesuva :

- za sudija 3,2; - za pretsedatel na sudot 3,5. g) Vo ~etvrtata grupa od ~lenot 6 stav (2) alineja ~etvrta,

koeficientot iznesuva :- za sudija 3,3;- za pretsedatel na sudot 3,6. d) Vo pettata grupa od ~lenot 6 stav (2) alineja petta,

koeficientot iznesuva :- za sudija 3,4; - za pretsedatel na sudot 3,7. (3)Na pretsedatel na sud vo koj ima nad 50 sudii

koeficientot na plata iznesuva 3,4.(4)Na pretsedatel na oddel i oddelenie, utvrdeniot

koeficient vo stavot (2) na ovoj ~len se zgolemuva za 0,2.(5)Na pretsedatel na sovet utvrdeniot koeficient vo stavot

(2) na ovoj ~len se zgolemuva za 0,1.

^len 8

(1)Sudovite koi spored zaklu~okot za a`urnost i kvalitet na Vrhovniot sud na Republika Makedonija so koj e utvrdeno deka e sovladan prilivot na novite predmeti primeni vo tekot na godinata i za 1/3 odnosno 1/2 go namalile zaostatokot na nere{eni predmeti od prethodnite godini, poslednata mese~nata plata na sudiite ednokratno im se zgolemuva, kako nadomest za 70%, odnosno 100% po dobieniot izve{taj.

(2)Na sudija za koj Sudskiot sovet }e utvrdi nepostigawe na o~ekuvanite rezultati vo rabotata pove}e od osum meseci ednopodrugo bez opravdani pri~ini i po ocena na negovata rabota, ne mo`e da mu se zgolemi platata soglasno stavot 1 na ovoj ~len i za toj sudija }e povede postapka za utvrduvawe na disciplinska odgovornost soglasno zakon.

(3)Ispolnuvaweto na uslovite od stavovite 1 i 2 na ovoj ~len gi utvrduva Sudskiot sovet.

^len 9

(1) Platata na sudijata po ~as mu se zgolemuva za:- rabota no}e, rabota za vreme na nedelen odmor i rabota

podolgo od polnoto rabotno vreme vo visina od 35%; i- rabota vo denovite na praznici vo visina od 50%.(2)Evidencijata za ovoj vid na rabota ja vodi pretsedatelot

na sudot.

^len 10(1)Platata na sudijata se utvrduvaat na na~in {to

osnovicata se mno`i so utvrdeniot koeficient od ~lenot (7) na ovoj zakon, zgolemena so procentot za rabotnoto iskustvo od stavot (2) na ovoj ~len.

(2)Rabotnoto iskustvo se vrednuva so dodatok na platata od 0,5% za sekoja zapo~nata godina na raboten sta`, a najmnogu do 20%.

III. NADOMESTOK NA PLATA

^len 11

Sudiite imaat pravo na nadomestok na plata za otsustvo poradi koristewe na godi{en odmor, doobrazovanie, za vreme na boleduvawe i drugi otsustva od rabota vo soglasnost so op{tite propisi {to gi reguliraat rabotnite odnosi.

IV.DRUGI NADOMESTOCI I PRIMAWA

^len 12(1)Sudijata ima pravo na nadomestok na tro{ocite

povrzani so vr{ewe na sudiskata funkcija, i toa:- nadomestok za patni, dnevni i drugi tro{oci za slu`beni

patuvawa vo zemjata i stranstvo, - nadomestok za prevoz do i od rabotno mesto, po

prethodno dadena pismena izjava, mu se isplatuva na sudija ~ie {to mesto na `iveewe e oddale~eno nad 2,5 km od rabotnoto mesto, no ne pove}e od 900,00 denari mese~no;

- nadomestokot na tro{ocite za prevoz na sudija koj {to `ivee vo edna, a raboti vo druga op{tina, vo visina na vistinskite tro{oci za prevoz so prevozno sredstvo od javen soobra}aj koe ovozmo`uva navremeno pristignuvawe i zaminuvawe od rabota;

- nadomestok za ishrana vo visina od 25% od prose~nata mese~na plata isplatena vo Republika Makedonija vo prethodnite tri meseci;

- nadomestok na tro{oci za odvoen `ivot od semejstvoto vo visina od 40% od prose~nata mese~na neto plata isplatena vo Republika Makedonija vo prethodnite tri meseci, kako i nadomestok za prevoz za 4 patuvawa od mestoto kade {to raboti do mestoto kade {to `ivee vo visina na avtobuskata karta;

- nadomestok za zakupnina na stan za sudija koj ima pravo da koristi slu`ben stan soglasno so zakon, dokolku ne mo`e da mu bide obezbeden stan. Visinata na nadomestokot za zakupnina na stan se opredeluva so odluka na Sudskiot buxetski sovet. Nadomestokot za zakupnina na stan ne sleduva dokolku na sudijata mu se isplatuva nadomestok на трошоци za odvoen `ivot;

- nadomestok za selidbeni tro{oci na sudija na koj mu sleduva pravo na koristewe na slu`ben stan, se isplatuva vo visina na vistinskite tro{oci za prevoz na poku}ninata. Nadomestokot za selidbeni tro{oci ne sleduva dokolku na sudijata mu se isplatuva nadomestok na tro{oci za odvoen `ivot;

- vo slu~aj na smrt na sudija, na negovoto semejstvo mu pripa|a pari~na pomo{ vo iznos od dve posledni isplateni prose~ni mese~ni plati vo sudot kade {to bil vraboten sudijata;

- vo slu~aj na smrt na ~len na potesno semejstvo na sudija (roditel, bra~en drugar, deca rodeni vo brak ili von brak, posinoci, posvoeni deca i deca zemeni na izdr`uvawe ) na sudijata, ako `iveel

vo zaednica mu pripa|a pari~na pomo{ vo visina na edna posledna isplatena prose~na mese~na plata vo sudot kade {to e vraboten;

- vo slu~aj na boleduvawe podolgo od {est meseci i vo slu~aj na pote{ki posledici od elementarni nepogodi, na sudijata mu se isplatuva pomo{ vo visina od edna posledna isplatena prose~na mese~na plata vo sudot kade {to e vraboten;

- nadomestok za de`urstvo vo visina spored odlukata od nadle`en organ.

(2) Na sudija na koj vrz osnova na oficijalno odobrenie mu e dozvoleno da koristi slu`beno vozilo za li~en prevoz do i od rabotnoto mesto ne mu sleduva nadomestok za prevoz.

^len 13

(1)Nadomestokot na tro{ocite za slu`beni patuvawa vo zemjata i vo stranstvo opfa}a:

a)nadomestok za dnevnica za slu`beno patuvawe vo zemjata bez tro{ocite za no}evawe – do 8% od prose~nata neto plata isplatena vo Republika Makedonija vo prethodnite tri meseci;

b) nadomestok za dnevnica za slu`beno patuvawe vo stranstvo ja opredeluva so odluka Sudskiot buxetski sovet i nejziniot iznos se isplatuva:

- 50% od utvrdenata dnevnica ako se podnese smetka za smestuvawe, kako i vo slu~aj koga smestuvaweto ne pa|a na tovar na sudot;

- 20% od utvrdenata dnevnica ako tro{ocite za smestuvawe i ishrana ne pa|aat na tovar na sudot.

(2)Presmetkata na tro{ocite za slu`beno patuvawe so dnevnica se odreduva:

a) edna dnevnica za sekoi 24 ~asa pominati na slu`beno patuvawe vo stranstvo i ako vkupnoto patuvawe trae podolgo od 12 ~asa;

b) polovina dnevnica za vreme od 12 ~asa pominati na slu`beno patuvawe vo stranstvo, kako i vo slu~aj koga ostatokot od vremeto vo kontinuitet e podolgo do 8 ~asa;

v) tro{ocite za no}evawe se priznavaat vo poln iznos spored prilo`ena smetka vo hotelite со kategorija до пет yvezdi~ki;

g) nadomestok na tro{ocite za koristewe avtomobil vo li~na sopstvenost za slu`beni celi vo visina na iznosot {to spored

eden izminat kilometar ne mo`e da bide pogolem od 30% od proda`nata cena na eden litar gorivo za voziloto koe se koristi.

^len 14Sudijata ima pravo na pari~no primawe vo visina od edna

negova plata na ime jubilejna nagrada za deset godini sudiski sta`, dve plati za dvaeset godini sudiski sta`, odnosno tri plati za trieset godini sudiski sta`.

^len 15

Sudijata ima pravo na ispratnina pri zaminuvawe vo penzija vo visina na dve prose~ni mese~ni plati isplateni vo stopanstvoto na republikata vo poslednite tri meseci.

^len 16

Na sudiite i pretsedatelite na sudiite im se obezbeduva besplatna upotreba na javen soobra}aj, suvozemen ili ezerski, soodvetno na podra~jeto na koe se izvr{uva sudskata funkcija samo vo slu~aite na slu`bena potreba.

^len 17

Na~inot na ostvaruvawe na pravata od ~lenovite 11 do 15 na ovoj zakon gi opredeluva Sudskiot buxetski sovet so odluka.

^len 18

Na sudija koj ispolnuva uslovi mu se obezbeduva i isplatuva penzija vo visina utvrdena so zakon.

V.PREODNI I ZAVR[NI ODREDBI

^len 19Sudskiot sovet vo rok 60 dena od denot na vleguvawe vo

sila na ovoj zakon }e donese akt so koj }e ja utvrdi postapkata i kriteriumite za sledewe i ocena na rabotata na sudiite.

^len 20

So denot na primenata na ovoj zakon prestanuva da va`i delot од членовите 15,16,17 и 17-б od Zakonot za platata i drugi nadomestoci na pratenicite vo Sobranieto na Republika Makedonija i drugi izbrani i imenuvani lica vo Republikata ("Slu`ben vesnik na SRM” br. 36/90, 44/90 i “Slu`ben vesnik na Republika Makedonija” br.11/91, 38/91, 23/97, 37/05 i 84/05) koj se odnesuva na коефициентот на pretsedatelite na sudovite i sudiite.

^len 21

Ovoj zakon vleguva vo sila osmiot den od denot na objavuvaweto vo "Slu`ben vesnik na Republika Makedonija", a }e se primenuva od 01 januari 2008 godina.

REPUBLIKA MAKEDONIJAMINISTERSTVOTO ZA PRAVDA

PREDLOG ZA DONESUVAWE NA ZAKON

ZA PLATI NA SUDIITEso PREDLOG-ZAKON

Skopje, juni 2007 godina

I. USTAVEN OSNOV ZA DONESUVAWE NA ZAKONOT

Ustaven osnov za donesuvawe na zakonot e ~lenot 68 stav 1 alineja 2 od Ustavot na Republika Makedonija spored koj Sobranieto na Republika Makedonija donesuva zakoni.

II. PRI^INI PORADI KOI SE DONESUVA ZAKONOT

Soglasno so Ustavot na Republika Makedonija od 1991 godina, Republika Mаkedonija e konstituirana kako suverena i samostojna i kako gra|anska i demokratska dr`ava, vo koja se vospostavuva i se gradi vladeewe na pravoto kako temelen sistem na vlasta i vo isto vreme se garantiraat ~ovekovite prava i gra|anskite slobodi.Podelbata na vlasta na zakonodavna, izvr{na i sudska vospostavuva zaemen odnos i kontrola na site tri segmenti na vlast. Kako najvisok garant na za{tita na vladeeweto na pravoto i garant i ~uvar na ~ovekovite prava i slobodi utvrdeni so Ustavot i me|unarodnite dokumenti se sudovite i sudiite kako nositeli na sudskata vlast.

Po donesuvawe na Ustavot proizlegoa mnogu slabosti i nedoslednosti od praktikata na sudskata vlast za {to neminovno se nametna potrebata za nadminuvawe na nastanatata sostojba i redefinirawe na pozicijata na sudskata vlast nasproti drugite dve.

Vo nasoka na podobruvawe na sostojbite i nadminuvawe na problemite se pristapi kon reforma na pravosudniot sistem vo Republika Makedonija. Edna od voo~enite slabosti e nepostoeweto na kriteriumi vo finansiraweto na sudstvoto i lo{ata materijalna polo`ba vo koja se nao|a sudstvoto.

Za ostварување na самостојно и независно судство и ефикасен судски систем se nametna potrebata od jaknewe na ekonomskata nezavisnost na sudiite preku reforma na sistemot na plati odnosno ureduvawe na sistemot na plati so poseben zakon.

Praven osnov za utvrduvawe na platata na sudiite vo momentot e opredeluvaweto na ist na~in kako i platite na ostanatite izbrani i imenuvani funkcioneri od strana na Vladata na Republika Makedonija i Sobranieto na Republika Makedonija, odnosno postojniot Zakonot za platata i drugi nadomestoci na pratenicite vo Sobranieto na Republika Makedonija i drugi izbrani i imenuvani lica vo Republikata ("Slu`ben vesnik na SRM” br. 36/90, 44/90 i “Slu`ben vesnik na Republika Makedonija” br.11/91, 38/91, 23/97, 37/05 i 84/05).

So donesuvawe na Zakonot za sudovite(“Slu`ben vesnik na Republika Makedonija” br.58/06) koj vleze vo sila na 19 maj 2006 godina, a se primenuva od 01 januari 2007 godina se nametna zakonska обврска za donesuvawe na poseben zakon so koj na edinstven na~in }e se utvrdi sistemot na plati na sudiite vo Republika Makedonija.

Во Законот за судовите во члenot 109 е утврдено дека висината на платата и другите надоместоци на судиите во судовите се определуваат со закон. Исто taka и so ~lenot 60 stav 3 od ovoj zakon se utvrduva deka “platite i drugite nadomestoci na sudiite se ureduvaat so zakon”.Vo istiot ~len vo stavot 1 se dadeni parametrite za na~inot na presmetuvawe na platata na sudijata i toa: vidot na sudot, specijaliziraniot sudski oddel, vnatre{nata dol`nost vo sudot, sudiskiot sta`, nau~no-stru~no zvawe i specijalizacija i postignati rezultati vo vr{eweto na sudskata funkcija. Vo isto vreme so navedenata odredba se utvrduva deka sudiskata plata vo vreme na traeweto na sudiskata funkcija ne smee da se namaluva. Isklu~ok, prestavuva samo koga na sudijata soglasno ~lenot 78 od Zakonot za sudovi mu e izre~ena disciplinska merka od strana na Sudskiot sovet na Republika Makedonija vo postapka utvrdena so zakonot. Toga{ platata mo`e da bide namalena samo za opredelen iznos utvrden vo procenti i samo za opredelen vremenski period.

Vo Zakonot za sudovite vo glava IV се детално дадени и дефинирани и сите посебни права на судијата во вршењето на судиската функција. Истите права се опредeлени за судијата како и за остaнатите носители на јавна фукција согласно Законот за извршување на буџетот на Република Македонија. Дополнително, Zаконот за судовите во члenot 56 определува посебни права на судијата за време на вршењето на судиската функција. Nа судијата со законот му се гарантираат sleдnite посебни права: право на слободен премин на станиците, аеродромите, пристаништата, само со покажување на судската легитимација; право на службена дозвола за носење на оружје и набавка на соодветна муниција; бесплатно да го употребува јавниот, сувоземниот или езерскиот сообраќај на судското подрачје во кое се извршува судиската функција во случај на службена потреба; посебна заштита на неговата личност, семејството, имотот, по негово барање или по

барање на претседателот на судот до полицијата во местото на живеење, секогаш кога за тоа постојат серизони причини за неговата безбедност; и да има службена патна исправа.

Pri izgotvuvawe na Predlogot za donesuvawe na zakon za plati na sudiite kako pojdovna osnova, покрај горенаведеното se zemaa i i se razgledaa pove}e komparativni modeli i sistemi, me|unarodni standardi koi se odnesuvaat na ovaa problematika, kako i zakonodavnite merki za zajaknuvawe na nezavisnosta na sudstvoto predvideni so Strategijata i Akcioniot plan za reforma na pravosudniot sistem, kako i Nacionalnata programa za usvojuvawe na pravoto na EU.

Vo pove}e me|unarodnite akti e naglasena potrebata od podobruvawe na ekonomsko-materijalnata sostojba i polo`ba na sudiite. Pri izgotvuvawe na Predlogot na zakonot se trgna od “Osnovnite na~ela na nezavisnosta na sudstvoto, doneseni vo Milano i usvoeni od Generalnoto sobranie na ON vo 1985 godina”, “Univerzalnata deklaracija za nezavisnosta na pravosudstvoto donesena od OON vo 1987 godina”, “Preporakata br.(94) 12 na Komitetot na ministrite na Sovetot na Evropa za nezavisnosta, efikasnosta i ulogata na sudiite od 1994 godina”, “Povelbata za sudiite od Evropa na Evropskoto zdru`enie na sudii od 1997 godina”, “Evropskata povelba za statusot na sudiite na Sovet na Evropa od 1998 godina “i “Univerzalnata povelba za sudijata na Megunarodnoto zdru`enie na sudii od 1999 godina” koi se odnesuvaat na sudstvoto i za{titata na ~ovekovite slobodi i prava, кои kako osnova za vladeewe na pravoto ja utvrduvaat nezavisnosta i nepristрasnosta na sudstvoto и minimalnite principi vrz koi treba da se gradi taa osnova e sudiite da dobivaat plata i penzii sodvetni na statusot, dostoinstvoto i odgovornosta na funcijata {to ja vr{at.

Vo site navedeni akti kako zaedni~ka pri~ina poradi koja se predlaga donesuvawe na Zakonot se:

-gradewe na nezavisno sudstvo kako osnova na edna pravna dr`ava i garancija za ostvaruvawe i za{tita na ~ovekovite slobodi i prava;

-obvrskata na dr`avata so zakon da gi uredi pra{awata za platite i penziite na sudiite i toa da im go garantira.

Univerzalnata deklaracija za nezavisnosta na pravosudstvoto donesena od OON vo 1987 godina имајќи го во предвид Статутот на Меѓународниот суд на правдaта бара да se застапуваat принципите за независност на судиите i primena na pravilata zasnovani na niv, koi }e pridonesat za zajaknuvawe na institucionalnata kultura na vladeewe na pravoto.

Во Preporakata br.(94) 12 na Komitetot na ministrite na Sovetot na Evropa za nezavisnosta, efikasnosta i ulogata na sudiite

od 1994 godina” им se препорачува на владите на Државите членки, да ги усвојат и засилат потребните мерки за јакнење на улогата на секој судија пооделно и судството во целина и да ја подобрат нивната независност и ефикасност, применувајќи ги посебно правилата za мандатите на судиите и нивните плати да се гарантираат со закон. Во исто време се препорачува на извршната и законодавната власт да гарантираат дека судиите се независни и дека не се прифатливи мерки кои може да ја доведат во опасност нивната независност, kako i да се обезбеди статусот и платата на судиите да бидат во сразмерност со достоинството на нивната професија и одговорноста што тие ја имаат.

Evropskata povelba za statusot na sudiite na Sovet na Evropa od 1998 godina содржи важно, цврсто наведено реално признание за улогата на адекватната судска плата. На судијата или судиката кои исполнуват услови за старосна пензија, им се обезбедува пензија чија висина треба да биде колку е можно поблиско до висината на последната плата добиена за вршење на судската функција.

Vo Univerzalnata povelba na sudiite, usvoena od strana na Me|unarodnata asocijacija na sudiite vo 1999 godina e navedeno:sudiite treba da primaat dovolno plata, za realno da se za{titi ekonomskatа nezavisnost. Platata ne smee da se namaluva vo tekot na negovata sudska slu`ba.

Истите права се утврдени и со другите меѓународни документи наведени погоре, како заедничка заложба за независно и ефикасно судство, ослободено од сите економски и политички стеги.

Vo isto vreme,sudskiot buxet kako osnoven izvor na sredstva za plati na sudiite i drugite vraboteni vo sudstvoto koj od negovoto vospostavuvawe во 2003 godina koga u~estvuva{e so 1,99% vo vkupniot buxet na Republika Makedonija, so tekot na godinite ima postojana tendencija na negovo namaluvawe. Imeno, vo narednata godina 2004 se namaluva na 1,78, za 2005 godina 1,80%, za 2006 godina 1,14% i za tekovnata 2007 godina 1,15% vo vkupniot buxet na Republika Makedonija. Od ovde se utvrduva deka sredstvata, so koi raspolaga sudskiot buxet kako nezavisno telo, koe ja garantira ekonomskata nezavisnost na sudiite, se namaluvaаt i materijalnata polo`ba na sudovite i sudiite e vo postojan trend na namaluvawe

III. OSNOVNI NA^ELA VRZ KOI SE ZASNOVA ZAKONOT

Zakonot za plati na sudiite se zasnova vrz na~elata na:-zakonitost-nezavisnost-nepristrasnost

-efikasnost

IV. SODR@INA NA ZAKONOT

Sodr`inata na zakonot e dadena vo forma na Predlog za donesuvawe na Zakon za plati na sudiite so Predlog na zakon, soglasno ~len 152 od Delovnikot na Sobranieto na Republika Makedonija so ogled deka ne e vo pra{awe slo`en ili obemen zakon.

O B R A Z L O @ E N I E

I. OCENKA ZA SOSTOJBATA [TOTREBA DA SE UREDI SO ZAKONOT

So donesuvawe na poslednite Ustavni amandmani i Zakonot za sudovi se ima{e za cel zajaknuvawe na nezavisnosta na sudstvoto. Osnova za gradewe na nezavisno sudstvo e ekonomskata nezavisnost na sudiite.Ostvaruvaweto na ovaa nezavisnost }e se ovozmo`i so donesuvawe na Zakonot za plati na sudiite so koj }e se uredi sistemot na plati koj }e soodetstvuva na ugledot na sudiskata funkcija i te`inata na odgovornosta na sudijata.

Vo izgotvuvaweto na predlo`eniot tekst na zakonot se koristea komparativni analizi za platite na sudiite i izve{taite dostaveni od Zdru`enieto na sudii na Republika Makedonija koe e ~len na Evropskat asocijacija na sudii od 1996 godina.

Vrz osnova na izve{tajot izgotven od Evropskata asocijacija na sudii po sprovedenoto istra`uvawe me|u ~lenkite na asocijacijata za finasiskata polo`ba na sudiite vo Evropa izgotveni se pregledi za sostojbata so platite na sudiite, kriteriumite po koi taa se utvrduva i okolnostite koi vlijaat na nejzinata promena.

Sobranite podatoci poka`uvaat golema raznovidnost na razli~ni sistemi. Sporedbeno vo mnogu evropski zemji od 29 ispitanici prihodot na sudijata zavisi od negoviot sudski rang i vozrasta.Samo vo Italija , dol`inata na sta`ot ja opredeluva platata.

Postoi golema razlika me|u platite na sudiite od isto~no-evropskite zemji i drugite zemji vo Evropa. Najniska godi{na neto

plata na sudija na po~etokot na negovata kariera e zabele`ana vo Litvanija, ^e{ka, Estonija i vo Makedonija.Godi{nite neto plati vo nekoi zemji kako vo Velika Britanija, [vajcarija, Irska i Norve{ka se duri i do 10 pati pogolemi.

Sporedbeno pome|u platite na sudiite i dvi`eweto na `ivotnite tro{oci spored izve{tajot, Makedonija e na najnisko nivo.

Vo vrska so pra{aweto na postoewe na poseben zakon za plati na sudiite istra`uvawata poka`uvaat deka vo Danska, Finska i [vedska platata e rezultat na pregovori. Vo Francija, Norve{ka i Litvanija iznosot se opredeluva so uredba na vladata.Vo Hrvatska, Slovenija, Albanija, Bugarija , Republika Srpska ureduvaweto na sistemot na plati e so posebni zakoni.

Vo odnos na pra{aweto za visinata na penzijata, komparativnata analiza poka`a deka taa vo nekoi zemji iznesuva opredelen procent od poslednata plata ili od prose~nata plata koja se prima vo tekot na opredeleniot broj godini i toa vo poslednite 5-15 godini, ili da izbira pome|u penzijata vo visina na plata koja ja imal kako sudija ili pomala penzija, no so pravo na dopolnitelna zarabotuva~ka. Samo vo Makedonija penzijata se bazira na prose~nata plata vo tekot na celata rabotna kariera.

So postojniot Zakon za platata i drugi nadomestoci na pratenicite vo Sobranieto na Republika Makedonija i drugi izbrani i imenuvani lica vo Republikata, site sudii od ista istanca primaat ista plata, nemaa utvrdeni drugi nadomestoci i drugi pari~ni primiwa za nivnata rabota.

So donesuvawe na predlo`eniot zakon, baziran na komparativnite analizi i sporedbeni izve{tai, se vostanovuva sistem na plati po koj platite na sudiite se podeleni vo grupi i visinata na plata se utvrduva vo zavisnost od vidot na sudot, specijaliziraniot sudski oddel vo koj raboti, vnatre{nite dol`nosti vo sudot, sudskiot sta`, koi kako kriteriumi se dadeni vo ~lenot 60 stav 1 od Zakonot za sudovite.

So predlo`eniot zakon platite se dadeni vo koeficienti, a utvrduvaweto i presmetuvaweto na platata se vr{i so mno`ewe na koeficentot so osnovicata za utvrduvawe na platata i toa vo momentot e najprifatlivo i e vostanoven na~in na presmetuvawe na platata soglasno postojniot Zakonot za platata i drugi nadomestoci na pratenicite vo Sobranieto na Republika Makedonija i drugi izbrani i imenuvani lica vo Republikata .

Odredbite za zgolemuvawe na platata na sudijata vo visina od 35% za rabota no}e,za vreme na nedelen odmor, podolgo od polnoto rabotno vreme i vo visina od 50% za rabota vo praznici e soglasno Kolektivniot dogovor za dr`avnite, pravosudnite i organite na lokalnata samouprava na Republika Makedonija.

Vo odnos na odredbite od Zakonot so koi se ureduvaat nadomestocite na plata usoglasuvaweto e so odredbite od Zakonot za rbotnite odnosi.

Drugite nadomestoci i primawa na sudiite se navedeni i utvrdeni soglasno Zakonot za izvr{uvawe na Buxetot na Republika Makedonija

Vo odnos na utvrdenoto pravo na penzija, ova pra{awe se regulira so Zakonot za penzisko i invalidsko osiguruvawe, i opredeluvaweto na pravoto na penzija e soglasno predlo`eniot zakon, iako uka`uvawata i preporakite na me|unarodnite akti, posebno Evropskata povelba za statusot na sudiite - Sovet na Evropa od 1998 godina, koja go ureduva ova pravo vo to~kata 6.4. vo delot -6.Nagraduvawe i socijalna za{tita e obezbeduvawe na penzija ~ija visina treba da bide kolku e mo`no poblisku do visinata na poslednata plata dobiena za vreme na vr{ewe na sudiskata funkcija.

Na toj na~in so ovoj zakon na edinstven na~in }e se opfatat platite i drugite nadomestoci na sudiite {to e soglasno i so ~len 109 stav 1 od Zakonot za sudovite spored koj visinata na platite i drugite nadomestoci na sudiite vo sudovite se opredeluvaat so zakon.

II. CELTA [TO TREBA DA SE POSTIGNE SO DONESUVAWETO NA ZAKONOT

So ovoj zakon treba da se postigne povisok stepen na efikasno,nepristarsnst i odgovornost kako i ekonomska nezavisnost na sudiite.

Profesionalnoto vr{ewe na sudiskata funkcija, efikasnosta i nezavisnosta i reformata na pravosudniot sistem ja nametnuvaat potreba od utvrduvawe na platata so poseben zakon.

So donesuvawe na Zakonot }e se zapazat i na~elata utvrdeni vo me|unarodnite akti koi ja tretiraat nezavisnosta na sudstvoto, ustavnite amandmani, kako i osnovnite nasoki od Zakonot za sudovite.

Vo smisla na iznesenoto, so usvojuvawe na zakonskata regulativa za platite na sudiite }e se ostavarat i nadminat slabostite pri sproveduvawe na reformata za pravosudniot sistem , kako va`en element za sudskata nezavisnost.

III. SODR@INA NA ZAKONOT

Sodr`inata na zakonot e dadena vo V glavi so 21 ~len.

Vo Glavata I Osnovni odredbi (~len 1-3) sodr`ani se osnovnite odredbi za ureduvawe na sistemot na plata, , nadomestoci na plata i drugi nadomestoci i primawa na sudiite.Utvrdenata plata so ovoj zakon ne mo`e da bide namalena so zakon ili odluka na dr`aven organ, osven pri izre~ena disciplinska merka za utvrdena disciplinska odgovornost od strana na Sudskiot sovet на Република Македонија. Sredstvata za plati i drugite nadomestoci soglasno ovoj zakon se obezbeduvaat vo Sudskiot buxet na Republika Makedonija. Presmetuvaweto na platite e vo bruto iznos, a iсplatatа vo neto iznos najdocna do 15 ti vo mesecot, za prethodniot mesec.

Vo Glavata II Plati (~len 4-10) dadeni se kriteriumite vo opredeluvawe na visinata na platata soglasno ~lenot 60 stav 1 od Zakonot za sudovite i tie se: vidot na sudot, specijaliziraniot sudski oddel vo koj raboti, vnatre{nite dol`nosti vo sudot, sudskiot sta`, nau~no-stru~nite zvawa i specijalizacija i postignatite rezulati vo vr{ewe na sudskata funkcija.

Platata se presmetuva so mno`ewe na osnovica za presmetka na platata со prose~nata plata isplatena po vraboten vo Republika Makedonija vo prethodnata godina, spored podatocite na Dr`avniot zavod za statistika i dadenite koeficienti.

Platite se podeleni vo pet grupi spored vidot na sudot vo koj rabotat i toa: prva grupa se osnovnite sudovi so osnovna nadle`nost; vtora grupa se osnovnite sudovi so pro{irena nadle`nost; treta grupa se apelacinite sudovi, ~etvrta grupa e upravniot sud i petta grupa e vrhovniot sud. Koeficienti se dvi`at vo visina od 2,8 za sudija na osnoven sud so osnovna nadle`nost do utvrdeniot najvisok koeficient od 3,7 za pretsedatel na Vrhoven sud.

Ovoj koeficent se zgolemuva so 0,2 na pretsedatel na oddel i oddelenie, i za 0,1 za pretsedаtel na sovet.

Na pretsedatel na sud vo koj ima nad 50 sudii koeficentot iznesuva 3,4.

Isto taka so ~lenot 8 dadena e mo`nost za zgolemuvawe na plata na sudiite za 15% odnosno 30% po ispolnuvawe na uslovi za toa koi gi utvrduva Sudskiot sovet, i toa : na nivo na celokupnoto rabotewe na sudot i po poedine~na ocena na rabotata na sudijata .

Pokraj utvrdenata plata sudiite imaat i pravo na drugi dodatoci za prekuvremena rabota, rabota no}e, i za vreme na praznik , кои права и досега беа утврдени со законot со кои се утврдени правaта на другите носителите на јавни функции.

Vo Glavata III Nadomestoci na plata (~len 11) se utvrduva pravoto na nadomestoci na plata za godi{en odmor, boleduvawe i dr. soglasno pravata utvrdeni so propisite koi gi reguliraat rabotnite odnosi.

Vo Glavata IV Drugi nadomestoci i primawa (~len 12-18) se ureduva pravoto na drugi nadomestoci i primawa na sudiite kako: nadomestoci za slu`beni patuvawe, selidba, prevoz, ishrana,za odvoen `ivot,vo slu~aj na smrt na sudija ili ~len na potesnoto semejstvo, za boleduvawe podolgo od 6 meseci i dr, koi se soglasno Zakonot za izvr{uvawe na Buxetot na Republika Makedonija. Na~inot na ostvaruvawe na ovie prava go utvrduva Sudskiot buxetski sovet so odluka.

Vo grupata na drugi primawa vleguvaat jubilejnata nagrada, ispratnina za penzionirawe i pravoto na penzija utvrdeni so postojnite zakoni.

Vo Glavata V Preodni i zavr{ni odredbi (~len 19-21) se utvrduva aktot koj vo rok od 60 dena treba da go donese Sudskiot sovet i so koj }e gi utvrdi kriteriumite za ocena na rabotata na sudijata.

So primena na ovoj zakon prestanuvaat da va`at odredbite od Zakonot za platata i drugi nadomestoci na pratenicite vo Sobranieto na Republika Makedonija i drugi izbrani i imenuvani lica vo Republikata vo delot na pretsedatelite na sudovite i sudiite.

Ovoj zakon }e vleze vo sila osmiot den od denot na objavuvaweto, a }e se primenuva od 01 januari 2008 godina.

IV. FINANSISKI SREDSTVAZa ostvaruvawe na ovoj zakon potrebni se dopolnitelni

finansiski sredstva.