Śrī viṣṇu sahasranāma stotramvedas-knowledge.sub.jp/swfu/d/auto_bufh2b.pdfŚrī viṣṇu...
TRANSCRIPT
-
Śrī Viṣṇu sahasranāma stotram
1
श्रीविष्णसुहस्रनामस्तोत्रम ् ॐ विश्व ंविष्णिु वषट्कारो भतूभव्यभित्प्रभुुः। om viṣvam viṣnur vaṣatkaro
bhūta bhavya bhavat prabhuḥ| भतूकृदू्भतभदृ्भािो भतूात्मा भतूभािनुः॥१॥ bhūtakṛd bhūtabhṛd bhavo
bhūtatmā bhūta bhāvanaḥ ||(1) पतूात्मा परमात्मा च मकु्ताना ंपरमा गवतुः। pūtatmā paramātmā ca
muktānām paramā gatiḥ|
अव्ययुः परुुषुः साक्षी क्षते्रज्ञोऽक्षर एि च॥२॥ avyayaḥ puruṣaḥ sākṣī
kṣetrajño’kṣara eva ca ||(2)
योगो योगविदा ंनतेा प्रधानपरुुषशे्वरुः। yogo yoga vidāṁ netā pradhāna puruṣe śvaraḥ | नारवसहंिपुुः श्रीमान ् केशिुः परुुषोत्तमुः॥३॥ nārasiṁha vapuḥ śrīmān keśavaḥ puruṣottamaḥ ||(3)
सिवुः शि वुः वशिुः स्थाणभुू वतावदवन ववधरव्ययुः। sarvaḥ śarvaḥ śivaḥ sthāṇur
bhūtādir nidhir-avyayaḥ |
सभंिो भािनो भता व प्रभिुः प्रभरुीश्वरुः॥४॥ saṁbhavo bhāvano bhartā
prabhavaḥ prabhur īśvaraḥ ||(4) स्वयभंुूः शम्भरुावदत्युः पषु्कराक्षो महास्वनुः। svayaṁbhūḥ śambhurādityaḥ
puṣkarākṣo mahā svanaḥ |
अनावदवनधनो धाता विधाता धातरुुत्तमुः॥५॥ anādi nidhano dhātā vidhātā dhāturuttamaḥ ||(5)
-
Śrī Viṣṇu sahasranāma stotram
2
अप्रमयेो हृषीकेशुः पद्मनाभोऽमरप्रभुुः। aprameyo hṛśīkeśaḥ
padmanābho’maraprabhuḥ |
विश्वकमा व मनसु्त्वष्टा स्थविष्ठुः स्थविरो ध्रिुुः॥६॥ viśvakarmā manustvaṣṭā
sthaviṣṭhaḥ sthaviro dhruvaḥ ||(6)
अग्राह्युः शाश्वतुः कृष्णो लोवहताक्षुः प्रतद वनुः। agrāhyaḥ śāśvataḥ kṛṣṇo
lohitākṣaḥ pratardanaḥ |
प्रभतूविककुब्धाम पवित्र ंमङ्गलं परम॥्७॥ prabhūtaḥ trikakub-dhāma
pavitraṁ maṅgalaṁ param ||(7)
ईशानुः प्राणदुः प्राणो ज्यषे्ठुः श्रषे्ठुः प्रजापवतुः। īśānaḥ prāṇadaḥ prāṇo
jyeṣṭhaḥ śreṣṭhaḥ prajāpatiḥ |
वहरण्यगभो भगूभो माधिो मधसुदूनुः॥८॥ hiraṇya-garbho bhū-garbho
mādhavo madhusū danaḥ ||(8)
ईश्वरो विक्रमी धन्वी मधेािी विक्रमुः क्रमुः। īśvaro vikramī dhanvī
medhāvī vikramaḥ kramaḥ |
अनतु्तमो दुराधष वुः कृतज्ञुः कृवतरात्मिान॥्९॥ anuttamo durādharṣaḥ
kṛtajñaḥ kṛtir ātmavān ||(9) सरुशेुः शरण ंशम व विश्वरतेाुः प्रजाभिुः। sureśaḥ śaraṇaṁ śarma
viśva-retāḥ prajā bhavaḥ | अहुः सिंत्सरो व्यालुः प्रत्ययुः सि वदश वनुः॥१०॥ ahaḥ samvatsaro vyālaḥ
pratyayaḥ sarvadarśanaḥ ||(10)
-
Śrī Viṣṇu sahasranāma stotram
3
अजुः सिशे्वरुः वसद्धुः वसवद्धुः सिा ववदरच्यतुुः। ajaḥ sarveśvaraḥ siddhaḥ
siddhiḥ sarvādir acyutaḥ |
िषृाकवपरमयेात्मा सि वयोगविवनुःसतृुः॥११॥ vṛṣākapir ameyātmā
sarva yoga viniḥ sṛtaḥ ||(11) िसिु वसमुनाुः सत्युः समात्माऽसवितुः समुः। vasur vasumanāḥ satyaḥ samātmā saṁmitaḥ samaḥ |
अमोघुः पणु्डरीकाक्षो िषृकमा व िषृाकृवतुः॥१२॥ amoghaḥ puṇḍarīkākṣo
vṛṣakarmā vṛṣākṛtiḥ ||(12)
रुद्रो ुशिवशरा ुरुरवुि वश्वयोवनुः शवुचश्रिाुः। rudro bahu śirā babhrur viśvayoniḥ śuci śravāḥ | अमतृुः शाश्वत स्थाणिु वरारोहो महातपाुः॥१३॥ amṛtaḥ śāśvataḥ sthāṇur varāroho mahātapāḥ ||(13)
सिवगुः सि वविद्भानवुि वष्वक्सनेो जनाद वनुः। sarvagaḥ sarvavid bhānuhr viṣvak seno janārdanaḥ | िदेो िदेविदव्यङ्गो िदेाङ्गो िदेवित ् कविुः॥१४॥ vedo vedavid avyaṅgo vedāṅgo vedavit kaviḥ ||(14)
लोकाध्यक्षुः सरुाध्यक्षो धमा वध्यक्षुः कृताकृतुः। lokā dhyakṣaḥ surā dhyakṣo
dharmā dhyakṣaḥ kṛtā kṛtaḥ | चतरुात्मा चतवु्यू वहश्चतदंुष्ट्रश्चतभु ुवजुः॥१५॥ caturātmā caturvyūhaś
catur dam śṭraś catur bhujaḥ ||(15)
-
Śrī Viṣṇu sahasranāma stotram
4
रुरावजष्णभुोजन ंभोक्ता सवहष्णजु वगदावदजुः। bhrājiṣṇur-bhojanaṁ bhoktā
sahiṣṇur-jagadādijaḥ |
अनघो विजयो जतेा विश्वयोवनुः पनुि वसुुः॥१६॥ anagho vijayo jetā
viśvayoniḥ punarvasuḥ ||(16)
उपने्द्रो िामनुः प्राशंरुमोघुः शवुचरूवज वतुः। upendro vāmanaḥ prāmśur
amoghaḥ śucir ūrjitaḥ | अतीन्द्रुः सगं्रहुः सगो धतृात्मा वनयमो यमुः॥१७॥ atīndraḥ saṁgrahaḥ sargo
dhṛtātmā niyamo yamaḥ ||(17)
िदे्यो िदै्युः सदायोगी िीरहा माधिो मधुुः। vedyo vaidyaḥ sadāyogī
vīrahā mādhavo madhuḥ |
अतीवन्द्रयो महामायो महोत्साहो महाुलुः॥१८॥ ati indriyo mahāmāyo mahotsāho mahābalaḥ ||(18)
महाुवुद्धम वहािीयो महाशवक्तम वहाद्यवुतुः। mahābuddhir mahā vīryo mahā śaktir mahā dyutiḥ | अवनदशे्यिपुुः श्रीमानमयेात्मा महावद्रधकृ॥्१९॥ anirdeśya vapuḥ śrīmān ameyātmā mahādri dhṛk ||(19) महषे्वासो महीभता व श्रीवनिासुः सता ंगवतुः। maheṣvāso mahībhartā
śrīnivāsaḥ satāṁ gatiḥ |
अवनरुद्धुः सरुानन्दो गोविन्दो गोविदा ंपवतुः॥२०॥ aniruddhaḥ surānando
govindo govidāṁ patiḥ ||(20)
-
Śrī Viṣṇu sahasranāma stotram
5
मरीवचद वमनो हंसुः सपुणो भजुगोत्तमुः। marīcir damano haṁsaḥ suparṇo bhujagottamaḥ |
वहरण्यनाभुः सतुपाुः पद्मनाभुः प्रजापवतुः॥२१॥ hiraṇyanābhaḥ sutapāḥ
padmanābhaḥ prajāpatiḥ ||(21)
अमतृ्युुः सि वदृक ्वसहंुः सन्धाता सवन्धमान ् वस्थरुः। amṛtyuḥ sarva dṛk siṁhaḥ sandhātā sandhimān sthiraḥ |
अजो दुम वष वणुः शास्ता विश्रतुात्मा सरुावरहा॥२२॥ ajo durmarṣaṇaḥ śāstā
viśrutātmā surāriḥā ||(22)
गरुुग ुवरुतमो धाम सत्युः सत्यपराक्रमुः। guruḥ gurutamo dhāmaḥ satyaḥ satya parākramaḥ | वनवमषोऽवनवमषुः स्रग्िी िाचस्पवतरुदारधीुः॥२३॥ nimiṣo’nimiṣaḥ sragvī
vācaspatir udāra dhīḥ ||(23) अग्रणीग्रा वमणीुः श्रीमान ् न्यायो नतेा समीरणुः। agraṇīr grāmaṇīḥ śrīmān nyāyo netā samīraṇaḥ |
सहस्रमधूा व विश्वात्मा सहस्राक्षुः सहस्रपात॥्२४॥ sahasra mūrdhā viśvātmā sahasrākṣaḥ sahasrapāt ||(24)
आितवनो वनितृ्तात्मा सिंतृुः सपं्रमद वनुः। āvartano nivṛttātmā
saṁvṛtaḥ saṁpramardanaḥ |
अहुः सिंत वको िविरवनलो धरणीधरुः॥२५॥ ahaḥ saṁvartako vanhir
anilo dharaṇī dharaḥ ||(25)
-
Śrī Viṣṇu sahasranāma stotram
6
सपु्रसादुः प्रसन्नात्मा विश्वधवृग्िश्वभवुग्िभुुः। suprasādaḥ prasannātmā
viśva dhṛg viśvabhug vibhuḥ | सत्कता व सतृ्कतुः साधजु विुना वरायणो नरुः॥२६॥ sat kartā sat kṛtaḥ sādhur jahnur nārāyaṇo naraḥ ||(26) असखं्ययेोऽप्रमयेात्मा विवशष्टुः वशष्टकृच्छुवचुः। asankhyeyo’prameyātmā
viśiṣṭaḥ śiṣṭa kṛt ṣuciḥ | वसद्धार् वुः वसद्धसकंल्पुः वसवद्धदुः वसवद्धसाधनुः॥२७॥ siddhārthaḥ siddha sankalpaḥ siddhidaḥ siddhisā dhanaḥ ||(27)
िषृाही िषृभो विष्णिुृ वषपिा व िषृोदरुः। vṛṣāhī vṛṣabho viṣṇur
vṛṣaparvā vṛṣodaraḥ |
िध वनो िध वमानश्च विविक्तुः श्रवुतसागरुः॥२८॥ vardhano vardhamānaś ca
viviktaḥ śruti sāgaraḥ ||(28) सभुजुो दुध वरो िाग्मी महने्द्रो िसदुो िसुुः। subhujo durdharo vāgmī
mahendro vasudo vasuḥ |
नकैरूपो ुहृदू्रपुः वशवपविष्टुः प्रकाशनुः॥२९॥ naika rūpo bṛhad rūpaḥ śipiviṣṭaḥ prakāśanaḥ ||(29)
ओजस्तजेोद्यवुतधरुः प्रकाशात्मा प्रतापनुः। ojas tejo dyuti dharaḥ prakāśātmā pratāpanaḥ|
ऋद्धुः स्पष्टाक्षरो मन्त्रश्चन्द्राशंभुा वस्करद्यवुतुः॥३०॥ ṛddaḥ spaṣṭākṣaro mantras
candrāṃśur bhāskara dyutiḥ ||(30)
-
Śrī Viṣṇu sahasranāma stotram
7
अमतृाशंदू्भिो भानुुः शशवुन्दुः सरुशे्वरुः। amṛtāṁ śūdbhavo bhānuḥ
śaśabinduḥ sure śvaraḥ |
औषध ंजगतुः सतेुुः सत्यधमवपराक्रमुः॥३१॥ auṣadhaṁ jagataḥ setuḥ
satya dharma parākramaḥ ||(31)
भतूभव्यभिन्नार्ुः पिनुः पािनोऽनलुः। bhūta bhavya bhavan nāthaḥ
pavanaḥ pāvano’nalaḥ |
कामहा कामकृत्कान्तुः कामुः कामप्रदुः प्रभुुः॥३२॥ kāmahā kāmakṛt kāntaḥ
kāmaḥ kāmapradaḥ prabhuḥ ||(32)
यगुावदकृद्यगुाितो नकैमायो महाशनुः। yugādi kṛd yugāvarto
naikamāyo mahāśanaḥ |
अदृश्यो व्यक्तरूपश्च सहस्रवजदनन्तवजत॥्३३॥ adṛśyo vyaktarūpaś ca
sahasrajid anandajit ||(33)
इष्टोऽविवशष्टुः वशष्टषे्टुः वशखण्डी नशिषो िृषुः। iṣṭo viśiṣṭaḥ śiṣṭeṣṭaḥ
śikhaṇḍī nahuṣo vṛṣaḥ |
क्रोधहा क्रोधकृत्कता व विश्वुाशिम वहीधरुः॥३४॥ krodhahā krodhakṛt kartā
viśvabāhur mahīdharaḥ ||(34)
अच्यतुुः प्रवर्तुः प्राणुः प्राणदो िासिानजुुः। acyutaḥ prathitaḥ prāṇaḥ
prāṇado vāsavānujaḥ |
अपावंनवधरवधष्ठानमप्रमत्तुः प्रवतवष्ठतुः॥३५॥ apām nidhir adhiṣṭānam
apramattaḥ pratiṣṭhitaḥ ||(35)
-
Śrī Viṣṇu sahasranāma stotram
8
स्कन्दुः स्कन्दधरो धयुो िरदो िायिुाहनुः। skandaḥ skanda dharo dhuryo
varado vāyuvāhanaḥ |
िासदुिेो ुहृद्भानरुावददिेुः परुन्दरुः॥३६॥ vāsudevo bṛhad bhānur
ādidevaḥ purandaraḥ ||(36)
अशोकस्तारणस्तारुः शरूुः शौवरज वनशे्वरुः। aśoka stāra ṇastāraḥ śūraḥ śaurirjane śvaraḥ |
अनकूुलुः शताित वुः पद्मी पद्मवनभके्षणुः॥३७॥ anukūlaḥ śatāvartaḥ
padmī padmanibhe kṣaṇaḥ ||(37)
पद्मनाभोऽरविन्दाक्षुः पद्मगभ वुः शरीरभतृ।् padma nābho’ravindākṣaḥ
padma garbhaḥ śarīrabhṛt |
महवद्धवरृद्धो िदृ्धात्मा महाक्षो गरुडध्वजुः॥३८॥ mahardhi ṛddhoh vṛddhātmā
mahākṣo garuḍa dhvajaḥ ||(38)
अतलुुः शरभो भीमुः समयज्ञो हविहववरुः। atulaḥ śarabho bhīmaḥ
samayajño havir hariḥ |
सिवलक्षणलक्षण्यो लक्ष्मीिान ् सवमवतञ्जयुः॥३९॥ sarva lakṣaṇa lakṣaṇyo
lakṣmīvān samitinjayaḥ ||(39)
विक्षरो रोवहतो मागो हतेदुा वमोदरुः सहुः। vikṣaro rohito mārgo
hetur dāmodaraḥ sahaḥ |
महीधरो महाभागो िगेिानवमताशनुः॥४०॥ mahīdharo mahābhāgo
vegavān amitā śanaḥ ||(40)
-
Śrī Viṣṇu sahasranāma stotram
9
उद्भिुः क्षोभणो दिेुः श्रीगभ वुः परमशे्वरुः। udbhavaḥ kṣobhaṇo devaḥ
śrī garbhaḥ parame śvaraḥ |
करण ंकारण ंकता व विकता व गहनो गहुुः॥४१॥ karaṇaṁ kāraṇaṁ kartā
vikartā gahano guhaḥ ||(41)
व्यिसायो व्यिस्थानुः ससं्थानुः स्थानदो ध्रिुुः। vyavasāyo vyavasthānaḥ
samsthānaḥ sthānado dhruvaḥ |
परवद्धवुः परमस्पष्टस्तषु्टुः पषु्टुः शभुके्षणुः॥४२॥ parardviḥ paramaspaśṭah
tuṣṭaḥ puṣṭaḥ śubhe kṣaṇaḥ ||(42)
रामो विरामो विरजो मागो नयेो नयोऽनयुः। rāmo virāmo virajo
mārgo neyo nayo’nayaḥ |
Or विरामो विरतो (or) virāmo virato
िीरुः शवक्तमता ंश्रषे्ठो धमो धम वविदुत्तमुः॥४३॥ vīraḥ śaktimatāṁ śreṣṭaḥ
dharmo dharma viduttamaḥ ||(43)
िकुैण्ठुः परुुषुः प्राणुः प्राणदुः प्रणिुः परृ्ुुः। vaikuṇṭhaḥ puruṣaḥ prāṇaḥ
prāṇadaḥ praṇavaḥ pṛthuḥ |
वहरण्यगभ वुः शत्रघु्नो व्याप्तो िायरुधोक्षजुः॥४४॥ hiraṇya garbhaḥ śatrughṇo
vyāpto vāyuradho kṣajaḥ ||(44)
ऋतुुः सदुश वनुः कालुः परमषे्ठी पवरग्रहुः। ṛtuḥ sudarśanaḥ kālaḥ
parameṣṭhī parigrahaḥ |
-
Śrī Viṣṇu sahasranāma stotram
10
उग्रुः सिंत्सरो दक्षो विश्रामो विश्वदवक्षणुः॥४५॥ ugraḥ saṁvatsaro dakṣo
viśrāmo viśva dakṣiṇaḥ ||(45) विस्तारुः स्थािरस्थाणुुः प्रमाण ंुीजमव्ययम।् vistāraḥ sthāvarah sthāṇuḥ
pramāṇaṁ bījama vyayam |
अर्ोऽनर्ो महाकोशो महाभोगो महाधनुः॥४६॥ artho anartho mahākośo
mahā bhogo mahā dhanaḥ ||(46)
अवनवि वण्णुः स्थविष्ठोऽभधू वम वयपूो महामखुः। anirviṇṇaḥ sthaviṣṭho’bhūr
dharma yūpo mahā makhaḥ |
नक्षत्रनवेमन वक्षत्री क्षमुः क्षामुः समीहनुः॥४७॥ nakṣatra nemir nakṣatrī
kṣamaḥ kṣāmaḥ samī hanaḥ ||(47)
यज्ञ इज्यो महजे्यश्च क्रतुुः सत्र ंसता ंगवतुः। yajña ijyo mahejyaś ca
kratuḥ satraṁ satāṁ gatiḥ |
सिवदशी विमकु्तात्मा सि वज्ञो ज्ञानमतु्तमम॥्४८॥ sarvadarśī vimuktātmā
sarvajño jñāna muttamam ||(48)
सवु्रतुः समुखुुः सकू्ष्मुः सघुोषुः सखुदुः सहुृत।् suvrataḥ sumukhaḥ sūkṣmaḥ
sughoṣaḥ sukhadaḥ suhṛt |
मनोहरो वजतक्रोधो िीरुाशिवि वदारणुः॥४९॥ manoharo jita krodho vīrabāhur vidāraṇaḥ ||(49)
स्वापनुः स्विशो व्यापी नकैात्मा नकैकम वकृत।् svāpanaḥ svavaśo vyāpī
naikātmā naika karmakṛt |
-
Śrī Viṣṇu sahasranāma stotram
11
ित्सरो ित्सलो ित्सी रत्नगभो धनशे्वरुः॥५०॥ vatsaro vatsalo vatsī
ratna garbho dhane śvaraḥ ||(50)
धमवगबु्धम वकृद्धमी सदसत्क्षरमक्षरम।् dharmagub dharmakṛd dharmī
sad asat kṣara akṣaram |
अविज्ञाता सहस्राशंवुि वधाता कृतलक्षणुः॥५१॥ avijñātā sahastrāṁśur
vidhātā kṛta lakṣaṇaḥ ||(51)
गभवस्तनवेमुः सत्त्वस्थुः वसहंो भतूमहशे्वरुः। gabhasti nemiḥ sattva sthaḥ
siṁho bhūta maheśvaraḥ |
आवददिेो महादिेो दिेशेो दिेभदृ्गरुुुः॥५२॥ ādi devo mahā devo
deveśo deva bhṛd guruḥ ||(52)
उत्तरो गोपवतगोप्ता ज्ञानगम्युः परुातनुः। uttaro gopatir goptā
jñāna gamyaḥ purātanaḥ |
शरीरभतूभदृ्भोक्ता कपीन्द्रो भवूरदवक्षणुः॥५३॥ śarīra bhūta bhṛd bhoktā
kapīndro bhūri dakṣiṇaḥ ||(53)
सोमपोऽमतृपुः सोमुः परुुवजत्परुुसत्तमुः। somapo’mṛtapaḥ somaḥ
purujit purusattamaḥ |
विनयो जयुः सत्यसधंो दाशाहवुः सात्त्वतापंवतुः॥५४॥ vinayo jayaḥ satya sandho dāśārhaḥ sātvatāṁ patiḥ ||(54)
जीिो विनवयता साक्षी मकुुन्दोऽवमतविक्रमुः। jīvo vinayitā sākṣī
mukundo’mita vikramaḥ |
-
Śrī Viṣṇu sahasranāma stotram
12
अम्भोवनवधरनन्तात्मा महोदवधशयोऽन्तकुः॥५५॥ ambho nidhir anantātmā
mahodadhi śayo’ntakaḥ ||(55)
अजो महाहवुः स्वाभाव्यो वजतावमत्रुः प्रमोदनुः। ajo mahārhaḥ svābhāvyo
jitāmitraḥ pramodanaḥ |
आनन्दो नन्दनो नन्दुः सत्यधमा व वत्रविक्रमुः॥५६॥ ānando nandano nandaḥ
satya dharmā tri vikramaḥ ||(56)
महवष वुः कवपलाचाय वुः कृतज्ञो मवेदनीपवतुः। maharṣiḥ kapilācāryaḥ
kṛtajño medinī patiḥ |
वत्रपदविदशाध्यक्षो महाशृङ्गुः कृतान्तकृत॥्५७॥ tri padas tri daśā dhyakṣo
mahā śṛṅgaḥ kṛtānta kṛt ||(57)
महािराहो गोविन्दुः सषुणेुः कनकाङ्गदी। mahā varāho govindaḥ
suṣeṇaḥ kanakāṅgadī |
गहु्यो गभीरो गहनो गपु्तश्चक्रगदाधरुः॥५८॥ guhyo gabhīro gahano
guptaś cakra gadā dharaḥ ||(58)
िधेाुः स्वाङ्गोऽवजतुः कृष्णो दृढुः सकंष वणोऽच्यतुुः। vedhāḥ svāṅgojitaḥ kṛṣṇo
dṛḍhaḥ sankarṣaṇo acyutaḥ |
िरुणो िारुणो िकृ्षुः पषु्कराक्षो महामनाुः॥५९॥ varūṇo vāruṇo vṛkṣaḥ
puṣkarākṣo mahā manāḥ ||(59)
भगिान ् भगहाऽऽनन्दी िनमाली हलायधुुः। bhagavān bhagahā nandī
vana mālī halāyudhaḥ |
-
Śrī Viṣṇu sahasranāma stotram
13
आवदत्यो ज्योवतरावदत्युः सवहष्णगु ववतसत्तमुः॥६०॥ ādityo jyotirādityaḥ
sahīṣṇur gati sattamaḥ ||(60)
सधुन्वा खण्डपरशदुा वरुणो द्रविणप्रदुः। sudhanvā khaṇḍa paraśur
dāruṇo draviṇa pradaḥ |
वदिस्पकृ ्सि वदृग्व्यासो िाचस्पवतरयोवनजुः॥६१॥ diva spṛk sarvadṛk vyāso
vācaspatir ayonijaḥ ||(61)
वत्रसामा सामगुः साम वनिा वण ंभषेज ंवभषक।् tri sāmā sāmagaḥ sāma
nirvāṇaṁ bheṣajaṁ bhiṣak |
सनं्यासकृच्छमुः शान्तो वनष्ठा शावन्तुः परायणम॥्६२॥ sannyā sakṛt camaḥ śānto
niṣṭhā śāntiḥ parāyaṇam ||(62)
शभुाङ्गुः शावन्तदुः स्रष्टा कुमदुुः कुिलेशयुः। śubhāṅgaḥ śāntidaḥ sraṣṭā
kumudaḥ kuvaleśayaḥ |
गोवहतो गोपवतगोप्ता िषृभाक्षो िषृवप्रयुः॥६३॥ gohito gopatir goptā
vṛṣabhākṣo vṛṣapriyaḥ ||(63)
अवनिती वनितृ्तात्मा सकं्षपे्ता क्षमेकृवच्छिुः। anivartī nivṛttātmā
saṁkṣeptā kṣema kṛt ṣivaḥ |
श्रीित्सिक्षाुः श्रीिासुः श्रीपवतुः श्रीमतािंरुः॥६४॥ śrīvatsa vakṣāḥ śrīvāsaḥ
śrīpatiḥ śrīmatāṁ varaḥ ||(64)
श्रीदुः श्रीशुः श्रीवनिासुः श्रीवनवधुः श्रीविभािनुः। śrīdaḥ śrīśaḥ śrīnivāsaḥ
śrīnidhiḥ śrīvibhāvanaḥ |
-
Śrī Viṣṇu sahasranāma stotram
14
श्रीधरुः श्रीकरुः श्रयेुः श्रीमालंोकत्रयाश्रयुः॥६५॥ śrīdharaḥ śrīkaraḥ śreyaḥ
śrīmāṁ lokatrayāśrayaḥ ||(65)
स्वक्षुः स्वङ्गुः शतानन्दो नवन्दज्योवतग वणशे्वरुः। svakṣaḥ svaṅgaḥ śatānando
nandir jyotir gaṇe śvaraḥ | विवजतात्माऽविधयेात्मा सत्कीवत ववश््न्नसशंयुः॥६६॥ vijitātmā vidheyātmā
satkīrtiś cinna saṁśayaḥ ||(66) उदीण वुः सि वतश्चक्षरुनीशुः शाश्वतवस्थरुः। udīrṇaḥ sarvataś cakṣur anīśaḥ śāśvata sthiraḥ | भशूयो भषूणो भवूतवि वशोकुः शोकनाशनुः॥६७॥ bhūśayo bhūṣaṇo bhūtir
viśokaḥ śoka nāśanaḥ ||(67) अवच वष्मानवच वतुः कुम्भो विशदु्धात्मा विशोधनुः। arciṣmān arcitaḥ kumbho viśuddhātmā viśodhanaḥ |
अवनरुद्धोऽप्रवतरर्ुः प्रद्यमु्नोऽवमतविक्रमुः॥६८॥ aniruddho’pratirathaḥ
pradyumno’amita vikramaḥ ||(68) कालनवेमवनहा िीरुः शौवरुः शरूजनशे्वरुः। kālanemi nihā vīraḥ śauriḥ śūrajaneśvaraḥ |
वत्रलोकात्मा वत्रलोकेशुः केशिुः केवशहा हवरुः॥६९॥ trilokātmā trilokeśaḥ
keśavaḥ keśihā hariḥ ||(69)
कामदिेुः कामपालुः कामी कान्तुः कृतागमुः। kāmadevaḥ kāmapālaḥ
kāmīkāntaḥ kṛtāgamaḥ |
-
Śrī Viṣṇu sahasranāma stotram
15
अवनदशे्यिपवुि वष्णिुीरोऽनन्तो धनजंयुः॥७०॥ anirdeśya vapor viṣṇur vīro ananto dhanaṁjayaḥ ||(70) ब्रह्मण्यो ब्रह्मकृद ्ब्रह्मा ब्रह्म ब्रह्मवििध वनुः। brahmaṇyo brahma kṛt brahmā brahma brahma vivardhanaḥ | ब्रह्मविद ्ब्राह्मणो ब्रह्मी ब्रह्मज्ञो ब्राह्मणवप्रयुः॥७१॥ brahmavid brāhmaṇo brahmī
brahmajño brāhmaṇa priyaḥ ||(71) महाक्रमो महाकमा व महातजेा महोरगुः। mahākramo mahākarmā
mahātejā mahoragaḥ |
महाक्रतमु वहायज्वा महायज्ञो महाहविुः॥७२॥ mahā kratur mahāyajvā mahāyajño mahāhaviḥ ||(72)
स्तव्युः स्तिवप्रयुः स्तोत्र ंस्तवुतुः स्तोता रणवप्रयुः। stavyaḥ stave priyaḥ stotraṁ stutiḥ stotā raṇa priyaḥ | पणू वुः परूवयता पणु्युः पणु्यकीवत वरनामयुः॥७३॥ pūrṇaḥ pūrayitā puṇyaḥ
puṇya kīrtir anāmayaḥ ||(73) मनोजिस्तीर् वकरो िसरुतेा िसपु्रदुः। manojavas tīrthakaro vasuretā vasupradaḥ |
िसपु्रदो िासदुिेो िसिु वसमुना हविुः॥७४॥ vasuprado vāsudevo
vasur vasumanā haviḥ ||(74) सद्गवतुः सतृ्कवतुः सत्ता सदू्भवतुः सत्परायणुः। sadgatiḥ satkṛtiḥ sattā
sadbhūtiḥ satparāyaṇaḥ |
-
Śrī Viṣṇu sahasranāma stotram
16
शरूसनेो यदुश्रषे्ठुः सवन्निासुः सयुामनुुः॥७५॥ śūraseno yadu śreṣṭhaḥ sannivāsaḥ suyāmunaḥ ||(75)
भतूािासो िासदुिेुः सिा वसवुनलयोऽनलुः। bhūtāvāso vāsudevaḥ
sarvāsu nilayo’nalaḥ | दप वहा दप वदो दृप्तो दुध वरोऽर्ापरावजतुः॥७६॥ darpahā darpado dṛpto
durdharo’thāparājitaḥ ||(76)
विश्वमवूत वम वहामवूत वदीप्तमवूत वरमवूत वमान।् viśva mūrtir mahāmūrtir dīptamūrtir amūrtimān |
अनकेमवूत वरव्यक्तुः शतमवूत वुः शताननुः॥७७॥ anekamūrtir avyaktaḥ śatamūrtiḥ śatānanaḥ ||(77)
एको नकैुः सिुः कुः वकं यत ् तत्पदमनतु्तमम।् eko naikaḥ savaḥ kaḥ kiṁ
yat tat padam anuttamam | लोकुन्धलुोकनार्ो माधिो भक्तित्सलुः॥७८॥ loka bandhur loka nātho mādhavo bhakti vatsalaḥ ||(78) सिुण विणो हमेाङ्गो िराङ्गश्चन्दनाङ्गदी। suvarṇo varṇo hemāṅgo varāṅgaś candanāṅgadī | िीरहा विषमुः शनू्यो घतृाशीरचलश्चलुः॥७९॥ vīrahā viṣamaḥ śūnyo
ghṛtāśīr acalaś calaḥ ||(79) अमानी मानदो मान्यो लोकस्वामी वत्रलोकधकृ।् amānī mānado mānyo
loka svāmī tri lokadhṛk |
-
Śrī Viṣṇu sahasranāma stotram
17
समुधेा मधेजो धन्युः सत्यमधेा धराधरुः॥८०॥ sumedhā medhajo dhanyaḥ
satyamedhā dharādharaḥ ||(80)
तजेोिषृो द्यवुतधरुः सि वशिभतृा ंिरुः। tejo vṛṣo dyuti dharaḥ sarva śastra bhṛtāṁ varaḥ | प्रग्रहो वनग्रहो व्यग्रो नकैशृङ्गो गदाग्रजुः॥८१॥ pragraho nigraho vyagro
naika śṛṅgo gadāgrajaḥ ||(81) चतमुू ववत वश्चत ुु ा वशिश्चतवु्यू वहश्चतगु ववतुः। caturmūrtiś caturbāhuś caturvyūhaś caturgatiḥ | चतरुात्मा चतभुा विश्चतिुदेविदकेपात॥्८२॥ caturātmā caturbhāvaś caturveda videkapāt ||(82) समाितोऽवनितृ्तात्मा दुज वयो दुरवतक्रमुः। samāvarto’nivṛttātmā
durjayo duratikramaḥ |
दुलवभो दुग वमो दुगो दुरािासो दुरावरहा॥८३॥ durlabho durgamo durgo
durāvāso durārihā ||(83)
शभुाङ्गो लोकसारङ्गुः सतुन्तसु्तन्तिुध वनुः। śubhāṅgo loka sāraṅgaḥ sutantus tantu vardhanaḥ | इन्द्रकमा व महाकमा व कृतकमा व कृतागमुः॥८४॥ indrakarmā mahākarmā
kṛtakarmā kṛtāgamaḥ ||(84)
उद्भिुः सनु्दरुः सनु्दो रत्ननाभुः सलुोचनुः। udbhavaḥ sundaraḥ sundo
ratna nābhaḥ sulocanaḥ |
-
Śrī Viṣṇu sahasranāma stotram
18
अको िाजसनुः शृङ्गी जयन्तुः सि वविज्जयी॥८५॥ arko vājasanaḥ śṛṅgī
jayantaḥ sarva vij jayī ||(85) सिुण ववुन्दरक्षोभ्युः सि विागीश्वरशे्वरुः। suvarṇa bindu rakṣobhyaḥ sarva vāgī śvareśvaraḥ | महाह्रदो महागतो महाभतूो महावनवधुः॥८६॥ mahāhrado mahāgarto
mahābhūto mahānidhiḥ ||(86)
कुमदुुः कुन्दरुः कुन्दुः पज वन्युः पािनोऽवनलुः। kumudaḥ kundaraḥ kundaḥ
parjanyaḥ pāvano’nilaḥ
अमतृाशंोऽमतृिपुुः सि वज्ञुः सि वतोमखुुः॥८७॥ amṛtāśo’mṛtavapuḥ
sarvajñaḥ sarvatomukhaḥ ||(87)
सलुभुः सवु्रतुः वसद्धुः शत्रवुजच्छत्रतुापनुः। sulabhaḥ suvrataḥ siddhaḥ
śatrujic chatrutāpanaḥ | न्यग्रोधोऽदुम्बरोऽश्वत्थश्चाणरूान्ध्रवनषदूनुः॥८८॥ nyagrodho’dumbaro’śvatthaś
cāṇūrāndhra niṣūdanaḥ ||(88) सहस्रावच वुः सप्तवजह्वुः सप्तधैाुः सप्तिाहनुः। sahasrārciḥ sapta jihvaḥ saptaidhāḥ saptavāhanaḥ |
अमवूत वरनघोऽवचन्त्यो भयकृद्भयनाशनुः॥८९॥ amūrtir anagho’cintyo bhaya kṛt bhaya nāśanaḥ ||(89) अणुु ृ वहतृ्कशुः स्थलूो गणुभवृन्नग ुवणो महान।् aṇur bṛhat kṛśaḥ sthūlo guṇabhṛn nirguṇo mahān |
-
Śrī Viṣṇu sahasranāma stotram
19
अधतृुः स्वधतृुः स्वास्युः प्राग्िशंो िशंिध वनुः॥९०॥ adhṛtaḥ svadhṛtaḥ svāsyaḥ
prāgvanśo vaṃśavardhanaḥ ||(90)
भारभतृ ् कवर्तो योगी योगीशुः सि वकामदुः। bhārabhṛt kathito yogī
yogīśaḥ sarvakāmadaḥ |
आश्रमुः श्रमणुः क्षामुः सपुणो िायिुाहनुः॥९१॥ āśramaḥ śramaṇaḥ kṣāmaḥ
suparṇo vāyuvāhanaḥ ||(91)
धनधु वरो धनिुदेो दण्डो दमवयता दमुः। dhanurdharo dhanurvedo
daṇḍo damayitā damaḥ |
अपरावजतुः सि वसहो वनयन्ताऽवनयमोऽयमुः॥९२॥ aparājitaḥ sarvasaho
niyantā niyamo yamaḥ ||(92)
सत्त्विान ् सावत्त्वकुः सत्युः सत्यधमवपरायणुः। sattvavān sāttvikaḥ satyaḥ
satyadharma parāyaṇaḥ | अवभप्रायुः वप्रयाहोऽहवुः वप्रयकृत ् प्रीवतिध वनुः॥९३॥ abhiprāyaḥ priyārho’rhaḥ
priyakṛt prītivar dhanaḥ ||(93) विहायसगवतज्योवतुः सरुुवचशिवतभवुग्िभुुः। vihāya sagatir jyotiḥ surucir hutabhug vibhuḥ | रविवि वरोचनुः सयू वुः सविता रविलोचनुः॥९४॥ ravir virocanaḥ sūryaḥ savitā ravi locanaḥ ||(94) अनन्तो शितभगु्भोक्ता सखुदो नकैजोऽग्रजुः। ananto huta bhug bhoktā sukhado naikajo’grajaḥ |
-
Śrī Viṣṇu sahasranāma stotram
20
अवनवि वण्णुः सदामषी लोकावधष्ठानमद्भतुुः॥९५॥ anirviṇṇaḥ sadāmarṣī
lokadhiṣṭhānam adbhutaḥ ||(95)
सनात्सनातनतमुः कवपलुः कवपरव्ययुः। sanāt sanātana tamaḥ
kapilaḥ kapiravyayaḥ |
स्ववस्तदुः स्ववस्तकृत्स्ववस्त स्ववस्तभकु्स्ववस्तदवक्षणुः ॥९६॥ svastidaḥ svastikṛt svasti
svastibhuk svasti dakṣiṇaḥ ||(96)
अरौद्रुः कुण्डली चक्री विक्रम्यवूज वतशासनुः। araudraḥ kuṇḍalī cakrī
vikramy ūrjita śāsanaḥ | शब्दावतगुः शब्दसहुः वशवशरुः शि वरीकरुः॥९७॥ śabdātigaḥ śabdasahaḥ
śiśiraḥ śarvarīkaraḥ ||(97)
अकू्ररुः पशेलो दक्षो दवक्षणुः क्षवमणािंरुः। akrūraḥ peśalo dakṣo
dakṣiṇaḥ kṣamiṇāṁ varaḥ |
विद्वत्तमो िीतभयुः पणु्यश्रिणकीत वनुः॥९८॥ vidvattamo vītabhayaḥ
puṇya śravaṇa kīrtanaḥ ||(98) उत्तारणो दुषृ्कवतहा पणु्यो दुुःस्वप्ननाशनुः। uttāraṇo duṣkṛtihā
puṇyo duḥsvapna nāśanaḥ | िीरहा रक्षणुः सन्तो जीिनुः पय विवस्थतुः॥९९॥ vīrahā rakṣaṇaḥ santo
jīvanaḥ paryava sthitaḥ ||(99) अनन्तरूपोऽनन्तश्रीवज वतमन्यभु वयापहुः। ananantarūpo’nantaśrīr
jitamanyur bhayāpahaḥ |
-
Śrī Viṣṇu sahasranāma stotram
21
चतरुश्रो गभीरात्मा विवदशो व्यावदशो वदशुः॥१००॥ caturaśro gabhīrātmā
vidiśo vyādiśo diśaḥ ||(100)
अनावदभू वभ ुविो लक्ष्मीुः सिुीरो रुवचराङ्गदुः। anādirbhūr bhuvo lakṣmīḥ suvīro rucirāṅgadaḥ |
जननो जनजन्मावदभीमो भीमपराक्रमुः॥१०१॥ janano janajanmādir
bhīmo bhīma parākramaḥ ||(101) आधारवनलयोऽधाता पषु्पहासुः प्रजागरुः। ādhāra nilayo dhātā puṣpahāsaḥ prajāgaraḥ |
ऊध्ववगुः सत्पर्ाचारुः प्राणदुः प्रणिुः पणुः॥१०२॥ ūrdhvagaḥ satpathācāraḥ
prāṇadaḥ praṇavaḥ paṇaḥ ||(102)
प्रमाण ंप्राणवनलयुः प्राणभतृ्प्राणजीिनुः। pramāṇaṁ prāṇanilayaḥ
prāṇabhṛt prāṇajīvanaḥ |
तत्त्व ंतत्त्वविदकेात्मा जन्ममतृ्यजुरावतगुः॥१०३॥ tattvaṁ tattva videkātmā janma mṛtyu jarātigaḥ ||(103) भभू ुविुःस्वस्तरुस्तारुः सविता प्रवपतामहुः। bhūr bhavaḥ svas tarustāraḥ sa vitā prapitāmahaḥ | यज्ञो यज्ञपवतय वज्वा यज्ञाङ्गो यज्ञिाहनुः॥१०४॥ yajño yajñapatir yajvā yajñāṅgo yajñavāhanaḥ ||(104)
यज्ञभदृ ्यज्ञकृद ्यज्ञी यज्ञभगु ् यज्ञसाधनुः। yajñabhṛd yajñakṛd yajñī
yajñabhug yajñasādhanaḥ |
-
Śrī Viṣṇu sahasranāma stotram
22
यज्ञान्तकृद ्यज्ञगहु्यमन्नमन्नाद एि च॥१०५॥ yajñāntakṛd yajñaguhyam
annam annāda eva ca ||(105)
आत्मयोवनुः स्वयजंातो िखैानुः सामगायनुः। ātmayoniḥ svayaṁ jāto vaikhānaḥ sāmagāyanaḥ |
दिेकीनन्दनुः स्रष्टा वक्षतीशुः पापनाशनुः॥१०६॥ devakī nandanaḥ sraṣṭā kṣitīśaḥ pāpa nāśanaḥ ||(106) शङ्खभनृ्नन्दकी चक्री शाङ्गवधन्वा गदाधरुः। śaṇkhabhṛn nandakī cakrī śārṅgardhanvā gadādharaḥ | रर्ाङ्गपावणरक्षोभ्युः सि वप्रहरणायधुुः॥१०७॥ rathāṅgapāṇir akṣobhyaḥ
sarva praharaṇāyudhaḥ ||(107) सिवप्रहरणायधु ॐ नम इवत। sarva praharaṇāyudha Oṁ namaḥ iti |
िनमाली गदी शाङ्गी शङ्खी चक्री च नन्दकी। vanamāli gadī śārngī
śankhī cakrī ca nandakī |
श्रीमान ् नारायणो विष्णिुा वसदुिेोऽवभरक्षत॥ु१०८॥ srīmān nārāyano viśnur vāsudevo abhirakṣathu ||(108) श्री िासदुिेोऽवभरक्षत ुॐ नम इवत। Srī vāsudevo’bhirakṣatu,
Oṁ nama iti.
॥हवरुः ॐ तत्सत॥् hariḥ Oṁ tat sat.